Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 3 września 2014 r. w sprawie X P 701/14 Sąd Rejonowy dla Łodzi -Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądził solidarnie od D. M. (1) i A. M. – (...) spółki cywilnej w Ł. na rzecz J. S. kwoty 2.520,00 złotych tytułem odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia z winy pracodawcy (punkt I A wyroku), 418,00 złotych tytułem części wynagrodzenia za marzec 2014 roku z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (punkt I B wyroku); 1.226,10 zł tytułem ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy za lata 2012, 2013 i 2014 z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (punkt I C wyroku); 3.071,25 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (punkt I D wyroku) oraz zobowiązał solidarnie D. M. (1) i A. M. – (...) Spółka cywilna w Ł. do wydania J. S. świadectwa pracy (punkt II wyroku).

Nadto Sąd zasądził solidarnie od D. M. (1) i A. M. – (...) Spółka cywilna w Ł. na rzecz S. D. (1) kwoty 5.040,00 złotych tytułem odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia z winy pracodawcy (punkt III A wyroku); 4.556,00 złotych tytułem wynagrodzenia za pracę za styczeń, luty, marzec 2014 roku z ustawowymi odsetkami liczonymi do dnia zapłaty od kwot: 1.196,00 złotych od dnia 11 lutego 2014 roku; 1.680,0 złotych od dnia 11 marca 2014 roku; 1.680,00 złotych od dnia 11 kwietnia 2014 roku (punkt III B wyroku); 2.020,15 zł tytułem ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy za lata 2013 i 2014 z ustawowymi odsetkami od dnia 3 września 2014 do dnia zapłaty (punkt III C wyroku); 3.071,25 zł. tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (punkt III D wyroku); zobowiązał solidarnie D. M. (1) i A. M. – (...) Spółka cywilna w Ł. do wydania S. D. (1) świadectwa pracy (punkt IV wyroku). W punktach V, VI, VII orzeczono o kosztach procesu, a w punkcie VIII o rygorze natychmiastowej wykonalności.

Po złożeniu sprzeciwu pozwanych od w/w orzeczenia, zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 marca 2017 r. w sprawie X P 191/15 Sądu Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi uchylił wyrok zaoczny w punktach:

1/ B – w zakresie kwoty 80,00 zł (osiemdziesiąt złotych) i w tym zakresie oddalił powództwo;

2/ I.D – w zakresie kwoty 88,37 zł (osiemdziesiąt osiem złotych trzydzieści siedem groszy) i w tym zakresie oddalił powództwo

3/ III.B – w zakresie kwoty 160 zł (sto sześćdziesiąt złotych) i w tym zakresie oddalił powództwo

4/ III.D

5/ VII – w zakresie kwoty 170 zł (sto siedemdziesiąt złotych) (pkt. I wyroku), utrzymał wyrok zaoczny w mocy w pozostałym zakresie (pkt. II), nakazał pobrać solidarnie od D. M. (1) i A. M. na rzecz Skarbu Państwa Kasy Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi kwotę 842,90 (osiemset czterdzieści dwa złote dziewięćdziesiąt groszy ) tytułem kosztów sądowych.

W toku procesu powódka J. S. zmieniła nazwisko na A..

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Powódka J. A. (1) była zatrudniona u pozwanych - (...) spółki (...) z siedzibą w Ł. na podstawie umowy o pracę z dnia 9 listopada 2010 roku, na czas określony do 8 lutego 2011 roku, w wymiarze czasu pracy ½ etatu, na stanowisku pracownika działu obsługi klienta. Następnie powódka zawarła umowę o prace z dnia 9 lutego 2011 roku na czas nieokreślony. Porozumieniem z dnia 30 grudnia 2011 roku strony ustaliły, że wynagrodzenie powódki wynosić będzie od dnia 1 stycznia 2012 roku 750 zł brutto, natomiast na mocy porozumienia z dnia 19 grudnia 2012 roku, od dnia 1 stycznia 2013 roku wynagrodzenie wynosić będzie 800 zł brutto.

Powód S. D. (1) był zatrudniony wu pozwanych na podstawie umowy o pracę z dnia 2 kwietnia 2007 roku, na czas określony do 30 czerwca 2007 roku, w wymiarze czasu pracy ½ etatu, na stanowisku serwisant telefonów komórkowych. Następnie na mocy aneksu z dnia 1 lipca 2007 roku powód pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Porozumieniem z dnia 30 grudnia 2011 roku strony ustaliły, że wynagrodzenie powoda wynosić będzie od dnia 1 stycznia 2012 roku 1.500 zł brutto.

Pozwani prowadzili serwis telefonów komórkowych w ramach spółki cywilnej (...) z siedzibą w Ł.. Głównym prowadzącym spółkę był pozwany D. M. (1). Pozwana rzadko zjawiała się w siedzibie firmy. Wynagrodzenia za pracę były wypłacane przez D. M. (1), zdarzało się, że wynagrodzenie można było pobrać z kasetki. Pozwany zalecił jednak, aby nie pobierać samemu pieniędzy z kasetki. W ostatnim okresie pracy nie było pieniędzy w kasetce. Wynagrodzenie było wypłacane w ratach, nigdy w całości. Pod koniec okresu wynagrodzenia nie były wypłacane przez pozwanego. Odbiór wypłaty był kwitowany przez pracownika na koniec miesiąca.

Pracownicy pozwanych chcąc skorzystać z urlopu wypoczynkowego składali wnioski urlopowe, jednak pozwany co do zasady nie zatwierdzał wniosków i pracownicy nie wykorzystywali urlopów. Pozwani nie wypłacili ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Jeżeli ktoś z pracowników pozwanych potrzebował dnia wolnego w pracy to pozwany na to pozwalał, jednak był to dzień bezpłatny i pozwany nie wypłacał wynagrodzenia za ten dzień.

Listy obecności i listy płac były podpisywane przez pracowników w momencie gdy miała pojawić się kontrola.

Pracodawca nie opłacał składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Dobowy wymiar czas pracy powódki wynikający z umowy o pracę wynosił 4 godziny. Powódka J. A. (1) pracowała dłużej niż to wynikało z umowy. Zdarzało się iż pracowała w godzinach od 7:00 do 19:30. Pozwany groził powódce, że ją zwolni jeżeli nie będzie pracować w godzinach nadliczbowych. W styczniu 2014 roku powódka przepracowała 105 godzin ponadwymiarowo oraz 23,5 godziny nadliczbowo, za co należne jest jej wynagrodzenie w wysokości 1.167,50 zł. W lutym 2014 roku powódka pracowała 90 godzin ponadwymiarowo oraz 11,5 godzin nadliczbowo, za co należne jej jest wynagrodzenie w wysokości 1.005,38 zł. W marcu 2014 roku powódka przepracowała 84,5 godziny ponadwymiarowo i 7 godzin nadliczbowo, za co należne jej jest wynagrodzenie w wysokości 880 zł. Łączna wysokości wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz ponadwymiarowych wynosi 3.052,88 zł brutto. Powódka nie otrzymywała wynagrodzenia w terminie. Z styczeń 2014 roku powódka otrzymała jedynie połowę wynagrodzenia, natomiast za luty i marzec 2014 roku w ogóle nie otrzymała wynagrodzenia. Powódka prowadziła własną ewidencję czasu pracy.

Powódka ukończyła liceum profilowane 15 kwietnia 2005 r. (4 lata) w okresie od 01.08.2005 r. do 31.12.2006 r. i od 21.08.2007 r. do 20.08.2009 r. pracowała w (...) razem 3 lata i 5 miesięcy. W okresie od 09.11.2010 r. do dnia 27.03.2014 r. pracowała w u pozwanych tj. 3 lata i 5 miesięcy. Staż 10 letni uprawniający do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni powódka uzyskała maju 2013 roku. J. A. (1) korzystała z 5 dni urlopu w okresie od 23 grudnia do 31 grudnia 2013 r. Za każdym razem gdy powódka brała wolne składała wniosek urlopowy.

Należny wymiar urlopu za 2013 rok wynosił 20 dni. Powódka w okresie spornym nie wykorzystała urlopu wypoczynkowego w ilości 6 dni w 2012 roku oraz 6 dni w 2014 roku. Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosi 1.290,40 zł.

Powódka nie otrzymała od pracodawcy świadectwa pracy.

Pismem z dnia 24 marca 2014 roku, z dnia 27 marca 2014 J. A. (1) wezwała (...) Spółkę cywilną z siedzibą w Ł. do natychmiastowego uregulowania sumy z tytułu wynagrodzenia za prace za miesiąc styczeń i luty 2014 roku.

Oświadczeniem woli z dnia 27 marca 2014 roku powódka J. A. (1) rozwiązała umowę o pracę zawartą w dniu 9 listopada 2010 roku na czas nieokreślony w trybie art. 55 § 1 k.p. Jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę wskazał ciężkie naruszenie przez pracodawcę obowiązków pracowniczych poprzez niewypłacanie za okres dwóch miesięcy wynagrodzenia za pracę oraz dodatkowego wynagrodzenia za pracę wykonywaną w godzinach ponadwymiarowych, godzinach nadliczbowych, nie udzielaniem urlopów wypoczynkowych. Ponadto zgłosiła roszczenie o wypłatę wynagrodzenia oraz odszkodowania za 3 miesięczny okres wypowiedzenia, wypłatę ekwiwalentu urlopowego za niewykorzystany urlop, oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i nadliczbowe z uwzględnieniem wypłaty za miesiąc marzec 2014 roku wraz z godzinami ponadwymiarowymi.

Powód S. D. (2) pracował od poniedziałku do czwartku w godzinach od 7:00 bądź 8:00 do 19:30. Powód nie pracował w piątki. Niekiedy powód przychodził do pracy w soboty.

Powód nie otrzymał wynagrodzenia za styczeń, luty i marzec 2014 roku.

Powód S. D. (1) ukończył liceum zawodowe (4 lata ) 1987-1991 Zakład (...) 1992-1998 (...) ul. (...) w T.. Powód w 1998 roku wykorzystał urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni.

Powód w okresie spornym nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego w ilości 20 dni w 2013 roku oraz 6 dni w 2014 roku. Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosi 2.096,64 zł.

Powód nie otrzymał od pozwanych świadectwa pracy.

Pismem z dnia 24 marca 2014 roku, z dnia 27 marca 2014 S. D. (1) wezwał (...) Spółkę cywilną z siedzibą w Ł. do natychmiastowego uregulowania sumy z tytułu wynagrodzenia za prace za miesiąc styczeń i luty 2014 roku.

Oświadczeniem woli z dnia 27 marca 2014 roku powód S. D. (1) rozwiązał umowę o pracę zawartą w dniu 2 kwietnia 2007 roku na czas nieokreślony w trybie art. 55 § 1 k.p. Jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę wskazał ciężkie naruszenie przez pracodawcę obowiązków pracowniczych poprzez niewypłacanie za okres dwóch miesięcy wynagrodzenia za pracę. Ponadto zgłosił roszczenie o wypłatę wynagrodzenia oraz odszkodowania za 3 miesięczny okres wypowiedzenia, wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, oraz wynagrodzenia za godziny nadliczbowe z uwzględnieniem wypłaty za miesiąc marzec 2014 roku. Oświadczenie woli zostało odebrane przez pracownika pozwanego kierownik A. W. (1) w dniu 29 marca 2014 roku, na potwierdzeniu odbioru widnieje pieczątka Spółki pozwanych.

A. W. (1) przekazywała odebrane pisma D. M. (1). Pozwany D. M. (1) zapoznał się z oświadczeniami woli w obecności A. W..

Pracownicy mieli polecenie, aby nie odbierać pism sądowych i komorniczych. Pozwany zebrał wszystkie wezwania do zapłaty jakie otrzymał i prosił indywidualnie do gabinetu. Na spotkaniach tych informował, iż wezwania są bezpodstawne i bezprawne, jednakże jest gotowy o wszystkim zapomnieć i nadal można dla niego pracować po zapłaceniu stosownego odszkodowania.

Pracodawca zorganizował zebranie około 30 marca 2014 roku, na którym próbował przekonać pracowników, aby dalej pracowali. Wskazywał wówczas, iż wynagrodzenie zostanie wypłacone w późniejszym terminie. A. W. (1) również przestała pracować dla pozwanych pracowała do końca marca 2014 roku. Od połowy marca 2014 roku pracownicy wiedzieli, że A. W. założy swoją działalność. Część pracowników otrzymali ofertę pracy.

Zarówno powód jak i powódka od kwietnia 2014 roku zaczęli pracować w serwisie (...).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, zeznań świadków K. W. (1), A. W. (1), M. L. W. K. oraz zeznań powodów J. A. (1) i S. D. (1). Zeznania wskazanych świadków oraz powodów były uzupełniające w stosunku do siebie, wzajemnie się nie wykluczały oraz znajdowały odzwierciedlenie w dokumentach zebranych w aktach sprawy. Sąd odmówił wiary ewidencji czasu pracy załączonemu przez pozwanych, gdyż w zupełności była ona sprzeczna z zeznaniami świadków, które były spójne, a z których wynikało, iż powódka pracowała od poniedziałku do piątku 4 godziny dziennie, natomiast powód pracował od poniedziałku do piątku 8 godzin dziennie. Wskazać należy iż pozwany zeznając skutecznie zaprzeczył prawdziwości załączonej wcześniej ewidencji czasu pracy, gdyż wskazał, iż powód pracował od poniedziałku do czwartku, natomiast w piątki korzystał z urlopu wypoczynkowego. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka M. S. (1), gdyż w zupełności nie korespondują one z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego. Świadek zaprzeczył okolicznością przyznawanym nie tyle przez powodów, ale przez wszystkich świadków zeznających w sprawie. Świadek zeznał, iż on otrzymywał wynagrodzenie, otrzymał również świadectwo pracy. Powyższe nie oznacza, iż pozostali pracownicy byli potraktowani w podobny sposób. Świadek zeznał, iż pozwany nie miał wiedzy na temat rozwiązania umów o pracę przez pracowników, natomiast sam wręczył pracownikom wypowiedzenia ze względu na niestawienie się na stanowisku pracy i nie podjęcie przez nich pracy. Sąd ma przy tym na względzie, iż świadek swoje twierdzenia oparł jedynie na relacjach pozwanego, sam jednak nie był ich naocznym świadkiem.

Sąd meriti w pełni uznał wartość dowodową złożonej opinii oraz podzielił – jako przekonujące – wnioski wypływające z ich treści, opinia ta jest rzetelna, została sporządzona zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot, a wynikające z niej wnioski są logiczne i zostały prawidłowo przez biegłego uzasadnione. Opinia ta nie zawiera braków i wyjaśnia wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegły zasadnie wskazał, iż nie uwzględnił 27 dni wykazanego urlopu w załączonej ewidencji czasu pracy za lata 2013-2014 ponieważ pozwany nie przedłożył pełnej ewidencji urlopów .

Sąd meriti przyjął na podstawie zeznań powoda S. D. i rozliczenia czasu pracy które złożył za okres od września 2013 r. do marca 2014 r. (k. 197-203), że wolne piątki wynikały z odbioru godzin nadliczbowych przepracowanych od poniedziałku do czwartku. Zeznania powoda w tym zakresie sąd uznał za w pełni wiarygodne .

Z uwagi na brak sprawy ewidencji czasu pracy za rok 2012 do sierpnia 2013 roku i dokumentacji dotyczącej wykorzystanego urlopu co w sposób oczywisty obciążało stronę pozwaną, do wyliczeń należności biegły zdaniem Sądu meriti zasadnie przyjął wyliczenia zaprezentowane w pozwach. Twierdzenia powodów znalazły bowiem potwierdzenie w zeznaniach świadków – wszystkich pracowników pozwanych z wyjątkiem M. S. oraz A. B..

Sąd meriti nie dał wiary stronie pozwanej iż pracodawca nie otrzymał od powodów oświadczeń o rozwiązaniu umowy o pracę. Przeczyły temu twierdzenia świadków którzy wskazali, żę na spotkaniu pod koniec marca 2014 roku pozwany miał wiedzę o złożonych oświadczeniach, dysponował tymi dokumentami i prowadził z pracownikami rozmowy na temat kontynuacji ich zatrudnienia.

W oparciu o tak ustalony stan f aktyczny Sąd Rejonowy uznał, że powództwa J. A. i S. D. zasługiwał y na uwzględnienie.

Sąd meriti przytaczając treść art. 22 KP, 78 i następne KP wskazał, że powodowie nabyli prawo do wynagrodzenia za sporny okres. Na podstawie art. 151 § 1 KP zasądzono na rzecz powódki J. A. wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, a na podstawie art. 171 KP na rzecz obu powodów ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.

Sąd I instancji oparł się na art. 94 KP, wskazując, że pracodawca jest obowiązany w szczególności terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie (pkt. 5), prowadzić akta osobowe pracowników oraz dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy (pkt. 9a), do których bez wątpienia należy dokumentacja płacowa. Wskazał na treść art. 149 § 1 KP, zgodnie z którym to przepisem pracodawca prowadzi ewidencję czasu pracy pracownika do celów prawidłowego ustalenia jego wynagrodzenia i innych świadczeń z tym związanych. Podniósł, że pozwani nie prowadzili dokumentacji płacowej w sposób regularny, w szczególności nie wymagali pokwitowania przez pracownika odbioru wypłacanych każdorazowo ze stosunku pracy należności. Przedstawiona zaś przez pozwanych ewidencja czasu pracy jest całkowicie nierzetelna i Sąd odmówił jej waloru wiarygodności z przyczyn podanych wyżej. Brak dokumentacji bądź prowadzenie jej nierzetelnie powoduje, iż w razie sporu to pracodawca ma wykazać, że pracownik nie pracował tak jak twierdzi, korzystał z urlopu wypoczynkowego lub faktycznie otrzymał określone kwoty. Z obowiązku prowadzenia ewidencji wynikają bowiem konsekwencje w zakresie ciężaru dowodu (art. 6 kc w zw. z art. 300 kp) polegające na tym, że to na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu. Brak dokumentacji wynikający z zaniechania jej prowadzenia przez pracodawcę powoduje zmianę wynikającego z art. 6 k.c. rozkładu ciężaru dowodu i przerzucenie go na osobę zaprzeczającą udokumentowanym faktom, z których strona procesowa wywodzi skutki prawne. W ocenie Sądu strona pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających wypłatę powódce oraz powodowi wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia urlopowego w zakresie objętym żądaniem pozwu. Pracownik nie może ponosić negatywnych konsekwencji z tego tytułu, że pracodawca nie wywiązuje się z nałożonych na niego obowiązków związanych z prowadzeniem dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy. Nie można przy tym premiować negatywnych zachowań pracodawcy, który mając świadomość konsekwencji prawnych nie prowadził wymaganej dokumentacji, tym bardziej w sytuacji gdy brak potwierdzenia na piśmie wynagrodzenia faktycznie wypłacanego pracownikowi przekładało się także na obniżenie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego pozwani mieli wielokrotne kontrole Państwowej Inspekcji Pracy, która posiadała kopie przedstawionych przez pozwanych dokumentów (w tym ewidencji pracy, ze wskazaniem wykorzystania przez pracownika urlopu), a które jak utrzymywała strona pozwana zniszczyła A. W. (1) - jednakże nie wnieśli o przeprowadzenie dowodu z tych dokumentów. Z materiału dowodowego wynikało również, iż pracownicy składali pracodawcy wnioski o udzielenie urlopu wypoczynkowego, jednakże strona pozwana twierdząc, iż powodowie wykorzystali przysługujące im urlopu jednocześnie nie załączyła tychże wniosków.

W przedmiotowej sprawie powód nie otrzymał wynagrodzenia za miesiące styczeń, luty i marzec 2014 roku, natomiast powódka nie otrzymała części wynagrodzenia za miesiąc marzec 2014 roku, zatem w tym zakresie należało utrzymać w mocy wyrok zaoczny.

Sąd I instancji miał na uwadze fakt, iż powodowie wypowiedzieli umowę o pracę w dniu 27 marca 2014 roku, zatem po tym dniu nie byli już zobowiązani do pracy i tym samym pozwani nie byli zobowiązani do wypłaty wynagrodzenia. Stosunek pracy ustał w dniu 27 marca 2014 roku, toteż praca po tym dniu nie mogła być przez powodów świadczona. Rozwiązanie umowy o pracę oznacza, że pracownika i pracodawcę przestaje łączyć stosunek pracy zatem mając na uwadze art. 22 k.p. strony nie są już względem siebie wzajemnie zobowiązani, toteż Sąd orzekł jak sentencji IB i (...) wyroku.

W zakresie żądania odsetek Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 481 §1 k.c. w związku z art. 300 k.p.

Na podstawie art. 55 § 1 ¹ in fine KP Sąd I instancji zasądził na rzecz powodów odszkodowanie w związku z rozwiązaniem przez pracowników umów o pracę z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Sąd I instancji przyjął, że w przedmiotowej sprawie powódka była zatrudniona na ½ wymiaru czasu pracy i wykonywała pracę w godzinach nadliczbowych przekraczając normę czasu pracy, za którą nie otrzymała stosownego dodatku do wynagrodzenia. Powyższe przesądza, że roszczenia powódki o odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z winy pracodawcy okazało się być zasadne.

Powódka jako przyczynę rozwiązania umowy w trybie 55 § 1 ¹ KP wskazała niewypłacanie za okres dwóch miesięcy wynagrodzenia za pracę oraz dodatkowego wynagrodzenia za pracę wykonywaną w godzinach ponadwymiarowych, godzinach nadliczbowych, nie udzielaniem urlopów wypoczynkowych, natomiast powód wskazał niewypłacanie za okres dwóch miesięcy wynagrodzenia za pracę.

Artykuł 55 § 1 ¹ KP nie precyzuje, które obowiązki mają charakter podstawowy. Niewątpliwie do tego katalogu należy zaliczyć obowiązki wymienione w art. 94 KP, statuującym do czego pracodawca obowiązany jest w szczególności. W punkcie 5 wspomnianego artykułu wymieniono obowiązek terminowego i prawidłowego wypłacania wynagrodzenia.

Przesłanką rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika i uzyskania odszkodowania jest wina umyślna lub rażące niedbalstwo pracodawcy. Jeżeli nie wypłaca on pracownikowi w terminie całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd I instancji uznał, że pozwany pracodawca, nie wypłacając powodom wynagrodzenia, ciężko naruszył swój podstawowy obowiązek, a powodowi zasadnie rozwiązali z stroną pozwaną umowę w trybie art. 55 § 1 ¹ k.p.

Na podstawie art. 97 § 1 KP Sąd I instancji zobowiązał pozwanego do wydania powodom świadectw pracy, utrzymując w tej części wyrok zaoczny,

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. uznając, że powodowie ulegli wobec pozwanych tylko co do nieznaczne części swojego żądania. Na koszty poniesione przez powodów złożyły się wydatki związane z ustanowieniem pełnomocnika w (§ 12 ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 5 oraz § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.)

O kosztach sądowych, na które złożyła się opłata od uwzględnionej części powództwa, koszty opinii biegłego oraz stawiennictwa świadków Sąd orzekł na podstawie art. art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych .

Powyższe orzeczenie w całości zaskarżył pełnomocnik pozwanych w części, tj. punktu II wyroku utrzymującego w mocy wyrok zaoczny w zakresie:

a/ punktu I A w całości,

b/ punktu I D ponad kwotę 88,37 zł., tj. co do kwoty 2982,88 zł.,

c/ punktu III A w całości,

d/ punktu III C w całości,

e/ punktu III D w całości,

f/ punktu V w całości,

g/ punktu VI w całości,

h/ punktu VII w całości.

Nadto w zaskarżył punkt III wyroku w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1/ naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, a to jest:

a/ 233 par. 1 KPC polegające na:

- dokonaniu wybiórczej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez pominięcie zeznań świadka M. S. złożonych na rozprawie w dniu 30 września 2016 r., w przedmiocie złożenia przez A. W. (1) działalności tożsamej z działalnością pozwanych, udzielania urlopów pracownikom pozwanych, rozwiązania stosunku pracy z powodami przez pracodawcę z winy pracownik

- dowolnej, a nie swobodnej ocenie materiału dowodowego, a to w szczególności zeznań świadka A. W. (1) w zakresie zasad odbierania korespondencji w firmie pozwanych (zakaz odbioru korespondencji od wierzycieli i komorników), przekazania korespondencji od powodów pozwanemu S. M. i przyznanie w/w zeznaniom waloru wiarygodności, pomijając fakt, że A. W. poprzez założenie tożsamej działalności gospodarczej z działalnością pozwanych i przejęciu kontrahentów oraz ich pracowników stała się istotnie zainteresowana szybkim sposobem i trybem rozwiązania stosunku pracy przez powodów,

- pominięciu zeznań pozwanego w zakresie braku doręczenia mu oświadczeń o rozwiązaniu stosunku pracy winy pracodawcy oraz wezwań do zapłaty złożonych na rozprawie w dniu 30 września 2016 r., skutkiem czego było błędne ustalenie, że oświadczenia powodów o rozwiązaniu stosunków pracy zostały skutecznie złożone,

- dowolnej a nie swobodnej ocenie dowodu przyznającej bezkrytycznie walor wiarygodności zestawieniu powódki J. A., dotyczącego wymiaru czasu pracy w godzinach nadliczbowych, które nie znajduje potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym,

- przyznaniu waloru wiarygodności zeznaniom świadka A. W. w zakresie dobowego wymiaru czasu pracy powódki J. A., co w świetle okoliczności sprawy, tj. późniejszego zatrudnienia powódki przez świadka oraz zorganizowania akcji przejęcie pracowników od pozwanego powinno być oceniane z zachowaniem szczególnej ostrożności co do wiarygodności zeznań tego świadka,

- pominięciu przez Sąd dowodu z pisemnych informacji o warunkach zatrudnienia podpisanych przez powodów, w których to informacjach w punkcie 14 widnieje zapis, że „praca w godzinach nadliczbowych wymaga pisemnego zlecenia przełożonego”, skutkiem czego doszło do błędnych ustaleń faktycznych w zakresie pracy powódki ponad ustalony wymiar czasu pracy i przysługującego jej z tego tytułu wynagrodzenia,

- pominięciu przy ocenie materiału dowodowego przyznanej przez powoda S. D. okoliczności, że od 2011 r. nie pracował on firmie pozwanych w piątki, gdyż w ten sposób wykorzystywał przysługujący mu urlop oraz zeznań K. W., złożonych na rozprawie w dniu 30 września 2016 r. w tej części, w której świadek zeznaje, że powoda nie było w piątki, bowiem miał ponad 50 dni urlopu i tak odbierał urlop oraz, że świadek wie to od powoda,

- pominięciu przy ocenie materiału dowodowego uzupełniającej opinii biegłego z zakresu rachunkowości, że przy założeniu, że powód odbierał urlop w piątki, to nie występuje u niego zległy urlop wypoczynkowy,

b/ art. 233 par. 2 KPC polegające na:

- odmowie negatywnej oceny zachowania powoda S. D. i przyjęciu, że korespondencja powoda została doręczona pozwanym, pomimo, że powód nie złożył na żądanie Sądu zwrotnych potwierdzeń odbioru pism o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę, skutkiem czego było przyjęcie, że w/w pisma zostały doręczone pozwanym,

c/ art. 231 KPC poprzez przekroczenie granic sformułowanego przez powoda S. D. żądania pozwu i zasądzenie na jego rzecz kwoty 3071,25 zł. tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, w sytuacji gdy takie roszczenie przez powoda w tym procesie nie było dochodzone.

Nadto apelujący zarzucił sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, które to sprzeczne ustalenia miały wpływ na wynik sprawy, które wyrażały się w przyjęciu, że powodowie mieli podstawy do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, że skutecznie złożyli oświadczenia woli w tym przedmiocie, że powódka J. A. pracowała ponad dobowy wymiar czasu pracy, że S. D. nie wykorzystał urlopu wypoczynkowego. W/w uchybienia skutkowały zasądzeniem na rzecz powodów od pozwanych nienależnych wynagrodzeń, odszkodowań i ekwiwalentu za urlop.

Mając na uwadze powyższe odwołujący się wnieśli o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uchylenie wyroku zaocznego z dnia 3 września 2014 r. jak w punkcie I apelacji i oddalenie powództwa w tym zakresie, a także zmianę orzeczenia o kosztach. Ewentualnie, wnieśli o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a także zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu odwoławczym według norm przepisanych, ewentualnie pozostawienia rozstrzygnięcia o kosztach Sądowi I instancji.

Reasumując wyrok Sądu Rejonowego został zaskarżony w części: co do powódki w zakresie odszkodowania oraz wynagrodzenia za ponadwymiarowe i nadliczbowe, co do powoda w zakresie odszkodowania oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

W odpowiedzi na apelację pozwanych pełnomocnik powodów wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji, jako że znajdują one oparcie w zebranym materiale dowodowym.

Niezasadny jest zarzut apelacji, że Sąd I instancji dokonał wybiórczej i dowolnej oceny materiału dowodowego, poprzez bezkrytyczne oparcie się na zeznaniach powodów oraz świadka A. W. co do wymiaru czasu pracy powodów, korzystania z urlopów wypoczynkowych, przekazania pozwanemu pism powodów o rozwiązaniu umów o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że powodowie skutecznie złożyli pozwanym oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Zgodnie z art. 61 par. 1 KC oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Powodowie wysłali swoje oświadczenia woli na adres zakładu pracy. Pozwany nie wykazał, ani nawet nie podnosił, że podawał swoim pracownikom inny adres do doręczeń. Kwestia zatem, kto odebrał oświadczenia powodów i czy przekazał je pozwanemu jest drugorzędna. To pozwany powinien tak zorganizować odbiór korespondencji, aby do niego docierała pod wskazanym w (...) adresem działalności gospodarczej. Skoro twierdzi, że korespondencja do niego nie doszła, to widocznie tego zaniedbał i powinien ponieść negatywne skutki prawne. Powodowie, w przeciwieństwie do pozwanego nie mieli żadnego wpływu na to czy korespondencja, którą kierują do pozwanego na adres zakładu pracy dotrze do pracodawcy. Wszelkie zatem pretensje pod adresem A. W. (1), która korespondencję tę miała odebrać i przekazać pozwanemu pozostają bez wpływu na skuteczność złożonych oświadczeń woli.

Niezależnie od powyższego Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że pozwany D. M. zapoznał się z oświadczeniami powodów o rozwiązaniu umów o pracę bez wypowiedzenia. Okoliczność tę potwierdzają również załączone do akt osobowych powodów oświadczenia woli pozwanego o rozwiązaniu z powodami umów o pracę z powodu niestawienia się na stanowisku pracy w dniach od 27 marca 2012 r. (omyłka pisarska co do roku – powinno być 2014) do nadal, datowane na dzień 1 kwietnia. W dniu 1 kwietnia 2014 r. pozwani mieli zatem świadomość, że powodowie nie świadczą już pracy na ich rzecz. Mało prawdopodobne, aby wówczas nie wiedzieli dlaczego powodowie nie stawiają się już do pracy i nie pozostają do dyspozycji pozwanych.

Prawidłowe są również ustalenia Sądu I instancji w zakresie czasu pracy powódki J. A.. Istotnie w tym zakresie Sąd oparł się głównie na zeznaniach powódki, A. W. oraz złożonym przez powódkę zestawieniu czasu pracy. Brak było jednak rzetelnej i wiarygodnej ewidencji prowadzonej przez pozwanego. Na temat czasu pracy wypowiadał się również świadek K. W., której zeznania nie są obarczone podejrzeniem sprzyjania którejkolwiek ze stron, bowiem nie pracowała w dacie ich składania ani dla A. W., ani też dla pozwanego. K. W. zeznała, że powódka wcześniej wychodziła, bo wcześniej od świadka przychodziła. K. W. zaczynała pracę później i później wychodziła, nie pracowała w godzinach nadliczbowych. (dowód: zeznania świadka K. W., k. protokół z dnia 30 września 2016 r., 00: 34:08. zeznanie nie zapisane w wersji papierowej, k. 248 v) Zestawiając te zeznania z wersją powódki nie ma pomiędzy nimi sprzeczności. Zauważyć należy, że powódka w swoim zestawieniu wykazała godziny nadliczbowe (ponad 8 godzin) jedynie w niewielkim zakresie, co mogło umknąć uwadze świadka K. W., biorąc pod uwagę, że obie pracowały w innych godzinach. Natomiast K. W. nie wspomniała, że powódka J. A. pracowała mniej niż 8 godzin dziennie. Przeciwnie, podała, że powódka wcześniej wychodziła, bo wcześniej przychodziła, przez co należy rozumieć, że pracowała pełny 8 – godzinny wymiar czasu pracy. W każdym razie pełnomocnik pozwanego nie prosił świadka o uściślenie godzin pracy powódki.

Pozwanie powołali się na zapis w informacji o warunkach zadudnienia, że praca w godzinach nadliczbowych wymaga pisemnego polecenia pracodawcy. Powódka nie wykazała, że takowe polecenia otrzymała, ale udowodniła, że za wiedzą i zgodą przełożonej świadczyła pracę w godzinach nadliczbowych. Jest to równoznaczne z wydaniem powódce ustnego polecenia świadczenia takiej pracy. Pozwani nie mogą zasłaniać się niewiedzą o faktycznym wymiarze czasu pracy powódki. Brak pisemnego polecenia w tych okolicznościach nie może pozbawiać powódki prawa do wynagrodzenia za wykonaną pracę.

Brak było podstaw do przyjęcia, jak chce apelujący, że S. D. wykorzystał u pozwanego cały należny mu urlop wypoczynkowy. Bezspornie S. D. nie pracował w piątki. Takie uzgodnienie poczynił z pozwanym, bowiem dojeżdżał z T., co było uciążliwe i zajmowało sporo czasu. S. D. zeznał, że w zamian w pozostałe dni pracował po 10 godzin. Na kolejnych rozprawach zeznawał również, że w piątki miał wolne i w te dni odbierał urlopy. (e – protokół z dnia 30 września 2016 r., k. 250, 01: 15: 10, z dnia 31 stycznia 2017 r., k. 208 v., 00:05:36)

Taka wersja znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadka K. W., która podała, że powoda nie było w piątki, bowiem tak odbierał urlop oraz, że wie to od powoda S. D.. (zeznania K. W., e – protokół, k 248 v., 00:37:33)

Łatwo obliczyć, że ilość piątków w roku kalendarzowym znacznie przewyższała przysługujący powodowi wymiar urlopu wypoczynkowy. Przyjęcie wersji pozwanego oznaczałoby, że S. D. wykorzystywał u pozwanego urlop wypoczynkowy w wymiarze dużo wyższym niż przysługujący pracownikowi zgodnie z kodeksem pracy. Powód podawał, że uzgodnił z pozwanym, że piątki będzie miał wolne w zamian za wyższy wymiar czasu pracy w pozostałych dniach. Powód mógł zatem odbierać w niektóre piątki zaległy urlop, jeżeli w pozostałe dni tygodnia nie przepracował po 10 godzin. Nie oznacza to jednak, że odebrał w ten sposób cały należny mu urlop. Powód zeznał, że dniami wolnymi w piątki nie wykorzystał całego należnego mu urlopu, a wobec braku rzetelnej ewidencji czasu pracy, wniosków czy kart urlopowych na tych zeznaniach należało się oprzeć.

Zarzut, że A. W. dokonała „wrogiego przejęcia” firmy pozwanego poprzez otwarcie w tym samym miejscu działalności tożsamej z działalności pozwanego i zatrudniła większość jego pracowników, co miało umknąć Sądowi I instancji przy ocenie wiarygodności zeznań powodów oraz świadka A. W. nie może odnieść skutku w kontekście niezbitych faktów – braku wypłaty powodom należnych wynagrodzeń za miesiące styczeń – luty 2014 r. Nawet jeśli okoliczność ta była na rękę A. W., to w żaden sposób nie może stanowić podstawy do zarzutu w stosunku do powodów. Terminowa wypłata wynagrodzenia jest jednym z najważniejszych obowiązków pracodawcy.

Odnośnie braku podstaw zasądzenia na rzecz powodów odszkodowań w związku z rozwiązaniem umów o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy wskazać należy, że nie jest prawdą, że S. D. nie złożył, pomimo zobowiązania Sądu, dowodów doręczenia pozwanym oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Dokumenty takie zostały złożone i znajdują się na k. 215 akt. Odnośnie zaś powódki J. A., Sąd I instancji ustalił, że pozwany nie wypłacił na rzecz powódki wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i nadliczbowe. Powódka otrzymała zatem niepełne wynagrodzenie za miesiące styczeń – luty 2014 r. Brak wypłaty wynagrodzenia za pracę za dwa miesiące jest wystarczającym powodem uzasadniającym rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy w trybie art. 55 par. 1 (1) KP.

Reasumując linia obrony pozwanego w niniejszym procesie sprowadzała się do negowania roszczeń powodów i zrzucania wszelkiej odpowiedzialności na świadka A. W. (1). Pozwani zdają się zapominać, że A. W. była przełożoną powodów zatrudnioną przez pozwanych. Nie jest przecież winą powodów, że to świadek A. W. odebrała korespondencję wysłaną na adres pozwanych, że to A. W. przydzielała powodom obowiązki, które mieli wykonać w godzinach ponadwymiarowych czy nadliczbowych i wreszcie, że uruchomiła własną działalność gospodarczą niejako w miejsce działalności pozwanych. Pozwani w tym procesie bronią się wysuwając zarzuty w stosunku do osoby, którą sami zatrudnili i, na której działania powodowie nie mieli żadnego wpływu, a powinni bronić się rzetelnie sporządzoną ewidencją czasu pracy, dowodami wypłat wynagrodzeń, listami obecności, wnioskami czy kartami urlopowymi pracowników.

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty Sąd oddalił apelację na podstawie art. 385 KPC jako bezzasadną.

O kosztach należnych odwołującemu się orzeczono na podstawie art. 98 KPC w związku z par. 2 pkt. 4, par. 9 ust. 1 pkt. 2, par. 10 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U z 2015 r., poz. 1800). Do wyliczenia wysokości kosztów przyjęto, że wartość przedmiotu zaskarżenia w stosunku do powoda S. D. wynosiła 7060,25 zł., a nie 10132 zł. W toku postępowania międzyinstancyjnego postanowieniem z dnia 20 czerwca 2017 r. sprostowano oczywistą myłkę pisarską w wyroku z dnia 24 marca 2017 r. w ten sposób, że w punkcie I. 4 w miejsce „I. D.” wpisano (...), tj. uchylono wyrok zaoczny w zakresie zasądzenia na rzecz S. D. wynagrodzenia za godziny nadliczbowe w kwocie 3.071,25 zł.

Przewodnicząca:

SSO Monika Pawłowska – Radzimierska

Sędziowie:

SSO Agnieszka Olejniczak – Kosiara

del SSR Magdalena Kasprzak (spr.)