Pełny tekst orzeczenia

sygn. akt IXP 523/17

UZASADNIENIE

Powódka K. B. (1) w pozwie przeciwko I. (...) w S. początkowo domagała się przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach. Na rozprawie w dniu 20 lutego 2019r. (k. 291) zmodyfikowała powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanej I. odszkodowania w wysokości trzykrotności wynagrodzenia za pracę, łączne 11.562,33 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty. Ponadto, powódka wnosiła o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż była zatrudniona w administracji podatkowej, ostatnio w I. (...) w S., począwszy od 3 lutego 1993r., ostatnio jako starszy komisarz skarbowy. Posiada gruntowne wykształcenie niezbędne do pracy w administracji podatkowej, czy w Krajowej Administracji Skarbowej. W ramach ocen okresowych oceniana była pozytywnie, ostatnio w dniu 20 marca 2017r. W ocenach podkreślano m.in. jej samodzielność, dałoś o przestrzeganie terminów, posiadanie wiedzy potrzebnej do wykonywania powierzonych obowiązków. Pomimo posiadanych kwalifikacji i kompetencji zawodowych, powódka nie otrzymała pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia i w dniu 10 lipca 2017r. została poinformowana, że w dniu 31 sierpnia 2017r. stosunek pracy łączący ją z I. (...) w S. wygasa. W ocenie powódki do wygaszenia jej umowy o pracę doszło z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa pracy. Pozwana naruszyła zasadę równego traktowania w zatrudnieniu wyrażoną w art. 11^{(
2 )}k.p., gdyż, jak wspomniano wyżej, powódka ma bardzo wysokie kompetencje i kwalifikacje, znacznie wyższe od innych pracowników pozwanej, co do których pozwana podjęła decyzję o kontynuacji zatrudnienia. Tym samym doprowadzenie do wygaśnięcia stosunku pracy powódki poprzez arbitralną decyzję pozwanej co do niezaproponowania powódce nowych warunków zatrudnienia odbyło się w sposób oczywisty z naruszeniem zasady równego traktowania. Powódka podniosła też, że w okresie poprzedzającym wygaszenie stosunku pracy powódki, jak i obecnie, pozwana prowadziła i prowadzi szeroko zakrojony nabór, zatrudniając nowych pracowników na S., które mogłaby zajmować powódka. Zachowanie pozwanej podlega również ocenie z punktu widzenia konstrukcji nadużycia prawa i naruszenia zasad współżycia społecznego, bowiem pracodawca wykorzystał instytucję wygaśnięcia stosunku pracy ex lege do pozbycia się powódki.

Pozwana I. (...) w S. w odpowiedzi na pozew wniosła o odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej, a z ostrożności procesowej o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że stosunek pracy powódki wygasł na podstawie art. 170 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej, która stanowi lex specialis w stosunku do rozwiązań zawartych w Kodeksie pracy. Regulacja ta przewiduje specyficzny tryb ustania stosunku pracy – wygaśnięcia z mocy prawa w określonym w ustawie terminie (31 sierpnia 2017r.), m.in. w sytuacji nieotrzymania przez pracownika pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia. Nie istnieje przy tym indywidualne rozstrzygniecie pracodawcy w tej sprawie podlegające kontroli sądu. Ustawodawca w żaden sposób nie uregulował ochrony przed zwolnieniem i nie przewidział trybu odwoławczego w tym zakresie. Pozwana wskazała też, że powódka nie otrzymała propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia na podstawie art. 165 ust. 7 ww. ustawy. W dniu 12 maja 2017r. powódka wystąpiła do Szefa K. (...) o zweryfikowanie przyczyn niełożenia jej propozycji pracy. Pismo to zostało przekazane do rozpatrzenia I. (...) w S.. Pismem z dnia 29 maja 2017r. powódka zwróciła się też do Zespołu monitorowania realizacji porozumienia z dnia 1 marca 2017r. z wnioskiem o ponowne rozpoznanie propozycji pracy. Pismami z dnia 28 czerwca 2017r. i z dnia 10 lipca 2017r. Dyrektor I. (...) w S. poinformował powódkę, iż podjął decyzję o nieprzedstawieniu jej propozycji oraz że z dniem 31 sierpnia 2017r. nastąpi wygaśnięcie jej stosunku pracy. Pozwana podkreśliła, iż jej działaniom nie towarzyszyło żadne naruszenie prawa. Wygaśnięcie stosunku pracy powódki nastąpiło z mocy prawa i nie może być uznane za sprzeczne z prawem, bowiem skutek taki przewidywała bezpośrednio ustawa jako konsekwencję nieotrzymania przez pracownika propozycji dalszego zatrudnienia. Pozwana podniosła, iż celem wprowadzenia Krajowej Administracji Skarbowej był fakt, że dotychczasowa administracja podatkowa, kontrola skarbowa i Służba Celna miały rozproszoną strukturę i działając w trzech niezależnie funkcjonujących „pionach” nie były w stanie efektywnie wykonywać swoich zadań, powielając niektóre z tych zadań. Nieodłącznym elementem reformy stały się zmiany w zakresie stosunków pracy i stosunków służby. Ustawodawca zaś pozostawił kierownikom jednostek organizacyjnych autonomiczne prawo w zakresie propozycji zatrudnienia, mając na uwadze, zgodnie z art. 165 ust. 7 ww. ustawy, posiadane kwalifikacje i przebieg dotychczasowe pracy lub służby, a także dotychczasowe miejsce zamieszkania. Ustawodawca wskazał wyraźnie jakimi kryteriami mają kierować się dyrektorzy izb administracji skarbowej, składając propozycję pracy. Pozwana podała, że pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia albo pełnienia służby nie przedstawiono 222 pracownikom/funkcjonariuszom zatrudnionym w pozwanej I.. W U. (...) w P., w którym świadczyła pracę powódka, na dzień 1 marca 2017r. zatrudnione było 42 osoby, natomiast na dzień 1 września 2017r. zatrudnionych było 35 osób. Doszło więc w tym urzędzie do redukcji zatrudnienia. Powódka wykonywała pracę w Referacie P. (...) oraz P. (...) oraz W. (...), w którym na dzień 1 marca 2017r. pracę świadczyło 6 osób. Obecnie natomiast Referat ten liczy 3 osoby, w tym kierownika. Są to osoby posiadające bardzo wysokie kwalifikacje zawodowe i długi staż pracy. Posiadają ukończone jednolite studia magisterskie w zakresie ekonomii, prawnicze oraz wyższe studia II stopnia w zakresie ekonomii. Pozwana wskazała też, że w okresie od 1 marca 2017r. nie było przeprowadzanych naborów pracowników na wolne stanowiska pracy w U. (...) w P., a zatem nie zostali tam zatrudnieni nowi pracownicy. Pozwana zaprzeczyła, aby wykorzystała instytucję wygaśnięcia stosunku pracy ex lege w sposób naruszający zasady współżycia społecznego i nadużył swojego prawa celem pozbycia się powódki. Realizując prawo do właściwego doboru pracowników, brała pod uwagę wszystkie aspekty związane z posiadanymi kwalifikacjami i przebiegiem dotychczasowej pracy zawodowej.

Na rozprawie w dniu 11 lipca 2018r. (k. 200) powódka podniosła dodatkowo, że jeden z pracowników jej referatu – J. K. otrzymała propozycję nowych warunków pomimo faktu, iż była członkiem Rady Nadzorczej spółki i nie powinna otrzymać w związku z tym tej propozycji w myśl art. 2 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej.

Na tej samej rozprawie pozwana I. wskazała, że J. K. faktycznie zasiadała w Radzie Nadzorczej spółki, bądź była jej udziałowcem, lecz chodziło o spółkę zajmującą się produkcją rolną, a takie spółki są wyłączone spod ograniczenia.

Postanowieniem z dnia 14 listopada 2018r. (k. 282), wydanym na podstawie art. 222 k.p.c., Sąd oddalił zarzut pozwanej I. dotyczący niedopuszczalności drogi sądowej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. B. (1) była zatrudniona od dnia 3 lutego 1993r. w U. (...) w P.. Od dnia 1 kwietnia 2015r. jej pracodawcą, przy niezmienionym miejscu świadczenia pracy (U. (...) w P.), stała się I. (...) w S., a od dnia 2 grudnia 2016r. I. (...) w S..

K. B. (1) wykonywała pracę na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach kolejno: inspektora, starszego inspektora, komisarza skarbowego, kierownika referatu (1999-2005), starszego komisarza skarbowego, ostatnio za wynagrodzeniem miesięcznym 3.200 zł brutto.

Jej wynagrodzenie za pracę wyliczone według zasad jak ekwiwalent za urlop wynosiło 3.854,11 zł.

niesporne, a nadto dowód: przesłuchanie powódki K. B. (1) w charakterze strony – k. 291 w zw. z k. 201-203 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 309-312), pismo z dnia 5.01.2006r. – k. 107 - akta osobowe powódki cz. B, świadectwo pracy – k. C15 - akta osobowe powódki cz. C oraz k. 13-14 akt sprawy, wyliczenie ekwiwalentu – k. 57, listy płac – k. 58-59

K. B. (1) z zawodu jest zootechnikiem. Ukończyła studia wyższe z zakresu zootechniki oraz studia podyplomowe z zakresu rachunkowości i administracji. Posiada certyfikat z języka niemieckiego na poziomie B3. Podczas zatrudnienia w I. (...) w S. i u jej poprzedników uczestniczyła w szkoleniach specjalistycznych, otrzymywała premie. Zamieszkuje ona w miejscowości W. w pobliżu P..

niesporne, a nadto dowód: przesłuchanie powódki K. B. (1) w charakterze strony – k. 291 w zw. z k. 201-203 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 309-312)

Ostatnio, od marca 2017r. K. B. (1) pracowała w R. (...) oraz P. (...) oraz W. (...). Referat ten nazywał się poprzednio R. (...) i K. B. (1) pracowała w nim od 2010r. Zajmowała się w nim wymianą informacji międzynarodowej w zakresie podatków bezpośrednich oraz prowadzeniem postępowań podatkowych.

Poza K. B. (1) w Referacie pracowały J. K., L. Z., K. B. (2), A. U. (w ostatnim czasie długotrwale nieobecna w pracy, korzystając z uprawnień rodzicielskich), zajmujące się również prowadzeniem postępowań podatkowych. Kierownikiem Referatu była L. B.. Wymianą informacji międzynarodowej w zakresie podatków pośrednich zajmowała się K. B. (2).

niesporne, a nadto dowód: przesłuchanie powódki K. B. (1) w charakterze strony – k. 291 w zw. z k. 201-203 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 309-312), zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v), zestawienie pracowników Urzędu Skarbowego w P. – k. 210

K. B. (1) (starszy komisarz skarbowy) na dzień 1 marca 2017r. posiadała 24 – letni staż pracy w administracji skarbowej i ukończyła wyższe studia I stopnia nieekonomiczne, L. B. (kierownik referatu) – 23 lata i 7 m-cy i ukończyła studia wyższe II stopnia z zakresu ekonomii, K. B. (2) (komisarz skarbowy) – 14 lat i ukończyła jednolite studia prawnicze, J. K. (komisarz skarbowy) – 17 lat i 8 m-cy i ukończyła studia wyższe I stopnia w zakresie ekonomii, A. U. (inspektor) - 10 lat i 10 m-cy i ukończyła wyższe studia II stopnia nieekonomiczne, L. Z. (starszy komisarz skarbowy) - 24 lata i 1 m-c i ukończyła wyższe studia II stopnia nieekonomiczne.

dowód: zestawienie pracowników U. (...) w P. – k. 210

Kierownik R. (...) oraz P. (...) oraz W. (...) - L. B., bezpośrednia przełożona K. B. (1) (od 2011r.) spośród podległych jej pracowników, najsłabiej oceniała K. B. (1).

K. B. (1), podczas udzielania informacji na zapytania od organów czy komorników sądowych, zdarzało się informować o rzeczach, które nie były przedmiotem zapytania, podczas, gdy dane te były objęte tajemnicą skarbową. Kierownik referatu, która podpisuje tego typu pisma wychodzące z Referatu, zwracała na to uwagę K. B. (1), która wówczas w pismach dokonywała poprawek. K. B. (1) zdarzało się też popełniać w przygotowywanych przez nią decyzjach rutynowe błędy w postaci złej podstawy prawnej, które nie powinny zdarzać się tak doświadczonemu pracownikowi. K. B. (1) dokonywała poprawek we wskazanych jej przez L. B. decyzjach. W sytuacjach jednak, gdy ta prosiła ją o zmianę samej treści decyzji lub formy wypowiedzi, K. B. (1), odmiennie niż pozostali pracownicy, wnosiła o wskazanie jej na piśmie konkretnej treści jaka w danym miejscu powinna być zamieszczona.

Jeżeli w Referacie pojawiało się nowe zadanie, K. B. (1) komentowała, że pewnie spadnie ono na nią i że to ona będzie musiała to robić. Jej uwagi były nieuzasadnione, ponieważ nowe zadania były rozdzielane na wszystkich pracowników. Nie potwierdzała, czy przyjmowała przydzielone zadania, jak inni pracownicy. Często przydział zadań kończył się położeniem przez przełożoną teczki z dokumentami na biurku K. B. (1) bez żadnego odzewu z jej strony. Najczęściej takie zadania były przez nią wykonywane, ale z oporem.

Ponadto, K. B. (1) miała lekceważący stosunek do swojej przełożonej oraz do swoich współpracowników. Na spotkaniach ze współpracownikami nigdy nie patrzyła im w oczy, w tym swojej przełożonej. Nie chciała rozmawiać ze współpracownikami, nie odpowiadała na przywitanie typu: „dzień dobry”. Nie przywitała się również z nowym naczelnikiem U. (...) w P. G., gdy ta przyszła zapoznać się z pracownikami Referatu po objęciu funkcji. Kiedy przełożona L. B. mówiła K. B. (1), aby przyszła do niej porozmawiać o jakimś problemie związanym z pracą, ta nie przychodziła w wyznaczonym terminie, a zapytana o przyczynę takiego stanu rzeczy, odpowiadała, że po co miała przychodzić, skoro przełożona nic nie wie i jej nie pomoże, choć L. B. często rozwiązywała problemy K. B. (1). K. B. (1) zachowywała się czasami niegrzecznie. Raz, w 2016r., K. B. (1) odmówiła wykonania polecenia L. B.. Dotyczyło to poprawienia zredagowanej przez nią decyzji. K. B. (1) stwierdziła, że ona uważa, że jest to zrobione prawidłowo i nie będzie tego poprawiać i żeby przełożona sama poprawiła decyzję, co przełożona faktycznie zmuszona była zrobić samodzielnie.

Takie zachowania wobec przełożonej zdarzały się od początku współpracy K. B. (1) i L. B., jednak z czasem zaczęły narastać.

K. B. (1) często powtarzała, że w U. (...) w P. nie ma z kim pracować i najlepiej by było, aby Urząd zamknęli, bo i tak nie ma tu z kim pracować.

Miała też miejsce sytuacja w 2016r., kiedy K. B. (1) przekazała przełożonej pismo skierowane przez nią do innego pracownika Referatu – J. K. z prośbą o przekazanie tego pisma temu pracownikowi i odebranie pisemnej odpowiedzi zwrotnej na to pismo do K. B. (1). L. B. nie zgodziła się i poprosiła K. B. (1) o to, aby zwróciła się z zapytaniem bezpośrednio do współpracownika z tego samego Referatu (J. K.).

We wrześniu 2016r. K. B. (1) poprosiła, aby nie przydzielać jej dużej ilości spraw z uwagi na fakt, iż przez cały grudzień 2016r. będzie korzystać z urlopu wypoczynkowego, po czym przed grudniem 2016r. wniosła o przesunięcie terminu urlopu, w związku z czym większość spraw na koniec roku musieli wykonywać pozostali pracownicy Referatu pomimo obecności w pracy K. B. (1).

Pracownicy Referatu uczestniczyli w szkoleniach służbowych. Zasadą było, iż pracownik, który uczestniczył w danym szkoleniu i powrócił już do pracy, dzielił się zdobytą na szkoleniu wiedzą ze współpracownikami. K. B. (1) tego nie robiła, tłumacząc się ilością obowiązków.

Kilka razy, na przestrzeni 2012 – 2017r., zdarzyły się ustne skargi podatników na K. B. (1) bez pisemnego zgłoszenia. Podatnicy nie rozumieli co K. B. (1) do nich mówi i prosili L. B. o wytłumaczenie, co ta skutecznie robiła.

dowód: zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v), częściowo zeznania świadka A. G. – k. 278-290 (nagranie rozprawy z dnia 14.11.2018r. w systemie ReCourt), częściowo przesłuchanie zastępcy dyrektora I. (...) w S. – S. J. – k. 291 w zw. k. 275-278 (nagranie rozpraw z dnia 14.11.2018r. i z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt)

K. B. (1) miała problemy ze współpracą także z pracownikami innych komórek w U. (...) w P.. Skarżyły się na nią pracownicy R. (...). Pracownicy z R. (...) woleli przychodzić bezpośrednio do kierownika R. (...) oraz P. (...) oraz W. (...) - L. B., mówiąc, że nie będą przychodzić do K. B. (1), ponieważ nie mogą się z nią porozumieć, a ona ich zbywa i wchodzi w słowne potyczki. Jeżeli np. zdarzyła się techniczna pomyłka w dokumencie w systemie informatycznym ze strony K. B. (1) i pracownicy R. (...) zwracali się do niej z prośbą o poprawienie przez nią błędu, napotykali na opór z jej strony. Kierownik R. (...) – A. C. (1) zmuszona była wówczas prosić o interwencję przełożoną K. B. (1). Nigdy nie występowały podobne problemy z innymi pracownikami R. (...) oraz P. (...) oraz W. (...).

Zdarzało się też, że K. B. (1) kwestionowała przygotowanie merytoryczne pracowników R. (...), głośno wypowiadając opinie. Negatywnie wyrażała się o Z. F..

dowód: zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v), zeznania świadka A. C. (1) – k. 289-291 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 304v-309), częściowo zeznania świadka A. G. – k. 278-290 (nagranie rozprawy z dnia 14.11.2018r. w systemie ReCourt), częściowo przesłuchanie zastępcy dyrektora I. (...) w S. – S. J. – k. 291 w zw. k. 275-278 (nagranie rozpraw z dnia 14.11.2018r. i z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt)

L. B. rozmawiała z K. B. (3) o jej zachowaniu, ale nie przynosiło to rezultatu. Nie widziała ona żadnych problemów we współpracy i komunikacji. L. B. rozmawiała o zachowaniu K. B. (1) także z byłym (K. C. (1)) i obecnym (A. G.) Naczelnikiem U. (...)w P..

Zachowanie K. B. (1) miało negatywny wpływ na poziom realizacji zadań zarówno w Referacie, w którym pracowała, jak i w innych komórkach, z którymi ten Referat współpracował.

dowód: zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v), zeznania świadka A. G. – k. 278-290 (nagranie rozprawy z dnia 14.11.2018r. w systemie ReCourt), częściowo zeznania świadka A. C. (1) – k. 289-291 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 304v-309),

K. B. (1) i L. B. nie pozostawały ze sobą w konflikcie.

niesporne, a nadto dowód: przesłuchanie powódki K. B. (1) w charakterze strony – k. 291 w zw. z k. 201-203 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 309-312), zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v)

K. B. (1), począwszy od 2011r. podlegała ocenom okresowym co dwa lata. Oceny dokonywała jej bezpośrednia przełożona L. B.. Pierwsza ocena została sporządzona w dniu 26 kwietnia 2011r. za okres od 26 kwietnia 2009r. do 26 kwietnia 2011r. Ocena ta była pozytywna – „na poziomie oczekiwań” (w skali: „znacznie poniżej oczekiwań”, „poniżej oczekiwań”, „na poziomie oczekiwań”, „powyżej oczekiwań”, „znacznie powyżej oczekiwań”). Kryteriami oceny były rzetelność i terminowość (K. B. została tu oceniona – „na poziomie oczekiwań”), wiedza specjalistyczna i umiejętność jej wykorzystania („na poziomie oczekiwań”), zorientowanie na osiąganie celów („na poziomie oczekiwań”), doskonalenie zawodowe („na poziomie oczekiwań”), skuteczna komunikacja („na poziomie oczekiwań”), samodzielność i inicjatywa („na poziomie oczekiwań”), umiejętności analityczne („na poziomie oczekiwań”).

K. B. (1) odwołała się od tej oceny do sądu pracy w S., domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji (oceny) i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, zarzucając brak jasnych reguł oceny i dowolność osób oceniających.

W toku toczącego się procesu, strony zawarły ugodę sądową, na mocy której pracodawca K. B. (1) w celu zakończenia sporu, zobowiązał się do poprawienia jej oceny okresowej za okres od 26 kwietnia 2009r. do 26 kwietnia 2011r. Na mocy ugody sporządzono nową ocenę okresową, w której w kategoriach rzetelność i terminowość, doskonalenie zawodowe, umiejętności analityczne podniesiono K. B. ocenę z „na poziomie oczekiwań” na „powyżej oczekiwań”. Dodano kategorię umiejętność współpracy, w której oceniono K. B. „na poziomie oczekiwań”. Nie zmieniło to ogólnej oceny, która była „na poziomie oczekiwań”.

niesporne, a nadto dowód: ocena okresowa z 2011r. – k. 123 – akta osobowe powódki cz. B, pozew z dnia 7.06.2011r. – k. 141 - akta osobowe powódki cz. B, nowa ocena okresowa z 2011r. – k. 140 - akta osobowe powódki cz. B oraz k. 22-23 akt sprawy, przesłuchanie powódki K. B. (1) w charakterze strony – k. 291 w zw. z k. 201-203 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 309-312), zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v)

Poza K. B. (1), od oceny okresowej z 2011r. do sądu pracy odwołało się jeszcze dwóch ówczesnych pracowników Referatu, którym kierowała L. J. M. i L. Z., z którymi również zawarto ugodę.

dowód: zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v)

Kolejne oceny okresowe K. B. (1) były sporządzane przez L. B. w 2013r., 2015r. i 2017r.

W ocenach tych, „dla świętego spokoju”, aby uniknąć konieczności stawiania się w sądzie L. B. i pracowników jej Referatu w charakterze świadków oraz stresu z tym związanego, w przypadku ponownego odwołania się przez K. B. od oceny do sądu, L. B. powielała kolejne oceny w poszczególnych kategoriach z oceny za okres od 26 kwietnia 2009r. do 26 kwietnia 2011r. (sporządzonej po ugodzie). I tak w kategorii rzetelność i terminowość („powyżej oczekiwań”), wiedza specjalistyczna i umiejętność jej wykorzystania („na poziomie oczekiwań”), zorientowanie na osiąganie celów („na poziomie oczekiwań”), doskonalenie zawodowe („powyżej oczekiwań”), skuteczna komunikacja („na poziomie oczekiwań”), samodzielność i inicjatywa („na poziomie oczekiwań”), umiejętności analityczne („powyżej oczekiwań”), umiejętność współpracy („na poziomie oczekiwań”). Końcowa ocena zawsze też zawsze kształtowała się na poziomie oczekiwań.

Jednocześnie, przy okazji dokonywania ocen, L. B. zwracała K. B. (1) uwagę na jej nieprawidłowe zachowanie.

dowód: zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v), ocena okresowa z 2013r. – k. 147 – akta osobowe powódki cz. B oraz k. 24-26 akt sprawy, ocena okresowa z 2015r. – k. 165 – akta osobowe powódki cz. B oraz k. 27-29 akt sprawy, ocena okresowa z 2017r. – k. 185 – akta osobowe powódki cz. B oraz k. 30-32 akt sprawy

Na skutek przeprowadzonej reformy skarbowości, w dniu 2 grudnia 2016r. na terenie Polski powstały izby administracji skarbowej, w tym I. (...) w S.. Izby administracji skarbowej połączyły się z izbami skarbowymi, izbami celnymi i urzędami kontroli skarbowej.

W związku z przeprowadzoną reformą skarbowości Ministerstwo Finansów planowało ograniczyć zatrudnienie w nowych jednostkach.

niesporne, a nadto dowód: przesłuchanie zastępcy dyrektora I. (...) w S. – S. J. – k. 291 w zw. k. 275-278 (nagranie rozpraw z dnia 14.11.2018r. i z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt)

W związku z reformą, zarządzający poszczególnymi instytucjami, m.in. naczelnicy urzędów skarbowych mieli wskazać D. I. (...) w S. – J. G. pracowników, czy funkcjonariuszy, którym nie zostaną przedstawione propozycje określające warunki zatrudnienia w Krajowej Administracji Skarbowej do dnia 31 maja 2017r., w związku z czym ich stosunki pracy wygasną z dniem 31 sierpnia 2017r. zgodnie z ustawą – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej.

Naczelnik U. (...) w P. A. G. dokonała konsultacji w tym zakresie z kierownikami poszczególnych komórek tego (...). Kierownik R. (...) oraz P. (...) oraz W. (...) – L. B., jako osobę, z którą nie chciałaby współpracować po reformie, wskazała K. B. (1), opisując sposób wykonywania przez nią pracy, stosunek do współpracowników, przełożonej i petentów. L. G. przekazała te informację D. I. (...) w S..

dowód: przesłuchanie zastępcy dyrektora I. (...) w S. – S. J. – k. 291 w zw. k. 275-278 (nagranie rozpraw z dnia 14.11.2018r. i z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt), zeznania świadka A. G. – k. 278-290, zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v)

Do dnia 31 maja 2017r. K. B. (1) nie otrzymała pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia. Razem nią, spośród 42 pracowników świadczących pracę w U. (...) w P., propozycji takiej nie otrzymały 4 osoby. Dwie spośród tych osób (K. B. (1) i P. P.) nie osiągnęły wieku emerytalnego.

Jedynie K. B. (1) spośród pracowników R. (...) oraz P. (...)oraz W. (...) nie otrzymała propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia.

Na dzień 13 listopada 2017r. w U. (...) w P. pracę świadczyły 42 osób. Na dzień 20 czerwca 2018r. - 33 osoby. Stosunki pracy z niektórymi osobami ustały w innym trybie niż poprzez wygaszenie stosunku pracy.

W całej I. (...) w S. propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia nie otrzymało 222 osób.

niesporne, a nadto dowód: zestawienie pracowników – k. 270, informacja z dnia 13.11.2017r. – k. 64, informacja z dnia 10.11.2017r. – k. 62, informacja z dnia 20.06.2018r. – k. 192

Powodem nieotrzymania przez K. B. (1) pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia był sposób wykonywania pracy przez K. B. (1), jej stosunek do współpracowników, przełożonej i petentów, opisane przez L. B. Naczelnikowi U. (...) w P. G., a następnie przez A. D. I. (...) w S. – J. G..

dowód: przesłuchanie zastępcy dyrektora I. (...) w S. – S. J. – k. 291 w zw. k. 275-278 (nagranie rozpraw z dnia 14.11.2018r. i z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt)

W dniu 12 maja 2017r. K. B. (1) umówiła się na spotkanie z Dyrektorem I. (...)w S. - J. G. z pytaniem czy otrzyma propozycję określającą nowe warunki zatrudnienia. Poinformował on ją wówczas, że takiej propozycji nie otrzyma, mówiąc, że jej stosunki z bezpośrednimi przełożonymi pozostawiają wiele do życzenia.

dowód: przesłuchanie powódki K. B. (1) w charakterze strony – k. 291 w zw. z k. 201-203 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 309-312)

W związku z nieotrzymaniem propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia, stosunek pracy K. B. (1) wygasł z dniem 31 sierpnia 2017r. K. B. (1) wypłacono odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę.

Żadna cecha osobista K. B. (1) typu np. wiek, rasa, płeć, wyznanie itp. Nie zadecydowały o tym, że nie otrzymała ona propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia w związku z czym wygasł jej stosunek pracy z I. (...) w S..

niesporne, a nadto dowód: przesłuchanie powódki K. B. (1) w charakterze strony – k. 291 w zw. z k. 201-203 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 309-312), przesłuchanie zastępcy dyrektora I. (...) w S. – S. J. – k. 291 w zw. k. 275-278 (nagranie rozpraw z dnia 14.11.2018r. i z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt)

Od dnia 1 września 2017r. R. (...) oraz P. (...) oraz W. (...) przez pewien czas liczył 3 osoby: L. B., K. B. (2) i L. Z.. A. U. była długotrwale nieobecna w pracy, korzystając z uprawnień rodzicielskich. Z dniem 1 września 2017r. odeszła z Referatu K. B. (1) oraz K. K., która pomimo otrzymania propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia, zrezygnowała z pracy w I. (...) w S..

Następnie nastąpiła likwidacja komórki kontroli w U. (...) w P. i od listopada 2017r. na miejsce K. K. z komórki kontroli do Referatu przyszła K. C. (2). Stan taki trwał do końca 2017r., gdyż z końcem 2017r. K. C. (2) odeszła z U. (...) w P.. Od stycznia 2018r. na miejsce K. C. (2) do Referatu przyszła M. N. (obecnie S.) przesunięta z innej komórki w U. (...) w P.. M. N. (S.) zatrudniona była dotychczas na podstawie umowy o pracę na zastępstwo.

Od marca 2018r. Referat został połączony z obsługą bezpośrednią, tworząc R. (...) oraz W. (...) ( (...)). Po połączeniu obu komórek w nowym Referacie pracuje obecnie 7 osób.

Nikt nie został zatrudniony ma miejsce K. B. (1).

Zadania K. B. (1) w zakresie wymiany międzynarodowej w podatkach bezpośrednich od dnia 1 września 2017r. przejęła L. B.. Od listopada 2017r. część zadań w tym zakresie przejęła od L. B. K. C. (2). Kiedy odeszła K. C. (1), do wykonywania tych zadań zaczęła być przyuczana K. S., która obecnie odpowiada za wymianę międzynarodową. Wymianą międzynarodową w zakresie podatków pośrednich nadal zajmuje się K. B. (2). Zadania K. B. (1) z zakresu orzecznictwa zostały od 1 września 2017r. rozdzielone na dotychczasowych pracowników Referatu. Częścią orzecznictwa zajmuje się także L. B..

dowód: zeznania świadka L. B. – k. 285-289 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 293-304v), Regulaminy Organizacyjne U. (...) w P. – k. 159-174, k. 176-191, Zarządzenie zmieniające nr (...) – k. 157-158

Od dnia 1 marca 2017r. nie był prowadzony nabór nowych pracowników do U. (...) w P..

dowód: informacja z dnia 10.11.2017r. – k. 61, przesłuchanie zastępcy dyrektora I. (...) w S. – S. J. – k. 291 w zw. k. 275-278 (nagranie rozpraw z dnia 14.11.2018r. i z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt), zeznania świadka A. G. – k. 278-290

K. B. (1) obecnie znalazła zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na czas określony w innym miejscu.

dowód: przesłuchanie powódki K. B. (1) w charakterze strony – k. 291 w zw. z k. 201-203 (nagranie rozprawy z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt, transkrypcja – k. 309-312)

J. K. jest członkiem Rady Nadzorczej Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Spółka zajmuje się m.in. produkcją rolną. J. K., po otrzymaniu propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia, z uwagi na członkostwo w Radzie Nadzorczej ww. spółki, sama zrezygnowała z pracy w I. (...) w S..

dowód: zeznania świadka A. G. – k. 278-290, przesłuchanie zastępcy dyrektora I. (...) w S. – S. J. – k. 291 w zw. k. 275-278 (nagranie rozpraw z dnia 14.11.2018r. i z dnia 20.02.2019r. w systemie ReCourt), wydruk z KRS – k. 199a-199d

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę żądania powódki stanowiły przepisy art. 67 k.p. w zw. z art. 56 § 1 k.p. i art. 58 k.p.

Zgodnie z treścią art. 63 k.p. - umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie oraz w przepisach szczególnych.

W myśl art. 67 k.p. - w razie naruszenia przez pracodawcę przepisów niniejszego oddziału (wygaśnięcie umowy o pracę), pracownikowi przysługuje prawo odwołania do sądu pracy. W zakresie roszczeń stosuje się odpowiednio przepisy oddziału 6 niniejszego rozdziału.

Zgodnie z treścią art. 56 § 1 k.p. - pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Z kolei przepis art. 58 k.p. stanowi, że odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Pozwana Izba zgłosiła w odpowiedzi na pozew zarzut niedopuszczalności drogi sądowej w sprawie. Zarzut ten został prawomocnie oddalony przez Sąd na mocy postanowienia z dnia 14 listopada 2018r. Niemniej jednak należy wskazać, że w ocenie Sądu możliwym jest badanie przez Sąd wygaśnięcia stosunku pracy powódki, która podniosła zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego i nadużycia prawa przez pozwaną Izbę oraz naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Powołany wyżej przepis art. 67 k.p. daje taką możliwość, a ponieważ wygaśnięcie stosunku pracy jest konsekwencją niezłożenia powódce propozycji zatrudnienia, to zakres badania musi dotyczyć przede wszystkim tej decyzji. Ocena, czy nie doszło do naruszenia przepisu art. 63 k.p. wiąże się nie tyle z faktem wygaśnięcia stosunku pracy powódki z mocy prawa, co z przejawem woli pracodawcy w postaci niezaproponowania dalszego zatrudnienia.

Przepisem szczególnym, o którym mowa w art. 63 k.p. jest tu przepis m.in. art. 170 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. 2016, poz. 1948 ze zm.), stanowiący, że stosunki pracy osób zatrudnionych w jednostkach KAS, o których mowa w art. 36 ust. I pkt 2 (Krajowa Informacja Skarbowa), 3 (izba administracji skarbowej) i 6 (Szkoła) ustawy, o której mowa w art. 1, oraz stosunki służbowe osób pełniących służbę w jednostkach KAS, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1, 2, 3 i 6 ustawy, o której mowa w art. 1, wygasają: 1) z dniem 31 sierpnia 2017r., jeżeli osoby te w terminie do dnia 31 maja 2017 r., nie otrzymają pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia albo pełnienia służby; 2) po upływie 3 miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownik albo funkcjonariusz złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia propozycji zatrudnienia albo pełnienia służby, jednak nie później niż dnia 31 sierpnia 2017r.

Zgodnie z art. 165 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948 ze zm.) - pracownicy zatrudnieni w izbach skarbowych stali się, z zastrzeżeniem art. 170, pracownikami zatrudnionymi w izbach administracji skarbowej i zachowali ciągłość pracy. W sprawach wynikających ze stosunku pracy zastosowanie miały przepisy dotychczasowe, przy czym pracownicy zatrudnieni w izbach administracji skarbowej otrzymywali, nie później niż do dnia 28 lutego 2017r., pisemną informację o miejscu wykonywania obowiązków służbowych, jeżeli ulegało ono zmianie, a brak informacji w tym terminie jest równoznaczny z powierzeniem wykonywania obowiązków służbowych w dotychczasowym miejscu, z zastrzeżeniem ust. 4.

Następnie stosownie do treści art. 165 ust. 7 ustawy z dnia 16 listopada 2016r. ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, dyrektor izby administracji skarbowej oraz dyrektor Krajowej Szkoły Skarbowości składają odpowiednio pracownikom oraz funkcjonariuszom, w terminie do dnia 31 maja 2017r. pisemną propozycję określającą nowe warunki zatrudnienia albo pełnienia służby, która uwzględnia posiadane kwalifikacje i przebieg dotychczasowej pracy lub służby, a także dotychczasowe miejsce zamieszkania.

Mechanizm oceny kwalifikacji i przebiegu dotychczasowej pracy lub służby, przyjęty przez ustawodawcę w art. 165 ust. 7 ustawy z 2016r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej, musi być tak interpretowany i tak odczytywany, by nie prowadził do uznania o nadaniu pracodawcy uprawnienia o całkowicie dowolnym charakterze, które mogłoby pozbawić osoby pozostające dotychczas w stosunku pracy ochrony przed arbitralnym działaniem organu i zapewnić działanie organów państwa wyłącznie na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP) . Istnienie takich gwarancji jest także konieczne ze względu na potrzebę respektowania zasady zaufania osób pełniących służbę do państwa jako pracodawcy (art. 2 Konstytucji RP). Z punktu widzenia art. 32 ust. 1 w związku z art. 24 zdanie pierwsze Konstytucji, które stanowią, że praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej, a wszyscy są wobec prawa równi i mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne, państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy i konieczne jest w fazie stosowania omawianych przepisów takie ich rozumienie, by wyeliminować brak dostatecznych, zapisanych w ustawie gwarancji, że decyzja nowego pracodawcy o zaproponowaniu nowych warunków pracy i płacy wybranym pracownikom restrukturyzowanej instytucji pozbawiona będzie cech arbitralności.

Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej nie przewidziały możliwości odwołania się do Sądu. Przyjęcie stanowiska sprowadzającego się do wykluczenia kontroli sądowej decyzji pracodawcy polegającej na niezłożeniu pracownikowi żadnej propozycji zatrudnienia, prowadziłoby jednak do oczywistego i niczym nieuzasadnionego pozbawienia obywatela prawa do sądu, a więc prawa gwarantowanego na poziomie Konstytucji RP (art. 45 i art. 175 Konstytucji RP). Taki mechanizm wygaszania stosunków, jaki można byłoby odczytać wprost tylko z przepisów ustawy kolidowałby z konstytucyjnym prawem do sądu, przewidzianym w art. 45 ust. 1 Konstytucji, taka regulacja uniemożliwiłaby w praktyce pracownikom likwidowanych instytucji dochodzenie ich praw na drodze sądowej poprzez ograniczenie kognicji sądów.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyrok z 20 marca 2008r. w sprawie II PK 216/07, uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 24 kwietnia 2002r., w sprawie III ZP 14/01 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 20 marca 2008r. w sprawie sygn. akt II PK 216/09) również wskazywano, że niezłożenie pracownikowi propozycji nowych warunków pracy lub płacy nie jest wyłączone spod kontroli sądowej. Wskazano jednocześnie, że kontrola ta może dotyczyć zgodności z zasadami współżycia społecznego (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 24 września 2009r. w sprawie sygn. akt II PK 58/09) oraz naruszania zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2001r. w sprawie o sygn. akt I PKN 525/00). W orzecznictwie wskazywano, że chociaż do wygaśnięcia stosunku pracy pracownika dochodzi z mocy prawa, to jednak sąd pracy może badać nie tylko, czy stwierdzenie wygaśnięcia umowy o pracę przez pracodawcę nie narusza przepisów prawa, ale także w ramach kontroli wygaśnięcia umowy o pracę może badać okoliczności niezaproponowania pracownikowi warunków pracy i płacy na dalszy okres.

Odnosząc te uwagi do sytuacji powódki, należy wskazać, iż powódce nie przedstawiono pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia, o której mowa w art. 165 ust. 7 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej dlatego, że negatywnie został oceniony przebieg jej dotychczasowej pracy. Chodziło o sposób wykonywania pracy przez powódkę oraz jej stosunek do współpracowników i bezpośredniej przełożonej L. B..

Podobną przyczynę nieprzedstawienia powódce pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia należało uznać w sprawie w zasadzie za niesporną. Powódka wskazała bowiem podczas informacyjnego przesłuchania, że Dyrektor pozwanej I. – J. G. zapoznał ją osobiście z przyczyną nieprzedstawienia powódce propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia (niewłaściwe relacje z przełożonymi) podczas ich osobistego spotkania w dniu 12 maja 2017r.

Rzekomy brak wiedzy powódki o przyczynie nieotrzymania propozycji nowych warunków, wyrażony w pozwie należało, wobec zeznań samej powódki, należało uznać zatem za niewiarygodny. Należy też zauważyć, że przepis art. 165 ust. 7 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej nie wprowadził obowiązku pisemnego (czy nawet ustnego) uzasadnienia swojej decyzji w przypadku nieprzedstawienia pracownikowi propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia. Zastosowania nie znajdują tu także przepisy Kodeksu pracy dotyczące uzasadnienia oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę. Nie oznacza to jednak, iż na etapie sądowej kontroli braku takiej czynności (nieprzedstawienia propozycji), pracodawca nie powinien wskazać przyczyn takiego stanu rzeczy. W niniejszej sprawie pozwana Izba wywiązała się z tego obowiązku, naprowadzając na tą okoliczność wnioski dowodowe.

Na ocenę dotychczasowej pracy powódki w pozwanej Izbie (i u jej poprzedników), zgodnie z zeznaniami świadków L. B. (bezpośredniej przełożonej powódki), A. G. (Naczelnika U. (...) w P.), A. C. (2) (Kierownika R. (...)) i z zeznaniami S. J. (Zastępcy Dyrektora pozwanej I.) miał sposób wykonywania zadań przez powódkę i jej lekceważący stosunek do współpracowników i przełożonej, mający negatywny wpływ na poziom realizacji zadań zarówno w Referacie, w którym pracowała powódka, jak i w innych komórkach współpracujących z tym Referatem (R. (...)). Ponadto, zdarzały się też ustne skargi petentów na powódkę. I tak, jak wynika z zeznań ww. osób, powódce, choć była doświadczonym pracownikiem, zdarzało się popełniać rutynowe błędy, a także prosić przełożoną L. B. do wskazywania jej na piśmie konkretnej treści i miejsca poprawki po wydaniu jej polecenia dokonania korekty decyzji. Z niechęcią przyjmowała nowe zadania, twierdząc, że wykonanie nowego zadania w Referacie przypadnie na pewno jej. Największym problemem był jednak jej stosunek powódki do przełożonej i współpracowników. Powódka kwestionowała polecenia L. B. (każąc jej samodzielnie poprawiać decyzję, jeżeli uważa, że jest zła), kwestionowała wiedzę przełożonej, nie przychodząc na umówione spotkania z nią i tłumacząc nieobecność faktem, że przełożona i tak nic nie wie i jej nie pomoże, wskazywała, że w U. w P. nie ma z kim pracować i najlepiej żeby został zlikwidowany. Nie witała się ze współpracownikami, przełożoną, a nawet z Naczelnikiem Urzędu, nie dzieliła się ze współpracownikami wiedzą zdobytą na szkoleniach służbowych, do pracowników z tego samego Referatu zdarzało się jej zwracać pisemnie za pośrednictwem przełożonej. Problemem była też jej współpraca z pracownikami innych referatów, współpracujących z Referatem powódki. Unikali oni zwracania się o pomoc do powódki, gdyż ta ich zbywała i udawali się bezpośrednio do przełożonej powódki lub innych przeciwników Referatu powódki. Powódce zdarzało się obrażać pracownika innego referatu, mówiąc, że jest nieprzygotowany merytorycznie. Zdarzało jej się też uchylać się przed usunięciem błędów w wygenerowanych przez nią dokumentów w systemie. Zdarzały się także ustne skargi podatników na K. powódkę choć bez pisemnego zgłoszenia. Podatnicy nie rozumieli co K. B. (1) do nich mówi i prosili wówczas jej przełożoną o wytłumaczenie problemu.

Sąd nie miał podstaw, aby odmówić wiary zeznaniom L. B., A. G., A. C. (1) i S. J.. Sama powódka nie potrafiła wyjaśnić, dlaczego ww. osoby złożyły niekorzystne dla niej zeznania, skupiając się na swoim stażu pracy oraz kwalifikacjach. Osobą, która miała najszerszą wiedzę na temat przebiegu pracy powódki, była z oczywistych względów jej przełożona (od 2011r.) L. B.. Z jej zeznań wynika, iż pomimo tego, że powódka posiadała merytoryczną wiedzę w zakresie wykonywanej pracy, współpraca z nią z powodu wyżej opisanych sytuacji, była bardzo uciążliwa. Kiedy L. B. została poproszona, w ramach prowadzonej reformy skarbowości, zakładającej graniczenie zatrudnienia w nowych strukturach, o wskazanie osoby, z którą nie chciałaby współpracować po reformie, w naturalny sposób wskazała właśnie powódkę. Zarówno powódka, jak i L. B. zgodnie zeznały, że nie pozostają i nie pozostawały w żadnym konflikcie. Brak jest zatem jakichkolwiek powodów do przyjęcia, iż L. B. miałaby składać nieprawdziwe zeznania w sprawie w sposób obciążający powódkę, a zeznania tego świadka Sąd ocenił jako wiarygodne, konsekwentne i korelujące z zeznaniami świadka A. C. (2).

Uznaniu zeznań świadka L. B. za wiarygodne nie sprzeciwia się treść ocen okresowych pracy powódki dokonywanych przez tego świadka. Należy zauważyć, że na początku współpracy świadka z powódką, w 2011r., L. B. oceniła powódkę (za okres od 2009r. do 2011r.) oceną „zgodnie z oczekiwaniami”. Oceniła taką notą wszystkie oceniane sfery: rzetelność i terminowość, wiedza specjalistyczna i umiejętność jej wykorzystania, zorientowanie na osiąganie celów, doskonalenie zawodowe, samodzielność i inicjatywa, umiejętności analityczne, skuteczna komunikacja. Była to pierwsza ocena okresowa powódki, gdyż w przeszłości nie było wymogu ich dokonywania. Powódka odwołała się od tej oceny do sądu pracy, zarzucając pracodawcy brak jasnych reguł oceny i dowolność osób oceniających. W toku toczącego się procesu, strony zawarły ugodę sądową, na mocy której poprawiono ocenę z 2011r. w kategoriach rzetelność i terminowość, doskonalenie zawodowe, umiejętności analityczne z oceny „na poziomie oczekiwań” na „powyżej oczekiwań”. Dodano też kategorię umiejętność współpracy, którą oceniono „na poziomie oczekiwań”, nie zmieniając oceny finalnej, która nadal plasowała się „na poziomie oczekiwań”. Sytuacja związana z odwołaniem się powódki do sądu od pierwszej oceny okresowej miała jednak, jak wynika z zeznań świadków L. B. i A. G., taki skutek, że przełożona, mimo eskalacji negatywnych zachowań powódki, w kolejnych ocenach okresowych sporządzanych w 2013r., 2015r. i 2017r. powielała swoje oceny z oceny z 2011r. Robiła to jak zeznała „dla świętego spokoju”, aby uniknąć konieczności stawiania się w charakterze świadków w sądzie jej samej i podległych jej pracowników Referatu i stresu z tym związanego w przypadku gdyby powódka ponownie odwołała się od oceny do sądu. Końcowa ocena powódki nigdy nie była wyższa niż „na poziomie oczekiwań”, a L. B., jak wynika z jej zeznań, przy okazji dokonywania kolejnych ocen, zwracała jednocześnie powódce uwagę na jej nieprawidłowe zachowanie.

Powyższe wskazuje, iż oceny okresowe powódki nie są wcale miarodajne dla oceny jej pracy przynajmniej w kategoriach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (w kontekście zarzutów stawianych jej przez pozwaną), tj. skuteczna komunikacja, samodzielność i umiejętność współpracy.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki, która nie była w stanie ustosunkować się do zarzucanych jej zachowań przez przełożoną i A. C. (1) (z jednym i z drugim świadkiem powódka nie pozostawała w konflikcie). Powódka inaczej odbierała swoje zachowanie, nie widząc żadnych problemu w swoich relacjach ze współpracownikami, petentami, czy przełożoną, podczas gdy problemy te nawarstwiały się i były jej sygnalizowane przez dłuższy okres czasu.

Wiedza świadka A. G. (obecnej Naczelnik U. (...) w P.) i S. J. (Zastępcy Dyrektora pozwanej I.) na temat zachowania powódki pochodziły głównie od przełożonej powódki (L. B.) i w toku procesu przekazały one informacje uzyskane głównie od tego świadka. Świadek A. G. o części zdarzeń miała też wiedzę od świadka A. C. (1), a z własnych spostrzeżeń, była w stanie wskazać jedynie na niegrzeczne zachowanie powódki, która nie przywitała się z nią po objęciu przez świadka funkcji Naczelnika U. (...) w P. po wizycie w R. (...) oraz P. (...) oraz W. (...) i nie odpowiadała pracownikom (w tym Naczelnikowi Urzędu) na „dzień dobry”.

Analiza materiału dowodowego zebranego w sprawie prowadzi do wniosku, iż Dyrektor pozwanej I., przed podjęciem decyzji w sprawie przedstawienia powódce (bądź nie) propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia przeanalizował kryteria określone w przepisie art. 165 ust. 7 ustawy – Przepisy wprowadzające Krajową Administrację Skarbową (dotychczasowy przebieg pracy powódki, jej kwalifikacje i miejsce zamieszkania). Kierował się tu opinią o pracy powódki przekazaną mu przez A. G., która z kolei informację na ten temat czerpała od bezpośredniej przełożonej powódki – L. B..

Brak podstaw w niniejszej sprawie, aby przyjąć, iż Dyrektor pozwanej I., nie składając propozycji powódce, naruszył zasady współżycia społecznego bądź postąpił w sposób sprzeczny ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem swojego prawa (art. 8 k.p.).

Przepis art. 8 k.p., tak samo jak art. 5 k.c., określa granice wykonywania praw podmiotowych przez pracownika i pracodawcę. Działanie lub zaniechanie stron stosunku pracy, mimo że są zgodne z przysługującymi im uprawnieniami, stanowi nadużycie prawa, jeżeli są sprzeczne z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem lub zasadami współżycia społecznego. Te dwie klauzule generalne umożliwiają uniknięcie sytuacji, w których stosowanie prawa doprowadziłoby do skutków niemożliwych do zaakceptowania z uwagi na cel regulacji lub normy moralne (por. Komentarz do art. 8 k.p., Eliza Maniewska). Zasady współżycia społecznego służą wyłącznie jako środek kontroli i korekty wykonywania prawa podmiotowego, na co wyraźnie zwraca uwagę brzmienie art. 8, który wskazuje, iż ocena z punktu widzenia wspomnianych zasad odnosi się do sposobu czynienia użytku z prawa podmiotowego. Zasady współżycia społecznego nie mogą być natomiast traktowane jako sposób ukształtowania prawa - powstania, zmiany lub wygaśnięcia prawa przez zastosowanie art. 8. W myśl wyroku Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2012r. (II PK 105/2011, LexPolonica nr 4006922) orzekanie na podstawie art. 8 zawsze prowadzi do osłabienia zasady pewności prawa, które z formalnego punktu widzenia było legalnie zastosowane. Dlatego uwzględnienie konstrukcji nadużycia prawa z art. 8 jest możliwe zupełnie wyjątkowo ze względu na szczególnie istotne usprawiedliwienie etyczne, moralne lub obyczajowe, które powinno być uwzględnione w konkretnych okolicznościach sprawy (por. też wyroki Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2011r., II PK 254/2010, LexPolonica nr 3870737; z 21 stycznia 2011r., II PK 158/2010, LexPolonica nr 2627192 oraz Komentarz do art. 8 k.p., Krzysztof Rączka).

Tymczasem, w niniejszej sprawie brak jest takich przesłanek, stanowiących szczególnie istotne usprawiedliwienie etyczne, moralne lub obyczajowe, które powinny być uwzględnione w okolicznościach sprawy i które usprawiedliwiałyby zastosowanie tej wyjątkowej konstrukcji.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut powódki odnośnie tego, iż inni pracownicy pozwanej I. mieli niższy staż pracy niż ona bądź niższe kwalifikacje. Gdyby w prosty sposób porównywać sytuację powódki z innymi pracownikami, to należałoby ją porównać do pracowników Referatu, w którym pracowała powódka od 2010r. Wśród pracowników tego Referatu wszyscy pracownicy mieli długi staż pracy, natomiast odnośnie kwalifikacji większość z nich miała je takie jak powódka lub większe (wykształcenie prawnicze czy ekonomiczne I lub II stopnia). Niezasadnym byłoby porównywanie powódki do innych pracowników U. (...) w P. (z uwagi na inny rodzaj wykonywanej pracy) czy do pracowników całej pozwanej I. (choćby z uwagi na fakt, iż ustawodawca nakazywał kierować się m.in. kryterium miejsca zamieszkania pracownika, a powódka zamieszkuje w pobliżu P.).

Należy zauważyć jednak, iż w stosunek pracy powódki wygasł na mocy przepisów szczególnych. Nie mamy do czynienia ze zwykłym doborem pracowników do zwolnienia stosowanym przy wypowiedzeniu umów o pracę osób zajmujących takie same stanowisko. Aby podważyć decyzję pracodawcy o nieprzedstawieniu propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia, powódka, jak wskazano wyżej, powinna wykazać, że pracodawca naruszył zasady współżycia społecznego lub postąpił w sposób sprzeczny ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem swojego prawa.

Okolicznością taką mógłby być fakt, iż po wygaśnięciu stosunku pracy powódki, pracodawca, mimo deklarowanej chęci ograniczenia zatrudnienia w U. (...) w P., zatrudniłby pracownika na miejsce powódki, a instytucję wygaśnięcia stosunku pracy powódki faktycznie wykorzystałby tylko jako pretekst do „pozbycia się powódki”. Tak jednak w niniejszej sprawie nie było.

Po wygaśnięciu stosunku pracy powódki, na jej miejsce nie została zatrudniona żadna inna osoba.

Po wygaśnięciu stosunku pracy powódki z dniem 31 sierpnia 2017r., od dnia 1 września 2017r. R. (...) oraz W. (...) przez pewien czas liczył 3 osoby (razem z długotrwale nieobecną w pracy A. U. – 4): L. B., K. B. (2) i L. Z.. Z dniem 1 września 2017r. odeszła bowiem z Referatu, poza powódką, K. K., która pomimo otrzymania propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia, zrezygnowała z pracy w I. (...) w S.. Następnie nastąpiła likwidacja komórki kontroli w U. (...) w P. i od listopada 2017r. na miejsce K. K. z komórki kontroli przyszła K. C. (2). Stan taki trwał do końca 2017r., gdyż z końcem 2017r. K. C. (2) odeszła z U. (...) w P.. Od stycznia 2018r. na miejsce K. C. (2) do Referatu przyszła M. N. (obecnie S.) przesunięta z innej komórki w U. (...) w P.. M. N. (S.) od stycznia 2018r. przejęła etat K. C. (3), a wcześniej zatrudniona była na podstawie umowy o pracę na zastępstwo. Od marca 2018r. Referat został połączony z obsługą bezpośrednią, tworząc R. (...) oraz W. (...)( (...)). Po połączeniu obu komórek w nowym Referacie pracuje obecnie 7 osób, przy czym żadna nowa osoba nie została zatrudniona w U. (...) w P..

Zadania K. B. (1) w zakresie wymiany międzynarodowej w podatkach bezpośrednich od dnia 1 września 2017r. przejęła L. B.. Od listopada 2017r. część zadań w tym zakresie przejęła od L. B. K. C. (2). Kiedy odeszła K. C. (1) (od stycznia 2018r.), do wykonywania tych zadań zaczęła być przyuczana K. S., która obecnie odpowiada za wymianę międzynarodową. Wymianą międzynarodową w zakresie podatków pośrednich nadal zajmuje się K. B. (2). Zadania K. B. (1) z zakresu orzecznictwa zostały od 1 września 2017r. rozdzielone na dotychczasowych pracowników Referatu. Częścią orzecznictwa zajmuje się także L. B..

Wbrew zarzutom powódki, z informacji przedstawionej przez pozwaną Izbę wynika, że od dnia 1 marca 2017r. nie był prowadzony nabór nowych pracowników do U. (...) w P..

Reasumując, niezasadnym było twierdzenie, iż instytucję wygaśnięcia stosunku pracy wykorzystano jedynie jako pretekst do jej pozbycia się z (...) w P.. Pracodawca, oceniający dotychczasowy przebieg pracy powódki, miał konkretny powód, aby nie zaproponować K. B. (1) nowych warunków zatrudnienia (opisany już powyżej). Brak było zatem również podstaw do uznania, iż powódka została nierówno potraktowana w zatrudnieniu w porównaniu z pozostałymi pracownikami. Powódka podniosła przy tym jedynie zarzut naruszenia art. 11²k.p., stanowiącego, że pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Nie podniesiono zarzutu dyskryminacji poprzez naruszenie art. 11³k.p. Nie powołano, ani nie wykazano zresztą żadnej cechy osobistej powódki, która miałaby spowodować nieprzedstawienie jej propozycji. Powódka, jak wynika z zestawienia pracowników przedstawionego przez pozwaną Izbę (k. 210) nie była jedynym pracownikiem U. (...) w P., który w momencie wygaśnięcia stosunku pracy nie posiadał uprawnień emerytalnych. Takim pracownikiem była też P. P.. Należy zauważyć także, że powódka, z uwagi na swój wiek, nie korzystała nawet z ochrony przedemerytalnej, a o nieprzedstawieniu jej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia zadecydowały zastrzeżenia do jej pracy, a nie inne kwestie.

Powódka na pierwszej rozprawie w sprawie podniosła też zarzut, że inny pracownik jej Referatu J. K., pomimo tego, iż była członkiem Rady Nadzorczej spółki kapitałowej, otrzymała propozycję określającą nowe warunki zatrudnienia. Zastępca Dyrektora pozwanej I. – S. J. wytłumaczyła to w ten sposób, iż spółka, w której udziałowcem bądź członkiem organu jest J. K. jest spółką zajmującą się produkcją rolną, w związku z czym J. K. nie dotyczył zakaz wprowadzony ustawą z dnia 21 sierpnia 1997r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. W związku ze zmianami tej ustawy wprowadzonymi od dnia 1 marca 2017r., członkowie korpusu służby cywilnej zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej nie mogą być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego (art. 2 pkt 2b w zw. z art. 4 pkt 1 ww. ustawy). Nie mogą też prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności; nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego, a także pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (art. 2 pkt 2b w zw. z art. 4 pkt 6 ww. ustawy).

Z powyższego wynika, iż Zastępca Dyrektora pozwanej I., nie miała pełnej wiedzy odnośnie przepisów obowiązujących w tym zakresie, gdyż członkowie korpusu służby cywilnej zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej nie mogą być członkami Rady Nadzorczej każdej spółki kapitałowej, niezależnie od jej przedmiotu działalności. Jedynie prowadzenie działalności gospodarczej - wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej jest dozwolone dla członka korpusu służby cywilnej w świetle zacytowanych wyżej przepisów.

Niezależnie od powyższego, należy stwierdzić, iż po pierwsze: nie jest wiadomym Sądowi, jak kształtowała się wiedza pozwanej I. na temat członkostwa J. K. na moment składania pracownikom propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia. Po drugie: członkostwo J. K. w Radzie Nadzorczej spółki kapitałowej nie było przeszkodą w złożeniu jej przez pracodawcę propozycji zatrudnienia, gdyż po jej złożeniu mogła ona zadecydować o rezygnacji z funkcji w Radzie Nadzorczej (inaczej mogłaby się spotkać z odpowiedzialnością dyscyplinarną lub rozwiązaniem stosunku pracy bez wypowiedzenia) bądź zrezygnować z pracy w pozwanej Izbie i jak wynika z zeznań świadków L. B. i A. G. skorzystała z tej drugiej opcji (od 1 września 2017r. nie była już pracownikiem pozwanej I.). Po trzecie: zaproponowanie nowych warunków J. K., pełniącej funkcję w Radzie Nadzorczej spółki kapitałowej, nie zmienia do faktu, iż pracodawca miał do powódki uzasadnione zastrzeżenia i dlatego nie można przyjąć nieprawidłowości w niezaproponowaniu jej nowych warunków pracy. Nie ma też podstaw do przyjęcia, że jeżeli J. K. nie złożonoby propozycji zatrudnienia, czy taką propozycję złożonoby powódce.

Sąd ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w postaci: dokumentów (szczegółowo wymienionych w stanie faktycznym) i zeznań świadków L. B., A. G., A. C. (2) oraz przesłuchania Zastępcy Dyrektora pozwanej I. – S. J. w charakterze strony. Dowody te, z przyczyn omówionych wcześniej, uznano za wiarygodne, a zeznania powódki, pozostające w odosobnieniu od pozostałych dowodów, potraktowano z duża ostrożnością i uwzględniono je jedynie co do niespornych pomiędzy stronami faktów. Sąd nie odnalazł przyczyny tak odmiennego postrzegania faktów przez powódkę oraz pozostałe osoby przesłuchane w sprawie. Niemniej powódka, nie przedstawiła w sprawie żadnych dowodów (w tym przede wszystkim osobowych), aby podważyć relację bezpośredniej przełożonej i pozostałych świadków. Sąd nie znalazł tez żadnego powodu, dla którego współpracownicy powódki chcieli „pozbyć się powódki” z Urzędu Skarbowego w P., przekazując w Sądzie informację o nieprawdziwych faktach.

O kosztach procesu w pkt II wyroku Sąd orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu przewidzianą w art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Na koszty procesu pozwanej składało się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika - radcy prawnego, którego minimalna stawka na podstawie § 9 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265) wynosiła 180 zł.

1. (...),

2. (...),

3. (...),

4. (...).

22.03.2019 r.

IX P 523/17

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE