Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lipca 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. stwierdził, że dla Z. S. (1) miesięczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia w firmie (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, od 1 października 2016 roku, stanowi kwota 1500 złotych, wynikająca z umowy o pracę z dnia 12.10.2015 roku, proporcjonalnie pomniejszona do wymiaru czasu pracy zgodnie z porozumieniem zmieniającym z dnia 1.10.2016 roku.

( decyzja akta ZUS)

Odwołania od powyższej decyzji złożyli zarówno Z. S. (2) jak i płatnik, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., zaskarżając ją w całości. Wnieśli o zmianę decyzji poprzez określenie przedmiotowej podstawy wymiaru składek na kwotę 8500 złotych, zgodnie z porozumieniem zmieniającym do umowy o pracę, zawartym w dniu 1.10.2016 roku.

(odwołania k. 2 – 6 )

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołań. W uzasadnieniu organ rentowy przytoczył argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 13 – 14)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny

Z. S. (1) jest Gruzinem. Ukończył w Polsce studia i postanowił po kilkunastu latach ponownie przyjechać do Polski, aby rozpocząć aktywność zawodową. Nakłonił go do tego przyjaciel z Gruzji – A. D., który jest (...) spółki (...) – płatnika w tej sprawie. Spółka została zarejestrowana w dniu 20.02.2015 roku i zajmuje się sprzedażą hurtową wina i piwa. Wspólnikami są A. D. oraz S. R.. Ten ostatni zajmował się już wcześniej sprzedażą hurtową wina.

Wino, które jest sprzedawane pochodzi między innymi z winnic A. D..

W dniu 12 października 2015 roku wnioskodawca i płatnik zawarli umowę o pracę na czas określony do 30.09.2018 roku w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem zasadniczym 2000 złotych. Wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku prezesa zarządu spółki.

Wnioskodawca zgodził się na takie wynagrodzenie, bowiem przyjaciel, A. D. obiecał mu dofinansowanie z własnych pieniędzy do utrzymania w Polsce. Oprócz wynagrodzenia, wnioskodawca dostawał więc od A. D. dodatkowe pieniądze w kwocie 1000 – 1100 euro miesięcznie, przez cały rok.

Wnioskodawca ma żonę i dwoje dzieci, które zostawił w Gruzji i bardzo chciał, aby rodzina do niego przyjechała i aby wspólnie zamieszkali w Polsce. Dlatego poprosił wspólników o zmniejszenie wymiaru czasu pracy, aby miał czas dla rodziny oraz o zwiększenie wynagrodzenia tak, aby mógł utrzymać siebie i rodzinę. Samo wynajęcie mieszkania kosztowało go ponad 1000 złotych.

W ciągu pierwszego roku działalności, firma się rozkręciła, wnioskodawca nawiązał wiele kontaktów handlowych. Rozpoczął min. współpracę z M. A., mającym firmę w W. i zajmującym się importem towarów pochodzenia gruzińskiego. Wnioskodawca wykonywał wszystkie prace, od zawierania umów poprzez prace w magazynie. Księgowością zajmowała się K. R.. Sprzedawane przez spółkę gruzińskie wino jest wytwarzane tradycyjną, starą metodą i jest winem z tzw. wyższej półki cenowej. Z uwagi na konkurencję, wino takie trudniej jest sprzedać. Jako prezes zarządu wnioskodawca osiągał sprzedaż na poziomie 95% w skali całej firmy. Obecnie jest to około 80%. Bardzo ważny czynnik w sprzedaży wina stanowi pochodzenie wnioskodawcy, bowiem gruzińskie wino jest sprzedawane przez Gruzina, co dla klientów stanowi przekonujący argument w transakcji.

W dniu 1.10.2016 roku doszło do zmiany warunków umowy o pracę. Wnioskodawcy zmniejszono wymiar czasu pracy do ¾ etatu oraz podniesiono wynagrodzenie do 8500 złotych. Nie zaznaczono przy tym, że chodzi o wynagrodzenie zasadnicze, lecz ogólne miesięczne wynagrodzenie za pracę.

Od dnia 30.11.2016 roku wnioskodawca stał się niezdolny do pracy z powodu rwy kulszowej. Był na zwolnieniu lekarskim 3-4 miesiące.

Obecnie prezesem zarządu spółki jest S. R., zaś wiceprezesem A. D.. Wnioskodawca zajmuje się sprzedażą i kontaktem z kluczowymi klientami. Jest „twarzą” produktu, czyli gruzińskiego wina. W ramach swoich obowiązków jeździ po całej Polsce, a także za granicę.

Dowód: dokumentacja osobowa, w tym umowa o pracę i porozumienie zmieniające w aktach ZUS, dokumenty k 25-27, odpis z KRS k 53-55, zeznania świadka K. R. k 71,świadka M. A. k 82 odw, przesłuchanie wnioskodawcy k 83 w zw z k 70-71, przesłuchanie płatnika k 83 w zw z k 71

Wynagrodzenie K. R., zatrudnionej jako księgowa, wynosi miesięcznie 2000 złotych na ½ etatu.

Wnioskodawca, za miesiąc czerwiec 2017 otrzymał wynagrodzenie w wysokości 8.500 zł, za lipiec 2017 – 9.361 zł, za sierpień 2017 – 9.575 zł, wrzesień 2017 – 9.615 zł, październik 2017 – 10.066 zł, listopad 2017 – 4900 zł, grudzień 2017 – 11.058 złotych.

Dowód: listy płac k 56-69

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) pracownicy, czyli osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
( t. j.: Dz. U. z 2016 roku, poz. 372) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Z kolei art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, wysokość wynagrodzenia uzgodnionego przez strony stosunku pracy ma na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych istotne znaczenie z uwagi na to, że ustalanie podstawy wymiaru składki z tytułu zatrudnienia
w ramach stosunku pracy następuje w oparciu o przychód, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w oparciu o wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, a w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, czy różnego rodzaju dodatki, nagrody, premie itp. Umowa o pracę wywołuje zatem nie tylko skutki bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, również w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, kształtując stosunek ubezpieczenia społecznego, w tym wysokość składki, co
w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Oznacza to, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także przez pryzmat interesu publicznego.

Według art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może kwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 7/09, LEX nr 509047,
a także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 roku, II UZP 2/05, OSNP 2005, Nr 21, poz. 338 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2007 roku, III UK 30/07, publ. LEX nr 896060).

Oczywiście stanowisko organu rentowego podlega kontroli sądowej w ramach postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy zakwestionował jedną okoliczność, a mianowicie

zmianę wynagrodzenia z kwoty 2000 złotych do 8500 złotych przy zmniejszeniu wymiaru czasu pracy z 1 do 3/4 etatu.

Zdaniem Sądu stanowisko ZUS jest niesłuszne.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało niezbicie, że strony w sposób uprawniony zawarły aneks do umowy o pracę.

Przede wszystkim Sąd wziął pod uwagę okoliczności założenia spółki – płatnika oraz roli, jaką w niej miał odgrywać i odgrywa, wnioskodawca.

Spółka powstała z inicjatywy Gruzina, A. D., który chciał wejść na polski rynek z winem produkowanym w jego winnicach. Wnioskodawca zgodził się opuścić kraj oraz rodzinę, aby rozkręcić działalność firmy. Znał język polski, bowiem studiował przed laty w Polsce i był w stanie załatwić wiele rzeczy. Logiczne jest także to, że początkowo zawarto z wnioskodawcą umowę o pracę na stosunkowo niskie wynagrodzenie. Początkujące firmy starają się wygenerować jak najmniej kosztów, a zatem założenie, że wnioskodawca będzie zarabiał niską pensję i resztę otrzymywał z rąk A. D. – wydaje się przekonująca. Wszak to z winnic A. D. pochodzi wino, które kupuje od niego płatnik. Osoba ta zarabia więc jako producent wina i jako wspólnik spółki – płatnika. Wnioskodawca zaś był w stanie się utrzymać i wynająć mieszkanie.

Zdaniem Sądu także przekonujące okazały się twierdzenia co do okoliczności zmiany warunków umowy o pracę. Po pierwsze wnioskodawca dążył do zmniejszenia etatu, aby zająć się rodziną, która bez znajomości języka, przyjechała do Polski.

Po drugie przyjaciel z Gruzji przestał mu dopłacać do utrzymania, a zatem wnioskodawca, jako jedyny żywiciel rodziny, nie byłby w stanie utrzymać się z kwoty 2000 złotych brutto.

To, że w stosunkowo krótkim czasie wnioskodawca dostał rwę kulszową i musiał być na zwolnieniu lekarskim, nie oznacza, że chciał wyłudzić pieniądze z funduszu ubezpieczeń społecznych. Choroba okazała się niespodziewana.

Należy w tym miejscu z całą stanowczością podkreślić, że organ rentowy w żaden sposób nie zakwestionował powyższych okoliczności i nie złożył żadnych wniosków dowodowych. ZUS nie przedstawił także jakiejkolwiek argumentacji, która miała by przekonać Sąd co do tego, że zmiana wymiaru czasu pracy odbyła się zgodnie z prawem, zaś zmiana wynagrodzenia już nie. To, że początkowo wnioskodawca miał ustaloną niska pensję, pomimo sprawowania funkcji prezesa zarządu spółki nie oznacza, że taka sytuacja miał trwać latami.

W ocenie Sądu strony odwołujące się, w sposób przekonujący wykazały, że ich zamiarem była faktycznie zmiana warunków zatrudnienia wnioskodawcy, a nie chęć wyłudzenia świadczeń z ubezpieczeń społecznych. To, że wnioskodawca stał się niezdolny do pracy wynikało ze zdarzenia losowego i nieprzewidywalnego. W tym miejscu należy podkreślić, że organ rentowy nie kwestionował okoliczności, które doprowadziły wnioskodawcę do stanu chorobowego. Nie podniesiono ani jednego argumentu, który podważyłby twierdzenia wnioskodawcy i płatnika.

Z tego względu Sąd uznał za udowodnione okoliczności podniesione przez strony odwołujące się od decyzji.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy rozstrzygnął w punkcie 2 sentencji zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, uznając Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako stronę w całości przegrywającą przedmiotowe postępowanie.

Na zasądzoną kwotę złożyło się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika wnioskodawcy i płatnika, ustalone w oparciu o § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.). Na marginesie wskazać należy, że do dnia 13 października 2017 roku, czyli do dnia wejścia w życie zmiany w przywołanym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, spraw o podleganie ubezpieczeniom społecznym nie można zaliczyć do kategorii spraw o świadczenia z ubezpieczenia społecznego w rozumieniu § 9 ust. 2 powołanego rozporządzenia i dlatego w tych przypadkach zachodzą wszelkie podstawy, aby koszty zastępstwa procesowego były wyliczane według wartości przedmiotu sporu. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego należało wyliczyć na podstawie wartości zaległych składek za okres, za który ustalono podstawę wymiaru składek (por. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) Spraw Publicznych - zasada prawna z dnia 20 lipca 2016 r. III UZP 2/16, Legalis nr 1472916).

Sąd nie uwzględnił spisu kosztów, złożonego przez pełnomocnika wnioskodawcy i płatnika, tuż przed zamknięciem rozprawy, bowiem spis ten nie jest czytelny i nie wiadomo, którego podmiotu, reprezentowanego przez pełnomocnika, dotyczy.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć pełn. ZUS wypożyczając akta rentowe