Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa W. J. (1)

przeciwko E. G. (1)

o ochronę dóbr osobistych

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda W. J. (1) na rzecz pozwanej E. G. (1) kwotę 2.537 (dwa tysiące pięćset trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia SO Ewa Tomczyk

Sygn. akt I C 1004/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 31 lipca 2017 r. powód W. J. (1) wniósł o:

- złożenie przez pozwaną oświadczenia do protokołu przed Sądem o następującej treści: „ Przepraszam Pana W. J. (1) za wypowiedzi, które formułowała w dniu 3 lutego 2016 r. w IV Komisariacie Policji w Ł. w związku z postępowaniem o zniesławienie toczącym się z wniosku Pana W. J. (1). Moje wypowiedzi dotyczące potwierdzenia się zarzutów w anonimie w kontekście postępowania przeprowadzonego przez Pracodawcę oraz postępowania prokuratorskiego były bezprawne i fałszywe. Nie miałam także podstaw prawnych, aby w toku postępowania kontrolnego dnia 5 grudnia 2014 r. w P. wypytywać podległych wówczas pracowników o molestowanie seksualne, a wypowiedzi o braku kompetencji – w świetle bardzo dużego dorobku naukowego Pana W. J. (1) – były bezprawne i cechowały się dużym stopniem złośliwości, co zasadnie postrzegane jest jako naruszenie dóbr osobistych w postaci czci, dobrego imienia, godności społecznej i zawodowej”,

- zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zadośćuczynienie w kwocie 10.000 zł w terminie 30 od uprawomocnienia się wyroku.

Na uzasadnienie żądania powód w pozwie oraz w kolejnych pismach procesowych (k. 68) wskazał, że pozwana w trakcie postępowania sprawdzającego w związku z anonimem złożonym do pracodawcy wypytywała podległych mu pracowników o molestowanie sensualne bez żadnej podstawy prawnej, zeznawała na Policji o potwierdzeniu się zarzutów z anonimu mimo, że zarzuty te nie zostały potwierdzone przez pracodawcę, powoływała się na jakieś bliżej niesprecyzowane zeznania pracowników, z których żaden nie podpisał swoich zeznań, nie sporządziła w formie pisemnej zeznań pracowników, co było sprzeczne z zasadami obowiązującymi podczas kontroli w KRUS. Zarzucił pozwanej bezdowodowe stwierdzenie jego niekompetencji przy jednoczesnym ignorowaniu jego dużego dorobku publikacyjnego, uniemożliwienie mu zapoznania się z rzekomymi negatywnymi opiniami nieokreślonymi z imienia i nazwiska pracowników, co nastąpiło z pogwałceniem elementarnych praw człowieka wynikających z Konstytucji, uniemożliwienie zapoznania się z treścią anonimu, podważanie dokumentów urzędowych świadczących na korzyść powoda, podważanie dorobku naukowego powoda i jego doświadczenia na stanowisku kierowniczym. Powyższe zdaniem powoda wyrządziło szkodę na jego dobrach osobistych tj. czci oraz godności społecznej i zawodowej.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (k. 46-51). Wskazał, że zeznania złożone przez pozwaną Komisariacie Policji w Ł. były w swej treści dla powoda bezstronne i rzeczowe, a czynności kontrolne realizowane przez pozwaną w placówce terenowej KRUS w P. pozwana wykonywała zgodnie z poleceniem służbowym, które nie było bezprawne, zakres pytań zadawanych pracownikom w placówce terenowej w trakcie kontroli odpowiadał zakresowi przedmiotowej kontroli. Jednocześnie pozwana w trakcie zeznań na Policji wyraziła swój pogląd na temat osoby powoda, jednak jej wypowiedzi w tym zakresie należy ocenić jako wyważone i dopuszczalne w świetle wyjaśnienia całokształtu sprawy w ramach postępowania karnego, a jej relacja była rzeczowa i pozbawiona osobistych animozji, zeznania pozwanej mieściły się w granicach celów postępowań, w których zostały złożone.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód W. J. (1) był zatrudniony w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w Ł. w P. Terenowej w P. od lutego 2003 r., przy czym od dnia 29.10.2014 r. do dnia 1 marca 2015 r. pełnił obowiązki kierownika tej P., a od dnia 2 marca 2015 r. - głównego specjalisty. Stosunek pracy powoda ustał w dniu 4.11.2016 r. w wyniku rozwiązania umowy o pracy bez wypowiedzenia przez pracodawcą na podstawie art. 30 § 1 pkt 3 w zw. z art. 53 § 1 pkt 1 lit. b) kodeksu pracy

(dowód: zaświadczenie z dnia 25.11.2016 r. – k. 9, świadectwo pracy – k. 20)

W listopadzie 2014 r. do ówczesnego dyrektora KRUS Oddział (...) w Ł. E. N. wpłynęło anonimowe pismo zawierające informacje o rzekomych zachowaniach W. J. wobec podległych mu pracowników, noszących znamiona molestowania seksualnego, zarzucające brak kwalifikacji zawodowych i kultury osobistej. Anonim dotyczył również W. M., której zarzucano stosowanie mobbingu.

(dowód: pismo –k. 30 – 31 akt sprawy PR 2 Ds. 201.2016)

W związku z treścią pisma E. N. zleciła przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego i powołała dwuosobową komisję w osobie głównych specjalistów pozwanej E. G. (1) i Ł. O..

(dowód: zeznania świadka E. N. – k. 154 -155 odwrót)

Otrzymali oni od dyrektor E. N. upoważnienie, w treści którego zostali upoważnieni do przeprowadzenia postępowania mającego na celu ocenę warunków i organizację pracy w P. Terenowej KRUS w P.

(dowód: upoważnienie –k. 54)

W dniu 5.12.2014 r. pozwana i Ł. O. dokonali kontroli na terenie P. Terenowej KRUS w P., w trakcie której przeprowadzili indywidualne rozmowy z zatrudnionymi w placówce osobami. Postępowanie zostało przeprowadzone w sposób zapewniający dyskrecję.

E. G. (1) zadawała pytania czy pracownicy zauważyli lub sami doznali nieprawidłowych zachowań ze strony kadry kierowniczej, jak oceniają poziom merytoryczny kadry kierowniczej, jakimi czynnościami zajmuje się w ciągu dnia pracy powód, czy pracownicy zauważyli zachowania które mogłyby wskazywać na molestowanie pracownic, czy zetknęli się z mobbingiem oraz jak oceniają zmiany, jakie zaistniały w placówce po reorganizacji. Pozwana oraz Ł. O. sporządzali odręczne notatki z rozmów z poszczególnymi pracownikami. Stanowiska rozpytywanych pracowników były różne. Część pracowników potwierdziła, że dochodziło do zachowań opisanych w anonimie, a mających w ich ocenie znamiona mobbingu, jak i podkreślała brak po stronie powoda kwalifikacji zawodowych wystarczających do pełnienia funkcji kierowniczej oraz wskazywała na zachowania świadczące o braku kultury osobistej. Członkowie komisji przeprowadzili również rozmowę z powodem w trakcie której w ich ocenie zachowywał się nerwowo, nie odpowiadał na stawiane pytania, ignorował przedstawione problemy, miał pretensję, że pracownicy są wypytywani.

Pracownicy Jednostki Terenowej wiedzieli o donosie i plotkowali na ten temat, w szczególności W. M. dowiedziała o złożeniu donosu na tydzień przed wizytą pozwanej w P. KRUS w P., wiedziała, że zarzuca się W. J. molestowanie, a jej stosowanie mobbingu.

(dowód: zeznania świadków: W. M. – k. 152 odwrót- 153 odwrót, Ł. O. – k. 155odwrót – 156 odwrót, pismo wewnętrzne – k. 132-136, przesłuchanie pozwanej – k. 109 odwrót – 111 w zw. z k. 172-173)

Dnia 8 grudnia 2014 r. powód wysłał do pozwanej e-maila, w którym prosił o przesłanie kopii pełnomocnictwa uprawniającego pozwaną do kontroli.

(dowód: e-mail – k. 139)

Wyniki kontroli zostały opracowane przez pozwaną i Ł. O. w formie pisemnego protokołu pokontrolnego nazwanego pismem wewnętrznym, we wnioskach końcowych którego znalazło się stwierdzenie, że atmosfera w P. Terenowej KRUS P. na płaszczyźnie kadra kierownicza – pracownicy nie jest poprawna i może nosić znamiona mobbingu, nie potwierdziły się zaś zarzuty zawarte w treści anonimu dotyczące molestowania pracowników.

(dowód: pismo wewnętrzne – k. 132-136)

Protokół został przedstawiony bezpośrednio dyrektorowi KRUS Oddział (...) w Ł..

Dodatkowo E. N. przeprowadziła rozmowę z powodem na temat stosunków pracowniczych panujących w P. w P. i podniesionych w anonimie zarzutów. Powód przyznał, że wyjeżdża z pracownicami na wizytacje, co nie było w zakresie jego obowiązków, podał, że jeździ z pracownicami by było im miło, że zatrzymał się przy kwiaciarni i dał pani kwiatek i zaprosił na kawę. W lutym 2015 r. E. N. przestała być dyrektorem Oddziału (...) KRUS w związku z czym nie zdążyła zakończyć postępowania związanego z anonimem.

(dowód: świadka E. N. – k. 154 -155 odwrót)

Na początku 2015 r. został rozpisany konkurs na kierownika P. Terenowej KRUS w P. T.., do konkursu przystąpił powód oraz czterech lub pięciu innych kandydatów. Powód nie wygrał tego konkursu, nowy kierownik objął swą funkcję w marcu 2015 r., a powód wrócił na stanowisko głównego specjalisty i pracował w P. w P. do kwietnia 2015 r., kiedy to na własną prośbę został przeniesiony do P. Terenowej w T. Od 29 stycznia 2016 r. powód korzystał ze zwolnienia lekarskiego aż do wyczerpania okresu zasiłkowego.

(dowód: przesłuchanie powoda – k. 170 odwrót – 172)

Pozwana nie uczestniczyła w procesie rekrutacji na stanowisko kierownika P. Terenowej KRUS w P.

(dowód: przesłuchanie pozwanej– k. 172 - 173)

Powód w piśmie z dnia 27 listopada 2015 r. skierowanym do Dyrektora Oddziału (...) w Ł. (...) prosił o informację na jakim etapie jest sprawa wyjaśnienia zarzutów przedstawionych w anonimie. W odpowiedzi na to pismo ówczesny Dyrektor Oddziału (...) KRUS w Ł. J. W. wskazał, że ponieważ zawarte w anonimie zarzuty mogły mieć wpływ na funkcjonowanie jednostki organizacyjnej KRUS zostało wszczęte postępowanie wyjaśniające polegające na zebraniu wywiadu od pracowników placówki, a zebrany w toku postepowania materiał nie potwierdził zarzutów zawartych w anonimie.

(dowód: pismo powoda – k. 8, odpowiedź – k. 7)

Pismem z dnia 7 grudnia 2015 r. W. J. (1) powiadomił organy ścigania o fakcie popełnienia przez nieznaną osobę na jego szkodę przestępstwa zniesławienia wyczerpującego znamiona art. 212 § 1 k.k. poprzez przesłanie do jego przełożonego anonimu zawierającego nieprawdziwe informacje, przypisujące właściwości i postępowanie mogące poniżyć go w opinii publicznej lub spowodować utratę zaufania koniecznego do pełnienia funkcji kierowniczej. W następstwie tego zawiadomienia IV Komisariat Policji Komendy Miejskiej Policji w Ł. wszczął stosowne dochodzenie.

(dowód: zawiadomienie – k. 1 i postanowienie o wszczęciu dochodzenia – k. 5 akt sprawy PR 2 Ds. 201.2016 Prokuratury Rejonowej Ł. w Ł.)

W toku tego postępowania organy ścigania przesłuchały w charakterze świadków osoby zatrudnione w P. Terenowej KRUS w P. oraz pobrano od nich materiał porównawczy w postaci prób pisma.

Pozwana będąc przesłuchiwana jako świadek podała między innymi, że przepytywani przez nią w dniu 5.12.2014 r. „pracownicy potwierdzili te zarzuty, które znalazły się w treści anonimu a dotyczące braku kompetencji z jego strony, to jest zarzuty dotyczące niewłaściwego wykorzystywania czasu pracy przez W. J., który w godzinach pracy pisał publikacje do swoich gazet, pozostawiał ponadto pracowników samym sobie i bez wsparcia merytorycznego. Zarzucano mu, że reorganizację w KRUS przeprowadzał bez konsultacji pracowników, że byli oni pozbawienia szkoleń, a wszelkie zmiany i informacje były przekazywane jedynie do wiadomości na skrzynkę mailową. (…). Natomiast nikt nie podjął tematu mobbingu i niepoprawnych zachowań W. J. mogących wskazywać na to, że molestuje pracownice. Nie mogliśmy pytać o te kwestie wprost, gdyż oficjalną podstawą do kontroli było sprawdzenie sytuacji w placówce pod kątem organizacji pracy”.

(dowód: protokół przesłuchania świadka E. G. – k. 16- 17)

A. P. (1) w toku przesłuchania podała, że rozmowa przeprowadzona przez pozwaną dotyczyła molestowania i mobbingu, które rzekomo miał stosować powód.

(dowód: protokół przesłuchania – k. 152 – 152 odwrót akt sprawy PR 2 Ds. 201.2016)

M. G. (1) w toku przesłuchania podała, że pod koniec rozmowy z pozwaną została zapytana przez nią czy była mobbingowana lub molestowana przez W. J.. Zeznała również, że W. J. informował ją, że ktoś napisał obciążający go anonim dotyczący mobbingu i molestowania.

(dowód: protokół przesłuchania – k. 152 – 152 odwrót akt sprawy PR 2 Ds. 201.2016)

W. M. podała, że W. J. zwołał zebranie w pracy, na którym poinformował pracowników o złożeniu anonimu, w którym była mowa o tym, że W. J. molestował seksualnie pracownika KRUS.

(dowód: protokół przesłuchania – k. 163 – 164 odwrót akt sprawy PR 2 Ds. 201.2016)

Prawomocnym postanowieniem z dnia 29.06.2016 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej Ł. w Ł. umorzył dochodzenie w sprawie prowadzonej o pomówienie W. J. (1) o postępowanie i właściwości, które mogły poniżyć go w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufanie koniecznego do pełnienia stanowiska kierownika placówki terenowej KRUS w listopadzie 2014 r., t jest o czyn z art. 212 § 1 k.k. – wobec nie wykrycia sprawcy czynu. Zażalenie powoda na powyższe postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi -Śródmieście w Łodzi z dnia 19 października 2016 r.

(dowód: postanowienie –k. 14, postanowienie – k. 233 akt sprawy 2 Ds. 201.2016)

Powód dowiedział się o treści zeznań złożonych przez pozwaną zapoznając się z aktami sprawy przed złożeniem zażalenia.

(dowód: przesłuchanie powoda – k. 170 odwrót – 172)

Przed Sądem Okręgowym w Piotrkowie Tryb. toczyła się sprawa z powództwa W. J. (1) skierowana przeciwko M. G. (1) o ochronę dóbr osobistych sygn. akt I C 479/17. Proces zakończył się zawarciem ugody, w której M. G. (1) przeprosiła powoda za wypowiedzi, które formułowała w dniu 1 kwietnia 2016 r. w Komisariacie Policji w P. w związku z postępowaniem o zniesławienie toczącym się z wniosku W. J. (1). Wskazała, że jej opinie dotyczące stanu cywilnego, braku akceptacji społecznej, braku kultury osobistej i kompetencje były zasadnie uważane przez W. J. (1) jako bezpodstawne, bezprawne oraz stanowiące naruszenie dóbr osobistych powoda w postaci prawa do godności, dobrego imienia i wolności sumienia.

Wobec zawarcia ugody postepowanie w sprawie zostało umorzone.

(dowód: wyciąg z protokołu i postanowienie – k. 73 – 73 odwrót)

W piśmie z dnia 22 stycznia 2016 r. powód zażądał od KRUS Oddział (...) w Ł. zadośćuczynienia w związku z naruszeniem dóbr osobistych oraz usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych. Pismami z dnia 9 lutego 2016 r. i 9 stycznia 2017 r. KRUS odmówił uwzględnienia żądania wskazując, że nie ma ono oparcia w stanie prawnych oraz faktycznym.

(dowód: pismo – k. 74-75)

Przed Sądem Okręgowym w Łodzi toczy się sprawa z powództwa W. J. skierowana przeciwko KRUS Oddziałowi Terenowemu w Ł. o naruszenie dóbr osobistych sygn. akt VIII P 38/17, w której powód domaga się zadośćuczynienia i przeproszenia powołując się na tą samą podstawę prawną i faktyczną jak w rozpoznawanej sprawie.

(bezsporne)

W KRUS obowiązuje zarządzenie nr 1 Prezesa KRUS z dnia 31 stycznia 2012 r. określające organizację i zasady oraz tryb przeprowadzania kontroli w K. Rolniczego (...) oraz funduszach zarządzanych przez Prezesa KRUS. Przewiduje ono między innymi postępowanie kontrolne oparte jest na zasadach prawdy obiektywnej, podmiotowości, kontradyktoryjności i pisemności.

(dowód: zarządzenie –k. 79-95)

KRUS Oddział (...) w Ł. złożył w maju 2016 r. do Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, w którym wskazał, że W. J. złożył do Prezesa KRUS pismo, w następstwie którego została przeprowadzona kontrola w P. Terenowej KRUS w P., w wyniku której stwierdzono, że mogło dochodzić do czynów mobbingowych wobec pracowników ze strony kadry kierowniczej tej placówki, a podstawą ustaleń były anonimowe ankiety: badania nastrojów pracowniczych, badania zajawisak mobbingu i dyskryminacji, z których przez wnioskowanie wynikało, że osobą oskarżoną o działania przeciwko pracownikom jest W. J. (1) i W. M..

W następstwie powyższego zawiadomienia zostało wszczęte dochodzenie w sprawie złośliwego i uporczywego naruszania wynikających ze stosunku pracy praw pracowniczych osób zatrudnionych w P. Terenowej KRUS noszące cechy mobbingu.

(dowód: zawiadomienie – k. 1-3, postanowienie o wszczęciu dochodzenia – k. 82 akt Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. PR.1 Ds. 652.2016)

W toku tego postępowania została przesłuchana między innymi A. P. (1), która zeznała, że w dniu 5.1.2014 r. była pytana czy molestowano ją w pracy lub czy była ofiara mobbingu.

(dowód: protokół przesłuchania świadka – k. 122 akt Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. PR.1 Ds. 652.2016)

Z kolei pracownik P. Terenowej KRUS w P. M. J. zeznała, że w dniu 5 .12.2014 r. była pytana ogólnie o prace, nikt jej nie pytał o mobbing czy molestowanie.

(dowód: protokół przesłuchania świadka – k. 144 akt Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. PR.1 Ds. 652.2016)

W. J. (1) będąc przesłuchiwany podał miedzy innymi, że wie, że niektóre pracownice w dniu 5.12.2014 r. były wypytywane o molestowanie i mobbing.

(dowód: protokół przesłuchania świadka – k. 153 akt Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. PR.1 Ds. 652.2016)

Prawomocnym postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2016 r. zostało umorzone dochodzenie w sprawie dotyczącej zaistnienia w okresie nieustalonego czasu do marca 2016 r. złośliwego i uporczywego naruszania wynikających ze stosunku pracy praw pracowniczych osób zatrudnionych w Palcówce Terenowej KRUS w P. noszącego znamiona mobbingu. Dyskryminacji, molestowania, tj. o czyn z art. 218 § 1 a kk na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.k. wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

(dowód: protokół przesłuchania świadka – k. 188 akt Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. PR.1 Ds. 652.2016)

W sierpniu 2017 r. powód rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w postaci portalu internetowego.

(dowód: przesłuchanie powoda – k. 170 odwrót – 172)

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się na dowodach z dokumentów oraz zeznaniach świadków zgłoszonych przez obie strony. Sąd pominął dowód z dokumentów złożonych przez powoda w postaci informacji o dorobku publikacyjnym powoda (k. 18-19), pisma powoda o udostępnienie informacji publicznej i odpowiedzi na to pismo (k. 146-148) oraz oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. L. zgłoszony na okoliczność dorobku naukowego powoda jako że kwestia ta nie miała dla rozpoznania sprawy żadnego znaczenia.

Z uwagi na przedmiot procesu Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka J. W. bowiem okoliczności dotyczące sporządzenia przez niego pisma z dnia 30.11.2015 r. nie miały dla rozstrzygnięcia sprawy żadnego znaczenia (art. 227 k.c.), o czym będzie mowa szczegółowo w dalszej części rozważań. To samo dotyczy zeznań świadka T. N., który został zgłoszony na nieistotną dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczność sporządzenia przez pozwaną pisma z dnia 9.02.2016 r. To samo dotyczy zeznań świadka A. L., którą powód zgłosił na okoliczność przeprowadzenia reorganizacji w P. w P. Tak samo pozbawiona znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy była kwestia tego, czy powód miał zlecone wyjazdy na wizytacje jako polecenie służbowe, na którą okoliczność powód zgłosił świadków J. J. i B. S..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód dochodzi ochrony swoich dóbr osobistych.

Podstawowymi przepisami dotyczącym ochrony dóbr osobistych są art. 30 i 47 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Według nich przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło praw i wolności człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona są obowiązkiem władz publicznych. Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.

Realizacja postanowień art. 30 i 47 Konstytucji RP, gdy chodzi o cywilnoprawną ochronę czci, zawarta jest w art. 24 i 448 k.c.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii, czy zachodzą wszystkie przesłanki powstania roszczeń powoda o ochronę dóbr osobistych zawartych w art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c.

Dla powstania roszczeń określonych w art. 24 § 1 k.c. niezbędne jest ustalenie dobra osobistego podlegającego ochronie, o którym mowa w art. 23 k.c., jego naruszenia i bezprawności działania sprawcy. Obowiązujące prawo nie chroni bowiem przed każdym jakimkolwiek naruszenie dóbr osobistych, dlatego też każdą wypowiedź, co do której podnoszony jest zarzut naruszenia dóbr osobistych należy badać w kontekście sytuacyjnym.

Zasadnicze przesłanki rozstrzygnięcia o roszczeniu opartym na art. 448 k.c. to rodzaj naruszonego dobra, intensywność naruszenia oraz jego skutków dla poszkodowanego, a także zachowanie się naruszyciela.

Powód podniósł, że pozwana naruszyła jego cześć oraz godność społeczną i zawodową. Część została wymieniona w ustawowym katalogu dóbr osobistych wskazanym w art. 23 k.c., godność wprawdzie nie został wymiona w k.c., ale jego ochrona jest bezdyskusyjna. Dobro to stanowi konkretyzację i uszczegółowienie jednego z podstawowych dóbr osobistych jakim jest część.

Przez godność osobistą (cześć wewnętrzną) rozumie się wyobrażenie jednostki o własnej wartości, a przez cześć zewnętrzną - opinię (dobre imię, „dobrą sławę”, reputację), jaką inni ludzie mają o wartości danego człowieka, a więc jego obraz w oczach osób trzecich. O naruszeniu tzw. czci zewnętrznej (reputacji), która jest oceną jednostki w oczach innych, można mówić dopiero wówczas, gdy dyskredytująca jednostkę wypowiedź dotrze do osób trzecich, zostanie upubliczniona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2005 r. w sprawie, IV CK 213/05).

Rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego. Dopiero w razie pozytywnego przesądzenie tej kwestii sąd orzekający dokona oceny bezprawności działania bądź zaniechanie prowadzącego do naruszenia dóbr, a także oceny w zakresie wystąpienia szkody i związku przyczynowego między intryminowanym zachowaniem pozwanego a ową szkodą. Dowód, że dobro osobiste zostało zagrożone lub naruszone ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej na podstawie art. 24 k.c. Natomiast na tym, kto podjął działanie zagrażające dobru osobistemu innej osoby lub naruszające to dobro, spoczywa ciężar dowodu, że nie było ono bezprawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.06.2004 r. w sprawie V CK 609/03).

Ocena, czy działanie naruszyło dobro osobiste dokonywana jest na podstawie obiektywnego kryterium, a sąd powinien rozważyć, czy typowa, przeciętna osoba na miejscu pokrzywdzonego uznałaby określone działanie za naruszenie dobra osobistego oraz czy w odczuciu społecznym określone zachowanie zakwalifikowane może być jako naruszające dobra osobiste (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2002 r., sygn. akt IV CKN 1402/00). Odwołanie się do kryteriów obiektywnych oznacza uwzględnienie opinii społecznej znajdującej wyraz w poglądach ludzi rozsądnie i uczciwie myślących. Należy zatem badać każdorazowo, czy określona wypowiedź mogła nie tylko u adresata ale u przeciętnego, rozsądnie zachowującego się człowieka wywołać negatywne oceny i odczucia (wyrok Sadu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 r., sygn. akt V CSK 109/11, OSNC 2012 r. Nr 10, poz. 119).

Tym samym w przedmiotowej sprawie na powodzie spoczywał obowiązek wskazania działania pozwanej, które stanowi naruszenie jego dobra osobistego.

Zdaniem Sądu powód nie zdołał wykazać, że pozwana dopuściła się działań stanowiących naruszenie jego dobra osobistego w postaci czci i godności.

Powód upatruje naruszenia jego dóbr osobistych w czynnościach podjętych przez pozwaną w toku czynności sprawdzających zleconych przez pracodawcę wskutek złożonego do pracodawcy anonimu w postaci wypytywania pracowników czy byli przez niego molestowani oraz w treści zeznań złożonych przez pozwaną w toku postępowania PR 2 Ds.201.2016, to jest w tym, że rzekomo zeznała ona, że pracownicy wypytywani przez nią w dniu 5.12.2014 r. potwierdzili treść anonimu.

Wbrew stanowisku powoda nie można mówić o niewłaściwym zachowaniu pozwanej podczas wykonywania przez nią zleconych przez pracodawcę czynności. Wskazać należy, że pozwana realizowała w tym zakresie polecenie służbowe oraz posiadała stosowne upoważnienie. Całe działanie toczyło się z związku z treścią anonimu złożonego do pracodawcy powoda, z zeznań świadka E. N. wynika, że przyjazd pozwanej do P. miał na celu sprawdzenie, czy zarzuty podniesione w tym anonimie są zasadne. Z uwagi na przedmiot tych zarzutów założono, że czynności muszą być przeprowadzone dyskretnie, stąd, jak zeznała świadek E. N., upoważnienie udzielone pozwanej i jej koledze należało sformułować ogólnie. Jeśli chodzi o przebieg rozmów Sąd uznał, że kluczowym dokumentem, którym pozwala ustalić co było przedmiotem rozmów i jakie pytania zadawała pozwana pracownikom placówki jest pismo wewnętrze z dnia 8.12.2014 r., które zostało sporządzone tuż po kontroli. Z pisma tego wynika, że pracownicy byli pytani o to, jak oceniają przeprowadzoną w placówce reorganizację pracy, jak jest atmosfera w miejscu pracy, jak jest oceniana kadra kierownicza placówki i jej poziom merytoryczny, czy zdarzają się przypadki niewłaściwego zachowania kadry kierowniczej wobec pracowników, o mobbing, jakimi czynnościami zajmuje się w ciągu dnia pracy powód.

Pozwana zaprzeczyła aby pytała wprost o kwestię molestowania, co potwierdził świadek Ł. O.. W toku postepowania w sprawie PR 2 Ds. 201.2016 podała, że „nikt nie podjął tematu mobbingu i niepoprawnych zachowań W. J. mogących wskazywać, że molestuje pracownice”. Z kolei świadek W. M. zeznała, że była pytana o to, czy zauważyła jakieś zachowania które mogłyby wskazywać na molestowanie, ale nie padło pytanie w tym miejscu o osobę powoda. Jednocześnie świadek ten zeznał, że pracownicy placówki mówili jej, że byli pytani o reorganizację pracy i o mobbing, a A. P. (2) dodatkowo o kwestię molestowania. Powód powoływał się na zeznania złożone w dwóch postępowaniach karnych przez M. G. i A. P., z których wynikało, że pozwana pytała wymienione osoby o molestowanie.

Mając na uwadze całość przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego Sąd uznał, że pozwana zadała pytanie odnośnie zarzucanych w anonimie zarzutów co do molestowania niektórym pracownikom. Skoro bowiem celem postępowania kontrolnego było ustalenie zasadności tych zarzutów to siłą rzeczy pytania o takie zachowania musiały być zadane, choć nie były one sformułowane w sposób dosadny. O powyższym świadczą wnioski zawarte w piśmie wewnętrznym z dnia 8.12.2014 r., gdzie stwierdzono, że nie potwierdziły się zarzuty dotyczące molestowania pracowników.

Z faktu zadania takich pytań nie można jednak wywodzić, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda. Istotne w sprawie jest, że zarzuty pod adresem powoda zawarte były w anonimie, o którym wraz z zawartymi w nim zarzutami pracownicy P. Terenowej KRUS w P. wiedzieli zanim pozwana przeprowadziła z nimi rozmowy w dniu 5 grudnia 2014 r. Powód nie udowodnił, że zachowanie pozwanej wpłynęło negatywnie na sposób postrzegania jego osoby przez osoby trzecie lub utracił zaufanie niezbędne do wykonywania zawodu. W sytuacji nie wystąpienia takiego rodzaju skutku nie można mówić, że doszło do rzeczywistego naruszenia dobra osobistego. Tym samym uznać należy, że powód nie wykazał i nie udowodnił, że w wyniku inkryminowanych działań doszło do naruszenia jakiegokolwiek dobra osobistego powoda.

Niezależnie od tego, nawet gdyby powód wykazał, że poprzez zarzucane pozwanej działanie doszło do naruszenia jego dóbr osobistych (co jednak w sprawie nie nastąpiło) brak byłoby podstaw do przypisania pozwanej odpowiedzialności bowiem nie można mówić, że jej działanie było bezprawne.

Bezprawnym jest każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających takie działanie. Do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się: działanie w ramach porządku prawnego (działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa), wykonywanie prawa podmiotowego, zgodę pokrzywdzonego oraz działanie w ochronie uzasadnionego interesu (K.Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003).

Powód upatrywał po stronie pozwanej bezprawności w tym, że wypytywała o molestowanie bez żadnej podstawy prawnej oraz w fakcie nie sporządzenia w formie pisemnej zeznań pracowników jak również w uniemożliwieniu mu zapoznania się z negatywnymi opiniami na jego temat i z treścią anonimu.

Jak już wyżej wskazano pozwana podjęła czynności sprawdzające posiadając stosowne umocowanie ze strony pracodawcy, nie miała obowiązku protokołowania zeznań pracowników, a podejmowanie decyzji co do okazania anonimu nie należały do zakresu jej kompetencji. Z kolei działania podjęte przez pracodawcę były realizacją nałożonego w art. 94 ³ kodeksy pracy obowiązku przeciwdziałania mobbingowi. Celem czynności w P. Terenowej KRUS było jedynie sprawdzenie zarzutów zawartych w anonimie, nie były one skierowane przeciwko powodowi. Pracodawca potraktował anonim jako informację o mogących mieć miejsce nieprawidłowościach w pracy tej P.. Sam sposób przeprowadzenia postępowania polegający na przeprowadzeniu indywidualnych rozmów z pracownikami, który został oceniony przez świadka W. M. jako dyskretny nie doprowadził do rozpowszechnienia nieprawdziwych i szkalujących jego osobę informacji. Z wywiadu z pracownikami sporządzono jedynie relację w postaci pisma wewnętrznego dla przełożonego. W tych okolicznościach nie można mówić o jakiejkolwiek bezprawności. Nie ma znaczenia dla oceny tej kwestii fakt, na który powoływał się powód, a mianowicie na to, że w piśmie z dnia 30 listopada 2015 r. ówczesnych dyrektor Oddziału (...) KRUS wskazał, że zebrany w toku postępowania materiał nie potwierdził zarzutów zawartych w anonimie. Pamiętać należy, że były pracodawca powoda złożył w maju 2016 r. zawiadomienie o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa mobbingu.

Na marginesie wskazać należy, że powód zarzucając pozwanej zaniechanie spisania wypowiedzi pracowników czy odmowę okazania anonimu zapomina, że poprzez te czynności w ogóle nie doszło do naruszenia jego dóbr osobistych.

Powód podnosząc zarzut, że działania pozwanej na gruncie zawodowym przyczyniły się do negatywnego odbioru jego osoby okoliczności tej w żaden sposób nie udowodnił.

Można powiedzieć na zakończenie tego wątku rozważań, że to powód niejako upublicznił swą sprawę poprzez zwołanie zebrania w pracy, na którym poinformował pracowników o złożeniu anonimu i jego treści (tak zeznała W. M. w toku postępowania w sprawie PR 2 Ds. 201.2016), złożeniu zawiadomienia o przestępstwie oraz wysyłaniu pism do pracowników (pisma –k. 140 – 145).

Jeśli chodzi zaś o drugie zdarzenie, w którym powód upatrywał naruszenia jego dóbr osobistych, to jest złożeniu przez pozwaną zeznań w toku postępowania przygotowawczego wskazać należy, że kwestia naruszenia dóbr osobistych przez świadka zeznającego w procesie była wielokrotnie przedmiotem rozważań sądów powszechnych a także Sądu Najwyższego. Co do zasady przyjmuje się, że złożenie zeznań w charakterze świadka o popełnieniu przestępstwa jest co do zasady działaniem w ramach obowiązującego porządku prawnego i nie stanowi naruszenia dóbr osobistych nawet w przypadku uniewinnienia przez sąd (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.03.1998 r., I PKN 573/97, OSN z 1999 r., nr 6. Poz. 197, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13.04.2000 r., III CKN 777/98). Naruszenie dóbr osobistych przez świadka może rodzić jego odpowiedzialność z art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c., ale w takim wypadku musi dojść do wyraźnego i poważnego naruszenia przepisów, w szczególności polegającego na wykroczeniu poza cel i niezbędny zakres postępowania lub wyrażeniu ocen bądź użyciu sformułowań nieuzasadnionych przedmiotem i potrzebami tego postępowania oraz naruszającymi godność osoby, której dotyczą, kiedy formułujący oskarżenie kierował się złośliwością i chęcią dokuczenia lub celowo i świadomie złożył fałszywe zawiadomienie o przestępstwie (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 13.04.2000 r., III CKN 777/98, Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 8 maja 2015 r., I ACa 12/15, Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 11.10.2000 r., I ACa 505/00). Przyjmuje się, że składanie zeznań przez świadka w postępowaniu sądowym jest działaniem w ramach porządku prawnego nawet jeśli podawane fakty obiektywnie nie są prawdziwe lub co do prawdziwości których świadek nie jest w stanie przedstawić dowodów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 maja 2013 r., I ACa 1529/12).

Co do zasady świadek nie może być obciążany konsekwencjami treści złożonych zeznań, nawet jeśli okaże się, że jego spostrzeżenia, wiadomości nie znalazły potwierdzenia w faktach. Obowiązkiem świadka jest złożenie zeznań zgodnych z posiadaną wiedzą, a czasem z własnymi przekonaniami czy wyobrażeniami. Równocześnie świadkowi nie wolno kłamać, używać słów i zwrotów mogących dotykać inne osoby, co jednak nie dotyczy wypadku cytowania wypowiedzi innych osób.

Pozwana zeznając w postępowaniu przygotowawczym nie podawała nieprawdziwych okoliczności dotyczących powoda czy też faktów, które miały postawić go w złym świetle, zeznania złożone przez nią odpowiadały jej wiedzy pozyskanej w toku czynności sprawdzających przeprowadzonych w dniu 5.12.2014 r. - pozwana powołała się na wiadomości pozyskane od pracowników placówki. Pozwana w trakcie zeznań wyraziła pogląd na temat powoda, jednak jej wypowiedzi były wyważone, jej relacja była rzeczowa i pozbawiona jakichkolwiek osobistych animozji, a tym samym zeznania te mieściły się w granicach celów postępowania, w którym zostały złożone, zmierzały do opisania własnych postrzeżeń co do zachowania powoda, nie były formułowane by dokuczyć powodowi ani go poniżyć. Pozwana nigdy nie rozpowszechniała tych informacji, a jak słusznie wskazał pełnomocnik pozwanej powód nie udowodnił kto miałby być odbiorcą wypowiedzi pozwanej i jak te wypowiedzi mogły wpłynąć obiektywnie na postrzeganie powoda przez osoby trzecie, jeśli się zważy, że dostęp do akt postepowania karnego jest ograniczony do grona ściśle określonych podmiotów. Nadto treść wypowiedzi pozwanej nie była napastliwa ani ośmieszająca powoda, co wpływa na zakres ujemnych odczuć, będących udziałem powoda.

Z powyższych względów powództwo zostało oddalone.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c.

Koszty procesu poniesione przez pozwaną obejmowały koszty zastępstwa procesowego, które od roszczenia niemajątkowego wynosiły 720 zł (§ 8 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804 ze zm.) oraz od roszczenia majątkowego - 1.800 zł (§ 2 pkt 4 wskazanego rozporządzenia) oraz wydatek na opłatę skarbową od pełnomocnictwa -17 zł – łącznie 2.537 zł.

Sędzia SO Ewa Tomczyk

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć powodowi i pełnomocnikowi pozwanej.

4.05.2018 r.