Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Łukowie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSR Ewa Przychodzka-Kasperska

Protokolant st. sekr. sądowy Beata Siestrzewitowska

przy udziale oskarżycielki prywatnej A. B.

po rozpoznaniu w dniach 23 sierpnia, 27 września, 30 października 2017 roku, 10 stycznia, 21 marca, 25 kwietnia, 23 maja 2018 roku sprawy:

1.  W. W. (1) s. J. i J. z domu K. ur. (...) w Ł.

R. Ż. s. Z. i I. z domu W. ur. (...) w B.

K. S. (1) s. W. i E. z domu Ś. ur. (...) w S.

J. K. s. S. i S. z domu J. ur. (...) w K.

oskarżonych o to, że: w dniu 19.12.2013 r. w Ł. wspólnie i w porozumieniu, dopuścili się pomówienia p. A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...), o postępowanie i właściwości, które poniżają ją w opinii publicznej i narażają na utratę zaufania potrzebną dla prowadzonej działalności poprzez świadome przekazanie niżej wskazanym podmiotom następujących nieprawdziwych informacji o tym, iż niszczy ona mienie samorządowe i że prowadzi ona działalność przestępczą:

- w piśmie do Prokuratury Apelacyjnej w Lublinie, Prokuratury Okręgowej w Lublinie, KWP w L., Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w L. „prośba (…) w zakresie przeciwdziałania niszczeniu mienia samorządowego i zahamowania w tym zakresie działalności przestępczej (…) Powiat (...) od wielu miesięcy bezskutecznie przeciwstawia się działalności przestępczej polegającej na niszczeniu dróg powiatowych. (…) To mienie w postaci dróg Powiatu (...) od kilku miesięcy jest niszczone (…). Sprawcy dokonali zniszczeń pasa drogowego kolejnej drogi powiatowej pomimo interwencji Policji. (…) Straty Powiatu (...) już teraz są ogromne i sięgają setek tysięcy, a może już milionów złotych, gdyż przywrócenie dróg do stanu poprzedniego będzie wymagało wielkich nakładów finansowych. Wobec faktycznej bezradności, trwającej dalej działalności przestępczej z art- 288 § 1 k.k. i bezkarności sprawców, zwracamy się prośbą o pomoc”.

- w piśmie do Ministra Infrastruktury i (...), Ministra Administracji i Cyfryzacji, (...): „zawiadamia, że w/w firma (...) (…) nie stosuje się do obowiązujących przepisów prawa z zakresie realizowanej, bez zgody właściciela inwestycji (…), niszczy drogi i powoduje bardzo duże straty w mieniu Powiatu (…) Powiat (...) od wielu miesięcy bezskutecznie przeciwstawia się prowadzonej działalności przez (...) A. B. polegającej na niszczeniu dróg powiatowych. Niszczenie to polega uszkadzaniu poboczy poprzez rozkopywanie ich sprzętem mechanicznym (…) z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa (…) (...) A. B. (…) niszcząc drogi realizuje inwestycję „(...) powiatu (...) przez firmę (...). Straty Powiatu (...) już teraz są ogromne i sięgają setek tysięcy, a może już milionów złotych, gdyż przywrócenie dróg do stanu bezpiecznego będzie wymagało wielkich nakładów finansowych. Zostało też zagrożone bezpieczeństwo użytkowników dróg”,

tj. o popełnienie czynu określonego w art. 212 § 1 k.k. w z. z art. 18 § 1 k.k.;

2.G. Z. s. W. i M. z domu O. ur. (...) w L.

oskarżonego o to, że:

a. w dniu 19.05.2014 r. w Ł., w piśmie do Naczelnika Wydziału Rozliczeń - Departamentu Rozliczeń (...) i Władzy Wdrażającej Programy Europejskie dopuścił się pomówienia p. A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) o postępowanie i właściwości, które poniżają ją w opinii publicznej i narażają na utratę zaufania, potrzebną dla prowadzonej działalności poprzez świadome przekazanie w.w. Naczelnikowi nieprawdziwej informacji, iż (...). A. B. za nic ma obecnie obowiązujące przepisy…”, tj. o popełnienie czynu określonego w art. 212 § 1 k.k.

b. w dniu 30.01.2014 r. w Ł., w piśmie do A. D. Władzy Wdrażającej Programy Europejskie dopuścił się pomówienia p. A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) o postępowanie i właściwości, które poniżają ją w opinii publicznej i narażają na utratę zaufania potrzebną dla prowadzonej działalności poprzez świadome przekazanie w.w. D. nieprawdziwej informacji, iż: „realizowane [przez p. B.] roboty budowlane wykonywane są w warunkach samowoli budowlanej (…). W związku z (…) kompletną ignorancją przez inwestora obowiązujących przepisów prawa… zwraca się z prośbą o podjęcie czynności kontrolnych”, tj. o popełnienie czynu określonego w art. 212 § 1 k.k.;

3.  S. S. (2) s. S. i L. z domu W.

ur. (...) w Ł.

oskarżonego o to, że:

a. w dniu 22.01.2014 r. w Ł., w piśmie do (...) w Ł. dopuścił się pomówienia p. A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) o postępowanie i właściwości, które poniżają ją w opinii publicznej i narażają na utratę zaufania potrzebną dla prowadzonej działalności poprzez świadome przekazanie następującej nieprawdziwej informacji: „…na umieszczenie kablowych linii światłowodowych tak, jak to nielegalnie uczyniła firma (...), gdyż to zagraża bezpieczeństwu ruchu i powoduje niszczenie jezdni oraz narusza przepisy techniczno-budowlane”,

tj. o popełnienie czynu określonego w art. 212 § 1 k.k.

a nadto sprawy: 4. J. K.

oskarżonego o to, że

a. w dniu 12.05.2014 r. w Ł., w piśmie do Prokuratora Rejonowego w Łukowie dopuścił się pomówienia p. A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) o postępowanie i właściwości, które poniżają ją w opinii publicznej i narażają na utratę zaufania potrzebną dla prowadzonej działalności poprzez świadome przekazanie w.w. organowi nieprawdziwej informacji, iż firma (...) dokonała inwestycji z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa oraz, że jej działania powodują zagrożenie katastrofą: „kabel światłowodowy, które firma (...) (…) wbudowała w pasie drogi gminnej działka nr (...), budując sieć światłowodową z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. (…) Wyżej opisane działanie sprawcy jest wielkim zagrożeniem dla bezpieczeństwa ludzi i mienia i może doprowadzić w przyszłości do nieprzewidzianych w skutkach katastrof jak ta w województwie (...) w listopadzie 2013 r (…) do katastrofy takiej na terenie naszego województwa nie doszło, ale zagrożenie cały czas istnieje”,

tj. o popełnienie czynu określonego w art. 212 § 1 k.k.

b. w dniu 12.05.2014 r. w Ł., w piśmie do Głównego Geodety Kraju dopuścił się pomówienia p. A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) o postępowanie i właściwości, które poniżają ją w opinii publicznej i narażają na utratę zaufania potrzebną dla prowadzonej działalności poprzez świadome przekazanie w.w. organowi nieprawdziwej informacji, iż działania p. A. B. są niezgodne z prawem i powoduje zagrożenie dla mieszkańców terenów inwestycji: (...) A. B. umieściła kable (…) nie dokonując wymaganych prawem uzgodnień … Powoduje to określone zagrożenia dla mieszkańców terenu, na którym dopuszczono się naruszenia przepisów prawa…”,

tj. o popełnienie czynu określonego w art. 212 § l k.k.;

c. w dniu 15.05.2014 r. w Ł., w piśmie do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. dopuścił się pomówienia p. A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) o postępowanie i właściwości, które poniżają ją w opinii publicznej i narażają na utratę zaufania potrzebną dla prowadzonej działalności poprzez świadome przekazanie w.w. organowi nieprawdziwych informacji, iż działania p. A. B. są nielegalne i powodują zagrożenie dla ruchu drogowego: „…żąda nakazania rozbiórki nielegalnie ułożonego przewodu (..) obecna sytuacja stwarza zagrożenie dla ruchu drogowego”,

tj. o popełnienie czynu określonego w art. 212 § 1 k.k.;

d. w dniu 3.07.2013 r. w Ł., na posiedzeniu Zarządu Powiatu (...) dopuścił się pomówienia p. A. B. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) o postępowanie i właściwości, które poniżają ją w opinii publicznej i narażają na utratę zaufania potrzebną dla prowadzonej działalności poprzez świadome przekazanie na forum zarządu informacji, iż p. A. B. (...) nie płaci i nie zamierza płacić za umieszczenie sieci w pasie drogowym: „umieszczanie sieci (…) bez ponoszenia wymaganej opłaty uszczupla dochody powiatu. W związku z tym Starosta uważa, że należy się zastanowić, czy nie odmawiać zgody na budowę linii telekomunikacyjnej w pasie drogowym, gdy o taką zgodę Firma [ (...)] wystąpi”,

tj. o popełnienie czynu określonego w art. 212 § 1 k.k.;

orzeka:

I. W. W. (1), R. Ż., K. S. (1), J. K., G. Z. i S. S. (2) uniewinnia od popełnienia zarzucanych im czynów,

II. kosztami procesu obciąża oskarżycielkę prywatną A. B..

POUCZENIE O UPRAWNIENIACH I OBOWIĄZKACH

Strona ma prawo do złożenia w terminie 7 dni od daty ogłoszenia wyroku wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Oskarżony pozbawiony wolności, który nie ma obrońcy i - pomimo złożenia wniosku o doprowadzenie go na termin rozprawy, na którym ogłoszono wyrok - nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku, ma prawo do złożenia wniosku o sporządzenia na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku w terminie 7 dni od daty doręczenia mu wyroku.

Sporządzenie uzasadnienia z urzędu nie zwalnia strony od złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia. Wniosek składa się na piśmie wskazując:

1)  oznaczenie organu, do którego jest skierowany, oraz sprawy, której dotyczy;

2) oznaczenie oraz adres wnoszącego pismo;

3) treść wniosku, czy dotyczy całości wyroku czy też niektórych czynów, których popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu, bądź też jedynie rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu oraz oznaczenie oskarżonego, gdy wniosek nie pochodzi od oskarżonego;

4) datę i podpis składającego pismo (za osobę, która nie może się podpisać, pismo podpisuje osoba przez nią upoważniona, ze wskazaniem przyczyny złożenia swego podpisu).

Wniosek złożony przez osobę nieuprawnioną, po terminie lub którego braki formalne nie zostały uzupełnione w terminie przez wnoszącego nie zostanie przyjęty (art. 119, art. 422 § 1, § 2 i § 3) ²⁾.

Od wyroku sądu pierwszej instancji stronom i podmiotowi zobowiązanemu przysługuje apelacja (art. 444).

Apelację wnosi się na piśmie do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie 14 dni od daty doręczenia wyroku z uzasadnieniem (art. 428 § 1, art. 445 § 1).

Apelację co do winy uważa się za wniesioną przeciwko całości wyroku, a apelację co do kary uważa się za wniesioną przeciwko całości rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych. Natomiast apelację co do środka karnego, środka kompensacyjnego albo przepadku uważa się za wniesioną odpowiednio przeciwko całości rozstrzygnięcia o środkach karnych albo o środkach kompensacyjnych albo o przepadku (art. 447 § 1-3).

W apelacji można podnosić zarzuty, które nie stanowiły lub nie mogły stanowić przedmiotu zażalenia (art. 447 § 4).

Podstawą apelacji nie może być błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia, oraz rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka, związane z treścią zawartego porozumienia w sprawie wydania wyroku skazującego, wymierzenia określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego lub rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu (art. 447 § 5).

Apelacja wniesiona po terminie lub przez osobę nieuprawnioną albo niedopuszczalna z mocy ustawy nie zostanie przyjęta (art. 429 § 1).

Oskarżony ma prawo do korzystania przy sporządzeniu apelacji z pomocy ustanowionego przez siebie obrońcy, a strona inna niż oskarżony może ustanowić pełnomocnika. Do czasu ustanowienia obrońcy przez oskarżonego pozbawionego wolności, obrońcę może ustanowić inna osoba. Apelacja od wyroku sądu okręgowego, która nie pochodzi od prokuratoralub pełnomocnika będącego radcą prawnym, powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego. Wydatki związane z ustanowieniem obrońcy albo pełnomocnika ponosi strona, która go ustanowiła (art. 6, art. 83 § 1, art. 87 § 1,art. 446 § 1, art. 620).

Jeśli strona nie ma obrońcy albo pełnomocnika z wyboru, może żądać, aby wyznaczono obrońcę albo pełnomocnika z urzędu, w tym w celu dokonania określonej czynności, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów ustanowienia obrońcy albo pełnomocnika z wyboru bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Pełnomocnik z urzędu zostanie wówczas wyznaczony z listy pełnomocników. Wyznaczenie pełnomocnika z urzędu może zostać cofnięte, jeżeli okaże się, że nie istnieją okoliczności, na podstawie których go wyznaczono (art. 78 i art. 81a § 1w zw. z art. 88 § 1 zd. drugie).

Udział obrońcy w postępowaniu nie wyłącza osobistego działania w nim oskarżonego, a udział pełnomocnika nie wyłącza osobistego działania w nim strony innej niż oskarżony (art. 86 § 2 w zw. z art. 88 § 1 zd. drugie).

Do biegu wskazanych powyżej terminów nie wlicza się dnia, od którego liczy się dany termin. Jeżeli koniec tego terminu przypadnie na dzień uznany ustawowo za dzień wolny od pracy, czynność można wykonać następnego dnia (art. 123 § 1 i § 3). Termin jest zachowany, jeżeli przed jego upływem wniosek o sporządzenie uzasadnienia na piśmie lub apelacja zostaną złożone bezpośrednio w sądzie albo:

1.  nadane w placówce podmiotu zajmującego się doręczaniem korespondencji na terenie Unii Europejskiej;

2.  nadane w polskim urzędzie konsularnym;

3.  złożone przez żołnierza, z wyjątkiem żołnierza pełniącego terytorialną służbę wojskową dyspozycyjnie, w dowództwie jednostki wojskowej;

4.  złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji odpowiedniego zakładu;

5.  złożone przez członka załogi polskiego statku morskiego kapitanowi statku (art. 124).

1)  należy wybrać właściwy zwrot;

2)  podane w nawiasach przepisy oznaczają odpowiednie artykuły ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1749, z późn. zm.).

Sygn. akt II K 605/15

UZASADNIENIE

Na podstawie zebranego materiału dowodowego Sąd Rejonowy w Łukowie ustalił następujący stan faktyczny:

W roku 2013 A. B., jako prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...), rozpoczęła na terenie m. in. powiatu (...) realizację projektu „(...)”. Nadzorowaniem prac w terenie zajmował się mąż A. M. (1) B. jako jej pełnomocnik. Przed rozpoczęciem prac firma (...) złożyła do Starostwa Powiatowego w Ł. zgłoszenia o zamiarze budowy wskazanej infrastruktury w drogach Powiatu (...), które zostały ocenione jako niekompletne. Ponadto, firma (...) wystąpiła do Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. o wydanie decyzji zezwalającej na zlokalizowanie linii światłowodowej w ramach realizowanej inwestycji, które zostały załatwione pozytywnie. Zarząd Dróg Powiatowych w Ł. odmawiał natomiast wydania decyzji zezwalających na zajęcie pasa drogowego i rozpoczęcie robot budowlanych w pasach drogowych przez inwestora, wskazując na warunki, od których spełnienia uzależnia wydanie decyzji pozytywnych. W związku z brakiem decyzji zezwalających na zajęcie pasa drogowego nie doszło też do naliczenia opłat za zajęcie pasa drogowego. Pomimo takiego stanu rzeczy A. B. podjęła decyzję o rozpoczęciu prac na gruncie, także w rejonie dróg powiatowych Powiatu (...), w następstwie uznania, że upoważnieni pracownicy wskazanych organów błędnie interpretują obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa. Prace te polegały na rozkopaniu poboczy dróg, umieszczeniu tam włókna światłowodowego, a następnie zasypaniu wykopu. Wkrótce informacje o trwających bez zgody Starostwa Powiatowego w Ł. i Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. pracach zaczęły docierać do pracowników tych instytucji. Pracownicy Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. - Z. Z. (2), W. P., E. W. i D. P. przeprowadzali oględziny na części dróg powiatowych objętych pracami firmy (...), potwierdzając fakt prowadzenia tych prac. Ich ustalenia przekazywane były Staroście (...) J. K., a nadto Komendzie Powiatowej Policji w Ł.. Ponadto, informacje o prowadzonych robotach budowlanych dotarły także do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. G. Z., który wszczął własne postępowanie w związku z podejrzeniem samowoli budowlanej.

Sytuacja ta była omawiana w dniu 3 lipca 2013 r. na posiedzeniu Zarządu Powiatu (...), zgodnie z przyjętym porządkiem posiedzenia. W dyskusji tej uczestniczyli ponadto m. in. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. G. Z. oraz D. Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. S. S. (2). Przedstawiając swoją wiedzę w tym przedmiocie zarówno G. Z. i S. S. (2), jak i J. K. stwierdzili, że inwestycje są realizowane pomimo niedopełnienia przez inwestora wymogów formalnych. J. K. stwierdził zaś, zgodnie z zapisem protokołu z tego spotkania, iż: „Umieszczanie sieci w pasie drogowym bez zgody zarządcy i bez ponoszenia wymaganej opłaty uszczupla dochody Powiatu. W związku z tym Starosta uważa, że należy się zastanowić, czy nie odmawiać zgody na budowę linii telekomunikacyjnej w pasie drogowym, gdy o taką zgodę firma wystąpi” (k. 86). W efekcie, Zarząd Powiatu (...) postanowił, że wystąpi do D. Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. i zobowiąże go m. in. do zgłaszania każdego przypadku wejścia w pas drogowy do odpowiednich służb (Policji, Prokuratury, Nadzoru Budowlanego).

W związku z tym, że inwestycja nieprzerwanie była realizowana, J. K. jako przewodniczący Zarządu Powiatu (...) oraz ówcześni członkowie Zarządu Powiatu (...): W. W. (1), R. Ż. i K. S. (1) w dniu 19 grudnia 2013 r. wystosowali pisma o tej samej treści do: Prokuratury Apelacyjnej w Lublinie, Prokuratury Okręgowej w Lublinie, Komendy Wojewódzkiej Policji w L. i Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w L., zatytułowane (...) i dalej „(…) w zakresie przeciwdziałaniu w niszczeniu mienia samorządowego i zahamowania w tym zakresie działalności przestępczej”. Następnie w pismach tych stwierdzili m. in.: „Powiat (...) od wielu miesięcy bezskutecznie przeciwstawia się działalności przestępczej polegającej na niszczeniu dróg powiatowych. (…) To mienie w postaci dróg Powiatu (...) od kilku miesięcy jest niszczone, a nasze wysiłki przeciwdziałające temu okazują się zupełnie bezskuteczne (…). Sprawcy dokonali zniszczeń pasa drogowego kolejnej drogi powiatowej pomimo interwencji Policji (…) i nie przerwali działań niszczących mienie Powiatu (...) (po odjeździe Policji), a nasze kolejne już pisemne interwencje okazały się bezskuteczne. Obraz naszych zmagań przedstawiają załączone pisma. Straty Powiatu (...) już teraz są ogromne i sięgają setek tysięcy, a może już milionów złotych, gdyż przywrócenie dróg do stanu poprzedniego będzie wymagało wielkich nakładów finansowych. Wobec jednak faktycznej bezradności, trwającej dalej działalności przestępczej z art- 288 § 1 k.k. i bezkarności sprawców, zwracamy się prośbą o pomoc.” (k. 20-27).

Podobnej treści pisma J. K., W. W. (1), R. Ż. i K. S. (1) w dniu 19 grudnia 2013 r. wystosowali do ówczesnego Ministra Infrastruktury i (...), ówczesnego Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz do Centralnego Biura Antykorupcyjnego, gdzie stwierdzili m. in.: Zarząd Powiatu (...) (…) zawiadamia (…), że w/w firma (...) (…) nie stosuje się do obowiązujących przepisów prawa z zakresie realizowanej, bez zgody właściciela dróg inwestycji (…), niszczy drogi i powoduje bardzo duże straty w mieniu Powiatu. (…) Powiat (...) od wielu miesięcy bezskutecznie przeciwstawia się prowadzonej działalności przez firmę (...) polegającej na niszczeniu dróg powiatowych. Niszczenie to polega na uszkadzaniu poboczy dróg poprzez rozkopywanie ich sprzętem mechanicznym i układanie kabli światłowodowych, bez zgody właściciela dróg, z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. (…) (...) (…) niszcząc drogi naszego powiatu realizuje inwestycję „(...) powiatu (...) przez firmę (...)” (…). Straty Powiatu (...) już teraz są ogromne i sięgają setek tysięcy, a może już milionów złotych, gdyż przywrócenie dróg do stanu bezpiecznego będzie wymagało wielkich nakładów finansowych. Zostało też zagrożone bezpieczeństwo użytkowników dróg” (k. 28-35).

G. Z. jako Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. w dniu 14 stycznia 2014 r. wydał postanowienie o wstrzymaniu wykonanych dotychczas przez (...) A. B. robót budowlanych na terenie Powiatu (...) (k. 137), zaś w dniu 19 maja 2014 r., odpowiadając na pismo Naczelnika Wydziału Rozliczeń - Departamentu Rozliczeń (...) i Władzy Wdrażającej Programy Europejskie, w wystosowanym przez siebie piśmie stwierdził m. in. „… z utrzymywanych na bieżąco informacji wynika, iż (...) A. B. za nic ma obecnie obowiązujące przepisy m. in. Prawa budowlanego, w dalszym ciągu realizując kolejne odcinki linii światłowodowych w drogach powiatu (...) (pomimo wstrzymania prowadzonych robót budowlanych). Ponadto z informacji Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. wynika, iż przebieg realizowanej inwestycji jest niedopuszczalny (naruszający wskazane przez (...) Ł. warunki lokalizacyjne), zatem w niniejszej sytuacji procedura legalizacyjna nie może być zastosowana.” (k. 47).

Ponadto, G. Z. w dniu 30 stycznia 2014 r. jako Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. wystosował pismo do A. D. Władzy Wdrażającej Programy Europejskie gdzie stwierdził m. in. iż: „realizowane [przez firmę (...)] roboty budowlane wykonywane są w warunkach samowoli budowlanej bez wymaganego przepisami ustawy Prawo budowlane zgłoszenia do odpowiedniego organu administracji architektoniczno-budowlanej. (…). W związku z zaistniałą sytuacją, jak również kompletną ignorancją przez inwestora obowiązujących przepisów prawa Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. zwraca się z prośbą o podjęcie czynności kontrolnych realizowanej inwestycji w ramach posiadanych kompetencji.” (k. 48).

Pismem z dnia 6 lutego 2014 r., skierowanym do G. Z., D. Departamentu Funduszy Strukturalnych Ministra Administracji i Cyfryzacji poinformował, że „dotychczasowe czynności (…) przeprowadzone przez Instytucję Wdrażającą (Władza Wdrażająca Programy Europejskie), jak też Instytucję Pośredniczącą nie wskazywały na zaistnienie uzasadnionego podejrzenia nieprzestrzegania zawartej umowy o dofinansowanie” (k. 98).

Z kolei S. S. (2) jako D. Zarządu Dróg Powiatowych w Ł., w piśmie z nieustalonej daty, które wpłynęło do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Ł. w dniu 22 stycznia 2014 r., odnosząc się do wydanego w dniu 14 stycznia 2014 r. postanowienia Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. o wstrzymaniu wykonanych dotychczas przez (...) A. B. robót budowlanych na terenie Powiatu (...), stwierdził m. in.: „…Zarząd Dróg Powiatowych jako jednostka organizacyjna Powiatu (...) zarządzająca drogami powiatowymi nigdy nie wyrażał zgody na umieszczanie kablowych linii światłowodowych tak, jak to nielegalnie uczyniła firma (...), gdyż to zagraża bezpieczeństwu ruchu i powoduje niszczenie jezdni oraz narusza przepisy techniczno-budowlane.” (k. 69-70).

Pomimo wskazanych okoliczności inwestycja firmy (...) na terenie Powiatu (...) nieprzerwanie była realizowana. Wobec tego, w dniu 12 maja 2014 r. J. K. jako Starosta (...) skierował pismo do Prokuratora Rejonowego w Łukowie, w którym stwierdził m. in., iż: „kabel światłowodowy, który firma (...) (…) wbudowała w pasie drogi gminnej działka nr (...), budując sieć światłowodową z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. (…) Wyżej opisane działanie sprawcy jest wielkim zagrożeniem dla bezpieczeństwa ludzi i mienia i może doprowadzić w przyszłości do nieprzewidzianych w skutkach katastrof jak ta w województwie (...) w listopadzie 2013 r (…) do takiej katastrofy na terenie naszego powiatu jeszcze nie doszło ale zagrożenie cały czas istnieje i powstaje problem odpowiedzialności osób i służb jeśli do niej dojdzie.” (k. 73-77).

Na skutek powyższego zawiadomienia o przestępstwie pod sygn. akt 1 Ds. 872. 14/SP w Prokuraturze Rejonowej w Łukowie wszczęto i przeprowadzono śledztwo w sprawie ujawnionego w dniu 29 kwietnia 2014 r. we F. niemyślnego sprowadzenia zdarzenia bezpośrednio zagrażającego życiu lub zdrowiu wielu osób lub mieniu w wielkich rozmiarach w związku z ułożeniem kabli telekomunikacyjnych przez firmę (...) na przewodzie gazowym lub obok tego przewodu, to jest o czyn z art. 164 § 2 k.k., zakończone prawomocnie postanowieniem o umorzeniu śledztwa (k. 672 i 674- 682).

A. B., po powzięciu informacji o treści tego zawiadomienia o przestępstwie, ustosunkowała się do niego w piśmie z dnia 2 czerwca 2014 r., przesłanym m. in. do Prokuratora Rejonowego w Łukowie (k. 78-80, 674-676).

Ponadto, J. K. jako Starosta (...) w piśmie z dnia 12 maja 2014 r., przesłanym do Głównego Geodety Kraju, w uzupełnieniu wcześniej przesłanego zapytania, stwierdził m. in., iż: „ Firma (...) umieściła kable światłowodowe na przewodzie gazowym lub obok przewodu nie dokonując wymaganych prawem uzgodnień przebiegu linii ze Starostą Ł.. Powoduje to określone zagrożenia dla mieszkańców terenu na którym dopuszczono się naruszenia przepisów Prawa geodezyjnego i kartograficznego o skutkach trudnych do przewidzenia.” (k. 81).

W dniu 15 maja 2014 r. J. K. jako Przewodniczący Zarządu Powiatu (...) w piśmie do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł., czyli G. Z. stwierdził: Zarząd Powiatu w Ł. w związku z pismem Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. informującym, że w dniu 25.04.2014r. Kierownik Obwodu w Ł. stwierdził nowe ślady po ułożeniu kabla światłowodowego w poboczu drogi powiatowej nr (...) (…) bez wymaganej prawem zgody i wiedzy zarządcy drogi, żąda nakazania rozbiórki nielegalnie ułożonego przewodu oraz o przywrócenie pobocza do stanu poprzedniego zwłaszcza w zakresie zagęszczenia gruntu. Obecna sytuacja stwarza zagrożenie dla ruchu drogowego polegające na osłabieniu pobocza.” (k. 82).

W dniu 23 lipca 2013 r. D. Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. powiadomił Prokuraturę Rejonową w Łukowie o inwestycji firmy (...), w następstwie czego w dniu 23 sierpnia 2013 r. zostało wszczęte dochodzenie o czyn z art. 90 ustawy Prawa budowlane, w toku którego postawiono M. B. zarzut, iż w okresie od marca 2013 r. do dnia 14 stycznia 2014 r. we wskazanych pasach drogowych dróg powiatowych w Powiecie Ł., działając w warunkach czynu ciągłego, w krótkich odstępach czasu, prowadził roboty budowlane polegające na rozkopaniu poboczy dróg i ułożenia telekomunikacyjnych linii kablowych - światłowodowych, to jest o czyn z art. 90 ustawy Prawa budowlane w zw. z art. 12 k.k. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 16 listopada 2016 r. sygn. akt II K 423/14 M. B. został uniewinniony od dokonania tego czynu. Podstawą decyzji Sądu było ustalenie, iż prowadzone roboty budowlane nie wymagały zgłoszenia. Wyrokami Sądu Rejonowego w Łukowie M. B. był zaś czterokrotnie ukarany za popełnienie wykroczeń z art. 100 pkt 3 k.w., a mianowicie za samowolne rozkopywanie dróg publicznych w związku z wykonywaniem robót budowlanych. (k. 607-620).

Postępowania administracyjne w sprawie samowoli budowlanej oraz w sprawie opłat za zajęcie pasa drogowego przy pracach firmy (...) na terenie Powiatu (...) dotychczas nie zostały zakończone.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie analizy materiałudowodowego w postaci: wyjaśnień oskarżonych W. W. (1) – k. 554, R. Ż. – k. 554, K. S. (1) – k. 554, J. K. – k. 554-556, 559v, S. S. (2) – k. 556-557 i G. Z. – k. 621v-623, zeznań świadków: A. B. – k. 557v-559v, 559v, M. B. – k. 559v-561, Z. Z. (2) – k. 623v-624, W. P. – k. 624-625, E. W. – k. 625-626, D. P. – k. 653v-654, J. S. – k. 654-655, S. I. – k. 737v-738 i A. W. – k. 768v-769, a ponadto na podstawie takich dowodów jak: odpisy pism Zarządu Powiatu (...) z dnia 19 grudnia 2013 r. do: Prokuratury Apelacyjnej w Lublinie, Prokuratury Okręgowej w Lublinie, Komendy Wojewódzkiej Policji w L., Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w L., Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz do Centralnego Biura Antykorupcyjnego – k. 20-35, odpis pisma G. Z. z dnia 19 maja 2014 r. do Naczelnika Wydziału Rozliczeń - Departamentu Rozliczeń (...) i Władzy Wdrażającej Programy Europejskie – k. 47, odpis pisma G. Z. z dnia 30 stycznia 2014 r. do D. Władzy Wdrażającej Programy Europejskie – k. 48, odpisy decyzji (...) w Ł. z dnia 19 lutego 2015 r., decyzji (...) z dnia 27 czerwca 2014 r., decyzji (...) w Ł. z dnia 19 lutego 2015 r., decyzji (...) z dnia 12 czerwca 2015 r. – k. 49-68, odpis pisma S. S. (2) z pieczęcią z dnia 22 stycznia 2014 r. – k. 69-70, odpis pisma podpisanego przez J. K. z dnia 12 maja 2014 r. – k. 73-77, odpisu pisma podpisanego przez J. K. z dnia 12 maja 2014 r. do Głównego Geodety Kraju – k. 81, odpis pisma podpisanego przez J. K. z dnia 15 maja 2014 r. skierowanego do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego – k. 82, odpis protokołu nr (...) z posiedzenia Zarządu Powiatu w Ł. z dnia 3 lipca 2013 r. – k. 83-88, odpisu pisma Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 6 lutego 2014 r. skierowanego do G. Z. – k. 98, odpisy decyzji Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. z dnia 3 lipca 2013 r., 5 lipca 2013 r., 1 sierpnia 2013 r., 15 listopada 2013 r. (trzy decyzje), odpisy opinii, odpisy pism (...), pisma (...) gazownictwa sp. z o.o. w W., pism Zarządu Dróg Powiatowych w Ł., decyzji (...) w Ł. z dnia 14 stycznia 2014 r. – koperta k. 137, dane o karalności A. B. i M. B. – k. 605, 606, odpis wyroku Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 16 listopada 2016 r. sygn. akt II K 423/14 wraz z uzasadnieniem – k. 607-620, odpisy pisma A. B. z dnia 2 czerwca 2014 r. skierowanego m. in. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie – k. 78-80, 674-676, odpisy dokumentów załączonych przez obrońcę oskarżonych do pisma z dnia 28 grudnia 2015 r., zgodnie z pkt 1 -34 pisma z dnia 17 stycznia 2018 r. – k. 181-228, odpisy z akt sprawy 1 Ds. 872.14/SP Prokuratury Rejonowej w Łukowie: Kopia pismo Starostwa Powiatowego w Ł. z dnia 12. 05.2014 roku k. 672, Kopia pisma A. B. z dnia 2 czerwca 2014 roku k. 674- 677, Kopia postanowienia Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 31 grudnia 2014 roku k. 678-680, Kopia postanowienia Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 23 września 2015 roku sygn. akt II Kp 295/15 k. 681- 682, Odpowiedzi na zapytania Sądu – k. 685, 687, 690-691, 693, 696, 701, (...)-702, 706, 707-713, 720, 735, 760-763, 765, 775, 777, 783-815, 816-817, 818-819, 829, Wywiad policyjny dot. K. S. (1) k. 497, Wywiad policyjny dot. R. Ż. k. 505, Wywiad policyjny dot. W. W. (1) k. 506, Wywiad policyjny dot. J. K. k. 516, Wywiad policyjny dot. G. Z. k. 517, Wywiad policyjny dot. dot. M. S. k. 518, Dane o karalności dot. R. Ż. k. 538, 726, Dane o karalności dot. G. Z. k. 539, 725, Dane o karalności dot. W. W. (1) k. 540, 724, Dane o karalności dot. J. K. k. 541, 727, Dane o karalności dot. K. S. (2) k. 542, 728, Dane o karalności dot. S. S. (2) k. 543, 729, odpisy z akt sprawy sygn. akt II K 423/14 Sądu Rejonowego w Łukowie – k. 830-863, to jest: Informacja W. P. do Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. z dnia 28 grudnia 2013 roku, Informacja Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 23 grudnia 2013 roku, Informacja Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 17 grudnia 2013 roku, Informacja Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 3 grudnia 2013 roku, Informacja Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 21 sierpnia 2013 roku, Odpis raportu W. P. do Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. z dnia 7 sierpnia 2013 roku, Odpis raportu Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. z dnia 7.08.2013r. wraz z mapką, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Komendy Powiatowej Policji w Ł. z dnia 1 października 2013 roku, Odpis pisma do D. Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. z dnia 9 września 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 1 października 2013 roku, Kopia protokołu z dnia 18 czerwca 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 23 października 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 19 listopada 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 26 listopada 2013 roku, Kserokopia informacji W. P. z dnia 20 listopada 2013 roku k. 120, Dokumentacja fotograficzna, Informacja Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Komendy Powiatowej Policji w Ł. z dnia 26 listopada 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 23 grudnia 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 17 grudnia 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 3 grudnia 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 28 listopada 2013 roku, Informacja W. P. do Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. z dnia 28 listopada 2013 roku, Kserokopia pisma Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Komendy Powiatowej Policji w Ł. z dnia 19 listopada 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 28 listopada 2013 roku, Pismo Starostwa Powiatowego w Ł. z dnia 11 grudnia 2013 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Komendy Powiatowej Policji w Ł. z dnia 9 grudnia 2013 roku, Postanowienie Państwowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. z dnia 14 stycznia 2014 roku, Pismo Zarządu Dróg Powiatowych w Ł. do Prokuratury Rejonowej w Łukowie z dnia 17 grudnia 2013 roku.

Oskarżeni W. W. (1), R. Ż. i K. S. (1) nie przyznali się do dokonania zarzucanego im wspólnie czynu, po czym każdy z nich skorzystał z prawa do odmowy składania wyjaśnień i udzielania odpowiedzi na pytania.

Oskarżeni J. K., S. S. (2) i G. Z. także nie przyznali się do dokonania zarzucanych im czynów, po czym każdy z nich złożył wyjaśnienia, w których przekonywał, iż działał w ramach swoich obowiązków służbowych, dążąc do zaprzestania przez Firmę (...) działań uważanych przez sobie za nielegalne.

Sąd zważył, co następuje:

Na podstawie przeprowadzonych w sprawie i ujawnionych dowodów stan faktyczny sprawy okazał się być bezspornym. Oskarżeni nie negowali bowiem wystosowania przez siebie pism o treściach przedstawionych przez pełnomocnika oskarżycielki prywatnej, zaś J. K. treści swojej wypowiedzi z dnia 3 lipca 2013 r. Nie budzą też wątpliwości okoliczności faktyczne wystąpień oskarżonych, wynikające nie tylko z dowodów osobowych, ale też z dowodów z dokumentów, czy też ich odpisów. W tej sytuacji zasadniczy ciężar rozważań Sądu przeniósł się na rozważania prawne, a mianowicie na zagadnienie, czy przez swoje ustalone zachowania oskarżeni dopuścili się zarzucanych im czynów z art. 212 § 1 k.k.

Odpowiedzialności za przestępstwo z art. 212 § 1 k.k. podlega ten, kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. W tym jednak miejscu warto przypomnieć kilka orzeczeń Sądu Najwyższego, który w analogicznych przypadkach od lat zajmuje konsekwentne stanowisko wyjaśniając działanie sprawcy w warunkach kontratypu dozwolonej krytyki. I tak, w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 września 1970 r. w sprawie sygn. akt V KKN31/70 Sąd Najwyższy stwierdził, że „nie stanowi zniesławienia zarzut podniesiony w toku procesu sądowego pod warunkiem, że działanie sprawcy zmierza do obrony własnego interesu w sprawie oraz zarzut postawiony jest we właściwej formie i nie zmierza wyłącznie do poniżenia osoby, której został postawiony (Kodeks Karny z orzecznictwem Wydawnictwo (...)). Dalej, w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 grudnia 2000 r. w sprawie sygn. akt IV KKN 331/00 wskazano, że nie stanowią przestępstwa zniesławienia różnego rodzaju wypowiedzi dokonywane w ramach przysługujących jednostce uprawnień, między innymi oświadczenia składane w skargach sądowych, odpowiedziach na zarzuty, zażaleniach, doniesieniach o popełnionych przestępstwach. W uzasadnieniu wskazanego orzeczenia Sąd Najwyższy stwierdził także, iż „zachowało aktualność orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1934 r. (3 K. 469/33 - Zbiór Orzeczeń Izby Karnej Nr (...)) wydane na tle art. 255 k.k. z 1932 r., według którego nie stanowią przestępstwa zniesławienia różnego rodzaju wypowiedzi dokonywane w ramach przysługujących jednostce uprawnień, między innymi oświadczenia składane w uzasadnieniu lub w obronie praw (np. skargi sądowe, odpowiedzi na zarzuty procesowe, zażalenia, odniesienia pokrzywdzonych o przestępstwie). Słuszny jest pogląd, iż "Nie stanowią bezprawnego zniesławienia zarzuty stawiane w obronie własnych praw, kierowane do władz (zawarte w pismach procesowych, doniesieniach pokrzywdzonych o popełnionym przestępstwie, pozwach rozwodowych). Legalność takich zarzutów uzależniona jest jednak od potrzeb wynikających z zagrożenia własnego prawa i konieczności wykazania niebezpieczeństwa dla własnych praw ze strony postępowania lub własności innej osoby, lub podmiotu zbiorowego". (A. Zoll w. G. Bogdon, K. Buchała, Z. Ćwiąkalski, M. Dąbrowska-Kordas, P. Kordas, J. Majewski, M. Rodzynkiewicz, M. Szewczyk, W. Wróbel, A. Zoll. Kodeks Karny. Część szczególna. Komentarz. Zakamycze 1999, t. II, s. 660).”. Następnie podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy wydając wyrok z dnia 23 maja 2002 r. w sprawie sygn. akt V KKN 435/00, podnosząc że „nie stanowią zniesławienia oświadczenia i wypowiedzi będące realizacją uprawnień opartych na prawie. Dotyczy to w szczególności krytycznych ocen wyrażonych w opiniach służbowych, skargach, pismach procesowych, krytyce naukowej, artystycznej itp.”. Warto też zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2013 r. w sprawie sygn. akt III K 387/12, gdzie zaprezentowano pogląd, iż „bezwzględne egzekwowanie ochrony interesów jednostki, wynikające z art. 212 § 1 k.k. oraz uznanie, że osoby pomawiane mają absolutne i nie podlegające ograniczeniom prawo do ochrony ze strony państwa, które reagować ma na pomówienia za pomocą prawa karnego byłoby niezasadne z punktu widzenia istoty społeczeństwa demokratycznego, w którym wolność wypowiedzi ma charakter fundamentalny”. Dalej, uzasadniając postanowienie z dnia 9 lipca 2013 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że „obok kontratypu ustawowego przewidzianego w art. 213 k.k. w państwie prawa istnieją także kontratypy pozaustawowe, w tym kontratyp w postaci realizacji prawa do krytyki. Wtedy, gdy krytyka ta realizowana jest w piśmie o charakterze procesowym, w skardze kierowanej do władz, czy w zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa i kiedy brak podstaw do wykazania, że jedynym lub podstawowym zamiarem działania jest zniesławienie, zachowanie realizujące prawo do krytyki w ogóle pozbawione jest cechy bezprawności, a tym samym nie może być uznane za przestępstwo”. Stanowisko swoje Sąd Najwyższy potwierdził następnie w wyroku z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie sygn. akt V KK 329/14 w uzasadnieniu wskazując, że „nie stanowi zniesławienia zarzut podniesiony podczas procesu sądowego pod warunkiem, że działanie sprawcy zmierza do obrony własnego interesu w sprawie oraz zarzut postawiony jest we właściwej formie i nie jest ukierunkowany wyłącznie na poniżenie osoby, do której został adresowany”. Analogicznie Sąd Najwyższy wypowiadał się też wydając: wyrok z dnia 17 marca 2015 r. sygn. akt V KK 301/14 i wyrok z dnia 17 maja 2017 r. sygn. akt III KK 477/16, wskazując przy tym iż krytyka powinna być wypowiadana w odpowiedniej formie i nie wykraczać poza ramy konieczności.

W ocenie Sądu, w sprawie niniejszej nie zostało wykazane, aby oskarżeni działali ze wskazanym zamiarem to jest z zamiarem poniżenia A. B.. Uwagę zwraca fakt, że wszyscy oskarżeni dopuścili się zachowań będących treścią postawionych im zarzutów działając jako osoby, którym przysługiwały określone zakresem zadań uprawnienia zarządcze i nadzorcze w zakresie mienia Powiatu (...), w tym dróg powiatowych. Składający wyjaśnienia oskarżeni J. K., S. S. (2) i G. Z. wykazywali, że ich działania miały zmierzać do powstrzymania działań, które oni sami działając w zakresie swoich kompetencji uważali za nielegalne. Podkreślić też należy, iż pomimo tych oraz innych działań, w których stanowczo wyrażali oni swój sprzeciw przeciwko inwestycji realizowanej przez (...) A. B., inwestycja ta nieprzerwanie była realizowana, przez co osoby za nią odpowiedzialne, czyli A. B. i M. B. wyrażali w ocenie Sądu swoje lekceważenie dla działań takich podmiotów jak Zarząd Powiatu (...), Zarząd Dróg Powiatowych w Ł. oraz Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Ł., połączone z negowaniem kompetencji osób odpowiedzialnych za prace tych podmiotów, czyli oskarżonych w sprawie niniejszej. A. B. i M. B., będąc bowiem przekonanymi, że to oni właściwie interpretują wchodzące w grę przepisy prawa, konsekwentnie działali wbrew decyzjom i stanowiskom wskazanych podmiotów. W tej sytuacji w ocenie Sądu zrozumiałe jest, iż pisma oskarżonych posiadały pewne zabarwienie emocjonalne. Syntetycznie ujął to S. S. (2) wyjaśniając: „Firma ta w dalszym ciągu prowadziła te prace, my jako zarząd dróg powiatowych byliśmy bezsilni, zawiadamialiśmy organy właściwe, ale nie było reakcji firmy na nasze działania.” (k. 556-556v). Warto też podkreślić to, co zaznaczał w wyjaśnieniach J. K., a mianowicie że jego pisma nie dotyczyły osobiście A. B., a jej firmy, co odnosi się zresztą do wszystkich treści ujętych w zarzutach. Wagi powyższych ustaleń nie przekreśla fakt wydania przez Sąd Rejonowy w Łukowie w sprawie sygn. akt II K 423/14 wyroku uniewinniającego M. B. od zarzutu tzw. samowoli budowlanej. Nastąpiło to bowiem w okresie o wiele późniejszym niż okresy zarzutów, a tym samym w okresie o wiele późniejszym niż rozpoczęcie i nieprzerwane kontynuowanie przez (...) A. B. inwestycji na terenie Powiatu (...). Prowadząc tę inwestycję A. B. i M. B. nie reagowali nie tylko na decyzje i działania takich podmiotów jak Zarząd Powiatu (...), Zarząd Dróg Powiatowych w Ł. oraz Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Ł., ale i na orzeczenia Sądu Rejonowego w Łukowie, którymi M. B. został czterokrotnie ukarany za popełnienie wykroczeń z art. 100 pkt 3 k.w., a mianowicie za samowolne rozkopywanie dróg publicznych w związku z wykonywaniem robót budowlanych. Ta ostatnia okoliczność wynika z uzasadnienia wyroku wydanego w sprawie sygn. akt II K 423/14, a nadto znana jest Sądowi z urzędu (k. 649v pkt XXIII). Podkreślić też należy, iż wykonywanie w tych warunkach inwestycji na terenie Powiatu (...) związane było z oczywistym ryzkiem ewentualnego negatywnego odbioru tych działań przez co najmniej część mieszkańców powiatu, do których należą wszak też oskarżeni. Konsekwencje podjęcia tego ryzyka obciążają zatem wyłącznie inwestora. W tej sytuacji wywodzenie przez A. B. i M. B., że jako przedsiębiorcy są osobami pokrzywdzonymi skutkami negatywnego odbioru ich działań przez część mieszkańców Powiatu (...), nie może prowadzić do zmiany oceny zachowania oskarżonych. Zaznaczenia wymaga też fakt, iż pisemne wypowiedzi oskarżonych w treści postawionych im zarzutów zostały przytoczone niejednokrotnie niedokładnie (np. zarzut z pkt 4a, zamiast „do takiej katastrofy na terenie naszego powiatu jeszcze nie doszło” jest „do katastrofy takiej na terenie naszego województwa nie doszło”), a przede wszystkim z licznymi opuszczeniami, co poprzez wyrwanie ich z kontekstu wypaczało ich sens, zwłaszcza, że opuszczenia dotyczyły działań (...) A. B..

Reasumując zatem należy stwierdzić, iż wprawdzie niektóre stwierdzenia oskarżonych nie były zbyt fortunne, w tym zwłaszcza ocena działalności (...) A. B. jako przestępczej, nie stanowią one w ocenie Sądu czynu zabronionego z art. 212 § 1 k.k., ponieważ były to działania w zakresie kontratypu tzw. dozwolonej krytyki, zaś odnośnie części czynów zachodzą też okoliczności dodatkowe także wykluczające pociągnięcie do odpowiedzialności karnej. Odnosząc się jednak ponownie do wskazanego kontratypu stwierdzić należy, iż nie zostało udowodnione, aby oskarżeni działali z zamiarem innym niż działanie w celu obrony swych praw, a konkretnie interesów reprezentowanych podmiotów, do czego zresztą obligowały ich zajmowane stanowiska. O ile zresztą oskarżeni nie byli uprawnieni do oceny przestępczości działań, to niewątpliwie byli uprawnieni do oceny ich legalności w zakresie swoich uprawnień i obowiązków. Przedmiotem niniejszego postępowania nie było badanie, czy ich przekonania były słuszne. Stwierdzić jednak należy, iż nie sposób uznać, że oskarżeni świadomie podawali nieprawdziwe informacje jak to ujęto w zarzutach. Działając bowiem w zakresie swoich uprawnień i obowiązków formułowali oceny, do których dokonywania byli upoważnieni. Podnieść w szczególności należy, iż G. Z. formułował swoje pisma już po wydaniu w dniu 14 stycznia 2014 r. postanowienia, w ramach swoich uprawnień jako Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. o wstrzymaniu podjętych wówczas robót budowlanych na terenie Powiatu (...) jako wykonywanych w warunkach samowoli budowlanej. Niewątpliwie taka ocena mieściła się w zakresie jego uprawnień i obowiązków, chociaż uznanie jej słuszności podlegało oczywiście dalszej procedurze administracyjnej. Zaznaczyć też należy, iż w ustnej wypowiedzi J. K. na posiedzeniu Zarządu Powiatu (...) w dniu 3 lipca 2013 r. nie sposób dopatrzeć się jakichkolwiek stwierdzeń, na bazie których można by formułować zarzut z art. 212 § 1 k.k. Jak wynika z całości załączonego protokołu, prowadzona była wówczas dyskusja, w trakcie której przedstawiana była negatywna ocena działań (...) A. B. także przez S. S. (2) i G. Z.. Co więcej, zapatrywanie J. K. o konieczności rozważenia ewentualnej odmowy wydawania zgody (...) A. B. na budowę linii telekomunikacyjnej w pasie drogowym, zbieżne było ze stanowiskiem obecnego na posiedzeniu radcy prawnego. Powyższe zdarzenie ma też znaczenie o tyle, iż jest pierwszym chronologicznie zarzutem. Treść protokołu z posiedzenia wskazuje zaś na obecność także S. S. (2) i G. Z., którzy już wtedy przedstawiali negatywne oceny działań (...) A. B.. Okoliczność ta ma zaś także znaczenie z tego względu, iż cześć zarzutów dotyczyła korespondencji pomiędzy samymi oskarżonymi, a mianowicie czyn S. S. (2) miał polegać na wystąpieniu w dacie późniejszej (precyzyjnie nieustalonej wobec załączenia odpisu pisma bez daty) do G. Z., tak samo jak czyn J. K. z pkt 4c, datowany na dzień 15 maja 2014 r. Okoliczność ta ma zaś o tyle znaczenie, że jednym ze znamion czynu z art. 212 § 1 k.k. jest pomówienie pokrzywdzonego o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć go w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.

Analogiczne do omawianej sytuacje były już przedmiotem analizy orzecznictwa i doktryny: „W orzecznictwie występują rozbieżności odnośnie do interpretacji zarzutów zniesławiających zawartych w pismach kierowanych do różnych instytucji, w których może się z nimi zapoznać bliżej nieokreślona liczba osób. W związku z taką sytuacją w wyroku z dnia 6 listopada 1974 r., III KRN 58/74, OSNKW 1975, nr 1, poz. 6, Sąd Najwyższy stwierdził, że nie jest działaniem publicznym skierowanie pisma do instytucji publicznej albo organu władzy i udostępnienie treści tego pisma funkcjonariuszom tych organów w zakresie ich kompetencji. Odmiennie jednak Sąd Najwyższy wypowiedział się w wyroku z dnia 7 lipca 1960 r., I K 109/60, OSNPG 1960, nr 12, poz. 195. W piśmiennictwie prezentowany jest zaś pogląd, że skierowanie pisma zawierającego zarzuty zniesławiające do określonej instytucji nie spełnia przesłanki publiczności działania sprawcy [A. M., Kodeks karny . Komentarz, W. 2005, s. 245]. W związku z powyższym, w ocenie Sądu należało przyjąć niepubliczny charakter działania oskarżonych w zakresie kierowania pism do różnych instytucji, ponieważ z pismami tymi mogli zapoznać się jedynie ich adresaci, upoważnieni z powodu swoich zakresów obowiązków do zapoznawania się z pismami tego rodzaju. Powyższe zgodne jest z efektami zapytań Sądu odnośnie sposobu postępowania z nimi instytucji, do których były one adresowane. Poprzez pisma kierowane do G. Z. S. S. (2) i J. K. nie mogli zatem popełnić czynów z art. 212 § 1 k.k., ponieważ nie narażali poprzez nie A. B. na poniżenie w opinii publicznej, ponadto nie narażali też jej na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności z tego powodu, że G. Z. już wcześniej podzielał ich negatywne oceny inwestycji realizowanej przez (...) A. B..

Zgodnie z treścią art. 212 § 4 k.k. ściganie omawianego przestępstwa odbywa się z oskarżenia prywatnego, co oznacza, iż zgodnie z art. 101 § 2 k.k. jego karalność ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia. Zeznania powiązanych z A. B. świadków S. I. i A. W. nie doprowadziły wprawdzie do poczynienia żadnych nowych ustaleń w zakresie czasu, kiedy A. B. dowiedziała się o działaniach oskarżonych, jednak już pismo A. B. stanowiące załącznik do aktu oskarżenia(k. 78-80 i potem k. 674-676) z dnia 2 czerwca 2014 r., przesłane m. in. do Prokuratora Rejonowego w przekonuje, iż nieprawdziwe były zapewnienia A. B. i M. B., iż o wszystkich działaniach opisanych w zarzutach oskarżycielka prywatna dowiedziała się mniej niż rok przed wniesieniem aktu oskarżenia. W piśmie tym A. B. ustosunkowała się bowiem do pisma J. K. z dnia 12 maja 2014 r., stanowiącego treść zarzutu postawionego w mu w pkt 4a. Akt oskarżenia został zaś wniesiony w dniu 7 sierpnia 2015 r., a zatem niewątpliwie po upływie roku czasu od dnia 2 czerwca 2014 r., co stanowi negatywną przesłankę postępowania w tym przedmiocie. Z uwagi jednak na fakt, iż rozstrzygnięcie merytoryczne jest bardziej korzystne dla oskarżonego, a przyjęta przesłanka uniewinnienia (art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.) wyprzedza odnośną przesłankę umorzenia postępowania (art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.), Sąd także w tym zakresie wydał orzeczenie uniewinniające.

W konsekwencji powyższych ustaleń i rozważań Sąd uniewinnił oskarżonych W. W. (1), R. Ż., K. S. (1), J. K., G. Z. i S. S. (2) od popełnienia zarzucanych im czynów na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 414 § 1 zd. 2 k.p.k. uznając, że ich zachowania, które Sąd był władny ustalić, nie wyczerpały znamion czynu zabronionego z art. 212 § 1 k.k., ani też żadnego innego czynu zabronionego.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu zostało wydane na podstawie art. 632 pkt 1 k.p.k., zgodnie z którym w razie wydania orzeczenia uniewinniającego w sprawie z oskarżenia prywatnego ponosi je oskarżyciel prywatny.

Mając zatem powyższe na względzie Sąd orzekł, jak w wyroku.

SSR Ewa Przychodzka-Kasperska