Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W., dnia 19-09-2013 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu IX Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Tomasz Zawiślak

Protokolant: Agnieszka Baca-Domin

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2013 r. we W.

na rozprawie

sprawy z powództwa W. K.

przeciwko Skarbowi Państwa -Prokuraturze Rejonowej dla W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 2400 zł wraz z należnym podatkiem VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Sygn. akt IX C 734/12

UZASADNIENIE

Powód W. K.wniósł (po sprecyzowaniu powództwa) o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Prokuratury Rejonowej dla W.kwoty 40 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz Rodzinnego (...) nr (...)we W.kwoty 10 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Nadto powód zażądał zwrotu kosztów procesu według norm przypisanych.

Powód podniósł, że postępowanie w sprawie oznaczonej sygn. akt Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05 było prowadzone przez Prokuraturę Rejonową dla W.przewlekle, przez okres 15 lat. W konsekwencji w ocenie powoda doszło do naruszenia jego dóbr osobistych, a w szczególności naruszone zostało przysługujące mu prawo do sądu. Powód wskazał, że krzywda, której doznał materializuje się w fakcie, że w chwili obecnej nie może swobodnie dysponować swoją wolnością. W przypadku wcześniejszego zakończenia przedmiotowego postępowania karnego powód odbyłby już orzeczoną w stosunku do niego karę pozbawienia wolności, ewentualnie mógłby skorzystać z dobrodziejstwa wyroku łącznego.

Ponadto powód podał, że wielokrotnie odmawiano mu przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, warunkowego przedterminowego zwolnienia w innych sprawach, z uwagi na toczące się w/w postępowanie przygotowawcze, które ostatecznie zakończyło się wyrokiem skazującym z dnia 2.02.2006 r. Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu, sygn. akt V K 2580/05.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenia powództwa w całości, o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W pierwszej kolejności pozwany wskazał, że nawet gdyby uznać, że roszczenie powoda za zasadne, czemu jednak strona pozwana zaprzeczyła, roszczenie to uległo przedawnieniu. Pozwany powołał się na brzmienie art. 4421 § 1 k.c. W ocenie pozwanego nie ulega wątpliwości, że rzekome naruszenie dóbr osobistych powoda ustało z dniem 2.02.2006 r., tj. w terminie wydania skazującego wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu, sygn. akt V K 2580/05. W tym też terminie pozwany nie mógł mieć wątpliwości, co do rzekomej szkody i osoby, która w przekonaniu powoda szkodę tę wyrządziła.

Odnosząc się zaś do istoty sprawy pozwany wskazał, że powód nie udowodnił zasadności swojego roszczenia, jego wysokości i nie wykazał rzekomej krzywdy jakiej doznał, która miała by być konsekwencją zawinionego działania pozwanego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21.03.1991 r. przeciwko powodowi wszczęto postępowanie przygotowawcze w sprawie o czyn z art. 209 d.k.k. (obecnie art. 281 k.k.).

Dowód:

-

postanowienie o wszczęciu śledztwa z dnia 21.03.1991 r. (k. 2 - akt podręcznych prokuratora Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05)

-

postanowienia o przedstawieniu zarzutów z dnia 21.03.1991 r. (k. 4 akt podręcznych prokuratora Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05, k. 39)

W dniu 22.05.1991 r. Prokurator Rejonowy dla W.zawiesił śledztwo w ww. sprawie.

Dowód:

-

postanowienie z dnia 22.05.1991 (k. 6 akt podręcznych prokuratora Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05)

W dniu 27.05.1991 r. Prokuratura Rejonowa dla W.zwróciła się od Komendy Rejonowej Policji z wezwaniem o ustalenie miejsca pobytu powoda. W odpowiedzi wskazano, że powód nie przebywa w miejscu swojego zamieszkiwania.

Dowód:

-

wezwanie o ustalenie miejsca pobytu powoda z dnia 27.05.1991 r. (k. 78 akta sprawy karnej V K 2580/05)

-

pismo Komendy Rejonowej Policji W. z dnia 10.05.1991 r. (k. 81 akt akta sprawy karnej V K 2580/05)

W dniu 26.10.1994 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej dla W. prowadzący postępowanie wydał nakaz wydania i doprowadzenia powoda.

W 1997 r. ww. Prokurator wystąpił z zapytaniem o karalności powoda. Następnie w dniu 26.08.1997 r. zarządził sporządzenie wywiadu środowiskowego, uzupełnienie danych osobowych oraz zapoznanie podejrzanego z materiałem postępowania.

W dniu 12.09.1997 r. sporządzony został wywiad środowiskowy, z którego wynikało, że powód nie przebywa w miejscu zameldowania.

Dowód:

-

nakaz sprowadzenia powoda z dnia 26.10.1994 oraz nakaz wydania powoda z dnia 26.10.1994 r. (k. 9-10 akt podręcznych prokuratora Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05)

-

zapytanie o karalności osoby W. K. z dnia 28.05.1997 r. (k. 45-46 oraz w akt podręcznych prokuratora Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05 k.)

-

zarządzenie z dnia 26.08.1997 r. (k. 15 akt podręcznych prokuratora Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05)

-

wywiad środowiskowy z dnia 12.09.1997 r. (k. 142 akt sprawy karnej V K 2580/05)

W okresie od końca 1997 r. do końca marca 2000 r. organ prowadzący postępowanie nie przeprowadził żadnych czynności w sprawie. Następnie wystąpił z zapytaniem o karalność powoda i otrzymał taką informacje w dniu 07.04.2000 r.

Dowód:

-

zapytanie o karalność – informacja z dnia 07.04.2000 r. (k. 151 akta sprawy V K 2580/05)

W dniu 19.08.2005 r. Prokuratura Rejonowa dla Wrocławia – Starego Miasta wystąpiła do Naczelnika Komisariatu Policji W. z zapytaniem, czy powód przebywa w warunkach więziennych.

W dniu 25.08.2005 r. zostało wydane postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania.

Dowód:

-

wniosek z dnia 19.08.2005 r. skierowany do Naczelnika KP W. w przedmiocie sprawdzenia czy powód przebywa w warunkach więziennych (k. 16 akt podręcznych prokuratora Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05)

-

postanowienie z dnia 25.08.2005 r. o podjęci zawieszonego śledztwa (k. 17 akt podręcznych prokuratora Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05)

W okresie od 1991 – 2005 r. powód nie występował z wnioskami o udzielenie informacji, na jakim etapie jest w/w postępowanie. Powód nie informował także ww. Prokuratury o miejscu swojego stałego pobytu.

Dowód:

-

przesłuchanie J. D., w charakterze strony pozwanej (k.87)

W dniu 06.12.2005 r. Prokuratura Rejonowa dla W.w sprawie o sygn. akt 2 Ds. 310/05 wniosła przeciwko powodowi akt oskarżenia do tut. Sądu.

Dowód:

-

akt oskarżenia z dnia 06.12.2005 r. (k. 40-44)

Powód wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia V Wydział Karny z dnia 2 lutego 2006 r., sygn. akt V K 2580/05 uznany został za winnego zarzucanego mu czynu i skazany na karę 1 i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 3.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia postanowieniem z dnia 06.05.2008 r. zarządził wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności.

Na skutek wniosków powoda odroczono wykonanie kary pozbawienia wolności do dnia 13.06.2009 r.

Postanowieniem z dnia 09.10.2009 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia nie uwzględnił wniosku powoda i odmówił mu warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej w/w wyrokiem. Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowieniem z dnia 07.01.2010 r. utrzymał w mocy w/w postanowienie.

Dowód:

-

wyrok z dnia 2 lutego 2006 r. Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu V Wydział Karby, sygn. akt V K 2580/05 (k. 198 – akt sprawy karnej V K 2580/05)

-

postanowienie z dnia 06.05.2008 r. Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia (k. 39 akt Sądu Okręgowego we Wrocławiu sygn. akt I C 1061/11)

-

postanowienie z dnia 13.06.2008 r. Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia (k. 40 akt Sądu Okręgowego we Wrocławiu sygn. akt I C 1061/11)

-

postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 09.10.2009 r. (k. 47)

-

postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu IV Wydział Karny Odwoławczy z dnia 07.01.2010 r. (k. 44)

-

przesłuchanie powoda (k. 73-74)

Powód w dniu 13.04.2010 r. wystąpił z prośbą o ułaskawienie. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia postanowieniem z dnia 15.07.2010 r. wydał negatywną opinię.

Dowód:

-

prośba powoda z dnia 13.04.2010 r. (k. 2 – sygn. akt IV Ko 1487/10)

-

postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 15.07.2010 r. w przedmiocie wniosku powoda o ułaskawienia (k. 45 akt Sądu Okręgowego we Wrocławiu sygn. akt I C 1061/11)

Powód pozwem z dnia 29.08.2011 r. wystąpił do Sądu Okręgowego we Wrocławiu o zasądzenie od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia V Wydziału Karnego na jego rzecz kwoty 80 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Wyrokiem z dnia 12.01.2012 r., sygn. akt I C 1061/11 Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił powództwo

Dowód:

-

pozew z dnia 29.08.2011 r. (k. 2-3 akt I C 1061/11)

-

wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 12.01.2012 r., sygn. akt I C 1061/11 (k. 68-71 akt I C 1061/11)

-

zeznania powoda protokół rozprawy z dnia 25.03.2013 r. (k. 73-74)

Powód był 17 krotnie karany, nie wliczając w to wyroków łącznych, także w warunkach recydywy wielokrotnej (art. 64 § 2 k.k.). W okresie od 1991 – 2006 r. powód przebywał w różnych placówkach penitencjarnych, gdzie odbywał kary orzeczone prawomocnymi wyrokami różnych Sądów.

W okresie, kiedy powód korzystał z warunkowego zwieszenia wykonania kary, podjął działania zmierzające do ustabilizowania swojej sytuacji życiowej, jednak ponownie popełnił czyn zabroniony, co skutkowało zarządzeniem wykonania kary.

Dowód:

-

informacja o osobie z Krajowego Rejestru Karnego z dnia 04.06.2013 r. (k. 88-90)

-

przesłuchanie powoda (k. 73-74)

-

zeznania świadka J. T. (k. 87)

Sąd zważył co następuje:

Stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów wskazanych w poprzedniej części, zeznań świadka J. T. i przesłuchania stron. Dowody te nie były kwestionowane przez strony.

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W zakresie rozważań prawnych w pierwszej kolejności wskazać należy, że żądania powoda należało rozpoznać w świetle art. 417 § 1 k.c. oraz art. 448 k.c.

Zdaniem Sądu skuteczny okazał się podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia i już tylko z tej przyczyny powództwo podlegało oddaleniu.

Zdaniem Sądu w zakresie przedawnienia miał zastosowanie art. 442 ¹ k.c.

Zgodnie art. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2007 r. Nr 80, poz. 538) do roszczeń, o których mowa w art. 1 (o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym), powstałych przed dniem wejścia w życie powołanej ustawy (10 sierpnia 2007 r.), a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się przepisy art. 442 ¹ k.c.

Zgodnie z art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Termin przedawnienia, o którym mowa w art. 442 ¹ k.c. dotyczy wszelkich roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, w tym też roszczeń majątkowych o naprawienie krzywdy niemajątkowej określonych w art. 445 k.c. i art. 448 k.c” (zob. wyrok Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 czerwca 2013 r., sygn. akt I ACa 375/13, Lex nr 1342254; G. Bieniek [w] Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga III – Zobowiązania, Tom I, Warszawa 1996, s. 346).

Nawet gdyby przyjąć, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda (w szczególności wolności osobistej) czy też prawa do sądu, na skutek przewlekle prowadzonego postępowania przygotowawczego, to naruszenie to ustało najpóźniej w dacie wydania wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia, sygn. akt V K 2580/05, tj. 2.02.2006 r. Należy przyjąć, iż najpóźniej w tej dacie powód wiedział już o naruszeniu jego dóbr czy praw (z czego wywodzi roszczenia pieniężne) na skutek przewlekłego prowadzenia postępowania przygotowawczego i podmiocie, który się tego dopuścił. Nie można przyjąć, iż wiedzę tę powód uzyskał dopiero z chwilą oddalenia jego powództwa przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia – Śródmieścia. Wprost przeciwnie fakt wytoczenia tego powództwa pośrednio wskazuje, że powód dostrzegał już wcześniej naruszenie jego dóbr osobistych na skutek zbyt długiego prowadzenia postępowania karnego w którym domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 80 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Błędne oznaczenie strony pozwanej w tym zakresie obciąża wyłącznie powoda.

Należało zatem uznać, iż najpóźniej z dniem 2.02.2006 r. rozpoczął bieg 3 letni termin przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem, który ostatecznie upłynął 2.02.2009 r.

W judykaturze wskazuje się, że trzyletni okres przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ma funkcje dyscyplinujące poszkodowanego, aby nie zwlekał ze skorzystaniem z przysługujących mu praw, by dochodził roszczeń w warunkach umożliwiających zebranie dowodów, ich przeprowadzenie przez sąd i dokonanie oceny (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 kwietnia 2013 r., sygn. akt I ACa 1348/12, LEX nr 1313320).

Dla porządku należy dodać, iż w okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób dopatrzyć się sprzeczności podniesienia zarzutu przedawnienia z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Trudno nawet wskazać, jakie zasady miałyby zostać naruszone poprzez podniesienia ww. zarzutu .

Jedynie ubocznie należy wskazać, iż nawet przy przyjęciu, że roszczenia powoda się przedawniły, jego powództwo i tak nie zasługiwałoby na uwzględnienie.

Powód nie sprostał ciężarowi dowodu (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.) w zakresie adekwatnego związku przyczynowego (art. 361 § 1 k.c.) pomiędzy działaniami (zaniechaniami) strony pozwanej a rzekomą szkodą niemajątkową (krzywdą wynikającą z naruszenia dóbr osobistych, w szczególności wolności osobistej, czy też prawa do sądu).

Należy przyznać, iż - obiektywnie oceniając - w/w postępowanie przygotowawcze toczyło się przewlekle. W tym zakresie można mówić o bezprawności. Z akt postępowania wynika, iż były okresy (trwające nawet kilka lat), w których nie podejmowano żadnych czynności procesowych, lub ograniczano się do czynności „pozorujących” prowadzenie postępowania. Dotyczyło to w szczególności zleconych czynności poszukiwawczych Policji, ale także organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Z akt nie wynika, aby zachodziły obiektywne przeszkody w jego prowadzeniu. Nie potwierdziły się twierdzenia strony pozwanej, iż przeszkodą taką było ukrywanie się powoda przed organami ścigania, gdyż w tym samym czasie był on pozbawiony wolności w związku z innymi sprawami. Niewątpliwie problemem o charakterze technicznym, czy też organizacyjnym, była znaczna ilość postępowań karnych prowadzonych przeciwko niemu, w szczególności równolegle. Nie uzasadniało to jednak kilkuletnich bezczynności.

Z drugiej strony trzeba podkreślić, iż już po wydaniu wyroku z dnia 2.02.2006 r. pozwany dwukrotnie wystąpił z wnioskiem o odroczenie wykonania kary, a ostatecznie o zawieszenie jej wykonania. Świadczy to o sprzeczności logicznej w twierdzeniach powoda, iż był zainteresowany jak najszybszym skazaniem i odbyciem kary za popełnione przestępstwo.

Ponadto powód nie wykazał, że to toczące się postępowanie o sygn. akt Ds. 1275/91, a następnie 2 Ds. 310/05 miało wpływ na ewentualną możliwość skorzystania z wydania wyroku łącznego czy też warunkowego przedterminowego zwolnienia, a nie kolejno wprowadzane do wykonania kary z licznych wyroków skazujących.

Zgodnie z art. art. 77 § 1 k.k. skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbywania reszty kary tylko wówczas, gdyby jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że oskarżony po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

Przesłanką warunkująca skorzystanie z dobrodziejstwa w/w instytucji jest pozytywna prognoza kryminologiczno-społeczna wobec skazanego. Zachodziły poważne wątpliwości, czy powód spełniał te warunki. Dał temu wyraz tut. Sąd odmawiając powodowi warunkowego zawieszenia kary postanowieniem z dnia 09.10.2009 r., co także znajduje wyraz w ocenie wniosku powoda o ułaskawienie. Powód był bowiem skazany 17 razy (pomijając wyroki łączne), w tym także w warunkach art. 64 § 2 k.k.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Strona pozwana wygrała proces w całości, a jej koszty obejmowały koszty zastępstwa procesowego przez Radce prawnego według stawki minimalnej (2.400 zł).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu przez adw. J. M. Sąd orzekł na podstawie § 6 pkt 5, § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.).