Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Biskupcu I Wydział Cywilny, w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2017 r. w Biskupcu na rozprawie

sprawy z powództwa W. W. (1) i S. W.

przeciwko J. W. (1) i M. W.

o nakazanie

1.  Nakazuje pozwanym J. W. (1) i M. W. przywrócenie stanu zgodnego z prawem poprzez podłączenie rury znajdującej się w łazience w lokalu przy ul. (...) w B. doprowadzającej wodę do mieszkania powodów przy ul. (...) w B..

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Zasądza od pozwanych J. W. (1) i M. W. na rzecz powodów W. W. (1) i S. W. kwotę 587,00 zł (pięćset osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

4.  Przyznaje adw. K. S. od Skarbu Państwa kwotę 590,40 zł (pięćset dziewięćdziesiąt złotych czterdzieści groszy), w tym kwotę 110,40 zł (sto dziesięć złotych czterdzieści groszy) podatku VAT, tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej M. W. z urzędu.

5.  Nakazuje pobrać od pozwanych J. W. (1) i M. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Biskupcu kwoty po 353,01 zł (trzysta pięćdziesiąt trzy złote jeden grosz) tytułem nieuiszczonych w całości kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Powód W. W. (1) i S. W. żądali nakazania pozwanemu J. W. (1) przywrócenia stanu zgodnego z prawem poprzez podłączenie do mieszkania powodów przy ul. (...) w B. rur doprowadzających wodę, które samowolnie usunął w okresie od marca 2015 r. do kwietnia 2015 r. odcinając powodom dostęp do wody w ubikacji. Wnieśli również o ich umocowanie do wykonania podłączenia rur wodociągowych do ubikacji w ich mieszkaniu przy ul. (...) w B. na koszt pozwanego, w przypadku gdyby pozwany nie wykonał tego obowiązku w terminie 2 tygodni od uprawomocnienia się orzeczenia oraz o zasądzenie kosztów procesu wg. norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazali, że mieszkają w piętrowym budynku nr (...) przy ulicy (...) w B. na pierwszym piętrze, pod numerem 8. Są właścicielami tego mieszkania. Pozwany mieszka na parterze, bezpośrednio pod nimi. W okresie od marca
2015 r. do kwietnia 2015 r. pozwany przeprowadzał u siebie remont łazienki i podczas prac odciął rurę doprowadzającą wodę do ubikacji w mieszkaniu powodów pozbawiając ich tym samym dostępu do wody w tym pomieszczeniu (pozew k. 2-4).

W odpowiedzi na pozew pozwany J. W. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych o ile nie zostanie przedłożony spis kosztów.

Pozwany w uzasadnieniu kwestionował okoliczności, które prowadzić mają do nakazania pozwanemu jakiegokolwiek świadczenia. Wskazał, że zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali wszelkie wewnętrzne instalacje poszczególnych lokali mieszkalnych, w tym wodociągowa, stanowi własność właścicieli poszczególnych lokali mieszkalnych. Zaś z pozwu nie wynika aby ingerencja w ramach remontu łazienki w lokalu, w którym pozwany przebywa została przeprowadzona na elementach stanowiących część wspólną budynku. W ocenie pozwanego po stronie powodowej nie została wykazana legitymacja do wytoczenia powództwa w zakreślonym przedmiocie. Pozwany nadto wskazał, że nie jest właścicielem lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w B., nie podejmował żadnych decyzji ani czynności wykonawczych związanych z remontem łazienki w lokalu. Lokal ten stanowi własność rodziców pozwanego (odpowiedź na pozew k. 20-21)

Pismem procesowym z dnia 29 czerwca 2016 r. powodowie wnieśli o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanej M. W. jednocześnie podtrzymując stanowisko w sprawie i wnioski zawarte w pozwie. Wskazani podstawę prawną roszczenia, tj. art. 222 § 2 kc, art. 209 kc i art. 19 ustawy o własności lokali. Podkreślili nadto, że to pozwany J. W. (1) dokonał naruszeń, a także zamieszkuje pod wskazanym adresem w pozwie (pismo procesowe k. 27-29).

Pismem procesowym z dnia 09 sierpnia 2016 r. pozwany wskazał, iż nie przeprowadzał on remontu łazienki, który to wskazany jest w pozwie i w dalszym ciągu kwestionował legitymację czynną powodów (pismo procesowe k. 51-52).

Pozwana M. W. w złożonej odpowiedzi na pozew nie uznała powództwa w żadnym zakresie wnosząc o jego oddalenie. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana wskazała, iż powodowie mają dostęp w swoim mieszkaniu do zimnej wody poprzez istniejący pion wodociągowy. Dodatkowy pion nie był przewidziany dokumentacją techniczną budynku mieszkalnego. Był on nielegalny i nie mogło dojść do naruszenia własności powodów w tym przedmiocie (odpowiedź na pozew k. 94-95).

Sąd ustalił co następuje:

Nieruchomość położona w B. na ul. (...) jest zabudowana piętrowym budynkiem wielomieszkalnym. W latach osiemdziesiątych i na początku dziewięćdziesiątych zostały przeprowadzone przez ówczesnego właściciela – Gminę B. remonty budynku, między innymi polegające na wykonaniu łazienek i toalet. Miedzy innymi stworzono piony wodne w obrębie klatki, w której położone były mieszkania nr (...), doprowadzające wodę do toalet.

Pierwszy lokal w przedmiotowym budynku wyodrębniono w 1994 r. i nie została sporządzona dokumentacja techniczno – inwentaryzacyjna budynku.

(dowód: zeznania świadka K. B. k. 40-41; zeznania świadka I. S. (1) k. 41-43; pismo Gminy B. z 18.08.2016 r. k. 58)

W. i S. W. pismem z dnia 10 lutego 1997 r. zwrócili się z prośbą do Zakładu (...) w B. o wyrażenie zgody na zamontowanie wodomierzy w ilości dwóch sztuk.

(dowód: pismo k. 86)

Dnia 26 lutego 1997 roku powodowie otrzymali zgodę na zamontowanie wodomierzy. W dniu 03 marca 1997 roku została podpisana umowa na dostawę wody i jej rozliczanie poprzez odczyt dwóch wodomierzy.

(dowód: pismo k. 85v, pismo k. 85)

W chwili obecnej wszystkie lokale położone w B. przy ul. (...) zostały wyodrębnione, zaś poszczególni właściciele posiadają udziały w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo użytkowania wieczystego oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. Udział powodów wynosi 26/100, zaś udział przypisany do lokalu nr (...).

W. i S. W. są właścicielami lokalu mieszkalnego nr (...) w tym budynku, który znajduje się na piętrze oraz współwłaścicielami części wspólnych przedmiotowej nieruchomości z udziałem w wielkości 26/100.

Jako współwłaściciel lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w B. przy ul. (...) w księdze wieczystej ujawniona jest M. W. i J. W. (2) na zasadach małżeńskiej wspólności ustawowej. J. W. (2) zmarł 19 listopada 2014 r. Nie było prowadzone postępowanie o stwierdzenia nabycia spadku po J. W. (2), który w chwili śmierci miał troje żyjących dzieci, w tym pozwanego J. W. (1). Pozwany mieszka w przedmiotowym lokalu.

(dowód: odpisy z ksiąg wieczystych k. 7-8v., 30-32v.; zaświadczenie z systemu (...)-SAD k. 179a-179b; częściowo zeznania J. W. (1) k. 182)

Powodowie i pozwany od lat pozostają w konflikcie.

(bezsporne)

Z piwnicy S. i W. W. (1) poprzez pomieszczenia sąsiednie, na górne kondygnacje wyprowadzone były dwa piony wodociągowe. Oba piony przechodzą przez mieszkanie numer (...).

Na poziomie parteru J. W. (1) nad wyjściem z pionu podłączenia do muszli ustępowej i istniejącego uprzednio bojlera, dokonał rozłączenia na kształtach wodociągowych likwidując część z nich i korkując dolną część pionu. Takie działanie spowodowało odłączenie wody i uniemożliwienie jej przepływu do mieszkania znajdującego się pod numerem 8.

Od czerwca 2015 roku stan wodomierza powodów założonego na rurze doprowadzającej uprzednio wodę do toalety pozostaje na tym samym poziomie.

(dowód: zeznania świadków J. D. k. 79-81, K. B. k. 40-41, I. S. (2) k. 41-43, D. Z. (1) k. 134-136; zeznania powódki W. W. (1) k. 181-182; opinia biegłego k. 154-162)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie co do zasady zasługiwało na uwzględnienie.

Spornym w niniejszej sprawie było czy pozwani dokonali rozłączenia pionu wody, a tym samym zamknęli dostęp do wody w toalecie powodów, jak również pozwany podnosił zarzut braku legitymacji czynnej powodów i swojej legitymacji biernej.

W ocenie Sądu błędny jest zarzut pozwanego dotyczący braku legitymacji czynnej powodów.

Zwrócić należy uwagę na orzecznictwo Sądu Najwyższego, który dopuszcza odpowiednie zastosowanie przepisów art. 144 kc zw. z art. 222 § 2 kc do ochrony praw najemcy lokalu (por. uchwała Sądu Najwyższego z 4.3.1975 r., III CZP 89/74, OSN 1976, Nr 1, poz. 7), dzierżawcy, uprawnionego z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (a to z uwagi na dyspozycję art. 251 KC, zgodnie z którym do ochrony ograniczonych praw rzeczowych stosuje się przepisy o ochronie własności), a nawet osoby, której przysługuje lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu (Wyrok Sądu Najwyższego z 22.11.1985 r., II CR 149/85, OSN 1986, Nr 10, poz. 162). Zatem tym bardziej takie roszczenie przysługuje właścicielom lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość.

W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Art. 144 kc, ogranicza uprawnienia właściciela nieruchomości poprzez zakazanie mu podejmowania działań zakłócających korzystanie z nieruchomości sąsiednich w sposób przekraczający przeciętną miarę, którą ustala się z uwzględnieniem społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Nie są natomiast objęte zakazem ustanowionym w komentowanym przepisie zakłócenia, z którymi każdy właściciel nieruchomości sąsiedniej (lub inna osoba z niej korzystająca) powinna liczyć się w danych warunkach. Nie jest bowiem możliwe wyeliminowanie wszelkich uciążliwości, jakie wiążą się z życiem w określonym środowisku. Celem art. 144 kc jest wyeliminowanie jedynie tych niedogodności, które wykraczają ponad przeciętną miarę. Przepis ten jest pierwszym spośród przepisów dotyczących tzw. prawa sąsiedzkiego, które regulują sposób korzystania z nieruchomości sąsiadujących ze sobą. Funkcją wspomnianych przepisów jest zapobieganie konfliktom wynikającym z zazębiania się uprawnień właścicielskich.

Pozwany czynił także zarzut braku swej legitymacji biernej, wskazując, że to nie on dokonał przedmiotowego odłączenia rury w mieszkaniu należącym do rodziców. Przeprowadzony materiał dowodowy, a w szczególności zeznania świadka J. D. wprost wskazywały na pozwanego jako wykonawcę odcięcia rury. Świadek ten, w ocenie Sądu jest osobą bezstronną, nieskonfliktowaną z żadną ze stron i jego relacja, na tle pozostałych świadków pozostających ze stronami w relacji rodzinnej lub sąsiedzkiej, była szczera i najbardziej obiektywna. Świadek jak sam przyznał zna rodzinę W. i próbował załagodzić zaistniałą sytuację, ale został pouczony, by się nie wtrącał. Podobnie Sąd ocenił zeznania I. S. (2)

Ponadto pozwany jako spadkobierca zmarłego 19 listopada 2014 r. ojca jest również współwłaścicielem w części lokalu położonego pod numerem 6. A zatem w chwili odłączenia rury, tj. wiosną 2015 r., przed czerwcem 2015 r. nabył spadek po J. W. (2). Zgodnie z treścią art. 922 § 1 kc prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Następstwo prawne po osobie zmarłej, inaczej zwane dziedziczeniem (sukcesją), ma charakter sukcesji uniwersalnej, jest to następstwo pod tytułem ogólnym, spadkobierca na mocy jednego zdarzenia, jakim jest otwarcie spadku, wstępuje w ogół praw i obowiązków osoby zmarłej (spadkodawcy), bez potrzeby podejmowania ze swojej strony dodatkowych czynności może więc stać się spadkobiercą. Otwarcie spadku następuje zawsze w chwili śmierci osoby fizycznej, z tą też chwilą spadkobierca nabywa spadek. Z chwilą otwarcia spadku określone prawa i obowiązki wchodzą do majątku spadkobierców (art. 925 k.c.), stając się prawami i obowiązkami tych osób.

Wskazać należy, że legitymację bierną w procesie negatoryjnym posiada nie tylko osoba naruszająca własność, lecz również ten na czyją rzecz naruszenie nastąpiło. Należy dodać, że najczęściej bezpośredni wykonawca, działający na cudze polecenie nie jest w stanie usunąć źródła naruszeń, ponieważ pozostaje ono wyłącznie w zasięgu władzy właściciela nieruchomości. Przy czym biernie legitymowana może być nie tylko osoba, która wydaje polecenia powodujące naruszenie cudzej własności, lecz również osoba, która toleruje takie naruszenia ze strony innych osób. Ponadto biernie legitymowana jest również osoba, która sama nie dokonuje naruszenia, jeżeli jednak naruszenia dokonano na jej rzecz i w jej interesie, a powstały w związku z tym stan niezgodny z prawem ma charakter trwały. Osoba taka jest z reguły biernie legitymowana, choćby nawet nie wydała polecenia, ani nawet nie wiedziała pierwotnie o czynności naruszającej cudze prawo własności, ponieważ zazwyczaj od jej decyzji (czynności) zależy usunięcie stanu niezgodnego z prawem ( por. Komentarz do art.222 Kodeksu cywilnego Edward Gniewek – System Informacji prawej LEX Omega). Zapatrywanie to podziela Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 10 marca 2011 r., sygn. akt V CSK 287/10 LEX nr 1129172, stwierdził m. in., że w procesie z roszczenia negatoryjnego, poza bezpośrednim naruszycielem, legitymację bierną przyznaje się także osobom, na których rzecz doszło do naruszenia.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie osobowe środki dowodowe w postaci zeznań świadków pozwoliły na ustalenie w jaki sposób usytuowane są rury doprowadzające wodę oraz kto i w jaki sposób z nich korzystał. Ponadto Sąd rozstrzygniecie swe oparł na dokumentach zgromadzonych w toku postępowania, które nie były podważane i kwestionowane przez żadną ze stron.

Zeznania części świadków, tj. D. Z. (1), K. B., oraz przesłuchanych stron postępowania w sposób jednoznaczny wskazują, że stosunki sąsiedzkie panujące w tym budynku nie są prawidłowe, a mieszkańcy skonfliktowani. Sytuacja ta przełożyła się na treść zeznań, które nacechowane były emocjami i treścią nie zawsze związaną z istotą tej sprawy.

Sąd nie podzielił zeznań pozwanego w części dotyczącej zaprzeczenia co do ingerencji w pion wodny doprowadzający wodę do toalety powodów, albowiem nie znajdują one potwierdzenia w pozostałych dowodach zgromadzonych w sprawie, a w szczególności w zeznaniach świadka J. D., któremu pozwany przyznał się do tej ingerencji. Są również nielogiczne. Pozwany sugerował, że montował u nich liczniki hydraulik z ZGM, kiedy jeszcze ojciec żył, poza tym do mieszkania przychodził brat B. i siostra H., a mama nie mówiła mu o jakimkolwiek odłączeniu rur. Zeznania te są niewiarygodne i nielogiczne, w ocenie Sądu, pozwany usiłował nimi dowieźć braku swej ingerencji w instalację i robił to bardzo nieudolnie, powołując się na remont robiony jeszcze za życia ojca, braku spostrzeżenia dokonanej ingerencji, a ponadto wskazywał, że nie posiadał specjalistycznych narzędzi by to uczynić. Trudno jest uwierzyć, że pozwany nie zauważył, że woda z tej rury się już nie skraplała i nie stała u niego na podłodze, co wcześniej miało miejsce - o czym mówiła świadek D. Z. (k. 135). A ponadto wskazać należy, że do rozłączenia rur na kształtach wodociągowych, likwidacji części z nich i zakorkowaniu dolnej części pionu nie są wymagane profesjonale sprzęty i narzędzia hydrauliczne, narzędzia osoby „zajmującej się samochodem” – jak się określił sam pozwany wystarczą, by dokonać takiej ingerencji.

Sąd w niniejszej sprawie dopuścił również dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa i podzielił opinię biegłego, albowiem jest ona jasna i pełna. Żadna ze stron również jej nie kwestionowała.

W niniejszej sprawie współwłaściciele nieruchomości przy ul. (...) w B. stanowią tzw. małą wspólnotę mieszkaniową.

W ocenie Sądu stosownie do art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. 2015, poz. 1892, zwaną dalej u.w.l.) w razie wyodrębnienia własności lokali, właścicielowi samodzielnego lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokalu. Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. W myśl przyjętych w doktrynie i judykaturze poglądów za elementy takie uważa się między innymi fundamenty, dach, ściany nośne, klatkę schodową, komin, przewody instalacji – także wodne - służące do użytku wszystkich właścicieli. Składnikiem tzw. współwłasności przymusowej są zarówno elementy instalacji znajdujące się poza poszczególnymi lokalami, jak i elementy instalacji znajdujące się w wydzielonych lokalach. Przy czym, by były to elementy wspólne muszą to być takie elementy instalacji, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali, ale też w jakimś chociażby minimalnym zakresie służą na rzecz nieruchomości wspólnej. Wtedy są nieruchomością wspólną w rozumieniu art. 3 ust. 2 u.w.l., z której właściciele lokali zobowiązani są korzystać w sposób nieutrudniający korzystania z niej przez innych współwłaścicieli oraz współdziałać w ochronie wspólnego dobra (art. 13 ust. 1 u.w.l.).

Każdy ze współwłaścicieli ma prawo do korzystania z nieruchomości wspólnej. Zgodnie z art. 206 kc każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono dwa stanowiska dotyczące wykładni art. 206 kc Według pierwszego z nich, art. 206 kc ma na względzie tylko bezpośrednie i wspólne posiadanie oraz korzystanie przez wszystkich współwłaścicieli z całej rzeczy; ten określony ustawą sposób posiadania rzeczy wspólnej i korzystania z niej jest aktualny tylko wtedy, gdy odmienny sposób nie został przewidziany w umowie współwłaścicieli lub orzeczeniu sądu (por. uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 10 maja 2006 r., III CZP 9/06, OSNC 2007, Nr 3, poz. 37 oraz z dnia 29 listopada 2007 r., III CZP 94/07, OSNC-ZD 2008, nr D, poz. 96). W uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2008 r., III CZP 3/08 (OSNC 2009, Nr 4, poz. 53) wyjaśniono, że jeżeli sposób korzystania z rzeczy wspólnej nie określa umowa współwłaścicieli ani orzeczenie sądu, to w takim przypadku, każdy współwłaściciel jest uprawniony do bezpośredniego posiadania całej rzeczy (a nie tylko jej fizycznej części) wspólnie wraz z pozostałymi współwłaścicielami; granicą jego uprawnienia jest takie samo uprawnienie każdego z pozostałych współwłaścicieli. W konsekwencji współwłaściciel, który pozbawia innego współwłaściciela posiadania na zasadach określonych w art. 206 kc, narusza jego uprawnienie wynikające ze współwłasności, a sam, w zakresie, w jakim posiada rzecz i korzysta z niej w sposób wykluczający posiadanie i korzystanie innych współwłaścicieli, działa bezprawnie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2006 r., III CZP 9/06). Drugie ze stanowisk, wyrażone w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. postanowienia: z dnia 11 lutego 2009 r., V CSK 311/08, z dnia 22 października 2010 r., III CSK 331/09 oraz z dnia 14 października 2011 r., III CSK 288/10, nie publ.), wiąże granice uprawnionego posiadania i korzystania z rzeczy przez współwłaściciela z wielkością jego udziału, zatem o bezprawnym posiadaniu rzeczy wspólnej można mówić wyłącznie wówczas, gdy współwłaściciel korzysta z rzeczy "ponad udział". Do przedstawionego wyżej zagadnienia odniósł się Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2013 r., III CZP 88/12 (nie publ.), w której opowiedział się za pierwszym, z przedstawionych wyżej, stanowisk. Podzielając stanowisko wyrażone w uchwale III CZP 88/12, należy zwrócić uwagę, że art. 206 kc przewiduje określony ustawowo model współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej.

Współposiadanie, według tego modelu, oznacza łączne władanie do niepodzielnej ręki (pro indiviso). Polega ono na wykonywaniu władztwa faktycznego nad całą rzeczą przez każdego ze współwłaścicieli, ale w zakresie, który nie wyłącza takiego korzystania z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Tak określone uprawnienie jest niezależne od wielkości przysługującemu współwłaścicielowi udziału. Inny od przewidzianego w ustawie (art. 206 kc) sposób współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej np. korzystania przez jednego lub kilku ze współwłaścicieli wyłącznie z określonej części rzeczy wspólnej, współwłaściciele mogą wprowadzić umową (podział quod usum) zawartą chociażby w sposób konkludentny albo może zostać określony orzeczeniem sądu. W przeciwnym przypadku, współwłaściciel, który pozbawia możliwości wykonywania innych współwłaścicieli możliwości wykonywania uprawnień wynikających z art. 206 kc przez wyłączne korzystanie z całej bądź części rzeczy wspólnej, czyni to bezprawnie, zgodnie z powołaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2013 r., III CZP 88/12. Dodać należy, że w uzasadnieniu uchwały wskazano, że do naruszenia uprawnień z art. 206 kc nie dochodzi nie tylko wówczas, gdy współwłaściciele zawarli porozumienie określające inny od ustawowego sposób korzystania z rzeczy wspólnej albo, gdy zostało wydane w tym przedmiocie orzeczenie sądu, ale także wówczas, gdy jeden ze współwłaścicieli zrezygnuje z wykonywania tego uprawnienia na rzecz innego lub innych współwłaścicieli.

Reguły określone w art. 206 kc uzupełnia przepis art. 12 u.w.l., zgodnie z którym, zachowując wynikające z art. 140 kc prawo do wyłącznego korzystania z własności indywidualnej (z lokalu), każdy właściciel zostaje ograniczony w prawach do korzystania ze współwłasności w ten sposób, że nie może z niej korzystać wyłącznie dla swoich potrzeb, a jedynie może z niej współkorzystać (korzystać razem z innymi). W zakresie, w jakim nieruchomość wspólna nie jest niezbędna do korzystania z lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem, wspólnota mieszkaniowa ma prawo określić zasady korzystania z niej (zarząd nieruchomością wspólną). Decyzje w tym zakresie muszą pozostawać w zgodzie z przepisami prawa, z zasadami prawidłowego zarządzania nieruchomością oraz nie powinny naruszać interesu właściciela lokalu.

W niniejszej sprawie współwłaściciele nieruchomości nie zawarli porozumienia określającego inny od ustawowego sposób korzystania z nieruchomości, z okoliczności sprawy wynika również, że wzajemnie nie godzili się na określony sposób korzystania z fizycznej części nieruchomości (odłączenia jednego z dwóch pionów wodociągowych ), brak jest również orzeczenia Sądu w tym przedmiocie.

Na podstawie art. 199 kc do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.

Przynależność prawa własności do kilku osób rodzi w praktyce, z uwagi na nieraz sprzeczne interesy współwłaścicieli, istotne problemy związane z zarządem rzeczą wspólną. Przez pojęcie zarządu rzeczą wspólną rozumie się podejmowanie wszelkich decyzji i dokonywanie wszelkiego rodzaju czynności dotyczących przedmiotu wspólnego prawa, koniecznych w toku normalnej eksploatacji rzeczy, jak i w sytuacjach wykraczających poza ten normalny tok (por. np. J. Ignatowicz (w:) Komentarz, t. I, 1972, s. 510 i n.; M. Uliasz, Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, cz. I, Mon. Praw. 2002, nr 18, s. 825). Wśród tych czynności wyróżnia się: czynności prawne, czynności faktyczne oraz czynności polegające na załatwianiu wspólnych spraw przed sądami i innymi organami, które w skrócie określa się jako czynności procesowe. Przy zarządzie chodzi więc o takie ułożenie wzajemnych stosunków pomiędzy współwłaścicielami, aby mogli oni bezkonfliktowo podejmować właściwe decyzje dotyczące wspólnej rzeczy. Przy dokonywaniu czynności zarządu obowiązuje przede wszystkim zasada woli stron, która oznacza, że o dokonaniu poszczególnych czynności dotyczących rzeczy wspólnej decydują sami współwłaściciele. W razie gdy współwłaściciele nie mogą dojść do porozumienia, zastosowanie znajduje zasada ingerencji sądu, która może polegać bądź na rozstrzygnięciu konkretnego sporu, bądź na ustanowieniu zarządcy (art. 203 kc).

Bezspornym w sprawie było, że pozwany w momencie wykonania ingerencji w instalację wodną i odłączenia jednego z pionów nie dysponował zgodą ani większości współwłaścicieli nieruchomości, jak również nie uzyskał uprzednio stosownego orzeczenia Sądu zastępującego to oświadczenie współwłaścicieli.

Mając powyższe na uwadze Sąd nakazał pozwanym J. W. (1) i M. W. przywrócenie stanu zgodnego z prawem poprzez podłączenie rury znajdującej się w łazience w lokalu przy ul. (...) w B. doprowadzającej wodę do mieszkania powodów przy ul. (...) w B.. Sąd doprecyzował w tym zakresie żądanie z punktu 1 pozwu, które mówiło o rurach. Bowiem każdy właściciel, zgodnie z art. 12 ust. 1 u.w.l., przy zachowaniu wynikającego z art. 140 k.c. prawa do wyłącznego korzystania z własności indywidualnej, zostaje ograniczony w prawach do korzystania ze współwłasności w ten sposób, że nie może z niej korzystać wyłącznie do swoich potrzeb, a jedynie może z niej współkorzystać (korzystać razem z innymi) i to tylko zgodnie z jej przeznaczeniem. Równolegle identyczne uprawnienia przysługują pozostałym współwłaścicielom. W tym układzie uprawnienie każdego z właścicieli lokalu splata się z jego obowiązkiem poszanowania analogicznych praw pozostałych właścicieli lokali. Uprawnienie do współkorzystania z nieruchomości wspólnej jest ograniczone jedynie poprzez identyczne uprawnienia pozostałych współwłaścicieli. Ustawodawca nakazuje tu "pogodzić" wzajemne uprawnienia (i obowiązki) wszystkich współwłaścicieli.

W punkcie II w pozostałym zakresie powództwo oddalił mając na względzie również treść art. 1049 kpc, który stanowi, iż w samym tytule egzekucyjnym nie postanowiono, że w razie niewykonania przez dłużnika w wyznaczonym terminie czynności, którą może wykonać także inna osoba, wierzyciel będzie umocowany do wykonania tej czynności na koszt dłużnika - sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela wezwie dłużnika do jej wykonania w wyznaczonym terminie, a po bezskutecznym upływie terminu udzieli wierzycielowi umocowania do wykonania czynności na koszt dłużnika. Na żądanie wierzyciela sąd przyzna mu sumę potrzebną do wykonania czynności. Sposób egzekucji określony w art. 1049 kpc ma na celu wykonanie tytułu wykonawczego, na podstawie którego dłużnik został zobowiązany do czynności, którą może wykonać także inna osoba, czyli do dokonania tzw. czynności zastępowalnej. Natomiast żądanie określone w pozwie, zdaje się opierało się na art. 480 kc, który dotyczy uprawnień wierzyciela w przypadku, w którym dłużnik popada w zwłokę ze świadczeniem polegającym na czynieniu lub nieczynieniu. I jak wszystkie inne przepisy, które określają skutki zwłoki dłużnika i przewidują w razie pozostawania dłużnika w zwłoce określone uprawnienia wierzyciela, dotyczy zatem niewykonania zobowiązania. Na tę chwilę trudno wyrokować czy ta zwłoka po stronie dłużników powstanie.

Powodowie zasadniczy spór wygrali, ulegając wyłącznie w części dochodzonego roszczenia, dlatego Sąd uznał, że pozwani winni ponieść koszty procesu w całości – na podstawie art. 100 k.p.c. Do niezbędnych kosztów po stronie powodowej przyjęto kwotę 480 zł, która stanowi koszty zastępstwa procesowego ustalone zgodnie z § 5 pkt 7 w zw. z § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwotę 90,00 złotych tytułem opłaty od pozwu - pkt 3 wyroku

Nadto Sąd w pkt 4 wyroku przyznał adw. K. S. od Skarbu Państwa kwotę 590,40 zł, w tym kwotę 110,40 zł (sto dziesięć złotych czterdzieści groszy) podatku VAT, tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej M. W. z urzędu. Kwota ta zgodna jest z § 2 pkt 1 w zw. z § 4 ust. 3 w zw. z § 11 pkt 7 Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu

Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać od pozwanych J. W. (1) i M. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Biskupcu kwoty po 353,01 zł tytułem nieuiszczonych w całości kosztów sądowych, a wynikających z wydatków poniesionych wynagrodzenie biegłego.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w wyroku.