Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 13 czerwca 2016 r., C. P., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika z wyboru w osobie radcy prawnego K. R., wniósł pozew przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu w Ł. w związku z naruszeniami jego dóbr osobistych w postaci czci, godności osobistej, poczucia własnej wartości, zdrowia, prawa do humanitarnego traktowania, prawa do bycia pozbawionym wolności w warunkach gwarantujących poszanowanie godności, prawa do intymności oraz prawa do prywatności i zdrowia, do których doszło, zdaniem powoda, podczas jego pobytu w pozwanej placówce penitencjarnej w okresie od lutego 2015 r. do grudnia 2015 r.

Jako podstawę żądania powód wskazał art. 23 i 24§1 k.c. w zw. z art. 448 k.c.
i w z naruszeniem art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz w zw. z art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

C. P. wniósł o:

- zobowiązanie pozwanego do przeproszenia jego osoby za dokonane już naruszenia dóbr osobistych, których skutków nie da się usunąć, poprzez zamieszczenie na koszt pozwanego
w ciągu 7 dni od uprawomocnienia się wydanego w niniejszej sprawie wyroku, na stronie internetowej (...) ( (...) w dziale Ogłoszenia i Komunikaty, tekstu o następującej treści: „ Wyrażam ubolewanie, że (...)dopuścił się naruszenia dóbr osobistych Pana C. P. poprzez umieszczenie go w jednostkach penitencjarnych nie spełniających standardów cywilizowanego państwa i za wszystkie wyrządzone Panu C. P. szkody niematerialne szczerze przepraszam”, dostępnego na tej stronie przez 30 dni;

- zasądzenie od pozwanego kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

- zasądzenie od pozwanego kwoty 5.000 zł na cel społeczny: na rzecz Fundacji (...) ( Organizacji (...)).

W uzasadnieniu C. P. podniósł, że w trakcie jego osadzenia w Areszcie Śledczym w Ł. panowały złe warunki bytowe które miały negatywny wpływ na jego zdrowie, wśród których wskazał: zagrzybienie i wilgoć w celach oraz panującą w nich zbyt niską temperaturę
w okresie zimowym związaną między innymi z nieszczelnością okien. Wskazywał na zaniedbaną wentylację, nieosłonięte przewody elektryczne i ograniczony dostęp do światła słonecznego z uwagi na zbyt mały rozmiar okien oraz przesłonięcie ich tzw. blendami i związaną z tym konieczność korzystania z o świetlenia jarzeniowego, które spowodowało pogorszenie się jego wzroku. Nadto, zdaniem powoda, spanie na niewygodnych łóżkach spowodowało u niego uszkodzenie kręgosłupa. Oprócz tego powód wskazywał na nieodpowiednie wyposażenie cel w meble i urządzenia sanitarne, których stan techniczny powodował niebezpieczeństwo przypadkowego uszkodzenia ciała
i trudności w utrzymaniu tych sprzętów w czystości, brak dostępu do ciepłej wody, niewystarczający przydział środków do higieny osobistej i związane z tym trudności w utrzymaniu czystości w celach, ograniczoną możliwość do korzystania z kąpieli, która przysługiwała osadzonym raz w tygodniu przez kilkanaście minut. Powód zarzucał, iż pozwany nie zapewnił mu warunków do wykonywania czynności higienicznych i fizjologicznych w warunkach umożliwiających realizowanie prawa do intymności i skarżył się na to, że plac spacerowy jest wybetonowany, za mały i zadaszony specjalną siatką ograniczającą dostęp do światła słonecznego. Wskazywał na zbyt długi czas oczekiwania
w pozwanej placówce penitencjarnej na poradę lekarską oraz wulgarne zachowanie personelu pozwanego. Oprócz tego zarzucał niewłaściwą organizację widzeń, w tym niehigieniczne kąciki zabaw dla dzieci.

Na rozprawie w dniu 17 stycznia 2018 roku powód oświadczył, że pozwem i swoim roszczeniem objął okres 10 miesięcy 2015 roku (luty-grudzień).

(pozew k. 4-7v.; pismo powoda k. 13-13v.; protokół z rozprawy z dnia 17.01.2018 r. [adn.: 00:42:32 k. 276v.)

W odpowiedzi na pozew z dnia 22 grudnia 2016r. pozwany Skarb Państwa – Areszt Śledczy w Ł. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł, że zarzuty powoda są całkowicie bezpodstawne, subiektywnie przedstawione, a nadto w żaden sposób nie udowodnione.

Zdaniem pozwanego, w niniejszej sprawie nie zachodzą żadne przesłanki niezbędne do stwierdzenia naruszenia dóbr osobistych powoda, w tym w szczególności przesłanka bezprawnego zachowania pozwanego.

Pozwany przyznał, że C. P. przebywał w Areszcie Śledczym w Ł.
w okresie od 26 lutego 2015 r. do 26 stycznia 2016 r.

Odpierając zarzuty wskazane w pozwie podniósł, że: C. P. we wskazanym okresie miał (oraz ma nadal) ma zapewnioną opiekę medyczną podstawową i specjalistyczną. Był wielokrotnie konsultowany okulistycznie, neurologicznie i psychiatrycznie.

Dwie skargi złożone przez powoda do Sądu Okręgowego w Łodzi VI Wydziału Penitencjarnego (sygn. VI Pen 646/15 i VI Pen 531/16) , w których powód zarzucał pozwanemu niewłaściwą opiekę medyczną, zostały uznane za bezzasadne.

Odnosząc się do zarzutu powoda dotyczącego niewłaściwego stanu i powierzchni pól spacerowych pozwany wskazał, że zarówno ich powierzchnia, jak i stan techniczny, są prawidłowe.

Pozwany argumentował, że Administracja Aresztu, działając na podstawie Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości dnia 28 stycznia 2014 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, umożliwia osadzonym zachowanie zasad higieny. Przybory do golenia, mydło, krem, proszek do prania, papier toaletowy, szczoteczkę i pastę do zębów każdy z osadzonych otrzymuje raz w miesiącu, ponadto raz w miesiącu wydaje się środek do czyszczenia urządzeń sanitarnych, proszek do szorowania, płyn do mycia naczyń oraz pastę do podłóg. Wydawanie kolejnych racji środków czystości odbywa się na prośbę osadzonego zgłoszoną do wychowawcy danego oddziału. Środki higieniczne osadzeni mogą otrzymywać w paczkach, jak również dokonywać zakupów
w kantynie.

Kwestia minimalnego standardu utrzymania higieny przez mężczyzn przebywających
w zakładach karnych została uregulowana w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 roku w sprawie Regulaminu organizacyjno – porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. z 2003 r., Nr 152) oraz Regulaminu organizacyjno – porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz.U. Nr Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 roku w s sprawie Regulaminu organizacyjno – porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz.U. Nr 152, poz. 1493).
Z wymienionych wyżej przepisów wynika, że skazany/tymczasowo aresztowany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli. Częstsze kąpiele przysługują osadzonym mężczyznom zatrudnionym przy pracach brudzących oraz chorym według wskazań lekarza. Możliwe jest także w indywidualnych uzasadnionych wypadkach uzyskanie zgody dyrektora na dodatkową kąpiel. Każdy osadzony, w tym powód miał możliwość skorzystania co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli, natomiast od maja 2016 r. istnieje możliwość realizacji kąpieli dwa razy
w tygodniu. Pozwany wskazał, że powód od 4 sierpnia 2016 r. jest zatrudniony nieodpłatnie jako pracownik ogólnobudowlany i realizuje kąpiel codziennie po zakończonej pracy. Pozwany podnosił, że w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 marca 2015 r., sygn. akt U 6/14, uznano wyżej wymienione przepisy, zaskarżone przez Rzecznika Praw Obywatelskich,
za zgodne z Konstytucją.

Pozwany podniósł, że łóżka w Areszcie Śledczym w Ł. są łóżkami standardowo stosowanymi w jednostkach penitencjarnych, a także w jednostkach wojskowych, noclegowniach. Łóżka tego typu nie posiadają dodatkowego wyposażenia. Oświadczył, że stan sanitarny urządzeń, wyposażenia i pomieszczeń jednostki jest pod ciągłą kontrolą i jest utrzymywany na poziomie gwarantującym funkcjonalność i bezpieczeństwo użytkowania.

Pozwany podkreślił, że w okresie pobytu powoda, warunki bytowe, w tym cele mieszkalne w Areszcie Śledczym w Ł. wyposażone były zgodnie Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 z dnia 2014 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych
w zakładach karnych aresztach śledczych. Stan sprzętu jest sukcesywnie badany podczas corocznych przeglądów kwatermistrzowskich, a nadto przypadku usterek lub zużycia sprzętu jest on naprawiany lub wymieniany. Pozwany podkreślił, że osadzeni zgłaszali i zgłaszają uwagi dotyczące wyposażenia oraz sprzętu do administracji jednostki, a wszelkie usterki sprzętu kwatermistrzowskiego zgłoszone przez osadzonych są usuwane niezwłocznie.

W kwestii zarzutu dotyczącego zamontowania przesłon okiennych, a także ograniczenia dopływu powietrza oraz światła naturalnego pozwany podniósł, iż zgodnie ze specyfiką jednostki (I kategoria zabezpieczenia), otwory okienne wszystkich cel mieszkalnych, w których przebywają osadzeni, muszą być zabezpieczone kratą okienną odpowiednią do wymogów techniczno - ochronnych oraz posiadać przesłonę okienną. W rozwiązaniu materiałowo – konstrukcyjnym przesłon, które zostały zamontowane w oknach cel w pawilonach mieszkalnych Aresztu Śledczego w Ł., zastosowano płyty poliwęglanowe ze względu na ich zwiększoną odporność na zarysowanie, na bardzo wysoką udarność, doskonałą transparencję światła oraz zwiększoną odporność na warunki atmosferyczne. Płyty te posiadają Aprobaty Techniczne ITB
i liczne certyfikaty zagraniczne potwierdzające możliwość ich stosowania w budownictwie. Odpowiednia przenikalność płyt nie powoduje znacznego ograniczenia dopływu do celi światła słonecznego. Przesłony okienne zamontowane są równolegle w stosunku do otworów okiennych z zachowaniem do 30 cm odstępu w celu zapewnienia wymiany powietrza podczas wietrzenia cel (nawiew zimnego powietrza odbywa się spodnią nieosłoniętą częścią, natomiast wywiew przestrzeniami bocznymi). Ponadto, zgodnie z obowiązującymi przepisami wentylacja
w Areszcie jest poddawana corocznie okresowym kontrolom w zakresie, przewodów kominowych, spalinowych i wentylacyjnych. Wyniki kontroli są pozytywne.

W celach zamontowane jest oświetlenie jarzeniowe, typowe w tego rodzaju jednostkach, które również jest stosowane w bardzo wielu instytucjach, szkołach, jednostkach wojskowych
i szpitalach i w zależności od wielkości celi jest to jedna belka o mocy 2x36 wat plus dodatkowo w kąciku sanitarnym 25 wat lub w celi o większej powierzchni dwie belki o mocy 2x36 wat plus 25 wat w kąciku sanitarnym. Istnieje możliwość używania przez osadzonych dodatkowego oświetlenia. Oświetlenie jarzeniowe jest dopuszczalne do używania w pomieszczeniach mieszkalnych.

Pozwany podkreślił, że cele mieszkalne w Areszcie Śledczym w Ł. spełniają wymogi Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 roku oraz obecnie obowiązującej z dnia 24 stycznia 2014 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych
w zakładach karnych i aresztach śledczych. Wszystkie cele mieszkalne w Areszcie Śledczym są zgodne z wytycznymi ogólnobudowlanymi. Wyposażone są w węzły sanitarne, w skład których wchodzi miska ustępowa, automat płuczący, umywalka z doprowadzeniem zimnej, bieżącej wody. Administracja jednostki nie ma obowiązku doprowadzenia do cel mieszkalnych ciepłej wody. Strona pozwana zaprzecza twierdzeniu powoda, aby w ciągu dnia był odcinany dopływ bieżącej wody. Osadzeni, w celu podgrzania wody, mogą korzystać z grzałek nurkowych lub czajników elektrycznych zakupionych w kantynie lub dostarczonych z zewnątrz.

Pozwany na bieżąco wykonuje remonty cel mieszkalnych, w roku 2007 zakończono remonty wszystkich cel w areszcie i w kolejnych latach były i są prowadzone remonty cel, które są sukcesywnie niszczone przez samych osadzonych.

Administracja aresztu stara się usuwać na bieżąco ewentualne, lokalnie zdarzające się zawilgocenia. Zawilgocenia powstają wskutek działań czynników atmosferycznych (przecieki dachu, o oblodzenie rynien), działań samych osadzonych (zalewanie niższych kondygnacji), czy tez usterek wodno – kanalizacyjnych. Ponadto, jedną z głównych przyczyn powstawania zawilgoceń ścian, jest brak ze strony osadzonych wietrzenia cel, stosowanie przez nich dodatkowego ogrzewania w postaci pary wodnej powstającej z ciągłego podgrzewania wody czy też zasłaniania kratek szybów wentylacyjnych. Pozwany wywodził, że zgodnie z art. 116 kkw utrzymanie porządku w celi należy do obowiązków osadzonych. Brudne, porysowane ściany są wynikiem przede wszystkim działań samych osadzonych, a także wynikiem normalnego ich użytkowania. Pozwany podkreślił, że permanentnie i na bieżąco prowadzi remonty pomieszczeń aresztu.

Pozwany argumentował, że drewniana stolarka okienna w sposób dostateczny spełnia swoją funkcję. Przeprowadzane są stałe konserwacje i naprawy doraźne polegające na wymianie potłuczonych szyb, uzupełnianiu okitowania, wymianie okuć ślusarskich, uszczelnianiu okien oraz montażu zamknięć. Corocznie przed sezonem grzewczym odbywa się dodatkowa wizytacja cel w związku z przygotowaniem umieszczeń do sezonu zimowego, m.in. dotyczy kontroli stanu okien. Dodatkowo osadzeni mogą zgłaszać usterki codziennie oddziałowemu lub wychowawcy oraz podczas cotygodniowych wizyt kierownika działu kwatermistrzowskiego oraz dyrektorów. Po zgłoszeniu usterki, jest ona niezwłocznie usuwana.

Natomiast kotłownia aresztu pracuje w trybie automatycznym, obniżenie temperatury zewnętrznej, powoduje automatyczne uruchomienie czynnika grzewczego.

Odnosząc się do zarzutu powoda w zakresie sposobu i realizacji widzeń, pozwany wskazał, że cały sektor widzeń, obejmujący sale widzeń oraz kąciki dla dzieci jest codziennie sprzątany, zabawki dla dzieci są prane i czyszczone, a osadzeni i osoby odwiedzające mają możliwość korzystania z toalet w trakcie widzenia.

(odpowiedź na pozew k. 52-55v.)

Na rozprawie w dniu 30 styczniu 2017 r., mimo prawidłowego powiadomienia o terminie rozprawy, nie stawiły się strony, ani ich pełnomocnicy.

Na kolejnych rozprawach, mimo prawidłowego powiadomienia o terminie rozprawy, nie stawiał się pełnomocnik powoda.

Na rozprawie w dniu 20 listopada 2017 r. pełnomocnik powoda, mimo prawidłowego powiadomienia, nie stawił się, a powód – doprowadzony celem przesłuchania – nie wyraził zgody na kontynuowanie postępowania z uwagi na nieobecność jego pełnomocnika. Sąd poinformował powoda o skutkach odroczenia rozprawy oraz pouczył go o możliwości zmiany pełnomocnika, a następnie odroczył rozprawę do dnia 17.01.2018r., dopuścił dowód
z przesłuchania stron z ograniczeniem w trybie art. 302 par. 1 k.p.c. do przesłuchania powoda na okoliczność warunków pobytu w pozwanej jednostce oraz nakazał o terminie powiadomić pełnomocnika powoda, udzielając terminu 7 dni na usprawiedliwienie jego nieobecności na rozprawie 20 listopada 2017 r., pod rygorem poinformowania Okręgowej Izby Radców Prawnych.

(protokoły z rozpraw: z dnia 30.01.2017 r. k. 121-122; z dnia 20.03.2017 r. k. 172-174, 24.04.2017 r. k. 182-183, 20.11.2017 r. k. 240)

W odpowiedzi na zobowiązanie Sądu pełnomocnik powoda w dniu 10 stycznia 2017 r. złożył pismo, w którym oświadczył, że przedmiotem umowy, którą zawarł on z powodem jest udzielenie pomocy prawnej, w tym zbieranie, opracowywanie i przygotowanie materiałów procesowych oraz pomoc w ustanowieniu pełnomocnika procesowego w przypadku zaistnienia takiej konieczności. Powód został poinformowany o fakcie nieobejmowania umową zastępstwa procesowego.

Z §1 załączonej do tegoż pisma umowy zlecenia z dnia 31 sierpnia 2015 r. wynika umocowanie do reprezentowania powoda w zakresie roszczeń z tytułu odszkodowania lub zadośćuczynienia, pozostających w związku z pozbawieniem powoda wolności i przebywanie
w Areszcie Śledczym / Zakładzie Karnym.

(pismo pełnomocnika pozwanego k. 275; umowa zlecenia k. 256-257)

Do pozwu powód załączył pełnomocnictwo procesowe dla radcy prawnego K. R., do zastępowania go w sprawie o ochronę dóbr osobistych, zapłatę, zadośćuczynienie
i odszkodowanie przeciwko Skarbowi Państwa przed Sądem Okręgowym w Łodzi.

(pełnomocnictwo k. 8)

Na rozprawie w dniu 17 stycznia 2018 r. stawił się pełnomocnik pozwanego, powód
i jego pełnomocnik w osobie aplikanta radcowskiego.

Strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik powoda wniósł
o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, w tym kosztów procesu.

W związku z rozbieżnością pomiędzy treścią pełnomocnictwa (o ogólnym charakterze) i pisma z dnia 10.01.2018r. (w którym wywiedziono, że pełnomocnictwo nie obejmuje zastępstwa procesowego) oraz w związku z żądaniem zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego, Sąd wezwał do wyjaśnienia jak wygląda reprezentacja powoda,
czy zastępstwo jest wykonywane. Pełnomocnik powoda przed Sądem oświadczył,
że reprezentuje powoda w niniejszej sprawie i jest to zastępstwo procesowe.

(protokół z rozprawy z dnia 17.01.2018 r. k. 276-277)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

C. P. pozostawał osadzony w Areszcie Śledczym w Ł.
w następujących okresach: od 26 lutego 2015 r. do 26 stycznia 2016 r. oraz od 18 maja 2016 r. do 7 lutego 2017 r.

Wcześniej w izolacji penitencjarnej powód przebywał także w latach: 1990, 1991,1992,1993,1995.

(notatka służbowa z dnia 20.03.2014r. k. 40-41; pismo pozwanego k. 185)

W czasie pobytu w Areszcie Śledczym w Ł. w powyższych okresach przebywał
w następujących celach: w pawilonie (...) cela nr (...) o pow. 12,02 m ^{( 2)} (w której przebywało maksymalnie 2 osadzonych), w pawilonie (...) cela nr (...), o pow. 12,02 m ^{( 2)} (w której przebywało maksymalnie 4 osadzonych), w pawilonie (...) cela nr (...), o pow. 12,06 m ^{( 2)} (w której przebywało maksymalnie 3 osadzonych). w pawilonie (...) cela nr (...), o pow. 12,02 m ^{( 2)}
(w której przebywało maksymalnie 4 osadzonych), w pawilonie (...) cela nr (...) o pow. 10,62 m ^{( 2)} (w której przebywało maksymalnie 3 osadzonych), w pawilonie (...)cela nr 110 o pow.
12,05 m ^{( 2)} (w której przebywało maksymalnie 4 osadzonych), w pawilonie (...)cela nr 5 o pow. 11,38 m ^{( 2)} (w której przebywało maksymalnie 2 osadzonych), w pawilonie (...) cela nr 32 o pow. 11,30 m ^{( 2)} (w której przebywało maksymalnie 3 osadzonych).

(notatka służbowa k. 135)

W trakcie odbywania kary pozbawienia wolności powód uskarżał się na dolegliwości związane z kręgosłupem, co wiązał ze spaniem na więziennych łóżkach oraz na pogorszenie ostrości widzenia, za co winił typ przesłon okiennych typu „blendy” i korzystanie z oświetlenia jarzeniowego. Powód korzystał z okularów otrzymanych podczas wykonywania kary pozbawienia wolności.

(zeznania świadka P. E. (1) - protokół z rozprawy z dnia 30.01.2017 r. [adn.: 00:04:32 k. 121v.-122] ; zeznania świadka K. Ł. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:08:33 k. 1172v.-173; zeznania powoda - protokół z rozprawy z dnia 17.01.2018 r. [adn.: 00:04:32 k. 2176v.-277v.]; zeznania świadka powoda - protokół
z rozprawy z dnia 17.01.2018 r. [adn.: 00:04:32 k. 276-277v.)

W dniu przyjęcia do jednostki był on badany przez lekarza pierwszego kontaktu i nie zgłaszał żadnych problemów zdrowotnych dotyczących kręgosłupa oraz przewlekłego leczenia w warunkach wolnościowych.

W dniu 23 marca 2015 r. zgłosił problem z ostrością wzroku i poprosił o konsultację psychiatryczną. W dniu 7 kwietnia 21015 r. odbyła się konsultacja psychiatryczna, w wyniku której zalecono leczenia na okres 14 dni. W trakcie pobytu w areszcie powód był kilkakrotnie konsultowany przez psychiatrę (21.04.2015 r., 09.06.2015 r., 25.08.2015 r., 15.10.2015 r., 15.12.2015 r. 19.01.2016 r.) i leczony zgodnie zaleceniami specjalisty.

Powód był konsultowany przez okulistę w następujących terminach: 18.05.2015 r., 08.06.2015 r., 28.08.2015 r., 16.09.2015 r., 14.01.2016 r.; zastosowano leczenie zgodnie
z zaleceniami lekarza okulisty. Podczas konsultacji w dniu 8 czerwca 2015 r. lekarz okulista zalecił dobór szkieł do bliży w trybie planowym. Powód został także poddany zabiegowi usunięcia naczyniaka powieki górnej oka prawego w Oddziale Okulistycznym Szpitala (...) w Ł..

W związku z bólami kręgosłupa powód był konsultowany także przez neurologa
w dniach: 28.05.2015 r., 23.07.2015 r., 05.11.2015 r. i leczony objawowo zgodnie z zaleceniami specjalisty. W dniu 30 czerwca 2015 r. wykonano RTG kręgosłupa L/S.

Podczas pobytu w areszcie nie wymagał leczenia przewlekłego, leki przeciwbólowe otrzymywał objawowo zgodnie z zaleceniami lekarzy pierwszego kontaktu i specjalisty neurologa.

(dokumentacja medyczna k. 138-165)

W trakcie pobytu w Areszcie Śledczym w Ł. C. P. był leczony zgodnie ze sztuką i wiedzą medyczną, z poszanowaniem praw pacjenta.

Powód był wielokrotnie konsultowany okulistycznie. W lipcu 2015 r. konsultacja odbyła się na Oddziale Okulistycznym w Szpitalu Miejskim(...) w Ł., gdzie stwierdzono
u niego nadwzroczność ukrytą, starczowzroczność, zapalenie spojówek oraz naczyniak powieki oka prawego, zalecono dobór szkieł do czytania. Lekarz okulista nie odnotował, aby wzrok powoda uległ pogorszeniu przez warunki panujące w jednostce penitencjarnej.

Powód był także kilkakrotnie konsultowany przez neurologa, wykonano u niego RTG odcinka L/S kręgosłupa, był leczony z powodu zespołu bólowego kręgosłupa zgodnie
z zaleceniami neurologa. Lekarz neurolog nie odnotował, aby dolegliwości powoda miały związek z niewłaściwie dobranym łóżkiem.

Powód nie zgłaszał w trakcie w trakcie wizyt u lekarza żadnych problemów związanych ze stanem sanitarnym cel mieszkalnych, w szczególności zagrzybienia i obecności insektów.

(zeznania świadka K. M. - protokół z rozprawy z dnia 24.04.2017 r. [adn.: 00:05:59 k. 182v.-183]; zeznania powoda - protokół z rozprawy z dnia 17.01.2018 r. [adn.: 00:04:32 k. 2176v.-277v.]; dokumentacja medyczna k. 138-165)

W rozwiązaniu materiałowo-konstrukcyjnym przesłon, które zostały zamontowane
w oknach cel w pawilonach mieszkalnych Aresztu Śledczego w Ł., zastosowano płyty poliwęglanowe ze względu na ich zwiększoną odporność na zarysowanie, doskonałą transparencję oraz zwiększoną odporność na warunki atmosferyczne. Płyty te posiadają liczne certyfikaty potwierdzające możliwość ich stosowania w budownictwie. Przepływ światła dziennego przez blendy jest zgodny z obowiązującymi normami. Standardowa wielkość doświetlenia to 1-7. W celach Aresztu Śledczego w Ł. wskaźnik wynosi 1-4 bądź 1-5, czyli jest to wskaźnik lepszy od standardu. Nawet w sytuacji, kiedy blenda jest przybrudzona, zapewniony jest dopływ światła dziennego. Przesłony te pokryte są płytami poliwęglanowymi w stalowych ramach kątowych i są one zamontowane równolegle w stosunku do otworów okiennych z zachowaniem odstępu w celu zapewnienia wymiany powierza podczas wietrzenia cel (nawiew zimnego powietrza odbywa się spodnią nieosłoniętą częścią, natomiast wywiew przestrzeniami bocznymi). Blendy uniemożliwiają nielegalne kontaktowanie się osadzonych.

(opinia biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. K. Ś.,
k. 90-93, opinia biegłego z zakresu instalacji sanitarnych mgr inż. I. B., sporządzona na potrzeby postępowania IIC 499/13 toczącego się przed Sądem Okręgowym
w Ł. k. 94-96, opinia biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. K. H. sporządzona na potrzeby postępowania IC 818/13 toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi k. 68-79)

Oświetlenie w calach jest jarzeniowe o mocy 2 świetlówek 35 Watt dodatkowo
w kąciku sanitarnym jest oświetlenie 25 Watt oraz lampa sufitowa kontrolująca, co dzieje się w celi w nocy. Od 2016 roku oświetlenie jarzeniowe wymieniane jest na lampy ledowe. Przesłony okienne są zamontowane na elewacji zewnętrznej budynków, gdzie są cele. Areszt jest jednostką pierwszej kategorii zabezpieczenia, w której mogą być stosowane przesłony okienne. Przesłony zostały zamontowane na polecenie sędziego penitencjarnego, ponieważ trzy pawilony są ustawione równolegle i okna ich wychodzą na front drugiego pawilonu. Montaż tych przesłon uniemożliwia kontakt osadzonych ze światem zewnętrznym i pomiędzy osadzonymi. W jednostce pojawiali się biegli sądowi z zakresu budownictwa, którzy pozytywnie weryfikowali prawidłowość montażu przesłon.

(zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174])

Okna w celach pawilonów mieszkalnych są odpowiedniej wielkości
i umożliwiają należyty dopływ światła dziennego. Okna są na bieżąco remontowane. Przed sezonem grzewczym sprawdzana jest szczelność instalacji. Dokonywane są przeglądy okien, usuwane usterki, wstawiane są brakujące szyby i okitowanie. Uszczelki do okien osadzeni mogą nabyć także w kantynie.

Zamontowane w pawilonach (...) blendy nie powodują pogorszenia oświetlenia. Oświetlenie elektryczne jest zgodne z obowiązującymi normami. W celach zamontowane jest oświetlenie jarzeniowe, typowe w tego rodzaju jednostkach, w zależności od wielkości celi jest to jedna belka mocy 2x40 Wat plus dodatkowo w kąciku sanitarnym 25 Wat, lub w celi
o większej powierzchni – dwie belki o mocy 2x2x40 Wat plus 25 Wat w kąciku sanitarnym. Osadzeni mają możliwość wystąpienia z wnioskiem o dodatkową lampę.

(sprawozdanie z wizytacji AŚ w Ł. przeprowadzonej we wrześniu 2014 r. k. 97-105; opinia biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. K. Ś.,
k. 90-93, opinia biegłego z zakresu instalacji sanitarnych mgr inż. I. B., sporządzona na potrzeby postępowania IIC 499/13 toczącego się przed Sądem Okręgowym
w Ł. k. 94-96, opinia biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. K. H. sporządzona na potrzeby postępowania IC 818/13 toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi k. 68-79; sprawozdanie z wizytacji AŚ w Ł. przeprowadzonej we wrześniu 2014 r. k. 97-105)

Każda cela wyposażona jest w odpowiednią liczbę łóżek, taboretów, szafek, stołów, jest w niej półka pod telewizor, półka na ubranie. Stan tych sprzętów jest zaledwie dostateczny, podobnie jak materaców, koców, ręczników i ścierek. Widać na nich ślady częściowego zużycia i napraw, co jest związane z dużą rotacją osadzonych z racji przeznaczenia pozwanej placówki penitencjarnej. Sprzęty są sukcesywnie wymieniane, a cele remontowane. Co roku wymieniane jest 100-200 łóżek.

(zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174]; sprawozdanie z wizytacji AŚ w Ł. przeprowadzonej we wrześniu 2014 r. k. 97-105)

Tak jak większość współosadzonych, powód uskarżał się na duszność w celi w okresie letnim, niską temperaturę podczas zimy, nieszczelność okien i wilgoć w celach, która była związana także z zachowaniem samych osadzonych, którzy rozlewali wodę w kącikach sanitarnych oraz prali i suszyli w pomieszczeniach odzież.

(zeznania świadka P. E. (1) - protokół z rozprawy z dnia 30.01.2017 r. [adn.: 00:04:32 k. 121v.-122] ; zeznania świadka K. Ł. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:08:33 k. 1172v.-173]; zeznania powoda - protokół z rozprawy z dnia 17.01.2018 r. [adn.: 00:04:32 k. 2176v.-277v.])

W Areszcie Śledczym w Ł. zastosowane jest ogrzewanie tradycyjne w postaci grzejników we wszystkich pomieszczeniach. Jednostka ma własną kotłownię, do wszystkich obiektów rozprowadzana jest ciepła woda. Kotłownia pracuje w trybie automatycznym.

Każda cela ma okno i wentylacja może odbywać się poprzez wietrzenie, poza tym każda cela ma kratkę wentylacji grawitacyjnej.

Kontrola temperatury w okresie zimowym w 2015 roku, nie wykazała nieprawidłowości ani uchybień co do instalacji grzewczo centralnej.

(zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174])

Temperatura panująca w celach oraz cyrkulacja powietrza jest prawidłowa. Zgodnie
z obowiązującymi przepisami, wentylacja w Areszcie Śledczym w Ł. poddawana jest okresowym kontrolom w zakresie przewodów kominowych, spalinowych i wentylacyjnych.

(opinia biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. K. Ś.,
k. 90-93, opinia biegłego z zakresu instalacji sanitarnych mgr inż. I. B., sporządzona na potrzeby postępowania IIC 499/13 toczącego się przed Sądem Okręgowym
w Ł. k. 94-96, opinia biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. K. H. sporządzona na potrzeby postępowania IC 818/13 toczącego się przed Sądem Rejonowym
dla Ł. w Ł. k. 68-79; sprawozdanie z wizytacji AŚ w Ł. przeprowadzonej we wrześniu 2014 r. k. 97-105)

Kącik sanitarny w celi, w której przebywał powód, był zabudowany.

W kąciku sanitarnym znajduje się muszla klozetowa, umywalka, miski, wiadra na śmieci. Zepsuty lub zużyty sprzęt jest wymieniany lub naprawiany.

(zeznania świadka P. E. (1) - protokół z rozprawy z dnia 30.01.2017 r. [adn.: 00:04:32 k. 121v.-122] ; zeznania świadka K. Ł. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:08:33 k. 1172v.-173; zeznania powoda - protokół z rozprawy z dnia 17.01.2018 r. [adn.: 00:04:32 k. 2176v.-277v.]; zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174] ; sprawozdanie
z wizytacji AŚ w Ł. przeprowadzonej we wrześniu 2014 r. k. 97-105)

Kąciki sanitarne w celach mieszkalnych osłonięte są konstrukcją stalową i pokryte płytą do wysokości 210-215 cm.

(opinia biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. K. Ś.,
k. 90-93, opinia biegłego z zakresu instalacji sanitarnych mgr inż. I. B., sporządzona na potrzeby postępowania IIC 499/13 toczącego się przed Sądem Okręgowym
w Ł. k. 94-96, opinia biegłego z zakresu budownictwa mgr inż. K. H. sporządzona na potrzeby postępowania IC 818/13 toczącego się przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi k. 68-79)

W celach Aresztu Śledczego w Ł. w okresie odbywania przez powoda kary pozbawienia wolności, była bieżąca zimna woda.

W pozwanym areszcie nie ma obowiązku doprowadzania do cel ciepłej wody, ale
w kilku celach jest ona doprowadzona. Obecnie przeprowadzana jest inwestycja doprowadzenia ciepłej wody do cel. Bieżąca woda jest odłączana tylko w przepadku krótkotrwałych awarii (wówczas woda jest dostarczana wiadrami).

(zeznania świadka P. E. (1) - protokół z rozprawy z dnia 30.01.2017 r. [adn.: 00:04:32 k. 121v.-122]; zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174])

W Areszcie śledczym w Ł. są trzy łaźnie, których stan techniczny nie budzi zastrzeżeń. Każda z nich została wyremontowana.

Zgodnie z przepisami kąpiel odbywa się raz w tygodniu, od maja 2016 roku możliwa jest jednak dwa razy w tygodniu. Poza tym osadzeni zatrudnieni przy pracach tzw. "brudnych" mogą kąpać się codziennie. Powód od 4 sierpnia 2016 r. był zatrudniony nieodpłatnie w warsztacie naprawczym Aresztu Śledczego w Ł..

(zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174 ; sprawozdanie z wizytacji AŚ w Ł. przeprowadzonej we wrześniu 2014 r. k. 97-105)

Środki czystości i higieny osadzeni otrzymują minimum raz w miesiącu stosownie do rozporządzenia. Poza tym osadzeni mogą sami dokonywać zakupów w kantynie 3 razy
w miesiącu oraz otrzymywać środki higieny i czystości od rodziny raz w miesiącu
w paczkach higienicznych. W przypadku zużycia środków higienicznych, są osadzonemu wydawane kolejne, zgodnie ze złożonym przez niego zapotrzebowaniem.

(zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174])

Zdarza się, że w celach występują insekty (najczęściej w pawilonie (...) oddział (...)tzw. "przejściowy"), które niejednokrotnie są przynoszone przez osadzonych na ich rzeczach lub na ich ciele. Jednostka ma podpisaną umowę z firmą deratyzacyjną, osadzeni są dodatkowo poddawani kąpieli, otrzymują również odzież od jednostki.

(zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174 )

Na terenie Aresztu Śledczego w Ł. znajdują się dwa duże place spacerowe. Place spacerowe pomiędzy pawilonem (...) i za pawilonem (...)przykryte są siatką stalową. Wcześniej były to druty kolczaste i siatka. Przykrycia te wynikają z przepisów i wytycznych. Na każdym polu spacerowym znajdują się niewielkie ławki. Spacery są nadzorowane przez funkcjonariuszy służby więziennej.

(zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174]; sprawozdanie z wizytacji AŚ w Ł. przeprowadzonej we wrześniu 2014 r. k. 97-105)

Kąciki zabaw dla dzieci są wydzielone na dwóch salach widzeń, wyposażone
w zabawki, kredki, tablice, wykładzinę. Po każdym dniu widzeń są sprzątane przez osadzonych porządkowych. Zabawki pluszowe są prane, bądź wymieniane, podobnie jak wykładzina. W poczekalni jest toaleta dla odwiedzających, której czystość jest kontrolowana, a na koniec dnia sprzątana. Na terenie jednostki są toalety dla osób osadzonych i dla odwiedzających.

(zeznania świadka T. P. (1) - protokół z rozprawy z dnia 20.03.2017 r. [adn.: 00:20:29 k. 173-174])

W trakcie odbywania kary pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w Ł. pozwany dwukrotnie składał skargi do VI Wydziału Penitencjarnego Sądu Okręgowego
w Ł., zarzucając pozwanej placówce penitencjarnej niewłaściwe wykonywania opieki medycznej. Sąd Penitencjarny za każdym razem uznał skargi powoda za oczywiście bezzasadne.

(odpowiedź na skargę sygn. VI Pen 531/16 k. 58-58v. i VI Pen 646/15 k. 64-64v.)

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o złożone do akt sprawy przez strony dowody z dokumentów związanych z osadzeniem powoda w Areszcie Śledczym
w Ł. oraz opinie biegłych sądowych przedstawione przez pozwanego z innych spraw sądowych. Żaden z tych dokumentów nie został zakwestionowany przez stronę powodową – żadnej ze złożonych ekspertyz nie podważano, nie oponowano co do ich treści. Nadto, ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się na zeznaniach powoda oraz powołanych
w sprawie świadków.

W rozpoznawanej sprawie powód nie wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sądowych w celu ustalenia warunków technicznych panujących w okresie jego osadzenia
w Areszcie Śledczym w Ł.. Dlatego Sąd oparł się częściowo na opiniach biegłych sądowych: z zakresu budownictwa - K. Ś. i K. H. oraz z zakresu instalacji sanitarnych mgr inż. I. B.. Należy zauważyć, że opinie te, które zostały sporządzone na potrzeby innych postępowań, posiadają walor dowodu
z dokumentu prywatnego, niemniej jednak, stanowią one materiał pomocniczy, ponieważ zostały wydane w analogicznych sprawach i chociaż dotyczą okresu nieco wcześniejszego, aniżeli okres osadzenia powoda w Areszcie Śledczym w Ł., którego dotyczą roszczenia powoda w niniejszej sprawie, to jednak wskazują one na pewne ogólne warunki techniczne, panujące w pozwanej placówce penitencjarnej.

Powód nie wnosił zastrzeżeń do ustaleń tychże opinii, a Sąd także nie miał podstaw do kwestionowania ich treści.

Weryfikacji podlegały w tym zakresie zeznania świadków i samego powoda. Zeznania P. E. i K. Ł., ogólnie mówiące o złych warunkach technicznych i sanitarnych
w pozwanym areszcie śledczym, przeczą dokumentom sporządzanym przez służby kontrolujące areszt. Co więcej, dokument „przeglądarka historii rozmieszczenia” (k. 274-275) przeczy zeznaniom świadków w zakresie twierdzenia kiedy, przez jaki okres czasu przebywali w celi z powodem. To podważa ich wiarygodność i wskazuje na rzeczywiste intencje. Nie sposób oczywiście wykluczyć, że występowały uchybienia w stanie cel, ale – jak wskazał świadek T. P. – możliwym było ich zgłaszanie, interweniowanie. Jednocześnie nie zostało wykazane, aby powód takie działania podejmował.

Zeznania świadków i powoda należy ocenić, mając na uwadze ich niezadowolenie
z miejsca pobytu, negowanie wszelkich zasad pozbawienia wolności, także tych, wynikających z przepisów. Zeznania te więc, choć z negatywnym zabarwieniem i ocennym charakterem, pośrednio potwierdzają realizację przepisów regulujących funkcjonowanie jednostki (ilość osób w celach, organizacja kwestii higienicznych, zajęć kulturalnych). Jednocześnie często nie są to zeznania co do faktów, a prezentacja ocen przesłuchiwanych (żarówki, które psują wzrok, blendy przysłaniające światło słoneczne). Należy również zwrócić uwagę, że z zeznań tych wynika, że choćby wilgoć w celach spowodowana była zachowaniem samych osadzonych (rozchlapywanie wody w kącikach sanitarnych, suszenie odzieży w celach). Widoczne są również sprzeczności w tych zeznaniach; świadkowie twierdzili, że były kłopoty z wentylacją, było duszno, a jednocześnie wskazują, że okna były nieszczelne.

Z tych względów, zeznania powoda oraz świadków P. E. i K. Ł. zostały zweryfikowane z pozostałym materiałem dowodowym, w szczególności z zeznaniami
T. P., które korelują z załączonymi opiniami biegłych sądowych i sprawozdaniem
z wizytacji sędziego penitencjarnego.

W świetle dokumentacji medycznej powoda załączonej do akt sprawy, a także zeznań świadka K. S. – M., stwierdzić należy, że powód w żaden sposób nie udowodnił jakichkolwiek uchybień związanych z jego leczeniem w pozwanej placówce penitencjarnej i to w żadnym zakresie. Przeprowadzone postepowanie dowodowe nie pozwala na jednoznaczny wniosek, że powodowi udzielono wszechstronnej opieki lekarskiej, zarówno okulistycznej, jak i neurologicznej oraz psychiatrycznej. Nadto z załączonej dokumentacji medycznej nie wynika w żaden sposób, aby zgłaszane przez powoda dolegliwości ze strony kręgosłupa oraz narządu wzroku pozostawały w jakimkolwiek związku z warunkami bytowymi w Areszcie Śledczym w Ł. podczas odbywania w tejże placówce kary pozbawienia wolności w okresie od lutego do grudnia 2015 r.

Zauważyć również należy, że przebieg przesłuchania powoda poddaje w wątpliwość jego subiektywne poczucie krzywdy. Kwestie te zostały opisane poniżej, w ocenie prawnej dochodzonego roszczenia (k.19-20).

W powyższym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

W pierwszej kolejności wyjaśnienia wymagały kwestie formalne.

Z uwagi na powstały w toku postępowania problem dotyczący okoliczności i zakresu pełnomocnictwa udzielonego przez C. P. radcy prawnemu K. R. (opisany w części historycznej uzasadnienia, k. 5-6), niezależnie od potwierdzenia przez pełnomocnika powoda tego, iż w niniejszym postępowaniu reprezentuje on powoda w ramach pełnomocnictwa procesowego (protokół rozprawy k. 277 odwr.), uzupełniająco wskazać należy – w ślad za stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w postanowieniu z dnia
8 kwietnia 1998 r., III CZ 41/98 (LEX nr 110603), iż: „Jeżeli strony w pełnomocnictwie nie określiły zakresu uprawnień pełnomocnika w procesie, to o zakresie jego uprawnień decyduje treść art. 91 kpc. Pełnomocnictwo procesowe ogólne obejmuje z mocy samego prawa między innymi umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych (art. 91 pkt 1 kpc). Strony w drodze umowy mogą zakres pełnomocnictwa procesowego poszerzyć
lub zmniejszyć. Aby rozszerzenie czy zmniejszenie miało skutki procesowe, powinno nastąpić w samym akcie pełnomocnictwa. Tak samo wnioskował Sąd Najwyższy w wyroku
z dnia 23 listopada 1981, IV PZP 3/81 i w postanowieniu z dnia 19 października 1999, III CZ 115/99. W wyroku z dnia 18 kwietnia 2002 r., II CKN 1216/00 Sąd Najwyższy wskazał: „Udzielenie adwokatowi pełnomocnictwa procesowego zawierającego umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych oznacza, że umowa leżąca
u podstaw tego pełnomocnictwa objęła wszystkie łączące się ze sprawą czynności procesowe.”

W rozpoznawanej sprawie pełnomocnictwo procesowe załączone do pozwu (niedatowane) obejmowało upoważnienie do zastępowania powoda w sprawie o ochronę dóbr osobistych, zapłatę, zadośćuczynienie i odszkodowanie przeciwko Skarbowi Państwa przed Sądem Okręgowym w Łodzi i nie zawierało jakichkolwiek zapisów dotyczących rozszerzenia bądź zmniejszenia jego zakresu. W tym stanie rzeczy nie mogło odnieść skutku powoływanie się przez pełnomocnika powoda na treść zawartej z powodem umowy zlecenia z dnia
31 sierpnia 2015 r.

Przechodząc do merytorycznego rozpoznania powództwa należy wskazać, iż podstawę prawną roszczenia powoda stanowiły przepisy art. 23 k.c. i art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. oraz art. 417 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 września 2004 r. Wykładnia przedmiotowych przepisów winna być dokonywana z uwzględnieniem konstytucyjnych
i prawno-międzynarodowych standardów ochrony godności i praw osób pozbawionych wolności, a zatem z uwzględnieniem art. 10 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Publicznych z dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167
i 169), art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia
4 grudnia 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.), jak również art. 30, art. 40, art. 41 ust. 4 i art. 77 ust. 1 Konstytucji RP.

W myśl art. 417 § 1 k.c. Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Przesłankami odpowiedzialności Skarbu Państwa, na gruncie tego przepisu są: szkoda wyrządzona przy niezgodnym z prawem wykonywaniu czynności z zakresu władzy publicznej oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy niezgodnym z prawem wykonywaniem takich czynności a powstaniem szkody. Na gruncie art. 417 k.c. odpowiedzialność Skarbu Państwa ma miejsce wówczas, gdy wykonującemu władzę publiczną – bez względu na sposób i formę działania – można postawić zarzut działania
z naruszeniem prawa. Przepis powyższy dotyczy wszelkich czynności (działania
i zaniechania) związanych z wykonywaniem imperium, a więc czynności faktycznych
i prawnych, które pozostają w ścisłym, funkcjonalnym związku z wykonywaniem władzy publicznej. Nie ulega przy tym wątpliwości, że do sfery imperium państwa należy stosowanie środków przymusu związanych ze stosowaniem środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, czy z wykonywaniem kary pozbawienia wolności. Niezgodność z prawem na gruncie art. 417 k.c. oznacza „zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej” (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia
4 grudnia 2001 r., SK 18/00). Chodzi tu o niezgodność z konstytucyjnie rozumianymi źródłami prawa, czyli Konstytucją, ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi oraz rozporządzeniami, a także dorobkiem prawnym Wspólnoty Europejskiej i prawem stanowionym przez Unię Europejską.

Odnosząc się do przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej przewidzianej w art. 417 k.c. w postaci szkody, wskazać należy, iż jest ona rozumiana szeroko - jest nią każdy uszczerbek w prawnie chronionych dobrach danego podmiotu, zarówno o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym. Art. 417 k.c. dotyczy zatem również odpowiedzialności Skarbu Państwa z tytułu naruszenia dóbr osobistych obywatela, co oznacza możliwość wystąpienia przez pokrzywdzonego z roszczeniem o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę niemajątkową. Przy czym nie ulega wątpliwości, że poszkodowany może żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę jedynie w wypadkach wskazanych
w ustawie.

Zgodnie z art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych (§ 2).Zatem stosownie do art. 24 k.c., na zasadach przewidzianych w kodeksie pokrzywdzony może żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny.

Przesłanką ochrony dóbr osobistych na podstawie art. 23 w zw. z art. 24 § 1 k.c. jest bezprawność ich zagrożenia lub naruszenia. Bezprawnym jest zachowanie sprzeczne
z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego, bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy. Przepis 24 § 1 k.c. ustanawia domniemanie bezprawności działania. Dlatego w procesie o ochronę dóbr osobistych to pozwany ma obowiązek wykazać, że jego działanie nie było bezprawne. Działanie nie jest bezprawne zwłaszcza wówczas, gdy jest oparte na przepisie obowiązującego prawa. W wyroku SN z dnia 28 lutego 2007 r. (V CSK 431/06, OSNC 1/2008, poz. 13 z aprobującą glosą N. Pawłowskiej, EPS 1/2008) wskazano wprost, iż ciężar dowodu, że warunki w zakładzie karnym odpowiadały obowiązującym normom i nie doszło do naruszenia dóbr osobistych, spoczywa na pozwanym (art. 6 w zw.
z art. 24 k.c.), a zatem pokrzywdzony żądający na podstawie art. 448 k.c. kompensaty krzywdy nie musi dowodzić bezprawności naruszenia dobra osobistego. Nie oznacza to jednak, że powód jest zwolniony z obowiązku (ciężaru) udowodnienia faktów i okoliczności, które dopiero w przypadku potwierdzenia ich zaistnienia mogą zostać ocenione jako bezprawne.

Dla stwierdzenia naruszenia dobra osobistego należy ponadto w każdym wypadku ustalić, czy cierpienia i upokorzenia wynikające z pobytu w zakładzie karnym związane
z legalną formą karania przekraczają poziom związany z samym uwięzieniem, czy są zgodne z rozsądnymi w sytuacji uwięzienia potrzebami, a ich intensywność nie przekracza nieuniknionego poziomu cierpienia nieodłącznie związanego z pozbawieniem wolności (por. E. Kutermankiewicz, Sprawy z powództwa osadzonych o ochronę dóbr osobistych w związku z przeludnieniem więzień- nowe spojrzenie na problem, Pal. 9-10/2010, s. 65 i cytowane tam orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka).

Brak zapewnienia właściwych warunków osadzenia w jednostce penitencjarnej
i wiążące się z nim roszczenia winny być rozpatrywane w kontekście przesłanek naruszenia dobra osobistego w postaci godności człowieka. Nie ma natomiast potrzeby odwoływania się do swoistego dobra osobistego w postaci prawa do godnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności (uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 18 października 2011 r., III CZP 25/11, OSNC z 2012 r., z. 2, poz. 15; wyrok SN z dnia 11 stycznia 2013 r., I CSK 289/12, (...) Ocena, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych osób pozbawionych wolności, w tym zwłaszcza godności musi uwzględniać konstytucyjny i prawno-międzynarodowy poziom ochrony ich praw, z tym, iż dochodzenie ochrony tych praw opiera się na przesłankach określonych w ustawach zwykłych. W powołanym wyroku SN z dnia 11 stycznia 2013 r. (I CSK 289/12) stwierdza się wyraźnie, że skazany ma prawo do odbywania kary pozbawienia wolności w takich warunkach, jakie gwarantuje mu konkretny system prawny, o ile nie naruszają one zakazu tortur i nieludzkiego traktowania. Ocena roszczeń osoby pozbawionej wolności w związku z niewłaściwymi warunkami osadzenia wymaga podejścia kumulatywnego, a zatem analizy, czy w konkretnej sprawie warunki te naruszyły godność tej osoby przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności i parametrów decydujących o ich uciążliwości, w tym także czasu przebywania w określonych warunkach. W tym wyraża się również swoboda jurysdykcyjna sądu, który rozpoznając sprawę w postępowaniu cywilnym bada całokształt okoliczności udowodnionych przez strony.

Nie każde naruszenie dobra osobistego daje jednak prawo do skorzystania
z ochrony prawa cywilnego. W myśl bowiem art. 24 k.c. ochrona taka przysługuje jedynie przed bezprawnym naruszeniem dobra osobistego. Przy czym powołany przepis zawiera domniemanie bezprawności zachowania pozwanego, a zatem to pozwany dążąc do uwolnienia się od odpowiedzialności winien wykazać, że nie było ono bezprawne. Bezprawne jest zachowanie sprzeczne z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego. Okolicznościami kontratypowymi, wyłączającymi bezprawność, mogą być przykładowo - zgoda poszkodowanego, działanie w ramach obowiązku prawnego, wykonywanie własnego prawa podmiotowego, obrona konieczna, czy wreszcie działanie podjęte w obronie uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego.

Godność osobista jest sferą osobowości, która konkretyzuje się w poczuciu własnej wartości człowieka i oczekiwaniu szacunku ze strony innych ludzi. Poczucie to, które stanowi istotny element psychiki człowieka, kształtowane jest przez szereg okoliczności zewnętrznych (wyrok Sądu Najwyższego dnia 25 kwietnia 1989 roku, sygn. akt I CR 143/89). Zgodnie
z treścią art. 30 Konstytucji przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanowione tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, zdrowia
i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Doniosłe znaczenie dla ochrony dóbr osobistych ma także konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) zawierająca katalog praw i wolności przysługujących każdemu człowiekowi. Art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności stanowiący, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu, wprowadza obowiązek władzy publicznej zapewnienia osobom osadzonym w zakładach karnych godziwych i humanitarnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności, nienaruszających godności ludzkiej. Łączy się z tym wynikający z art. 8 ust. 1 Konwencji nakaz poszanowania życia prywatnego obywateli i ich prawa do intymności, co w odniesieniu do osób osadzonych w zakładach karnych oznacza obowiązek zapewnienia takich warunków bytowych i sanitarnych, w których godność ludzka i prawo do intymności nie doznają istotnego uszczerbku.

Natomiast w myśl postanowień Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, przyjętej w N., godność ludzka jest nienaruszalna. Musi być szanowana i chroniona. Każdy ma prawo do poszanowania swej integralności fizycznej i psychicznej.

O nakazie humanitarnego traktowania więźniów stanowi również art. 10 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, otwartego do podpisu
w N. dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167), zgodnie z którym każda osoba pozbawiona wolności ma być traktowana w sposób humanitarny
i z poszanowaniem jej przyrodzonej godności.

Na gruncie prawa polskiego sytuacja prawna osób pozbawionych wolności uregulowana jest w sposób ogólny w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. "Kodeks karny wykonawczy" (Dz. U. z 1997 r. Nr 90, poz. 557 z późn. zm.), w szczególności art. 110. Zasadą jest, że powierzchnia w celi mieszkalnej, przypadająca na skazanego, wynosi nie mniej niż 3 m ²; cele wyposaża się w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy, zapewniający skazanemu osobne miejsce do spania, odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i odpowiednią do pory roku temperaturę, według norm określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy (art. 110 § 1 i 2 k.k.w.).

Realizacja spoczywających na administracji aresztu obowiązków w zakresie organizowania miejsc, w których przebywają osoby pozbawione wolności należy do działań władczych państwa i mieści się w pojęciu wykonywania zadań z zakresu władzy publicznej. Zatem ocena, czy obowiązki te zostały zrealizowane, winna być dokonana z uwzględnieniem uprawnień skazanego, szczegółowo uregulowanych przepisach ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.), a także z uwzględnieniem treści przepisów wykonawczych, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
25 sierpnia 2003 roku w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. z 2003 r. Nr 152, poz. 1493), rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 186, poz. 1820), oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (obowiązującego od 14 sierpnia 2014r.).

Ustawodawca, wśród naczelnych zasad kodeksu karnego wykonawczego wymienił
w art. 4, zasadę humanitaryzmu, która zakłada, że kary, środki karne, zabezpieczające
i zapobiegawcze wykonuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego. Skazany zachowuje także prawa z wydanego na jej podstawie prawomocnego orzeczenia.

W myśl art. 5 k.k.w. skazany jest podmiotem określonych w kodeksie praw
i obowiązków. Przykładowo zostały one wskazane w art. 102 k.k.w., gdzie w pkt 1 mowa jest o tym, że skazany ma prawo do odpowiedniego, ze względu na zachowanie zdrowia, wyżywienia, odzieży, warunków bytowych, pomieszczeń oraz świadczeń zdrowotnych
i odpowiednich warunków higieny.

Udzielenie powodowi cywilnoprawnej ochrony wymagało zatem ustalenia,
że zachowania administracji pozwanego aresztu śledczego godziły w jego dobra osobiste
w rozumieniu art. 24 § 1 k.c. Z mocy art. 6 k.c. na powodzie ciążył dowód wskazania konkretnych uchybień w postaci zaniechania podjęcia działań zapewniających mu realizację jego uprawnień w zakresie warunków bytowych wynikających ze wskazanych powyżej przepisów, naruszających sferę jego dóbr osobistych. Pozwanego obciążał zaś obowiązek udowodnienia,
że działał zgodnie z prawem i nie naruszył dobra osobistego powoda (art. 6 k.c. w związku z art. 24 k.c.).

Powód w pozwie sformułował szereg zarzutów odnośnie warunków bytowych panujących w pozwanej placówce penitencjarnej w trakcie odbywania przez niego kary pozbawienia wolności, mających świadczyć o naruszeniu jego dóbr osobistych przez pozwanego. Zwraca jednak uwagę sposób dochodzenia przez niego swoich roszczeń.
Do pozwu został załączony gotowy dokument (k. 12), który wymagał od niego zaznaczenia gotowych pól w katalogu wszelkich możliwych naruszeń. Tymczasem, gdy doszło do przesłuchania, na pytanie Przewodniczącej, jakie są jego zarzuty do warunków bytowych, powód w ogóle nie potrafił ich sformułować. Odwołując się do swojego pełnomocnika
w pierwszej kolejności stwierdził, że wypełniał formularz i wszystko jest w pozwie. Już ten sposób składania zeznań rodzi wątpliwość co do subiektywnego poczucia krzywdy powoda. Dalsze zeznania stanowiły rozwinięcie tego, co zdołał sobie przypomnieć. Powód wskazał jedynie niewielką część zarzutów wskazanych w pozwie, a jego zeznania odbiegały nawet od zeznań świadków – powód zaprzeczył, aby kącik sanitarny był niezabudowany. Niezależnie więc jak wyglądała zabudowa w celi, którą zajmował w 2015 roku, nie spowodowało to po jego stronie jakiegokolwiek poczucia dyskomfortu. Nadto, zarzuty były formułowane
do okresu 10 miesięcy 2015 roku – powód w żaden sposób tego czasu w sowich zeznaniach nie wyodrębniał, nie wyjaśnił dlaczego to w tym okresie jego dobra w sposób szczególny zostały naruszone. Przebieg przesłuchania nie wskazywał, aby w związku z tym subiektywnie odczuwał krzywdę.

Brak jest także podstaw do stwierdzenia zaistnienia naruszeń w sensie obiektywnym. W rozpoznawanej sprawie nie ma dowodów na to, że doszło do naruszenia dyspozycji
art. 110 § 2 k.k.w. oraz norm określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 186, poz. 1820) i załączniku nr 3, poprzez niezapewnienie odpowiedniego wyposażenia celi.

Przepis § 28 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 25 sierpnia 2003 r.
w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności wskazuje, iż cela mieszkalna powinna być wyposażona w łóżko dla każdego skazanego, odpowiednią do liczby skazanych ilość stołów, szafek i taboretów oraz środków do utrzymania czystości w celi.

Zgodnie zaś z brzmieniem art. 111 § 1 k.k.w. skazany powinien otrzymać do użytku,
z zakładu karnego, odpowiednią do pory roku odzież, bieliznę oraz obuwie, o ile nie korzysta z własnych. Skazanemu zapewnia się warunki niezbędne do utrzymania higieny osobistej,
w szczególności otrzymuje on z zakładu karnego pościel oraz inne środki do utrzymania higieny i czystości w celi.

Zdaniem Sądu, zgromadzony w sprawie niniejszej materiał dowodowy, pozwalał na ustalenie, że pozwany zapewnił powodowi w pełni zgodne z prawem warunki odbywania kary pozbawienia wolności.

Wbrew stanowisku powoda, przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, aby przebywanie w pozwanym areszcie, w warunkach bytowych wyznaczonych okolicznościami towarzyszącymi izolacji penitencjarnej, a szeroko kwestionowanych przez C. P., wywołało u niego negatywne skutki zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne powodujące poczucie krzywdy, innej niż wynikająca z samego faktu pozbawienia wolności i związanej z tym izolacji od świata zewnętrznego, ograniczenia swobody i wolnej woli decydowania o samym sobie.

Sąd zważył, iż przy dokonywaniu oceny, czy osadzenie powoda w warunkach bytowych, oferowanych przez pozwaną jednostkę, bez wątpienia skromnych, mogło mieć wpływ na naruszenie jego dóbr osobistych, nie może umknąć z pola widzenia okoliczność, że odbywanie kary pozbawienia wolności niesie ze sobą w sposób immanentny wiele dolegliwości wyrażających się nie tylko w pozbawieniu możliwości swobody, ale i w dużej mierze intymności, z uwagi na konieczność przebywania i wykonywania czynności życia codziennego w ściśle określonych, niekomfortowych warunkach.

W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd ustalił,
że warunki bytowe w celach, w których przebywał powód na terenie aresztu we wskazanym w pozwie okresie, były typowe dla wszystkich cel mieszkalnych. Podkreślić należy wszystkie cele w areszcie śledczym są systematycznie remontowane, a sprzęty w celach są naprawiane lub wymieniane na nowe. Wyposażenie cel oraz zaopatrzenie w sprzęt kwaterunkowy są zgodnie ze wskazanymi rozporządzeniami w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Rzeczy takie jak koce, pościel, ręczniki, materace i ścierki wydawane są czyste, wyprane i zdezynfekowane. Wszelkie incydenty dotyczące lokalnie występujących problemów w zakresie stanu technicznego lub sanitarnego pomieszczeń, są na bieżąco usuwane. Dezynsekcje są przeprowadzane na każde zgłoszenie osadzonych.

Od 2009 r. wymieniane są także sukcesywnie okna z drewnianych na plastikowe. Jednakże pomimo corocznego remontowania części cel, w wielu celach ściany są brudne, a na sprzęcie kwaterunkowym, wyposażeniu cel (koce, pościel, ręczniki i ścierki) widać ślady częściowego zużycia i napraw, co związane jest z dużą rotacją osadzonych z racji przeznaczenia wizytowanej jednostki penitencjarnej. Należy też dodać, że za stan techniczny cel oraz jakość ich wyposażenia w pierwszej kolejności odpowiedzialni są sami osadzeni, którzy nie tylko nie dbają o wyposażenie i stan techniczny pomieszczeń mieszkalnych, ale wręcz je dewastują.

W ocenie Sądu za bezzasadny należało uznać zarzut dotyczący zagrzybienia
i zawilgocenia cel mieszkalnych. Jak wynika ze zgromadzone w sprawie materiału dowodowego, w celach panuje odpowiednia temperatura, a wentylacja działa prawidłowo. Przy czym do jej prawidłowego funkcjonowania konieczne jest zapewnienie wymiany powietrza poprzez uchylenie okna. O czystość w celi mają obowiązek dbać sami osadzeni,
do nich, bowiem należy jej sprzątanie, jak również wietrzenie. Zdarza się jednak, że osadzeni zakrywają kratki wentylacyjne, uniemożliwiając prawidłową cyrkulacje powietrza, albo nie wietrzą cel. To samo dotyczy wilgoci, która jest skutkiem rozchlapywania przez osadzonych wody w kącikach sanitarnych oraz rozwieszania w celach mokrej odzieży.

Powód otrzymywał także, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości
z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych odpowiednie środki, w postaci przyborów do golenia, mydła, kremu, proszku do prania, szamponu, szczoteczki i pasty do zębów. Ponadto środki higieniczne mógł otrzymywać w paczkach oraz dokonywać ich zakupu w kantynie.

W pozwanym areszcie nie ma obowiązku doprowadzania do cel ciepłej wody, ale
w kilku celach jest ona doprowadzona, zaś obecnie przeprowadzana jest inwestycja doprowadzenia ciepłej wody do pozostałych cel. Bieżąca woda jest odłączana tylko
w przepadku krótkotrwałych awarii (wówczas woda jest dostarczana wiadrami). Cele są wyposażone w gniazda elektryczne, co umożliwia osadzonym korzystanie z grzałek
i czajników elektrycznych. Zimna bieżąca woda, grzałka i miska umożliwiały zagrzanie wody, chociażby do codziennego umycia się.

W myśl § 32 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r.
w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania oraz § 30 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r.
w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności ciepła kąpiel przysługuje przynajmniej raz w tygodniu. Zgodnie z powołanym rozporządzeniem osadzeni raz na tydzień korzystali z łaźni, gdzie była ciepła woda. Otrzymywali też odpowiednie środki pielęgnacyjne do zachowania higieny osobistej. Stąd,
w ocenie Sądu, nie było przeszkód do dbania o higienę osobistą.

Odnosząc się zaś do podnoszonego przez powoda zarzutu zadaszenia placu spacerowego, zauważyć należy, iż w istocie fakt taki ma miejsce. Wskazać przy tym należy, że osoba osadzona musi liczyć się z ograniczeniami i dolegliwościami wynikającymi
z wykonywania kary pozbawienia wolności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.10.2007r., sygn. akt II CSK 269/07, publ. Monitor Prawniczy, rok 2007, Nr 21, str. 1172).

Za niezasadny należało uznać zarzut niezapewnienia odpowiednich warunków widzeń z udziałem dzieci, dla których zorganizowane są specjalne kąciki wyposażone w zabawki, systematycznie prane i dezynfekowane.

Zarzuty powoda dotyczące rzekomo niewłaściwego traktowania go przez funkcjonariuszy służby więziennej były nieprecyzyjne. Powód nie kreślił ani osób, ani działań, które w jego ocenie godziły w jego dobra osobiste. Tym samym zarzuty powoda
w tym zakresie należało uznać za nieudowodnione.

Potwierdzenia nie znalazł także stawiany pozwanemu zarzut nieprawidłowej opieki medycznej, długiego oczekiwania na wizytę u lekarza oraz pogorszenia się stanu zdrowia powoda, w tym narządu wzroku i ruchu, na skutek panujących w areszcie warunków socjalno-bytowych. Wskazać tutaj należy, iż realizacja spoczywających na administracji aresztu obowiązków w zakresie opieki medycznej nad osobami pozbawionymi wolności należy do działań władczych i mieści się w pojęciu wykonywania zadań z zakresu władzy publicznej zawartym w dyspozycji art. 417 § 1 k.c. Ocena, czy obowiązki te zostały zrealizowane, winna być dokonana z uwzględnieniem uprawnień skazanego, szczegółowo uregulowanych w art. 115 § 1 – 8 k.k.w. oraz przepisach rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości i Ministra Zdrowia z dnia z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków, zakresu i trybu współdziałania podmiotów leczniczych z podmiotami leczniczymi dla osób pozbawionych wolności w zakładach karnych i aresztach śledczych
w zapewnieniu świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności (Dz. U.2012.547)
i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie udzielania świadczeń zdrowotnych przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności (Dz. U.
z dnia 29 czerwca 2012 r.).

Zgodnie z przepisem art. 115 § 1 k.k.w. skazanemu zapewnia się bezpłatne świadczenia zdrowotne, leki i artykuły sanitarne. Stosownie do art. 115 § 4 k.k.w. świadczenia zdrowotne udzielane są skazanym przede wszystkim przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności. Natomiast inne zakłady opieki zdrowotnej współdziałają ze służbą zdrowia w zakładach karnych w zapewnieniu skazanym świadczeń zdrowotnych, gdy konieczne jest m.in. natychmiastowe udzielenie świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia skazanego, czy też przeprowadzenie specjalistycznych badań, leczenia lub rehabilitacji skazanego (art. 115 § 5 k.k.w.).

C. P. w trakcie pobytu w Areszcie Śledczym w Ł. miał zapewnioną opiekę medyczną, bezpłatne świadczenia zdrowotne, leki, dostęp do lekarza pierwszego kontaktu oraz lekarzy specjalistów. Powód był wielokrotnie konsultowany okulistycznie, neurologicznie i psychiatrycznie. W związku z każdą dolegliwością, podejmowano
w stosunku do niego właściwe leczenie. W związku z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa, był on leczony objawowo, zgodnie z zaleceniami specjalisty, po uprzednim wykonaniu badań obrazowych RTG. W związku z dolegliwościami związanymi z narządem wzroku, leczenie powoda odbywało się w trybie planowym, zastosowano leczenie zgodnie z zaleceniami lekarza okulisty, dobrano odpowiednie szkła do bliży, w warunkach szpitalnych przeprowadzono zabieg usunięcia naczyniaka powieki górnej. Powód był leczony zgodnie
ze sztuką i wiedzą medyczną oraz z poszanowaniem praw pacjenta. Nadto nie wykazał on
w żaden sposób, aby pogorszenie jego stanu zdrowia w zakresie okulistycznym
i neurologicznym miało związek z warunkami, w jakich przebywał on w Areszcie Śledczym w Ł. w okresie osadzenia. Odpierając zarzut powoda dotyczący długiego oczekiwania na wizytę u lekarza, zauważyć należy, iż czas oczekiwania na wizytę u lekarza w warunkach wolnościowych jest dłuższy od czasu oczekiwania pacjentów pozbawionych wolności. Także osoba pozbawiona wolności musi liczyć się z koniecznością oczekiwania, tym bardziej że
w jego przypadku nie było objawów wymagających natychmiastowej interwencji lekarskiej. W tym zakresie zatem nie można dopatrywać się jakichkolwiek nieprawidłowości
w funkcjonowaniu pozwanej jednostki. W szczególności, pogorszenie ostrości wzroku powoda nie miało związku z zastosowanym w celach oświetleniem jarzeniowym.
Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż okna w celach pawilonów mieszkalnych są odpowiedniej wielkości i umożliwiają należyty dopływ światła dziennego, zaś przepływ światła przez zamontowane w oknach aresztu blendy jest zgodny
z obowiązującymi normami. Wskaźnik doświetlenia jest lepszy od standardu. Wieczorem cele oświetlają świetlówki jarzeniowe. Oświetlenie elektryczne także jest zgodne
z obowiązującymi normami i takie samo, jak występujące w warunkach wolnościowych. Zauważyć ponadto należy, iż osadzeni mają możliwość wystąpienia do Dyrektora jednostki
z wnioskiem o dodatkową lampę. Podobnie, w dokumentacji medycznej dotyczącej leczenia powoda w areszcie brak jest jakiejkolwiek wzmianki na temat, tego aby dolegliwości bólowe kręgosłupa, na które uskarża się powód wynikały z niewłaściwego wyposażenia cel
w nieodpowiedni rodzaj łóżek, a powód nie przedstawił żadnych dowodów na tę okoliczność.

Mając na uwadze powyższe, nie można przyjąć, by powód miał zapewnioną nieprawidłową opiekę medyczną.

Reasumując stwierdzić należy, że ustalone przez Sąd fakty nie dają podstawy do przypisania pozwanemu naruszenia dóbr osobistych powoda. Ponadto działanie pozwanego nie może być uznane za bezprawne. Samo niezadowolenie powoda ze standardów pomieszczeń mieszkalnych nie daje jeszcze podstaw do przyjęcia istnienia uchybień
w funkcjonowaniu aresztu. W ocenie Sądu, dolegliwości, jakich doznawał powód w pozwanej jednostce, nie naruszały jego godności. W sprawie niniejszej nie można mówić o naruszeniu przez pozwanego godności powoda, prawa do prywatności i intymności oraz o jego przetrzymywaniu w niehumanitarnych warunkach. Podkreślenia wymaga, że każde przebywanie w pewnej zbiorowości ludzkiej wiąże się, w sposób nieuchronny,
z ograniczeniem własnej prywatności. Sytuacja ta ma z natury rzeczy również miejsce
w przypadku pozbawienia wolności będącego skutkiem tymczasowego aresztowania lub wykonania kary orzeczonej prawomocnym wyrokiem skazującym. Odbywanie kary polega bowiem na przymusowej izolacji w warunkach jednostki penitencjarnej, razem z innymi współosadzonymi umieszczonymi na niewielkiej powierzchni mieszkalnej, co nigdy nie sprzyja zachowaniu pełnej prywatności oraz zakłóca intymność.

Jeszcze raz należy podkreślić, że sytuacja w niniejszej sprawie jest wyjątkowa z uwagi na sposób dochodzenia przez niego swoich roszczeń. Do pozwu został załączony gotowy dokument (k. 12), który wymagał od niego zaznaczenia gotowych pól w katalogu wszelkich możliwych naruszeń. Natomiast podczas przesłuchania, na pytanie Przewodniczącej, jakie są jego zarzuty do warunków bytowych, powód w ogóle nie potrafił ich sformułować. Odwołując się do swojego pełnomocnika w pierwszej kolejności stwierdził, że wypełniał formularz i wszystko jest w pozwie. Dlatego Sąd wnioskuje o braku subiektywnego poczucia krzywdy. Zeznania zawierały jedynie niewielką część zarzutów wskazanych w pozwie,
a powód zaprzeczył nawet okolicznościom wskazywanym przez świadków, co dodatkowo utwierdza w przekonaniu o braku poczucia krzywdy. Nie bez znaczenia pozostaje także okoliczność, iż pozew objął tylko część okresu pobytu w jednostce – 10 miesięcy.

Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do uwzględnienia żądania pozwu. Wobec czego powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu, mając przede wszystkim na uwadze jego trudną sytuację materialną oraz okoliczność wieloletniego pozbawienia wolności. Powód nie posiada środków finansowych pozwalających na choćby częściowy zwrot kosztów zastępstwa procesowego pozwanego.

ZARZĄDZENIE

O/wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. pozwanego.