Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił J. R. prawa do zmiany kwoty świadczenia. W treści uzasadnienia Zakład wskazał, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w z lat 1994-2003 wyniósł 53,52 % zaś z lat 1996-2005 wyniósł 44,33%. Powyższe wskaźniki nie są wyższe od dotychczasowego wynoszącego 75,78% ustalonego z 20 lat tj. 1969-2002, wobec czego nie mają wpływu na korzystniejszy wymiar świadczenia. Jednocześnie Zakład wskazał, iż przeliczono podstawę wymiaru z uwzględnieniem angażu za okres od 2 stycznia 1970 roku do 24 stycznia 1970 roku. Nie przyjęto angażu ze stawką godzinową, ponieważ brak ilości godzin jaką pracownik przepracował w danym okresie i na określonym stanowisku.

/decyzja z dnia 4 listopada 2016 roku k. 220 plik III akt ZUS/

W dniu 25 listopada 2016 roku wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia wskazanego w legitymacji ubezpieczeniowej. J. R. podniósł, że nie zgadza się z ustaleniami organu rentowego co do braku udokumentowania wysokości osiąganego wynagrodzenia. W przedstawionej organowi rentowemu legitymacji ubezpieczeniowej zostały wskazanego kwoty wynagrodzenia za pracę w latach 1968 - 1969, 1971 - 1975 oraz 1976 - 1980.

/odwołanie z dnia 25 listopada 2016 roku k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, że J. R. pobiera od dnia 2 listopada 2008 roku emeryturę, obliczoną z zastosowaniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 75,78% z 20 lat kalendarzowych. Organ rentowy zwrócił uwagę, że ubezpieczony składając wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury przedłożył angaże z: (...) za okres 2 stycznia 1970 roku do 24 stycznia 1970 roku, MPK za okres 28 listopada 1974 roku do 18 października 1975 roku – ze stawką godzinową oraz Przedsiębiorstwa (...) za okres 2 sierpnia 1976 roku do 31 sierpnia 1980 roku - ze stawką godzinową.

Na podstawie angażu z (...) organ rentowy przyjął wynagrodzenie za okres od 2 stycznia 1970 roku do 24 stycznia 1970 roku, co nie miało wpływu na wysokość emerytury - nadal najkorzystniejszy jest wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 75,78% z 20 lat kalendarzowych.

Natomiast wynagrodzenie minimalne Zakład nadal przyjął za okresy zatrudnienia:

- od 9 sierpnia 1965 roku do 14 stycznia 1967 roku - (...);

- od 15 marca 1967 roku do 4 listopada 1967 roku - (...),

- od 10 grudnia 1968 roku do 31 grudnia 1968 roku - Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych;

- od 25 kwietnia 1969 roku do 31 grudnia 1969 roku - Spółdzielnia (...);

- od 25 stycznia 1970 roku do 15 czerwca 1971 roku;

- od 28 listopada 1974 roku do 18 października 1975 roku - MPK -stawka godzinowa;

- od 4 listopada 1975 roku do 15 czerwca 1976 roku - (...);

- od 2 sierpnia 1976 roku do 31 sierpnia 1980 roku - Przedsiębiorstwo (...) - stawka godzinowa.

Z kolei na podstawie wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej organ rentowy przyjął zarobki w czasie zatrudnienia:

- w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych za 1969 rok kwotę 5.020 zł;

- w Spółdzielni (...) za okres 16 sierpnia 1971 roku do 23 października 1974 roku w kwotach:

⚫

za 1971 rok - 15.749 zł;

⚫

za 1972 rok - 53.612 zł;

⚫

za 1973 rok - 63.115 zł;

⚫

za 1974 rok - 31.408 zł.

Organ rentowy wyjaśnił, że w legitymacji ubezpieczeniowej znajduje się ponadto wpis o zatrudnieniu w okresie od 10 listopada 1967 roku do 7 grudnia 1968 roku brak jest jednak pieczątki nagłówkowej, a pieczątka imienna nieczytelna, obejmujący łącznie zarobki za lata 1967 i 1968. Okres ten nie został uwzględniony ani w stażu ani w podstawie wymiaru.

/odpowiedź na odwołanie z dnia 28 grudnia 2016 roku k. 5 - 5v/

W piśmie procesowym z dnia 3 lutego 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz wniósł o przeliczenie emerytury, przy uwzględnieniu zarobków osiąganych przez ubezpieczonego z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł., według poniższego wykazu:

- od 2 sierpnia 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku według stawki godz. 8,50 zł + 2,50 zł za godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu, przy przyjęciu normatywnego czasu pracy;

- od 1 maja 1977 roku do 31 grudnia 1977 roku według stawki godz. 8,70 zł + 2,50 zł za godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu, przy przyjęciu normatywnego czasu pracy;

- od 1 stycznia 1978 roku do 30 kwietnia 1978 roku według stawki godz. 9,00 zł + 4,00 zł za godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu, przy przyjęciu normatywnego czasu pracy;

- od 1 maja 1978 roku do 30 kwietnia 1979 roku według stawki godz. 10,00 zł + 4,00 zł za godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu, przy przyjęciu normatywnego czasu pracy;

- od 1 maja 1979 roku do 31 grudnia 1979 według stawki godz. 11,50 zł. + 4,00 zł. za godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu, przy przyjęciu normatywnego czasu pracy;

od 1 stycznia 1980 roku do 31 sierpnia 1980 według stawki godz. 12,50 zł + 4,00 zł za godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu, przy przyjęciu normatywnego czasu pracy.

Pełnomocnik wnioskodawcy podniósł, że ZUS za powyżej wskazane lata - z uwagi na brak dokumentów płacowych - przyjął do wyliczenia spornego świadczenia kwoty minimalnego wynagrodzenia w gospodarce w sytuacji gdy z dokumentacji osobowej wynika powyższe wynagrodzenie.

Mając powyższe na uwadze odwołujący się wniósł o zobowiązanie organu rentowego do wyliczenia hipotetycznej emerytury ubezpieczonego wg najkorzystniejszego wariantu przy uwzględnieniu powyżej wskazanych danych.

/pismo z dnia 3 lutego 2017 roku k. 9 -10/

Na rozprawie w dniu 13 lipca 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz wniósł o zobowiązanie pełnomocnika ZUS do sporządzenia dwóch symulacji świadczenia wnioskodawcy tak jak w piśmie z dnia 3 lutego 2017 roku i drugiej symulacji jak w piśmie plus 10 zł dziennie z tytułu OC. Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowisko stron e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:01:02 - 00:04:59/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony J. R. urodził się w dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 5 stycznia 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał emeryturę od dnia 2 listopada 2008 roku – od nabycia uprawnień.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 74,53%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 74,53 % przez kwotę bazową 2275,37 zł wyniosła 1695,83 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił następujące okresy: składkowe w wymiarze 33 lat i 4 miesięcy (400 miesięcy) oraz nieskładkowe w wymiarze 2 lat i 4 miesiące (28 miesięcy).

Wysokość emerytury została obliczona poprzez:

-

pomnożenia wartości 24% przez kwotę bazową 2275,37 zł, co dało kwotę 546,09 zł,

-

pomnożenie wskaźnika 1,3 % przez liczbę miesięcy składkowych (400), a następnie otrzymany wynik podzielono przez 12 i pomnożono przez podstawę wymiaru o wartości 1695,83 zł co dało kwotę 734,80 zł,

-

pomnożenie wskaźnika 0,7% przez liczbę miesięcy nieskładkowych (28), a następnie otrzymany wynik podzielono przez 12 i pomnożono przez podstawę wymiaru o wartości 1695,83 zł co dało kwotę 27,64 zł. Po zliczeniu uzyskanych kwot otrzymano sumę o wartości 1.308,53 zł.

/decyzja z dnia 5 stycznia 2009 roku k. 85 - 86 plik III akt ZUS/

W dniu 28 sierpnia 2013 roku wnioskodawca złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury.

/wniosek z dnia 28 grudnia 2013 roku k. 163 plik III kat ZUS/

Decyzją z dnia 13 września 2013 roku Zakład przeliczył ubezpieczonemu emeryturę od 1 sierpnia 2013 roku, od miesiąca w którym zgłoszono wniosek. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 75,78%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 75,78 % przez kwotę bazową 2275,37 zł wyniosła 1724,28 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił następujące okresy: składkowe w wymiarze 33 lat i 4 miesięcy (400 miesięcy) oraz nieskładkowe w wymiarze 2 lat i 4 miesiące (28 miesięcy).

Wysokość emerytury została obliczona poprzez:

-

pomnożenia wartości 24% przez kwotę bazową 2275,37 zł, co dało kwotę 546,09 zł,

-

pomnożenie wskaźnika 1,3 % przez liczbę miesięcy składkowych (400), a następnie otrzymany wynik podzielono przez 12 i pomnożono przez podstawę wymiaru o wartości 1724,28 zł co dało kwotę 747,13 zł,

-

pomnożenie wskaźnika 0,7% przez liczbę miesięcy nieskładkowych (28), a następnie otrzymany wynik podzielono przez 12 i pomnożono przez podstawę wymiaru o wartości 1724,28 zł co dało kwotę 28,11 zł. Po zliczeniu uzyskanych kwot otrzymano sumę o wartości 1.321,33 zł.

/decyzja z dnia 13 września 2013 roku k. 200 - 205 plik III akt ZUS/

W dniu 27 października 2016 roku wnioskodawca złożył ponowny wniosek o ustalenie wysokości świadczenia.

/wniosek z dnia 27 października 2016 roku k. 206 - 207 plik III akt ZUS/

W okresie od dnia 2 sierpnia 1976 roku do 31 sierpnia 1980 roku wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie (...) w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy.

/umowa o prace z dnia 2 sierpnia 1976 roku k. 28, świadectwo pracy z dnia 8 września 1980 roku k.27/

Ubezpieczony podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy otrzymywał wynagrodzenie według stawki godzinowej, która w kolejnych latach wynosiła:

- 8,50 zł/godz. + 2,50 zł/godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu od 2 sierpnia 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku,

- 8,70 zł /godz. + 2,50 zł/godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu od 1 maja 1977 roku do 31 grudnia 1977 roku,

- 9,00 zł/godz. + 4,00 zł/godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu od 1 stycznia 1978 roku do 30 kwietnia 1978 roku;

- 10,00 zł/godz. + 4,00 zł/godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu od 1 maja 1978 roku do 30 kwietnia 1979 roku;

- 11,50 zł./godz. + 4,00 zł./godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu od 1 maja 1979 roku do 31 grudnia 1979 roku;

- 12,50 zł/godz. + 4,00 zł/godz. z tytułu dodatku za prowadzenie pojazdu od 1 stycznia 1980 roku do 31 sierpnia 1980 roku.

/ umowa o prace z dnia 2 sierpnia 1976 roku k. 28, angaż z dnia 2 maja 1977 roku k. 29, angaż z dnia 21 stycznia 1978 roku k. 30, angaż z dnia 30 kwietnia 1978 roku k. 33, angaż z dnia 30 kwietnia 1979 roku k. 32, angaż z dnia 1 stycznia 1980 roku k. 34, świadectwo pracy z dnia 8 września 1980 roku k.27/

Wnioskodawca jeździł dużymi samochodami głównie J. z przyczepą, chociaż zdarzało się, że również B. z przyczepą. Wszystkie samochody, którymi jeździł powód miały tonaż od 12 do 18 ton. Jeździł w długie trasy, zwoził materiały z całej Polski. Raz na dwa miesiące samochód był odstawiany do warsztatu w celu wymiany oleju oraz sprawdzenia stanu technicznego pojazdu, trwało to jeden dzień, zdarzały się również naprawy. W czasie przeglądów technicznych czy też napraw wnioskodawca otrzymywał od dyspozytora inny pojazd o tych samych parametrach tonażowych. J. R. jeździł zawsze z drugą osobą zajmującą się załadunkiem samochodu.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 5 października 2017 roku 00:04:21- 00:12:53 w zw. z wyjaśnieniami złożonym w dniu 20 kwietnia 2017 roku k. 43 - 43 v oraz e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:17:22 - 00:23:31, zeznania świadka H. M. k. 43 v ,zeznania świadka A. C. e - protokół13 lipca 2017 roku 00:09:01 - 00:15:46 /

Wynagrodzenie wnioskodawcy z okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. składało się ze stawki godzinowej oraz dodatku za rodzaj ciągnionego pojazdu. Stawki te sukcesywnie z latami pracy wzrastały. Wynagrodzenie zasadnicze plus dodatek za rodzaj ciągnionego pojazdu doliczany był do każdej przepracowanej godziny, natomiast za jedną godzinę pracy dziennie związaną z tzw. obsługą odzienną otrzymywał dodatek OC w wysokości 10 zł dziennie.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 5 października 2017 roku 00:04:21- 00:12:53 w zw. z wyjaśnieniami złożonym w dniu 20 kwietnia 2017 roku k. 43 - 43 v oraz e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:17:22 - 00:23:31, zeznania świadka R. B. k. 43 v, zeznania świadka H. M. k. 43 v, zeznania świadka A. C. e - protokół13 lipca 2017 roku 00:09:01 - 00:15:46 //

J. R. pracował od 10 do 12 godzin, a czasem nawet do 14 godzin dziennie. Najmniej pracował 9 godzinie, ponieważ za 9 godzinę pracy otrzymywał dodatek OC. Przeciętnie w miesiącu wnioskodawca przepracował 50 godzin nadliczbowo, zdarzało się, że miał nawet 300 godzin pracy.

/zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 5 października 2017 roku 00:04:21- 00:12:53 w zw. z wyjaśnieniami złożonym w dniu 20 kwietnia 2017 roku k. 43 - 43 v oraz e - protokół z dnia 13 lipca 2017 roku 00:17:22 - 00:23:31, zeznania świadka H. M. k. 43 v /

Przyjmując normatywny czas pracy wnioskodawcy w liczbie 46 godzin tygodniowo i w/w stawek godzinowych za okresy od 2 sierpnia 1976 roku do 31 sierpnia 1980 roku oraz dodatków za prowadzenie pojazdu i dodatku OC wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy oraz ustalone wskaźniki podstawy wymiaru wyniosły:

- w 1976 r. – 12.202,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 36,60%;

- w 1977 r. – 29.257,60 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 53,05%;

- w 1978 r. – 35.008,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 59,70%;

- w 1979 r. – 38.231,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 59,81%;

- w 1980 r. – 27.813,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 45,27%;

(wyliczenia ZUS k.62v ).

Przy przyjęciu tak ustalonych wynagrodzeń oraz wynagrodzeń za pozostałe okresy ubezpieczeniowe, które nie były w sprawie sporne najkorzystniejszy wskaźnik uzyskuje się z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1971, 1972, 1973, 1974, 1977, 1978, 1979, 1981, 1985, 1986, 1987, 1990, 1991, 1995, 1996, 1997, 1998, 2000, 2001, 2002. Wskaźnik ten wynosi 77,37% . Przy czym :

- w 1971 r. – 21.249,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 75,10%;

- w 1972 r. – 53.612,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 178,07%;

- w 1973 r. – 63.115,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 187,98%;

- w 1974 r. – 32.728,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 85,63%;

- w 1977 r. – 29.257,60 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 53,05%;

- w 1978 r. – 35.008,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 59,70%;

- w 1979 r. – 38.231,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 59,81%;

- w 1981 r. – 60.000,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 65,03%;

- w 1985 r. – 12.000,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 49,99%;

- w 1986 r. – 194.400,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 67,23%;

- w 1987 r. – 252.000,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 71,96%;

- w 1990 r. – 13.386.000,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 108,34%;

- w 1991 r. – 14.433.100,00 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 67,95%;

- w 1995 r. – 4.637,20 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 55%;

- w 1996 r. – 5.661,10 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 54,04%;

- w 1997 r. – 6.621,63 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 51,96%;

- w 1998 r. – 7.835,33 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 52,68%;

- w 2000 r. – 22.240,36 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 96,34%;

- w 2001 r. – 13.640,13 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 55,13%;

- w 2002 r. – 13.419,01 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 52,42%;

(wyliczenia ZUS k.78 ).

Przy takich założeniach wysokość świadczenia na dzień 1 października 2016 roku wynosi 1.732,65zł. na dzień 1 sierpnia 2017 roku świadczenie wynosi 1822,45zł. (wariant II).

/pismo ZUS z dnia 29 sierpnia 2017 roku k. 53/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest częściowo zasadne.

Zgodnie z treścią art.114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku, poz. 1383) wysokość świadczeń emerytalno – rentowych ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na ich wysokość.

Stosownie do treści z art.111 ust.1 ustawy wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art.15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty - a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z treścią art.15 ust.1 ww. ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (ust. 6).

Wskazać należy, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku obowiązuje od 23 listopada 2011 roku i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 roku, nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z § 20 punkt 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków. Osoba ubiegającą się o emeryturę lub rentę musi więc wykazać wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli była pracownikiem - wysokość wynagrodzenia. Za podstawę wymiaru emerytury przyjmuje się kwotę udowodnioną przez zainteresowanego, która nie musi odpowiadać wysokości faktycznie uzyskanego wynagrodzenia.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z §20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazano, iż w postępowaniu sądowym nie obowiązuje ograniczenie co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określane w §20 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, Lex nr 32696). W sprawach emerytalno – rentowych wyliczenie wysokości świadczenia może nastąpić jedynie na podstawie zarobków faktycznie otrzymanych i to tych, od których istniał obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie społeczne, co wynika jednoznacznie z treści art.15 ww. ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzenie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego ubezpieczonego. Nie jest jednak możliwe przeliczenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość wynagrodzenia uzyskiwanego przez ubezpieczonego, bowiem uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 roku, I UK 36/07, Lex nr 390123). Co za tym idzie, zasada obliczania świadczeń w oparciu o rzeczywiste zarobki nie może zostać zastąpiona domniemaniem wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym. Zgodnie zaś ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 stycznia 1998 roku (II UKN 440/97, Lex nr 34199), zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Prymat nadany dokumentacji pracowniczej prowadzi do gradacji mocy dowodowej polegającej na tym, że dokumentacja ta stanowi podstawę weryfikacji pozostałych dowodów przedłożonych przez strony.

Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku sygn. akt II UKN 186/97, Lex 32696; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 roku sygn. I UK 115/06, Lex 303869). Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń ubezpieczonego. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Sąd podziela ww. stanowiska podobnie jak stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 3 września 2013 roku o sygnaturze akt III AUa 303/13 (Lex nr 1366097), że Sąd nie może ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna. Podkreślić bowiem należy, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą a jego konkretnym pracownikiem.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru a następnie kwoty świadczenia emerytalnego.

W niniejszym postępowaniu istota sporu sprowadzała się do ustalenia czy ubezpieczony w spornym okresie osiągał zarobki w wyższej wysokości niż zarobki, które przyjął organ rentowy przy ustalaniu kwoty należnego mu świadczenia. Bezspornym bowiem było, że ustalenie wyższych zarobków przekładałoby się na wysokość należnego mu świadczenia emerytalnego.

J. R. wniósł o uwzględnienie do obliczenia wysokości świadczenia, wynagrodzenia, jakie osiągała w latach 1976 – 1980 w Przedsiębiorstwie (...) w Ł..

Z tej przyczyny, w niniejszej sprawie, Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące dowód z zeznań świadków oraz analizę dokumentacji związanej ze spornym okresem pracy wnioskodawcy, co pozwoliło w sposób wszechstronny przeanalizować zasadność jego żądania.

Podkreślić należy, że z treści angaży wynika wprost wysokość stawki godzinowej jaką otrzymywał wnioskodawca oraz dodatek za prowadzenie pojazdu, natomiast świadkowie potwierdzili, że wynagrodzenie wnioskodawcy składało się także z dodatku OC w wysokości 10 zł. dziennie, chociaż niektórzy ze świadków nie pamiętali jego wysokości to wskazali, że faktycznie taki składnik wynagrodzenia był wypłacany kierowcom. Co istotne zeznający w sprawie świadkowie byli zatrudnieni na tożsamych stanowiskach co wnioskodawca i pracujących z wnioskodawcą w spornym okresie, a zatem posiadających wiedzę odnośnie charakteru zatrudnienia wnioskodawcy i rodzaju wykonywanych przez niego czynności. Zgromadzone dokumenty, zeznania wnioskodawcy oraz zeznania świadków nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności. Zeznania te są spójne, logiczne, wiarygodne i znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej, stanowiąc tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Należy zauważyć, że w objętych sporem okresach zatrudnienia, wnioskodawca pracę wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy (co jest okolicznością bezsporną), zaś normy czasu pracy określały przepisy prawa pracy. Wnioskodawca wykazał także wysokość stawki godzinowej i dodatków do wynagrodzenia.

Zgodnie zaś z art. 129 § 1 kp w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1975 roku czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 46 godzin na tydzień.

Możliwe było zatem obliczenie miesięcznego wynagrodzenia wnioskodawcy co najmniej za ustawowy czas pracy. Materiał dowodowy wskazywał zaś, iż często odwołujący pracował w nadgodzinach. Wynagrodzenie tak obliczone jest zatem wynagrodzeniem pewnym.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż możliwym jest przyjęcie w miejsce minimalnego wynagrodzenia w jednostkach gospodarki uspołecznionej w okresie od 2 sierpnia 1976 roku do 31 sierpnia 1980 roku wynagrodzenia w oparciu o angaże ze stawką godzinową oraz dodatku za prowadzenie pojazdu. Nie ulega bowiem wątpliwości, że w ww. okresach ubezpieczony świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy i z całą pewnością otrzymywał wynagrodzenie w wysokości określonej w angażach. Ponadto - jak wykazał wnioskodawca za pomocą zeznań świadków - w spornym okresie otrzymywał także dodatek OC w wysokości 10 zł dziennie.

Sąd Okręgowy przyjął wariant II ustalający wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1971, 1972, 1973, 1974, 1978, 1979, 1981, 1985, 1986, 1987, 1990, 1991, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002 w wysokości 77,37%. Dokonując powyższego obliczenia organ rentowy uwzględnił oprócz stawki godzinowej i dodatku za prowadzeniu pojazdu także dodatek OC w wysokości 10 zł, który to zostały wykazany przez wnioskodawcę zeznaniami ww świadków. Podkreślić należy, iż wiarygodność świadków w zakresie wypłaty dodatku OC nie budziała wątpliwości sądu, bowiem z wielu analogicznych spraw wynika, iż w spornym okresie zasadą było wypłacanie kierowcom, zwłaszcza samochodów ciężarowych takiego dodatku.

W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości jakie faktycznie wynagrodzenie osiągał wnioskodawca w spornym okresie i tym samym wykazał on, że w latach 1976 – 1980 osiągała wynagrodzenie wyższe niż przyjęte przez organ rentowy. Wyliczony zaś na ich podstawie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 77,37% i okazał się wyższy od dotychczas przyjmowanego przez organ rentowy względem wnioskodawcy.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przeliczył emeryturę J. R. od dnia 1 października 2016 roku, w ten sposób, iż ustalił wskaźnik podstawy wymiaru w wysokości 77,37% w oparciu o wynagrodzenia z lat: 1971 – 1974, 1977-1979, 1981, 1985-1987, 1990-1991, 1995-1998 i 2000-2002;

W odwołaniu ubezpieczony podał, iż do wyliczenia wysokości emerytury winien być uwzględnione zarobki od 1967- 1969.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił wnioskodawcy zarobków wpisanych w legitymacji ubezpieczeniowej za okres od 1967 roku do 1969 roku, ponieważ w przedmiotowym dokumencie przy wskazanej kwocie zarobków brak jest pieczątki nagłówkowej, natomiast pieczątka imienna jest nieczytelna. W związku z tym nie było - zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego - przy ustalaniu wysokości emerytury przyjąć zarobków wskazanych w legitymacji ubezpieczeniowej za wskazany okres. Okoliczności przeciwnych, wbrew obowiązkowi, wnioskodawca nie udowwodnił, wbrew obowiązkowi z art. 6 kc.

W tej sytuacji Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie w pozostałej części, o czym orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnienim doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

6 XI 2017 roku.

E.W.