Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku B. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 18 sierpnia 2017 r.

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 948/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy B. O. prawa do emerytury, gdyż nie udowodnił on 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Organ odmówił zaliczenia wnioskodawcy do stażu pracy i okresu pracy w warunkach szczególnych od 1 lipca 1974r. do 31 sierpnia 1974r. na stanowisku traktorzysty w (...) w P., ponieważ (...) w P. jako płatnik składek rozlicza się z ZUS-em od 1 stycznia 1975r. Przed tym dniem składki były rozliczane na konta kółek rolniczych. (...) w P. rozliczała składki na koncie płatnika Kółko Rolnicze (...). ZUS ustalił, że skarżący nie był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia w (...) w N. ani w (...) w W..

W odwołaniu z dnia 4 września 2017 roku B. O. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury po zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 1 lipca 1974r. do 31 sierpnai 1974r..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. O., urodzony dnia (...), złożył w 2 maja 2016 roku wniosek o przyznanie emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Skarżący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

W informacji dotyczącej okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca zaznaczył, że w okresie:

- od dnia 25 maja 1972r. do 14 czerwca 1975r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców,

- od dnia 15 czerwca 1975r. do dnia 20 sierpnia 1977r. pracował w (...) w P.;

-od dnia 24 sierpnia 1977r. do dnia 29 czerwca 1985r. pracował w (...) w G.;

-od dnia 1 lipca 1985r. do dnia 31 października 1995r. pracował w (...) w P.;

- od dnia 9 listopada 1995r. do dnia 30 kwietnia 1996r. był zarejestrowany w (...) R.;

- od 1 maja 1996r. do 31 października 1996r. pracował w (...) w P.;

- od dnia 3 grudnia 1996r. do dnia 30 października 1997r. pracował w (...) w P.;

- od dnia 31 października 1997r. do dnia 5 kwietnia 1998r. był zarejestrowany w (...) R.;

- od dnia 6 kwietnia 1998r. do dnia 5 listopada 2003r. pracował w (...) w P.;

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach emerytalnych, informacja dotycząca okresów składkowych i nieskładkowych – k. 5-6 akt emerytalnych, oświadczenie k. 9 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 20 maja 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy B. O. prawa do emerytury, gdyż nie udowodnił on 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy przyjął, że na dzień 1 stycznia 1999 roku, że skarżący udowodnił ogólny staż pracy wynoszący 25 lat ( w tym 23 lata, 5 miesięcy i 12 dni okresów składkowy, 19 dni okresów nieskładkowych i 1 rok 5 miesięcy i 29 dni okresów uzupełniających -rola) oraz staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący 13 lat, 7 miesięcy i 12 dni przypadający w okresach:

- 15 czerwiec 1975r. – 22 sierpień 1977r.

- 1 lipiec 1985r. – 31 października 1994r.

- 1 maj 1995r. – 31 październik 1995r.

- 1 maj 1996r. – 31 październik 1996r.

- 2 czerwiec 1997r. – 30 październik 1997r.

- 6 kwiecień 1998r. – 31 grudzień 1998r.

(dowód: decyzja z dnia 20 maja 2016r. –k. 46 akt emerytalnych)

W dniu 16 czerwca 2016r. pełnomocnik B. O. złożył odwołanie od decyzji z dnia 20 maja 2016r.

W odwołaniu wniósł o zaliczenie B. O. do szczególnego stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) w G. – Ł. od 24 sierpnia 1977r. do dnia 24 kwietnia 1979r. na stanowisku kierowcy ciągnika - traktorzysty i od dnia 8 kwietnia 1981r. do dnia 29 czerwca 1985r. na stanowisku mechanika oraz zasadniczej służby wojskowej od dnia 25 kwietnia 1979r. do dnia 7 kwietnia 1981r. odbytej w trakcie zatrudnienia w (...) w G..

(dowód: odwołanie – k. 3-5 odwrót akt VU 546/16

Decyzją z dnia 28 czerwca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. - po zaliczeniu B. O. do szczególnego stażu pracy okresu zatrudnienia od 1 stycznia 1978r. do 24 kwietnia 1979r. na stanowisku kierowcy ciągnika –ponownie odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury podnosząc, że na dzień 1 stycznia 1999 roku ma staż pracy w warunkach szczególnych wynoszący 14 lat, 11 miesięcy i 6 dni.

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresu zatrudnienia:

- od 24 sierpnia 1977r. do 31 grudnia 1977r. jako stażysta;

- okresu odbywania służby wojskowej od dnia 25 kwietnia 1979r. do dnia 7 kwietnia 1981r.;

- od 8 kwietnia 1981r. do 29 czerwca 1985r. na stanowisku mechanika;

(dowód: decyzja z dnia 28 czerwca 2016r. – k. 40 akt emerytalnych)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 25 maja 2017r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. w sprawie VU 546/16 oddalił odwołanie B. O. od decyzji z dnia 20 maja 2016r.

(dowód: wyrok – k. 49 akt VU 546/16)

W dniu 31 maja 2017r. B. O. złożył do ZUS świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z okresu zatrudnienia w (...) w P. od 1 lipca 1974r. do dnia 31 sierpnia 1974r. w charakterze traktorzysty wnosząc o ponowne rozpoznanie wniosku o emeryturę po zaliczeniu tego okresu do stażu szczególnego.

(dowód: wniosek – k. 85 akt emerytalnych, świadectwo pracy z 31.10.1996r. – k. 87 akt emerytalnych)

Wnioskodawca był zarejestrowany w (...) w P. jako bezrobotny w okresach:

- od dnia 2 listopada 1994 roku do dnia 30 kwietnia 1995 roku,

- od dnia 9 listopada 1995 roku do dnia 30 kwietnia 1996 roku,

- od dnia 4 listopada 1996 roku do dnia 1 czerwca 1997 roku,

- od dnia 31 października 1997 roku do dnia 5 kwietnia 1998 roku,

(dowód: zaświadczenie (...) w P., k. 33 w aktach emerytalnych)

W okresie od dnia 25 maja 1972r. do 14 czerwca 1975r. wnioskodawca pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. W tym okresie wnioskodawca uczęszczał tez do liceum (...) w P.. Okres ten w zakresie niezbędnym do uzupełnienia ogólnego stażu pracy został przez organ rentowy zaliczony jako uzupełniający do stażu emerytalnego (okoliczność bezsporna)

W okresie wakacji od dnia 1 lipca 1974r. do dnia 31 sierpnia 1974r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w P. w charakterze traktorzysty. Pracodawca wystawił mu za ten okres świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: świadectwo z dnia 31 października 1996r. – k. 86-87 akt emerytalnych)

W okresie od 15 czerwca 1975r. do dnia 20 sierpnia 1977r. B. O. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w P. w charakterze traktorzysty. Pracodawca wystawił mu za ten okres świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31.10. 1996r. – k. 20 akt emerytalnych, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 19.10. 2004r. – k. 19 akt emerytalnych)

Wnioskodawca nabył uprawnienia do kierowania ciągnikami od dnia 5 lipca 1976r. (okoliczność bezsporna- zeznania wnioskodawcy)

W okresie od 24 sierpnia 1977r. do dnia 29 czerwca 1985r. B. O. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w G.. Początkowo aż do powołania do wojska (wnioskodawca odbywał Zasadniczą Służbę Wojskową od dnia 25 kwietnia 1979 roku do dnia 7 kwietnia 1981 roku) pracował w charakterze traktorzysty, a po wojsku do dnia 29 czerwca 1985r. w charakterze mechanika.

Wnioskodawca pracując jako traktorzysta wykonywał zamiennie prace polowe i transportowe. Natomiast pracując w charakterze mechanika zajmowała się naprawą traktorów i kombajnów. Prace mechaniczne wykonywał zarówno w kanałach remontowych jak i poza kanałami remontowymi.

Pracodawca wystawił mu za ten okres świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: świadectwo pracy z 29.06.1985r. – k. 21 akt emerytalnych, książeczka wojskowa, k. 17 – 18 w aktach emerytalnych, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 5 grudnia 2017r. od minuty 11:18 do minuty 20:59 )

W okresie od 1 lipca 1985 roku do 31 października 1995 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) w P. na stanowisku traktorzysty, z tym że do 31 października 1994r. w pełnym wymiarze czasu pracy, od dnia 1 listopada 1994r. do dnia 30 kwietnia 1995r. w połowie wymiaru czasu pracy i od dnia 1 maja 1995r. do 31 października 1995r. w pełnym wymiarze czasu pracy.

Pracodawca wystawił mu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych za okres od dnia 1 lipca 1985r. do 31 października 1994r. i od 1 maja 1995r. do 31 października 1995r.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31.10.1995 roku, k. 23 w aktach emerytalnych, świadectwo z 19.10.2004r. – k. 19 akt emerytalnych)

Wnioskodawca był zatrudniony w (...) w P. na stanowisku traktorzysty w pełnym wymiarze czasu pracy także w okresie:

- od 1 maja 1996r. do 31 października 1996r.

- od 2 czerwca 1997r. do 30 października 1997r.

- od 6 kwietnia 1998r. do 5 listopada 2003r.

Pracodawca wystawił mu za te okresy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 19.10. 2004r. – k. 19 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać
w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia wymóg posiadania 15 –letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca miał wymagany 25-letni staż pracy, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Należy zaznaczyć, że wobec tego, że wnioskodawca wystąpił z kolejnym wnioskiem emerytalnym przedmiotem oceny w niniejszej sprawie mógł być jedynie okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w P. od dnia 1 lipca 1974r. do dnia 31 sierpnia 1974r.

Pozostałe bowiem sporne okresy, a mianowicie okres zatrudnienia w (...) w G. – Ł. od 24 sierpnia 1977r. do dnia 24 kwietnia 1979r. i od dnia 8 kwietnia 1981r. do dnia 29 czerwca 1985r. oraz zasadniczej służby wojskowej od dnia 25 kwietnia 1979r. do dnia 7 kwietnia 1981r. odbytej w trakcie zatrudnienia w (...) w G. były już przedmiotem postępowania sądowego w sprawie V U 546/16. Sąd w sprawie VU 546/16 po przeprowadzeniu postępowania dowodowego celem określenia warunków pracy wnioskodawcy w/w okresach, uznał iż brak było podstaw do ich zaliczenia i prawomocnym wyrokiem z dnia 25 maja 2017r. odwołanie wnioskodawcy od decyzji z dnia 20 maja 2016r. odmawiającej mu prawa do emerytury oddalił. Wyrok Sądu w sprawie VU 546/16 na podstawie art. 366 k.p.c. korzysta z powagi rzeczy osądzonej.

W myśl tego przepisu wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Prawomocny wyrok sądu ma zatem powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Innymi słowy, o wystąpieniu stanu powagi rzeczy osądzonej rozstrzyga tożsamość podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia oraz tożsamość stron (tak postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 26 stycznia 2012r. I UK 301/11). Z powagą rzeczy osądzonej mamy zatem do czynienia wówczas, gdy zapadło już prawomocne rozstrzygnięcie dotyczące tego samego przedmiotu postępowania, które toczyło się między tymi samymi stronami. Granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej określa przedmiot rozstrzygnięcia i podstawa faktyczna tego rozstrzygnięcia. Wprawdzie generalnie przyjmuje się, że w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych wyrok nie ma powagi rzeczy osądzonej, jeżeli dotyczy odmowy przyznania świadczenia z ubezpieczenia społecznego, a po jego uprawomocnieniu się organ rentowy wydał nową decyzję, opartą na nowych dowodach mających wpływ na ujawnienie rzeczywistego stanu faktycznego i jego prawidłową ocenę, gdyż wydanie nowej decyzji uprawnia ubezpieczonego do złożenia od niej odwołania i zobowiązuje sąd do sprawdzenia jej prawidłowości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 1984 r., III URN 131/83, OSNCP 1984 nr 10, poz. 177; uchwałę z dnia 3 października 1996 r., II UZP 18/96, OSNAPiUS 1997 nr 7, poz. 117, a poprzednio uchwałę z dnia 20 września 1978 r., II UZP 7/78, OSNCP 1979 nr 3, poz. 48 oraz wyrok z dnia 8 października 1986 r., II URN 182/86, OSNCP 1987 nr 12, poz. 212). Wydanie przez organ rentowy nowej decyzji, także co do świadczenia będącego przedmiotem wcześniejszej decyzji i postępowania wcześniej zakończonego prawomocnym wyrokiem sądu wszczętego w wyniku wniesienia od niej odwołania - co do zasady - uprawnia ubiegającego się o świadczenie do wniesienia kolejnego odwołania do sądu a wszczęta w ten sposób sprawa cywilna nie jest sprawą o to samo świadczenie w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2 KPC (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 19 lutego 2007 r., I UK 266/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 79 oraz z dnia 21 maja 2008 r., I UK 370/07). Dotyczy to również tak zwanej decyzji wykonawczej, czyli decyzji co do świadczenia będącego przedmiotem wcześniejszej decyzji i postępowania sądowego zakończonego prawomocnym wyrokiem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2010 r., II BU 4/10) oraz decyzji organu rentowego odmawiającej ponownego ustalenia prawa do świadczenia na podstawie wniosku złożonego po uprawomocnieniu się wyroku oddalającego poprzednie odwołanie (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r., III UK 100/08, OSNP 2011 nr 1-2, poz. 24; OSP 2011 nr 5, poz. 53, z glosą R. Babińskiej-Góreckiej).

Nie oznacza to jednak, że w sprawie z zakresu ubezpieczenia powaga rzeczy osądzonej nigdy nie ma miejsca. Wszczynające postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych odwołanie od decyzji organu rentowego pełni rolę pozwu, stąd też w sytuacji, gdy o to samo roszczenie między tymi samymi stronami sprawa została już prawomocnie osądzona, sąd powinien odwołanie odrzucić na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 KPC (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1998 roku w sprawie II UKN 105/98, OSNP 1999/16/529). O tożsamości przedmiotu sporu świadczy nie tylko tożsamość żądania zawarta w poszczególnych wnioskach skierowanych do organu rentowego, ale także stan faktyczny i prawny, jaki istniał w chwili zamknięcia rozprawy w poprzednim postępowaniu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1998 r., II UKN 105/98, OSNAPiUS 1999 nr 16, poz. 529).

Przedmiotem sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych jest wprawdzie kontrola decyzji organu rentowego, ale w istocie nie tyle chodzi o tę decyzję, co o ocenę prawidłowości rozstrzygnięcia organu rentowego w zakresie ustalenia prawa do świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Powaga rzeczy osądzonej dotyczy więc tych orzeczeń sądów ubezpieczeń społecznych, których podstawa faktyczna nie może ulec zmianie lub gdy odwołanie od decyzji organu rentowego zostało oddalone po stwierdzeniu niespełnienia prawnych warunków do świadczenia wymaganych przed wydaniem decyzji będącej przedmiotem postępowania sądowego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2005 r., II UK 61/05, OSNP 2006 nr 23-24, poz. 371 oraz wyrok z dnia 14 maja 2009 r., II UK 211/08, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 kwietnia 2006 r., III AUA 3303/04 i postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 października 2006 r., III AUA 842/06, OSA 2007 nr 10, poz. 17).

Decyzją z dnia 20 maja 2016 r., od której ubezpieczony wniósł odwołanie w sprawie VU 546/16, odmówiono mu prawa do emerytury z uwagi na niewykazanie pracy w szczególnych warunkach w czasie zatrudnienia w (...) w G. – Ł. od 24 sierpnia 1977r. do 24 kwietnia 1979r. i od dnia 8 kwietnia 1981r. do dnia 29 czerwca 1985r. oraz nie zaliczenie do szczególnego stażu pracy zasadniczej służby wojskowej od dnia 25 kwietnia 1979r. do dnia 7 kwietnia 1981r. odbytej w trakcie zatrudnienia w (...) w G.. Powyższe sporne okresy były już zatem objęte kontrolą sądu ubezpieczeń społecznych w poprzedniej sprawie VU 546/16 zakończonej prawomocnym wyrokiem. Spór ten został prawomocnie rozstrzygnięty przez Sąd w sprawie VU 546/16 w ten sposób, że odwołanie ubezpieczonego w tym zakresie nie zostało uwzględnione, co oznacza, że ubezpieczony w (...) w G. w okresie od 24 sierpnia 1977r. do 24 kwietnia 1979r. i od dnia 8 kwietnia 1981r. do dnia 29 czerwca 1985r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach, co wyklucza zaliczenie do szczególnego stażu pracy przypadającej w trakcie tego zatrudnienia zasadniczej służby wojskowej od dnia 25 kwietnia 1979r. do dnia 7 kwietnia 1981r.. Z uwagi na przedmiot decyzji z dnia 20 maja 2016 r. (ustalenie niespełnienia przesłanek do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na niewykonywanie przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach w przeszłości tj. w okresie zatrudnienia w (...) w G.), po uprawomocnieniu się wyroku w poprzedniej sprawie VU 546/16, nie mogły zaistnieć zdarzenia powodujące przekształcenie treści stosunku ubezpieczenia społecznego w tym zakresie (nie mogła ulec zmianie podstawa faktyczna rozstrzygnięcia).

Wnioskodawca w niniejszej sprawie nie załączył żadnego nowego dowodu, nie będącego przedmiotem postępowania w sprawie VU 546/16, który mógłby podważyć prawidłowość ustaleń Sądu w sprawie VU 546/16. Należy zatem podnieść, że ustaleniami tymi Sąd w niniejszej sprawie jest związany na podstawie art. 365 k.p.c.

Co więcej wnioskodawca będąc przesłuchany w charakterze strony potwierdził, że będąc zatrudniony w (...) w G. w charakterze traktorzysty, a zatem w okresie od 24 sierpnia 1977r. do 24 kwietnia 1979r. zajmował się wykonywaniem prac polowych i transportowych. Natomiast gdy pracował na stanowisku mechanika po wojsku od dnia 8 kwietnia 1981r. do dnia 29 czerwca 1985r. zajmował się remontami maszyn rolniczych, które to prace wykonywał zarówno w kanałach remontowych jak i poza kanałami.

Do prac w szczególnych warunkach ustawodawca w Dziale VIII – W transporcie i w łączności, w punkcie 3 zalicza prace kierowców ciągników, kombajnistów (dział VIII Wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze).

W świetle przepisów wykazu A wyodrębnienie prac w szczególnych warunkach ma charakter stanowiskowo-branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do obniżonego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej prac nie jest przypadkowy, albowiem specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu i branż determinuje charakter świadczonych w nich prac oraz warunki w jakich są wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie jest zatem możliwe dowolne i swobodne wiązanie konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 roku, II UK 21/10, LEX Nr 619638 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 stycznia 2013 roku, III AUa 849/12, LEX Nr 1271881).

Nie mniej zasada stanowiskowo-branżowego charakteru wyodrębnienia prac kwalifikujących do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym nie ma charakteru absolutnego i w szczególnych okolicznościach sprawy można od niej odstąpić. Może się bowiem zdarzyć, że dany zakład pracy wykonywał także zadania całkowicie odpowiadające innemu działowi gospodarki, a co za tym idzie, szkodliwość danego rodzaju pracy odpowiada szkodliwości pracy przyporządkowanej do innej branży. Decydujące w tym przypadku znaczenie ma to, czy pracownik w ramach swoich obowiązków stale i w pełnym wymiarze czasu pracy narażony był na działanie tych samych szkodliwych czynników, na które narażeni byli pracownicy innego działu przemysłu, w ramach którego to działu takie same prace zaliczane są do pracy w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2016 roku, II UK 352/15, LEX nr 1538673) .

Ustawodawca do prac w warunkach szczególnych zalicza prace kierowców ciągników i kombajnistów ale tylko w branży transportowej. Biorąc jednak pod uwagę specyfikę pracy kombajnisty, który pracuje wszak przy pracach polowych w rolnictwie, a nie w branży transportowej, a mimo to jego praca jest zaliczana przez ustawodawcę do pracy w warunkach szczególnych, należy rozważyć czy prace polowe wykonywane przez traktorzystę są równie obciążające, jak te wykonywane przez kombajnistę. Na tak postawione pytanie odpowiedzieć Sądu jest przecząca.

Praca kombajnisty z uwagi na gabaryty maszyny rolniczej oraz zakres i rodzaj wykonywanych prac polowych (duże zapylenie, temperatura) jest bardziej obciążająca dla zdrowia od prac polowych wykonywanych przez traktorzystę. Zdaniem Sądu z tych przyczyn utożsamianie prac polowych traktorzysty i kombajnisty nie jest uprawnione.

Prace polowe wykonywane przez traktorzystę nie są tak obciążające jak prace świadczone przez kombajnistę, dlatego nie sposób ich zrównać i zaliczyć do prac w warunkach szczególnych. Tylko praca kierowcy ciągnika w transporcie jest pracą w szczególnych warunkach. Jest ona bowiem porównywalna do pracy kierowcy samochodu ciężarowego pow. 3,5 ton, wymaga podobnych kwalifikacji, skupienia na drodze oraz uwagi.

Praca kierowcy ciągnika przy robotach polowych nie jest tak uciążliwa i szkodliwa jak praca kierowcy w transporcie. Skarżący zaś w takiej branży nie pracował, co wyklucza uznanie tych prac za prace w warunkach szczególnych. Wprawdzie skarżący oprócz prac polowych transportował też ciągnikiem różne towary, jednakże prac transportowych, z uwagi na wykonywanie także prac polowych, nie wykonywał w sposób stały jak wymaga tego ustawa.

Również prace mechanika wykonywane przez skarżącego po odbyciu służby wojskowej w (...) w G. w okresie od dnia 8 kwietnia 1981r. do dnia 29 czerwca 1985r. nie były pracami w warunkach szczególnych jak prawidłowo ustalono w sprawie VU 546/16. Wnioskodawca bowiem – jak zeznała także w niniejszej sprawie- prace remontowe maszyn rolniczych wykonywał nie tylko w kanałach remontowych, ale i poza nimi. Ustawodawca zaś do prac w warunkach szczególnych w wykazie A dziale XIV poz. 16 zalicza do prac w warunkach szczególnych tylko prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych. Wnioskodawca takich prac nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Nie wykazanie przez skarżącego, aby pracował w warunkach szczególnych przed wojskiem oraz po jego odbyciu, wyklucza zaliczenie do szczególnego stażu pracy okresu służby wojskowej przypadającej w okresie zatrudnienia w (...) w G..

Wracając do oceny jedynego okresu zatrudnienia, który mógł być przedmiotem badania w niniejszej sprawie, jako nie objęty sprawą VU 546/16, tj. okresu zatrudnienia w (...) w P. od dnia 1 lipca 1974r. do dnia 31 sierpnia 1974r., Sąd nie znalazł podstaw do jego uwzględnienia. Wnioskodawca dysponował za ten okres świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym pracodawca zaświadczył, że w w/w okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku traktorzysty wykonywał prace wymienione w wykazie A dziale VIII poz. 3 pkt 1 załącznika nr 1 do uchwały nr 24 Zarządu (...) z dnia 14 czerwca 1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych kółek rolniczych- uprawniających do wzrostu emerytury-renty inwalidzkiej.

Organ rentowy zakwestionował prawdziwość tego świadectwa podnosząc, że (...) w P. jako płatnik składek rozlicza się z ZUS-em dopiero od 1 stycznia 1975r. Przed tym dniem składki były rozliczane na konta kółek rolniczych. (...) w P. rozliczała składki na koncie płatnika Kółko Rolnicze (...) i skarżący nie został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia w (...) w N. ani w (...) w W.. Z tego względu organ rentowy odmówił zaliczenia spornego okresu nie tylko do szczególnego stażu pracy, ale także do stażu ogólnego.

Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych nie jest warunkiem zatrudnienia. Istotnym jest to, czy praca była rzeczywiście wykonywana. Wnioskodawca zeznał, że pracował w (...) w P. od dnia 1 lipca 1974r. do dnia 31 sierpnia 1974r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku traktorzysty, jak to wynika ze świadectwa pracy.

Sąd nie miał podstaw by zanegować zeznania skarżącego co do pracowniczych warunków zatrudnienia w tym okresie. Wprawdzie wnioskodawca w tym okresie pracował także w gospodarstwie rolnym rodziców, ale zważywszy że był to okres od lipca do sierpnia, kiedy prace w rolnictwie trwają od rana do nocy, ośmiogodzinny dzień pracy w (...) nie wykluczał pracy w gospodarstwie. Nie mniej odmiennie kwestia przedstawia się jeśli chodzi o charakter zatrudnienia. Ze świadectwa pracy wynika li tylko, że wnioskodawca wykonywał prace traktorzysty. Pracodawca nie określił charakteru prac wnioskodawcy. Wnioskodawca załączył do akt oświadczenie współpracownika J. K., który potwierdził, że podczas wakacji w 1974r. pracował on w (...) w P. jako traktorzysta i że jeździł on traktorem po wapno. Z oświadczenia J. K. nie wynika, czy skarżący w okresie wakacji pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie w transporcie. Takie zeznania złożył wnioskodawca. Sąd nie dał wiary wnioskodawcy, że w okresie wakacji w 1974r. wykonywał ciągnikiem wyłącznie prace transportowe. Zeznania wnioskodawcy są niewiarygodne z tego względu, że w tym okresie nie miał uprawnień do kierowania ciągnikiem. Te nabył bowiem dopiero, jak zeznał, w 1976r. Brak uprawnień do kierowania ciągnikiem wyklucza możliwość ustalenia pracy w warunkach szczególnych w transporcie na stanowisku kierowcy ciągnika. Praca w warunkach szczególnych musi być wykonywana zgodnie z obowiązującymi przepisami. Działania sprzeczne z prawem, a do takich należy prowadzenie pojazdów mechanicznych bez wymaganych uprawnień, nie korzystają z ochrony prawnej i nie mogą być premiowane nabywaniem uprawnień emerytalnych. Nawet jeżeliby zatem skarżący w istocie bez wymaganych uprawnień kierował ciągnikiem po drogach publicznych w spornym okresie, to nie może z tego tytułu domagać się uprawnień emerytalnych. Wnioskodawca jednak tej okoliczności nie udowodnił. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych nie określa prac wykonywanych przez wnioskodawcę na stanowisku traktorzysty, a oświadczenie współpracownika nie określa wymiaru czasy w transporcie ani dróg po jakich poruszał się skarżący tj. czy były to drogi publiczne. Z tych względów Sąd uznał zeznania wnioskodawcy co do wykonywania prac w charakterze traktorzysty w transporcie w spornym okresie za gołosłowne.

Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń oddalił odwołanie jako bezzasadne.