Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15.11.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku Z. J. z dnia 31.10.2016 r., odmówił wnioskodawcy przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwagi na nieudowodnienie przez ubezpieczonego 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a jedynie 11 lat, 1 miesiąc i 28 dni. / decyzja k. 25 akt ZUS plik I/.

Przedmiotową decyzję Z. J. uznał za krzywdzącą i w dniu 3.01.2017 r., będąc reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika, złożył od niej odwołanie zaskarżając ją w całości i wnosząc o przyznanie odwołującemu rekompensaty z tytułu niemożliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury, pozostawiając dokonanie szczegółowych wyliczeń rekompensaty organowi rentowemu oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skarżący wyjaśnił, że pracował w warunkach szczególnych w następujących okresach:

1) od 26.06.1979r. do 24.06.1982r. w T. P. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony lecz w świadectwie pracy błędnie wpisano, że pracował jako „kierowca”, podczas gdy w w/w zakładzie pracy były tylko pojazdy powyżej 3,5 tony;

2) od 1.08.1986r. do 31.05.1998r. w (...) S.a. na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony,

3) od 1.06.1998 r. do 31.07.2004 r. w (...) sp. z o.o. na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony, lecz w świadectwie pracy błędnie zaznaczono „nie” w rubryce dotyczącej pracy w warunkach szczególnych, pomimo że wskazane stanowisko pracy wnioskodawcy należy do kategorii prac wykonywanych w warunkach szczególnych;

4) od 2.08.2004r. do 25.05.2006r. w (...) S.A. na stanowiskach: monter sieci elektromagnetycznych oraz kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

Odwołujący argumentował, że łączny okres pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych przekroczył znacznie wymagany okres 15 lat. Wnioskodawca podniósł, że zgodnie z art. 21 ust. 1 w zw. z art. 2 pkt 5 i w zw. z art. 49 i art. 4 pkt. 1-5 i 7 ustawy o emeryturach pomostowych prawo do rekompensaty przysługuje jako odszkodowanie dla osób, które nie nabyły prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, jak też nie nabyły prawa do emerytury pomostowej. Rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, który legitymizuje się okresem pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze wynoszącym co najmniej 15 lat na dzień wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych (art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych), tj. na dzień 1.01.2009r. Podniósł, że po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (art. 49 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych), jak i spełnia wszystkie warunki opisane w art. 49 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż urodził się po 31.12.1948 r., ma okres pracy w warunkach szczególnych wynoszący co najmniej 15 lat, ma ukończone 60 lat, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, wykonywał pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przed dniem 1.01.1999 r., nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy z wnioskodawcą (odpowiednio art. 4 pkt 1-5 i 7 ustawy o emeryturach pomostowy). Konkludując stwierdził, że spełnił wszystkie przesłanki do uzyskania rekompensaty opisane w art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych. / odwołanie k. 2-4/.

W odpowiedziach na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wnosił o jego oddalenie.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że prawomocną decyzją z 27.01.2014r. ZUS uznał wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia od 1.08.1986r. do 31.05.1998r. w (...) tj. 11 lat i 1 m-c i 28 dni, gdzie ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Ponadto organ rentowy podniósł, że prawomocną decyzją z dnia 27.01.20l4r. na podstawie przedłożonej dokumentacji do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresów pracy od 26.06.1979r. do 24.06.1982r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. i od 1.06.1998r. do 31.12.1998r. w (...) sp. z o.o., ponieważ ubezpieczony nie przedłożył na w/w okresy świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ponadto ZUS wskazał, że zgodnie z art. 32 ust. la ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu okresów w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się : 1) okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Konkludując ZUS stwierdził, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wobec czego skarżoną decyzją z 15.11.2016r. organ rentowy odmówił przyznania rekompensaty /odpowiedź na odwołanie - k. 15/.

W piśmie procesowym z dnia 1.03.2017r. organ rentowy wyjaśnił, że tzw. ogólne świadectwo pracy z dnia 30.07.2004r. z (...) sp. z o. o. wystawione na jest na okres zatrudnienia wnioskodawcy od 1.06.1998r. do 31.07.2004r. i pomimo tego, iż wskazuje na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony to doprecyzowuje w swojej treści, iż w ww. okresie ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Co do kolejnego tzw. ogólnego świadectwa pracy z dnia 24.06.l982r. z T. P. organ rentowy wskazał należy, iż prawomocną decyzją z dnia 27.01.2014r. na podstawie przedłożonej dokumentacji do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono wnioskodawcy okresów pracy od 26.06.1979r. do 24.06.1982r. w T. P., ponieważ ubezpieczony nie przedłożył na ww. okresy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Dalej organ rentowy wyjaśnił, że w przypadku kolejnego świadectwa pracy w warunkach szczególnych z dnia 25.05.2006r. z (...) spółka akcyjna Budownictwo Elektroenergetyczne w jego treści wskazano, iż ubezpieczony w okresie od 2.08.2004r. do 25.06.2006r. był zatrudniony stanowisku – monter sieci elektroenergetycznych i kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony, przy czym wskazano w tym świadectwie różne działy tj. wykaz A dział II poz. 1 pkt 31 (monter sieci elektroenergetycznych) oraz wykaz A dział VIII poz. 2 pkt 2 (kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony) wykazu stanowiącego załącznik 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

ZUS argumentował, że skoro wnioskodawca pracował na dwóch różnych stanowiskach w tym samym czasie w szczególnych warunkach lecz nie w obrębie tego samego działu przeto organ rentowy uznał, że brak podstaw do zaliczenia w/w okresu zatrudnienia od 2.08.2004r. do 25.06.2006r. do pracy w warunkach szczególnych jako pracy wykonywanej przed dniem 1.01.2009r. Dalej ZUS dodał, że z orzecznictwa SN wynika, że istnieje możliwość zaliczenia do okresów pracy w warunkach szczególnych różnych prac pod kilkoma pozycjami lecz tego samego działu /pismo procesowe organu rentowego – k. 25-26/.

W piśmie procesowym z 24.03.2017r. odwołujący podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, zarzucając, że ZUS błędnie przyjmuje, że dla uznania pracy w warunkach szczególnych ustawodawca wymaga, aby był to jeden rodzaj pracy czy prac należących do jednego działu, gdyż wystarczające jest wykonywanie takiej pracy lub prac w określonym okresie w pełnym wymiarze czasu pracy /pismo procesowe odwołującego k. 27-28/.

Na rozprawie z dnia 29.11.2017 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku w niniejszej sprawie - pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołania i wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, a pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania / e-protokół rozprawy z dnia 29.11.2017r.: stanowiska stron 00:11:45, 00:18:55/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. J. , urodzony w dniu (...), złożył wniosek o emeryturę w dniu 30.12.2013r.

/ wniosek k. 1 akt ZUS plik I/

Decyzją z dnia 27.01.2014r. ZUS I Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z uwagi na to, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 11 lat, 1 miesiąc i 28 dni. / decyzja z 27.01.2014r. k. 65 w aktach ZUS plik I/.

Następnie Z. J. złożył wniosek o emeryturę w dniu 4.10.2016r.

/ wniosek k. 1 akt ZUS plik II/.

Wnioskodawca Z. J. udowodnił na dzień 1.01.1999 r. staż pracy w wymiarze 30 lat, 9 miesięcy i 16 dni, a w tym okresy składkowe w wymiarze 30 lat, 3 miesięcy i 28 dni, a okresy nieskładkowe w wymiarze 5 miesięcy i 18 dni / niesporne, a nadto karta przebiegu zatrudnienia k. 63 akt ZUS plik I/.

Z. J. posiada uprawnienia do prowadzenia do prowadzenia pojazdów kategorii C od 23 czerwca 1977 r., kategorii D od 6 czerwca 1983r.,a kategorii D i DE od 12 od lipca 1980 r. / zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 26.06.2017r. : 00:09:37, akta pracownicze w kopercie za kartą 54 : kserokopia prawa jazdy k. 12-13 część A/

Odwołujący od 26.06.1979r. do 24.06.1982r. pracował w T. P. na stanowisku kierowcy w pełnym wymiarze czasu pracy.

W/w pracodawca wystawił w dniu 24.06.1982r. świadectwo pracy, w którym podał, że wnioskodawca od 26.06.1979r. do 24.06.1982r. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy.

/ świadectwo pracy k. 9 i k. 9 akt ZUS plik II/

W w/w zakładzie pracy w spornym okresie zatrudnienia od 26.06.1979r. do 24.06.1982r. wnioskodawca wykonywał pracę w Oddziale VI w K.. Pracownicy zatrudnieni w tym czasie w/w Oddziale na stanowisku kierowcy tak jak wnioskodawca prowadzili jedynie pojazdy ciężarowe o ładowności powyżej 3,5 tony. Nie było innych samochodów o ładowności poniżej 3,5 tony, ani samochodów osobowych. Początkowo przez ok. 2 lata odwołujący w pełnym wymiarze czasu pracy i stale przez co najmniej 8 godzin dziennie kierował samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony marki Z. typu wywrotka, którym jeździł do mleczarni na teren budowy i woził kruszywo, żwir i piasek. Następnie przez 6 miesięcy wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy i stale przez 8 godzin dziennie jeździł jako kierowca samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony marki M. z przyczepą, którym woził żwir i piasek z H. w okolicach T. na budowę w T., a także na budowę zbiornika (...) w S., a nadto do Mleczarni i do K. na betoniarnię. Zgodnie zachowanym w dokumentacji pracowniczej pismem z 15.12.1981 r. wnioskodawca pracował w stałej obsadzie na samochodzie marki M. o ładowności 16 ton, a zgodnie z pismem z 2.02.1982r. w stałej obsadzie samochodu marki M. (...) z przyczepą. Później wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy i stale przez 8 godzin dziennie jeździł jako kierowca samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony marki K., którym przewoził piasek na zatory. Wnioskodawca dojeżdżał do pracy codziennie autobusem komunikacji miejskiej. Pracę rozpoczynał o godz. 7.00 i pracował każdego dnia 8 godzin. Była to praca zmianowa. Po zakończeniu zmiany wnioskodawca odstawiał samochód ciężarowy, którym kierował do bazy a stamtąd pojazd przejmował jego zmiennik. W spornym okresie nie było przestojów w pracy. Jeżeli samochód uległ awarii naprawiali go na miejscu mechanicy. Jeżeli usterka była poważniejsza wtedy kierowcy odprowadzali zepsuty pojazd do K. do naprawy i tam dostawali inny samochód ciężarowy powyżej 3,5 tony, którym wykonywali pracę. Wnioskodawca nie był w tym czasie oddelegowany do wykonywania innej pracy, ani nie przebywał na urlopach bezpłatnych.

/ zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 26.06.2017r. : 00:04:50-00:29:46, zeznania świadka T. P. e-protokół rozprawy z 26.06.2017r. : 00:31:39-00:38:19, zeznania świadka S. T. e-protokół rozprawy z 26.06.2017r. : 00:41:19, akta pracownicze w kopercie za kartą 57: świadectwo pracy 2, karta obiegowa zmiany z 23.06.1982r.k. 5, angaż z 30.11.1981 r. k. 8, angaż z 7.08.1981r.k. 9, angaż z 1.12.1980r. k. 10, angaż z 11.09.1980r. k. 11, angaż z 1.04.1980r. k. 12 , umowa o pracę k. 13 oświadczenie k. 14, załącznik do stanowiskowej karty pracy k. 15 i 21, karta obiegowa zmiany k. 16, zakres czynności na stanowisku kierowcy k. 17, oświadczenie k. 20, kartoteka kontrolna k. 23, skierowanie do pracy k. 24, pismo z 16.04.1982r. k. 25angaż z 2.02.1982r. k. 27, pismo z 15.12.1981r. o przeszeregowanie k. 28, upomnienie k. 29, zawiadomienie z 21.01.1982 r. k. 30 /

Odwołujący od 25.06.1982r. do 31.07.1986r. pracował w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego 3,5 tony w pełnym wymiarze czasu pracy / świadectwo pracy k. 12 akt ZUS plik II/

Wnioskodawca Z. J. od 1.08.1986r. do 31.05.1998r. pracował w Przedsiębiorstwie Produkcyjno - Handlowym (...) S.A. w Ł. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

W/w pracodawca wystawił w dniu 1.06.1998r. świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym podał, że wnioskodawca od 1.08.1986r. do 31.05.1998r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymienionym wykazie A dziale VIII poz. 2 pkt 2 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach / świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z 1.06.1998r. k. 10, 12 i w aktach ZUS plik I/

Organ rentowy uznał jako pracę w warunkach szkodliwych okres zatrudnienia wnioskodawcy od 1.08.1986r. do 31.05.1998r. w Przedsiębiorstwie Produkcyjno - Handlowym (...) S.A. w Ł. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony w łącznym wymiarze 11 lat, 1 miesiąc i 28 dni /bezsporne, a nadto decyzja k. 25 plik II akt ZUS/

Z dniem 1.06.1998r. zadania Wydziału (...) i (...) w Przedsiębiorstwie Produkcyjno - Handlowym (...) S.A. w Ł. zostały przejęte przez (...) Sp. z o. o. na podstawie art. 23[1] kodeksu pracy. W związku z przejściem Wydziału (...) i (...) na innego pracodawcę – (...) Sp. z o. o. rozwiązaniu uległa umowa o pracę łącząca Z. J. z Przedsiębiorstwem Produkcyjno - Handlowym (...) S.A. w Ł., a z dniem 1 czerwca 1998 roku Z. J. zawarł umowę z (...) Sp. z o. o., zaś Budownictwo - (...) S.A. w Ł. wydało wnioskodawcy wystawione w dniu 1.06.1998r. w/w świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych /niesporne, a nadto pismo Budownictwo - (...) S.A. w Ł. k. 51, dokumentacja pracownicza w kopercie za kartą 54: pismo z dnia 31.03.1998r. k. 44 część B, pismo z 29.05.1998r. k. 45 część B, umowa o pracę k. 54 część B/.

Z. J. od 1.06.1998 r. do 31.07.2004 r. pracował w (...) sp. z o.o. na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy./ świadectwo pracy z 30.07.2004r k. 5 i w aktach ZUS plik I/

W/w pracodawca wystawił w dniu 30.07.2004r. świadectwo pracy, w którym podał, że wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych /świadectwo pracy z 30.07.2004r. k. 5 i w aktach ZUS plik I/

W w/w okresie zatrudnienia w (...) sp. z o.o. odwołujący na podstawie umowy o pracę z 1.06.1998r. wykonywał pracę w pełnym wymiarze czasu pracy i stale przez co najmniej 8 godzin dziennie kierował samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony marki K., którym woził słupy energetyczne, beton, elementy betonowe na budowę linii energetycznych, a nadto woził tam bębny z kablem służące do naciągania linii energetycznych. Odwołujący woził w/w samochodem ciężarowym powyżej 3,5 tony wymienione elementy betonowe z P. na różne budowy np. w okolic Ł., do W., do P.. Wnioskodawca w w/w okresie zatrudnienia nie kierował pojazdami o ładowności poniżej 3,5 tony. Odwołujący nie miał w tym czasie zmiennika ani pomocnika. Wnioskodawca nie był oddelegowany do wykonywania innych prac.

/zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z 26.06.2017r. : 00:04:50-00:29:46, dokumentacja pracownicza w kopercie za kartą 54: dokumentacja pracownicza w kopercie za kartą 54: pismo z dnia 31.03.1998r. k. 44 część B, pismo z 29.05.1998r. k. 45 część B, karta obiegowa zmiany k. 46 i 47 część B, zaświadczenie k. 48 część B, zaświadczenie k. 50 część B, umowa o pracę k. 54 część B, zakres obowiązków k. 55 część B, angaż z 25.01.1999r. k. 56 część B, angaż z 25.11.1999r. k. 57 część B, zaświadczenie lekarski k. 58 część B, angaż z 10.03.2000 r. k. 59 część B, angaż z 16.01.2001r. k. 61 część B, prawo jazdy k. 63 część B, zaświadczenie lekarskie k. 64 część B, informacja o ryzyku zawodowym na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony k. 65 część B, angaż z 15.01.2003r. k. 66 część B, zaświadczenie lekarskie k. 67 część B, angaż z 22.12.2003r. k. 69 część B, zeznania świadka K. C. e-protokół rozprawy z 15.11.2017r. : 00:08:13, legitymacja świadka k. 70-72 /

Z. J. od 2.08.2004r. do 25.05.2006r. w Przedsiębiorstwie Budowlano - (...) S.A. w Ł. na stanowiskach: monter sieci elektromagnetycznych oraz kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

W/w pracodawca wystawił w dniu 25.05.2006r. świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym podał, że wnioskodawca od 2.08.2004r. do 25.05.2006r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymienionym wykazie A dziale VIII poz. 2 pkt 2 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, oraz na stanowisku montera sieci elektroenergetycznych wymienionym wykazie A dziale II poz. 1 pkt 31 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach/ świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z 25.05.2006r. k. 6, 11 i w aktach ZUS plik I/

W w/w okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 8 godzin dziennie na podstawie umowy o pracę z 2.08.2004r. pracę na stanowisku monter sieci elektrycznej i kierowca samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony

/akta pracownicze w kopercie za kartą 54 : wniosek z 30.07.2004r. k. 2 część A, zaświadczenie lekarskie k. 3 część A, wniosek k. 1 część B, karta obiegowa zmiany k. 2 część B, zaświadczenie o ukończeniu instruktażu ogólnego BHP k. 7 część B, zaświadczenie o ukończeniu instruktażu stanowiskowego BHP k. 8 część B, umowa o pracę k. 9 część B, informacja k. 10 część B, karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku montera sieci elektromagnetycznych oraz kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony k. 12 część B, zaświadczenie lekarski k. 13 część B, zaświadczenie lekarski k. 14 część B, porozumienie zmieniające k. 15 część B, zaświadczenie lekarski k. 16 część B, zaświadczenie lekarski k. 17 część B, porozumienie zmieniające k. 18 część B, wniosek o ukaranie k. 20część B, karta drogowa za kartą 20 część B, podanie k. 1 część C, karta obiegowa zmiany k. 3 część C, świadectwo pracy k. 4 część C, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 4 część C/

Wnioskodawca złożył wniosek o wypłatę rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w dniu 31.10.2016 r. / wniosek - k. 20 akt ZUS plik I/.

Zaskarżoną decyzją z dnia 15.11.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku Z. J. z dnia 31.10.2016 r. odmówił wnioskodawcy przyznania rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwagi na nieudowodnienie przez ubezpieczonego 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a jedynie 11 lat, 1 miesiąc i 28 dni. / decyzja k. 25 akt ZUS/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych wnioskodawcy, jak też w aktach organu emerytalnego, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu. Ponadto Sąd oparł się na zeznaniach świadków i wnioskodawcy, a także na złożonej do akt sprawy oryginalnej zachowanej dokumentacji pracowniczej odwołującego, albowiem dowody te wzajemnie ze sobą korelowały i tworzyły spójną, logiczną całość. Podkreślić należy, że świadkowie mieli pełną wiedzę na temat charakteru pracy odwołującego w badanych okresach zatrudnienia albowiem pracowali razem z wnioskodawcą w tych samych zakładach pracy, a przy tym są dla niego osobami obcymi, a zatem nie mieli żadnego interesu w tym, ażeby zeznawać na korzyść wnioskodawcy.

Sąd uznał ww. materiał dowodowy za wystarczający do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie, czy Z. J. przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W myśl art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2015.965 t.j. ze zm. - dalej ustawa o emeryturach pomostowych), rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX, por. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.03.2016 r., III AUa 1899/15 – LEX 2044406).

Zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2015.965 t.j.) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W myśl art. 23 ust. 1 powołanej ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (ust. 2).

Artykuł 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, tj.: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej, 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat.

Przesłanką negatywną zawartą w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych jest nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W literaturze podkreśla się, że wykładnia art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych nie może prowadzić do absurdalnego wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia.

Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych (tak M. Zieleniecki - Komentarz do art.21 ustawy o emeryturach pomostowych, LEX).

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że odwołujący się nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie natomiast do treści art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016.887 – j.t. ze zm.), za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).

Z § 1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust. 1 rozporządzenia ustala, że za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W niniejszym postępowaniu ubezpieczony Z. J. domagał się ustalenia, że w okresie jego zatrudnienia w T. P. od 26.06.1979 r. do 24.06.1982 r. i w (...) sp. z o.o. od 1.06.1998r. do 31.12.1998r. na stanowisku kierowcy, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako kierowca samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony , a także od 2.08.2004r. do 25.05.2006r. w (...) S.A. na stanowiskach: monter sieci elektromagnetycznych oraz kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i tym samym spełnia warunki do przyznania mu rekompensaty.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011. 237.1412) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia. W myśl § 21-23 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 25 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy. Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 k.p.c., który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Mając powyższe na uwadze podnoszony przez organ rentowy zarzut braku wykazania przez wnioskodawcę wykonywania pracy w warunkach szkodliwych wobec nieprzedstawienia stosownego świadectwa nie mógł odnieść skutku.

Dla rozstrzygnięcia spornej kwestii zasadnym stało się zatem ustalenie, czy praca wykonywana przez ubezpieczonego w spornych okresach była wykonywana w warunkach szczególnych, o jakich mowa w cytowanych wyżej przepisach, wszelkimi środkami dowodowymi, tj. na podstawie zeznań świadków, zeznań samego ubezpieczonego oraz dowodów z dokumentów przedłożonych w toku postępowania dowodowego.

Zdaniem Sądu odwołujący wykazał w niniejszym postępowaniu, że posiada 15 lat stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza treści oryginalnych dokumentów pracowniczych w powiązaniu z zeznaniami świadków T. P. i S. T. pozwala uznać, że w spornym okresie zatrudnienia od 26.06.1979r. do 24.06.1982r. w T. P. wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej 8 godzin dziennie w Oddziale VI w K. wyłącznie pracę na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony, kierując początkowo samochodem marki Z. typu wywrotka, następnie marki M. z przyczepą, a później także marki K.. Potwierdza to oryginalna dokumentacja pracownicza odwołującego z w/w okresu, w której m.in. znajduje się pismo z 15.12.1981 r. zgodnie z którym wnioskodawca pracował w stałej obsadzie na samochodzie marki M. o ładowności 16 ton, a zgodnie z pismem z 2.02.1982r. w stałej obsadzie samochodu marki M. (...) z przyczepą. Trzeba też uwzględnić, że zgodnie z okazanym prawem jazdy Z. J. posiada uprawnienia do prowadzenia do prowadzenia pojazdów kategorii C od 23 czerwca 1977 r., kategorii D od 6 czerwca 1983r.,a kategorii D i DE od 12 od lipca 1980 r.

Z w/w okresu zatrudnienia odwołujący nie posiada świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Faktem jest zatem, że organ rentowy dysponując jedynie świadectwem pracy z 24.06.1982r., w którym pracodawca podał, że skarżący pracował jako „kierowca” nie miał możliwości ustalić wobec braku świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych, że w spornych okresach wnioskodawca pracował wyłącznie i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodów ciężarowych o całkowitej masie powyżej 3,5 tony. Podkreślenia wymaga w tym miejscu to, że dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 roku, I UK 393/10, LEX nr 950426). Zdaniem Sądu w związku z jednoznacznością całego zebranego materiału dowodowego w sprawie, brak stosownego świadectwa pracy wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionych przez pracodawcę nie przesądza o braku możliwości stwierdzenia, że w rzeczywistości odwołujący wykonywał pracy w szczególnych warunkach jako kierowca samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wymienionej w wykazie A dział VIII poz. 2 pkt 2 (kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony) wykazu stanowiącego załącznik 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.. Zważyć bowiem należy, iż brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nie może powodować dla ubezpieczonego tak daleko idących negatywnych skutków, a z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków w osobach pracowników, którzy tak samo jak wnioskodawca pracowali w spornym okresie w T. P. w VI Oddziale K. wynika, że nie było w w/w zakładzie pracy innych samochodów niż ciężarowe powyżej 3,5 tony, ani też nie było w tym okresie przestojów, jak również wnioskodawca i inni kierowcy wykonywali jedynie pracę kierowcy samochodów niż ciężarowe o ładowności powyżej 3,5 tony i nie byli oddelegowani do wykonywania innej pracy.

Badając kolejny sporny okres zatrudnienia wnioskodawcy od 1.06.1998r. do 31.07.2004r. Sąd miał na uwadze, że w świadectwie pracy pracodawca wprost wpisał, że wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony, choć na odwrocie tego świadectwa wpisał, że skarżący nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach. Zdaniem Sądu należy tę ostatnią okoliczność potraktować wyłącznie jako błąd pracodawcy, albowiem z całokształtu materiału dowodowego wynika, że wnioskodawca w tym czasie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej 8 godzin dziennie wykonywał jedynie pracę kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Powyższe wynika z zestawienia zeznań świadka K. C. a także z załączonej do akt dokumentacji pracowniczej skarżącego, w której znajdują się dokumenty z wpisanym stanowiskiem pracy odwołującego kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Przedmiotowy okres zatrudnienia należy zatem także zaliczyć w całości do stażu pracy odwołującego wykonywanej w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako wymienionej w wykazie A dział VIII poz. 2 pkt 2 (kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony) wykazu stanowiącego załącznik 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Odnosząc się do zakwestionowanego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z 25.05.2006r. z (...) S.A. to wskazać należy, że okoliczność że w spornym okresie od 2.08.2004r. do 25.06.2006r. odwołujący miał określone stanowiska pracy jako tzw. stanowiska łączone bo monter sieci elektroenergetycznych i kierowca samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony, nie oznacza, że nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze. Wymóg wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy odnosi się do ciągłego (nieprzerwanego, stałego) wykonywania pracy w rozmiarze pełnych dniówek na stanowisku objętym wykazem prac w szczególnych warunkach. Zaś wykonywanie różnych prac na różnych stanowiskach w ramach dobowego wymiaru czasu pracy kwalifikuje się jako spełnienie przesłanki wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia. Kwestia dopuszczalności zaliczania różnych prac w ramach dobowego wymiaru czasu pracy do uprawnień emerytalnych w wieku obniżonym była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego (m.in. w wyroku z dnia 27 stycznia 2012 roku w sprawie II UK 103/11 opublikowanym w LEX nr 1130388), który przyjął, że pracownik, który u jednego pracodawcy w tym samym czasie (okresie) wykonywał różne rodzaje pracy w szczególnych warunkach (wymienione w załączniku do rozporządzenia - wykaz A), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie powinien być pozbawiony uprawnienia do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do emerytury na podstawie art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Pogląd ten Sąd Okręgowy w Łodzi przyjmuje jako własny i w rezultacie uznał, że potwierdzony świadectwem pracy z 25.05.2006r. okres zatrudnienia od 2.08.2004r. do 25.06.2006r. na stanowisku – monter sieci elektroenergetycznych i kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony, w pełnym wymiarze czasu pracy zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych wymienionej w wykazie A dział II poz. 1 pkt 31 na stanowisku monter sieci elektroenergetycznych oraz wymienionej w wykazie A dział VIII poz. 2 pkt 2 na stanowisku kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony - wykazu stanowiącego załącznik 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Podsumowując, stwierdzić zatem należy, że po uwzględnieniu ww. okresów zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych, łącznie z uznanym przez organ rentowy okresem w wymiarze 11 lat, 1 miesiące i 28 dni, odwołujący spełnia, wynikający z treści art. art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, wymóg legitymowania się co najmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach z art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, orzekając jak w sentencji.

Z uwagi na wynik postępowania Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( t. j. Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawcy kwotę 180zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego z pouczeniem o sposobie i terminie do wniesienia apelacji, wypożyczając akta rentowe.

A.P.