Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 marca 2017 roku w S.

sprawy z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G.

przeciwko G. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 10 czerwca 2016 roku, sygn. akt I C 555/16

oddala apelację.

SSO Małgorzata Grzesik SSO Iwona Siuta SSR del. Tomasz Radkiewicz

Sygn. akt II Ca 1254/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 10 czerwca 2016 roku (sygn. I C 555/16) Sąd Rejonowy w Świnoujściu oddalił powództwo B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G. przeciwko G. M. o zapłatę

Sąd Rejonowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

(...) Bank Spółka Akcyjna w W. zawarł w dniu 13 sierpnia 2008r. z G. M. umowę o gotówkowy kredyt na cele konsumpcyjne w kwocie 10.000 zł, który pozwana zobowiązała się spłacić w 48 ratach w kwocie po 369,50 zł każda. Kwota raty obejmowała część kapitałowo-odsetkową, kwotę miesięcznej prowizji za administrowanie kredytem oraz składki ubezpieczeniowej.

W dniu 27 kwietnia 2012r. pomiędzy S. A. (Spółką Akcyjną) z siedzibą w P. Oddziałem w Polsce z siedzibą w W. a powodem B. (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym w G. zawarta została rozporządzająca umowa sprzedaży wierzytelności przysługujących Bankowi w stosunku do osób fizycznych, wynikających z czynności bankowych dokonanych z udziałem dłużników działających przy ich dokonywaniu jako konsumenci. Lista wierzytelności ujęta została w załączniku nr 1 do umowy. W załączniku nr 1 do umowy pod pozycją 7995 zawarta została wierzytelność wobec G. M. wynikająca z pożyczki gotówkowej numer (...).

W dniu 04 kwietnia 2016r. powód sporządził wyciąg z własnych ksiąg rachunkowych, w którym oświadczył, że nabył w dniu 27 kwietnia 2012r. od S. A. (Spółki Akcyjnej) Oddział w Polsce na podstawie cesji wierzytelność z umowy pożyczki gotówkowej z dnia 13 sierpnia 2008r. w kwocie 8.685,93 zł wobec dłużnika G. M.. Kwota należności na dzień sporządzenia wyciągu wynosiła: kapitał 6.775,07 zł, odsetki 5.897,84 zł, koszty 390,58 zł.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy uznał powództwo za bezzasadne. Sąd wskazał, że roszczenie wobec pozwanej G. M. powód wywodzi z rozporządzającej umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 27 kwietnia 2012r., na podstawie której miał nabyć od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. Oddział w Polsce z siedzibą w W. wierzytelność pieniężną przysługującą Bankowi wobec pozwanej z tytułu umowy pożyczki numer (...). Obowiązkiem powoda było wykazanie, co jest źródłem jego roszczenia, a uprzednio Banku, aby pozwana wiedziała, z jakiej umowy dochodzone są wobec niej roszczenia, jak też aby Sąd mógł dokonać weryfikacji zasadności powództwa.

Powód opisał w pozwie jako źródło zobowiązania pozwanej umowę pożyczki gotówkowej z dnia 13 sierpnia 2008r. numer (...). Na takie zobowiązanie wskazuje również treść wyciągu z załącznika numer 1 do umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 27 kwietnia 2012r., gdzie w rubryce „rodzaj kredytu” wpisana została „pożyczka gotówkowa”. Do pozwu nie została jednak załączona umowa pożyczki z dnia 13 sierpnia 2008r. numer (...), lecz umowa o gotówkowy kredyt nr (...) z dnia 13 sierpnia 2008r. Nie zgadzał się więc ani rodzaj czynności bankowej, ani numer umowy. Powód nie przedłożył dowodu w postaci pisemnego dokumentu na zawarcie przez pozwaną umowy pożyczki numer (...).

Sąd I instancji przyjął, iż nie wiadomo zatem, czy taka umowa istniała, a jeżeli tak – czy jej stroną była pozwana i na jakich warunkach została zawarta. Natomiast z umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 27 kwietnia 2012r. nie wynika, aby przedmiotem cesji była wierzytelność wynikająca z załączonej do pozwu umowy o gotówkowy kredyt z dnia 13 sierpnia 2008r. numer (...). Również wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda wymienia jako źródło zobowiązania pozwanej umowę pożyczki, nie zaś umowę kredytu.

Dalej Sąd I instancji wskazywał, iż jeżeli by przyjąć, że powód dochodzi roszczenia wynikającego z umowy o gotówkowy kredyt nr (...) z dnia 13 sierpnia 2008r., to nie posiada legitymacji procesowej do żądania zapłaty z tego tytułu, skoro przedmiotem cesji była inna czynność bankowa (umowa pożyczki). Jeżeli by przyjąć, że powód dochodzi roszczenia wynikającego z umowy pożyczki numer (...) z dnia 13 sierpnia 2008r., to swojego roszczenia nie udowodnił, bowiem nie wykazał, aby taka umowa istniała, skoro nie załączył jej dokumentu do pozwu.

W ocenie Sądu I instancji powód nie wykazał również, aby przedmiotem przelewu była wierzytelność wobec pozwanej. Na karcie 12 akt znajduje się kopia, która nie została potwierdzona za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika, tak jak pozostałe dokumenty. Na kopii widoczna jest pieczątka (...), która nie dowodzi, iż kopia dokumentu jest faktycznie odwzorowaniem wyciągu z załącznika nr 1 do umowy sprzedaży wierzytelności. Powód nie wyjaśnił, jakiego podmiotu J. B. jest pracownikiem oraz czy posiadał upoważnienie do podpisywania umowy z dnia 27 kwietnia 2012r., bowiem załącznik do umowy stanowi jego integralną część i powinien być podpisany przez osoby, które podpisały umowę.

Wreszcie, powód nie wykazał, aby S. A. (Spółka Akcyjna) z siedzibą w P. Oddział w Polsce z siedzibą w W., z którym zawarł umowę przelewu wierzytelności, był stroną czynności bankowej z pozwaną G. M.. Załączona do pozwu umowa kredytu zawarta została z (...) Bank Spółką Akcyjną w W.. Z braku nadesłania przez powoda umowy pożyczki (...) nie wiadomo, czy jej stroną był (...) Bank Spółka Akcyjna w W. czy też S. A. (Spółka Akcyjna) z siedzibą w P. Oddział w Polsce z siedzibą w W.. Pomimo wskazania w uzasadnieniu pozwu, że S. A. (Spółka Akcyjna) przejął majątek (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. i tym samym wstąpił w prawa i obowiązki Banku przejętego, nie wykazał tej okoliczności dokumentem, a zatem brak jest dowodu na okoliczność, że Bank zawierający z powodem umowę przelewu wierzytelności miał prawo przenieść wierzytelność wobec pozwanej na rzecz powoda, skoro taka wierzytelność mogła cedentowi nie przysługiwać. Powód powołał w uzasadnieniu pozwu jako dowód na tą okoliczność pełny odpis z rejestru przedsiębiorców S. A. (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce, lecz dowodu takiego nie przedłożył wraz z pozwem.

Sąd I instancji przyjął też, iż powód nie przedłożył innych dowodów wskazywanych przez siebie – umowy pożyczki gotówkowej z dnia 13 sierpnia 2008r., bankowego tytułu egzekucyjnego, rozliczenia wierzytelności, postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności. W punkcie 3) pozwu powód zobowiązał się złożyć wskazane dowody do dnia rozprawy, na okoliczność istnienia, wysokości oraz wymagalności dochodzonego pozwem roszczenia.

Dalej Sąd Rejonowy uznał, iż powód nie wykazał również, aby nabył w dacie 27 kwietnia 2012r. wymagalną wierzytelność. Po pierwsze dlatego, że nie przedłożył umowy pożyczki, której postanowienia są Sądowi nieznane. Powód nie wskazał nawet, aby umowa została wypowiedziana i w jej wyniku roszczenie z niej wynikające było wymagalne wcześniej.

W ocenie Sądu w zakresie wysokości dochodzonej kwoty, powód nie udźwignął ciężaru dowodu i w tym zakresie. Nie wykazał, jak wyliczona została kwota skapitalizowanych odsetek 5.897,84 zł. Powinien był wskazać wysokość odsetek w poszczególnych okresach ich naliczania oraz kwotę lub kwoty, od jakich były naliczane. Nie wykazał też, jakie konkretne pozycje składają się na kwotę kosztów 390,58 zł i skąd wynika ich wysokość.

Podsumowując Sąd I instancji stwierdził, iż warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu wierzycielowi. Pozew w niniejszej sprawie nie zawierał ani nie wskazywał żadnego dowodu na istnienie zobowiązań pozwanej wobec S. Banku, o czym Sąd już wyżej rozważał. Z treści uzasadnienia pozwu nie wynika, żeby pozwana umowę zawarła w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej lub zawodowej; również powód nie powoływał się na taką okoliczność. W efekcie pozwanej przysługiwał w relacji z powodem status konsumenta (art. 221 kc). W takich warunkach dołączony do pozwu wyciąg z ksiąg rachunkowych Funduszu nie posiadał mocy prawnej dokumentu urzędowego (art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych - Dz.U. z dnia 28 czerwca 2004r.), a miał jedynie znaczenie dokumentu prywatnego (por. wyrok TK z dnia 11 lipca 2011r., P 1/10). Z tej też przyczyny powód powinien był wykazać jego prawdziwość (tj. fakt istnienia wierzytelności w oznaczonej tam wysokości (art. 253 kpc). Powyższe wskazuje, że powód nie wykazał zasadności swojego roszczenia, jak też jego wysokości.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając wyrok z dnia 10 czerwca 2016r. w całości. Apelujący zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego - poprzez bezpodstawne przyjęcie jakoby powód nie udowodnił legitymacji czynnej do dochodzenia roszczenia, mimo iż w dokumentacji sprawy znajdują się zarówno wyciąg z umowy cesji jak i wyciąg z załącznika do tej umowy zawierający dane nabytej wierzytelności, umowa zawarta przez stronę pozwaną z poprzednim Wierzycielem, jak i wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda, które to dowody jednoznacznie wskazują precyzują scedowaną na rzecz powoda i dochodzoną w niniejszej sprawie wierzytelność;

2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego - poprzez bezpodstawne przyjęcie jakoby powód nie udowodnił istnienia podstawy dochodzonego roszczenia, mimo iż w dokumentacji sprawy znajdują się zarówno kopia umowy kredytowej, wyciąg z umowy cesji wraz z Aneksami, jak i wyciąg z załącznika zawierający dane nabytej wierzytelności, oraz wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda, które to dowody jednoznacznie wskazują podstawę dochodzonego roszczenia, tak co do zasady, jak i wysokości;

3. naruszenie art. 65 k.c. w zw. z art. 509 k.c. poprzez ich błędną wykładnię prowadzącą do uznania umowy cesji za nieskuteczną, podczas gdy powód przedłożył do akt sprawy potwierdzoną za zgodność z oryginałem umowę cesji wierzytelności wraz z wyciągiem z załącznika do umowy, zawierające wszelkie elementy przedmiotowo oraz podmiotowo istotne, by uznać cesję za skuteczną;

4. naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozpoznania materiału dowodowego i uznanie, że do akt sprawy nie został dołączony prawidłowo poświadczony załącznik do umowy sprzedaży wierzytelności dotyczący wierzytelności pozwanego, podczas gdy powód przedłożył potwierdzony za zgodność z oryginałem fragment z załącznika do umowy cesji wierzytelności, jak również wyciąg z załącznika do umowy cesji w postaci wyciągu z listy wierzytelności utrwalonej na płycie CD w formie zapisu elektronicznego, który to powód posiada w formie papierowej jak i elektronicznej, m.in. ze względu na formę jego złożenia, podczas gdy zawierał on najważniejsze postanowienia i dane to tego aby ustalić fakt nabycia wierzytelności, a zapisy w tym wyciągu są spójne z całością dokumentacji zgromadzonej w sprawie;

5. naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez sprzeczne z zasadami logicznego wnioskowania i doświadczenia życiowego uznanie przez Sąd, że wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu nie stanowi wiarygodnego dowodu na przejście wierzytelności, podczas gdy księgi rachunkowe funduszu podlegają kontroli Komisji Nadzoru Finansowego, a więc stanowią wiarygodny dowód na poprawność zawartych w nim danych, w szczególności w sytuacji kiedy pozwany nie kwestionował ani swojego zobowiązania ani faktu przeniesienia wierzytelności na powoda, a zapisy wyciągu są spójne z całością dokumentacji zgromadzonej w sprawie;

6. naruszenie art. 217 §1 oraz art. 227 §1 k.p.c. w związku z art. 236 k.p.c. - polegające na całkowitym pominięciu prawidłowo i w terminie zgłoszonych wniosków dowodowych powoda oraz niewydaniu postanowienia w przedmiocie ich dopuszczenia lub pominięcia, w szczególności co do dowodów zawnioskowanych przez powoda w postaci pełnej dokumentacji wierzytelności, w tym w szczególności umowy kredytowej zawartej z pozwanym, umowy sprzedaży wierzytelności zawartej przez powoda z poprzednim wierzycielem i wyciągu z załącznika do tej umowy oraz rozliczenia wierzytelności, co doprowadziło do jedynie częściowego rozpoznania zaoferowanego przez powoda materiału dowodowego, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

7. naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak uzasadnienia podstawy faktycznej oraz przyczyn dla którego Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda, poza ogólnikowym stwierdzeniem, że nie stanowi on dokumentu urzędowego oraz całości przedłożonej umowy, ograniczając się jedynie do jej nieczytelnego charakteru bez głębszej analizy;

8. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że prawidłowo wystawiony wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego (powoda) nie jest dowodem w sprawie (także) na okoliczność przejścia praw (na mocy umowy przelewu wierzytelności) na powoda;

9. naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. polegające na błędnym uznaniu przez Sąd, że strona powodowa nie przedłożyła dowodów na poparcie swoich twierdzeń oraz wniosków, z których wywodzi skutki prawne;

10. naruszenie art. 230 k.p.c. w zw. z art. 339 k.p.c. [polegające na jego niezastosowaniu i uznaniu wysokości zadłużenia pozwanej za nieudowodnioną, podczas gdy strona pozwana na żadnym etapie postępowania powyższego nie zakwestionowała, co kwalifikowało uznanie przez Sąd faktu zarówno istnienia, jak i wysokości zadłużenia za przyznany;

11. naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sprawie tj. nazbyt formalistyczne podejście przez Sąd I instancji do zasady szybkości postępowania i doprowadzenie tym samym do zakończenia procesu ze szkodą dia rozpoznania sprawy (podczas gdy twierdzenia powoda budziły uzasadnione wątpliwości Sądu), co z kolei naruszyło prawo powoda do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezależny i bezstronny sąd gwarantowane mu w art. 45 Konstytucji RP;

12. nierozpoznanie istoty sprawy.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i:

a) orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu;

b) zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych za I i II instancję;

względnie o:

2) uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji i pozostawienie temu sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za obie instancje.

Ponadto wniósł o przeprowadzenie w trybie art. 381 k.p.c. dowodów z:

1) odpisu (...) Spółka Akcyjna - na okoliczność połączenia (...) Spółka Akcyjna ze (...) BANK S.A.,

2) umowy zawartej przez pozwaną z poprzednim wierzycielem z dnia 13.08.2008 r.,

3) Bankowego Tytułu Egzekucyjnego wraz z wnioskiem o nadanie klauzuli na (...)

4) Postawienia o nadaniu klauzuli na Bankowy Tytuł Egzekucyjny

5) Wniosku o wszczęcie egzekucji,

Ponadto apelujący wniósł o dopuszczenie dowodu z dokumentów:

1. akt postępowania klauzulowego prowadzonego przed Sądem Rejonowym w Świnoujściu, I Wydziału Cywilnego (sygn. akt I CO 370/11), w szczególności o przeprowadzenie dowodu z oryginału Umowy i oryginału Bankowego Tytułu Egzekucyjnego, wniosku i oryginału postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności na (...), na okoliczność:

a) zawarcia Umowy przez pozwanego z poprzednim wierzycielem;

b) treści zobowiązania zaciągniętego przez pozwanego;

c) istnienia zadłużenia z uwzględnieniem wysokości poszczególnych jego składowych oraz zasad ich naliczenia.

2, akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy sądzie rejonowym w Szczecinku - K. W. (sygn. akt KM 12053/11), w szczególności o przeprowadzenie dowodu z postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, na okoliczność:

a) zawarcia Umowy przez pozwanego z poprzednim wierzycielem;

b) istnienia i wymagalności wierzytelności oraz sposobu wyliczenia zadłużenia przez poprzedniego wierzyciela z uwzględnieniem poszczególnych składowych, na dzień wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego;

c) bezskuteczności prowadzonej przeciwko pozwanemu egzekucji.

Strona powodowa wyjaśnia, iż zgodnie z art. 381 k.p.c. potrzeba powołania wnioskowanych dowodów pojawiła się dopiero na etapie postępowania przed Sądem II Instancji, a ich przeprowadzenie ma dla niniejszego postępowania znaczenie kluczowe, biorąc pod uwagę motywy jakimi kierował się Sad I instancji oddalając powództwo w całości.

W uzasadnieniu apelacji wskazano m.in. że ujawnienie się u orzekającego uzasadnionych wątpliwości co do twierdzeń powoda, przy skorzystaniu z dobrodziejstwa instytucji art. 339 k.p.c., winno prowadzić do obligatoryjnego przeprowadzenia postępowania dowodowego, zmierzającego do wyjaśnienia wszelkich spornych okoliczności faktycznych, a nie jak to miało miejsce w realiach niniejszej sprawy - do oddalenia powództwa.

Apelujący wskazał, iż treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku daje wyraz skrajnie negatywnemu nastawieniu do spraw wytoczonych przez powoda, a co za tym idzie oczywistym odejściu od podstawowej zasady procedury cywilnej, jaką jest obowiązek obiektywnego rozstrzygnięcia sprawy. Tego rodzaju wnioski wywiedzione przez Sąd I instancji są zdaniem powoda, zbyt daleko idące, a przede wszystkim stanowią wyraz postępowania Sądu I instancji sprzecznego z powszechnie obowiązującymi przepisami, a w szczególności przepisami konstytucyjnymi statuującymi równość wszystkich wobec prawa.

Na marginesie powód wskazał, iż swoje wierzytelności dochodzone przed Sądami powszechnymi nabywa od Banków i otrzymuje pełną dokumentację każdej z umów, zwykle wysokość zadłużenia jest potwierdzona Bankowym Tytułem Egzekucyjnym zaopatrzonym przez Sąd w klauzulę wykonalności. Banki podlegają szeregom restrykcji wynikającym z Prawa Bankowego i podobnie jak fundusze sekurytyzacyjne podlegają kontroli Komisji Nadzoru Finansowego. Ponadto jednym z zapisów umowy cesji wierzytelność jest stwierdzenie, iż wszystkie wierzytelności są w wymagalne zatem brak jest możliwości wykreowania fikcyjnej wierzytelności.

Reasumując wskazano, iż ujawnienie się uzasadnionych wątpliwości co do twierdzeń powoda, przy skorzystaniu z dobrodziejstwa instytucji art. 339 k.p.c., winno prowadzić do obligatoryjnego przeprowadzenia postępowania dowodowego, zmierzającego do wyjaśnienia wszelkich spornych okoliczności faktycznych, a nie jak to miało miejsce w realiach niniejszej sprawy - do oddalenia powództwa.

Dalej wskazano, iż Sąd I instancji nie dokonał zatem wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zupełnie bezpodstawnie przyjął, że przedłożona przez powoda dokumentacja nie stanowi dowodu nabycia przez powoda wierzytelności w konkretnej wysokości od (...) Bank (...) S.A. Sąd powinien wziąć pod uwagę całość przedłożonej dokumentacji korelatywnie ze sobą powiązanej i w sposób logiczny się uzupełniającej. Sąd tymczasem nie rozpoznając istoty sprawy powództwo oddalił, czym dopuścił się jednocześnie naruszenia przepisu art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. błędnie uznając, że strona powodowa nie wykazała ani skutecznego nabycia dochodzonej wierzytelności ani jej wysokości.

Powód nie zgodził się ze stanowiskiem Sądu jakoby w okolicznościach niniejszej sprawy okoliczności stanowiące uzasadnienie pozwu nie zostały udowodnione ze względu na przedłożenie kserokopii umowy. Niniejsze stanowi naruszenie art. 308 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie i uznanie przez sąd, że przedłożona kserokopia umowy nie ma znaczenia procesowego podczas gdy stanowi środek uprawdopodobnienia roszczenia i powinna być brana pod uwagę przy ocenie dowodów. Bez znaczenia nie może pozostać fakt, iż składając pod umową własnoręczny podpis pozwany zaciągnął zobowiązanie i nie wywiązał się z jego spłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona i jako taka podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutu najdalej idącego – nierozpoznania przez Sąd Rejonowy istoty sprawy. Rozpoznanie istoty sprawy oznacza zbadanie materialnej podstawy żądania pozwu oraz merytorycznych zarzutów pozwanego. Do nierozpoznanie istoty sprawy dochodzi zatem, gdy sąd rozstrzygnął nie o tym, co było przedmiotem sprawy, zaniechał w ogóle zbadania materialnej podstawy żądania, pominął całkowicie merytoryczne zarzuty zgłoszone przez stronę, rozstrzygnął o żądaniu powoda na innej podstawie faktycznej i prawnej niż zgłoszona w pozwie, nie uwzględnił wszystkich zarzutów pozwanego dotyczących kwestii faktycznych czy prawnych rzutujących na zasadność roszczenia powoda (postanowienie z dnia 26 listopada 2012 r., III SZ 3/12, Lex nr 1232797). Oceny czy Sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania wyjaśniającego.

Analiza zaskarżanego orzeczenia wraz z uzasadnieniem prowadzi do wniosku, że Sąd Rejonowy dokonał prawnej kwalifikacji stanu faktycznego, poczynił ustalenia faktyczne pozwalające na ocenę możliwości jego zastosowania. Wskazał na to jakie dowody przedłożyła strona powodowa, jakie wynikają z nich okoliczności faktyczne. Następnie dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym przedłożonej umowy kredytu gotówkowego – przez pryzmat twierdzeń pozwu, umowy przelewu wierzytelności, załącznika do umowy wierzytelności, wyciągu z ksiąg rachunkowych. Uzasadnienie Sądu Rejonowego jest przejrzyste, wielowariantowe z punktu widzenia oddalenia powództwa wobec nie wykazania twierdzeń zawartych w pozwie co do podstawy faktycznej żądania i z całą pewnością poddaje się kontroli instancyjnej. Stąd też, zarzut nierozpoznania istoty sprawy nie mógł być uwzględniony.

Należy zgodzić się z Sądem I instancji, iż twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie, budzą uzasadnione wątpliwości, co uzasadniało oddalenie powództwa. W świetle żądania pozwu powód, co do zasady winien był wykazać, że pozwana była dłużnikiem poprzednika prawnego powoda i do jakiej kwoty, jak również z czego to zobowiązanie wynikało i od kiedy jest wymagalne. Obowiązkiem powoda było także wykazanie, że nabył wierzytelność w drodze przelewu wierzytelności.

Słusznie Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na pewną niekonsekwencję powoda w zakresie wskazywania podstaw odpowiedzialności kontraktowej pozwanej. Przede wszystkim powód nie przedłożył umowy pożyczki będącej źródłem zobowiązania na które powołuje się w pozwie. Przedłożona do akt sprawy umowa kredytu gotówkowego z dnia 31 lipca 2008r. dotyczy innego zobowiązania, aniżeli zakreślona w pozwie podstawa roszczenia (brak tożsamości czynności bankowej i numeru umowy). W zasadzie jedynym dokumentem z którego powód wywodzi wysokość zobowiązania jest wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, ale w świetle dominującego stanowiska w przypadku sporu z konsumentem dołączony do pozwu wyciąg z ksiąg rachunkowych Funduszu nie posiada mocy prawnej dokumentu urzędowego (art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych - Dz.U. z dnia 28 czerwca 2004r.). W efekcie dokument ten ma charakter dokumentu prywatnego (por. wyrok TK z dnia 11 lipca 2011r., P 1/10), a powód powinien wykazać wynikające z niego fakty za pomocą innych środków dowodowych. W całokształcie okoliczności Sąd Rejonowy doszedł do prawidłowego przekonania, że dokumenty te nie były dowodami wystarczającymi dla uwzględnienia żądania. Nie dały one zwłaszcza podstaw do ustalenia, czy kwota wynikająca z umowy pożyczki odpowiada faktycznemu stanowi zadłużenia pozwanego, od kiedy zobowiązanie jest wymagalne, nie było także możliwe zweryfikowanie prawidłowości naliczenia odsetek.

Ciężar dowodu, wynikający z treści przepisu art. 6 k.c., spoczywa na stronie, która z danego faktu wywodzi dla siebie korzystne skutki. Powód działał z profesjonalnym pełnomocnikiem i nic nie stało na przeszkodzie, aby sprostał temu obowiązkowi. Bierność w tym zakresie nie zobowiązuje sądów do poszukiwania dowodów z urzędu. Zaniechanie w zakresie inicjatywy dowodowej po stronie powoda w toku tego postępowania, a w rezultacie nie wykazanie w sposób nie budzący wątpliwości spornych w sprawie okoliczności, musi skutkować negatywnymi dla powoda konsekwencjami procesowymi.

Odnosząc się do zarzutów apelacji Sąd Okręgowy doszedł od przekonania, że Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił dowody, a ta ocena doprowadziła do słusznych wniosków, przy czym ustaleń faktycznych sąd ten dokonał bez obrazy art. 233 § 1 k.p.c. - w oparciu o wszechstronnie przeanalizowany, oceniony zgodnie z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego materiał dowodowy, a w każdym razie powód nie wykazał, by tak ujęte kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały przez sąd I instancji naruszone, prowadząc do ustaleń niezgodnych z materiałem dowodowym. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. W świetle powyższych uwag stwierdzić trzeba, że podniesiony przez apelującego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie był zasadny. Sąd dokonał wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, oceniając wszystkie dowody przeprowadzone w postępowaniu dowodowym oraz wszystkie okoliczności towarzyszące przeprowadzeniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności. Nie sposób zarzucić sądowi I instancji, że przy tej ocenie uchybił zasadom logicznego rozumowania lub zasadom doświadczenia życiowego.

Wbrew zarzutom skarżącego słusznie Sąd Rejonowy powziął wątpliwości co do wykazania, aby przedmiotem przelewu była wierzytelność wobec pozwanej określona w pozwie.

Do przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią dochodzi niewątpliwie w wyniku zawarcia umowy przelewu. Z przepisu art. 511 k.c. wynika, iż w sytuacji, gdy wierzytelność była stwierdzona pismem, jej przelew powinien być również pismem stwierdzony. Jednakże przepis art. 511 k.c. nie przewiduje rygoru nieważności w razie dokonania przelewu bez zachowania wymogu formy pisemnej. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 74 § 1 k.c., niezachowanie formy pisemnej zastrzeżonej w art. 511 k.c. nie skutkuje nieważnością umowy przelewu, a jedynie określonymi ustawowo ograniczeniami dowodowymi. W tej sprawie jednak powód nie przedłożył umowy przelewu wierzytelności z treści której w sposób niewątpliwy wynikałoby, że umowa przelewu obejmowała wierzytelność z umowy pożyczki nr (...).

Brak wykazania, iż taka umowa została z pozwaną zawarta. Do pozwu załączono bowiem zupełnie inną umowę, a mianowicie umowę o gotówkowy kredyt nr (...). Nie zgadza się zarówno numer umowy jak i jej rodzaj.

Nawet z dowodów załączonych do apelacji nie wynika przyczyna rozbieżności. Twierdzenie apelującego, iż S. B. jako następca (...) Bank S.A. przypisał wszystkim umowom wewnętrzne sygnatury nie zostało wykazana w żadnym zakresie. Co więcej nawet z bankowego tytułu nie wynika taka zmiana. Przyjąć przeto trzeba, że przytoczone przez powoda okoliczności budzą wątpliwości i nie sposób, opierając się na materiale dowodowym złożonym przez powoda, ustalić, że umowa przelewu wierzytelności dotyczyła pożyczki zaciągniętej przez pozwaną, a wysokość żądania znajduje oparcie w umowie zawartej z bankiem (której nie przedłożono), roszczenie jest wymagalne a odsetki i koszty poboczne wyliczono w sposób prawidłowy.

Powyższe wątpliwości w dalszej konsekwencji prowadziły Sąd I instancji do prawidłowego wniosku, iż powód nie wykazał dochodzonego roszczenia.

W całokształcie okoliczności zarzut naruszenia art. 339 § 2 k.p.c. jest zatem nieuzasadniony. Sąd rozpoznający sprawę w warunkach zaoczności ma obowiązek rozważyć, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądania (wyr. SN z 31.3.1999 r., I CKU 176/97, Prok. i Pr. 1999, Nr 9, poz. 30; wyr. SN z 15.3.1996 r., I CRN 26/96, OSNC 1996, Nr 7–8, poz. 108; wyr. SN z 15.9.1967 r., III CRN 175/67, OSNCPiUS 1968, Nr 8, poz. 142). W przypadku negatywnych ustaleń w tym zakresie sąd powinien wydać wyrok zaoczny oddalający powództwo. Tak też było w niniejszej sprawie, albowiem powód nie wykazał podstawy faktycznej żądania, daty wymagalności roszczenia co uniemożliwiało uwzględnienie powództwa.

Odnośnie zaś wniosków dowodowych zgłoszony wraz z apelacją należy uznać je za spóźnione w rozumieniu art. 381 kpc. Na materiał procesowy składają się fakty i dowody zgromadzone przede wszystkim przed sądem I instancji. Postępowanie przed tym sądem stanowi bowiem to stadium postępowania, przed którym powinno mieć miejsce gromadzenie materiału procesowego.
W postępowaniu przed sądem II instancji powoływanie nowych faktów i dowodów jest ograniczone przepisem art. 381 kpc. Jak przyjmuje się w doktrynie i orzecznictwie, rolą omawianej instytucji jest dyscyplinowanie stron procesu tak, aby – co do zasady – gromadzenie materiału procesowego odbywało się przed sądem I instancji. Ma to na celu zapewnienie realizacji zasad koncentracji dowodów i sprawności postępowania (tak np. wyr. SN z 7.7.1999 r., II CKN 435/98, L. i post. SN z 19.2.2002 r., IV CK 3/02, L.). Zapobiega to przesuwaniu się punktu ciężkości rozpoznania sprawy z sądu I instancji na sąd II instancji [T. E., w: T. E. (red.), Komentarz, Cz. I, 1997, s. 548]. Tymczasem nie ma wątpliwości co do tego, ze powód dysponował wskazanym materiałem dowodowym na wcześniejszym etapie postepowania i nie był obiektywnych przeszkód do jego przedłożenia.

Całkowicie nieuzasadniony jest zarzut dotyczący braku postanowienia o dopuszczeniu dowodów. Sąd I instancji na rozprawie w dniu 10.06.2016r. dopuścił zawnioskowane przez powoda dowody.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł o oddaleniu apelacji, uznając ją za bezzasadną. Rozstrzygnięcie wydane zostało w oparciu o normę art. 385 k.p.c.

SSO Małgorzata Grzesik