Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lipca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił Z. A. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że do dnia 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony nie udowodnił wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących 25 lat oraz nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 26 czerwca 1970 r. do 17 września 1970 r., od 18 września 1970 r. do 18 grudnia 1970 r. w Hucie (...) S.A. jako okres pracy w szczególnych warunkach, ponieważ zapis na świadectwie pracy z dnia 17 lutego 2014 r. jest niekompletny: brak ściśle określonego charakteru pracy i stanowiska wg wykazu, działu, pozycji i punktu zarządzenia resortowego.

Do ogólnego stażu pracy ZUS nie uwzględnił okresów nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy od 10 września 1975 r. do 12 września 1975 r., od 11 czerwca 1976 r. do 11 czerwca 1976 r., od 14 czerwca 1976 r. do 14 czerwca 1976 r., od 24 sierpnia 1990 r. do 29 sierpnia 1990 r. oraz okresu urlopu bezpłatnego od 30 sierpnia 1990 r. do 1 września 1990 r.

W ocenie organu rentowego ubezpieczony udowodnił staż pracy wynoszący 24 lata, 3 miesiące i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 23 lata, 10 miesięcy i 15 dni okresów składkowych, 5 miesięcy, 6 dni okresów nieskładkowych. /decyzja w aktach ZUS/./

Decyzją z dnia 10 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po ponownym rozpatrzeniu wniosku z dnia 4 maja 2015 r. odmówił Z. A. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że do dnia 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony nie udowodnił wymaganych okresów składkowych i nieskłądkowych wynoszących 25 lat oraz nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jako staż w szczególnych warunkach uznano okres 6 lat i 15 dni a jako staż sumaryczny 24 lata 3 miesiące i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia :

- od 26 czerwca 1970 r. do 17 września 1970 r., od 18 września 1970 r. do 18 grudnia 1970 r. w Hucie (...) S.A. jako okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ w świadectwie pracy z dnia 17 lutego 2014 r. pracodawca nie określił rodzaju pracy ściśle według wykazu, działu, pozycji w/ rozporządzenia i nie powołał się na resortowe akty prawne określając stanowiska pracy, na których ubezpieczony był zatrudniony;

- okresu zatrudnienia od 28 października 1985 r. do 1 maja 1986 r., od 21 października 1986 r. do 15 kwietnia 1987 r., od 15 października 1993 r. do 30 kwietnia 1994 r., od 10 października 1994 r. do 6 maja 1995 r., od 14 października 1995 r. do 30 kwietnia 1996 r., od 20 czerwca 1996 r. do 9 stycznia 1997 r., jako okresu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia sezonowego jako palacz w Szkole Podstawowej Nr (...) w Ł. i Szkole Podstawowej nr (...) w Ł., tj. okresów ponieważ ubezpieczony nie przedłożył świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach, a jedynie zaświadczenie Szkoły Podstawowej Nr (...) w Ł. i pismo Urzędu Miasta w Ł. skierowane do Kancelarii Radcy Prawnego J. L., w których nie powołano przepisów resortowych. Ubezpieczony udowodnił staż pracy wynoszący 24 lata, 3 miesiące i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych – 23 lata, 10 miesięcy i 15 dni okresów składkowych, 5 miesięcy, 6 dni okresów nieskładkowych, w tym staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 6 lat i 15 dni.Niniejszą decyzją zmieniono decyzję z dnia 10 lipca 2015 r. /decyzja w aktach ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony Z. A. i wniósł o uchylenie decyzji i ustalenie, że spełnia on warunki do uzyskania emerytury w myśl art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. /odwołanie – k. 2 – 10, k. 2 – 11 w aktach VIII U 275/16/

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji. /odpowiedź na odwołanie – k. 16, k. 13 w aktach VIII U 275/16/

Pismem procesowym z dnia 12 lutego 2016 roku ZUS I Oddział w Ł. wskazał ,że nie kwestionuje świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych w Hucie (...) / pismo k- 39/.

Podczas rozprawy w dniu 20 lutego 2018 roku pełnomocnik ZUS oświadczył ,że nie kwestionuje ogólnego stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy w wymiarze 25 lat i w tym zakresie nie ma sporu między stronami, natomiast organ rentowy nadal kwestionuje brak wykazania 15 letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych przez wnioskodawcę ( oświadczenie pełnomocnika ZUS 00:01:32 CD k- 246 )

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. A. urodził się (...) Nie jest członkiem OFE/niesporne/

W dniu 4 maja 2015 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie emerytury./wniosek w aktach ZUS/.

Organ rentowy uznał za udowodniony przez wnioskodawcę staż pracy wynoszący 24 lata, 3 miesiące i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych Następnie w toku procesu nie kwestionował ,że wnioskodawca posiada na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż ubezpieczeniowy , co w wymiarze 25 lat. Organ rentowy przyjął ,że wnioskodawca posiada okres zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze 6 lat i 15 dni wynikający z zatrudnienia w (...) S.A./ niesporne/

Wnioskodawca w okresie od 1.07.1968 r do 8.08.1969 r był zatrudniony w Zakładach (...) w K., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku formierza. Zakład wydał wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w powyższym okresie czasu wskazując ,że stanowisko formierz jest wymienione w dziale III poz. 21 pkt 1 wykazu A załącznika do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.03.1985 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz Urz (...) ne 1-3 poz. 1 / świadectwa k- 90 koperta /.

W okresie od 01.09.1965 do 22.06 1968 roku wnioskodawca uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących w K.. Wnioskodawca uzyskał po ukończeniu szkoły zawód wytapiacza. Nauka w szkole trwała 3 lata. Wnioskodawca w ramach zajęć uczęszczał na lekcje 3 razy w tygodniu a w pozostałe 3 dni pracował w zakładzie pracy jako pracownik w ramach nauki zawodu. Praca była poprzedzona podpisaniem umowy przez rodziców i była odpłatna. Odpłatność wzrastała - w pierwszej klasie wynosiła 150 zl miesięcznie 320 w drugiej i roku450 zl w trzeciej klasie./ zeznania wnioskodawcy , świadectwo ukończenia szkoły zawodowej k- 177, zeznania świadka (...):15:10 CDk-210

Wnioskodawca w okresie od12 .04.1977 do 17.04.1978, od 31 .07.1979 do 31.08.1980 oraz od 15.09.1980 do 14.11.1980 r był zatrudniony w Kombinacie Budowlanym w S., w pełnym wymiarze czasu pracy , na stanowisku montażysty ./ Świadectwa pracy k- 88 koperta /.

W Zakładzie Produkcji i Usług (...) w Ł. wnioskodawca był zatrudniony w okresie od dnia 3.09.1987 roku do 1.09.1990 roku. Początkowo był zatrudniony na stanowisku palacza a następnie palacza – konserwatora od 1 kwietnia 1989 roku oraz do sezonu grzewczego od 15.04.1988 roku / Świadectwo pracy w aktach osobowych, angaże k-62. Koperta/. W zakładzie (...) w Ł. wnioskodawca pracował jako palacz w kotłowni. W kotłowni była podgrzewana ciepła woda. Wnioskodawca wykonywał też obowiązki konserwatora. Wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy / zeznania świadka J. K. (1) 00:29:37 CD k-33/.

Wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku palacza omiatacza w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 1.10.1990 do 30.04.1991 roku oraz od 12.10.1992 roku do 30.04.1993 roku w (...)Społem” w Ł. / dokumentacja pracownicza koperta k- 85/. Ponadto wnioskodawca wykonywał prace porządkowe- odśnieżanie, posypywanie piaskiem. Ładował opal do pomieszczenia, w którym był przechowywany. Wnioskodawca był tam zatrudniany sezonowo. Sezon grzewczy trwał od 15.10 do 15.04. / zeznania świadka K. 00:33:17 CD k- 33/.

Wnioskodawca był zatrudniony w Stołówce (...) w Ł. jako palach w okresie od 9.09.1991 do 5.08.1992 r / niesporne/ . Pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Sezon grzewczy trwał cały rok. Wnioskodawca zajmował się obsługą kotła parowego jako palacz. Poza tymi czynnościami zajmował się dowozem opalu. Ponadto do jego obowiązków należało sprzątanie posesji wokoło budynku, zamiatanie koszenie trawy i sprzątanie. Wykonywał wszystkie zlecane mu czynności przez kierownika. Kotłownia przy stołówce była tylko dla tego jednego budynku./ zeznania świadka (...):24:28 CD k-33/

Wnioskodawca był zatrudniony w Szkole Podstawowej nr (...) w Ł. na czas nieokreślony , w pełnym wymiarze czasu pracy od 28.10. 1985 roku do 31.08.1987 roku na stanowisku dozorcy/ świadectwo pracy k- 76 / . W umowie o pracę wnioskodawcy wskazano ,że Szkole Podstawowej nr (...) w Ł. został zatrudniony na stanowisku palacza. W dniu 30 .04 1986 roku wnioskodawca zwrócił się z prośbą do pracodawcy o zatrudnienie go w charakterze dozorcy . W dniu 2.05.1986 roku wnioskodawca otrzymał angaż na stanowisko dozorcy. W dniu 10.08. 1986 roku zwrócił się do pracodawcy z prośbą o zwolnienie go z obowiązków dozorcy z dniem 20.10.1986 r . Z dniem 20 10.1986 r rozwiązano z wnioskodawcą umowę o pracę na jego prośbę. W dniu 13 .10.1986 r wnioskodawca zwrócił się z prośbą o zatrudnienie go ponownie na sezon grzewczy 1986-1987. Od dnia 21.10. 1986 roku wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku palacza do 15.04.1987 roku. Od 15.04.1987 roku wnioskodawca złożył wniosek o zatrudnienie go na stanowisku dozorcy w powyższej szkole w pełnym wymiarze czasu pracy do dnia 15.10. 1987 roku. Od dnia 16.04.1987 roku do dnia 15.10.1987 roku został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku dozorcy. Wnioskodawca rozwiązał na własną prośbę umowę o pracę z dniem 31.08. 1987 roku/ kopie umów o pracę , podań wnioskodawcy i świadectwo pracy k- 64-76/

Wnioskodawca był zatrudniony w Szkole Podstawowej nr (...) w Ł. na stanowisku dozorcy i palacza w okresie od 15.10.1993 do 30.04.1994 roku, od 10.10.1994 do 6.05.1995 oraz 20.06.1996 roku do 9.01.1997 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku palacza oraz palacza pełniącego obowiązki dozorcy/umowy o pracę ,świadectwa pracy k- 85

Wnioskodawca był zatrudniony w Hucie (...) w Ł. w okresie od dnia 26.06.1970 roku do 17.09.1970 roku oraz od 18.09.1970 r jako pracownik za i wyładunku oraz od dnia 18,09.1970 roku do 18.12.1970 roku jako II wytapiacz żelazostopów.. Pracę tą zakład wskazał w świadectwie pracy jako wykonywaną w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze / świadectwo pracy w k-100/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie opierając się na dokumentach załączonych do akt w tym aktach ubezpieczeniowych oraz archiwalnej dokumentacji pracowniczej ze spornego okresu czasu. Ponadto Sad oparł się na zeznaniach wnioskodawcy i przesłuchanych w sprawie świadków. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom świadka E. A. – brata wnioskodawcy na okoliczność czynności wykonywanych przez wnioskodawcę w ramach zatrudnienia w Kombinacie Budowlanym w . W ocenie Sądu zeznania te są sprzeczne z dokumentami pracowniczymi wnioskodawcy archiwalnymi . Ponadto są lakoniczne . Sąd odmówił również wiary zeznaniom świadka J. K. (2). Są one bowiem sprzeczne z zeznaniami S. K. i samego wnioskodawcy. Są one niespójne i chaotyczne.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy ,że pracował on w wymiarze większym w warunkach szczególnych niż wynika to ze świadectw wydanych przez zakład (...) , Hutę (...) w Ł. oraz (...) Zakłady (...) ( 6 lat i 15 dni)

W przypadku zapisu w świadectwie pracy dotyczącym Huty (...) w ocenie Sądu wpisanie wykazu B wynika z oczywistej omyłki pisarskiej osoby sporządzającej to świadectwo, niewątpliwie natomiast wnioskodawca pracował na produkcji i stanowisko wskazane w świadectwie pracy zasadnie zaliczono do takich, na których praca jest wykonywana w warunkach szczególnych.

Sąd nie dal wiary zeznaniom wnioskodawcy ,że w pozostałych miejscach pracy był on zatrudniony w warunkach szczególnych . Zeznania wnioskodawcy w tym zakresie są bowiem sprzeczne z dokumentami załączonymi do akt , w tym oryginalną dokumentacją pracowniczą – archiwalną oraz zeznaniami świadków.

Sąd zważył , co następuje :

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku Nr 748), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu (wg stanu prawnego do dnia 31 grudnia 2012 roku) stanowił, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Od dnia 1 stycznia 2013 roku ust. 2 w/w przepisu uległ zmianie poprzez rezygnację ustawodawcy z warunku rozwiązania stosunku pracy (ustawa z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw – art. 1 – Dz. U. z 2012r., poz. 637)

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru lub świadectwie pracy.

Należy podkreślić, że nabycie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym jest przywilejem w stosunku do nabywania emerytur w powszechnym wieku emerytalnym, przeto skorzystanie z tego prawa nie może podlegać uznaniu lub opierać się na wykładni rozszerzającej, ale powinno mieć oparcie w ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy, które spełniają prawne wymagania zakwalifikowania określonej pracy jako zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W orzecznictwie (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 638) przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Z rozważań zawartych w tym orzeczeniu należy wyprowadzić nadto wniosek, iż - ze względu na charakter omawianego świadczenia (wcześniejsza emerytura) - przepisy rozporządzenia należy wykładać ściśle.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat , braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym oraz wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku okresów składkowych i nieskładkowych. Zgodnie z oświadczeniem pełnomocnika ZUS złożonym na ostatniej rozprawie , organ nie kwestionuje wykazania przez wnioskodawcę ogólnego stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy w wymiarze 25 lat natomiast kwestią sporną jest wykazanie okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Podkreślić należy, iż ustawodawca w obecnie obowiązujących przepisach celowo odszedł od szczegółowego określania stanowisk pracy, skupiając się na zakresach obowiązków, bowiem nazwy stanowisk pracy mogły być bardzo różne w zależności od zakładu pracy. Ponadto ustalano je często na długo przed wejściem w życie przepisów określających pracę w warunkach szczególnych. Z tej przyczyny Sąd ma nie tylko prawo, ale i obowiązek ustalać rzeczywisty zakres obowiązków, bez względu na nazwę stanowiska.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

Wskazać również należy, iż jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 4 listopada 2008 roku (III AUa 3113/08, Lex nr 552003) „Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W sytuacji, kiedy brak wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę, Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.” Takie też postępowanie należy prowadzić, kiedy organ rentowy zakwestionuje fakty wskazane w tego rodzaju świadectwie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2009 r., I UK 77/09, Lex nr 558288).

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków a także z przesłuchania wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji osobowej ze spornych okresów zatrudnienia.

W ocenie Sądu brak jest podstaw do przyjęcia ,iż w powyższym okresie wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wskazane w wykazie A dziale XIV poz. 1 załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r. wymienia się "prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego".

Z ustaleń poczynionych w postępowaniu dowodowym wynika ,iż wnioskodawca wykonywał w Szkole Podstawowej nr (...) i nr 2 , (...) Społem , stołówce (...) i w zakładzie (...) pracę palacza . Nie mniej jednak w oparciu o inne dowodu – z dokumentów jak i zeznań świadków wynika ,że nie były to jedyne czynności wykonywane w ramach zatrudnienia. Wnioskodawca zajmował się też pracami porządkowymi , był jednocześnie dozorcą , konserwatorem oraz wykonywał wszystkie polecenia jakie otrzymywał od przełożonych. Brak jest jednoznacznych dowodów ,że w spornych zakładach praca palacza była jedynym zajęciem jakie wykonywał wnioskodawca w ramach pełnego wymiaru czasu pracy. Czyni to niezasadnym żądanie zaliczenia powyższych okresów do pracy w warunkach szczególnych .Ponadto należy wskazać, że nie każda praca palacza co może być zaliczona zgodnie z powyżej wskazanymi przepisami do pracy w warunkach szczególnych. Treść powyżej cytowanego przepisu wskazuje ,że dotyczy on palaczy obsługujących kotły przemysłowe. Z ustaleń Sądu wynika ,że wnioskodawca w spornym okresie czasu obsługiwał kotłownie ogrzewające małe budynki, nie mające charakteru obiektów przemysłowych. Niewątpliwie szkoła, stołówka czy sklep nie mają charakteru przemysłowego. Wnioskodawca powinien w postępowaniu sądowym udowodnić jaki charakter miały obsługiwane przez niego kotły w spornym okresie czasu. W tym miejscu należy wskazać ,że to na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania okoliczności, z których wywodzi skutki prawne. Szczególnie ma to miejsce w przypadku gdy strona jest reprezentowana przez zawodowego prawnika. W postępowaniu sądowym strona powodowa nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych na okoliczność wykazania charakteru kotłów jakie obsługiwał wnioskodawca.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał w sprawie ciężar dowodowy. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (vide: wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, opubl. OSNC 1997/6-7/76). Sąd dopuścił wszystkie dowody wnioskowane przez strony w toku procesu oraz przeprowadził dowody z urzędu, które w jego ocenie były niezbędne do rzetelnego wyjaśnienia sprawy. W oparciu o całokształt materiału dowodowego nie sposób jednak wskazać ,że wnioskodawca udowodnił okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999 roku w wymiarze 15 lat.

Jak już wcześniej zaznaczono w sprawie o prawo do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, sąd winien dążyć do ustalenia charakteru pracy rzeczywiści wykonywanej, a nie opierać się jedynie na stanowisku ujętemu w dokumentacji pracowniczej. Tym niemniej, nawet przy tym założeniu, faktycznie wykonywany rodzaj pracy nie może być rozpatrywany w oderwaniu od branży. Sąd w pełni podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 czerwca 2010 roku w sprawie II UK 21/10 (Lex 619638) oraz z dnia 19 maja 2011 roku, sygn. akt III UK 174/10 (Lex 901652), że wykaz A ma charakter stanowiskowo-branżowy i specyfika poszczególnych branż determinuje charakter świadczonych w nich prac i warunki w jakich są wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia.

Należy również wskazać ,że do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie może być zaliczony wnioskodawcy okres pracy w ramach nauki w zasadniczej Szkole Zawodowej pomimo wiążących w tym zakresie uczniów i pracodawcę umów o przyuczenie do zawodu. Przede wszystkim ponownie należy wskazać ,że za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych może być uznane zatrudnienie wyłącznie w ramach pełnego etatu czyli w pełnym wymiarze czasu pracy. Jak wynika z zeznań świadka i samego wnioskodawcy w ramach nauki zawodu pracował on tylko 3 dni w tygodniu natomiast w pozostałe dni uczęszczał do szkoły. A zatem nie ma możliwości uznania tego zatrudnienia za wykonywanego w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów prawa. Okres ten może być natomiast zaliczony do ogólnego stażu pracowniczego, co jednak przestało być przedmiotem sporu między stronami.

Reasumując, biorąc pod uwagę przywołane przepisy stwierdzić należy, że pomimo, iż wnioskodawca spełnił pozostałe przesłanki do przyznania emerytury, a mianowicie: wieku, posiadania co najmniej 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego, ze względu na nieprzepracowanie wymaganego ustawowo okresu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze emerytura wnioskodawcy nie przysługuje.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn.wnioskodawcy

28.03.2018.