Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Toruń, dnia 26 maja 2017r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Łożyńska

Protokolant: sekretarz sądowy Paweł Derdzikowski

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2017r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa: J. S.

przeciwko: J. B.

o ustalenie

orzeka:

1. ustala, że J. S. przysługuje prawo własności ciągnika rolniczego marki Z. (...) o numerze VIN (...), rok produkcji 2013, któremu nadano czasowy numer rejestracyjny (...),

2. Zasądza od pozwanego J. B. na rzecz powoda J. S. kwotę 12.217,00zł. (dwanaście tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu poniesionych przez powoda kosztów procesu, w tym kwotę 7.217,00zł. (siedem tysięcy dwieście siedemnaście tysięcy złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

3. nakazuje pobrać od pozwanego J. B. na rzecz Skarbu Państwa - Kasy Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę 12.088,00zł. (dwanaście tysięcy osiemdziesiąt osiem złotych) tytułem części nieuiszczonej opłaty od pozwu oraz wydatków na zwrot kosztów podróży dla świadka, od uiszczenia których powód został zwolniony

SSO Hanna Łożyńska

Sygn. akt I C 2495/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 grudnia 2014r. powód J. S. domagał się nakazania pozwanemu, aby wydał powodowi ruchomość w postaci ciągnika marki Z. (...), nr VIN (...), rok produkcji 2013 ewentualnie nakazania zapłaty na rzecz powoda kwoty 333.750,00zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto domagał się zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu m.in. powód wskazał, iż nabył w/w ciągnik od K. W. (1) prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...), po czym dokonał rejestracji w/w pojazdu oraz ubezpieczył go. Pomimo, że w dniu 17.06.2014r. dokonał w całości zapłaty za nabyty towar w kwocie 333.750,00zł. to do dnia dzisiejszego nie wydano mu ciągnika. Z jego ustaleń wynika, że ten pojazd znajduje się obecnie na terenie należącym do przedsiębiorstwa prowadzonego przez pozwanego przy ul. (...) w B.. Z tego powodu J. S. skierował do pozwanego w dniu 19.11.2014r. wezwanie do wydania rzeczy w terminie 7 dni od otrzymania przez pozwanego pisma. W odpowiedzi na wezwanie J. B. podniósł, iż powód nie nabył własności ciągnika, ponieważ do przeniesienia własności pojazdu, jako rzeczy oznaczonej co do gatunku, konieczne jest przeniesienie posiadania. Powód nie zgadza się z twierdzeniem pozwanego, że stanowiący przedmiot sporu ciągnik był rzeczą oznaczoną co do gatunku. Podniósł, że ciągnik Zetor Forterra posiada indywidualnie przypisany numer VIN, który pozwala odróżnić go od pozostałych maszyn. Potwierdza to fakt, iż pojazd stanowi rzecz oznaczoną co do tożsamości ze względu na odróżniający go od pozostałych maszyn nr VIN. Skoro przedmiotem sprzedaży była rzecz oznaczona co do tożsamości, powód nabył prawo własności bez konieczności przeniesienia posiadania rzeczy. Podkreślił też, że sprzedający dysponował wszelkimi dokumentami dotyczącymi ciągnika, co uzasadniało przekonanie powoda, iż K. W. (1) posiada prawo do rozporządzania rzeczą. W ocenie powoda prawo własności w/w ciągnika w chwili obecnej przysługuje wyłącznie powodowi. Powód podał, iż roszczenie zostało skierowane, zgodnie z art. 222 § 1 k.c., przeciwko osobie faktycznie władającej jego rzeczą. Powód zgłosił też żądanie alternatywne w postaci nakazania zapłaty przez pozwanego na jego rzecz równowartości ciągnika, gdyż w przypadku wyzbycia się przez pozwanego ciągnika stanowiącego przedmiot sporu niezbędnym będzie zasądzenie na rzecz właściciela kwoty stanowiącej równowartość pojazdu.

Pozwany J. B. w odpowiedzi na pozew (k. 54-56 ) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Motywując powyższe podniósł m.in., iż zaprzecza, że jest w posiadaniu ciągnika marki Z. (...) o numerze VIN (...) rok produkcji 2013 r. Pozwany zaprzeczył również aby model ciągnika (...) wyprodukowany w 2013r., nieużywany ma wartość 333.750,00zł. Dalej pozwany wyjaśnił, że załączone do pozwu dokumenty jak i fotografie dotyczą innego ciągnika też marki Z. (...), ale o numerze VIN (...), który rzeczywiście znajduje się w posiadaniu pozwanego. Pozwany przyznał, że zawarł z K. W. (1) w dniu 11 czerwca 2014 r. umowę sprzedaży w/w ciągnika za cenę 235.000,00zł, ale umowa ta nigdy nie została wykonana. Potwierdzeniem zawarcia umowy była faktura VAT nr (...). Pozwany ustalił z K. W. (1) odroczony termin płatności do 25 czerwca 2014 r. K. W. (1) nigdy jednak umówionej ceny nie zapłaciła, jak również nigdy nie odebrała przedmiotowego ciągnika. Pozwany ostatecznie pismem z dnia 21 października 2014r. odstąpił od umowy sprzedaży w/w umowy. W ocenie pozwanego powód nie nabył skutecznie własności ciągnika, który znajduje się w posiadaniu pozwanego. Do skutecznego przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do gatunku konieczne jest obok umowy, również przeniesienie posiadania, co w danym przypadku nigdy nie nastąpiło. Tym samym jego zdaniem powód nie wykazał, iż jest właścicielem posiadanego przez pozwanego ciągnika, a zatem jego roszczenie windykacyjne jest bezzasadne. Treść stosunku prawnego pomiędzy powodem a K. W. (1) określiło zamówienie nr (...) z dnia 7 maja 2014 r. w którym strony ustaliły przedmiot umowy sprzedaży. Treść tej umowy w żaden sposób nie wskazuje jednak, że jej przedmiotem była rzecz oznaczona co do tożsamości, a tym bardziej ciągnik, który znajduje się w posiadaniu pozwanego. O tym, że powód nie mógł skutecznie nabyć własności świadczy również to, iż zarówno zamówienie nr (...) z dnia 7 maja 2014r. jak i faktura VAT nr (...) z dnia 10 czerwca 2014 r. zostały sporządzone zanim K. W. (1) stała się właścicielem przedmiotowego ciągnika. Pozwany sprzedał przedmiotowy ciągnik K. W. (1) dopiero dnia 11 czerwca 2014 r. Zgodnie z maksymą nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet nie można przenieść własności rzeczy cudzej. Co do alternatywnego żądania pozwu tj. zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 333.750,00zł. pozwany wskazał, iż powód nie wykazał aby przedmiotowy ciągnik miał taką właśnie wartość. Jego zdaniem wartość nowego ciągnika tego typu kształtuje się na poziomie kwoty 235.000,00zł.

W piśmie procesowym z dnia 9 czerwca 2015r. (k. 81) powód podał, że w pozwie omyłkowo wskazał numer nadwozia przedmiotowego ciągnika jako (...), a faktycznie powinien brzmieć (...) . Błąd ten jest wynikiem oczywistej omyłki pisarskiej, co potwierdzają też pozostałe dokumenty złożone przez powoda, a dotyczące ciągnika o tym ostatnim numerze VIN.

Pismem procesowym z dnia 15 września 2015r. (k. 97-98v.) powód zmienił dotychczasowe żądanie pozwu w ten sposób, że w miejsce żądania wydania powodowi ruchomości w postaci ciągnika marki Z. (...), nr VIN (...), rok produkcji 2013 albo zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 333.750,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, wniósł o ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c., że powodowi przysługuje prawo własności ciągnika marki Z. (...), nr VIN (...), rok produkcji 2013.

Uzasadniając powyższą zmianę żądania powód stwierdził, że ciągnik stanowiący przedmiot pierwotnego żądania znajduje się już w jego posiadaniu. W związku z powyższym podtrzymywanie żądania o wydanie rzeczy lub zapłatę jej równowartości stało się bezpodstawne. Pozwany jednak nadal kwestionuje prawo własności przysługujące powodowi w stosunku do spornego ciągnika. Dlatego też powód posiada interes prawny w żądaniu ustalenia istnienia prawa własności. Orzeczenie przez Sąd istnienia prawa własności zapewni powodowi ochronę jego interesów, kończąc istniejący spór oraz zapobiegnie powstawaniu podobnych wątpliwości w przyszłości.

W odpowiedzi na powyższe pozwany pismem z dnia 6 listopada 2015r. (k. 105-107v.) wniósł o oddalenie zmienionego powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwany powołał się na swoją dotychczasową argumentację w sprawie. Dodatkowo wskazał, że powód posiadanie ciągnika uzyskał w złej wierze wbrew woli pozwanego. Powód zjawił się w siedzibie pozwanego i pod pretekstem prowadzenia rozmów ugodowych, podstępem nakłonił pozwanego do okazania mu ciągnika, a następnie używając przemocy wobec pracownika pozwanego wdarł się do kabiny ciągnika i odjechał w nieznanym kierunku. Dalej pozwany wskazał, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze wszczęło z urzędu postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Starosty (...) z dnia 10 lipca 2014 r. nr WK.7520.2014 w przedmiocie rejestracji w/w ciągnika. Ponadto przed Sądem Okręgowym w E., II Wydział Karny w sprawie pod sygnaturą II K 49/15 toczy się postępowanie przeciwko Z. W. i powód od niego może dochodzić naprawienia szkody w wysokości wpłaconej kwoty na poczet ceny ciągnika .

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód J. S. zamierzał kupić ciągnik. W tym celu skontaktował się z Z. W., który dostarczył jego sąsiadowi ciągnik na zamówienie. W tym czasie Z. W. od 2008r. był zatrudniony jako specjalista do spraw sprzedaży w firmie (...) w L.. Firma ta zajmowała się sprzedażą ciągników i maszyn rolniczych. K. W. (1) udzieliła Z. W. pełnomocnictwa do załatwiania spraw firmowych. K. W. (1) miała wgląd w prowadzone przez Z. W. transakcje, ale jej to nie interesowało.

(dowód: zezn. powoda J. S. k. 331 oraz płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 12.05.2017r. k.343, zezn. świadka Z. W. k. 205 i 206 oraz płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 6.09.2016r. k. 343)

Dnia 7 maja 2014r. powód razem ze swoim synem sporządził pisemne zamówienie nr (...) i złożył je firmie (...). Przedmiotem tego zamówienia był ciągnik (...) (przedni TUZ, opony tylne 600/65 R38, opony przednie 420/70 R 24, kabina (...) amortyzowana) o wartości 270.000zł brutto. Termin realizacji zamówienia ustalono na dzień 15 czerwca 2014r. Według zamówienia w dniu 7 maja 2014r. powód miał wpłacić zadatek w wysokości 1.000zł.

Dnia 9 maja 2014r. zwiększono wartość zamówienia ze względu na dodatkowe wyposażenie do kwoty 272.000zł.

(dowód: zamówienie k. 6 i 7)

W dniu 30.05.2014r. powód wpłacił zaliczkę w kwocie 36.750,00zł. a dnia 3.04.2014r. wpłacił dalszą kwotę 30.000,00zł. Część z tych pieniędzy pochodziła z oszczędności bankowych powoda, a pozostałą część pożyczył od sąsiada. Przekazał te pieniądze K. W. (1) tytułem zaliczki na zakup ciągnika, na co otrzymał potwierdzenie w fakturach. Do zapłaty pozostało mu jeszcze 267.000,00zł.

(dowód: faktury VAT k. 8, 125 i 126, zezn. powoda J. S. k.331v oraz płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 12.05.2017r. k.343)

Ciągnik, którym był zainteresowany powód (jednak bez dodatkowego wyposażania) pozostawał własnością pozwanego J. B., który w tym czasie prowadził firmę pod nazwą „ Przedsiębiorstwo (...) w B.”. W ramach tej działalności pozwany zajmował się handlem m.in. ciągnikami. Jego przedsiębiorstwo było też autoryzowanym punktem serwisowym (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K.. Z. W., który już 2 lata wcześniej przeprowadzał transakcje handlowe z J. B. na początku czerwca 2014r. przybył do Przedsiębiorstwa pozwanego i wykazał zainteresowanie ciągnikiem marki Z. (...) o numerze VIN (...), rok produkcji 2013. Ciągnik ten na wyposażeniu miał kabinę C., instalację radiową, koła przednie 420/70R-24 i koła tylne 520/70R-38, a jego cena brutto wynosiła 235.000,00zł. W. wyraził chęć zakupu tego ciągnika. Najpóźniej 11 czerwca 2014r. zawarł z pozwanym umowę kupna-sprzedaży w/w ciągnika celem odsprzedania go powodowi. Z. W. zapłacił pozwanemu kwotę 20.000zł tytułem zaliczki, odebrał homologację w/w maszyny, a następnie przekazał ją powodowi.

(dowód: umowa handlowa k. 58 i 59, autoryzacja k. 60, zezn. powoda J. S. k.331v płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 12.05.2017r. k. 343, zezn. świadka Z. W. k.205v oraz płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 6.09.2016r. k. 343, faktura VAT nr (...) k. 61)

Dnia 10 czerwca 2014r. (...) K. W. (1) wystawiła na rzecz powoda fakturę VAT nr (...)r. na kwotę 333.750zł brutto. Przedmiotem faktury był ciągnik rolniczy (...) z dodatkowym wyposażeniem o nr identyfikacyjnym VIN (...) ciągnik fabrycznie nowy. Termin płatności w/w faktury wynosił 14 dni.

W treści w/w faktury z dnia 10 czerwca 2014r. znalazła się adnotacja, iż „dokonano wpłaty wkładu własnego w kwocie 36.750,00 PLN zgodnie z fakturą VAT nr (...) z 30.05.2014r. i wkładu w kwocie 30.000,00 PLN zgodnie z fakturą VAT nr (...) z dnia 03.04.2014r. Pozostała kwota do zapłaty 267 000 PLN”.

Ze strony sprzedawcy (...) K. W. (1) w/w fakturę podpisała G. Ł..

(dowód: faktura nr (...) k. 8)

Dnia 11 czerwca 2014r. pozwany wystawił na rzecz (...) K. W. (1) fakturę VAT nr (...) na kwotę 235.000zł brutto. Przedmiotem faktury był ciągnik rolniczy (...) nr identyfikacyjny (...), nr silnika (...)- (...)-24A, rok produkcji 2013, wyposażenie : kabina C., instalacja radiowa, koła przednie 420/70R-24 spawana felga, koła tylne 520/70R-38 spawana felga. Fakturę podpisał i odebrał dnia 11 czerwca Z. W.. Termin płatności w/w faktury oznaczono na 25 czerwca 2014r. Z. W. miał po przedmiotową fakturę przyjechać wcześniej, tj. 10 czerwca 2014r.

(dowód: faktura nr (...) k. 61)

Powód w związku z koniecznością uzupełnienia dalszej wpłaty na zakup ciągnika udał się do Banku (...) w W., Oddział w P. z wnioskiem o udzielenie mu kredytu w brakującej kwocie 267.000,00zł na zakup ciągnika. Do wniosku dołączył zamówienie na ciągnik, które wcześniej złożył firmie (...). W dniu 16.06.2014r. została zawarta umowa pomiędzy J. S. i B. S. a Bankiem (...) w W., mocą której Bank udzielił powodowi kredytu we wnioskowanej kwocie z tym, że w celu zabezpieczenia wierzytelności Banku (...) został ustanowiony zastaw rejestrowy do najwyższej sumy zabezpieczenia wynoszący 333.750,00zł.

Bank kwotę 267.000,00zł. dnia 17.06.2014r. przelał od razu na rachunek firmy (...). Mimo, że kwota całkowita wynikająca z faktury nr (...)r. z dnia 10.06.2014r. tj. 333.750,00zł. trafiła już do firmy (...), w której imieniu działał Z. W., powód nadal nie otrzymał zamówionego ciągnika. Na interwencje powoda W. tłumaczył, że trzeba jeszcze poczekać na dodatkowe wyposażenie, które zostało zamówione.

(dowód: polecenie przelewu kwoty 267.000,00zł. k. 14, zezn. powoda J. S. k. 331v i 332 oraz płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 12.05.2017r. k. 343, umowa o ustanowieniu zastawu rejestrowego k. 290-292 oraz aneks do tej umowy z dnia 7.07.2017r. k. 293)

Dnia 24 czerwca 2014r. mimo, że powód jeszcze nie dysponował zamówionym ciągnikiem ubezpieczył go w (...) Towarzystwo (...). W treści polisy wpisano błędny nr VIN, to jest: (...). W dniu 26.06.2014r. został podpisany przez powoda aneks do tej umowy, mocą którego dokonano zmiany nr VIN na (...).

Decyzją Starostwa Powiatowego w P. z dnia 2 lipca 2014r. NR WK. (...).2014 po rozpatrzeniu wniosku powoda z tego samego dnia czasowo zarejestrowano na jego nazwisko pojazd marki: ZETOR FORTERRA 140 HSX, nr nadwozia: (...) wydając pozwolenie czasowe seria i numer: (...), tablice rejestracyjne numer: (...), znak legalizacyjny numer: (...). W dowodzie rejestracyjnym dokonano też wpisu, że na tym pojeździe ustanowiony jest zastaw rejestrowy na rzecz Banku (...) w W. pod numerem (...).

(dowód: umowa ubezpieczenia k.11 i 12 oraz k. 180, aneks do tej umowy k. 182, decyzja o czasowej rejestracji k. 10, kserokopia dowodu rejestracyjnego k. 9 oraz k. 266 i 267, zezn. powoda J. S. k. 331v i 332 oraz płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 12.05.2017r. k.343)

Po zarejestrowaniu i ubezpieczeniu w/w ciągnika powód nadal maszyny nie otrzymał. Z. W. tłumaczył, że trzeba poczekać na części jeszcze jakiś czas. W międzyczasie J. S. i B. S. wystąpili do Sądu Rejonowego w Białymstoku o zmianę wpisu w rejestrze zastawów w zakresie numeru VIN. Postanowieniem z dnia 16.07.2014r. Sąd ten dokonał zmiany w zakresie numeru VIN i w miejsce dotychczasowego numeru (...) wpisano numer (...).

Z. W. zaczął opóźniać płatność na rzecz pozwanego z tytułu faktury z dnia 11 czerwca 2014r. Pozwany otrzymane 20.000zł zaliczył na poczet długów związanych z wcześniejszym zakupem przez Z. W. innych ciągników. W związku z opóźnieniem pozwany nie wydał Z. W. w/w ciągnika. Powód dowiedział się, iż w/w ciągnik stoi u pozwanego na terenie jego firmy.

(dowód: zezn. powoda J. S. k. 331v i 332 oraz płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 12.05.2017r. k. 343, zeznania świadka Z. W. k. 205-207 oraz płyta z nagraniem z rozprawy z dnia 12.05.2017r. k. 343, postanowienie SR w Białymstoku k. 265 i 289, wniosek o zmianę wpisu k. 283-285, pełny rejestr zastawów k. 286 i 287)

Powód w dniu 19 listopada 2014r. skierował do pozwanego wezwanie do wydania ruchomości w postaci ciągnika marki Z. (...) o numerach VIN (...) w terminie 7 dni od otrzymania przez pozwanego pisma. W odpowiedzi na wezwanie pozwany podniósł, iż powód nie nabył własności ciągnika, ponieważ do przeniesienia własności pojazdu, jako rzeczy oznaczonej co do gatunku, konieczne jest przeniesienie posiadania.

(dowód: pismo powoda - wezwanie do wydania rzeczy k. 16 i dowody doręczenia k.17, dalsze pismo powoda z 28.11.2014r. k. 18)

W trakcie trwania niniejszego procesu powód uzyskał posiadanie w/w ciągnika, bo w dniu 24.07.2015r. razem ze swoim synem przyjechali do B. na teren firmy pozwanego. Następnie syn powoda pod pozorem chęci zakupu tego ciągnika udał się na jazdę próbną tym ciągnikiem, z której już nie wrócił. Później przed Sądem Rejonowym w Brodnicy toczyło się postępowanie z powództwa J. B. przeciwko J. S. o naruszenie posiadania. Wyrokiem z dnia 13.11.2015r. Sąd Rejonowy w Brodnicy w sprawie IC 575/15 oddalił powództwo J. B.. Następnie Sąd Okręgowy w Toruniu na skutek apelacji wniesionej przez J. B. oddalił tą apelację.

(okoliczność bezsporna oraz wyrok SR w Brodnicy z uzasadnieniem k. 190 i 191, wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z uzasadnieniem k. 192-196)

W dniu 10.08.2015r. pozwany J. B. za pośrednictwem swojego pełnomocnika złożył do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Starosty (...) z dnia 10.07.2014r. w przedmiocie rejestracji pojazdu marki Z. (...) o numerze podwozia (...). Decyzją z dnia 9 listopada 2015r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. odmówiło stwierdzenia nieważności wskazanej decyzji organu I instancji.

(dowód: decyzja SKO z uzasadnieniem k. 214-217)

Ponadto przed Sądem Okręgowym w E. toczyło się postępowanie karne przeciwko Z. W. o przywłaszczenie powierzonych mu przez J. S. pieniędzy w kwocie 333.0750,00zł. Wyrokiem z dnia 18.03.2016r. Sąd Okręgowy w E. w sprawie IIK 49/15 uniewinnił Z. W. od zarzucanego mu czynu, a Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 24.08.2016r. w sprawie II AKa 195/16 utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

(dowód: akt oskarżenia k.131 i 132, protokół rozprawy głównej w sprawie IIK 49/15 k. 136-143, wyrok SO w E. w sprawie IIK 49/15 wraz z uzasadnieniem k. 197-204, wyrok SA w Gdańsku z uzasadnieniem k. 220-228)

Oprócz tego przed Sądem Rejonowym w Brodnicy toczyło się postępowanie przeciwko synowi powoda i Sąd ten nieprawomocnym wyrokiem nakazał synowi powoda wydać ten ciągnik pozwanemu.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty przedstawione przez strony w toku postępowania oraz uzyskane przez Sąd działający z urzędu, zeznania świadków Z. W., W. S. i P. P., przesłuchanie powoda i - częściowo - pozwanego.

Sąd co do zasady dał wiarę zgromadzonym w sprawie dokumentom. Jeśli chodzi o błędny nr VIN w dokumencie polisy (k. 11) oraz faktury (k.127) to należy przyjąć, iż wynikają one z ludzkiej pomyłki. Wymienione dokumenty w rzeczywistości dotyczyły maszyny zakupionej przez powoda o nr (...). Ta oczywista omyłka pisarska była zresztą później prostowana.

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda, bo były one wyczerpujące i szczere. Znalazły tez potwierdzenie w treści złożonych dokumentów oraz zeznaniach świadków Z. W., W. S. i P. P..

W ocenie Sądu zeznania pozwanego budzą pewne wątpliwości, tj. jego twierdzenie, iż nigdy wcześniej nie pracował z Z. W.. Przeczył temu świadek W., któremu Sąd w tym zakresie dał wiarę. W pozostałej części zeznania pozwanego uznać należy za wiarygodne.

Sąd dał wiarę zeznaniom przesłuchanym w sprawie świadków. Ocena ta dotyczy także zeznań świadka Z. W., bo pozostają one w zgodzie z zeznaniami powoda, choć on mógłby składać zeznani na jego niekorzyść, bo to Z. W. był sprawcą późniejszych problemów powoda z uzyskaniem ciągnika.

Ostatecznie powód w niniejszej sprawie domagał się ustalenia, że powodowi przysługuje prawo własności ciągnika marki Z. (...) o numerze VIN (...), rok produkcji 2013 na mocy art. 189 k.p.c.

Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Interes ten polega na tym, że rozstrzygnięcie, które miałby wydać sąd w takiej sprawie dotyczy sfery praw lub obowiązków prawnych powoda oraz istnieje jakaś niepewność tego stanu prawnego lub prawa, która zagraża powodowi. Interes prawny występuje wtedy, gdy wyrok zapewni jemu w sposób definitywny ochronę jego interesów i jednocześnie powód nie może jej uzyskać na innej drodze prawnej. Brak tego interesu ma więc miejsce wtedy, gdy powód mogłaby wystąpić z powództwem „dalej idącym”,

Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w Toruniu doszedł do przekonania w oparciu o zgromadzony w spawie materiał dowodowy, że powód miał interes prawny w wytoczeniu niniejszego powództwa. Kwestia ta nie budzi najmniejszych wątpliwości. W związku ze sporem co do własności przedmiotowego ciągnika toczyło się i toczy nadal kilka postępowań sądowych, zarówno karnych, jak i cywilnych. Powód jest osobą żywo zainteresowaną przecięciem istniejących wątpliwości w przedmiocie własności w/w maszyny.

Istota rozstrzygnięcia sporu sprowadzała się do odpowiedzi na pytanie czy powód nabył własność w/w ciągnika. Zdaniem Sądu nabycie własności nastąpiło.

Nie ma racji pozwany twierdząc, że ciągnik był w umowie kupna-sprzedaży rzeczą oznaczoną jedynie co do gatunku.

Zgodnie za art. 65 § 2 k.c. w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Pomocna w ustaleniu zgodnego zamiaru stron umowy z dnia 7 maja 2014r. (a w konsekwencji i późniejszej umowy kupna-sprzedaży) jest treść faktury z dnia 10 czerwca 2014r. wystawionej przez (...) K. W. (1). W dokumencie tym wyraźnie zaznaczono, iż jego przedmiotem jest ciągnik rolniczy (...) z dodatkowym wyposażeniem o nr identyfikacyjnym (...). Ów numer dostatecznie i precyzyjnie identyfikuje zamówioną maszynę. Identyczny nr VIN widnieje na fakturze z dnia 11 czerwca 2014r. wystawionej przez pozwanego. Dlatego nie sposób twierdzić, iż powód nabywał rzecz oznaczoną jedynie co do gatunku.

Tak więc - zgodnie z art. 155 § 1 k.c. - własność przedmiotowego ciągnika przeszła najpierw na K. W. (1), potem zaś na powoda – solo consensu, bez potrzeby przeniesienia posiadania .

Można również bronić stanowiska, iż do przeniesienia posiadania doszło. Zgodnie z art. 348 k.c. przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy. Jednakże wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą, jak również wydanie środków, które dają faktyczną władzę nad rzeczą, jest jednoznaczne z wydaniem samej rzeczy. Przeniesienie posiadania jako przesłanka umownego nabycia własności rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku może nastąpić w każdy ze sposobów przewidzianych w art. 348-351 k.c. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1999 r., I CKN 201/98OSNC 2000/5/93, Wokanda 2000/4/3, Biul.SN 2000/4/12). Pozwany przekazał Z. W. dokumentację ciągnika (homologację), a Z. W. niezwłocznie przekazał ją powodowi. On następnie na podstawie tego dokumentu dokonał rejestracji ciągnika i ubezpieczył go.

Co do charakteru umowy z dnia 7 maja 2014r. to Sąd Okręgowy uważa, iż było to zlecenie. Mocą przedmiotowego kontraktu przyjmująca zlecenie K. W. (1) (w której imieniu działał Z. W.) zobowiązała się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie powoda. Ową czynnością prawną miało być znalezienie i nabycie w imieniu własnym oznaczonej co do tożsamości rzeczy – ciągnika (art. 734 § 1 i 2 k.c. ). K. W. (1) działała na rachunek powoda - jako zastępca pośredni. Jej obowiązkiem było później przeniesienie na powoda własności nabytego ciągnika.

Ustalony w sprawie stan faktyczny pozwala przyjąć, iż najpóźniej dnia 11 czerwca 2014r. działający w imieniu K. W. (1) Z. W. oraz pozwany zawarli umowę kupna-sprzedaży ciągnika rolniczego (...) o nr identyfikacyjnym (...) następnie Z. W. - w wykonaniu umowy zlecenia z dnia 7 maja 2014r. - przeniósł na rzecz powoda własność przedmiotowej maszyny. Świadczą o tym następujące okoliczności:

a)  obie faktury - z dnia 10 czerwca 2014r. i 11 czerwca 2014r. dotyczą ciągnika o takim samym nr VIN;

b)  jak już wyżej zaznaczono - pozwany w momencie wystawienia faktury przekazał Z. W. dokumentację ciągnika, podobnie uczynił zaraz potem Z. W. względem powoda (vide: art. 348 zd. II kc),

c)  na podstawie otrzymanych dokumentów powód podjął niezwłocznie działania w celu rejestracji w/w ciągnika oraz ubezpieczenia go;

d)  na podstawie otrzymanych dokumentów powód uzyskał w banku kredyt na zapłatę reszty ceny zakupionego ciągnika, bank pozytywnie zweryfikował wniosek powoda i dnia 17 czerwca 2014r. przelał na rachunek K. W. (1) kwotę 267.000zł tytułem zapłaty za fakturę z dnia 10 czerwca 2014r.

Podkreślenia wymaga tez fakt, że zawarcie powyższych umów nie wymagało żadnej szczególnej formy, w tym także zwykłej pisemnej. Moment wystawienia faktury przez K. W. (1) (10 czerwca 2014r.) nie przesądza o dacie zawarcia z powodem umowy kupna-sprzedaży, a w szczególności o tym, iż do jej zawarcia doszło zanim K. W. (2) nabyła sporny ciągnik od pozwanego. Jak zeznał Z. W. po fakturę od pozwanego miał on przyjechać wcześniej – tj. 10 czerwca 2014r. (vide: zeznania świadka Z. W. – k. 205v., 00:13:16 e-protokołu rozprawy z dnia 6 września 2016r.).

Zdaniem Sądu przyczyną całego sporu było postępowanie Z. W., który działając jak pełnomocnik K. W. (1) nie przekazał później na rzecz pozwanego całości ceny za nabyty ciągnik. Skoro jednak maszyna została wcześniej zbyta powodowi, to kwestia wzajemnych rozliczeń pomiędzy pozwanym a K. W. (1) powoda już nie dotyczy i to także w sytuacji, kiedy uznamy, iż pozwany skutecznie odstąpił od umowy sprzedaży. K. W. (1) zbyła ciągnik dalej i nie była w momencie odstąpienia jego właścicielką. Pozwanemu w tej sytuacji nie przysługuje przeciwko K. W. (1) (a tym bardziej przeciwko powodowi) roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia (zwrot ciągnika), a jedynie – i to tylko przeciwko K. W. (1) (względnie Z. W.) roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia/nienależnego świadczenia.

Reasumując zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, że powód miał interes prawny w ustaleniu, że przysługuje mu prawo własności ciągnika marki Z. (...) o numerze VIN (...), rok produkcji 2013, bo ustalenie takiego prawa zapewni mu ochronę jego interesów i zapobiegnie powstawaniu wątpliwości w tym zakresie. Dysponuje on fakturą VAT (...) z dnia 10.06.2014r. świadczącą o zakupie, na podstawie tej faktury i homologacji dokonano rejestracji ciągnika i ubezpieczenia oraz dokonał zapłaty całości umówionej kwoty.

Z tych względów orzeczono jak w pkt. 1 wyroku na mocy art. 189 k.p.c..

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. Skoro pozwany przegrał sprawę, to ma obowiązek zwrócić powodowi wszystkie poniesione przez niego koszty. Na te koszty składa się częściowa opłata od pozwu w kwocie 5.000zł. oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.217zł. Razem daje to kwotę 12.217,00zł.

Skoro powód częściowo był zwolniony od kosztów sądowych tj. ponad kwotę 5.000zł. to pozwany musi uiścić do Skarbu Państwa Kasy Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę pozostałą, tj. 11.088,00zł. Wartość przedmiotu sporu wynosiła 333.750zł. zatem opłata całkowita od pozwu wynosiła 16.688zł. (16.088zł. – 5.000zł. = 11.088zł.)