Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 maja 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca: Sędzia S.R. Agata Kłosińska

Protokolant: st. sekr. sąd. Kamil Kowalik

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2017 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku I. W. (1)

z udziałem Gminy M. Ł. – Prezydenta Miasta Ł.

o podział majątku wspólnego I. W. (1) i J. W.

postanawia:

1) ustalić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków I. W. (1)
i J. W. wchodzą następujące składniki majątkowe:

a.  spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego przy ulicy (...) w Ł. znajdujące się w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. o wartości 201.000 zł (dwieście jeden tysięcy złotych) z którym to prawem zwązany jest wkład mieszkaniowy o wartości rynkowej 198.393,79 zł
(sto dziewięćdziesiąt osiem tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt trzy złote siedemdziesiąt dziewiewięć groszy);

b.  wyposażenie lokalu mieszkalnego numer (...) położonego przy ulicy (...) w Ł. w postaci regłu kuchennego, dwóch regałów, łóżka, telewizora Samsung, stolika RTV, dwóch szaf, kredensu, szafy przeszkolonej, ławy, dwóch kanap, dwóch foteli, regału, pralki o łącznej wartości 1.000 zł (jeden tysiąc złotych);

2) ustalić, że udział wnioskodawcy I. W. (1) w majątku wspólnym wynosi 85 % (osiemdzesiąt pięć procent) a J. W. 15 % (piętnaście procent);

3) ustalić, że wnioskodawca I. W. (1) poniósł ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny nakład w wysokości 34.310,70 zł (trzydzieści cztery tysiące trzysta dziesięć złotych siedemdziesiąt groszy);

4) ustalić, że wnioskodawca I. W. (1) poniósł ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny wydatki w wysokości 32.041,32 zł (trzydzieści dwa tysiące czterdzieści jeden złotych trzydzieści dwa grosze);

5) dokonać podziału majątku wspólnego byłych małżonków I. W. (1)
i J. W. w ten sposób, że wierzytelność z tytułu wkładu mieszkaniowego związanego z lokalem numer (...) położonym przy ulicy (...) w Ł. oraz ruchomości szczególowo opisane w punkcie 1 (pierwszym)
b postanowienia przyznać na wyłączną własność I. W. (1)
bez obowiązku spłaty na rzecz uczestnika Gminy M. Ł.;

6) ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

7) nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążyć Skarb Państwa.

Sygn. akt I Ns 1079/14

UZASADNIENIE

W dniu 30 czerwca 2014 r. I. W. (1) wystąpił z wnioskiem
o dokonanie podziału majątku wspólnego nabytego w czasie trwania małżeństwa z J. W.. Wnioskodawca wniósł o ustalenie, iż podlegający podziałowi majątek wspólny małżonków I. W. (1) i J. W. wynosi 202.000 zł oraz, iż w skład tego majątku wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...), o powierzchni 60,20 m ², wraz z wkładem mieszkaniowym, którego wartość po potrąceniu zobowiązań spółdzielni związanych z budową wynosi 198.393,79 zł oraz przedmioty urządzenia domowego znajdujące się w przedmiotowym lokalu na dzień 15 czerwca 2010 roku o wartości 1.000 zł. Wnioskodawca wniósł również o rozliczenie nakładów z jego majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 34.318,29 zł poczynionych w okresie trwania wspólności ustawowej, rozliczenie wydatków z majątku osobistego wnioskodawcy na majątek wspólny w kwocie 8.875,31 PLN powstałych w okresie od ustania wspólności ustawowej do chwili podziału majątku wspólnego oraz o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków w ten sposób, że do powstania majątku wspólnego przyczyniał się Wnioskodawca prawie w całości, a zmarła J. W. nie przyczyniła się do powstania majątku wspólnego w stopniu wyższym niż wartość powyżej wskazanych wydatków. Wnioskodawca wniósł o dokonanie podziału majątku wspólnego jego oraz zmarłej J. W. w ten sposób, że składniki majątku wspólnego opisane w punkcie 1 litera a) i b) wniosku zostaną przyznane wnioskodawcy bez spłat i dopłat na rzecz spadkobiercy J. W..

W uzasadnieniu wniosku z dnia 30 czerwca 2014 r. pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, iż jego małżeństwo z J. W. ustało w dniu śmierci małżonki, to jest 15 czerwca 2010 r. Wskazana kwota wydatków poniesionych przez wnioskodawcę
z jego majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 8.875,31 zł stanowi połowę opłat eksploatacyjnych za lokal nr (...) uiszczonych na rzecz (...) przez okres od dnia 15 czerwca 2010 r. do dnia 31 maja 2014 r. i kwota ta będzie systematycznie zwiększana aż do dnia zakończenia niniejszego postępowania o następne wpłaty dokonywane przez wnioskodawcę. W ww. kosztach utrzymania lokalu nie partycypuje spadkobierca zmarłej J. W., a brak wpłat wpływałby bezpośrednio na obniżenie wymagalnego wkładu mieszkaniowego. Dodatkowo pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, iż ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków uzasadnione jest faktem, iż J. W. od wielu lat cierpiała na chorobę alkoholową, która ostatecznie stała się przyczyną jej śmierci, nie przyczyniała się do powstania majątku wspólnego lecz przeciwnie bezpodstawnie obciążała majątek wspólny małżonków licznymi zobowiązaniami, a w pożyciu małżeńskim w niewielkim okresie po zawarciu ślubu nastąpiła separacja faktyczna. Wnioskodawca od początku trwania małżeństwa pozostawał w stosunku pracy, zapewniając utrzymanie rodziny i przyczyniając się do powstania majątku wspólnego m.in. wpłacając z oszczędności kolejne środki na wkład mieszkaniowy oraz spłacając kredyt zaciągnięty przez (...) na budowę lokalu mieszkalnego.

Pełnomocnik wnioskodawcy wniósł także o zwolnienie I. W. (1) od kosztów sądowych w całości.

(wniosek o podział majątku wspólnego wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, k. 2 – 9)

Postanowieniem z dnia 7 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny, zwolnił wnioskodawcę od kosztów sądowych w zakresie opłat sądowych w całości.

(postanowienie z dnia 7 lipca 2014 r., k. 104)

Uczestnik Gmina M. Ł. wniosła w dniu 11 września 2014 roku odpowiedź na wniosek, która zarządzeniem z dnia 7 października 2014 roku została zwrócona jako złożona po terminie.

(zarządzenie, k. 118)

W piśmie przygotowawczym z dnia 29 grudnia 2014 r. pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, iż akceptuje wycenę lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...), wykonaną na zlecenie Urzędu Miasta Ł. przez rzeczoznawcę majątkowego B. L. oraz wycenę ruchomości znajdujących się w przedmiotowym lokalu na dzień śmierci J. W. wykonaną przez Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł. w Ł. zgodnie z Protokołem spisania nieruchomości z dnia 5 maja 2014 r.

(pismo przygotowawcze Wnioskodawcy z dnia 29 grudnia 2014 r., k. 361-363)

W piśmie przygotowawczym z dnia 25 sierpnia 2015 r. pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, iż podtrzymuje wniosek o podział majątku wspólnego oraz wskazane w nim wartości i sprecyzował, iż na dzień śmierci J. W. w skład majątku wspólnego wchodziły urządzenia domowego o wartości 1.000 zł (w cenach aktualnych) w postaci regału kuchennego, regału (...), łóżka (...), telewizora Samsung, stolika RTV, szafy, kredensu, szafki przeszklonej, ławy, zestawu wypoczynkowego - kanapa i dwa fotele, szafy (...), regału (...), kanapy (...), pralki.

(pismo pełnomocnika wnioskodawcy z dnia 25 sierpnia 2015 r., k. 409-410)

W piśmie przygotowawczym z dnia 2 listopada 2015 r. pełnomocnik Gminy M. Ł. wskazał, iż nie kwestionuje określonej w operacie szacunkowym wartości lokalu położonego w Ł. przy ul. (...) oraz wartości ruchomości określonych na kwotę 1.000 zł.

(pismo pełnomocnika Gminy M. Ł. z dnia 2 listopada 2015 r., k. 436)

Na rozprawie w dniu 9 października 2015 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł wniosek wnosząc o ustalenie nierównych udziałów w proporcji 90% na rzecz wnioskodawcy do 10% na rzecz Gminy M. Ł. jako spadkobiercy J. W..

(protokół rozprawy z dnia 9 października 2015 r., k. 426)

W piśmie z dnia 16 lutego 2017 r. pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o rozliczenie nakładów wnioskodawcy w kwocie wskazanej w opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu rachunkowości tj. w kwocie 30.281,32 zł, a także wniósł o dopuszczenie dowodu z dalszych opłat czynionych od 1 listopada 2016 r. do 15 lutego 2017 r. w wysokości 1.760 zł.

(pismo Pełnomocnika Wnioskodawcy z dnia 16 lutego 2017 r., k. 508-509)

Na rozprawie w dniu 16 maja 2017 r. pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. Wniósł o rozliczenie nakładów i wydatków w tym również w zakresie kwoty 1.760 zł stanowiącej opłaty za lokal w okresie od 1 listopada 2016 roku do 15 lutego 2017 roku.

(skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r., k. 517, adnotacja 00:01:25, zapis na płycie DVD, k. 520)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. W. (1) i J. W., z domu Ś., zawarli związek małżeński w dniu 25 czerwca 1977 r.

(odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 5 akt sprawy I Ns 1079/14)

I. W. (2) stał się członkiem (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w 1974 r.

(deklaracja przystąpienia do spółdzielni – akta członkowskie nr 34995 bez numeracji)

W dniu 8 listopada 1978 r. I. W. (1) złożył wniosek o przydział spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową (...).

(wniosek o przydział mieszkania – akta członkowskie nr 34995 bez numeracji)

W dniu 29 grudnia 1989 r. I. W. (1) otrzymał przydział lokalu nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...) na warunkach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu.

W piśmie (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z dnia 28 grudnia 1989 r. wysokość wymaganego wkładu mieszkaniowego została oznaczona na kwotę 3.612.000 starych zł.

(przydział lokalu, pismo z dnia 28 grudnia 1989 r. - akta członkowskie nr 34995 bez numeracji)

W piśmie z dnia 19 lutego 1990 r. wysokość wymaganego wkładu mieszkaniowego została podwyższona do kwoty 4.834.100 starych zł.

(pismo z dnia 19 lutego 1990 r. akta członkowskie nr 34995 bez numeracji)

Ostateczna wartość wymaganego i wniesionego wkładu mieszkaniowego wynosiła 4.406.600 zł przed denominacją złotego.

(kartoteka wkładu mieszkaniowego dotycząca lokalu nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...) – k. 14, pismo (...) z dnia 24 sierpnia 2015 r. – k. 414)

Wkład mieszkaniowy został w całości pokryty z następujących środków (przed denominacją złotego):

1) 752.373 zł uiszczona ze środków pochodzących z książeczki mieszkaniowej wnioskodawcy nr (...)- (...),

2) 863.913 zł pochodząca z wniesionego wkładu mieszkaniowego – wpłata własna;

3) 2.790.314 zł pochodząca z wpłaty dokonanej przez Fabrykę (...)

(kartoteka wkładu mieszkaniowego dotycząca lokalu nr (...), k. 14, pismo (...) z dnia 24 sierpnia 2015 r., k. 414, pismo (...) do (...) III Oddział w Ł. z dnia 29 grudnia 1989 r. - akta członkowskie nr 34995 bez numeracji, pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości J. M., k. 448-453)

Środki na książeczce mieszkaniowej nr (...) zostały zgromadzone przez I. W. (1) przed zawarciem przez niego związku małżeńskiego z J. W.. Książeczka mieszkaniowa została założona przez rodziców wnioskodawcy.

(przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony, skrócony protokół rozprawy
z dnia 16 maja 2017 r. – k. 518, adnotacja 00:09:37, zapis na płycie CD, k. 520, w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami wnioskodawcy, protokół rozprawy z dnia
7 kwietnia 2015 r., k. 376; zeznania świadka T. P., protokół rozprawy
z dnia 4 sierpnia 2015 r., k. 401)

Zwaloryzowany wniesiony przez I. W. (1) wkład mieszkaniowy (752.373 zł przed denominacją) w odniesieniu do kosztów budowy lokalu, ustalony na podstawie cen aktualnych wynosi 34.310,70 zł.

(opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości J. M., k. 448-453)

Wkład mieszkaniowy w kwocie 863.913 zł został pokryty przez matkę wnioskodawcy przed zawarciem małżeństwa z J. W..

(przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony, skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r., k. 518, adnotacja 00:12:24, zapis na płycie CD, k. 520)

Wpłaty dokonane przez wnioskodawcę na konto (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w okresie od 10 maja 1995 roku do dnia 2 września 1999 roku wyniosły łącznie 21.926,01 zł (po denominacji – 2.084,97 zł)

(zestawienie wpłat – k. 333-334, uzupełniająca opinia nr (...) biegłego sądowego z zakresu rachunkowości J. M., k. 469-470, uzupełniająca opinia nr (...) biegłego sądowego z zakresu rachunkowości J. M., k. 498-500, pismo (...), k. 501)

J. W. była uzależniona od alkoholu, nadużywała alkoholu również przed ślubem z wnioskodawcą.

(przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony, skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r., k. 518, adnotacja 00:09:37, zapis na płycie CD,
k. 520 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami wnioskodawcy, protokół rozprawy
z dnia 7 kwietnia 2015 r., k. 375-377, zeznania świadka M. M., k. 400, zeznania świadka T. P., k. 400-402, zeznania świadka H. K., k. 402-403)

Małżonkowie I. i J. W. przez okres małżeństwa zamieszkiwali wspólnie w mieszkaniu przy ul. (...) w Ł.. Nie posiadali nigdy wspólnego rachunku bankowego ani też nie dysponowali wspólnie zarabianymi środkami finansowymi. Po upływie 2 – 3 lat od zawarcia związku małżeńskiego małżonkowie zaprzestali prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego z powodu postępującego uzależnienia do alkoholu J. W. oraz trwonienia przez nią majątku poprzez sprzedaż książek, kolekcji znaczków pocztowych, biżuterii w celu pozyskania dodatkowych środków na alkohol. J. W. nie partycypowała w kosztach utrzymania wspólnego dziecka, nie ponosiła również kosztów utrzymania mieszkania, nie partycypowała również w spłacie kredytu związanego z lokalem do (...). Przedmiotowe koszty pokrywał wyłącznie wnioskodawca. J. W. posiadane środki finansowe przeznaczała na swoje utrzymanie oraz alkohol.

(przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony, skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r. – k. 518, adnotacja 00:09:37, 00:16:54, zapis na płycie CD, k. 520, w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami wnioskodawcy, k. 375-377)

Małżonkowie I. i J. W. posiadali córkę M. W., która cierpiała na schorzenie kręgosłupa – głęboką skoliozę skutkującą koniecznością noszenia kołnierza ortopedycznego, regularnego leczenia ortopedycznego i rehabilitacji. Początkowo małżonkowie wspólnie uczęszczali z córką na wizyty do lekarzy. Następnie obowiązki opieki nad dzieckiem przejął na wyłączność wnioskodawca.
Po skończeniu szkoły podstawowej, M. W. zaczęła wspólnie z matką pić alkohol. Wnioskodawca pokrywał koszty zakupów, wyżywienia i ubrania dla córki. M. W. zmarła tragicznie w młodym wieku.

(przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony, skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r. – k. 518, adnotacja 00:09:37, 00:16:54, zapis na płycie CD, k. 520 ,w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami wnioskodawcy, k. 375-377; zeznania świadka T. P., k. 400-402, zeznania świadka H. K., k. 402-403)

I. W. (1) do chwili uzyskania uprawnień emerytalnych pozostawał zatrudniony na stanowisku technologa w Zakładzie (...).

(zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, k. 37-43)

J. W. była zatrudniona do 1998 r., potem pobierała zasiłek.

(informacja z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 sierpnia 2015 r. – k. 407, przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony, skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r. – k. 518, adnotacja 00:09:37, zapis na płycie CD, k. 520, w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami wnioskodawcy, k. 376)

J. W. pobierała emeryturę od 1 października 2007 r. w kwotach brutto: za okres od 1 października 2007 r. do 30 listopada 2007 r. – 2.154,16 zł,
od 1 grudnia 2007 r. do 28 lutego 2008 r. - 1.077,08 zł, od 1 marca 2008 r. do 28 lutego 2009 r. – 1.122,32 zł, od 1 marca 2009 r. do 28 lutego 2010 r. – 1.190,78 zł, od 1 marca 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. – 1.245,79 zł.

(zaświadczenie z dnia 3 czerwca 2014 r., k. 411)

W dniu 25 sierpnia 2008 r. J. W. zawarła z Krajową Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową z siedzibą w S. umowę o kartę płatniczą VISA oraz z Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. Franciszka Stefczyka umowę pożyczki konsumenckiej nr (...) na kwotę 9.400 zł.

(umowa o kartę płatniczą VISA z dnia 25 sierpnia 2008 r. – k. 167-170, umowa pożyczki konsumenckiej nr (...) – k. 182-184).

J. W. zmarła w dniu 15 czerwca 2010 r.

(odpis skrócony aktu zgonu J. W., k. 12)

Przyczyną śmierci J. W. było toksyczne zatrucie alkoholem etylowym.

(protokół nr (...) sądowo-lekarskiej sekcji zwłok J. W. sporządzony przez (...) Medyczny w Ł., z dnia 19 lipca 2010 r., k. 27-29; sprawozdanie z badania materiału biologicznego na zawartość hemoglobiny tlenkowęglowej, k. 30; sprawozdanie z badania materiału biologicznego na zawartość etanolu, k. 31)

I. W. (1) odrzucił spadek po żonie J. W..

(okoliczności bezsporne, także protokół posiedzenia z dnia 9 grudnia 2010 r., k. 12 akt postępowania o sygn. akt I Ns 1278/10, przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony, skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r. – k. 518, adnotacja 00:16:54, zapis na płycie CD, k. 520)

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi, Wydziału I Cywilnego, z dnia 12 stycznia 2011 r. wydanego w sprawie o sygn. akt I Ns 1278/10 spadek po J. W. nabyła na podstawie ustawy Gmina M. Ł. w całości.

(postanowienie, k. 44)

Wartość rynkowa spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nr (...), położonego w Ł. przy ul. (...) według stanu na dzień 15 czerwca 2010 roku i cen na dzień 14 października 2013 r. wynosiła 201.000 zł.

(operat szacunkowy lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w budynku przy ul. (...) w Ł., k. 186-196)

Nominalna kwota umorzonego kredytu wynosiła 2.606,21 zł.

(pismo (...), k. 200, opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości J. M., k. 448-453)

Wartość rynkowa wkładu mieszkaniowego związanego ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu nr (...) położonym w Ł. przy ul. (...) wynosi 198.393,79 zł i stanowi wartość rynkową lokalu pomniejszoną o kwotę nominalną umorzonego kredytu – 2.606,21 zł.

(bezsporne, także pismo (...), k. 200, opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości J. M., k. 448-453)

W lokalu przy ul. (...) w Ł. w chwili ustania majątkowej wspólności małżeńskiej znajdowały się meble oraz przedmioty urządzenia domowego
w postaci regału kuchennego, dwóch regałów, łóżka, telewizora Samsung, stolika RTV, dwóch szaf, kredensu, szafy przeszklonej, ławy, dwóch kanap, dwóch foteli, regału, pralki o łącznej wartości 1.000 zł

(okoliczności bezsporne, także pismo Pełnomocnika Wnioskodawcy z dnia 25 sierpnia 2015 r., k. 409-410, pismo pełnomocnika Gminy M. Ł. z dnia
2 listopada 2015 r., k. 436)

Poza spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu przy ul. (...)
w Ł. oraz znajdującymi się w tym lokalu wskazanymi powyżej ruchomościami, małżonkowie I. i J. W. nie zgromadzili w czasie trwania małżeństwa innego majątku.

(przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony, skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r., k. 518, adnotacja 00:16:54, zapis na płycie CD,
k. 520)

Od dnia 15 czerwca 2010 r. (dnia śmierci J. W.) do dnia 14 czerwca 2016 r. wydatki na lokal ponoszone przez wnioskodawcę tytułem czynszu stanowiły kwotę 28.521,32 zł.

(opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości J. M.,
k. 448-453, uzupełniająca opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości nr 2, k. 498-500)

W okresie od lipca 2016 r. do października 2016 r. poniesione przez wnioskodawcę opłaty za czynsz wynosiły 1.760 zł.

(wyciągi z rachunku bankowego, k. 480-493, uzupełniająca opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości nr 2, k. 498-500)

W okresie od listopada 2016 r. do lutego 2017 r. poniesione przez wnioskodawcę opłaty z tytułu czynszu za lokal wynosiły 1.760 zł.

(kartoteka konta, k. 510)

Urząd Miasta Ł. w dniu 10 marca 2014 r. wezwał I. W. (1) do zapłaty na rzecz Gminy Ł. kwoty 99.196,89 zł tytułem równowartości połowy wartości wkładu mieszkaniowego.

(pismo z dnia 10 marca 2014 r., k. 115-115v)

Wnioskodawca w piśmie z dnia 28 marca 2014 roku wniósł o rozłożenie ww. należności na raty.

(pismo z dnia 28 marca 2014 r., k. 113)

Urząd Miasta Ł. odmówił rozłożenia na raty spłaty kwoty 99.196,89 zł.

(pismo z dnia 4 września 2014 r., k. 134-134v)

I. W. (1) złożył w dniu 5 czerwca 2014 r. oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia z dnia 10 marca 2014 roku jako złożonego pod wpływem błędu wywołanego działaniem uczestnika – Gminy M. Ł..

(pismo z dnia 28 maja 2014 r. – k. 114, przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony skrócony protokół rozprawy z dnia 16 maja 2017 r., k. 519, adnotacja 00:20:01, zapis na płycie CD, 520)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 684 k.p.c. w związku z art. 567 § 3 k.p.c. w związku z art. 46 k.r.o., skład i wartość majątku podlegającego podziałowi byłych małżonków ustala sąd. Przyjmuje się powszechnie, że stan majątku ustala się według daty ustania wspólności – w analizowanej sprawie z chwilą śmierci J. W., natomiast jego wartość według cen z chwili dokonywania podziału, czyli zamknięcia rozprawy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 września 1974 roku, III CZP 58/74; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2010 roku, IV CSK 429/09; oraz T. Demendecki, Komentarz do art. 684 k.p.c. w: A. Jakubecki (red.) Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania cywilnego LEX 2014). Co do zasady, przedmiotem postępowania o podział jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania. Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.
w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). Zasadą jest bowiem, że podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do tego majątku w dacie ustania wspólności ustawowej oraz istniejące w chwili dokonywania podziału (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 1979 roku, III CRN 137/79, OSN 1980, z. 2, poz. 33).

Zgodnie z przepisem art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym tego artykułu (podział majątku, żądanie ustalenia nierównych udziałów zwrot wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie) stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Zatem, stosując odpowiednio art. 684 k.p.c., należy wskazać, iż w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, skład podlegającego podziałowi majątku oraz jego wartość ustala Sąd. Obowiązek wskazania składników majątku, a w razie sporu co do ich istnienia, wskazania dowodów tę okoliczność potwierdzających, spoczywa na byłych małżonkach. Przepis powyższy nie daje bowiem sądowi uprawnień do prowadzenia z urzędu dochodzeń, czy i jaki istnieje inny wspólny majątek (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 18 stycznia 1968 roku, wydane w sprawie III CR 97/67, opublikowane w OSNC 1968/10/169).

W niniejszej sprawie nie istniał pomiędzy stronami spór co składu majątku wspólnego, a także wartości poszczególnych jego składników. Bezspornie, w skład tego majątku wchodziło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu nr (...), położonego przy ul. (...) w Ł., wraz ze związanym z nim wkładem mieszkaniowym, a także ruchomości w nim się znajdujące. Bezsporna była również wartość powyżej wskazanych składników. Wartość rynkowa lokalu mieszkalnego zgodnie z operatem szacunkowym sporządzonym dnia 14 października 2013 r. przez rzeczoznawcę majątkowego wynosiła na datę jego sporządzenia - 201.000 zł. Aktualna wartość wkładu mieszkaniowego stanowi różnicę pomiędzy wartością rynkową lokalu mieszkalnego nr (...), tj. 201.000 zł, a nominalnym umorzeniem kredytu w kwocie 2.606,21 zł, i wynosi 198.393,79 zł. Mimo, iż rzeczoznawca majątkowy wycenił przedmiotowe spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu na dzień 14 października 2013 roku strony nie podnosiły, iż wartość tego prawa na datę ustania wspólności majątkowej małżeńskiej jest. Nie wnosiły również o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na tę okoliczność. Podobnie uczestnik wyraził zgodę na przyjęcie wartość ruchomości wskazanych w spisie inwentarza na kwotę 1.000 zł.

Bezspornym jest także, iż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu nr (...), położonego przy ul. (...) w Ł. przysługiwało obojgu małżonkom.
O przynależności do majątku wspólnego małżonków spółdzielczego prawa do lokalu rozstrzygają przepisy obowiązujące w dacie uzyskania tego prawa (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1991 roku, III CZP 123/91, Lexis Nexis nr 3022286, OSNCP 1992, nr 6, poz. 101, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2003 roku, IV CKN 274/01, Lex nr 602291). Przydział lokatorskiego prawa do lokalu nr (...) nastąpił w dniu 29 grudnia 1989 r., w czasie obowiązywania ustawy Prawo spółdzielcze z dnia 16 września 1982 r. (Dz.U.1982.30.210 z dnia 1982.10.06), regulującej również zasady funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych. Zgodnie z art. 215 § 2 in principio tej ustawy, spółdzielcze prawo do lokalu przydzielonego obojgu małżonkom lub jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny należy wspólnie do obojga małżonków bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe. Zgodnie natomiast z § 4 tego artykułu, jeżeli stosunki majątkowe między małżonkami podlegają wspólności ustawowej, wkład mieszkaniowy lub budowlany należy przed przydziałem lokalu wspólnie do obojga małżonków, niezależnie od pochodzenia środków, z których został zgromadzony. Przepis ten nie narusza uprawnienia każdego
z małżonków do żądania zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z jego majątku odrębnego na majątek wspólny. I. i J. W. zawarli związek małżeński w dniu 25 czerwca 1977 r. Przydział lokatorskiego prawa do lokalu nastąpił natomiast w dniu 29 grudnia 1989 r.

Wobec powyższego uprawnione jest stwierdzenie, iż w skład małżeńskiej wspólności ustawowej wchodziło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu oraz związany z tym prawem wkład mieszkaniowy. Należy przy tym zaznaczyć, iż art. 14 ust. 1 in principio ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r. w brzmieniu obowiązującym na dzień otwarcia spadku po J. W., tj. na dzień 15 czerwca 2010 r. stanowił, że z chwilą śmierci jednego z małżonków spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada drugiemu małżonkowi. W dniu 15 czerwca 2010 r. otwarciu uległ spadek po J. W.. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu jest jednak prawem niezbywalnym i niedziedzicznym (art. 9 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych), dziedziczeniu podlegał więc jedynie wkład mieszkaniowy związany z ww. prawem.

Zgodnie z art. 208 § 1 ustawy Prawo spółdzielcze z dnia 16 września 1982 r., członkowie spółdzielni obowiązani są uczestniczyć w kosztach budowy, eksploatacji i utrzymania nieruchomości spółdzielczych, działalności społeczno-wychowawczej oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez wnoszenie wkładów mieszkaniowych lub budowlanych oraz uiszczanie innych opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Jak natomiast precyzował w odniesieniu do lokatorskiego prawa do lokalu art. 218 § 3, obowiązki przewidziane w art. 208 § 1 członek wykonuje przez wniesienie wkładu mieszkaniowego w wysokości odpowiadającej części kosztów budowy przypadających na jego lokal oraz przez uiszczanie opłat związanych z używaniem lokalu. Wniesienie wkładu mieszkaniowego było więc konieczne dla uzyskania lokatorskiego prawa do lokalu.

Odnośnie żądania wnioskodawcy ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym wskazać należy, co następuje.

Oboje małżonkowie mają z zasady równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 1 k.r.o.). Zgodnie do art. 43 § 2 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Jak stanowi art. 43 § 3 k.r.o. przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobisty pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Pierwszą przesłanką ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym jest istnienie ważnych powodów przemawiających za ustaleniem udziałów innych niż równe. Dopiero w drugiej kolejności badaniu podlega druga przesłanka
a mianowicie stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego. Ponieważ obie przesłanki muszą wystąpić łącznie, stwierdzenie niewystępowania jednej
z nich przesądza o oddaleniu wniosku.

Ustawa nie definiuje pojęcia ważnych powodów, o których mowa w art. 43 § 2 k.r.o. W orzecznictwie (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1972 r., III CRN 235/72, OSNC 1973, nr 10, poz. 174; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1973 r., III CRN 227/73, OSNC 1974, nr 11, poz. 189) podkreśla się, że ważne powody w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o. nie zachodzą w każdym wypadku faktycznej nierówności przyczyniania się małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz wówczas, gdy małżonek, przeciwko któremu zostało skierowane żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych. Ważnymi powodami nie są zatem w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o. okoliczności natury majątkowej, które mieszczą się już w niejednakowym przyczynianiu się małżonków do powstania majątku wspólnego, ale „względy natury etycznej, które sprawiają, że w danych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie kolidowałaby z zasadami współżycia społecznego. U podstaw art. 43 § 2 k.r.o. leży założenie, że tylko w małżeństwie prawidłowo funkcjonującym usprawiedliwione są równe udziały w majątku wspólnym, mimo że małżonkowie przyczyniali się do jego powstania w różnym stopniu. Opiera się ono na więzach osobistych i gospodarczych między małżonkami oraz na obowiązku wzajemnej pomocy. To założenie odpada jednak, gdy małżonek rażąco lub uporczywie naruszał swe obowiązki wobec rodziny bądź doprowadził do zawinionego rozkładu pożycia, choćby znalazł on wyraz tylko w separacji faktycznej, a do rozwodu nie doszło.” (uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2003 r. w sprawie IV CKN 278/01, OSNC 2004/9/146, Biul. SN 2004/1/9, M. Prawn. 2004/6/276). „Przy ocenie istnienia "ważnych powodów"
w rozumieniu art. 43 k.r.o. należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli.” (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1974 r., wydane w sprawie III CRN 190/74, LEX nr 7598).

Pod pojęciem "przyczynienia się" małżonków do powstania majątku wspólnego należy rozumieć nie tylko działania małżonków prowadzące bezpośrednio do powiększenia substancji majątku wspólnego, ale całokształt ich starań o założoną przez zawarcie małżeństwa rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb. O stopniu tego przyczynienia się nie decyduje wyłącznie wysokość zarobków lub innych dochodów osiąganych przez małżonków.” (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2003 r. w sprawie IV CKN 278/01, OSNC 2004/9/146, Biul. SN 2004/1/9, M. Prawn. 2004/6/276).

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie zostały spełnione obydwie przesłanki.
Jak wynika przede wszystkim z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków oraz przesłuchania wnioskodawcy – J. W., była przez wiele lat osobą uzależnioną od alkoholu, alkoholu nadużywała już przed zawarciem związku małżeńskiego z I. W. (1) i niemalże wszystkie zarabiane pieniądze przeznaczała na alkohol. Dodatkowo także zabierała i spieniężała przedmioty zgromadzone w domu – tj. książki, znaczki i biżuterię przeznaczając tak uzyskane pieniądze na alkohol. Z uwagi na postępujące uzależnienie od alkoholu J. i I. W. mimo, iż nadal wspólnie mieszkali zaprzestali prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego w okresie około 3 lat po ślubie. Począwszy od tego okresu aż do śmierci J. W. wnioskodawca łożył samodzielnie na utrzymanie córki oraz zajmowanego mieszkania, gdyż J. W. zarabiane przez siebie pieniądze przeznaczała jedynie na własne utrzymanie i alkohol. Na wnioskodawcy spoczął też całkowicie obowiązek opieki nad córką, w tym konieczność dbania o jej regularne leczenie i rehabilitację w związku z chorobą kręgosłupa. To determinacja i wieloletnie starania wnioskodawcy doprowadziły do zgromadzenia wkładu mieszkaniowego niezbędnego do zasiedlenia a w konsekwencji do uzyskania spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. W konsekwencji to wnioskodawca podejmował działania, aby zgromadzić a następnie uzupełnić wkład mieszkaniowy, zgromadzić środki finansowe na utrzymanie rodziny, wykończyć i wyposażyć nowo nabyte mieszkanie, a następnie je utrzymać. Oznacza to, że to wnioskodawca swoimi działaniami, a także osiąganymi dochodami, jak również pracą we wspólnym gospodarstwie domowym, doprowadził do powstania majątku wspólnego, a J. W. przyczyniła się do jego powstania w bardzo niewielkim stopniu.

Sąd uwzględnił bowiem twierdzenia wnioskodawcy, iż strony prowadziły wspólne gospodarstwo domowe przez okres 3 lat trwania małżeństwa co zdaniem Sądu odpowiada z uwagi na długość trwania małżeństwa oraz brak przyczyniania się do powstania wspólnej substancji majątkowej po tym okresie – maksymalnie 15% udziałowi w powstaniu majątku wspólnego. Po tym okresie J. W. nie tylko nie przyczyniała się powstania majątku wspólnego ale wręcz ten majątek trwoniła zabierając różne wartościowe rzeczy, i przeznaczając je na własne potrzeby, głównie alkoholowe. Zachowaniu J. W. począwszy od okresu około 3 lat po ślubie można wobec tego przypisać uporczywość w dążeniu do zaspokojenia jedynie swoich potrzeb, w tym związanych przede wszystkim z uzależnieniem alkoholowym, a w związku z tym, lekceważący stosunek do kwestii gromadzenia majątku wspólnego, utrzymania mieszkania i zaspokojenia potrzeb rodziny, którą założyła przez zawarcie związku małżeńskiego z wnioskodawcą. Tym samym zachowanie J. W., należało ocenić jako nieprawidłowe, rażące i uporczywe nieprzyczynianie się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych Z etycznego punktu widzenia nie sposób więc uznać, iż udziały obu stron w majątku wspólnym są równe.

Drugą z przesłanek, której spełnienie uzasadniać może ustalenie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym, stanowi przyczynienie się małżonków do powstania tego majątku w różnym stopniu. Dla oceny, czy powyżej wskazana przesłanka zachodzi w niniejszej sprawie, koniecznym jest porównanie, w jakim stopniu I. i J. W. partycypowali finansowo we wniesieniu wkładu mieszkaniowego, koniecznego dla uzyskania lokatorskiego prawa do lokalu, które obecnie stanowi składnik ich majątku wspólnego podlegającego podziałowi, a także, w jakim stopniu finansowo przyczyniali się do zaspokajania potrzeb rodziny oraz jaki był ich nakład osobistej pracy przy wychowaniu córki i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Należy wskazać, że choć pomiędzy uzyskiwanymi przez małżonków dochodami istniała dysproporcja na korzyść wnioskodawcy, nie jest to okoliczność decydująca o możliwości przyjęcia oceny, iż to I. W. (1) w większym stopniu przyczynił się do zaspokojenia potrzeb rodziny. Znaczenie ma w tej kwestii nie sama wysokość osiąganych zarobków czy następnie emerytury, ale sposób ich wydatkowania. J. W. przeznaczała uzyskiwane pieniądze jedynie na własne utrzymanie, w tym głownie na alkohol. Jedyny zgromadzony przez małżonków wspólnie majątek, poza spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu oraz wkładem mieszkaniowym przysługującym im obojgu, to wyposażenie mieszkania. Małżonkowie prowadzili wspólne gospodarstwo domowe jedynie przez okres około 3 trwania małżeństwa, a następnie, przez około 30 lat samodzielnie rozporządzali posiadanymi przez siebie środkami finansowymi przy czym to wnioskodawca przejął obowiązek utrzymania córki i mieszkania.

Ponadto, mimo, iż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu i związany z nim wkład mieszkaniowy przysługiwały obojgu małżonkom, środki na pokrycie wkładu mieszkaniowego pochodziły w znacznej mierze ze środków uzyskanych przez wnioskodawcę przed zawarciem małżeństwa (wpłata własna na którą środki przeznaczyła matka wnioskodawcy oraz środki zgromadzone na książeczce PKO) oraz z kredytu, który został przez niego samodzielnie spłacony.

Tytułem wkładu mieszkaniowego została uiszczona kwota 4.406.600 zł (przed denominacją złotego), na który składały się kwoty: 752.373 zł uiszczona ze środków pochodzących z książeczki mieszkaniowej wnioskodawcy nr (...)- (...), kwota 863.913 zł pochodząca z wniesionego wkładu mieszkaniowego (wpłata własna ze środków przekazanych przez matkę wnioskodawcy przed zawarciem małżeństwa) oraz kwota 2.790.314 zł pochodząca z wpłaty dokonanej przez Fabrykę (...)

Książeczka mieszkaniowa nr (...) została założona przez rodziców wnioskodawcy. Z tytułu jej likwidacji na rzecz wkładu mieszkaniowego została wpłacona kwota 752.373 zł (przed denominacją złotego), co stanowiło 17,07% całej wartości wkładu mieszkaniowego (4.406.600 zł). Uwzględniając, iż aktualna wartość mieszkania wynosi 201.000 zł, z likwidacji książeczki mieszkaniowej pokryto 17,07% wkładu, więc ustalając na podstawie cen aktualnych, kwota ta odpowiadała sumie 34.310,70 zł.

Wpłata dokonana na poczet wkładu mieszkaniowego przez Fabrykę (...) wynosiła 2.790.314 zł, co stanowiło 63,32% wartości całego wkładu mieszkaniowego (4.406.600 zł).

Pozostała część wkładu (19,61%) pochodziła ze środków przekazanych przez matkę wnioskodawcy i stanowiła minimalną kwotę wpłaty warunkującą ubieganie się o przydział spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu.

Co prawda wpłata z zakładu pracy wnioskodawcy weszła do majątku wspólnego stron, nie można jednak abstrahować od faktu, iż to osobiste starania wnioskodawcy doprowadziły do jej pozyskania.

Nadto należy wskazać, iż Sąd, ustalając nierówne udziały małżonków w majątku wspólnym, uwzględnia zgodnie z art. 43 § 3 k.r.o. również nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. W ocenie Sądu, ze względu na chorobę alkoholową J. W., ciężar opieki nad córką M. W. oraz zaspokajania jej potrzeb spoczywał w przeważającej mierze na wnioskodawcy. Ponadto, jak wskazał I. W. (1), co potwierdziły zeznania świadków, to on przede wszystkim podejmował działania na rzecz wyleczenia chorej córki.

W konsekwencji Sąd nie miał więc żadnych wątpliwości, że powyżej wskazane okoliczności są wystarczająco ważnymi powodami przemawiającymi za ustaleniem, iż udziały wnioskodawcy i J. W. w majątku wspólnym nie są równe i wynoszą w przypadku wnioskodawcy– 85%, a w przypadku J. W. – 15%.

Nie ma przy tym żadnych wątpliwości, co potwierdził także Sąd Najwyższy
w postanowieniu z dnia 22 września 1997 roku wydanym w sprawie II CKN 306/97 ( LEX nr 1228354), że w sytuacjach wyjątkowych ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym może polegać nawet na całkowitym pozbawieniu jednego z małżonków udziału w majątku wspólnym. Przesłankę „ważnych powodów” w rozumieniu przepisu art. 43 § 2 k.r.o. można łączyć z zasadami współżycia społecznego, w tym znaczeniu, że otrzymanie przez jednego z małżonków korzyści z majątku wspólnego, do którego powstania się w ogóle się nie przyczynił albo przyczynił w bardzo niewielkim stopniu pozostawałoby w sprzeczności z tymi zasadami. Zdaniem Sądu, co wskazano wyżej, taka właśnie sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Nie sposób Gminie M. Ł. jako spadkobiercy J. W. przyznać jakiejkolwiek spłaty z majątku wspólnego w sytuacji gdy przyczynianie się do jego powstania przez J. W. trwało przez okres około 3 lat małżeństwa, a następnie sprowadzało się do jego trwonienia, zaniechania partycypowania w kosztach utrzymania wspólnego dziecka i wspólnie zajmowanego mieszkania, a wydatki i nakłady poniesione przez wnioskodawcę przewyższają ustalony udział w majątku wspólnym o czym będzie mowa szerzej w następnej części rozważań. Uwzględniając powyższe orzeczono jak w punkcie drugim sentencji postanowienia.

Sąd ustalił, iż wnioskodawca poniósł ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny nakład w wysokości 34.310,70 zł.

Zgodnie bowiem z art. 33 pkt 1 k.r.o., do majątku osobistego każdego
z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Część wkładu mieszkaniowego (kwota 752.373 zł, po denominacji złotego suma ta odpowiada kwocie 34.310,70 zł) została pokryta z likwidacji książeczki mieszkaniowej I. W. (1). W związku z tym, iż środki na książeczce mieszkaniowej zostały zgromadzone przez wnioskodawcę przed zawarciem związku małżeńskiego, natomiast książeczka została zlikwidowana i środki te były wydatkowane w czasie trwania wspólności ustawowej, kwota ta stanowi nakład wnioskodawcy z jego majątku osobistego na majątek wspólny.

Sąd ustalił również, iż Wnioskodawca poniósł ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny wydatki w wysokości 32.041,32 zł. Od dnia śmierci J. W., to jest od dnia 15 czerwca 2010 r. do lutego 2017 r. wnioskodawca samodzielnie uiszczał czynsz za lokal przy ul. (...) w Ł.. Kwota ta stanowi wydatki (w rozumieniu art. 45 § 1 k.r.o.) na lokal, stanowiący z kolei składnik majątku wspólnego byłych małżonków. W ww. kosztach nie partycypował uczestnik postępowania – Gmina M. Ł., a brak wpłat wpływałby bezpośrednio na obniżenie wymagalnego wkładu mieszkaniowego.

Wskazać należy, że podstawę materialnoprawną powyższych żądań stanowi art. 46 k.r.o. w zw. z art. 1035 k.c. w zw. z art. 207 k.c., ponieważ stosownie do art. 46 k.r.o. od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku, zaś zgodnie z art. 1035 k.c. jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, a zgodnie z art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną (por. postanowienie SN z dnia 7 stycznia 2009 r., II CSK 390/08, LEX nr 490512).

Nie było zatem przeszkód do rozpoznania tych żądań wnioskodawcy
w postępowaniu o podział majątku wspólnego. Podstawę stanowił art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. w zw. art. 618 § 1 k.p.c., zgodnie z którym w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy.

Biorąc pod uwagę udziały byłych małżonków w majątku wspólnym oraz uwzględniając nakład na majątek wspólny poniesiony przez wnioskodawcę oraz wydatki poczynione przez wnioskodawcę po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej w łącznej wysokości 66.352,02 zł, Sąd dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków I. W. (1) i J. W. w ten sposób, że wierzytelność z tytułu wkładu mieszkaniowego związanego z lokalem numer (...), położonym przy ul. (...) w Ł. oraz ruchomości znajdujące się w tym lokalu, przyznał na wyłączną własność I. W. (1), bez obowiązku spłaty na rzecz uczestnika Gminy M. Ł.. Pełnomocnik wnioskodawcy nie wnosił przy tym przy ustaleniu nierównych udziałów jakichkolwiek spłat od Gminy M. Ł..

Jak wynika z art. 622 § 1 i 2 k.p.c. w toku postępowania o zniesienie współwłasności sąd powinien nakłaniać współwłaścicieli do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując im sposoby mogące do tego doprowadzić. Zgodnie z § 2 tego artykułu, gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli spełnione zostaną wymagania, o których mowa w dwóch artykułach poprzedzających, a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych. W niniejszej sprawie nie było zgody pomiędzy wnioskodawcą a uczestnikiem postępowania co do sposobu podziału, gdyż wnioskodawca domagał się przyznania mu zarówno spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu wraz z wkładem mieszkaniowym, jak i przedmiotów urządzenia domowego znajdujących się w tym lokalu, natomiast Gmina M. Ł., zgodnie
z pismem z dnia 10 marca 2014 r. domagała się zapłaty na jej rzecz kwoty 99.196,89 zł tytułem równowartości połowy wartości wkładu mieszkaniowego. Sąd uznał, iż z uwagi na sposób zgromadzenia wkładu mieszkaniowego oraz starania wnioskodawcy odnośnie pozyskania spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu a następnie jego utrzymania
i wyposażenia zasadnym jest przyznanie w całości wierzytelności z tytułu wkładu mieszkaniowego oraz wszelkich ruchomości wnioskodawcy. Przy czym w związku
z ustaleniem nierównych udziałów w majątku wspólnym oraz poniesionych przez wnioskodawcę nakładów i wydatków na lokal – Gminie M. Ł. nie przysługuje żadna spłata od I. W. (1) z tytułu dokonania podziału majątku wspólnego.

W tym miejscu należy pokrótce odnieść się do podniesionego przez uczestnika postępowania – zarzutu uznania przez wnioskodawcę długu obejmującego roszczenie
o spłatę połowy wartości wkładu mieszkaniowego, który stanowił masę spadkową po J. W. i który w drodze dziedziczenia nabyła Gmina M. Ł..

Sąd uznał, iż wnioskodawca na podstawie art. 84 k.c. skutecznie uchylił się od skutków prawnych oświadczenia złożonego uczestnikowi w dniu 31 marca 2014 r. jako zdziałanego pod wpływem błędu. Oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych zostało złożone w dniu 30 czerwca 2014 r., a więc przed upływem terminu, o którym mowa w art. 88 § 2 k.c. Należy jednocześnie uznać, iż błąd ten dotyczył treści oświadczenia woli. Wniosek o rozłożenia należności z tytułu wkładu mieszkaniowego na raty może zostać zakwalifikowany jako niewłaściwe uznanie długu, które stanowi zarówno oświadczenie woli jak i wiedzy osoby je składającej.
Co więcej zachowanie uczestnika można zakwalifikować nawet jako podstępne wywołanie błędu. Celem podstępnego działania jest wprowadzenie drugiej osoby w błąd po to, żeby dokonała określonej czynności prawnej. Gmina M. Ł. była świadoma, iż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu objęte było wspólnością majątkową małżeńską – co wprost wynika z pisma z dnia 10 marca 2014 r. Dlatego też, ewentualna spłata powinna nastąpić dopiero po dokonaniu podziału majątku wspólnego, czego Gmina M. Ł. była lub powinna być świadoma, a czego w chwili złożenia oświadczenia woli nie był świadomy wnioskodawca.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. nie znajdując podstaw do odstąpienia od wyrażonej w nim zasady, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Nieuiszczonymi kosztami sądowymi w postaci opłaty sądowej od wniosku
i wydatków związanych z opiniami bieglej dopuszczonymi na wniosek wnioskodawcy,
Sąd w oparciu o art. 113 ust. 4 u.k.s.c. obciążył Skarb Państwa z uwagi na niemożność poniesienia tych kosztów przez strony i brak zasądzenia na ich rzecz roszczenia z którego ściągnięcie tych kosztów byłoby możliwe na podstawie art. 113 ust. 2 u.k.s.c.