Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 lipca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku A. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w N.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek zażalenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Nowym Sączu Wydziału IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 maja 2017 r. sygn. akt IV U 1017/16

p o s t a n a w i a :

o d d a l i ć zażalenie.

Sygn. akt III AUz 133/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 lipca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. odmówił A. G. przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na to, że komisja lekarska ZUS orzeczeniem z 8 lipca 2016 r. nie uznała go za niezdolnego do pracy. Od powyższej decyzji odwołał się A. G..

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu postanowieniem z dnia 18 maja 2017r. uchylił zaskarżoną decyzję, przekazał sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umorzył postępowanie w sprawie.

Sąd Okręgowy przyjął, iż bezspornym w niniejszej sprawie było, że A. G. do dnia 30 czerwca 2016 r. był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku ze schorzeniami kardiologicznymi i pulmonologicznymi. W dniu 30 maja 2016 r. złożył wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. Komisja lekarska ZUS w dniu 8 lipca 2017 r. rozpoznała u odwołującego chorobę niedokrwienną serca, dusznicę bolesną stabilną, zawał ściany dolnej, nadciśnienie tętnicze, astmę oskrzelową, praktyczną ślepotę oka prawego od dzieciństwa i nie uznała go za niezdolnego do pracy.

W postępowaniu sądowym dopuszczono dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu kardiologii, pulmonologii i psychiatrii, którzy uznali, że ubezpieczony jest zdolny do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Na rozprawie w dniu 16 marca 2017 r. A. G. oświadczył, że od dzieciństwa nie widzi na prawe oko, a w ostatnim okresie nastąpiło u niego znaczne pogorszenie widzenia w lewym oku i z tego powodu nie uzyskał zgody lekarza na dalsze zatrudnienie w dotychczasowym zawodzie. Biegły lekarz okulista - po przeprowadzeniu badania w dniu 4 kwietnia 2017 r. - rozpoznał u wnioskodawcy głębokie niedowidzenie oka prawego z powodu wysokiej nadwzroczności, zeza zbieżnego i bliznę w siatkówce, praktyczną ślepotę oka prawego, zaćmę podtorebkową, czaszowatą tylną oka lewego, istotnie upośledzającą widzenie. Biegły wskazał, że oko prawe odwołującego jest praktycznie ślepe, a w oku lewym doszło do powstania zaćmy powodującej stopniowe pogorszenie widzenia okiem lewym od około 3 miesięcy. Z powodu zaćmy oka lewego następuje istotne pogorszenie widzenia osiowego oraz zaburzenia widzenia w postaci rozmazania obrazu i aberracji wyższego rzędu. Umiejscowienie zaćmy w tylnej części soczewki pogarsza widzenie bardziej niż inne. Podjęcie przez odwołującego pracy stanowiłoby zagrożenie dla niego i osób postronnych. W ocenie biegłego A. G. jest całkowicie niezdolny do pracy od daty badania (tj. od 4 kwietnia 2017 r.) do 3 kwietnia 2018 r. W okresie orzeczonej niezdolności do pracy odwołujący powinien poddać się operacji zaćmy. Po zapoznaniu się z opinią biegłego okulisty organ rentowy podtrzymał dotychczasowe żądanie oddalenia odwołania i wskazał, że biegły uznał niezdolność do pracy odwołującego się od 4 kwietnia 2017 r., a zatem w dacie wydania zaskarżonej decyzji z 18 lipca 2016 r. odwołujący się był zdolny do pracy.

Sąd Okręgowy w rozważaniach prawnych wskazał, iż zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, Sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku Sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie. Z opinii biegłego okulisty wynika jednoznacznie, że po dniu złożenia odwołania wystąpiły nowe okoliczności dotyczące stanu zdrowia odwołującego (istotne pogorszenie widzenia w lewym oku) i wyłącznie na podstawie tych nowych okoliczności biegły stwierdził, że odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy od daty badania (tj. od 4 kwietnia 2017 r.) do 3 kwietnia 2018 roku. W świetle powyższego, istnieją zdaniem Sądu Okręgowego podstawy do zastosowania w niniejszej sprawie art. 477 ¹⁴§ 4 k.p.c., bowiem po dniu wniesienia odwołania od decyzji powstały nowe okoliczności dotyczące stanu zdrowia odwołującego (istotne pogorszenie widzenia w lewym oku przy dotychczas stwierdzanej praktycznej ślepocie oka prawego), które mają wpływ na jego zdolność do pracy. W tym stanie rzeczy, Sąd - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. - uchylił zaskarżoną decyzję, przekazał sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umorzył postępowanie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. zaskarżył to postanowienie, zarzucając mu naruszenie prawa procesowego, a to art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. poprzez przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie powstały nowe okoliczności, dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy, po dacie złożenia odwołania, co wymaga nowej oceny tej niezdolności. Organ rentowy wnosił o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. W ocenie organu rentowego, stanowisko Sądu pierwszej instancji nie jest prawidłowe, bowiem Sąd kontrolując zgodność z prawem zaskarżonej decyzji, bada istnienie przesłanek uprawniających do renty w momencie podjęcia decyzji. (tak: SN w wyroku z dnia 20.05.2004r. II UK 395/03, Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 14.01.2014r. II AUa 382/13 ). Wyjątek od zasady kontroli stanu rzeczy istniejącego w dacie wydania decyzji przewiduje art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., który stanowi, że możliwe jest uchylenie przez sąd pierwszej instancji zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu, jeśli w toku postępowania doszło do ujawnienia nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od decyzji. ZUS odwołał się do wyroku z dnia 3 lutego 2015r. (sygn. akt III AUa 402/14), w którym Sąd Apelacyjny w Szczecinie wskazał, że chodzi o nowe okoliczności, które choć powstałe po wniesieniu odwołania, mają znaczenie dla oceny stanu zdrowia do dnia decyzji. ,,Nowe okoliczności” to schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego lub ubezpieczoną dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik ani komisja lekarska organu rentowego. Przyjęcie koncepcji, że „nowe okoliczności", które zobowiązują sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji, przekazania sprawy do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenia postępowania, to także okoliczności dotyczące pogorszenia stanu zdrowia po wniesieniu odwołania, spowodowałoby brak możliwości zakończenia sprawy o rentę. Pojawienie się po każdorazowej negatywnej decyzji organu rentowego tak rozumianych „nowych okoliczności" prowadziłoby do konieczności jej uchylenia i w efekcie do trwającego w nieskończoność stanu niezałatwienia wniosku o rentę ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 2012r. sygn. akt II UK 79/11.) Skarżący w dacie wydania zaskarżonej decyzji był zdolny do pracy zgodnej z kwalifikacjami, co potwierdza, że decyzja ta, a wcześniej orzeczenie komisji lekarskiej, nie były wadliwe. Zdaniem organu rentowego powstanie zaćmy oka lewego nie jest nową okolicznością w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. i brak było podstaw do jego zastosowania. W lewym oku u odwołującego się powstała zaćma, która w ocenie biegłego była przyczyną stopniowego pogorszenia widzenia okiem lewym od ok. 3 miesięcy ( licząc wstecz od daty badania ), i która w rezultacie spowodowała u odwołującego się niezdolność do pracy od daty badania przez biegłego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest bezzasadne.

Na wstępie przypomnieć należy, iż postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter kontrolny i służy badaniu prawidłowości decyzji organu rentowego. W związku z tym postępowanie dowodowe prowadzone przed sądem ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy (patrz np. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2007 r., I UZP 1/07, OSNP 2007/21-22/323). Z tego powodu sąd ubezpieczeń społecznych co do zasady nie może we własnym zakresie ustalać prawa do świadczenia, a ujawniona w trakcie postępowania sądowego zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może prowadzić do uznania kontrolowanej decyzji za wadliwą. Możliwość uwzględniania zmian zachodzących w stanie zdrowia ubezpieczonego w trakcie postępowania odwoławczego została przez ustawodawcę dopuszczona, ale wyłącznie jako uprawnienie pozostające po stronie organu rentowego i tylko w przypadku uprzedniego stwierdzenia przez sąd wystąpienia tego rodzaju nowych okoliczności faktycznych dotyczących stanu zdrowia ubezpieczonego. Z dniem 1 stycznia 2005r. przepis art. 477 ¹⁴ k.p.c. został bowiem poddany zmianom redakcyjnym polegającym na dodaniu do niego § 4 (na podstawie art. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. z 2004 r. Nr 121 poz. 1264). Począwszy zatem od dnia 1 stycznia 2005 r. przepis art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. stanowi, że w sprawie o świadczenie z ubezpieczenia społecznego, do którego prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub orzeczenie komisji lekarskiej ZUS i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd ubezpieczeń społecznych nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy, które powstały po dniu złożenia odwołania od decyzji, lecz decyzję uchyla i przekazuje sprawę organowi rentowemu do rozpoznania i umarza postępowanie. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 2 sierpnia 2007 r. III UK 25/07 OSNAPiUS 2008 nr 19-20, poz. 293) przepis ten wyraźnie wyodrębnia określoną kategorię spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których spór sprowadza się do jednej z przesłanek prawa do świadczenia, a mianowicie do kwestii związanych z niezdolnością do pracy. Zakazuje on orzekać sądowi co do istoty sprawy w sytuacji zaistnienia po wniesieniu odwołania do sądu, nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy. Wynika z niego zatem, że wszystko, co ma walor nowości po wniesieniu odwołania, nie podlega merytorycznej ocenie sądu, bowiem "nowości" te powinien w pierwszej kolejności ocenić organ rentowy. Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażonym w powołanym orzeczeniu, nowe okoliczności dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy to również okoliczności, które wskazują na ewentualną możliwość powstania niezdolności do pracy po wniesieniu odwołania, a więc mogą być to okoliczności wskazujące na spełnienie się ostatniej przesłanki prawa do renty po wydaniu zaskarżonej decyzji. Przepis ten zatem wyklucza stosowanie w tych sprawach reguły wynikającej z art. 316 § 1 k.p.c. Skoro istniejący stan rzeczy powstały w trakcie postępowania sądowego nie może być brany pod uwagę przez sąd i stanowi on przeszkodę procesową w wydaniu merytorycznego rozstrzygnięcia w ogóle. Ograniczenia takiego nie doznają pozostałe kategorie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, w tym te o prawo do renty, w których jedyną okolicznością sporną są kwestie związane ze stażem ubezpieczeniowym jako warunkiem koniecznym nabycia prawa do tego świadczenia.

Sąd Apelacyjny dostrzega, iż stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w powołanym wyroku z dnia 2 sierpnia 2007r. co do pojmowania „nowych okoliczności” w rozumieniu tego przepisu, „ które wskazują na ewentualną możliwość powstania niezdolności do pracy po wniesieniu odwołania, a więc mogą to być okoliczności wskazujące na spełnienie ostatniej przesłanki prawa do renty po wydaniu zaskarżonej decyzji”, różni się od wykładni przepisu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. jaką zaprezentował Sąd Najwyższy w przywołanym w zażaleniu wyroku z dnia 12 stycznia 2012r. (II UK 79/11). W tym ostatnim orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, że nowe okoliczności to schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione w toku badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, odejście w okolicznościach przedmiotowej sprawy od reguł wykładni językowej tego przepisu na rzecz wykładni funkcjonalnej, postulowanej przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 stycznia 2012r. ( II UK 79/11) i uznanie, że w niniejszej sprawie nie wystąpiły nowe okoliczności w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., przy zasadzie orzekania według stanu faktycznego na dzień wydania zaskarżonej decyzji, mogłoby prowadzić do wydania orzeczenia co do istoty sprawy i oddalenia odwołania. Wymaganie od ubezpieczonego, aby w takiej sytuacji jak zaistniała w przedmiotowej sprawie, w związku z wydaniem opinii z przez kolejnego biegłego, (uznającej go za całkowicie niezdolnego do pracy od kwietnia 2017r.), złożył bezzwłocznie kolejny wniosek o rentę, niezależnie od trwającego już postępowania sądowego wydaje się nieuzasadnione. Oznacza bowiem w praktyce stawianie mu wymogu, aby znał i zastosował się do wykładni (funkcjonalnej) przepisu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. zaprezentowanej przez Sąd Najwyższy w powołanym wyżej wyroku z dnia 12 stycznia 2012r., wbrew literalnemu brzmieniu tego przepisu, które nakazywało Sądowi pierwszej instancji uchylenie zaskarżonej decyzji. Przywołany w uzasadnieniu wyroku Sadu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012r. argument (przemawiający za uznaniem jako nowych okoliczności schorzeń istniejących jeszcze przed wydaniem decyzji, lecz wykazanych dopiero w trakcie postępowania sądowego), iż stan zdrowia jest wartością zmienną i dlatego przyjęcie wykładni językowej tego przepisu spowodowałoby brak możliwości zakończenia sprawy o rentę jest uzasadniony przede wszystkim w kontekście praktyki orzeczniczej, w której sprawy o rentę przed sądem pierwszej instancji trwają zbyt długo, na tyle długo, że często w trakcie długiego postępowania sądowego dochodzi do zmiany stanu zdrowia ubezpieczonego (z reguły pogorszenia). Jednak przy założeniu, że tego rodzaju sprawy rozstrzygane winny być znacznie sprawniej niż dzieje się to w praktyce, a takim założeniem z pewnością kierował się ustawodawca (por. art. 467§1k.p.c., art.471k.p.c.), obawa, że w trakcie postępowania przed sądem pierwszej instancji zawsze lub często nastąpi istotne pogorszenie stanu zdrowia ubezpieczonego znacznie maleje, a argument przywołany w uzasadnieniu tego wyroku staje się mniej doniosły.

W licznych, późniejszych orzeczeniach Sąd Najwyższy jako nowe okoliczności w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. uznawał jednak pogorszenie stanu zdrowia, a nawet pojawienie się nowego schorzenia w trakcie postępowania odwoławczego przed sądem pierwszej instancji, wpływające na ocenę niezdolności do pracy jako przesłanki nabycia prawa do renty. Dla przykładu, w wyroku z dnia 11 maja 2012r. ( I UK 411/11 Legalis 526757) Sąd Najwyższy stwierdził, iż możliwe jest uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania „gdy zmiana w stanie zdrowia wnioskodawcy wpływająca na stwierdzenie jego niezdolności do pracy nastąpiła do chwili zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji”. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż przepis art. 477 ¹⁴ §4 k.p.c. jest wyjątkiem od zasady, według której sąd kontroluje stan rzeczy – faktyczny i prawny- istniejący w chwili wydania decyzji. W wyroku z dnia 20 listopada 2013r. ( II UK 333/13 Legalis 1061660) Sąd Najwyższy stwierdził, iż „regulacja z art. 477 ¹⁴§ 4 k.p.c. wynika z tego, że to przed organem rentowym koncentruje się badanie i ocena niezdolności do pracy, co nie zawsze zapewnia i gwarantuje aktualność tej oceny w przypadku późniejszych zmian i pogorszenia stanu zdrowia, nie tylko w ramach tych samych dolegliwości i schorzeń, lecz także również w razie stwierdzenia niezdolności do pracy z przyczyny niebranej pod uwagę na pierwotnym etapie decydowania o prawie do renty. Nowe okoliczności mogą nałożyć się na gorszy stan zdrowia i spowodować zwiększenie stopnia niezdolności do pracy. Przesłanka niezdolności do pracy (częściowa niezdolność do pracy to utrata zdolności do pracy aż w znacznym stopniu), o ile nie była spełniona na etapie wydania decyzji, może wystąpić po jej wydaniu, jednak wówczas według regulacji przepisu, to organ rentowy powinien mieć pierwszeństwo i prowadzić ustalenia dotyczące niezdolności do pracy. Innymi słowy, w toku sprawy odwoławczej sytuacja może ulegać zmianie z powodu nowych okoliczności wynikłych po wydaniu decyzji, które mogą być nawet odrębne (nowe) od dotychczasowych chorób”. W kolejnym wyroku z dnia 20 maja 2013r. ( I UK 616/12 OSNP 2014/4/62) Sąd Najwyższy uznał, iż „mające walor nowości okoliczności dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od negatywnej decyzji rentowej i nadal utrzymują się w okresie wymaganym do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), nie mogą być samodzielnie ocenione przez sąd z zastosowaniem dyspozycji art. 316 KPC przede wszystkim ze względu na kodeksowy zakaz orzekania co do istoty sprawy zawarty w art. 477 ¹⁴§ 4 KPC, który w takich przypadkach bezwzględnie zobowiązuje sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji, przekazania sprawy ze względu na ujawnione nowości do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenia postępowania sądowego”. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, iż skoro w toku postępowania przed sądem okręgowym doszło do istotnej zmiany w stanie zdrowia ubezpieczonej, należy poddać weryfikacji dotychczasowe ustalenia co do istnienia u niej zdolności do pracy. W takiej sytuacji zdaniem Sądu Najwyższego powinien mieć zastosowanie art. 477 ¹⁴ §4 k.p.c. Również w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 października 2014r. ( II UK 11/14 lex 1545033) Sąd Najwyższy przyjął, że ujawniona w trakcie postępowania sądowego zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego, stanowiąca przesłankę niezdolności do pracy warunkująca prawo do renty, nie może być uwzględniona jako prowadząca do uznania kontrolowanej decyzji za wadliwą i do jej zmiany. Potwierdzając to, ustawodawca dokonał zmiany Kodeksu postępowania cywilnego przez dodanie ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 121, poz. 1264) przepisu art. 477 ¹⁴§ 4 k.p.c., stawiającego granicę kognicji sądowej w zakresie ocen lekarskich. Sąd nie może orzekać co do faktów nieznanych lekarzom orzecznikom, ujawnionych dopiero w czasie postępowania sądowego i co do okoliczności, o których się nie wypowiedzieli. Sąd Najwyższy dalej wyjaśnił, iż ubezpieczony powinien być ponownie zbadany przez lekarzy orzeczników, jeżeli przyczyny uzasadniające ocenę stanu jego zdolności do pracy odmienną od orzeczenia, na którym opiera się zaskarżona decyzja, powstały po dniu złożenia odwołania od decyzji organu rentowego.

W uzasadnieniu kolejnego wyroku z dnia 18 listopada 2016r. (IUZ43/16) Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż w sprawie o stwierdzenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy możliwe jest uchylenie decyzji organu rentowego i przekazanie sprawy temu organowi do ponownego rozpoznania, jednak tylko wtedy, gdy zmiana w stanie zdrowia wnioskodawcy wpływająca na stwierdzenie jego niezdolności do pracy nastąpiła do chwili zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji (art. 316 k.p.c.). Istota postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest taka, aby ubezpieczony nie powoływał się w tym postępowaniu na nowe okoliczności dotyczące stanu jego zdrowia, które nie były znane ani lekarzowi orzecznikowi ZUS, ani komisji lekarskiej ZUS, ani organowi rentowemu w chwili wydawania decyzji. Sąd - co do zasady - ocenia zgodność z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy. Wyjątkowo - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. - może uchylić tę decyzję, przekazać sprawę do rozpoznania organowi rentowemu w postępowaniu administracyjnym i umorzyć postępowanie sądowe. W tym przypadku nie orzeka co do istoty sprawy - nie powinien bowiem orzekać co do istoty na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, jeżeli powstały one po dniu złożenia odwołania od decyzji organu rentowego a przed zamknięciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji. Sąd Najwyższy podkreślił, iż przepis ten stanowi właśnie wyjątek od zasady przewidującej kontrolowanie przez sąd ubezpieczeń społecznych stanu rzeczy na dzień wydania decyzji. Również w orzecznictwie sądów powszechnych spotykane jest stanowisko, iż literalne brzmienie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. nie przesądza o tym, że nowe okoliczności dotyczące stwierdzenia niezdolności do pracy muszą dotyczyć jednostek chorobowych dotychczas zgłaszanych przez ubezpieczonego (tak postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 24 kwietnia 2013 r. III AUz 57/13 Legalis nr 1229416 oraz z dnia 18 lipca 2013r. III AUz 381/13 Lex 1362889).

W ocenie Sądu Apelacyjnego w składzie orzekającym, skoro przepis ten - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy - stanowi wyjątek, wyłom w zasadzie kontrolowania decyzji według stanu rzeczy na dzień jej wydania, to właśnie dlatego pozwala wziąć pod uwagę okoliczności dotyczące niezdolności do pracy powstałe po wydaniu decyzji, ale nie pozwala jednocześnie orzekać na ich podstawie co do istoty sprawy, lecz nakazuje postąpić zgodnie z dyspozycją powołanego przepisu (uchylić decyzję), tak jak uczynił to Sąd pierwszej instancji w zaskarżonym postanowieniu. W świetle powyższego, Sąd Apelacyjny ocenił, iż Sąd I instancji wydając zaskarżone postanowienie nie naruszył art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. W przedmiotowej sprawie w opinii z dnia 4 kwietnia 2017r. biegły lekarz specjalista chorób oczu wskazał, iż oko prawe jest praktycznie ślepym a w oku lewym doszło do powstania zaćmy. Mimo, że biegły uznał wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy dopiero od dnia badania, to oczywistym jest, iż tą nową okolicznością w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. jest choroba w postaci zaćmy oka lewego, która nie powstała przecież w dniu badania tj. 4 kwietnia 2017r. lecz musiała powstawać wcześniej, a stan zdrowia w tym zakresie musiał się przecież stopniowo pogarszać zanim doprowadził do stwierdzonej w dniu 4 kwietnia 2017r. całkowitej niezdolności do pracy. Wskazany w opinii, dodajmy w sposób mało precyzyjny okres „około” 3 miesięcy stopniowego pogarszania się widzenia okiem lewym dowodzi tylko, że schorzenie to powstawało wcześniej i nie wyklucza, że istniało (w jakimś stopniu) kilka miesięcy wcześniej tj. już w dacie wydania zaskarżonej decyzji. Należy podkreślić, że komisja lekarska w swym orzeczeniu w ogóle nie wzięła pod uwagę stanu oka lewego wnioskodawcy, w szczególności choroby w postaci zaćmy, mimo, że już w poprzednim w orzeczeniu lekarza orzecznika z dnia 8 grudnia 2014r. wskazano, że „źle widzi na lewe oko”. W świetle powyższego, nawet biorąc pod uwagę wykładnię omawianego przepisu przyjętą w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012r. ( II UK 79/11), nie można wykluczyć, iż ujawniona choroba (zaćma oka lewego ) już w dniu wydania zaskarżonej decyzji, w powiązaniu ze stwierdzonymi już wcześniej chorobami czyniła wnioskodawcę przynajmniej częściowo niezdolnym do pracy, doprowadzając do całkowitej niezdolności w dniu wskazanym przez biegłego. Wydanie wyroku w przedmiotowej sprawie przez Sąd pierwszej instancji oznaczałoby oparcie się na niejednoznacznej ocenie biegłego, iż pogorszenie widzenia w oku lewym nastąpiło „około” 3 miesiące wcześniej i byłoby w istocie ustaleniem oraz oceną przez Sąd dopiero w postępowaniu sądowym nowej okoliczności dotyczącej stanu zdrowia wnioskodawcy , a w konsekwencji orzekaniem przez ten Sąd w oparciu o takie ustalenia co do istoty sprawy, z pominięciem procedury przed lekarzem orzecznikiem i komisją lekarską ZUS. Zaskarżone orzeczenie daje natomiast możliwość oceny lekarzowi orzecznikowi i komisji lekarskiej ZUS tego nowego, niedostrzeżonego wcześniej przez komisję lekarską schorzenia, w powiązaniu z innymi wcześniej stwierdzonymi chorobami, pod katem ustalenia przesłanki niezdolności do pracy.

Mając powyższe na uwadze należało oddalić zażalenie na podstawie art.385 k.p.c. w zw. z art.397 § 2 k.p.c.