Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 28 września 2016 r., odmówił D. K. prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu wskazano, że ubezpieczona nie spełniła warunku wymaganego 35 letniego stażu pracy do dnia rozwiązania stosunku pracy, gdyż ubezpieczona udokumentowała jedynie 32 lata, 3 m-ce i 5 dni, w tym 26 lat, 8 m-cy i 25 dni okresów składkowych i 5 lat, 6 m-cy i 10 dni okresów nieskładkowych. Ubezpieczona nie wykazała także wymaganego 34 letniego okresu pracy do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie pracy – wnioskodawczyni udokumentowała jedynie 32 lata, 1 m-c i 5 dni, w tym w tym 26 lat, 6 m-cy i 25 dni okresów składkowych i 5 lat, 6 m-cy i 10 dni okresów nieskładkowych.

Do stażu pracy nie zaliczono:

- okresów pracy w gospodarstwie rolnym rodziców

od dnia 1 lipca 1979 r. do dnia 28 kwietnia 1980 r. (okresy pracy w gospodarstwie rolnym podlegają zaliczeniu po 16 roku życia) oraz

od dnia 29 kwietnia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1982 r. (wnioskodawczyni uczęszczała w tym czasie do Zespołu Szkół (...) w Z., w związku z czym nie mogła stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywać pracy w gospodarstwie rolnym),

- urlopu bezpłatnego w dniach: 15 sierpnia 1994 r., 21 czerwca 1996 r., 4 listopada 2005 r.

Z uwagi na fakt, że wnioskodawczyni nie spełniła łącznie wszystkich warunków do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego brak jest podstaw do jego przyznania.

(decyzja – k. 25 plik II akt ZUS)

Ubezpieczona D. K. uznała w/w decyzję za krzywdzącą i w dniu 28 listopada 2016 r. złożyła odwołanie od w/w decyzji.

(odwołanie – k. 2 – 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podnosząc te same argumenty co w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 23)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni D. K. urodziła się w dniu (...)

(bezsporne)

W dniu 28 września 2016 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

(wniosek – k. 1 – 3 plik II akt ZUS)

Rodzice wnioskodawczyni od 1966 r. posiadają gospodarstwo rolne, które było adresem zameldowania wnioskodawczyni od dnia 7 czerwca 1996 r. do dnia 21 lipca 1997 r.

(zaświadczenie – k. 7 plik II akt ZUS, poświadczenie zameldowania – k. 8 plik II akt ZUS)

Ubezpieczona w okresie od dnia 29 kwietnia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1982 r. pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców. Wnioskodawczyni mieszkała z rodzicami od urodzenia do lat 90. Gospodarstwo rolne ma ponad 8 ha, cała ziemia była zagospodarowana uprawami i łąkami. W gospodarstwie były 2 konie, 4 krowy, około 30 świń i drób. D. K. wstawała ok. 5:00 rano, szykowała jedzenie dla świń – były to ziemniaki, sieczka z trawy i śruta, trzeba było to wymieszać i wiadrach przenosić do koryt. Pokarm przygotowywała i roznosiła z mamą. W gospodarstwie były też małe świnie, którymi zajmowała się mama wnioskodawczyni. Kolejną czynnością było przygotowanie/ podpalenie parnika, czym także zajmowała się wnioskodawczyni, ponadto oprzątała kury i karmiła psy. Do szkoły średniej uczęszczała w Z., znajdowała się ona ok. 3 km od domu, dojeżdżała autobusem, który był o 7:20, lekcje zaczynały się o 8:00, a kończyły ok. 14:00 – 15:00. Po szkole wnioskodawczyni spożywała posiłek i zaczynała ponownie pracę w gospodarstwie. W gospodarstwie były kosiarka do trawy, siewnik, ale były to maszyny konne, wszystkie prace wykonywało się ręcznie. Wiosną i latem po powrocie ze szkoły ubezpieczona pomagała przy sianie, młóceniu zboża, pieleniu buraków, ziemniaków, przewiązywała krowy na łące, czasem prowadziła je na wypas. Pracę w gospodarstwie kończyła ok. 21:00 i wtedy zaczynała naukę. Czasami brała książkę ze sobą i uczyła się podczas wypasania krów. Zimą wnioskodawczyni oprzątała zwierzęta, szyła worki na zboże, parowała ziemniaki, zaś jesienią pracowała przy wykopkach. Młodsza siostra, która także mieszkała z wnioskodawczynią i rodzicami, pomagała tylko czasami, bo dojeżdżała do szkoły do Ł.. Wnioskodawczyni z uwagi na pracę w gospodarstwie i potrzebę pracy w nim – było to główne źródło utrzymania rodziców, zdawała z klasy do klasy, ale z miernymi stopniami, miała poprawkę w związku ze złymi stopniami, nie podeszła do matury. W gospodarstwie nie mieszkał nikt poza wnioskodawczynią, jej rodzicami i siostrą. Praca w gospodarstwie zajmowała wnioskodawczyni ok. 7 godzin dziennie, w weekendy pracowała po 10 -12 godzin, zwłaszcza wiosną i latem.

(zeznania wnioskodawczyni, protokół z rozprawy 7 czerwca 2017 r. – 00:01:54 – 00:22:35 – k. 42, świadectwa szkolne – k. 17 – 18, świadectwo ukończenia szkoły – k. 19 -21)

Sąsiedzi wnioskodawczyni, mający gospodarstwo obok, widywali wnioskodawczynię przy pracy, czasem pożyczali od rodziców wnioskodawczyni maszyny. Wnioskodawczyni grabiła siano, zwoziła siano, pracowała przy żniwach. W ówczesnych czasach nie było traktorów, wszystkie prace wykonywało się przy pomocy koni. Wnioskodawczyni była widywana przy wykopkach, pomagała rodzicom, dojąc krowy, robiąc jedzenie dla świń, jej rodzice zawsze mieli dużo świń. Wykonywała to rano i po szkole. Trasa do szkoły to ok. 10-15 minut.

(zeznania świadka B. M., protokół z rozprawy 7 czerwca 2017 r. – 00:26:59 – 00:35:38 – k. 43)

Obok gospodarstwa rodziców wnioskodawczyni „przez płot” mieszkała W. P.. Widywała ona bardzo często ubezpieczoną przy pracy, jak przerzucała siano, jeździła z rodzicami w pole. W trakcie roku szkolnego wnioskodawczyni także pracowała i pomagała w gospodarstwie.

(zeznania świadka W. P., protokół z rozprawy 7 czerwca 2017 r. –00:35:38 – 00:42:49 – k. 43)

S. J. zna wnioskodawczynię od dziecka, pochodzą z tej samej wsi. Mieszkał dwa gospodarstwa dalej. Widywał wnioskodawczynię jak wyprowadzała krowy, bardzo często widział ją jak wykonywała pracę w gospodarstwie, która nie była pomocą, a po prostu pracą. W gospodarstwach kiedyś pomagało się przed szkołą i po szkole. Prace w gospodarstwie najwięcej czasu zajmowały latem. Wnioskodawczyni pracowała przez cały rok, niezależnie od pory roku w gospodarstwie. Pracowała w chlewie, wywoziła gnój. W tak dużym gospodarstwie nawet 4 osoby to za mało do pracy.

(zeznania świadka S. J., protokół z rozprawy 7 czerwca 2017 r. –00:42:49 – 00:54:05 – k. 43)

Kawałek ziemi w gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawczyni graniczył z ziemią T. W.. Widywał on wnioskodawczynię przy pracach w gospodarstwie m.in.: sadzeniu ziemniaków, koszeniu trawy, przerzucaniu siana, zwożeniu siana, żniwach. Rodzice wnioskodawczyni mieli maszyny konne, ale większość prac wykonywało się ręcznie.

(zeznania świadka T. W., protokół z rozprawy 7 czerwca 2017 r. –00:54:05 – 00:59:49 – k. 43)

Ubezpieczona D. K. była zatrudniona w (...) M. Z. I S-KA W LIKWIDACJI w okresie od dnia 23 listopada 1992 r. do dnia 29 lutego 2016 r. Stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn niedotyczących pracownika (likwidacja zakładu pracy) za porozumieniem stron na mocy art. 30 §1 pkt 1 kp.

(świadectwo pracy – k. 5 – 6, rozwiązanie umowy o pracę – k. 8 - 9)

Ubezpieczona od 1 marca 2016 r. do chwili obecnej jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w Z. jako bezrobotna, 180 dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych upłynął wnioskodawczyni w dniu 6 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013, poz. 170 ze zm.) Nr 120, poz. 1252, z późn. zm.), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:

1) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

2) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o promocji zatrudnienia", w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

3) do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych", i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,

4) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

5) do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub

6) do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

W myśl art. 2 ust. 3, świadczenie przedemerytalne przysługuje po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Zgodnie z art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

- przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Zauważyć należy, że istotą przepisu art. 10 ustawy o emeryturach i rentach jest przede wszystkim możliwość zaliczenia okresu ubezpieczenia rolniczego do stażu ubezpieczeniowego, wymaganego do świadczenia pracowniczego. Przepis ten umożliwia ubezpieczonemu nabycie świadczenia z ubezpieczenia społecznego, mimo braku wystarczającego stażu pracowniczego, po uzupełnieniu tego stażu wskazanym stażem rolniczym. Choć przepis art. 10 ust. 1 pkt 3 nie wyznacza warunków, od których wystąpienia uzależnione jest uznanie okresu pracy w gospodarstwie rolnym, to przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników (tj. przed dniem 1 stycznia 1983 r.), przesądza wystąpienie dwóch okoliczności, a mianowicie: wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej "domownika" z art. 6 pkt 2 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie./tak SA w Rzeszowie w wyroku z dnia 3 lipca 2014 r , III AUa 184/14, LEX nr 1489152/

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników /t.j. Dz.U.2016.277/ ilekroć w ustawie jest mowa o:

domowniku - rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:

a) ukończyła 16 lat,

b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,

c) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni domagała się przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazując, że legitymuje się wymaganym stażem, co kwestionował ZUS. Postępowanie przed Sądem, zebrane w sprawie dokumenty oraz zeznania wnioskodawczyni i świadków świadczą o tym, że ubezpieczona, ponad wszelką wątpliwość pracowała stale i co najmniej 4 godziny dziennie w gospodarstwie rolnym rodziców, które stanowiło ich jedyne źródło utrzymania. Podkreślenia wymaga, iż ZUS kwestionował pracę wnioskodawczyni w okresie od dnia 29 kwietnia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1982 r. Ubezpieczona wykazała, że uczęszczała wtedy do szkoły, ale pracę w gospodarstwie wykonywała już od godziny 5:30 rano, od 8:00 do ok. 15:00 była w szkole, następnie znowu wracała do zajęć w gospodarstwie. W weekendy pracowała nawet ok. 12 godzin dziennie, latem prace były szczególnie intensywne. Co więcej, wnioskodawczyni przyznała, że przez pracę zaniedbała naukę i nie podeszła do matury.

Sąd wziął pod uwagę okoliczność, że wnioskodawczyni pokonywała codziennie odległość do szkoły i z powrotem, która wynosiła około 3 km w jedną stronę. Wnioskodawczyni jeździła autobusem (kilkanaście minut), czasem szła pieszo (około 45 minut). W ocenie Sądu nie jest to jednak nadmierna odległość, co faktycznie pozwalało wnioskodawczyni wykonywać opisane przez nią prace w gospodarstwie rodziców. Szkoła, do której wnioskodawczyni chodziła w spornym okresie była w tej samej miejscowości – Z..

Podsumowując, Sąd uznał, że spełnione zostały przesłanki, o których mowa w art. 2 ust. 6 cytowanej ustawy.

ZUS uwzględnił wnioskodawczyni 32 lata 1 miesiąc i 5 dni okresów ubezpieczeniowych, zaś uwzględnienie okresu uzupełniającego, od 29.04.1980 do 31,12,1982 pozwala na przyjęcie, że wnioskodawczyni posiada 34 lata okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym, a zatem spełnia wszystkie przesłanki z art. 2 ust.1 pkt 6 ustawy z 30.04.2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w pkt 1 i przyznał D. K. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 29 września 2016 roku, tj. od dnia następnego po dniu złożenia wniosku.

W pkt 2 wyroku Sąd orzekł o kosztach na podstawie art. 98 k.p.c., zobowiązując Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział I do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 180 zł na rzecz D. K..

Podstawą zasądzenia kosztów był § 9 ustęp 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym od dnia 27.10.2016 roku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni i z pouczeniem pełn. ZUS wypożyczając akta rentowe.