Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 czerwca 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił E. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzja została wydana na podstawie art.12, art.14, art.57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony E. S. podał, iż wskutek pobicia doznał uszkodzenia ciała powyżej 7 dni i poważnego uszczerbku na zdrowiu, utracił również pracę. Rokowania na powrót do pracy i poprawę zdrowia nie są dobre, gdyż jest coraz starszy i coraz gorzej znosi konsekwencje utraty zdrowia.

W ocenie ubezpieczonego jest osobą częściowo niezdolną do pracy, spełnia również pozostałe warunki do przyznania renty – co do okresów ubezpieczenia oraz daty powstania niezdolności do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony E. S. urodził się (...). Ubezpieczony ma wykształcenie średnie, jest technikiem kolejowym.

Ubezpieczony pracował jako pracownik hali sprzedaży w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., jako zastępca kierownika oddziału, a ostatnio – do 31 stycznia 2017 roku jako magazynier – kierowca wózka widłowego w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością we W..

(świadectwa pracy – k.6-9 akt ZUS)

W okresie od 6 stycznia 2017 roku do 6 lipca 2017 roku ubezpieczony był niezdolny do pracy z powodu choroby.

W dniu 22 maja 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o świadczenie rehabilitacyjne, po rozpoznaniu którego decyzją z dnia 27 lipca 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu prawa do tego świadczenia.

(decyzja – akta ZUS)

W dniu 19 kwietnia 2018 roku ubezpieczony złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek – 1 akt ZUS)

Okres ubezpieczenia w 10-leciu przed złożeniem wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy wynosi 9 lat 1 miesiąc i 12 dni.

(karta przebiegu zatrudnienia – k.78 akt ZUS)

Orzeczeniem z dnia 22 maja 2018 roku lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczonym nie jest niezdolny do pracy.

Po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonego komisja lekarska ZUS również nie stwierdziła niezdolności do pracy.

(orzeczenia – k.75, k.76 akt ZUS)

Ubezpieczony po pobiciu w dniu 2 sierpnia 2015 roku był hospitalizowany i rozpoznano wówczas stan po urazie głowy ze wstrząśnieniem mózgu i odcinka lędźwiowego kręgosłupa. CT kręgosłupa ujawniło złamanie wyrostka poprzecznego L1. Z powodu nasilających się dolegliwości ubezpieczony został skierowany za zabieg operacyjny, na który ubezpieczony nie wyraził zgody.

Obecnie u ubezpieczonego rozpoznano zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne odcinka lędźwiowo – krzyżowego kręgosłupa bez istotnych deficytów neurologicznych, przebyty uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu, złamanie wyrostka poprzecznego kręgu L1 w wywiadzie.

Stwierdzone u ubezpieczonego w badaniu neurologicznym naruszenie sprawności organizmu nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy.

(opinia biegłego neurologa – k.22-24)

Nadto u ubezpieczonego rozpoznano wadę wrodzoną pod postacią niezrośnięcia łuku kręgu L5 z okresowym zespołem bólowym, przebyte wygojone złamanie wyrostka poprzecznego prawego kręgu L1, wielopoziomowe zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego z zespołem bólowym z dobrze zachowaną ruchomością kolumny kręgosłupa, bez zaników mięśniowych kończyn dolnych.

Rzeczywiste dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego promieniujące do prawej kończyny dolnej pochodzą z poziomu kręgosłupa L5-S1, z powodu obustronnego zawężenia kanału międzykręgowego przez przepuklinę jądra miażdżystego oraz wewnątrzkanałowym uciskiem prawego korzenia S1. Dodatkowe dolegliwości może powodować nieco mniejsza przepuklina jądra miażdżystego L4-5 i wada wrodzona pod postacią niespojenia łuku kręgu L5.

Schorzenia ortopedycznie na które cierpi ubezpieczony nie upośledzają czynności narządów ruchu w stopniu dającym postawę do orzekania o długotrwałej nieobecności do pracy i mogą być leczone w okresach zaostrzenia w ramach zwolnień lekarskich.

(opinia biegłego ortopedy specjalisty rehabilitacji – k.37-40, k.75)

Ubezpieczony jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu schorzeń narządów ruchu i schorzeń neurologicznych (symbol 05-R i 10-N)

Orzeczenie zostało wydane na okres do 30 kwietnia 2020 roku.

Ubezpieczony wymaga odpowiedniego zatrudnienia w warunkach pracy chronionej, z ograniczeniem ciężkiej pracy fizycznej, dźwigania, pracy na wysokości, pracy w wymuszonej pozycji kręgosłupa, długotrwałego chodzenia lub stania.

(orzeczenie – k.25)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów, których strony nie kwestionowały.

W toku postępowania ubezpieczony zakwestionował opinię komisji lekarskiej ZUS którą stwierdzono, że nie jest niezdolny do pracy.

Celem weryfikacji stanowiska ubezpieczonego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych neurologa oraz ortopedy specjalisty rehabilitacji.

W ocenie Sądu brak jest podstaw by kwestionować powyższe opinie, są one rzetelne, a wynikające z nich wnioski logiczne i prawidłowo uzasadnione. Opinie nie zawierają braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Opinie zostały wydane po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego i analizie dokumentacji medycznej (także aktualnej).

Żadna ze stron postepowania nie składała zastrzeżeń do opinii biegłej neurolog.

Biegła z zakresu ortopedii odniosła się do zastrzeżeń do opinii i wyjaśniła, iż w okresie 3 lat od złamania prawego wyrostka poprzecznego kręgu L1 doszło do wygojenia złamania. Biegła wskazała, iż złamany wyrostek poprzeczny mógł zrosnąć się (kość zrasta się w okresie 4-6 tygodni) bądź stanowi wolny fragment wśród tkanek miękkich, co pozostaje bez znaczenia dla funkcjonowania organizmu i orzekania o niezdolności do pracy.

Po złożeniu opinii uzupełniającej przez biegłą z zakresu ortopedii strony nie zgłaszały dalszych wniosków dowodowych.

Należy zauważyć, iż dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą, więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art.217§1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 II CR 817/73 niepublikowany).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.57 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach ubezpieczenia (…), albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Warunki wskazane w art.57 ww. ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Na wstępie rozważań należy przypomnieć, iż postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter kontrolny, służy badaniu prawidłowości decyzji organu rentowego i nie może polegać na zastępowaniu tego organu w wydawaniu decyzji ustalających świadczenie z ubezpieczeń społecznych. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia sąd ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 maja 2004 roku, II UK 395/03 oraz z dnia 7 lutego 2006 roku, I UK 154/05). Stąd też postępowanie dowodowe przed sądem w sprawie o świadczenie uzależnione od niezdolności ubezpieczonego do pracy powinno zmierzać do ustalenia, czy w dacie orzekania przez organ rentowy po stronie ubezpieczonego występowały w tym zakresie wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonego E. S. pod kątem jego zdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.12 ww. ustawy osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (czyli naruszenie sprawności organizmu) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy).

Naruszenie sprawności organizmu jest stopniowalne w kontekście jego skutków, to jest utraty w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (częściowa niezdolność do pracy – art.12 ust.3 ww. ustawy) oraz utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy (całkowita niezdolność do pracy – art.12 ust.2 ww. ustawy).

Utrata zdolności do pracy zarobkowej oznacza obiektywne pozbawienie danej osoby możliwości zarobkowania. Naruszenie sprawności organizmu jest oceniane pod kątem możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji (art.13 ust.1 punkt 1 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej, jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko, jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych.

W niniejszym postępowaniu należało zatem ustalić, czy ubezpieczony jest zdolny do wykonywania pracy w dotychczasowym pełnym zakresie, czy jego kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie.

O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, ale ocena czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami.

Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy. Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (w swoim zawodzie, bez przekwalifikowania lub gdy rokowanie, co do przekwalifikowania jest pozytywne).

Należy także wskazać, iż na pojęcie kwalifikacji zawodowych składają się posiadana (rzeczywista) wiedza i umiejętności (wyuczone i faktycznie nabyte, wykorzystywane, jak i dotychczas niewykorzystywane). Przy stosowaniu art.12 ww. ustawy konieczne jest dokonanie indywidualnej oceny rzeczywistych umiejętności i kompetencji z uwzględnieniem jednostkowej sytuacji pracownika na rynku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2016 r. III UK 120/15, Legalis nr 1472796). Ocena taka została dokonana na podstawie stosownych ustaleń w opiniach biegłych.

Z ustaleń Sądu wynika, iż ubezpieczony cierpi z powodu dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego promieniujących do prawej kończyny dolnej pochodzących z poziomu kręgosłupa L5-S1, z powodu obustronnego zawężenia kanału międzykręgowego przez przepuklinę jądra miażdżystego oraz wewnątrzkanałowym uciskiem prawego korzenia S1. Dodatkowe dolegliwości może powodować nieco mniejsza przepuklina jądra miażdżystego L4-5 i wada wrodzona pod postacią niespojenia łuku kręgu L5. Nadto u ubezpieczonego rozpoznano wadę wrodzoną pod postacią niezrośnięcia łuku kręgu L5 z okresowym zespołem bólowym, przebyte wygojone złamanie wyrostka poprzecznego prawego kręgu L1.

Schorzenia te nie powodują częściowej niezdolności do pracy zarobkowej zgodnie z poziomem kwalifikacji i wykształcenia ubezpieczonego.

W okresie nasilenia dolegliwości powstałych na tle ww. schorzeń ubezpieczony może być leczony w ramach zwolnień lekarskich.

Z ustaleń Sądu wynika, że ubezpieczony mimo stwierdzonych u niego schorzeń jest zdolny do wykonywania pracy zarobkowej, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i wykształceniem. Ubezpieczony ma wykształcenie średnie, pracował jako pracownik hali sprzedaży, magazynier – operator wózka widłowego.

Ubezpieczony jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu chorób narządów ruchu oraz układu nerwowego. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na okres od 30 kwietnia 2020 roku. Niemniej jednak odnosząc się do powyższego orzeczenia należy wskazać, że zgodnie z treścią art.2 punkt 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz.511 ze zm.) niepełnosprawności - oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art.4 ust. 2 ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Pojęcie niepełnosprawności jest pojęciem szerszym niż pojęcie niezdolności do pracy w rozumieniu ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obejmuje swym zakresem niezdolność do wykonywania zatrudnienia, co znajduje wyraz w określeniu osoby niepełnosprawnej jako tej, która uzyskała orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, na podstawie odrębnych przepisów. W konsekwencji więc, każda osoba niezdolna do pracy jest osobą niepełnosprawną, choć nie każda osoba niepełnosprawna jest osobą niezdolną do pracy. Na gruncie obowiązującego prawa nie ma podstaw do utożsamiania niepełnosprawności i niezdolności do pracy i negowania istniejących między nimi różnic. Różnice występują zarówno w płaszczyźnie definicyjnej, jak i w zakresie orzekania o niepełnosprawności i niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2003 roku, II UK 386/02, Lex 107174). W uzasadnieniu cytowanego wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż że nie w każdym przypadku niepełnosprawność w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej pokrywa się z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych. Po pierwsze ustawa o rehabilitacji zawodowej (…) wiąże zaliczenie do stopnia niepełnosprawności ze zdolnością do wykonywania zatrudnienia, a nie z niezdolnością do pracy w rozumieniu przepisów rentowych. Po drugie niepełnosprawność oznacza nie tylko naruszenie sprawności organizmu, ale również utrudnienie, ograniczenie bądź niemożliwość wypełniania ról społecznych jako elementu uczestnictwa w życiu społecznym. Gdyby ustawodawca chciał utożsamiać niezdolność do pracy i niepełnosprawność to po pierwsze nie ustanowiłby dwóch odrębnych trybów ustalania tych kwestii, a w sytuacji istnienia dwóch trybów, wprowadziłby ewentualną zależność obu ustaleń. Tymczasem zależność taka wynika z art.5 ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i dotyczy wyłącznie orzeczeń lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS ustalających niezdolność do pracy.

Reasumując w ocenie Sądu Okręgowego decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest prawidłowa, co skutkuje odwołaniem odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c.

W toku postępowania ubezpieczony był reprezentowana przez adwokata ustanowionego z urzędu. Pełnomocnik ubezpieczonego złożyła wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej oświadczając, iż koszty te nie zostały opłacone ani w całości ani w części.

Zgodnie z treścią 29 ust.1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze (tekst jednolity Dz.U. z 2018 roku, poz.1148) koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa.

Wysokość kosztów nieopłaconej pomocy prawnej określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2019 roku, poz.18). Zgodnie z treścią §15 ust.2 tego rozporządzenia wysokość wynagrodzenia pełnomocnika ubezpieczonego wynosi 90 zł. Wynagrodzenie, stosownie do treści §4 ust.3 podlega podwyższeniu o kwotę podatku VAT, która wynosi 23% (art.146 a punkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz.2174).

Wobec powyższego Sąd przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Łodzi adw. A. B. - B. kwotę 110,70 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ubezpieczonego.

2 maja 2019 roku