Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2016 r. funkcjonariusze Służby Celnej dokonali przeszukania w lokalu (...) ul. (...) w miejscowości O.. W lokalu ujawniono czynny automat do gier hazardowych o nazwie A. G. nr (...) należący do firmy (...) sp. z o.o. w O.. W trakcie kontroli na automacie tym grał klient R. M.. Na podstawie ramowej umowy dzierżawy powierzchni W. S. działający jako podmiot pod nazwą F.U. (...) W. S., udostępnił część lokalu pod działalność wymienionego automatu za co w świetle umowy miał pobierać miesięczny czynsz dzierżawny w kwocie 550 zł. Firmę (...) założył kierunkowo w celu dzierżawy powierzchni pod automaty. Powierzchnia ta w rzeczywistości należała do P. B., który jest właścicielem sklepu (...). Umowę w imieniu spółki (...) zawarł prezes zarządu M. W.. Bieżącą obsługę automatu, w tym pobieranie z niego gotówki oraz utrzymywanie go w dobrym stanie technicznym wykonywała w świetle umowy generalnej (...) SERWIS sp. z o.o. z siedzibą w W.. Powyższa spółka w dalszej kolejności zawarła umowę ze spółką (...) sp z o.o. w O. na serwis tego automatu. Oskarżony P. O. był prezesem zarządu w wymienionej spółce. Umowę w imieniu spółki (...) podpisał prokurent M. G.. W związku z tym, że ujawnione prowadzenie gier hazardowych odbywało się wbrew przepisom ustawy, automat został zabezpieczony przez Służbę Celną.

( dowód: wyjaśnienia oskarżonego M. W. k. 402 – 403, k. 427 – 428; wyjaśnienia oskarżonego P. O. k. 437v. – 438, k. 544v. – 545; wyjaśnienia oskarżonego W. S. k. 745v. – 746; zeznania świadków: R. M. k. 15v. – 16, k. 746v.; B. W. k. 37v. – 38, k. 746v. – 747; B. U. k. 20 – 21; dowód z odtworzenia płyty z nagraniem eksperymentu procesowego k. 9; protokół z przebiegu eksperymentu k. 6 – 10; protokół przeszukania lokalu k. 24 – 26; protokół oględzin automatów do gier wraz z dokumentacją fotograficzną i szkicem sytuacyjnym lokalu k. 27 – 29; umowa najmu powierzchni użytkowej wraz z załącznikami k. 195 – 199; umowa na dostarczenie urządzeń k. 200 – 201; umowa generalna w zakresie obsługi urządzeń do gier rozrywkowych k. 202 – 206; umowa spółki z o.o. k. 207 – 208; protokół wyjęcia gotówki z dnia 31.01.2016 r. k. 379v.; protokół wyjęcia gotówki z dnia 29.02.2016 r. k. 380; wykaz dowodów rzeczowych k. 455v.; dane z ewidencji spraw karnych skarbowych UC dot. M. W. k. 453; dane z ewidencji spraw karnych skarbowych UC dot. P. O. k. 454v.; dane z ewidencji spraw karnych skarbowych UC dot. W. S. k. 454v.; karta karna W. S. k. 566; karta karna M. W. k. 567 – 579; karta karna P. O. k. 580; opinia biegłego sądowego dot. Automatu A. G. o nr (...) k. 581 – 592; informacja z K. dot. W. S. k. 623; informacja z K. dot. P. O. k. 624; informacja z K. dot. M. W. k. 627 – 656; kserokopie orzeczeń sądowych i ich uzasadnień k. 660 – 741; dane M. W. k. 600; dane P. O. k. 600; dane W. S. k. 600v., k. 745v. )

Oskarżony M. W. w postępowaniu przygotowawczym nie przyznał się do popełnienia stawianego mu zarzutu i odmówił złożenia wyjaśnień. Przed sądem w piśmie procesowym wskazał, że uprzednio został już wydany przez Sąd Rejonowy w Ostrołęce w dniu 26 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II K 161/16) prawomocny wyrok skazujący, na mocy którego uznany został za winnego popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 107 kks w zw. z art. 6 § 2 kks, co powoduje zaistnienie stanu powagi rzeczy osądzonej w stosunku do podobnych zdarzeń mających miejsce w tym czasookresie. (k. 402 – 403, k. 427 – 428, k. 658).

Oskarżony P. O. konsekwentnie nie przyznawał się do stawianego mu zarzutu. Przed sądem wyjaśnił, że jest zdziwiony aktem oskarżenia. Nigdy nie był w punkcie, którego sprawa dotyczy. Nie podpisywał również umowy z tym lokalem. Umowę podpisywał wspólnik. Spółka (...) z O. była podwykonawcą (...) Sp. z o.o w W. w zakresie serwisowania automatów . Był przekonany, iż w ramach tej umowy zajmuje się działalnością legalną. Wobec oskarżonego M. W. toczyło się wiele postępowań, które zakończyły się wyrokami uniewinniającymi. Oskarżony zapoznawał się z publikacjami, które utwierdziły go przekonaniu, że jego spółka zajmuje się działalnością legalną (k. 437v. – 438, k. 544v. – 545).

Oskarżony W. S. nie przyznał się do stawianego mu zarzutu i wyjaśnił, że nie miał wątpliwości co do legalności działalności prowadzonej na wydzierżawionej od niego powierzchni lokalu. Firmę (...) założył w celu wynajmowania powierzchni. Był to jego pomysł, aby jakoś dorobić. Dzierżawił więcej miejsc, było ich prawie 10. Była tylko pisemna umowa, że wydzierżawia miejsce, ale nic w tym zakresie nie robił. Właścicielem maszyn była firma (...). Otrzymywał wynagrodzenie tylko z tytułu dzierżawy. Rozliczał się z jakimś P., którego nazwiska nie zna. Oskarżony dodał, że nie chodził do żadnego urzędu, zorientować się w tej sprawie ( vide wyjaśnienia oskarżonego W. S. k. 745v. – 746 ).

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie jest w zasadzie bezsporny. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka B. W. (k. 37v. – 38, k. 746v. - 747) – funkcjonariusza ówczesnej Służby Celnej. Świadek brał udział w czynnościach związanych z zabezpieczeniem automatu funkcjonującego w lokalu (...) ul. (...) w miejscowości O.. Dokonał również eksperymentu procesowego odtwarzającego przebieg gry na zabezpieczonym urządzeniu (k. 6 - 10). Z protokołu eksperymentu oraz sporządzonego w jego trakcie filmu wynika, że przebieg gry na automacie miał charakter losowy. Gracz nie miał wpływu na przebieg gry oraz uzyskany wynik, natomiast wygranymi były kwoty pieniężne. Z dowodem tym korespondują zeznania świadka R. M. ( k. 15v. – 16, k. 746v. ) oraz B. U. (k. 20 - 21). W czasie kontroli R. M. grał na automatach, a B. U. pracowała jako ekspedientka w tym sklepie. Świadkowie poczynili spostrzeżenie o losowym charakterze gier. Świadek R. M. inicjował grę nie tylko dla rozrywki, lecz również po to, aby uzyskać wygraną pieniężną. Z powyższego wynika, że urządzona w tym lokalu gra stanowiła grę na automatach w rozumieniu art. 2 ust 3 ustawy z 19.11.2009 r o grach hazardowych (Dz.U. nr 201 poz. 1540 z późn.zm.).

Dokumenty zawarte w aktach sprawy wskazują, że właścicielem zabezpieczonego automatu do gier była spółka (...) z siedzibą w O.. Wymienionej spółce dostarczyła automaty do gier firma (...) sp . z o.o. w G., z którą łączyła ją umowa o współpracy w zakresie dostaw urządzeń do gier z dn.01.09.2015 r (k.200 - 201). Umowę tę w imieniu (...) sp. z o.o. w O. podpisał prezes zarządu M. W.. Również M. W. zawarł w imieniu reprezentowanej przez siebie spółki ramowe umowy o dzierżawę powierzchni pod lokalizację automatu z W. S. (k. 195 - 199). Przedmiotowa dzierżawa istniała w dniu przeprowadzonej przez Służbę Celną kontroli tj. w dniu 17 lutego 2016 r i w tym czasie prezesem zarządu spółki był nadal M. W..

Nie ulega również kwestii, że gry były prowadzone na automatach w sposób sprzeczny z przepisami obowiązującej ustawy o grach hazardowych. Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ugh urządzanie gier na automatach jest dozwolone wyłącznie w kasynach gier. W myśl art. 23a ust1 ugh automaty do gier mogą być eksploatowane przez podmioty posiadające koncesję lub zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gier losowych lub gier na automatach. Takich warunków ww. nie spełniali. Firma (...) sp z o.o. w O. nie ubiegała się o wydanie koncesji na prowadzenie kasyna gier.

Pomimo powyższych ustaleń i stwierdzeń, w ocenie sądu zaistniała negatywna przesłanka procesowa i na podstawie art. 17 § 1 pkt 7 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks postępowanie w sprawie oskarżonego M. W. należało umorzyć, co też sąd uczynił w punkcie I niniejszego wyroku. Na marginesie należy wskazać, że do analogicznego wniosku doszło wiele sądów w kraju (vide k. 662v. – 692v.). Nie ulega bowiem wątpliwości, że oskarżony M. W. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrołęce z dnia 26 kwietnia 2017 roku sygn. II K 161/16 został skazany za przestępstwo skarbowe polegające na tym, że będąc prezesem spółki w okresie od dnia 3 września 2015 roku do dnia 27 czerwca 2016 r. urządzał gry na automatach wbrew przepisom ustawy o grach hazardowych, przy czym, czyn ten stanowi jeden czyn zabroniony, ponieważ zostały popełnione w krótkich, okresach czasu, w wykonaniu tego samego zamiaru w rozumieniu art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks (vide wyrok wraz z uzasadnieniem k. 694 – 705v.). Czas popełnienia czynu przyjęty w niniejszej sprawie, tj. w dniu 17 lutego 2016 r., pokrywa się z czasem wskazanym w przywołanym orzeczeniu Sądu Rejonowego w Ostrołęce. Stosownie do art. 6 § 2 kks dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, uważa się za jeden czyn zabroniony. Powyższe prowadzi do przyjęcia tożsamości czynu w rozumieniu art. 6 § 1 kks jako podstawy prawnej w sytuacji ewidentnej wielości zachowań (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1999 r., sygn. IV KKN 28/99). Czyn ciągły uznany w omawianym przepisie jako jeden czyn zabroniony stanowi jednolitą całość i dlatego podlega osądowi jako jedno przestępstwo (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2002 r., sygn. akt IV KK 371/02). Przepis art. 17 § 1 pkt 7 kpk w swej treści ujmuje prawomocność formalną tj. niemożność zaskarżenia prawomocnego orzeczenia w drodze zwykłych środków odwoławczych i materialną tj. niedopuszczalność wszczęcia i prowadzenia kolejnego postępowania, jak i kontynuowania tego samego postępowania już prawomocnie zakończonego. Prawomocne skazanie za czyn ciągły rodzi powagę rzeczy osądzonej, co w rozpatrywanej sprawie wyklucza przypisanie skazanemu już wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrołęce w sprawie II K 161/16 M. W. kolejnych jednostkowych zachowań kwalifikowanych z art. 107 § 1 kks popełnionych w okresie objętym wymienionym wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrołęce, a ujętych obecnie w rozpatrywanym akcie oskarżenia.

Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie w żaden sposób nie wykazał, aby oskarżony P. O. urządzał gry na automacie A. G. o nr (...), poprzez jego stałą obsługę serwisową zgodnie z umową zawartą w dniu 1 września 2015 r. z (...) Serwis sp. z o.o. W ocenie sądu oskarżonego P. O. należało uniewinnić od popełnienia zarzuconego mu czynu, co też uczynił w punkcie II wyroku. W pierwszej kolejności należy wskazać, że to nie oskarżony podpisał umowę w imieniu spółki, której był wspólnikiem i jednocześnie prezesem jednoosobowego zarządu. Uczynił to w imieniu spółki prokurent M. G. (zob. umowa k.381-389 ; wypis KRS dot. One (...) sp z o.o. w O. k.407-409) . Po wtóre, materiał dowodowy nie potwierdził, aby P. O. był kiedykolwiek w przedmiotowym lokalu lub wykonywał jakiekolwiek czynności serwisowe z analizowanym automatem. Prokurent M. G. udzielił w dniu 01.09.2015 r pełnomocnictwa B. K. do obsługi przedmiotowego automatu (k.390). Treść przepisu art. 9 § 3 kks wskazuje kto powinien ponosić odpowiedzialność karną za penalizowane niewywiązywanie się lub wywiązywanie nieprawidłowe z określonych obowiązków finansowych, które obarczają podmioty zbiorowe, jak też wtedy, gdy zobowiązane podmioty indywidualne lub zbiorowe nie realizują określonych obowiązków same, a przekazały ich wypełnianie innym osobom czy też inne osoby podjęły się ich wypełniania bez formalnego przekazywania. Treść tego przepisu ma ścisły związek z określaniem w kodeksie karnym skarbowym podmiotów szeregu czynów zabronionych jak np.: podatnik, płatnik, producent, importer, rezydent, pod którymi kryją się nie tylko osoby fizyczne, zdolne do ponoszenia odpowiedzialności karnej skarbowej, ale także osoby prawne i inne jednostki organizacyjne, które w świetle unormowań polskiego prawa karnego nie mogą ponosić odpowiedzialności tego typu. W myśl treści art. 9 § 3 kks za przestępstwa i wykroczenia skarbowe popełnione w związku z funkcjonowaniem różnych podmiotów gospodarczych odpowiada osoba fizyczna, która zajmuje się ich sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, czy to z mocy przepisu prawa (np. członek zarządu spółki handlowej z mocy unormowań kodeksu spółek handlowych), czy decyzji właściwego organu (np. syndyk masy upadłościowej ustanowiony przez sąd), czy na podstawie umowy (np. o pracę, zlecenia), czy faktycznego wykonywania (np. żona prowadząca z własnej inicjatywy rachunkowość firmy męża). Trudno w tych okolicznościach uznać, iż przepis ten daje podstawę do odpowiedzialności rozszerzonej P. O. „jak sprawcy” w zakresie zarzuconego mu przestępstwa skarbowego z art.107 § 1 kks albowiem konstrukcja tego przepisu wyklucza taką możliwość. Przestępstwo skarbowe z art.107 § 1 kks ma charakter powszechny a zatem nie znajdzie tu zastosowania konstrukcja sprawstwa rozszerzonego. Nadto jak wynika z dokumentów P. O. nie wykonywał żadnych czynności serwisowych. Takie czynności wykonywali – prokurent M. G. oraz wspólnik B. K.. W tej sytuacji wydaje się , że w stan oskarżenia została postawiona niewłaściwa osoba.

Składając wyjaśnienia oskarżony W. S. podkreślał, że nie był świadomy tego, iż prowadzona przez niego działalność jest sprzeczna z prawem. Na swoją obronę powoływał okoliczność, iż w wielu podobnych sprawach zapadły wyroki uniewinniające osoby oskarżone. Dziwi taka postawa oskarżonego, który jako osoba dorosła powinien przynajmniej podjąć podejrzenie, że skoro został wciągnięty w ten proceder jako pośrednik (sam właściciel nie zdecydował się na bezpośrednie wydzierżawienie powierzchni w swoim lokalu pod automat), to czyn ten musi budzić pewne kontrowersje co do jego legalności. Sam oskarżony przyznał, że nie dowiadywał się w żadnym urzędzie, co do sytuacji prawnej takiego postępowania. W związku z tym, że przepisy ustawy o grach hazardowych , która weszła w życie 01.01.2010 r nie zostały notyfikowane w Komisji Europejskiej zrodził się swoisty chaos prawny odnośnie odpowiedzialności za czyny polegające na urządzaniu czy prowadzeniu gier hazardowych wbrew przepisom ustawy. Większość sądów przyjmowała, iż zaniechanie procedury notyfikacyjnej krajowych przepisów technicznych wspomnianej ustawy spowodowała bezskuteczność tych przepisów wobec jednostek. Na gruncie materialno prawnym oznaczało to brak realizacji znamion czynu zabronionego określonego w art.107 § 1 kks , co przekładało się na uniewinnienia osób , którym zarzucono popełnienie tego przestępstwa skarbowego. Kserokopie wielu orzeczeń , które zapadły na bazie wskazanej argumentacji znajduje się w aktach niniejszej sprawy. Sytuacja uległa zmianie z dniem 03.09.2015 r , kiedy weszła w życie nowelizacja ustawy na mocy ustawy z dnia 12.06.2015 r o zmianie ustawy o grach hazardowych (Dz. U. 2015 poz. 1201). Przepisy ustawy zmieniającej zostały w sposób właściwy notyfikowane , więc zarzut niemożności ich stosowania utracił rację bytu. Wprawdzie art. 4 ustawy zmieniającej przewidział okres dostosowawczy do dnia 01 lipca 2016 r dla podmiotów prowadzących działalność w zakresie gry na automatach do wymogów określonych w ustawie zmienionej , jednak przepis ten dotyczy wyłącznie podmiotów , które prowadziły taką działalność zgodnie z ustawą o grach hazardowych w brzmieniu przed 03 września 2015 r , czyli na podstawie koncesji lub zezwolenia. Siłą rzeczy przepis ten nie znajduje zastosowania w rozpatrywanej sprawie . W ocenie sądu oskarżony nie może w swej obronie powoływać się na okoliczność wskazaną w przepisie art.10 § 3 kks. Zgodnie z tym przepisem nie popełnia przestępstwa skarbowego , kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym, błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność. O ile sytuacja prawna przed dniem 03.09.2015 r , która była dość niejasna i rodziła wiele problemów interpretacyjnych, stwarzała taką możliwość obrony. Po nowelizacji ustawy niejasności związane z zastosowaniem przepisów zostały, zdaniem sądu wyeliminowane. Nowelizacja ustawy o grach hazardowych została dość szeroko rozpropagowana w mediach. Z jej założeniami można było się też zapoznać na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Zauważyć należy, że oskarżony jako przedsiębiorca obowiązany był spełniać określone przepisami warunki wykonywania działalności gospodarczej , co wynika z treści art. 18 ustawy z 02.07.2004 o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. nr 173 poz. 1807). Nie krył, że spółkę (...) założył właśnie kierunkowo w celu wydzierżawiania powierzchni pod automaty, a jednocześnie próbował przekonać sąd, że nie zgłębiał tej materii pod względem prawnym. O ile oskarżony M. W. jako osoba związana na co dzień z rynkiem usług hazardowych z pewnością dowiedział się o nowelizacji przepisów ustawy, jednak najwyraźniej nie miał zamiaru dostosowania się do nowych zasad oznaczających w praktyce kres jego działalności . Z kolei domeną pozostałych osób były inne branże, tak więc mogli oni faktycznie nie interesować się zmianami ugh poprzestając na zaufaniu dla zapewnień organizatorów przedsięwzięcia, że działalność jest całkowicie legalna (zob. wyjaśnienia P. O. i W. S., oraz zeznania B. U. i R. M.).

Uznając sprawstwo oskarżonego W. S. w zakresie zarzuconego mu czynu sąd zdecydował na podstawie art. 20 § 2 kks w zw. z art. 66 § 1 kk i art. 67 § 1 kk postępowanie karno skarbowe przeciwko niemu warunkowo umorzyć na okres próby jednego roku. W ocenie sądu wina oskarżonego oraz społeczna szkodliwość popełnionego przez niego czynu nie jest znaczna. Oskarżony wydzierżawił powierzchnię, wydzierżawioną uprzednio w tym celu od rzeczywistego właściciela sklepu (...), w lokalu w O. pod usytuowanie automatu do gier. Jak ustalono , oskarżony uczynił to, aby sobie dorobić. Jak to ujął każde 50 zł w jego przypadku stanowi istotny dochód. Został wciągnięty w cały proceder jako figurant aby rzeczywisty właściciel sklepu pozostał poza podejrzeniem służb skarbowych. Dzierżawa powierzchni pod automaty była sposobem na łatwy i szybki zarobek, z której pobierał stosunkowo nieduży dochód. Zapewne z tego powodu nie interesował się bliżej zmianami legislacyjnymi w zakresie gier hazardowych polegając na zapewnieniach innych osób, że działalność jest legalna. Za warunkowym umorzeniem postępowania przeciwko W. S. przemawia również dotychczasowy nienaganny sposób jego życia oraz jego niekaralność (k. 623).

Na podstawie art. 632 pkt 2 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks kosztami procesu w części dotyczącej M. W. oraz P. O. sąd obciążył Skarb Państwa.

Na podstawie przepisów powołanych w pkt V wyroku sąd zasądził od oskarżonego W. S. opłatę sądową oraz pozostałe koszty sądowe w części jego dotyczącej .

ZARZĄDZENIE

- (...)

- (...)

- (...)

(...)