Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. B. (1)

przeciwko Bankowi (...) SA w W.

o uchylenie uchwał

I.  oddala powództwo.

II.  zasądza od powoda J. B. (1) na rzecz pozwanego Banku (...) SA w W. kwotę 197 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

III.  oddala wniosek pozwanego o zasądzenie od powoda kwoty na podstawie art. 423 § 2 k.s.h.

IV.  poleca Kasie Sądu Okręgowego w Warszawie zwrot powodowi J. B. (1) kwoty 4 000 zł (cztery tysiące złotych) uiszczonej tytułem zaliczki na poczet biegłego (k. 1192)

SSO Anna Zborzyńska

Sygn. akt XX GC 529/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30.06.2012 r. powód J. B. (1) wystąpił przeciwko pozwanemu Bankowi (...) SA w W. o uchylenie uchwał nr 6 i 7 oraz 22 Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku (...) SA z 1 czerwca 2012 r. w sprawach zatwierdzenia Sprawozdania Finansowego Banku (...) SA za rok 2011 i Sprawozdania Finansowego Grupy (...) SA za rok 2011 oraz udzielenia L. L. (1) absolutorium z wykonania w 2011 obowiązków członka zarządu i prezesa Banku (...) SA

W uzasadnieniu powyższego żądania powód podał, iż uchwały nr 6, 7 i 22 powinny być usunięte z porządku prawnego, ponieważ są sprzeczne z dobrymi obyczajami, godzą w interes spółki, zmierzają do pokrzywdzenia akcjonariuszy mniejszościowych oraz wprowadzają akcjonariuszy w błąd. Powód głosował przeciwko tym uchwałom i zażądał zaprotokołowania sprzeciwów.

Powód podkreślił, że sprawozdania finansowe Banku (...) SA i grupy (...) SA są nierzetelne, nie odzwierciedlają bowiem rzeczywistej sytuacji finansowej pozwanego.

W szczególności, powód zarzucił ww. sprawozdaniom finansowym, że nie uwzględniają one tzw. Porozumienia (...) podpisanego dnia 1 czerwca 2005 r. przez (...) SA, (...) i (...). Zdaniem powoda, błędem dotknięte są sprawozdania pozwanego za lata ubiegłe. Z tych względów zasadnym jest żądanie uchylenia uchwał dotyczących sprawozdań finansowych za 2011, ponieważ nie zawierają one stosownych korekt. W sprawozdaniach tych – w ocenie powoda – nie ujawniono strat (...) wynikających z błędnych wycen, na podstawie których dokonano fuzji z Bankiem (...). Wyceny te oparto wyłącznie na prognozach zarządu (...) i były prowadzone pod nadzorem i w interesie sprzedającego - (...). Powód podał, iż w końcu 2009 r. pozwany podpisał niekorzystne umowy kredytowe z (...) i (...) w W. na łączną kwotę (...) euro, co było równoznaczne z nielegalnym transferem zysków w ramach grupy (...). Tym samym, zyski Grupy (...) SA zostały bezprawnie pomniejszone o nadmierne koszty obsługi kredytów otrzymanych od spółek grupy (...). Tymczasem ze sprawozdań finansowych wynika, że podpisanie ww. umów nie miało żadnego znaczenia finansowego. W ocenie powoda, błędem pozwanego było nieutworzenie adekwatnych rezerw na trudne kredyty, sprawy sądowe i inwestycje na U.. Powód wskazał, że pozwany jest właściciel Banku na U., któremu udziela wsparcia finansowego, ze szkodą dla (...) SA w P..

Powód zwrócił uwagę na to, że podczas Zgromadzenia Akcjonariuszy dnia 1.06.2012 r. Przewodniczący nie dopuścił do składania wniosków formalnych, nie chciał dopuścić akcjonariuszy do głosu. Technika zbierania głosów uniemożliwiła akcjonariuszom współpracę, naruszyła ich prawo do jawności głosowań. Liczenie głosów również odbyło się w sposób nieprawidłowy. Akcjonariusze, w tym powód nie uzyskali rzetelnych odpowiedzi na zadawane pytania. Z tych względów akcjonariusze zgłaszali liczne zastrzeżenia do protokołu Zgromadzenia.

Powód zaznaczył również, że L. L. (1) nie zasługuje na udzielenie mu absolutorium z wykonywania obowiązków członka zarządu w 2011 r., albowiem od 2006 r. podejmował on działania na niekorzyść pozwanego Banku, co potwierdza – zdaniem powoda – prywatna opinia profesora M. złożona do akt.

Pozwany Bank (...) SA w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami procesu- zgodnie z art. 423 § 2 k.s.h. – w wysokości dziesięciokrotności kosztów sądowych oraz wynagrodzenia pełnomocnika.

W uzasadnieniu swojego stanowiska procesowego pozwany wskazał, że powód nie udowodnił w żaden sposób, aby w sprawie miały mieć zastosowanie przesłanki z art. 422 k.s.h. do uchylenia uchwał kwestionowanych pozwem. Pozwany wskazał, że sprawozdanie finansowe jest podsumowaniem i uporządkowaniem skutków finansowych zdarzeń, które miały miejsce w danym okresie rozliczeniowym. W tym znaczeniu, zatwierdzenie sprawozdania finansowego stanowi potwierdzenie prawidłowości operacji finansowych przez spółkę, a nie merytoryczną ocena zdarzeń, które spowodowały taki czy inny wynik finansowy spółki. Pozwany zaznaczył, że powód powołał w pozwie szereg zdarzeń sprzed 2011 r. i jednocześnie nie wykazał z jakich przyczyn te zdarzenia mają znaczenie dla oceny sprawozdań finansowych za rok 2011.

Odnośnie zaskarżonej pozwem uchwały o udzieleniu absolutorium członkowi zarządu, pozwany podkreślił, że uchwała taka stanowi wyraz akceptacji działań członka zarządu w poprzednim roku obrotowym (tu 2011). Ze swej istoty uchwała o udzieleniu absolutorium nie może godzić w interesu akcjonariusza, albowiem dotyczy ona wyłącznie stosunku pomiędzy członkiem zarządu a spółką. Powód tymczasem powołuje okoliczności, które miały miejsce przed 2011 r. jako uzasadnienie uchylenia uchwały w przedmiocie absolutorium. Gdy tymczasem z istoty instytucji absolutorium wynika, że zdarzenia mające stanowić podstawę do uchylenia uchwały, muszą dotyczyć roku obrotowego, za który udzielane jest absolutorium. Z tych względów pozwany wniósł o oddalenie wszystkich wniosków dowodowych powoda, jako nieprzydatnych do ustalenia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Pozwany podał również, że powód powtarza stale te same zarzuty we wszystkich pozwach kierowanych przeciwko pozwanemu.

Pozwany podał także, że Umowa Sprzedaży oraz Umowa Wspólników zostały zawarte w pierwszej połowie 2006 r., a dokument opatrzony nazwą „(...)” w dniu 1.06.2005 r. Z przyczyn oczywistych zatem podpisanie tych dokumentów nie może odnosić się do podstaw uchylenia zaskarżonych pozwem uchwał banku z 2011 r.

Odnośnie zarzutu powoda zaniżenia ceny sprzedaży (...) ((...)), pozwany podał, iż adekwatność otrzymanej z tego tytułu ceny potwierdza opinia sądowa biegłego sporządzona na potrzeby sprawy XX GC 379/07, z której wynika, że wartość sprzedanych udziałów (...) ((...) zł) jest niższa od kwoty (...) zł uzyskanej przez Bank ze sprzedaży (...) Spółki z o.o.

Zgodność z prawem uchwały nr 4 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku z dnia 27 kwietnia 2007 r. w sprawie integracji Banku z bankiem (...) realizowanej w drodze podziału Banku (...) przez przeniesienie części majątku Banku (...) w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa na Bank, była przedmiotem badania przez Sąd w sprawie XX GC 475/07. Sąd przesądził o prawidłowości tej uchwały. Powód nie wykazał ponadto w jaki sposób okoliczności związane z wyceną przejmowanych aktywów Banku (...) w 2006 r. miały wpływ na uchwały podejmowane w 2011 r. Prawidłowość uchwały nr 4 (...) Banku potwierdziły także organy nadzoru.

Jeśli chodzi o umowy kredytowe z (...) oraz (...) w W. na łączną kwotę (...) euro, pozwany podał, że umowy te zostały zawarte odpowiednio dnia 13.11.2009 r. i 11.12.2009 r. Umowa zawarta z (...) obowiązywała do 11.12.2009 r., a więc wygasła przed rozpoczęciem roku obrotowego 2011. Druga umowa obowiązywała do 10.12.2010 r., czyli również wygasła przed rozpoczęciem roku obrotowego 2011. Z tych przyczyn obie umowy pozostają bez wpływu na wydarzenia finansowe opisane w sprawozdaniu rachunkowym za 2011 r. Za całkowicie bezzasadny i gołosłowny należy również – zdaniem pozwanego – uznać zarzut powoda o utworzeniu przez pozwanego rezerw nieadekwatnych do spodziewanego zadłużenia. Pozwany stanowczo zaprzeczył, aby Zgromadzenie Akcjonariuszy z dnia 1.06.2012 r. przebiegało w sposób sprzeczny z przepisami prawa, które skutkowałyby naruszeniem jakichkolwiek uprawnień akcjonariuszy pozwanego.

Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne:

W Zaświadczeniu z dnia 29 czerwca 2012 r. (...) Bank SA potwierdził, że na rachunku inwestycyjnym numer (...) prowadzonym na rzecz J. B. (1) były zdeponowane (...) sztuki akcji spółki (...) SA zarejestrowane pod kodem (...) ( (...)).

- dowód: potwierdzenie posiadania akcji k. 39.

Bank (...) SA w W. prowadzi działalność gospodarczą od 02.07.2001 r.

- dowód : odpis z KRS k. 78-90.

Dnia 1 czerwca 2012 r. odbyło się, w obecności notariusza M. P., Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku pod (...) Bank (...) SA z siedzibą w W. przy ul. (...). Na Zgromadzeniu tym podjęto m.in.:

- Uchwałę nr 6 w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego Banku (...) SA za rok 2011; za przyjęciem uchwały oddano (...) głosów ważnych; przeciwko uchwale oddano (...) głosy, wstrzymało się od głosowania (...) osób. J. B. (1) głosował przeciwko uchwale i wniósł o zaprotokołowanie sprzeciwu.

- Uchwałę nr 7 w sprawie zatwierdzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego (...) Banku (...) SA za rok 2011; za przyjęciem uchwały oddano (...) głosów ważnych; przeciwko uchwale oddano(...) głosy, wstrzymało się od głosowania (...) osób. J. B. (1) głosował przeciwko uchwale i wniósł o zaprotokołowanie sprzeciwu.

- Uchwałę nr 22 w sprawie udzielenia członkowi Zarządu Banku (...) – L. L. (1)absolutorium z wykonywania obowiązków w roku 2011; za przyjęciem uchwały oddano (...) głosów ważnych; przeciwko uchwale oddano (...) głosów, wstrzymały się od głosowania (...) osoby. J. B. (1) głosował przeciwko uchwale i wniósł o zaprotokołowanie sprzeciwu.

- dowód : wypis aktu notarialnego Rep. (...) k. 40-77.

wyniki głosowań k. 814-816.

Dnia 15 lutego 2006 r. Bank (...) SA zawarł z (...) z siedzibą w M. pewną „Umowę Zakupu Udziałów”, na mocy której Bank (...) sprzedał (...) (...) udziałów w spółce (...) Spółce z o.o., w ilości (...) (o wartości nominalnej każdego udziału wynoszącej (...) PLN) za cenę (...) zł.

Następnie, dnia 3 kwietnia 2006 r. Bank (...) SA oraz (...) zawarły Umowę Wspólników, w której uregulowały zasady przyszłej współpracy.

- dowód : umowa z dnia 3 kwietnia 2006 r. wraz z załącznikami k. 102-155.

umowa zakupu udziałów wraz z załącznikami k. 155-268.

Przed Sądem Okręgowym w Warszawie pod sygnaturą akt XX GC 379/07 tyczyło się postępowanie z powództwa J. B. (1) przeciwko (...) SA w W. o uchylenie uchwały nr 11 Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Banku (...) SA z dnia 26 kwietnia 2007 r. w przedmiocie udzielenia absolutorium jej Prezesowi zarządu.

W toku tego postępowania Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości, zarządzania i organizacji oraz analizy i wyceny przedsiębiorstw, na okoliczność wyceny wartości przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. według stanu na dzień sprzedaży udziałów przez pozwanego.

Biegły w swojej opinii wyliczył wartość spółki (...) Spółki z o.o. na dzień 3.04.2006 r. – na kwotę (...) zł, a wartość pakietu (...) udziałów (...) Spółki z o.o. – na kwotę (...) zł.

- dowód : opinia biegłego sądowego k. 583-627.

Biegły sądowy – na zlecenie Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego – wydał dnia 8 stycznia 2007 r. opinię, w której stwierdził, że Plan Podziału(...) w K. został sporządzony prawidłowo i rzetelnie.

- dowód : opinia biegłego sądowego k. 729-739.

Wyrokiem z dnia 9 października 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn.. akt XX GC 370/10 oddalił powództwo J. B. (1) przeciwko Bankowi (...) SA w W. o uchylenie uchwały nr 12 – w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok 2009 r. podjętej przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie Wspólników pozwanego Banku w dniu 28 kwietnia 2010 r.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd wyjaśnił, iż powód nie udowodnił przesłanek z art. 422 § 1 k.s.h. , a liczne zarzuty i okoliczności wskazane przez powoda dotyczyły zdarzeń, które miały miejsce przed rokiem 2009.

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2013 r. w sprawie o sygnaturze VI ACa 290/12 Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację J. B. (2) od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 października 2012 r. sygn. akt XX GC 370/10.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny wskazał, że zarzuty powoda sformułowane w pozwie, koncentrowały się na merytorycznej zasadności podejmowanych w roku obrotowym ( i wcześniej) czynności prawnych w postaci umów i porozumień, nie dotyczyły zaś kwestii prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych bądź sporządzania sprawozdania finansowego. Tym samym, powód nie udowodnił przesłanek z art. 422 k.s.h. uzasadniających uchylenie zaskarżonej uchwały.

- dowód : wyrok SO z dnia 9.10.2012 r. wraz z uzasadnieniem k. 539-545;

wyrok SA z uzasadnieniem k. 938-943.

Postanowieniem z dnia 28.02.2008 r. Prokuratura Okręgowa w W. – po rozpoznaniu zawiadomienia J. B. (1) o popełnieniu przestępstwa z art. 296 § 1 k.k. na szkodę (...) Banku (...) SA - odmówiła wszczęcia śledztwa w sprawie.

- dowód : postanowienie Prokuratury Okręgowej k. 573-581.

Wyrokiem z dnia 24 września 2008 r. w sprawie o sygnaturze VI SA/Wa 301/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. oddalił skargę J. B. (1) na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 29 listopada 22007 r. nr (...) w przedmiocie umorzenia postępowania z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy o zatwierdzenie prospektu emisyjnego. W uzasadnieniu Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, iż zaskarżona decyzja nie narusza prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z dnia 11 maja 2010 r. w sprawie o sygnaturze akt II GSK 56/09 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną J. B. (1) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 24 września 2008 r.

- dowód : wyrok WSA k. 650-665;

wyrok NSA k. 666-679.

Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2008 r. w sprawie o sygnaturze akt XX GC 475/07 Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy oddalił powództwo J. B. (1) przeciwko Bankowi (...) SA w W. o uchylenie uchwały nr 4 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z dnia 27 kwietnia 2007 r. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wyjaśnił, iż powód nie miał legitymacji czynnej do wystąpienia z pozwem.

Wyrokiem z dnia 8 września 2010 r. w sprawie o sygnaturze akt VI ACa 9/10 Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację J. B. (1) od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2008 r. sygn. akt XX GC 475/07.

- dowód : wyrok SO wraz z uzasadnieniem k. 698-705;

wyrok SA wraz z uzasadnieniem k. 706-713.

Postanowieniem z dnia 30.09.2010 r. Prokuratura Rejonowa (...) w W. – po rozpoznaniu zawiadomienia złożonego przez J. B. (1) o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wyrządzenia znacznej szkody majątkowej w okresie od 2004 r. do czerwca 2005 r. przez osoby będącego zobowiązanymi do zajmowania się sprawami majątkowymi Banku (...) SA – umorzyła śledztwo.

Postanowienie to uprawomocniło się.

- dowód : postanowienie k. 768-778.

zarządzenie k. 770-780;

postanowienie k. 781-783.

Wyrokiem z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie o sygnaturze akt XX GC 291/08 Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo J. B. (1) przeciwko Bankowi (...) SA w W. o uchylenie uchwały nr 10 Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z dnia 23 kwietnia 2008 r. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd wyjaśnił, iż powód nie udowodnił, aby przysługiwała mu legitymacja czynna do wystąpienia z niniejszym pozwem.

Wyrokiem z dnia 6 marca 2013 r. sygnatura alt VI ACa 1185/12 Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację J. B. (1) od powyższego wyroku Sądu Okręgowego, przyjmując za prawidłowe ustalenia i wnioski Sądu I instancji.

- dowód : wyrok SO wraz z uzasadnieniem k. 834-841;

wyrok SA wraz z uzasadnieniem k. 959-970.

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVI Wydział Gospodarczy w sprawie o sygnaturze akt XXVI GC 544/12 oddalił powództwo J. B. (1) przeciwko Bankowi (...) SA w W. o uchylenie uchwały nr 10 Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia z dnia 19 kwietnia 2011 r. w przedmiocie podziału zysku netto Banku (...) SA za 2010 r. oraz sposobu ustalenia prawa do dywidendy i terminu jej wypłaty.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że powód nie udowodnił przesłanek przemawiających za uchyleniem uchwały ze względu na jej sprzeczność z dobrymi obyczajami, godzenie w interes spółki i cel w postaci pokrzywdzenia akcjonariuszy mniejszościowych.

- dowód : wyrok SO wraz z uzasadnieniem k. 971-974.

Wyrokiem z dnia 3 listopada 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt XX GC 330/11 oddalił powództwo J. B. (1) przeciwko Bankowi (...) SA w W. o uchylenie uchwały nr 8 i 24 Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku (...) SA z dnia 19 kwietnia 2011 r. w sprawie zatwierdzenia Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego (...) oraz w sprawie udzielenia absolutorium wiceprezesowi Banku L. L. (1).

W uzasadnieniu wyroku Sąd wyjaśnił, iż powód nie udowodnił żadnej z przesłanek z art. 422 k.s.h., na którym oparł powództwo.

- dowód : wyrok SO wraz z uzasadnieniem k. 1177-1184.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę prawną powództwa stanowił w niniejszej sprawie przepis art. 422 § 1 k.s.h., zgodnie z którym uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna ze statutem bądź dobrymi obyczajami i godząca w interes spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały.

Powołany przepis wprowadza możliwość zaskarżenia uchwały poprzez wniesienie powództwa o jej uchylenie. Warunkiem zaskarżenia jest zaistnienie przesłanek ujętych w art. 422 § 1 k.s.h. i wytoczenie powództwa w terminie ( art. 424 k.s.h.) oraz przez osoby legitymowane do tego ( art. 422 § 2 k.s.h.).

W doktrynie podkreśla się, że przesłanki z art. 422 § 1 k.s.h. należy rozpatrywać w dwóch płaszczyznach: uchwał powziętych z naruszeniem postanowień statutu spółki lub sprzecznych z dobrymi obyczajami (jedna, wszystkie) oraz jednoczesnego godzenia w interesy spółki lub skierowania na pokrzywdzenie akcjonariusza. Należy więc przyjąć, że uchwała musi być sprzeczna ze statutem spółki i jednocześnie godzić w interesy spółki lub musi być sprzeczna ze statutem spółki i jednocześnie mieć na celu pokrzywdzenie akcjonariusza. Ewentualnie uchwała może być sprzeczna z dobrymi obyczajami i jednocześnie godzić w interesy spółki albo też być sprzeczna z dobrymi obyczajami i mieć na celu pokrzywdzenie akcjonariusza. Poza tymi czterema wariantami możliwe jest również, aby uchwała była sprzeczna ze statutem spółki i z dobrymi obyczajami i jednocześnie godziła w interesy spółki, była sprzeczna ze statutem spółki i z dobrymi obyczajami i jednocześnie miała na celu pokrzywdzenie akcjonariusza i w końcu była sprzeczna ze statutem spółki i z dobrymi obyczajami i jednocześnie godziła w interesy spółki oraz miała na celu pokrzywdzenie akcjonariusza.

W judykaturze dominuje pogląd, zgodnie z którym uchwała jest sprzeczna ze statutem, gdy bezpośrednio lub pośrednio nie jest zgodna z normami zawartymi w statucie spółki. Dotyczy to wszelkich postanowień statutowych czy to stworzonych przez wspólników niezależnie od przepisów kodeksu spółek handlowych, czy też zmieniających dyspozytywnie normy kodeksu. Natomiast, sprzeczność uchwały wyłącznie ze statutem nie wystarczy do jej uchylenia (por. SN w wyroku z dnia 10 marca 2016 r., III CZP 1/16).

Pojęcie dobrych obyczajów jest generalną klauzulą odsyłającą opartą na kryterium ocennym zaczerpniętym z zasad powszechnej obyczajowości. Przez dobre obyczaje należy rozumieć takie zachowania, które wpływają pozytywnie na funkcjonowanie spółki i otoczenie "gospodarcze", a są z pewnością związane z przestrzeganiem uczciwości "kupieckiej" przy prowadzeniu działalności gospodarczej (J. Szwaja (w:) Kodeks, 1998, t. II, s. 829). Dobre obyczaje nie są tworzone ad hoc, ale powstają na przestrzeni określonego (zazwyczaj dłuższego) czasu, tak że przez ich powtarzalność stają się "dobre" (aprobowane, przyjęte, w końcu wymagane), co należy odnosić jako kierunek zmian stosunków w obrocie.

Godzenie w interesy spółki będzie miało miejsce wówczas, gdy są podejmowane działania powodujące uszczuplenie majątku, ograniczające zysk spółki, "uderzające" w dobre imię jej lub jej organów, chroniące interesy osób trzecich kosztem interesów spółki (A. Szajkowski (w:) Kodeks, 1997, t. I, s. 1087-1088).

Pokrzywdzenie akcjonariusza będzie miało miejsce, gdy w wyniku podjęcia uchwały jego pozycja w spółce zmniejsza się, co może wiązać się z pogorszeniem jego sytuacji udziałowej bądź osobistej. Może polegać na odebraniu praw lub zwiększeniu obowiązków. Pokrzywdzenie akcjonariusza to nie tylko powstanie "szkody" w jego majątku, może być również odnoszone do jego pozycji, dobrego imienia, naruszenia zasady równouprawnienia. Pokrzywdzenie akcjonariusza może mieć również miejsce poprzez nałożenie obowiązków, którymi nie obarczono pozostałych. Pokrzywdzenie akcjonariusza oznacza jakąś jego "krzywdę" rozumianą w aspekcie majątkowym (szkoda) lub osobistym (krzywda). (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 czerwca 2010 r. III CSK 290/09). Uchwała walnego zgromadzenia akcjonariuszy może być uznana za krzywdzącą akcjonariusza zarówno wówczas, gdy cel pokrzywdzenia istnieje w czasie podejmowania uchwały, jak i wtedy, kiedy taki cel nie jest zakładany przy jej podejmowaniu, jednak treść uchwały jest taka, że jej wykonanie doprowadziło do pokrzywdzenia akcjonariusza (postanowienie SN z dnia 16 kwietnia 2004 r., I CK 537/03).

Niespornym było, że powód posiadał legitymację czynną do wystąpienia z niniejszym pozwem.

Będąc akcjonariuszem pozwanej Spółki, obecnym na Walnym Zgromadzeniu dnia 1 czerwca 2012 r. głosował przeciwko uchwałom nr 6, 7 oraz 22 i zaraz po ich powzięciu zażądał zaprotokołowania swojego sprzeciwu. (art. 422 § 2 pkt 2 k.s.h.). Nadto, powód wystąpił z powództwem w ustawowym miesięcznym terminie wynikającym z art. 424 § 1 k.s.h.

Przedmiotem uchwał poddanych ocenie Sądu w niniejszej sprawie, było zatwierdzenie sprawozdania finansowego pozwanego Banku za rok 2011, zatwierdzenie sprawozdania finansowego grupy kapitałowej pozwanego Banku za rok 2011 oraz udzielenie absolutorium członkowi zarządu pozwanego Banku za rok 2011.

Powód – w ocenie Sądu – nie udowodnił, aby co do którejkolwiek z zaskarżonych uchwał zachodziły przesłanki z art. 422 § 1 k.s.h. do jej uchylenia.

Powód poza ogólnym stwierdzeniem będącym częściowym powtórzeniem ww. przepisu, a to, że zaskarżone uchwały są sprzeczne z dobrymi obyczajami, godzą w interesy spółki i zmierzają do pokrzywdzenia akcjonariuszy mniejszościowych, nie zaoferował Sądowi żadnego dowodu, który pozwoliłby na weryfikację powyższych twierdzeń. W szczególności dowodem tym nie może być prywatna ekspertyza opracowana na zlecenie powoda przez profesora W. M..

Ponadto, powód ograniczył się do wskazania czynności prawnych dokonanych przez pozwany Bank w latach 2005, 2006, 2007, 2009, a to Porozumienia (...) z 1 czerwca 2005 r., Umowy Sprzedaży, Umowy Wspólników z 2006 r., nabycia majątku (...) w 2007 r., zawarcia umowy kredytowej z (...) dnia 13.11.2009 r. oraz umowy kredytowej z (...) dnia 11.12.2009 r., które - w ocenie powoda - były niekorzystne dla pozwanego Banku.

Z dowodów przeprowadzonych przez Sądy wynika, że Umowa Sprzedaży udziałów (...) była przedmiotem badania przez sąd w postępowaniu o sygnaturze akt XX GC 379/07. Nabycie przez pozwany Bank części majątku Banku (...) było przedmiotem badania przez sąd w postepowaniu o sygnaturze XX GC 475/07. W obu tych postępowaniach Sąd - w oparciu o dowód z opinii biegłego sądowego – ustalił, że kwestionowane przez powoda czynności nie wpłynęły niekorzystnie na sytuację finansową pozwanego Banku.

Natomiast, umowy kredytowe zawarte przez pozwany Bank z (...) oraz (...) wygasły przed rozpoczęciem roku obrotowego 2011, a zatem pozostawały bez wpływu na wydarzenia finansowe roku 2011.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym celem uchwały zatwierdzającej sprawozdanie finansowe jest stwierdzenie przez zgromadzenie wspólników, że sprawy finansowe spółki, w roku obrotowym, którego dotyczy sprawozdanie finansowe, były prowadzone zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r. II CSK 350/11)

Tymczasem zarzuty powoda sformułowane w pozwie, koncentrowały się wyłącznie na merytorycznej zasadności czynności prawnych w postaci umów i porozumień podejmowanych przed 2011 r., a nie dotyczyły kwestii prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych bądź sporządzenia sprawozdania finansowego w 2011 r.

Zgodnie z poglądami judykatury w przypadku uchwały zatwierdzającej sprawozdanie finansowe spółki, ocena jej prawidłowości w świetle przesłanek z art. 422 k.s.h., nie może dotyczyć merytorycznej oceny zdarzeń, które spowodowały takie a nie inne wyniki finansowe skoro przyjmuje się, że celem zatwierdzenia sprawozdania finansowego spółki jest stwierdzenie, że jej sprawy finansowe w roku obrotowym były prowadzone zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Gdyby w procesie o uchylenie uchwały zatwierdzającej sprawozdanie finansowe za dany rok obrotowy istniała możliwość badania zasadności biznesowej czynności prawnych podejmowanych w danym roku, doprowadziłoby to do paraliżu działalności podmiotu, którego uchwała dotyczy i wpłynęło niekorzystnie na stabilność obrotu. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 grudnia 2013 r. VI ACa 290/13)

Podobnie, Sąd ocenił zarzuty powoda stawiane uchwale nr 22 dotyczącej udzielenia absolutorium członkowi zarządu pozwanego Banku za rok 2011.

Udzielenie absolutorium stanowi wyraz akceptacji działań członka zarządu w poprzednim roku obrotowym i jest efektem oceny jego pracy tylko za ten rok. Powód tymczasem, w uzasadnieniu żądania uchylenia omawianej uchwały wskazał na czynności prawne podejmowane przez członka zarządu w latach ubiegłych.

W tej sytuacji Sąd uznał, że powód nie przedstawił żadnego uzasadnionego argumentu, który mógł być rozpatrzony jako przyczyna uchylenia zaskarżonych uchwał.

Orzeczenie o kosztach procesu uzasadnia przepis art. 98 § 1 k.p.c. statuujący zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Powoda zatem jako przegrywającego sprawę należało obciążyć kosztami postępowania poniesionymi przez stronę pozwaną, na które to koszty składało się wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym.

W ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie nie mamy do czynienia z oczywistą bezzasadnością powództwa, a żądania objętego pozwem nie można zakwalifikować jako nadużycia prawa. Z tych względów wniosek pozwanego o zasądzenie od powoda kwoty odpowiadającej dziesięciokrotności kosztów sądowych – zgłoszony w oparciu o przepis art. 423 § 2 k.s.h. – należało oddalić.

SSO Anna Zborzyńska