Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2017 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) we W.

przeciwko T. B.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku

z dnia 21 czerwca 2016 r. sygn. akt XV C 802/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że:

a)  zasądza od pozwanego T. B. na rzecz powoda (...) we W. kwotę 249 183,69 (dwieście czterdzieści dziewięć tysięcy sto osiemdziesiąt trzy i 69/100) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 18 września 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie oddala powództwo,

b)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 12 013 (dwanaście tysięcy trzynaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11 891 (jedenaście tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Zbigniew Merchel SSA Andrzej Lewandowski SSA Mirosław Ożóg

Sygn. akt I ACa 966/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 czerwca 2016 roku Sądu Okręgowego w Gdańsku oddalono powództwo (...) we W. przeciwko T. B. o zapłatę oraz zasądzono od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, iż (...) Bank S.A. (w wyniku połączenia spółek wierzyciel pierwotny występuje od dnia 1 czerwca 2012r. pod tą firmą) był wierzycielem pozwanego z tytułu umowy kredytu hipotecznego z dnia 17 sierpnia 2009r. Aneksem do umowy z dnia 27 stycznia 2011r. umowa została zmieniona, pozwany wyraził zgodę na przystąpienie do restrukturyzacji dotyczącej odroczenia części rat kredytu przez okres 60 miesięcy oraz przedłużono mu termin spłaty kredytu do 2042r. Zgodnie z treścią umowy, zabezpieczenie spłaty zobowiązania stanowiła hipoteka zwykła oraz kaucyjna na nieruchomości położonej w G., dla której Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku III Wydział ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą pod numerem (...). Pozwany zobowiązał się do spłaty zadłużenia na warunkach określonych w umowie. W celu wypłaty kredytu pozwany złożył dwa wnioski o jego wypłatę, kolejno 19 sierpnia 2009r. na kwotę 190000zł (dyspozycja uruchomienia kredytu wskazuje kwotę 204411,74zł, wobec doliczenia innych opłat) i 7 września 2009r. na łączną kwotę 96600zł. Wobec zaprzestania przez pozwanego T. B. regulowania zobowiązania, bank dokonał wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank nastąpiło pismem z dnia 10 kwietnia 2012r. Do akt nie dołączono dowodu nadania i odbioru tego pisma przez pozwanego.

Sąd Okręgowy ustalił również , iż w dniu 6 marca 2013r. bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), który mocą postanowienia Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku, sygn. akt XIII 1 Co 1384/13 z dnia 10 kwietnia 2013r. został zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Dysponując tytułem wykonawczym, pierwotny wierzyciel – bank złożył w dniu 6 maja 2013r. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko pozwanemu zostało umorzone postanowieniem z dnia 30 czerwca 2015r., na wniosek pierwotnego wierzyciela. W dniu 31 marca 2014r. wierzyciel pierwotny zawarł z powodem (...) umowę sprzedaży wierzytelności. W dniu 21 lipca 2015r. powód wezwał stronę pozwaną do dobrowolnego spełnienia świadczenia wskazując jego wysokość na kwotę 511.596,94zł. Do akt nie dołączono dowodu nadania i odbioru tego pisma przez pozwanego. W treści pisma powód poinformował pozwanego, iż żąda zapłaty z tytułu umowy kredytu hipotecznego o nr (...) z dnia 17 sierpnia 2009r., na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 31 marca 2014r. zawartej z (...) Bank S.A. kwoty 511.596,94zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy zaoferowany przez strony postępowania, wnioski konstruując w szczególności na podstawie dokumentów prywatnych złożonych do akt niniejszej sprawy w postaci: kopii umowy kredytowej, aneksu, bankowego tytułu egzekucyjnego wraz z postanowieniem o nadaniu mu klauzuli wykonalności, wyciągu z (...) oraz odpisu z KRS i kopii umowy sprzedaży wierzytelności, które nie budziły wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności i autentyczności. Przedstawiony przez stronę powodową wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego, Sąd ocenił na podstawie art. 245 k.p.c., mając na uwadze, iż obowiązujący art. 194 ust. 2 ustawy z dnia 2004 roku o funduszach inwestycyjnych wprost pozbawia tego rodzaju dokument mocy prawnej należnej dokumentom urzędowym w postępowaniu cywilnym. Sąd, na rozprawie w dniu 12 stycznia 2016r. pominął dowód z przesłuchania pozwanego w charakterze strony z uwagi na jego nieusprawiedliwioną nieobecność.

Rozważając podniesiony przez pozwanego w odpowiedzi na pozew zarzut przedawnienia roszczenia , istotne było w ocenie Sądu Okręgowego ustalenie terminu, od którego rozpoczął bieg termin przedawnienia. Sąd ten ustalił, iż bank – pierwotny wierzyciel naliczał odsetki za opóźnienie od kwoty niespłaconego kapitału od dnia 1 sierpnia 2011r. Wypowiedzenie umowy kredytu hipotecznego nastąpiło 10 kwietnia 2012r., zgodnie z §21 umowy z dnia 17 sierpnia 2009r. okres wypowiedzenia wynosił 30 dni. Pozew w przedmiotowej sprawie wpłynął do Sądu I instancji w dniu 17 sierpnia 2015r., a więc już po upływie trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia. Zwłaszcza, że mimo braku przedłożenia potwierdzenia nadania bądź braku niepodjętej korespondencji od dłużnika, powód sam przyznał w piśmie z dnia 30 grudnia 2015r., że okres wypowiedzenia upłynął w dniu 4 czerwca 2012r. W związku z powyższym, wobec twierdzeń pozwu i dalszych pism procesowych powoda, Sąd Okręgowy musiał dokonać ustaleń i oceny, czy w niniejszej sprawie doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia, jak to podnosił powód. Zdaniem Sądu meriti twierdzenia powoda pozostały gołosłowne, ogólnikowe i niepoparte żadnymi konkretnymi dowodami, bowiem strona powodowa nie dołączyła na przykład do przedmiotowej sprawy dowodu nadania i odebrania przesyłki przez dłużnika dotyczącej wypowiedzenia umowy, ani żadnego dokumentu świadczącego o uznaniu długu (czy to właściwym czy niewłaściwym). Sąd Okręgowy ustalił ponadto, że pierwotny wierzyciel (...) Bank S. A. po wystawieniu w dniu 6 marca 2013r. (...) wniósł do Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku o nadanie ww. tytułowi klauzuli wykonalności, co tenże Sąd uczynił postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2013r. w sprawie sygn. akt. XIII 1 Co 1384/13, tym samym przerwany został wówczas bieg terminu przedawnienia. Jednocześnie, prowadzone z wniosku pierwotnego wierzyciela (...) Bank S.A. postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 1661/13 przeciwko pozwanemu zostało postanowieniem z dnia 30 czerwca 2015r. umorzone. Tak, więc, w ocenie Sądu meriti, skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia wobec złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu został w konsekwencji umorzenia postępowania egzekucyjnego całkowicie zniweczony. W tym miejscu Sąd wskazał, iż w postępowaniu egzekucyjnym, na podstawie art. 13§2 k.p.c. znajduje odpowiednie zastosowanie dyspozycja przepisu z art. 203§2 zdanie pierwsze k.p.c., a to oznacza, iż umorzenie postępowania egzekucyjnego niweczy przerwę przedawnienia spowodowaną jego wszczęciem.

Sąd Okręgowy zważył, iż powód nie przedłożył żadnego (poza nagraniem rozmowy pracownika firmy (...) z pozwanym – na płycie CD) dokumentu świadczącego o uznaniu przez pozwanego długu, a co więcej na rozprawie w dniu 12 stycznia 2016r. powód oświadczył, iż nie wnosi o przesłuchanie pracownika firmy (...) w charakterze świadka na powyższą okoliczność. Dołączona do niniejszej sprawy płyta CD z nagraniem rozmowy pracownika firmy (...) z pozwanym T. B. nie stanowi, w ocenie Sądu I instancji, niewłaściwego uznania długu, na co powoływał się powód (przyznanie przez dłużnika wobec wierzyciela istnienia długu). W ocenie Sądu Okręgowego nagrana rozmowa pracownika firmy (...) z pozwanym nie świadczy o uznaniu niewłaściwym długu. Zdaniem tego Sądu pozwany podczas rozmowy informuje tylko, że jego sytuacja finansowa nie uległa zmianie. Ponadto trzeba mieć na uwadze, że dalsza część wypowiedzi pozwanego świadczy bardziej o braku chęci zapłaty, gdyż używa on stwierdzenia, „co ja mam drugi raz płacić skoro mam komornika”. Literalne brzmienie wypowiedzi pozwanego stwierdzające, iż „gdybym nie miał komornika, mógłbym spłacać po 1000zł” mogłoby być potraktowane, jako oświadczenie o uznaniu długu, gdyby nie kontekst sytuacyjny. Sąd Okręgowy przyjął, iż wypowiedź pozwanego T. B. padła w trakcie rozmowy sugerującej pozwanemu, iż uzyskanie informacji na temat stanu majątkowego pozwanego oraz informacji o stanie jego nieruchomości będzie warunkiem podjęcia kroków przez powoda celem ewentualnego umorzenia egzekucji prowadzonej przez komornika. Natomiast nic nie wskazuje na to, by pracownik firmy (...) (nawet gdyby przyjąć, że był pełnomocnikiem wierzyciela – powoda, czego powód w żaden sposób nie udowodnił), który podawał, iż kontaktuje się z pozwanym w imieniu powoda, potraktował to poważnie jako realne zapewnienie spłaty zadłużenia. Sąd Okręgowy nadto stwierdził, iż nie doszło do przerwania biegu przedawnienia w stosunku do powoda także biorąc pod uwagę czynności dokonane przez poprzedniego wierzyciela pozwanego, a mianowicie złożenie wniosku o nadanie klauzuli (...) oraz wniosku o wszczęcie egzekucji. Czynności te, wykonane przez bank, nie przerwały biegu przedawnienia w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności. Sąd Okręgowy w pełni podzielił pogląd zgodnie z którym „do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzycieli, niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których/przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana. Po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, przedawnienie rozpoczęłoby bieg na nowo jednak w tych samych granicach podmiotowych (wynikających z tytułu wykonawczego), co wynika z istoty przedawnienia. Brak więc, w ocenie Sądu meriti, podstaw do twierdzenia, że skutek rozpoczęcia biegu przedawnienia na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego może odnosić się do sytuacji, gdy uprawnionym do wszczęcia ponownej egzekucji jest już inny niż wymieniony w pierwotnym tytule wykonawczym wierzyciel”. Wobec powyższego, w ocenie Sądu Okręgowego, roszczenie ze stosunku pierwotnego wobec pozwanego T. B. przedawniło się, gdyż wypowiedzenie umowy nastąpiło 10 kwietnia 2012r., termin wypowiedzenia wynosił 30 dni, a więc gdyby przyjąć nawet bardzo długi czas dostarczenia ww. wypowiedzenia dłużnikowi – pozwanemu, wyczerpałoby to dyspozycję przepisu art. 118 k.c.

Sąd Okręgowy podzielił także rozważania pozwanego, co do nieudowodnienia wysokości roszczenia. Powód nie przedstawił żadnej dokumentacji na okoliczność zaliczania poszczególnych kwot wpłat dokonywanych przez pozwanego i sposobu ich zaliczania. Ponadto powód nie wskazał, w jaki sposób zostały wyliczone odsetki dochodzone od pozwanego, a naliczone przez bank i powoda w łącznej wysokości 164.262zł. Sąd meriti uznał, iż powód nie sprostał regule wynikającej z art. 6 k.c. i nie udowodnił wysokości swojego roszczenia. Sąd I instancji wskazał, iż powód nie przedłożył do niniejszej sprawy całej umowy kredytu hipotecznego, gdyż brak jest tabeli prowizji i opłat (§15ust.1umowy), regulaminu do umowy kredytu hipotecznego (§24ust.1 umowy) oraz harmonogramu spłaty rat kredytu (§7ust.1 umowy), stanowiących integralną cześć umowy. Co do dokonania wpłat w wysokości 51.828,05zł na poczet należności wynikających z umowy kredytu przez pozwanego Sąd wskazał, iż właśnie z uwagi na brak złożenia przez powoda regulaminu nie jest w stanie zweryfikować rozliczenia wpłat, które przedstawił powód. Powód nie przedstawił też dokładnego wyliczenia kwoty kapitału kredytu dochodzonej w przedmiotowej sprawie, gdyż z umowy wynika, iż bank udzielił pozwanemu kredytu w wysokości 301.011,74zł, natomiast powód wskazał w pozwie, iż dochodzi kwoty 349.171,69zł. Sąd podkreślił, iż wyjaśnienia powoda w tej kwestii były bardzo ogólne oraz nie zawierały dokładnych wyliczeń, jakie kwoty zostały doliczone do kapitału kredytu po podpisaniu umowy. Ponadto powód nie wskazał sposobu wyliczenia odsetek naliczanych w okresie karencji i zaległych odsetek, a także opłat za podpisanie aneksu do umowy doliczonych na podstawie aneksu i opłat należnych z tytułu wznowień zabezpieczeń, co także uniemożliwiło Sądowi samodzielne dokonanie obliczeń i zweryfikowanie tych podanych przez stronę powodową. Wobec nie przedstawienia dokładnego rozliczenia kwot wpłaconych przez pozwanego nie było możliwym ustalenie, czy prawidłowo została wyliczona dochodzona przez powoda kwota kapitału głównego, a tym samym czy prawidłowo ustalono wysokość dochodzonych odsetek. Weryfikacja prawidłowości ustalenia przez powoda wysokości dochodzonych odsetek nie była możliwa także dlatego, że powód nie wykazał, kiedy doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy. Zatem Sąd uznał, iż nie może zasądzić na rzecz powoda roszczenia, którego wysokość nie została w pełni wykazana, gdyż zasądzona orzeczeniem kwota musi wynikać z przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Dalej Sąd Okręgowy odniósł się do zarzutu pozwanego dotyczącego nieistnienia roszczenia powoda oraz braku możliwości potwierdzenia istnienia i wysokości roszczenia powoda przez wystawiony przez bank (...). Sąd zważył, iż przede wszystkim należy zwrócić uwagę, iż to na powodzie ciążył obowiązek wykazania , iż przysługuje mu wierzytelność wobec pozwanego w określonej przez niego wysokości. Powód przedstawił zaś jedynie umowę pierwotną zawartą dnia 17 sierpnia 2009r., w żaden sposób nie udowodnił zaś kwoty pozostałego do spłaty kapitału - chociażby poprzez przedstawienie rozliczenia poszczególnych wpłat dokonywanych przez pozwanego i braku spłat określonych rat oraz przede wszystkim nieprzedstawieniu jakiejkolwiek dokumentacji księgowej poprzedzającej wydanie bankowego tytułu egzekucyjnego. W konsekwencji zaś, skoro nie została udowodniona kwota główna kapitału pozostałego do spłaty, to również gołosłowne i w żaden sposób nieudowodnione są wartości odsetek naliczanych od tejże kwoty. Powód nie wskazał nawet, jakie opłaty i prowizje zostały zaliczone w poczet kosztów, nie mówiąc już o ich udowodnieniu. Powód wysłał do pozwanego wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia w dniu 21 lipca 2015r. wzywając do zapłaty kwoty 511.596,94zł. Ubocznie, fakt wysłania korespondencji (wobec kwestionowania tegoż faktu) nie jest równoznaczny z doręczeniem korespondencji pozwanemu, czego dowodem mogłyby być zwrotne potwierdzenia odbioru.

Ustosunkowując się do zarzutów pozwanego dotyczących nieważności umowy sprzedaży wierzytelności, braku zapłaty ceny za umowę cesji i braku wskazania wierzytelności wobec pozwanego w umowie sprzedaży wierzytelności, Sąd Okręgowy uznał, iż słusznie pozwany zarzucił, że umowa cesji z dnia 31 marca 2014r. została podpisana w przypadku (...) Bank S.A. przez członka zarządu i prokurenta M. K.. Prokura, która była mu udzielona była prokurą łączną z innym prokurentem, natomiast umowa została podpisana z nim i członkiem zarządu. A więc w przypadku cedenta wystąpiły braki w umocowaniu do zawarcia umowy. W przypadku cesjonariusza, osoby podpisujące umowę i aneks do umowy były umocowane do działania w jego imieniu. Z uwagi na zarzut braku zapłaty ceny za umowę cesji, strona powodowa przedłożyła dokument w postaci wyciągu z historii operacji w systemie bankowości internetowej – potwierdzenie przelewu w dniu 26 czerwca 2014r. kwoty 230.000zł na rzecz (...) Banku S.A., który sam w sobie nie wymaga podpisu. W ocenie Sądu I instancji dokument ten stanowi potwierdzenie uiszczenia ceny. Nadto przedstawiony przez stronę powodową wyciąg z wykazu wierzytelności potwierdzony za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika, mimo wyjaśnień, złożonych przez powoda, dotyczących braku możliwości przedłożenia wykazu w pełnej formie z uwagi na konieczność ochrony danych osobowych innych dłużników, w ocenie Sądu był niepełny i nieczytelny, a tym samym nie można było na jego podstawie stwierdzić bez żadnych wątpliwości istnienia kwoty wierzytelności wobec pozwanego.

Sąd Okręgowy odnosząc się do zarzutów pozwanego dotyczących nieważności umowy kredytu hipotecznego i aneksu do umowy, braku przekazania środków pieniężnych pozwanemu, braku podstaw do wypowiedzenia umowy przez bank, braku podstaw do sporządzenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy oraz braku wykazania przejścia wierzytelności wobec pozwanego z (...) Banku S.A. na (...) Bank S.A., uznał, iż pozostają one nietrafne. Uzasadniając swoje stanowisko, Sąd wskazał, że powód wykazał odpisami pełnymi z rejestru przedsiębiorców KRS (...) oraz KRS (...), że w wyniku połączenia spółek wierzyciel pierwotny występuje od dnia 1 czerwca 2012r. pod (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (KRS (...)), a więc wierzytelności mu przysługujące przeszły na (...) Bank S.A. Dział 6 rejestru przedsiębiorców KRS nr (...) zawiera wzmiankę o przejęciu przez (...) Bank S.A. z siedzibą w (...) spółki (...) bank S.A. z siedzibą w K. (KRS (...)) oraz o przejęciu (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (KRS (...)) przez (...) Bank S.A. z siedzibą w (...) (KRS (...)). W dziale 6 rejestru przedsiębiorców KRS (...) również znajduje się wzmianka o przejęciu przez (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (KRS (...)) (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (KRS (...)). Natomiast dział I rejestru przedsiębiorców KRS (...) zawiera wzmiankę o zmianie firmy podmiotu wpisanego pod wskazanym numerem z (...) Bank S.A. na (...) Bank S.A. W stosunku do dalszych zarzutów - dotyczących nieważności umowy kredytu hipotecznego i aneksu do umowy, braku przekazania środków pieniężnych pozwanemu, braku podstaw do wypowiedzenia umowy przez bank, braku podstaw do sporządzenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy Sąd I instancji zważył, iż faktycznie strona powodowa nie dysponowała i nie przedstawiła do niniejszej sprawy pełnomocnictw dla osób, które dokonywały czynności z pozwanym, aczkolwiek w ocenie Sądu okoliczność ta nie miała jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia, albowiem z kontekstu całego zebranego w sprawie materiału dowodowego można poczynić ustalenia na podstawie art. 103§1 k.c., iż ważność umowy została potwierdzona przez (...) Bank S.A. w drodze następczych czynności. Powód przedłożył bowiem wyciągi z KRS potwierdzające łączenie się spółek. Sąd Okręgowy uznał zatem, że ważność umowy i aneksu została potwierdzona w sposób następczy.

Nietrafny był również zdaniem Sądu Okręgowego zarzut pozwanego dotyczący braku przekazania przez bank środków pieniężnych pozwanemu, albowiem zebrany w sprawie materiał dowodowy, pozwolił wywieść Sądowi, iż na podstawie wniosków pozwanego o wypłatę kredytu, bank wystawił dyspozycje uruchomienia kredytu. Wypłata środków nastąpiła w dwóch transzach. W ocenie Sądu potwierdzeniem wypłaty jest również fakt wykreślenia hipoteki Banku (...) S.A. z księgi wieczystej nr (...), gdyż część środków przekazanych przez bank, pozwany miał właśnie przeznaczyć na spłatę należności wynikającej z umowy kredytu hipotecznego nr KK/ (...) z dnia 19 marca 2007r. zawartej z Bankiem (...) S.A. Nadto, Sąd podzielił zdanie powoda, iż na potwierdzenie wypłaty tychże środków można przedstawić także wcześniej wspomniane wypowiedzenie umowy, wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego czy złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji, które oceniając logicznie, są i były konsekwencją podpisania umowy kredytu, wypłaty pieniędzy oraz braku spłaty zadłużenia przez pozwanego. Potwierdzeniem istnienia wierzytelności (a tym samym, przy rozsądnej ocenie całokształtu materiału dowodowego, wypłaty środków) jest także wpis hipoteki na kwotę 301.011,74zł. Ponadto sam powód przyznał, iż pozwany wpłacił tytułem spłaty umowy kredytu hipotecznego kwotę w wysokości 51.828,05zł. W tej sytuacji oznacza to, iż bezspornym jest, że pozwany spłacał kredyt, a więc nieprawdziwe i gołosłowne pozostały twierdzenia pozwanego przeczące zawarciu umowy i wypłacie kredytu. Wszystkie wskazane powyżej okoliczności znajdują także zastosowanie w stosunku do zarzutu braku podstaw do wypowiedzenia umowy i braku sporządzenia przez bank oświadczenia o wypowiedzeniu umowy – również jako bezzasadnych. Co do tego ostatniego zarzutu, Sąd wskazał, iż powód przedstawił w piśmie procesowym z dnia 30 grudnia 2015r. wypowiedzenie umowy z dnia 10 kwietnia 2012r. oraz, że nie uszło uwadze Sądu wskazanie przez stronę powodową w tymże piśmie, że okres wypowiedzenia upłynął w dniu 4 czerwca 2012r.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie przywołanych przepisów Sąd Okręgowy, w punkcie I sentencji wyroku oddalił powództwo w całości.

O kosztach postępowania, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, biorąc pod uwagę, niż powód przegrał sprawę w całości. Zatem Sąd w punkcie II sentencji wyroku zasądził od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego, które Sąd ustalił zgodnie z treścią § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 490) wraz z kwotą 17zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa - na łączną kwotę 7217zł.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł powód, zarzucając Sądowi Okręgowemu naruszenie:

1) Przepisu prawa procesowego, które to uchybienie miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 k-p.c. - poprzez:

a. brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału i dokonanie oceny dowodów powoływanych przez stronę powodową w oderwaniu od pozostałych dowodów i twierdzeń stron postępowania, skutkujące uznaniem, że strona powodowa nie wykazała zasadności swoich roszczeń;

b. brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału oraz poczynienie ustaleń w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, skutkujące uznaniem, że strona powodowa nie wykazała objęcia umową sprzedaży wierzytelności z dnia 31 marca 2014 r. również wierzytelności przysługującej względem pozwanego;

c. błędną ocenę mocy dowodowej powołanego przez stronę powodową dokumentu w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego (...) z dnia 6 marca 2013 r., skutkujące uznaniem, że na tej podstawie nie można ustalić zasadności roszczeń strony powodowej, mimo że wskazany bankowy tytuł egzekucyjny został zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności, na podstawie tak powstałego tytułu wykonawczego prowadzone było postępowanie egzekucyjne, a strona pozwana nie sprzeciwiała się prowadzone) egzekucji i nie korzystała z przysługujących jej środków prawnych zmierzających do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego;

d. sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania przyjęcie, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza zasadności roszczeń strony powodowe) i strona pozwana nie jest zobowiązana do dokonania jakichkolwiek spłat na rzecz strony powodowej, mimo że w toku postępowania ustalono, Iż stronie pozwanej udzielono kredytu w wysokości 301 011.74 zł, a pozwany nie przedstawił żadnych dowodów świadczących o dokonywanych spłatach.

2) Przepisów prawa materialnego:

a. art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w zw. z art. 509 k.c. – poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że aktualny wierzyciel – strona powodowa, po cesji wierzytelności, nie może powołać się na przerywającą bieg przedawnienia czynność poprzedniego wierzyciela w postaci złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na bankowy tytuł egzekucyjny;

b. art. 117 § 2 k.c. - poprzez jego zastosowanie i uznanie, że roszczenia strony powodowej są przedawnione i pozwany może skutecznie uchylić się od ich zaspokojenia;

c. art. 77 i art. 104 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece w brzmieniu obowiązującym przed dniem 20 lutego 2011 r. - poprzez ich niezastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy i przyjęcie, że pozwany może uchylić się od zaspokojenia roszczeń strony powodowej w całości z powołaniem się na zarzut przedawnienia;

d. art. 71 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece w brzmieniu obowiązującym przed dniem 20 lutego 2011 r. - poprzez jego niezastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy i pominięcie, że domniemanie wynikające z wpisu hipoteki zwykłej obejmuje, w zakresie odpowiedzialności z nieruchomości, także wierzytelność zabezpieczoną hipoteką;

e. art. 79 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. ustawy o księgach wieczystych i hipotece - poprzez ich niezastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy, pomimo że strona powodowa została wpisana do księgi wieczystej jako wierzyciel hipoteczny pozwanego;

f. art. 109[4] § 1 k.c. w zw. z art. 373 § 1 k.s.h. - poprzez ich niewłaściwą wykładnię i uznanie, że cedent, zawierając ze stroną powodową umowę sprzedaży wierzytelności był niewłaściwie reprezentowany;

g. art. 103 § 1 k.c. - poprzez jego niezastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy, podczas gdy uznanie, ze cedent, zawierając ze stroną powodową umowę sprzedaży wierzytelności był niewłaściwie reprezentowany, powinno skutkować przyjęciem, że zawarcie umowy mogło zostać potwierdzone przez następcze czynności cedenta;

h. art. 6 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe

- poprzez ich niewłaściwą wykładnię, skutkującą przyjęciem, że ciężar wykazania okoliczności związanych ze spłatą kredytu spoczywał na stronie powodowej.

Wskazując na przytoczone podstawy apelacji powód wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku przez:

a. zasądzenie na rzecz strony powodowej (...) z siedzibą we W. od pozwanego T. B. kwoty 513.433,67zł z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

b. zasądzenie na rzecz strony powodowej od strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa;

2) zasądzenie na rzecz strony powodowej od strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania wywołanego wniesieniem apelacji, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych

Z ostrożności procesowej skarżący wniósł ewentualnie o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku przez:

a. zasądzenie na rzecz strony powodowej od pozwanego kwoty 320.020,13 zł z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty z zastrzeżeniem ograniczenia odpowiedzialności pozwanego do nieruchomości położonej w G., dla której Sąd Rejonowy Gdańsk - Północ III Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...);

b. zasądzenie na rzecz strony powodowej od strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa;

2) zasądzenie na rzecz strony powodowej od strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania wywołanego wniesieniem apelacji, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Pozwany złożył odpowiedź na apelację, w której wniósł o :

1.  Oddalenie apelacji powoda w całości jako bezzasadnej,

2.  Dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XXV Wydział Cywilny z dnia 22 lipca 2016r. w sprawie XXV C 1760/15,

3.  Zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 10.800,00zł.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja powoda zasługuje częściowo na uwzględnienie . Trafny jest zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego, to jest przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania ocenę, że zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy nie potwierdza zasadności roszczeń powoda a strona pozwana nie jest zobowiązana do dokonania jakichkolwiek spłat na rzecz strony powodowej mimo, że z treści umowy kredytowej zawartej między pozwanym a poprzednikiem prawnym powoda wynika jednoznacznie , że pozwanemu udzielono kredytu w wysokości 301 011,74 zł a pozwany nie przedstawił żadnych dowodów z których wynikałoby, że dokonywał jakichkolwiek wpłat z tytułu umowy kredytowej zawartej dnia 17 sierpnia 2009 roku. Jedynie z oświadczenia powoda wynikało, że pozwany dokonał na poczet zadłużenia wynikającego z umowy kredytowej wpłat w łącznej kwocie 51828,05 zł. Sąd I instancji ustalił wprawdzie , że zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiła hipoteka zwykła oraz kaucyjna na nieruchomości położonej w G. dla której Sąd Rejonowy Gdańsk –Północ w Gdańsku prowadzi księgę wieczystą pod numerem (...), jednakże z faktu tego nie wyprowadził wszystkich wniosków jakie wynikały z treści przepisów prawa materialnego mimo trafnej oceny dotyczącej przedawnienia wierzytelności powoda.

Trafny jest zatem zarzut naruszenia prawa materialnego przez niezastosowanie w rozstrzyganym przypadku przepisu art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece według którego przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej , przy czym przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne do których należy roszczenie o zapłatę odsetek. Skoro zatem pozwanemu rzeczywiście wypłacono na podstawie umowy kredytowej kwotę należności głównej w wysokości 301 011,74 zł a na poczet należności wynikających z tej umowy powód dokonał wpłat w kwocie 51 828,05 zł Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 471 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 249 183,69 zł stanowiącą różnicę między kwotą należności głównej wypłaconej pozwanemu na podstawie umowy kredytowej ( 301 011,74 zł) a kwotą wpłaconą przez pozwanego ( 51 828,05 zł), przy czym zgodnie z dyspozycją przepisu art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece pominięto należności o zapłatę odsetek wynikające z umowy kredytowej. Natomiast odsetki od kwoty zasądzonej od pozwanego na rzecz powoda zasądzono od dnia doręczenia odpisu pozwu, to jest od dnia 18 września 2015 roku ( k- 337-338) na podstawie ogólnych przepisów art. 481 § 1 k.c. w związku z przepisem art. 455 k.c. Oceniając dowody Sąd Apelacyjny zważył także na zachowanie pozwanego, który wezwany do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania nie stawił się ani przed Sądem Okręgowym ani przed Sądem Apelacyjnym, nie usprawiedliwiając swego niestawiennictwa mimo, że zgodnie z tezą dowodową miał możliwość zeznawać na okoliczność między innymi kwot spłacanych tytułem należności głównej ( teza dowodowa k- 409 ). Tego rodzaju zachowanie oceniane według zasad określonych przepisem art. 233 § 2 k.p.c. oraz w kontekście innych dowodów, zwłaszcza z dokumentów w postaci umowy kredytowej, dyspozycji uruchomienia kredytów, zabezpieczenie spłaty kredytu na nieruchomości pozwanego oraz częściowo dokonane przez pozwanego wpłaty w kwocie przekraczającej 50 000 zł , to okoliczności przemawiające za wiarygodnością oceny wskazującej, że bank będący poprzednikiem prawnym powoda wypłacił pozwanemu z tytułu umowy kredytowej należność główną w kwocie 301 011, 74 zł a pozwany nie zwrócił z tego tytułu kwoty wyższej niż kwota wskazana przez powoda.

Chybione są natomiast zarzuty naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku z przepisem art. 509 § 1 k.c. Sąd Apelacyjny w obecnym składzie podziela bowiem pogląd Sądu Najwyższego przedstawiony w wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku w sprawie III CSK 196/14, LEX, nr 1622306 według którego do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzycieli, niezbędna jest identyczność osób na rzecz których / przeciwko którym dana czynność , obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia została dokonana. Trafnie zatem ocenił Sąd Okręgowy, że czynności dokonane przez bank będący poprzednikiem prawnym powoda, takie jak złożenie wniosku o nadanie klauzuli bankowemu tytułowi egzekucyjnemu i złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji nie przerwały biegu przedawnienia w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności. Konsekwencją takiej oceny jest z kolei stwierdzenie co do przedawnienia wierzytelności wynikających z umowy kredytowej i w tym zakresie Sąd II instancji podziela w całości ustalenia i rozważania Sądu Okręgowego. Chybiony jest zatem zarzut naruszenia prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 117 § 2 k.c.

Trafny jest natomiast zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię przepisu art. 109(4) § 1 k.c. w związku z przepisem art. 373 § 1 k.s.h. Przekonujące stanowisko w tym zakresie zawiera cytowana w uzasadnieniu apelacji uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2015 roku w sprawie III CZP 34/14 a zwłaszcza argumentacja przemawiająca za stosowaniem tej uchwały od chwili jej podjęcia bez wstecznego stosowania z uwagi na zasadę bezpieczeństwa i pewności obrotu.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Apelacyjny , na podstawie przepisów art. 386 § 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok a w pozostałym zakresie oddalił apelację. O kosztach procesu orzeczono w punkcie I b ( pierwszym podpunkt b) zgodnie z przepisem art. 100 k.p.c. mając na uwadze, że powód wygrał sprawę w 48% a pozwany w 52%. Suma kosztów poniesionych przez powoda przed Sądem I instancji to opłata od pozwu w kwocie 25672 zł plus 7217 zł kosztów zastępstwa procesowego, łącznie 32889 zł x 48% = 15 787 zł. Natomiast pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7200 zł. 7200 zł x 52% = 3744 zł. Różnica wymienionych kwot ( 15 787 – (...) ) stanowi kwotę 12013 zł zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda w punkcie I b wyroku. Z kolei w postępowaniu apelacyjnym powód także wygrał sprawę w 48% a pozwany w 52%. Powód poniósł opłatę od apelacji w kwocie 25672 zł plus koszty zastępstwa procesowego w kwocie 10 800 zł ( 14400 zł x 75% = 10800 zł), łącznie kwotę 36472 zł x 48% = 17507 zł. Natomiast pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w kwocie 10 800 zł ( (...) 75%). 10800 zł x 52% = 5616 zł. Różnica między tymi kwotami wynosi 11 891 zł ( (...)- (...)) i została zasądzona od pozwanego na rzecz powoda w punkcie III wyroku.

SSA Andrzej Lewandowski SSA Mirosław Ożóg SSA Zbigniew Merchel