Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2017r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2017r. w Warszawie

sprawy T. P. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania T. P. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

z dnia 28 grudnia 2012 roku, znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje T. P. (1) prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 27 sierpnia 2013 roku do 27 sierpnia 2014 roku;

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie;

3.  wniosek T. P. (1) zgłoszony w piśmie z dnia 11 sierpnia 2015r. o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy przekazuje do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W..

UZASADNIENIE

T. P. (1) w dniu 6 lutego 2013r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 grudnia 2012r., zaskarżając ją w całości na podstawie art. 477 ¹⁰ § 1 k.p.c. w zw. z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. Ubezpieczony zarzucił przedmiotowej decyzji naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez jego niezastosowanie oraz naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.a. poprzez wydanie decyzji w oparciu o niekompletny materiał dowodowy. Ubezpieczony wniósł o zmianę skarżonej decyzji i uwzględnienie wniosku o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy oraz o zasądzenie wypłaty renty od miesiąca, w którym złożył wniosek.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że w jego ocenie zaskarżona decyzja została wydana w oparciu o niewłaściwie ustalony stan sprawy. Podkreślił, że zgodnie z art. 13 ustawy emerytalnej, Komisja Lekarska ZUS jest zobowiązana
do wskazania, czy wnioskodawca jest niedolny do wykonywania dotychczasowej pracy, a tymczasem w uzasadnieniu orzeczenia Komisji brak jest stwierdzenia do jakiej pracy ubezpieczony jest zdolny - w charakterze kierowcy, technika poligrafii czy też do innej. Zdaniem ubezpieczonego sporządzenie orzeczenia przez Komisję Lekarską w taki sposób jest niekompletne i niezgodne z prawem. Ponadto ubezpieczony zaznaczył, że cierpi na bardzo nasilone bóle, które uniemożliwiają mu normalne funkcjonowanie, w tym podjęcie pracy. W jego ocenie osoba, która nie jest całkowicie zdrowa i musi korzystać z częstych przerw w czasie pracy lub zwolnień lekarskich nie jest atrakcyjnym kandydatem do pracy dla żadnego pracodawcy. Ubezpieczony wskazał również, że przyjmuje wiele leków, w tym takie, które ograniczają lub wykluczają pracę zawodową, a ponadto wymaga stałego leczenia
w poradniach u różnych specjalistów (odwołanie z dnia 6 lutego 2013 roku, k. 2 - 4 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 28 lutego 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy powołał się na treść przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dotyczących renty z tytułu niezdolności do pracy i wskazał, że w związku ze złożeniem przez ubezpieczonego wniosku
o rentę został on skierowany na badanie do Komisji Lekarskiej ZUS, która w orzeczeniu
z dnia 28 listopada 2012r. nie stwierdziła niezdolności do pracy. Ponadto, organ rentowy stwierdził, że w dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o świadczenie, tj. od 1 lipca 2002r. do 3 lipca 2012r., ubezpieczony zamiast wymaganych 5 lat udowodnił 3 lata, 3 miesiące i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Powyższe skutkowało zatem koniecznością wydania decyzji odmawiającej ubezpieczonemu wnioskowanego świadczenia. Z tych też względów, zdaniem organu rentowego, odwołanie jest niezasadne i powinno zostać oddalone (odpowiedź na odwołanie z dnia 28 lutego 2013 roku, k. 12 - 13 a.s.).

Na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2015r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu renty
z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy (protokół rozprawy
z 6 sierpnia 2015r., k. 326 a.s.). Z kolei w odpowiedzi na zobowiązanie Sądu, w piśmie procesowym z dnia 11 sierpnia 2015r. wniósł o rentę z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia oraz o skierowanie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - po wydaniu wyroku w niniejszej sprawie - wniosku o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu wypadku przy pracy (pismo procesowe ubezpieczonego z 11 sierpnia 2015r., k. 328 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony T. P. (1) urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna). Uzyskał wykształcenie techniczne w zawodzie technika poligrafii i w latach 1968-1972 odbywał staż zawodowy w wyuczonym zawodzie. Następnie pracował kolejno w dwóch (...) drukarniach – (...) Zakładach Graficznych oraz w Drukarni (...). Od roku 1972 rozpoczął pracę w charakterze kierowcy w Przedsiębiorstwie (...) w W.. Z własnej inicjatywy, w listopadzie 1973r., ukończył kurs zawodowych kierowców samochodowych na prawo jazdy kategorii II (kategorie B i C), uprawniające do kierowania pojazdami ciężarowymi. Jako kierowca samochodów ciężarowych ubezpieczony pracował w ww. przedsiębiorstwie do roku 1974. W latach 1974 - 1976 współpracował z małżonką, która prowadziła sklep z artykułami chemicznymi – małżonka ubezpieczonego zajmowała się sprzedażą towarów, a ubezpieczony ich rozwożeniem i dostawą. Następnie od 16 kwietnia 1976r. ubezpieczony rozpoczął pracę jako kierowca taksówki osobowej (kopia świadectwa, k. 476 a.s., zeznania ubezpieczonego – e-protokół, k. 431 a.s., zaświadczenie z dnia 22 listopada 1985r., tom II a.r.).

W dniu 11 grudnia 1978r. T. P. (1) uległ wypadkowi komunikacyjnemu,
w wyniku którego doznał poważnych urazów ciała w postaci złamania podstawy czaszki, żuchwy, kości ciemieniowej lewej oraz lewej rzepki. W wyniku doznanych urazów ubezpieczony był hospitalizowany w okresie od 11 do 12 grudnia 1978r. i poddany leczeniu operacyjnemu (wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z 11 maja 1979r., k. 4 tom I a.r., kopia karty informacyjnej leczenia szpitalnego, k. 183 a.s.).

Od 8 czerwca 1979r. do 8 czerwca 1980r. ubezpieczony pobierał rentę chorobową.
W dniu 13 grudnia 1982r. komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia postanowiła zaliczyć ubezpieczonego do III grupy inwalidzkiej w związku z wypadkiem
w zatrudnieniu. Orzeczeniem z dnia 22 listopada 1993r. orzekła, że inwalidztwo ubezpieczonego ma charakter trwały i pozostaje w związku z wypadkiem samochodowym z grudnia 1978r. Z tytułu zaliczenia do III grupy inwalidzkiej ubezpieczony nie pobierał renty (notatka w sprawie przebiegu zatrudnienia, k. 10 a.r., orzeczenia komisji lekarskich ds. inwalidztwa i zatrudnienia, k. 37 tom I a.r., k. 9 i k. 19-21 tom II a.r.).

Po powrocie do zdrowia ubezpieczony w dalszym ciągu pracował jako taksówkarz. Od 1999r. podejmował zatrudnienie w różnych firmach jako przedstawiciel handlowy. Praca ta najczęściej polegała na spotkaniach z klientami, co wiązało się z koniecznością odbywania podróży samochodem służbowym. W okresie od 2004r. do 2007r. ubezpieczony pracował w firmach (...) w W. oraz (...) S.A. z siedzibą w W. na stanowiskach dyrektora handlowego, przy czym jego praca w dalszym ciągu polegała na spotkaniach z klientami. W okresie od 2007r. do kwietnia 2009r. ubezpieczony był zatrudniony jako kierownik magazynu w (...) Sp. z o.o. W trakcie zatrudnienia zajmował się głównie kierowaniem i nadzorowaniem pracy dwóch magazynów należących do firmy. Zdarzało się, że w tym czasie wykonywał również obowiązki kierowcy – przestawiał samochody ciężarowe, przewoził towary między magazynami lub kierował wózkiem widłowym. W okresie od lutego do lipca 2010r. ubezpieczony prowadził jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której wykonywał na rzecz spółki (...) takie obowiązki jak dowożenie towarów do klientów oraz utrzymywanie kontaktów z jej klientami. Od lipca 2010r. ubezpieczony był zarejestrowany jako bezrobotny w Powiatowym Urzędzie Pracy (zeznania ubezpieczonego - e-protokół, k. 431 a.s.).

Okres podlegania przez T. P. (1) ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
po 31 grudnia 1998r. trwał od 1 stycznia 1999r. do 28 września 2010r. (pismo ZUS
z 9 stycznia 2013r. w sprawie potwierdzenia ubezpieczenia, k. 116 a.r., notatka ZUS w sprawie zatrudnienia, k. 135 - 136 tom IV a.r.).

W grudniu 2010r. T. P. (1) wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. W oparciu o orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS organ rentowy decyzjami z dnia 21 marca 2011r. oraz 27 kwietnia 2011r. odmówił ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia (wniosek o rentę, k. 1-5 tom IV a.r., orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS, k. 11 i 17 tom IV a.r., decyzje ZUS w sprawie renty, k. 13 - 14 i 19 - 20 tom IV a.r., odwołanie, k. 21-32 tom IV a.r.). W związku z wniesionym przez ubezpieczonego odwołaniem sprawa była przedmiotem rozpoznania przez Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie w postępowaniu prowadzonym pod sygn. akt VII U 822/11. Wyrokiem z dnia 4 lipca 2012r. Sąd Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie oddalił odwołanie T. P. (1), a złożony w trakcie postępowania wniosek o przyznanie mu renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia przekazał do rozpoznania organowi rentowemu (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 4 lipca 2012r., k. 85 -86 tom IV a.r.).

Rozpoznając wniosek T. P. (1) złożony w postępowaniu VII U 822/11 organ rentowy skierował ubezpieczonego na badanie lekarskie do Lekarza Orzecznika ZUS,
który orzeczeniem z dnia 15 października 2012r. uznał, że nie jest on niezdolny do pracy.
W związku z wniesieniem przez ubezpieczonego sprzeciwu od ww. orzeczenia, sprawa została skierowana do Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 28 listopada 2012r. podzieliła stanowisko Lekarza Orzecznika i stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny
do pracy. W oparciu o powyższe orzeczenia Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał w dniu 28 grudnia 2012r. decyzję znak: (...), w której odmówił przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (zawiadomienie o przesunięciu terminu, k. 87-88 tom IV a.r., orzeczenia: Lekarza Orzecznika ZUS z 15 października 2012r., k. 95 - 96 tom IV a.r. i Komisji Lekarskiej ZUS z 28 listopada 2012r., k. 105 – 106 tom IV a.r., decyzja ZUS z 28 grudnia 2012r., k. 113 tom IV a.r.).

W dniu 6 lutego 2013r. T. P. (1) złożył odwołanie od powyższej decyzji. Pismem
z tego samego dnia Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. poinformował ubezpieczonego, że jego staż pracy wynosi łącznie 33 lata, 1 miesiąc i 5 dni,
w tym 32 lata, 6 miesięcy i 23 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy i 13 dni okresów nieskładkowych (odwołanie z dnia 6 lutego 2013r., k. 2-4 a.s., pismo ZUS z 6 lutego 2013r., k. 141 tom IV a.r.).

W toku postępowania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: ortopedy, neurologa, kardiologa, urologa, psychiatry (k. 16 a.s.), dwukrotnie biegłych
z zakresu medycyny pracy (k. 116 i 209 a.s.) oraz dowód z opinii uzupełniających w tym przedmiocie (k. 284 i 332 a.s.), a także z opinii łącznej neurologa i specjalisty z zakresu medycyny pracy (k. 429 a.s. i k. 492 a.s.) na okoliczność, czy ubezpieczony jest zdolny czy też całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy ze wskazaniem daty powstania niezdolności, czy jest to niezdolność trwała czy okresowa oraz na czym polegała ewentualna zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego.

W opinii neurologicznej z dnia 26 marca 2013r. biegła sądowa specjalista neurolog B. A. nie stwierdziła u ubezpieczonego naruszenia sprawności organizmu sprowadzającego niezdolność do pracy ze względu na stan neurologiczny zarówno obecnie, jak i w przeszłości, w związku z czym w ocenie biegłej nie ma podstaw do stwierdzenia poprawy bądź pogorszenia stanu neurologicznego (opinia biegłej neurolog z 26 marca 2013r.,
k. 21-22 a.s.).

W opinii z dnia 30 kwietnia 2013r. biegły sądowy specjalista kardiolog J. K. wskazał, że z przyczyn kardiologicznych nie ma przesłanek do uznania ubezpieczonego za niezdolnego do pracy. Biegły stwierdził prawidłowe ciśnienie tętnicze i nie zaobserwował odchyleń w zakresie swojej specjalności (opinia biegłego kardiologa z 30 kwietnia 2013r., k. 35 a.s.).

Biegła sądowa specjalista psychiatra M. L. w opinii z dnia 15 maja 2013r. stwierdziła u ubezpieczonego zaburzenia adaptacyjne lękowo depresyjne. Wskazała,
że ubezpieczony jest poddawany kontroli w Poradni (...) i leczy się farmakologicznie, jednakże nie posiada dolegliwości powodujących niezdolność do pracy. Biegła zaznaczyła również, że badany w trakcie wywiadu był rozmowny, logiczny i zborny, i nie przejawiał objawów depresyjnych (opinia biegłej psychiatry z 15 maja 2013r., k. 56-57 a.s.).

W opinii z dnia 14 czerwca 2013r. biegły sądowy ortopeda - traumatolog M. G. rozpoznał u ubezpieczonego zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego
i lędźwiowo-krzyżowego z wielopoziomową przepukliną krążków międzykręgowych, przebyte złamanie lewej rzepki leczone operacyjnie oraz niewielkie zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych. W trakcie badania przedmiotowego biegły stwierdził
u ubezpieczonego ograniczenia ruchomości odcinka szyjnego i lędźwiowego w stopniu umiarkowanym oraz pełną wydolność w zakresie pozostałych ruchów. Biegły zwrócił również uwagę, że ubezpieczony narzekał na ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
i pozostaje pod kontrolą specjalisty medycyny rodzinnej, neurologa i ortopedy, wskazał nadto na zalecenia w zakresie leczenia farmakologicznego i rehabilitacyjnego. Ostatecznie nie znalazł podstaw do uznania ubezpieczonego za częściowo lub całkowicie niezdolnego do pracy (opinia biegłego ortopedy z 14 czerwca 2013r., k. 65 - 66 a.s.).

Biegły sądowy z zakresu urologii J. M. w opinii z dnia 24 lutego 2014r.,
po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną zawartą w aktach sprawy i przedłożoną przez ubezpieczonego, uznał go za okresowo całkowicie niezdolnego do pracy do dnia 27 sierpnia 2014r. Jako datę powstania niezdolności przyjął dzień 27 sierpnia 2013r. W ocenie biegłego niezdolność do pracy jest wywołana chorobą układu moczowego, leczeniem operacyjnym raka prostaty oraz zakwalifikowaniem ubezpieczonego do pooperacyjnej radioterapii następowej, co wydłuża okres leczenia i okres całkowitej niezdolności do pracy.
Biegły wskazał również, że na dzień sporządzania opinii ubezpieczony wymaga dalszego leczenia onkologicznego i dalszej obserwacji onkologicznej i urologicznej monitorującej leczony proces nowotworowy (opinia biegłego urologa z 24 lutego 2014r., k. 145 a.s.).

W opinii z dnia 9 sierpnia 2014r. biegła sądowa z zakresu chorób wewnętrznych, medycyny przemysłowej i patologii chorób zawodowych M. K., w oparciu
o całokształt występujących u ubezpieczonego schorzeń oraz przebyty proces ich leczenia, stwierdziła niezdolność do pracy w charakterze kierowcy (opinia biegłej z zakresu medycyny pracy z dnia 9 sierpnia 2014r., k. 195 a.s.).

Biegła sądowa z zakresu medycyny pracy D. M. w opinii z dnia
4 października 2014r. rozpoznała u ubezpieczonego stan po wypadku komunikacyjnym
w 1978r. ze złamaniem podstawy czaszki, szczęki i rzepki lewej, padaczkę pourazową, zespół bólowy kręgosłupa C i L/S w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych, nadciśnienie tętnicze, wadę wzroku, stan po jodoterapii z powodu wola nadczynnego tarczycy w lipcu 2011r., stan po prostatektomii radykalnej z powodu raka stercza w dniu
29 sierpnia 2013r. i radioterapii, zaburzenia adaptacyjne i lękowe uogólnione oraz bóle
i zawroty głowy. Na podstawie stwierdzonych schorzeń biegła uznała ubezpieczonego
za częściowo niezdolnego do pracy od dnia 18 maja 2013r. na okres 3 lat oraz za całkowicie niezdolnego do pracy w okresie od 27 sierpnia 2013r. do 27 sierpnia 2014r. związku
ze schorzeniem onkologicznym układu moczowego. W ocenie biegłej ubezpieczony
ma obecnie bezwzględne przeciwskazanie do prowadzenia pojazdów mechanicznych wyższych kategorii – ciężarowych i autobusów na stałe oraz okresowo pojazdów o niższej kategorii, a także do wykonywania ciężkiej pracy fizycznej, obsługi maszyn w ruchu, pracy na wysokości oraz pracy z maszynami pod napięciem elektrycznym. Zdaniem biegłej ubezpieczony jest w stanie pracować w hurtowni jako magazynier (opinia biegłej sądowej
z zakresu medycyny pracy z 4 października 2014r., k. 226 - 238 a.s.). W opinii uzupełniającej z dnia 14 maja 2015r. oraz z dnia 7 października 2015r. biegła podtrzymała swoje stanowisko i wskazała, że przyczyną determinującą powstanie niezdolności do pracy jest rozpoznana przez lekarza neurologa w dniu 18 maja 2013r. padaczka pourazowa późna z napadami częściowymi prostymi, powodująca niemożność wykonywania przez ubezpieczonego pracy
na stanowisku kierowcy (opinie uzupełniającej biegłej z zakresu medycyny pracy: z 14 maja 2015r.,
k. 303 - 305 a.s. i z 7 października 2015r., k. 346 - 347 a.s.).

W toku postępowania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłej sądowej neurolog B. A. celem ustalenia, czy ubezpieczony wykonujący zawód kierowcy
w kontekście orzeczenia Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy oraz rozpoznanej padaczki pourazowej jest zdolny czy też całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy zarobkowej, ze szczególnym uwzględnieniem daty powstania niezdolności do pracy oraz z oznaczeniem, czy jest ona trwała czy okresowa (postanowienie z 27 listopada 2015r., k. 368 a.s.).

W ocenie biegłej sądowej z zakresu neurologii B. A. wyrażonej w opinii
z dnia 7 stycznia 2016r. rozpoznanie padaczki pourazowej u ubezpieczonego jest wątpliwe, oparte na niewystarczających przesłankach, a na ocenę tą wpływa bardzo duża odległość czasowa od doznanego urazu głowy oraz niewystarczająca diagnostyka neurologiczna
i mała specyficzność objawów. Ze względu jednak na prewencję oraz z uwagi
na potencjalne zagrożenie w ruchu drogowym, biegła przychyliła się do decyzji Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w W. z dnia 25 lipca 2013r. dyskwalifikującej ubezpieczonego do pracy w charakterze kierowcy. Wskazała, że do czasu ewentualnej weryfikacji rozpoznanej u ubezpieczonego padaczki, której aktualnie na czas sporządzania opinii nie można wykluczyć, ubezpieczony może zostać uznany za całkowicie okresowo niezdolnego do pracy w charakterze kierowcy zawodowego na okres 3 lat od rozpoznania, tj. w okresie od 18 maja 2013r. do 18 maja 2016r. (opinia biegłej neurolog z 7 stycznia 2016r., k. 385 - 388 a.s.).

W opinii łącznej z dnia 21 maja 2016r. biegłe sądowe specjalista neurolog T. P. (2) i specjalista medycyny pracy K. G. wskazały na występujące u ubezpieczonego podejrzenie padaczki objawowej, pourazowej pod postacią rzadkich objawów nieświadomości. W badaniu przedmiotowym biegłe stwierdziły: przebyty uraz głowy, zmiany zwyrodnieniowe oraz wielopoziomową dyskopatię w odcinku lędźwiowo-krzyżowym i szyjnym z zespołem przewlekłym bólowym. Biegłe zaobserwowały zaburzenia adaptacyjne jako reakcję depresyjną, stan po leczeniu raka stercza i radioterapii, okresowe bóle głowy oraz zawroty głowy. Podsumowując, w ocenie biegłych u ubezpieczonego występuje całkowita niezdolność do pracy w charakterze kierowcy na okres 3 lat od dnia 18 maja 2016r. W opinii uzupełniającej z dnia 23 października 2016r. biegłe potwierdziły swoje stanowisko (opinie łączne biegłych sądowych neurolog i specjalisty medycyny pracy: z 21 maja 2016r., k. 453 - 457 a.s. oraz z 23 października 2016r., k. 509 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, jak również w aktach organu rentowego. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane co do ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Sąd dał wiarę zeznaniom T. P. (1) w takim zakresie, w jakim treść tych zeznań pokrywała się z informacjami dotyczącymi okresów zatrudnienia, wynikającymi
z dokumentacji dołączonej do akt rentowych. Choć ubezpieczony nie miał dokładnej wiedzy
co do daty rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych okresów zatrudnienia, to był w stanie podać daty przybliżone, a ponadto wskazywał nazwy zatrudniających go podmiotów. Podane przez ubezpieczonego informacje w powyższym zakresie były zbliżone do informacji wynikających z akt rentowych i korespondowały z nimi, toteż Sąd nie miał zastrzeżeń co do wiarygodności złożonych zeznań.

Sąd co do zasady podzielił opinie biegłych sądowych, jakie zostały sporządzone w rozpatrywanej sprawie. W przeważającym zakresie miały one charakter dowodów pełnowartościowych, gdyż zostały sporządzone w oparciu o bogaty materiały dowodowy obejmujący dokumentację medyczną ubezpieczonego oraz na podstawie badania przedmiotowego. Co do zasady nie budził zastrzeżeń Sądu również sposób opracowania opinii; opinie były kompleksowe, rzetelne, zgodne z wymaganiami fachowości, jak również przejrzyste i zrozumiałe.

Za wiodącą w sprawie Sąd uznał opinię biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy D. M.. Opracowana przez biegłą opinia była obszerna i szczegółowa. Biegła dokładnie przeanalizowała załączone do akt sprawy dokumenty, a w uzasadnieniu opinii głównej i uzupełniających udzieliła wyczerpujących wyjaśnień w zakresie prezentowanego stanowiska. Niemniej wartościowe była dla Sądu opinia biegłej neurolog B. A., która, choć prezentowała sceptyczne stanowisko zarówno co do jakichkolwiek schorzeń wywołujących niezdolność do pracy, jak również wątpliwości co do charakteru rozpoznanego u ubezpieczonego schorzenia padaczkowego, to ostatecznie przychyliła się
do stanowiska Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy, zgodnie z którym stan zdrowia ubezpieczonego dyskwalifikuje go do pracy na stanowisku kierowcy. Istotne dla Sądu było również stanowisko biegłych sądowych: neurolog T. P. (2) oraz specjalisty medycyny pracy K. G., które w sposób jednoznaczny uznały ubezpieczonego za niezdolnego do pracy na stanowisku kierowcy.

Powyższe stanowiska biegłych były ze sobą zbieżne w zakresie wpływu schorzenia padaczkowego na możliwość wykonywania przez ubezpieczonego pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Mimo zgłaszania licznych uwag do wydanych opinii (k. 251-254 a.s., k. 275-278 a.s., k. 313 a.s., k. 364-365 a.s., k. 407-409 a.s.), ubezpieczony ostatecznie podzielił zgodne stanowisko biegłych sądowych T. P. (2) i K. G., czemu dał wyraz w piśmie procesowym z dnia 11 sierpnia 2016r. (k. 474-475 a.s.). Z kolei zgłaszane przez organ rentowy zastrzeżenia (k. 244-245 a.s., k. 268-269 a.s., k. 314-315 a.s., k. 359-360 a.s., k. 397-398 a.s., k. 472-473 a.s, k. 520-521 a.s.) dotyczyły w zasadzie sposobu sformułowania przez biegłych oceny stanu zdrowia w kontekście stopnia niezdolności ubezpieczonego do wykonywania zawodu kierowcy, nie zawierały natomiast zarzutów natury merytorycznej i stąd też nie mogły podważyć wartości dowodowej wymienionych wyżej opinii.

Opinię biegłej M. K. Sąd uwzględnił jedynie w takim zakresie,
w jakim wnioski opinii pozostawały zbieżne z wnioskami opinii pozostałych biegłych specjalistów z zakresu medycyny pracy. Biegła wskazała co prawda, że ubezpieczony
jest niezdolny do pracy w charakterze kierowcy, jednakże w przeciwieństwie do pozostałych biegłych, nie dokonała oceny stopnia tej niezdolności, jak również nie zdiagnozowała momentu jej powstania i czasu trwania. Nie zmienia to jednak faktu, że dokonana przez biegłą ocena stanu zdrowia ubezpieczonego pokrywała się z oceną innych biegłych powołanych w sprawie. Ostatecznie Sąd ocenił omawianą opinię jako mającą charakter posiłkowy w stosunku do pozostałych opinii biegłych, w szczególności opinii biegłych z zakresu medycyny pracy i neurologii.

Żadnych wątpliwości nie budziła z kolei opinia biegłego sądowego z zakresu urologii J. M.. Zarówno strona odwołująca, jak i organ rentowy w pełni podzielili wnioski z opinii odnośnie niezdolności ubezpieczonego do pracy we wskazanym przez biegłego okresie (pismo ubezpieczonego, k. 158-160 a.s., stanowisko ZUS, k. 156 - 157 a.s.). Mając na względzie niekwestionowany i rzetelny charakter opinii, Sąd ocenił ją więc jako przydatną i wartościową i na jej podstawie dokonał ustaleń w sprawie.

Sąd podzielił wnioski opinii biegłych sądowych kardiologa J. K., psychiatry M. L. oraz ortopeda M. G. w zakresie, w jakim biegli stwierdzili, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy z powodu schorzeń kardiologicznych, psychiatrycznych i ortopedycznych. Biegli sformułowali je na podstawie dokumentacji medycznej załączonej do akt sprawy oraz badań przedmiotowych ubezpieczonego, stwierdzając brak istotnych odchyleń i dolegliwości w zakresie reprezentowanych specjalności. Opinie biegłych nie były kwestionowane przez organ rentowy. Zastrzeżenia do nich wniósł natomiast ubezpieczony (k. 158-160 a.s.), jednakże w ocenie Sądu podniesione przez ubezpieczonego okoliczności, nie mogły pozbawić przedmiotowych opinii wiarygodności, gdyż miały charakter subiektywny – polegały głównie na przedstawieniu własnej oceny wpływu schorzeń na zdolność do pracy i doświadczeń związanych z podejmowanym leczeniem.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie T. P. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 grudnia 2012r., znak: (...), było zasadne jedynie częściowo, a w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu.

Spór w rozpatrywanej sprawie koncentrował się wokół prawa T. P. (1) do renty z tytułu niezdolności do pracy. W ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który powoływał się na stanowisko organów orzeczniczych, stan zdrowia ubezpieczonego nie pozwala na stwierdzenie, że jest on niezdolny do pracy. Z kolei ubezpieczony, w treści odwołania oraz w trakcie procesu, wskazywał na liczne dolegliwości oraz niemożność kontynuowania pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku kierowcy. Przedmiotem badania przez Sąd Okręgowy było więc ustalenie, czy ubezpieczony spełnia przesłanki konieczne do uzyskania świadczenia rentowego, którego dotyczył wniosek i zaskarżona decyzja. Określa je art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. (t.j. Dz. U z 2016r. poz. 887 z późn. zm.) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej ustawą emerytalną. Zgodnie z treścią tego przepisu renta z tytułu niezdolności
do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych wymienionych w ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W myśl art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Oznacza to, że przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej, w przypadku T. P. (1), musiałyby zaistnieć łącznie, aby mógł nabyć prawo do świadczenia rentowego.

Pierwszą z przesłanek koniecznych do uzyskania prawa do renty jest niezdolność do pracy. Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy).
Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004 roku, II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone
na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00
i z dnia 7 września 1979r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności
do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną
do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, a więc jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004r.,
I UK 28/04). W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 2003r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005r., I UK 222/04), że decydującą
dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność
do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych
lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego
nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy przesłanek,
a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego,
przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko
do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia
i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej
z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego)
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006 roku, I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z 13 października 2009 roku, II UK 106/09, z 8 maja 2008 roku, I UK 356/07, z 11 stycznia 2007 roku, II UK 156/06 i z 25 listopada 1998 roku, II UKN 326/98).

Mając na uwadze treść powyższych przepisów i poglądy orzecznictwa, jak również istotę sporu wymagającą wiadomości specjalnych z zakresu medycyny, Sąd Okręgowy dopuścił w toku postępowania dowody z opinii biegłych sądowych z zakresu kardiologii, ortopedii, psychiatrii, urologii a także neurologii oraz medycyny pracy. Z uwagi na wielość schorzeń, na które ubezpieczony się uskarża oraz stanowiska stron, wydanych zostało w trakcie procesu łącznie kilkanaście opinii biegłych sądowych, w tym uzupełniających.
W niektórych przypadkach, przede wszystkim w zakresie opinii neurologicznych i z zakresu medycyny pracy, Sąd Okręgowy ze względu na zgłaszane przez strony zastrzeżenia i uwagi zlecał przeprowadzenie opinii przez innych biegłych o tych samych specjalnościach.
W oparciu o tak uzyskany materiał dowodowy Sąd sformułował następujące wnioski:

Po pierwsze, z opinii biegłych sądowych powołanych w toku procesu bezsprzecznie wynika, że w okresie od 27 sierpnia 2013r. do 27 sierpnia 2014r. ubezpieczony był osobą całkowicie niezdolną do pracy. Biegły sądowy z zakresu urologii J. M. w sposób jednoznaczny wskazał, że niezdolność ta była spowodowana schorzeniem w postaci nowotworu stercza, na który ubezpieczony cierpiał w tym okresie. Dodatkową przyczyną niezdolności do pracy, zdaniem biegłego, była konieczność poddania się przez ubezpieczonego procesowi leczenia obejmującemu leczenie operacyjne oraz pooperacyjne w związku z zakwalifikowaniem go do radioterapii. Negatywny wpływ powyższego schorzenia oraz jego leczenia na stan zdrowia ubezpieczonego, w tym przede wszystkim na zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, potwierdzali również biegli sądowi z zakresu medycyny pracy, a strony nie wnosiły uwag do wniosków biegłych w tym zakresie. Z tych też względów, zdaniem Sądu Okręgowego, T. P. (1) w okresie od 27 sierpnia 2013r. do 27 sierpnia 2014r. był niewątpliwie całkowicie niezdolny do pracy z uwagi na schorzenia o naturze urologicznej.

Po drugie, biegli sądowi z zakresu medycyny pracy oraz neurologii wskazywali
w sposób jednoznaczny, że w okresach poprzedzających wspomniany wyżej okres całkowitej niezdolności do pracy oraz w okresie późniejszym, istniały podstawy
do stwierdzenia u ubezpieczonego niezdolności do pracy w charakterze kierowcy. W ocenie biegłych B. A., D. M. oraz M. K. niezdolność do pracy ubezpieczonego jest związana ze schorzeniem w postaci padaczki pourazowej o opóźnionym rozwoju, rozpoznanej u ubezpieczonego w dniu 18 maja 2013r. przez lekarzy Poradni Neurologicznej, do której uczęszczał od początku 2013 roku w związku ze zgłaszanymi zaburzeniami świadomości i koncentracji. Biegłe zgodziły się również ze stanowiskiem (...) Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy, który po przeprowadzeniu badań profilaktycznych w czerwcu 2013r. stwierdził, że rozpoznane u T. P. (1) schorzenie padaczkowe dyskwalifikuje go do pracy w charakterze kierowcy do maja 2013r. Również w opiniach łącznych z 21 maja 2016r. i 23 października 2016r. biegłe sądowe: neurolog T. P. (2) i specjalista medycyny pracy K. G. potwierdziły diagnozę co do istnienia niezdolności do pracy ubezpieczonego od dnia 18 maja 2013r. w związku z padaczką pourazową, stwierdzając przy tym, że niezdolność wywołana naruszeniem sprawności organizmu trwa również przez kolejne 3 lata - od 17 maja 2016r.

Wprawdzie biegli, zwłaszcza ci, którzy orzekali w końcowej fazie procesu, wskazywali, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy kierowcy, jednakże w ocenie Sądu Okręgowego powyższe stwierdzenie biegłych, rozumiane przez pryzmat definicji całkowitej i częściowej niezdolności do pracy, powinno być interpretowane nie jako stwierdzenie całkowitej niezdolności do pracy, lecz częściowej. Jak wynika z opinii biegłych neurologów i specjalistów medycyny pracy, T. P. (1) całkowicie utracił zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami, a zatem w sensie rentowym, zgodnie z cytowanymi wcześniej przepisami i zawartymi w nich definicjami, jest osobą częściowo niezdolną do pracy. W odróżnieniu od częściowej, niezdolność do pracy całkowita oznacza niezdolność do wykonywania wszelkiej pracy. Ubezpieczony tymczasem, jak wskazują wszyscy opiniujący w sprawie biegli sądowi, nie jest niezdolny do wykonywania wszelkiej pracy, ale tej, która jest zgodna z poziomem jego kwalifikacji.

Zaprezentowana wykładnia wniosków formułowanych przez biegłych sądowych wynika z przedstawionego wcześniej podziału stopni niezdolności, zgodnie z którym niezdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami to niezdolność częściowa, natomiast niezdolność całkowita to niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. W rozpatrywanej sprawie, z ocen przedstawionych przez biegłych neurologów i medycyny pracy wynika, że ubezpieczony nie jest w stanie wykonywać pracy kierowcy, a więc pracy zgodnej z posiadanym kwalifikacjami, biegli nie stwierdzili natomiast, aby stwierdzone schorzenia dyskwalifikowały T. P. (1) do wykonywania każdej innej pracy. Stąd też okres od 18 maja 2013r. do 26 sierpnia 2013r., tj. do dnia poprzedzającego zaistnienie całkowitej niezdolności do pracy z powodu nowotworu stercza, a także okres przypadający po 27 sierpnia 2014r. (po dniu, do którego istniała całkowita niezdolność do pracy z powodu nowotworu stercza) i trwający do 17 maja 2016r. oraz potem jeszcze przez 3 lata, winny być traktowane jako okresy częściowej niezdolności do pracy.

Ustosunkowując się do opinii biegłych ubezpieczony wskazywał, że padaczka pourazowa, na którą cierpi, nie stanowi nowego schorzenia rozpoznanego u niego dopiero
w dniu 18 maja 2013r., gdyż wizyta, na której zdiagnozowano schorzenie była w zasadzie taka sama jak poprzednia, co sugeruje istnienie schorzenia od dłuższego czasu niż wskazują na to opinie. Sąd Okręgowy nie neguje prawidłowości takiego rozumowania, jednakże okoliczność, że choroba istniała wcześniej nie jest równoznaczne z istnieniem niezdolności do pracy. Stan chorobowy może bowiem istnieć od lat, a dopiero od pewnego momentu, ze względu na zaostrzenie objawów, może powodować niezdolność do pracy. Stanowisko biegłych, zgodnie z którym niezdolność do pracy istnieje dopiero od dnia 18 maja 2013r., mimo występowania pewnych symptomów wskazujących na możliwość występowania padaczki również w okresie wcześniejszym, było w zasadzie jednolite. W tym kontekście na uwagę Sądu zasługuje również fakt, że (...) Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy, na którego stanowisko ubezpieczony w toku procesu powoływał się jako naczelnego organu orzeczniczego w kwestii zdolności do pracy, nie znajdował we wcześniejszym okresie żadnych podstaw do uznania ubezpieczonego za osobę niezdolną do wykonywania pracy kierowcy. Nie bez znaczenia była dla Sądu Okręgowego także i ta okoliczność, że T. P. (1), jak wynika z jego zeznań, praktycznie do 2010 roku wykonywał pracę ściśle związaną z prowadzeniem pojazdów. Gdyby więc uznać, że sam fakt istnienia choroby padaczkowej lub jej symptomów, choćby o lekkim i bezobjawowym przebiegu, warunkuje stwierdzenie niezdolności do pracy, to ubezpieczony – mając na względzie wskazywane przez biegłych prawdopodobieństwo związku schorzenia z wypadkiem samochodowym w 1978 roku – mógłby zostać uznany za osobę niezdolną do pracy na stanowisku kierowcy co najmniej dwie dekady temu. Tak się jednak nie stało.

Mając na względzie wskazywane okoliczności, Sąd Okręgowy przyjął,
że od daty 18 maja 2013r., zgodnie ze stanowiskiem biegłych neurologów i medycyny pracy, ubezpieczony winien być traktowany jako osoba niezdolna, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, do pracy na stanowisku kierowcy, a więc w sensie rentowym jako osoba częściowo niezdolna do pracy, z wyłączeniem tego okresu, kiedy z przyczyn urologicznych stał się całkowicie niezdolny do pracy.

Samo jednak stwierdzenie niezdolności do pracy u wnioskodawcy nie jest wystarczające do nabycia przez niego prawa do świadczenia rentowego. Przepisy
art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy emerytalnej zawierają kolejne dwa warunki, które muszą zostać spełnione obok przesłanki niezdolności do pracy. Warunki te są ściśle związane
z posiadaniem przez wnioskodawcę stosownych okresów składkowych i nieskładkowych oraz powstaniem niezdolności do pracy w trakcie ich trwania. Konieczność posiadania przez ubezpieczonego odpowiedniej ilości okresów składkowych i nieskładkowych wynika z tego, że renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem o charakterze socjalnym
na rzecz osób niezdolnych do pracy, pozostających bez związku z tytułem ubezpieczenia rentowego, ale jedną z form zabezpieczenia społecznego powiązaną z wymaganym okresem płacenia składek (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2016r., I UK 424/15).

Kolejna przesłanka konieczna dla przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, o której mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, wiąże się
z treścią art. 58 ustawy. Wskazany przepis określa w ust. 1, że warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)  1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)  2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)  3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)  4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)  5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej. Natomiast zgodnie z art. 57 ust. 4 ustawy emerytalnej przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego,
który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ma wątpliwości, że powyższa przesłanka została przez T. P. (1) spełniona. Z informacji pochodzących z dokumentacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że staż pracy ubezpieczonego wynosi łącznie 33 lata,
1 miesiąc i 5 dni, co oznacza, że ubezpieczony legitymuje się stażem pracy w wymiarze przekraczającym okres 5 lat wynikającym z art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej. Ponadto okres ten przypada na okres 10-letni poprzedzający powstanie częściowej niezdolności
do pracy, ponieważ w 10-leciu ubezpieczony był zatrudniony w łącznym wymiarze przekraczającym 5 lat.

Jeśli chodzi zaś o trzecią z przesłanek wynikającą z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, to warunek ten wiąże się z okresami, w czasie których powinna powstać niezdolność do pracy (bądź w ciągu 18 miesięcy od ich ustania), aby ubezpieczony mógł skorzystać z prawa do renty. Natomiast zgodnie z ust. 2 ww. przepisu określony wyżej wymóg nie ma zastosowania do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy
i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Mając na względzie treść art. 57 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy emerytalnej oraz wcześniej poczynione ustalenia, Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczony spełnia wszystkie przesłanki
do nabycia prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy za okres od 27 sierpnia 2013r. do 27 sierpnia 2014r. Nie ma bowiem wątpliwości, że ubezpieczony był w tym okresie niezdolny do pracy w stopniu całkowitym, a ponadto posiada okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze przekraczającym 30 lat. Oznacza to, że spełnia warunek określony zarówno w art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej, wyłączający konieczność spełnienia przesłanki posiadania odpowiedniego stażu pracy w dziesięcioleciu przypadającym przed złożeniem wniosku lub powstaniem niezdolności (art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 2),
jak i warunek określony w art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej wyłączający konieczność powstania niezdolności do pracy w odpowiednim okresie składkowym (art. 57 ust. 1 pkt 3). W konsekwencji stwierdzona przez biegłych całkowita niezdolność do pracy ubezpieczonego, spowodowana schorzeniem urologicznym, przypadająca w okresie od 27 sierpnia 2013r. do 27 sierpnia 2014r., stanowiła w istocie jedyny wymóg warunkujący nabycie prawa do świadczenia rentowego.

Powyższa zależność nie zachodzi jednak w przypadku częściowej niezdolności do pracy od 18 maja 2013r. do 27 sierpnia 2013r. oraz od 28 sierpnia 2014r., bowiem ubezpieczony nie spełnia przesłanki określonej w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej. Zgodnie z treścią tego przepisu niezdolność do pracy warunkująca przyznanie renty musi powstać w trakcie trwania jednego z okresów składkowych wymienionych w ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Tymczasem z dokumentacji załączonej do akt rentowych, jak również z zeznań ubezpieczonego i jego oświadczenia złożonego na ostatniej rozprawie, wynika, że podlegał on ubezpieczeniom emerytalno - rentowym do dnia 28 września 2010r., a więc około 32 miesięcy przed powstaniem częściowej niezdolności do pracy stwierdzonej w dniu 18 maja 2013r., to jest w czasie przekraczającym okres wskazany w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej. Co prawda ubezpieczony wskazywał, że po zakończeniu zatrudnienia w 2010r. był zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego w związku nabytym prawem do renty rodzinnej otrzymywanej po zmarłej małżonce, jednakże okoliczność ta z perspektywy treści art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej nie ma charakteru decydującego, gdyż w przypadku tego przepisu chodzi konkretnie o ubezpieczenia społeczne, a więc emerytalne i rentowe.

Dodatkowo, Sąd wskazuje, że w rozpoznawanej sprawie, w której za okres całkowitej niezdolności do pracy Sąd przyznał ubezpieczonemu rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta z tytułu częściowej niezdolności od dnia 28 sierpnia 2014r. nie mogła być przyznana mimo, że art. 61 ustawy emerytalnej przewiduje przywrócenie prawa do renty. Wynika to z tego, że ubezpieczony nabył prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy bez spełnienia wszystkich warunków określonych w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej, z zatem konieczne jest ich ponowne badanie w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Art. 61 ustawy nie znajduje zatem zastosowania do renty nabytej na podstawie art. 57 ust. 2 i następnie utraconej, gdyż prawo do tego świadczenia ubezpieczonego posiadającego określony w tym przepisie okres składkowy i nieskładkowy powstaje z dniem ponownego ziszczenia się warunku całkowitej niezdolności do pracy, niezależnie od czasu jej powstania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 czerwca 2016r., III AUa 2056/15, Lex nr 2096182).

Podsumowując, w oparciu o opinie biegłych sądowych z zakresu medycyny
Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony był całkowicie niezdolny do pracy w okresie
od 27 sierpnia 2013r. do 27 sierpnia 2014r. oraz częściowo niezdolny do pracy w okresach od 18 maja 2013r. do 26 sierpnia 2013r. i od dnia 28 sierpnia 2014r. W przypadku pierwszego z wymienionych okresów ubezpieczony spełnia przesłanki do nabycia renty
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i w tym zakresie skarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 grudnia 2012r. podlegała stosownej zmianie
na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., o czym Sąd orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku. Natomiast co do pozostałych okresów niezdolności do pracy Sąd ustalił, że ubezpieczony
nie spełnia przesłanki określonej w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej i tym samym
nie mógł za te okresy nabyć prawa do renty. W konsekwencji Sąd nie mógł zmienić skarżonej decyzji w tej części i w efekcie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie T. P. (1) w pozostałym zakresie, o czym orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku.

Sąd Okręgowy orzekając w sprawie, miał na uwadze zmiany stanowiska ubezpieczonego odnośnie dochodzonego w niniejszym postępowaniu żądania. W treści odwołania ubezpieczony wskazał, że dochodzi renty z tytułu niezdolności do pracy, z kolei na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2015r. oświadczył, iż wnosi o przyznanie mu renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Z uwagi na zgłaszane przez ubezpieczonego wątpliwości co do tego jakiego rodzaju świadczenie rentowe mu przysługuje, Sąd Okręgowy miał na względzie treść zaskarżonej decyzji, na mocy której Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozstrzygał czy przysługuje mu renta z tytułu niezdolności do pracy z tzw. ogólnego stanu zdrowia. Zaznaczyć należy, że nie są to świadczenia tożsame. Sąd ubezpieczeń społecznych rozpoznając odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ma na względzie zarówno treść tej decyzji, jak i odwołania. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do tych okoliczności uwzględnionych w decyzji, które są między stronami sporne; poza tymi okolicznościami spór nie może zaistnieć (por. wyroki Sądu Najwyższego z 13 maja 1999r. II UZ 52/99, z 9 września 2010r. II UK 84/10). Mimo więc zgłoszenia przez ubezpieczonego roszczenia o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, Sąd Okręgowy nie mógł tej kwestii w niniejszym postępowaniu badać, gdyż w tym przedmiocie organ rentowy skarżoną decyzją nie rozstrzygał.

Jednocześnie Sąd Okręgowy miał na uwadze treść oświadczenia ubezpieczonego, który w piśmie procesowym z dnia 11 sierpnia 2015r. wnioskował o ewentualne skierowanie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych sprawy o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Wniosek ten podlegał zakwalifikowaniu jako „nowe żądanie” w myśl art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. Zgodnie treścią tego przepisu, jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje
to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu. Ponieważ organ rentowy nie rozstrzygał w skarżonej decyzji o kwestii ewentualnej niezdolności ubezpieczonego pozostającej w związku z wypadkiem przy pracy, a ubezpieczony poczynienia ustaleń w tym zakresie się domagał, to przedmiotowy wniosek podlegał przekazaniu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych do rozpoznania zgodnie z treścią powyższego przepisu. Z tych też względów Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. jak w punkcie 3 sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)

1.  (...)

2.  (...)