Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Bożena Szponar - Jarocka

Sędziowie: SA Sławomir Bagiński

SO del. Teresa Suchcicka (spr.)

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 czerwca 2017 r. w B.

sprawy z odwołania J. T. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy J. T. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 października 2016 r. sygn. akt V U 555/16

I.  oddala apelację,

II.  odstępuje od obciążania J. T. (1) kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego za II instancję.

SSO del. Teresa Suchcicka SSA Bożena Szponar - Jarocka SSA Sławomir Bagiński

sygn. akt III AUa 1110/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21.04.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wydaną na podstawie art.184 z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz.1227 ze zm.) w związku z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – odmówił przyznania J. T. (1) prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Organ rentowy stwierdził, że nie spełnia on warunków przewidzianych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r., bowiem na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w takich warunkach, a jedynie 12 lat i 10 miesięcy. Organ rentowy odmówił zaliczenia do tego okresu zatrudnienia od 3.04.1984 r. do 30.09.1986 r., gdyż zdaniem ZUS wnioskodawca pracował wówczas na stanowisku szynkarza, które nie zostało wymienione w zarządzeniu nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r.

W odwołaniu od tej decyzji J. T. (2) podniósł, że w szczególnych warunkach pracował także od 3.07.1984 r. do 30.06.1986 r. - był wówczas peklowaczem, co mogą potwierdzić byli współpracownicy.

Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 3 października 2016 r. oddalił odwołanie (pkt I) oraz zasądził od wnioskodawcy na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w B. 360 zł tytułem zwrot kosztów zastępstwa procesowego (pkt II).

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie J. T. (1) było niezasadne. Sąd odniósł się do treści art.184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń w związku z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. i podniósł, że ubezpieczonym mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 (60 lat), jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 wynoszący – dla mężczyzn 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 – (25 lat).

Sąd podkreślił, że bezspornym w sprawie było, że wnioskodawca urodził się (...) - do 31.07.2016 r. pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy. W dniu 29.02.2016 r. złożył wniosek o emeryturę, do którego dołączył oświadczenie dotyczące pracy w charakterze peklowacza od 3.07.84 r. do 30.09.1986 r. Organ rentowy nie uznał mu tego okresu, choć na podstawie świadectwa pracy w szczególnych warunkach z nieznanej daty uwzględnił pracę na stanowisku ubojowca (16.07.1975 r. – 31.03.1976 r.) i peklowacza (1.10.1986 r. – 31.12.1998 r.).

Sąd zważył, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie stanowiskiem świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W sytuacji braku wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę, Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach 1 lub 2 do rozporządzenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 4.11.2008r., III AUa 3113/08, Lex nr 552003). Z drugiej strony posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych nie wiąże organu rentowego i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z § 2 i 4 Rozporządzenia. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Świadectwo pracy traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c.- stanowi ono dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 maja 2004r., III UK 31/04, OSNP z 2005/1/13 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008r., III AUa 795/08, OSAB 2008/4/60).

Dalej Sąd podniósł, że z wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego (Działu X pkt 8) wynika, że do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego zaliczono prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt. Minister Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej 31.03.1988 r. wydał zarządzenie nr 16 w sprawie wykazu stanowisk, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz.Urz. M.R.i R.W. 1988.2.4). Za prace w rolnictwie, przemyśle rolno – spożywczym uznał prace m.in. na stanowiskach: ubojowca, peklowacza, wykrawacza mięsa w wykrawalni, przy peklowaniu w piwnicy. Sąd podkreślił, że zarządzenie to nie obowiązuje już od 2001 roku. Zdaniem Sądu I instancji minister dokonał rozszerzenia znaczenia terminu „Prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt (peklowaniu)”. Uznał też, że Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 26.09.2007r. ( (...) 206/07) przypomniał, że w zakresie badania konstytucyjność aktów niższego rzędu niż ustawa sędziowie zachowują samodzielność ostatecznej decyzji o stosowaniu prawa i nie muszą występować do Trybunału Konstytucyjnego o rozstrzygnięcie wątpliwości w tym zakresie. Gdyby zarządzenie nr 16 nadal obowiązywało Sąd Okręgowy uznałby je za niezgodne z rozporządzeniem z 7.02.1983r. i odmówił jego zastosowania, gdyż Minister Rolnictwa nadał słowu „bezpośrednio” znaczenie nieznane językowi polskiemu. „Bezpośrednio” znaczy bowiem bez pośrednika, bardzo blisko (w przestrzeni), następowanie po czymś lub kimś, krótko przed czymś lub kimś. W przypadku uboju zwierząt „bezpośrednio” dotyczy momentu poprzedzającego pozbawienie życia zwierzęcia, ubój oraz czas po uboju. Peklowanie jest procesem stosowanym w przemyśle mięsnym oraz gospodarstwach domowych, polegającym na poddaniu mięsa działaniu solanki lub mieszanki peklującej.

Sąd ustalił, że wnioskodawca jako peklowacz wstrzykiwał solankę w mięso - tusza do peklowania trafiała 2 – 3 dni po uboju. Musiała być chłodna. Ubój był na piętrze, a peklownia na parterze. Na podstawie wyjaśnień wnioskodawcy Sąd uznał, iż peklował w sposób nastrzykowy, a w gospodarstwach domowych stosuje się przede wszystkim peklowanie zalewowe.

Zdaniem Sądu, pomiędzy ubojem a peklowaniem nie było żadnego związku czasowego. Poza tym nawet według zarządzenia Ministra Rolnictwa nie każde peklowanie było pracą w szczególnych warunkach. Było nią tylko peklowanie w piwnicy, a nie na wyższej kondygnacji. Sąd uznał wyjaśnienia wnioskodawcy za wiarygodne jeśli chodzi o charakter pracy na stanowisku peklowacza. Z tego względu oddalił wniosek o przesłuchanie zawnioskowanych świadków jako zbędny.

Sąd dalej zważył, że prawo do wcześniejszej emerytury jest przywilejem. Rozporządzenie z 7.03.1983 r. zawiera bardzo obszerny wykaz prac w szczególnych warunkach. Ze względu na opisowy charakter mogły one być wykonywane na różnych stanowiskach. W przeszłości ubojem zajmował się rzeźnik, a masarz wyrobem wędlin. Według Sądu ubojowiec jest synonimem rzeźnika.Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10.02.2012 r. (II UK 12/11 OSNP 2013/1-2/18) uznał, że praca przy uboju zwierząt obejmuje również czynności przygotowawcze i późniejsze związane z rozbiorem mięsa. Według wnioskodawcy w przeszłości tusza była rąbana tasakami a obecnie do porcjowania używa się piły elektrycznej. Jako peklowacz przygotowywał solankę a następnie wstrzykiwał w mięso. Czynności te nie miały związku nie tylko z ubojem, ale także rozbiorem tuszy.

Zakłady mięsne są fabryką, w której przerabia się mięso. Produktem końcowym jest mięso surowe, wędliny, podroby albo konserwy. Produkcja ma charakter taśmowy. Nie sposób uznać, że każdy pracownik mający do czynienia z surowcem w postaci mięsa pracował w szczególnych warunkach.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał odwołanie za niezasadne i oddalił je na mocy art.477 ¹⁴ § 1 k.p.c.O kosztach zastępstwa procesowego orzekł na mocy art.99 k.p.c. i § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł J. T. (2). Skarżąc wyrok w całości zarzucił:

1. Istotne uchybienia procesowe, mające wpływ na wynik sprawy poprzez naruszenie zasady prawdy obiektywnej, brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, oraz brak logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi w sprawie dowodami z dokumentów i oparcia wyrokowania na subiektywnych, krzywdzących wnioskodawcę ocenach sądu, a mianowicie:

a) naruszenie przepisów prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 244 k.p.c. i 245 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej i zgodnej z zasadami logiki, i doświadczenia życiowego analizy prawnej i merytorycznej dokumentów w aktach osobowych wnioskodawcę i kwestionowania rangi dowodowej świadectw wykonywania pracy przez wnioskodawcę w warunkach szczególnych, wydanych przez pracodawcę;

b) naruszenie przepisów prawa procesowego art. 227 k.p.c. w zw. z art. 473 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie zeznań świadków, których zeznania miały istotne znaczenie w sprawie, przez co sąd odmówił wnioskodawcy prawa do udowodnienia pracy w warunkach szczególnych i nie wyjaśnił wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy;

c) naruszenie przepisów prawa procesowego art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez nie powołanie przez sąd dowodu z biegłego sądowego przy wątpliwościach sądu co do stanowiska peklowacza, których usunięcie wymagałoby posiadania wiadomości specjalnych i uzasadniałoby sięgnięcie po taki dowód w sytuacji, gdy sąd nie posłużył się w tym zakresie interpretacją Sądu Najwyższego, jak i regulacjami załącznika Nr, 1 Działu X, poz. 8 pkt. 5 zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach (Dz.U. MR i GŻ Nr 3, poz.7);

d) naruszenie przepisów prawa procesowego art. 477 k.p.c. - poprzez oddalenie odwołania oraz art. 2 Konstytucji RP - zasady sprawiedliwości społecznej i w związku z tym nie nabył prawa do emerytury od dnia zgłoszenia wniosku emerytalnego. Skarżący zarzucił też naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i błędne zastosowanie, a w szczególności art. 32 ust.1 i 2 oraz art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) i w zw. z przepisami wykazu A, Działu X, poz.8 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze oraz załącznika Nr, 1 Działu X, poz. 8 pkt. 5 zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach (Dz. U. MR i GŻ Nr 3, poz.7) przez przyjęcie, że wnioskodawca nie pracował w warunkach szczególnych w okresie od dnia 3 lipca 1984 roku do dnia 30 września 1986 r.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wnosił o:

I. uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia - przy uwzględnieniu zasądzenia od pozwanego na rzecz odwołującego się kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych.

ewentualnie o:

II. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 21 kwietnia 2016 r. - doliczenie do stażu emerytalnego wnioskodawcy okresów pracy w warunkach szczególnych od 3 lipca 1984 r. do dnia 30 września 1986 r. i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury od dnia zgłoszenia wniosku emerytalnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd Apelacyjny ustalenia te podziela i przyjmuje za własne, co powoduje, że nie zachodzi potrzeba ich szczegółowego powtarzania.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do ustalenia, czy wnioskodawca spełnia warunki uprawniające go do uzyskania emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 887) w zw. z treścią § 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), a w szczególności czy legitymuje się on wymaganym co najmniej 15 - letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Na mocy art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, a zatem na dzień 1 stycznia 1999 r. osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn (pkt 1) oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, czyli okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn (pkt 2). Nadto, w myśl art. 184 ust. 2 tej ustawy, emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, a zatem przepisów powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z dyspozycją § 1 ust. 1 tego rozporządzenia, przepisy tego aktu stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 r. Nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008 r. Nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 r. Nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08). Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Koncentracja uwagi Sądu Okręgowego dotyczyła tylko jedynej spornej w sprawie przesłanki nabycia prawa do emerytury, a zatem tego czy wnioskodawca posiadał przed dnem 1 stycznia 1999 r. 15 – letni staż pracy staż pracy w warunkach szczególnych. Przypomnieć należy, że tylko okres pracy do dnia 31 grudnia 1998 r., zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.,), może być uwzględniony do stażu pracy, uprawniającego do otrzymania wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie jak to wyżej wspomniano nie budziło wątpliwości Sądu Okręgowego spełnienie przez wnioskodawcę kryterium wieku emerytalnego 60 lat, ani przesłanki 25 lat ogólnego stażu. Spornym zatem było jedynie spełnienie przez ubezpieczonego minimalnego 15-letniego pracy w warunkach szczególnych, przy czym zauważyć należy, że organ rentowy zaliczył wnioskodawcy okres 12 lat, 10 miesięcy i 17 dni.

Okresem spornym pozostał okres od 3.07.84 r. do 30.09.1986 r. w charakterze peklowacza w Przedsiębiorstwie (...) w B.. Wbrew zarzutom apelacji prawidłowo Sąd Okręgowy nie zaliczył spornego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych. Wbrew zarzutom apelacji wobec jednoznacznych twierdzeń wnioskodawcy, że w spornym okresie wykonywał czynności peklowacza nie było potrzeby ani słuchania świadków na te okoliczność, ani tym bardziej dopuszczania dowodu z opinii biegłego. W sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze) nie wymaga wiadomości specjalnych uzasadniających prowadzenie dowodu z opinii biegłego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. (II UKN 446/99, OSNAPiUS 2001/18 poz. 562). W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy mógł dokonać samodzielnych ustaleń faktycznych co do charakteru pracy wnioskodawcy, bez potrzeby opierania się na opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. W niniejszej sprawie należało ustalić, czy praca wnioskodawcy na stanowisku peklowacza biorąc pod uwagę jej charakter, mogła zostać uznana za pracę wymienioną w wykazie - załącznik A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd Apelacyjny podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 11 sierpnia 2016 r. ( II UK 319/15 publ. LEX nr 2113368) stanowiący, że w pkt 8 działu X załącznika A do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) nie chodzi wyłącznie o sam ubój zwierząt, ale również o inne czynności bezpośrednio z nim związane, wykonywane, zarówno przed ubojem, jak i po jego dokonaniu, jednak za "prace bezpośrednio przy uboju zwierząt" nie mogą być uznane czynności związane z produkcją i wytwarzaniem wędlin, tzn. prace masarskie, ich bowiem związek z ubojem zwierząt jest zbyt odległy. Podobnie należy ocenić prace wykonywane przez peklowacza, który w istocie zajmuje się utrwalaniem mięsa mieszaniną soli kuchennej, saletry, kwasu askorbinowego i przypraw (peklowaniem). Charakter tych prac, nie pozwala na ich traktowanie jako "prac bezpośrednio przy uboju zwierząt".

Nie jest więc uzasadniony zarzut apelacji naruszenia prawa materialnego. Analizując ocenę kwestionowanego okresu zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie na stanowisku peklowacza i jego niezaliczenie do pracy w szczególnych warunkach, należy podzielić stanowisko Sądu Okręgowego, który trafnie uznał, że dla przyjęcia iż praca jest wykonywana w szczególnych warunkach musi być ona zgodna z rodzajem lub stanowiskiem pracy wymienionym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Stanowisko peklowacza jest co prawda ujęte w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1986 r., niemniej w utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że wykazy resortowe wydane na podstawie § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. mają charakter informacyjny, techniczno - porządkujący, uściślający oraz mogą mieć znaczenie w sferze dowodowej, stanowiąc podstawę domniemania faktycznego. Przepisy § 1 ust. 2 i 3 tego rozporządzenia Rady Ministrów zobowiązujące ministrów, kierowników urzędów centralnych i centralne związki spółdzielcze do ustalenia wykazów stanowisk pracy w podległych im zakładach, nie dotyczą materii regulowanej art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach (wieku emerytalnego, rodzajów i stanowisk pracy oraz warunków przechodzenia na emeryturę), stanowiąc jedynie dyrektywę dla organów zwierzchnich lub nadzorujących zakłady pracy do prowadzenia wykazów stanowisk pracy wymienionych w załączniku do rozporządzenia. Upoważnienie to obejmowało tylko ustalenie (w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych) w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach i nie przewidywało możliwości wykroczenia poza wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach wymienione w załączniku do rozporządzenia. Określone skutki prawne wykonywania takich prac nie są bowiem wskazywane przez to zarządzenie, lecz stanowi o nich ustawa i utrzymane jej przepisami w mocy rozporządzenie Rady Ministrów. Stanowisko peklowacza, na którym pracował wnioskodawca, zostało ujęte wyłącznie w zarządzeniu Ministra, a nie przewidziano go w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

W orzecznictwie wyrażono pogląd, według którego w pkt 8 działu X załącznika A do rozporządzenia nie chodzi wyłącznie o sam ubój zwierząt, ale również o inne czynności bezpośrednio z nim związane, wykonywane, zarówno przed ubojem, jak i po jego dokonaniu, jednak za "prace bezpośrednio przy uboju zwierząt" nie mogą być uznane czynności związane z produkcją i wytwarzaniem wędlin, tzn. prace masarskie, ich bowiem związek z ubojem zwierząt jest zbyt odległy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r., II UK 125/11, OSNP 2013 nr 1-2, poz. 18 i z dnia 6 sierpnia 2013 r., II UK 9/13, niepubl.). Podobnie należy ocenić prace wykonywane przez peklowacza, który w istocie zajmuje się utrwalaniem mięsa mieszaniną soli kuchennej, saletry, kwasu askorbinowego i przypraw (peklowaniem). Charakter tych prac, nie pozwala - zdaniem Sądu Najwyższego - na ich traktowanie jako "prac bezpośrednio przy uboju zwierząt" (por. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2014 r., I UK 335/13 – niepublikowany, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2014 r. III AUa 2291/13).

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako bezzasadną.

Sąd Apelacyjny na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążenia ubezpieczonego kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego w postępowaniu apelacyjnym, uznając, że rodzaj sprawy o prawo do emerytury ubezpieczonego wyczerpują przesłanki do zastosowania tego przepisu.

SSA Sławomir Bagiński SSA Bożena Szponar-Jarocka SSO del. Teresa Suchcicka