Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: staż. Agnieszka Sobolczyk

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K. (1) i M. K. (2)

przeciwko Towarzystwu (...) S.A.
w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. K. (1) kwotę:

a)  65 550,00 zł (sześćdziesiąt pięć tysięcy pięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 21 lipca 2018 roku do dnia zapłaty,

b)  45 000,00 zł (czterdzieści pięć tysięcy złotych) tytułem odszkodowania, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 lipca 2018 roku do dnia zapłaty,

c)  2 361,18 zł (dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt jeden złotych 18/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

2.  oddala powództwo M. K. (1) w pozostałej części;

3.  ściąga z roszczenia zasądzonego powodowi M. K. (1) w pkt 1 a wyroku na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1 746,72 zł (jeden tysiąc siedemset czterdzieści sześć złotych 72/100) tytułem części brakującej opłaty stosunkowej;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 5 531,28 zł (pięć tysięcy pięćset trzydzieści jeden złotych 28/100) tytułem części brakującej opłaty stosunkowej;

5.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. K. (2) kwotę:

a)  65 950,00 zł (sześćdziesiąt pięć tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 21 lipca 2018 roku do dnia zapłaty,

b)  30 000,00 zł (trzydzieści tysięcy złotych) tytułem odszkodowania,
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 lipca 2018 roku do dnia zapłaty,

c)  1 360,91 zł (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt złotych 91/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

6.  oddala powództwo M. K. (2) w pozostałej części;

7.  ściąga z roszczenia zasądzonego powodowi M. K. (2) w pkt 5 a wyroku na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2 481,32 zł (dwa tysiące czterysta osiemdziesiąt jeden złotych 32/100) tytułem części brakującej opłaty stosunkowej;

8.  nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4 816,68 zł (cztery tysiące osiemset szesnaście złotych 68/100) tytułem części brakującej opłaty stosunkowej.

Sygn. akt I C 407/18

UZASADNIENIE

M. K. (1) wniósł o zasądzenie od Towarzystwa (...)
i (...) S.A. w W. kwoty 85 550,00 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią żony, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2018 r. do dnia zapłaty, a także kwoty 60 000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się jego sytuacji życiowej, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2018 r. do dnia zapłaty. Oprócz tego wniósł
o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej spółki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

M. K. (2) wniósł o zasądzenie od Towarzystwa (...)
i (...) S.A. w W. kwoty 85 950,00 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią matki, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2018 r. do dnia zapłaty, a także kwoty 60 000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się jego sytuacji życiowej, z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2018 r. do dnia zapłaty. Oprócz tego wniósł
o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej spółki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Pozwana spółka nie uznała powództw i wniosła o ich oddalenie oraz
o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 29 stycznia 2018 r. w miejscowości S., kierujący samochodem marki R. (...) o nr rej. (...), po ominięciu wysepki spowalniającej, stracił panowanie nad pojazdem, przy czym zjechał
na przeciwległy pas jezdni i uderzył czołowo w jadący prawidłowo z przeciwnego kierunku ruchu samochód ciężarowy marki M. (...) o nr rej. (...), którym kierował A. S.. W wyniku zderzenia śmierć na miejscu ponieśli poruszający się samochodem R. (...): kierujący W. M. oraz pasażera A. K.. Postępowanie w sprawie zaistniałego wypadku drogowego zostało umorzone postanowieniem Prokuratury Rejonowej
w P. z dnia 28 maja 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. akt PRDs.76.2018, (dowód: pismo - k. 13; postanowienie - k. 14 - 16; zdjęcia - k. 17 - 18) .

Samochód, którym poruszał się sprawca wypadku, w chwili zdarzenia był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanej spółce, (bezsporne) .

M. K. (1) był mężem A. K., a M. K. (2) jej synem, (dowód: odpisy skrócone aktów stanu cywilnego - k. 19 - 20) .

Wypadek A. K. został zakwalifikowany jako wypadek przy pracy. W związku z tym M. K. (3) z ubezpieczenia społecznego otrzymał kwotę 91 830,00 zł tytułem jednorazowego odszkodowania, (dowód: zeznania powoda M. K. (1) - k. 299 - 299 verte i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:34:30 do 00:58:45 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 196 verte - 197 verte i nagraniem rozprawy z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - kopertę - k. 310, minuta od 00:15:02 do 00:50:17; odpis protokół - k. 214 - 216; pismo ZUS - k. 219) .

Pismem z dnia 19 czerwca 2018 r. pełnomocnik powodów wystąpił
do pozwanej spółki o wypłatę kwoty po 200 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia
i kwoty po 100 000,00 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej. Decyzją z dnia 20 lipca 2018 r. pozwana spółka przyznała M. K. (2) kwotę 34 050,00 zł tytułem zadośćuczynienia i odmówiła wypłaty żądanych kwot w pozostałej części. Decyzją z dnia 20 lipca 2018 r. pozwana spółka przyznała M. K. (3) kwotę 34 450,00 zł tytułem zadośćuczynienia i odmówiła wypłaty żądanych kwot w pozostałej części, (dowód: pismo - k. 126 - 130; decyzje - k. 131 - 134) .

A. K. w chwili śmierci miała 37 lat. Mieszkała razem z mężem
i dzieckiem we własnym domu, wybudowanym przy wykorzystaniu kredytu hipotecznego w wysokości 182 444,44 zł. Pracowała w firmie (...)
na stanowisku zastępcy kierownika sklepu. Wcześniej pracowała w firmie (...). Lubiła swoją pracę, chciała się rozwijać, zostać kierownikiem regionu. Miała wyższe wykształcenie. W 2017 r. osiągnęła dochód w wysokości 46 580,12 zł. Jej wynagrodzenie na przełomie lat 2016 - 2018 kształtowało się różnie
w poszczególnych miesiącach: w 2016 r. wynosiło od 1 252,48 zł do 5 939,57 zł,
w 2017 r. - od 2 047,28 zł do 4 971,15 zł, a w 2018 r.- 3 623,87 zł, (dowód: zeznania powoda M. K. (1) - k. 299 - 299 verte i nagranie z dnia
29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:34:30 do 00:58:45
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 196 verte - 197 verte i nagraniem rozprawy z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - kopertę - k. 310, minuta od 00:15:02 do 00:50:17; informacja banku - k. 122; PIT - k. 123 - 125 verte; zaświadczenia o zarobkach - k. 210 - 213) .

M. K. (2) w chwili śmierci matki był uczniem gimnazjum. Od wielu lat choruje na chorobę L. - C.. W związku z tym kilkanaście razy przebywał w szpitalu. Ma kamicę nerkową, problemy z sercem i stawami. W czasie zaostrzenia choroby jest osłabiony, gorączkuje, ma silne bóle brzucha. Przechodził sterydoterapię, leczenie specjalnym mlekiem i leczenie biologiczne. Obecnie przechodzi kolejne leczenie biologiczne. Od września 2019 r. będzie kolejny raz przechodził leczenie szpitalne. W dniu 26 lipca 2016 r. zaliczono
go do osób niepełnosprawnych. Od 1 września będzie uczęszczał do drugiej klasy liceum ogólnokształcącego. W szkole bywa senny, z powodu choroby opuszcza dużo godzin lekcyjnych. Pragnie w przyszłości studiować. Koszt jego lekoterapii wynosi około 200,00 zł miesięcznie. Do tych kosztów dochodzą również koszty wizyt lekarskich - około 150,00 zł co miesiąc lub co trzy miesiące. W czasie nawrotów choroby M. K. (2) miał zaleconą dietę lekkostrawną, picie nutridrinków i całkowity zakaz ćwiczeń fizycznych. W 2019 r. zaobserwowano
u niego zaostrzenie choroby, w związku z tym siedem razy przebywał na leczeniu szpitalnym w Instytucie Centrum (...) w Ł.. Po ostatniej wizycie w instytucie wypisano go w stanie ogólnym dobrym, z zaleceniem opieki ambulatoryjnej. W okresie od marca 2018 r. do kwietnia 2018 r. otrzymywał rentę rodzinną w wysokości 1 138,26 zł miesięcznie; w okresie od maja 2018 r.
do czerwca 2018 r. - w wysokości 1 161,76 zł miesięcznie; w okresie od lipca 2018 r. do sierpnia 2018 r. - w wysokości 1 674,34 zł miesięcznie, a w okresie
od września 2018 r. do lutego 2019 r. - w wysokości 1 697,84 zł miesięcznie.
W chwili obecnej M. K. (2) otrzymuje rentę rodzinną w wysokości 1 754,84 zł miesięcznie. Za okres od 1 marca 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. otrzymał także rentę wypadkową w wysokości łącznej 2 191,32 zł. (dowód: zeznania powoda M. K. (2) - k. 298 verte - 299 i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:16:59 do 00:33:00; zeznania powoda M. K. (1) - k. 299 - 299 verte i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:34:30 do 00:58:45 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 196 verte - 197 verte i nagraniem rozprawy z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - kopertę - k. 310, minuta od 00:15:02 do 00:50:17; decyzje ZUS - k. 220 - 229 verte; łączna opinia biegłej psycholog A. B. i biegłego lekarza psychiatry R. Ż. - k. 235 - 240; orzeczenie - k. 159; karta informacyjna - k. 48 - 121, k. 164 - 171 i k. 277 - 295; skierowanie - k. 296; faktura - k. 297) .

M. K. (1) przed śmiercią żony pracował w firmie (...)
Sp. z o.o. z siedzibą w Z. na stanowisku koordynatora ds. rozwoju dostawców. Praca ta związana była z częstymi wyjazdami, również kilkutygodniowymi poza granicę kraju, np. do C.. W związku tym szereg obowiązków rodzinnych spoczywało na jego żonie A. K., zwłaszcza tych, które były związane z leczeniem ich syna (dostosowywała swój grafik pracy
do potrzeb związanych z tym leczeniem). Powód mógł angażować się w proces leczenia syna w zasadzie tylko w czasie urlopów. W pierwszym kwartale 2018 r. M. K. (1) zarabiał w tej firmie średnio 3 788,80 zł netto miesięcznie. W dniu 1 października 2018 r. powód wypowiedział umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu. Stosunek pracy uległ rozwiązaniu z dniem 31 stycznia 2019 r. Od lutego 2019 r. M. K. (1) prowadzi działalność gospodarczą - handel samochodami. Środki na jej rozpoczęcie w wysokości około 100 000,00 zł pochodziły z (...). Do lipca 2019 r. powód uzyskał dochód w wysokości 9 329,77 zł. Jednak działalność gospodarcza ostatecznie przyniosła stratę w wysokości przekraczającej 100 000,00 zł. Powód spłaca kredyt hipoteczny, którego rata miesięczna wynosi około 830,00 zł, a czas spłaty około 20 lat. Na zaspokojenie swoich potrzeb i potrzeb syna korzysta
z oszczędności (pieniądze uzyskane od pozwanej spółki, z ubezpieczenia na życie żony, z odszkodowania wypadkowego z ZUS). Na wyżywienie wydaje około 2 000,00 zł miesięcznie; energię - około 350,00 zł co dwa miesiące; wodę - około 50,00 zł co dwa miesiące; śmieci - około 45,00 zł miesięcznie; internet - około 80,00 zł miesięcznie; ubezpieczenie domu - około 200,00 zł rocznie; tv - około 80,00 zł miesięcznie; dwa telefony - około 80,00 zł miesięcznie; opał - około 450,00 zł miesięcznie; wywóz szamba - około 100,00 zł miesięcznie; podatek - około 30,00 zł miesięcznie. Po śmierci żony otrzymał z jej ubezpieczenia na życie kwotę 240 000,00 zł, (dowód: zeznania powoda M. K. (2) - k. 298 verte - 299 i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta
od 00:16:59 do 00:33:00; zeznania powoda M. K. (1) - k. 299 - 299 verte i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta
od 00:34:30 do 00:58:45 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 196 verte - 197 verte i nagraniem rozprawy z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - kopertę - k. 310, minuta od 00:15:02 do 00:50:17; zaświadczenie - k. 160; wypowiedzenie - k. 174; świadectwo pracy - k. 175; podatkowa księga przychodów i rozchodów - k. 276 - 276 verte; informacja banku - k. 122) .

Relacje M. K. (1) z żoną były bardzo dobre. Ich małżeństwo nie miało poważnych kryzysów, dawało mu satysfakcję. Małżonkowie kochali się, nie kłócili, uzupełniali w różnych obowiązkach rodzinnych i domowych. Odwiedzali swoich krewnych i utrzymywali z nimi dobre relacje. Wolne chwile spędzali razem. Mieli plany, chcieli wyjeżdżać, mieć drugie dziecko. Ciężko pracowali,
by wybudować dom, wprowadzić się do niego, a potem, by spłacać kredyt. Wspólnie urządzali dom, co ich bardzo cieszyło. Razem opiekowali się synem, dbali o jego edukację i zdrowie, (dowód: zeznania powoda M. K. (2) - k. 298 verte - 299 i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:16:59 do 00:33:00; zeznania powoda M. K. (1) - k. 299 - 299 verte i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:34:30 do 00:58:45 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 196 verte - 197 verte i nagraniem rozprawy z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - kopertę - k. 310, minuta od 00:15:02 do 00:50:17; zeznania świadka R. R. - k. 198 verte i nagranie z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta
od 01:06:29 do 01:20:13; łączna opinia pisemna biegłej psycholog A. B. i biegłego lekarza psychiatry R. Ż. - k. 241 - 248; historia choroby - k. 37 - 46 i k. 176 - 189) .

M. K. (1) nie był świadkiem wypadku. O śmierci żony dowiedział
się na posterunku policji. Bardzo to przeżył, płakał. Martwił się jak na wiadomość o śmierci żony zareaguje jego syn. Nagła i tragiczna śmierć żony była dla niego wydarzeniem traumatyzującym. W okresie bezpośrednio po zdarzeniu pojawiło się u niego niedowierzanie, smutek, żal, złość. Początkowo proces żałoby przebiegał u niego prawidłowo. Powód organizował pogrzeb żony, był na nim, często odwiedzał jej grób. Po dwóch tygodniach od pogrzebu wrócił do pracy. Jednak po pewnym czasie musiał skorzystać z pomocy psychologa i lekarza psychiatry, gdyż nie mógł spać i na co dzień gorzej funkcjonował. Czuł
się przygnębiony, przeżywał stany napięcia i niepokój. Martwił się o syna oraz
że sobie nie poradzi ze wszystkimi obowiązkami w pracy i w domu. Zażywał leki psychotropowe. W tym czasie doszło do patologizacji przebiegu procesu żałoby. Przekroczyła ona granice normy psychiatryczno - psychologicznej. Pojawiły
się zaburzenia adaptacyjne pod postacią reakcji depresyjno - lękowej. Nastąpiła u niego dezintegracja w sferze funkcjonowania osobowościowego. Poważne kłopoty ze zdrowiem syna pogłębiły u niego odczuwane po śmierci żony trudności natury psychicznej. Dalej towarzyszą mu nie tylko negatywne emocje wynikające z poczucia straty, osamotnienia, ale także lęk o przyszłość, poczucie braku wsparcia, przekonanie o gorszym radzeniu sobie w życiu. Badanie psychologiczne oraz psychiatryczne wskazuje na obniżenie nastroju, okresowo występujące uczucie lęku, z towarzyszącym niepokojem, wzmożona chwiejność emocjonalną, okresowo występujący u niego także smutek, niezadowolenie, czasem bezradność, negatywny obraz siebie i świata, trudności w odczuwaniu satysfakcji i radości, myślenie „przesiąknięte” pesymizmem. Zaburzenia te nie zakłócają jeszcze znacząco jego codziennego funkcjonowania, jednak pogarszają jakość życia oraz codziennego funkcjonowania. Styl życia powoda nie uległ istotnemu zakłóceniu, gdy dalej jest aktywny zawodowo i wypełnia swoje role rodzinne. Jednak jego więzi rodzinne i społeczne ulegają pewnemu osłabieniu. Podstawowe skutki psychiczne, które spowodowała śmierć żony i zaburzenia psychiczne z niej wynikające, objawiają się przede wszystkim w poczuciu znacznego dyskomfortu psychicznego, wywołanego objawami chorobowymi. Na obecnym etapie proces rozwoju tych zaburzeń jest jeszcze odwracalny. Powód wymaga nadal profesjonalnej pomocy psychiatrycznej i psychologicznej. Konieczna jest również zmiana farmakoterapii. Powodowi brakuje żony, nadal odwiedza jej grób, zachował po niej pamiątki, zdjęcia. Powód opiekuje się synem, jeździ z nim
do lekarzy, do szpitali i innych placówek medycznych, dba o jego rozwój, edukację, przygotowuje mu posiłki, korzysta przy tym z pomocy najbliższych, gdy musi wyjechać poza dom. Aby sprostać tym obowiązkom musiał zrezygnować
z pracy w firmie (...), (dowód: zeznania powoda M. K. (2) - k. 298 verte - 299 i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:16:59 do 00:33:00; zeznania powoda M. K. (1) - k. 299 - 299 verte i nagranie z dnia 29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta
od 00:34:30 do 00:58:45 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 196 verte - 197 verte i nagraniem rozprawy z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - kopertę - k. 310, minuta od 00:15:02 do 00:50:17; zeznania świadka R. R. - k. 198 verte i nagranie z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta
od 01:06:29 do 01:20:13; łączna opinia pisemna biegłej psycholog A. B. i biegłego lekarza psychiatry R. Ż. - k. 241 - 248; historia choroby - k. 37 - 46 i k. 176 - 189) .

M. K. (2) nie był świadkiem wypadku. W tym samym dniu dowiedział się o śmierci matki. Zaczął płakać, uderzać pięścią w ścianę, wybiegł
na podwórko, nie wiedział co z sobą zrobić, ściskał w ręku zdjęcie matki. Bardzo przeżył śmierć matki, z którą był zżyty i z którą miał bardzo dobre relacje. Był dla niej najważniejszy. Wiele mu wybaczała. Opiekowała się nim co dzień, troszczyła o niego w zdrowiu i w chorobie. Powód spędzał dużo czasu z matką. Często wyjeżdżał z rodzicami w góry i nad morze; razem jeździli na basen, na rowerach i do lasu na grzyby. Był na pogrzebie matki. Odwiedza jej grób. Wspomina matkę i tęskni za nią. Po jej śmierci zmienił swoje zachowanie, zamknął się w sobie, odwrócił się od wiary, kazał ojcu wypisać go z lekcji religii, nie przystąpił
do bierzmowania, przestał udzielać się towarzysko, miał obniżony nastrój
i kłopoty ze snem. Nie korzystał z pomocy psychiatry lub psychologa. Ojciec
nie udziela mu wsparcia, nie podejmuje z nim rozmów związanych z sytuacją straty matki. Również z innymi członkami rodziny nie chciał rozmawiać o zmarłej matce. U powoda uwidacznia się stosowanie psychologicznych mechanizmów obronnych wyparcia i podejmowania działań prowadzących do unikania konfrontacji z rzeczywistością śmierci matki. Są to nieprawidłowe sposoby radzenia i wymagają skorygowania ich. W przeciwnym razie istniej u powoda ryzyko utrwalenia autodestrukcyjnych sposobów radzenia sobie. Badania psychologiczne wskazują ponadto na obniżenie mechanizmów obronnych oraz trudności w funkcjonowaniu osobowościowym. Uwidacznia się skłonność
do reagowania nadmiernym pobudzeniem w sytuacjach stresowych, zaznacza
się wysoka wrażliwość emocjonalna, podwyższona reaktywność i chwiejność emocjonalna, skłonność do stanów lękowych i załamań nerwowych. Może
to doprowadzić do ukształtowania nieprawidłowych cech osobowościowych. Istnieje zatem konieczność wprowadzenia u powoda terapii psychologicznej. Proces przeżywania żałoby nie wkroczył w obszar żałoby patologicznej.
Do tej pory powód prawidłowo wypełniał swoje role społeczne. Nie doszło u niego do załamania zdolności adaptacyjnych organizmu i zaburzeń klinicznych, które stanowiłyby podstawę do rozpoznania jakiejś jednostki chorobowej, (dowód: zeznania powoda M. K. (2) - k. 298 verte - 299 i nagranie z dnia
29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:16:59 do 00:33:00; zeznania powoda M. K. (1) - k. 299 - 299 verte i nagranie z dnia
29 sierpnia 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:34:30 do 00:58:45
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 196 verte - 197 verte i nagraniem rozprawy z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - kopertę - k. 310, minuta od 00:15:02 do 00:50:17; zeznania świadków: R. R. - k. 198 verte i nagranie
z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 01:06:29
do 01:20:13; M. Ś. (1) - k. 198 i nagranie z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 00:53:16 do 00:58:15, M. Ś. (2) - k. 198 - 198 verte i nagranie z dnia 4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta
od 00:59:32 do 01:04:38, M. R. - k. 199 i nagranie z dnia
4 marca 2019 r. - płyta - koperta - k. 310, minuta od 01:21:39 do 01:28:01; łączna opinia pisemna biegłej psycholog A. B. i biegłego lekarza psychiatry R. Ż. - k. 235 - 240) .

Powyższy stan faktyczny jest w części bezsporny, gdyż został oparty
m.in. na dowodach z dokumentów, które nie były negowane przez strony.

Sąd ustalił, jakie więzi rodzinne łączyły powodów z A. K. oraz
w jaki sposób przeżyli jej śmierć w oparciu o ich zeznania, zeznania przesłuchiwanych w sprawie świadków oraz w oparciu o wnioski płynące z opinii biegłego psychologa i biegłego lekarza psychiatry. Sąd przyznał zeznaniom powodów i świadków pełen walor wiarygodności z uwagi na to, że były one spójne i wyczerpujące. Ponadto zeznania te nie były negowane przez pozwaną spółkę. Również opinie biegłych Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Zostały
one sporządzone z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia.
Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, ani żadnych ważnych względów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłych. Dlatego Sąd oddalił wniosek pozwanej spółki o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności trzeba dla porządku wskazać, że odpowiedzialność pozwanej spółki, u której sprawca wypadku korzystał z obowiązkowego ubezpieczenia OC, w przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości i nie była też przez pozwaną kwestionowana.

Z przepisu art. 436 § 1 k.c. wynika, że samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu na zasadzie ryzyka - gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny.

Należy też dodać, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 1 i § 4 k.c.). Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu ( art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zm.).

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 446 § 4 k.c. Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wyniku czynu niedozwolonego.

Prawidłowa wykładnia art. 446 § 4 k.c. wymaga przede wszystkim podkreślenia, że roszczenie oparte na tym przepisie jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia zmierzającego do naprawienia szkody majątkowej, opartego na treści art. 446 § 3 k.c. Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. nie jest bowiem zależne od pogorszenia sytuacji życiowej osoby bliskiej
w wyniku śmierci bezpośrednio poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego tą śmiercią, a także niesienie pomocy członkom rodziny tej osoby w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 r., IV CSK 87/13, LEX nr 1383297).

Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie stanowiskiem na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c. , mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny, cierpienia psychiczne, spadek sił życiowych, przyspieszenie rozwoju choroby, uczucie smutku, tęsknoty, żalu, poczucie osamotnienia, utrata wsparcia, rady, towarzystwa, niemożność odnalezienia się w nowej sytuacji, zaburzenia
w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny, pozbawienie osobistych starań rodziców o utrzymanie i wychowanie dziecka, poczucie sieroctwa, niższej wartości wobec rówieśników, zachwianie poczucia bezpieczeństwa, pogorszenie ogólnej sytuacji życiowej dziecka (patrz wyroki Sądu Najwyższego z dnia:
3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10; 10 maja 2012 r., IV CSK 416/11; 20 grudnia 2012 r., IV CSK 192/12; 7 marca 2014 r., IV CSK 374/13; 27 czerwca 2014 r.,
V CSK 445/13; 17 kwietnia 2015 r., III CSK 173/14). Odpowiada temu stanowisku i zasługuje na akceptację uwzględnienie przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego należnego małoletniemu powodowi wpływu utraty matki na jego rozwój psychiczny, przeżywania swej inności i doświadczania cierpień z tego powodu w konfrontacji z innymi dziećmi, pozbawienie miłości i innych uczuć
ze strony matki.

Ustawodawca nie wskazuje zasad ustalania wysokości omawianego zadośćuczynienia, ale nie oznacza to, że w niniejszej sprawie winno posiłkować się poglądami wypracowanymi w judykaturze na tle stosowania art. 445 k.c. Doniosłości nabierają tu inne okoliczności, takie przede wszystkim, jak: stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego, wiek uprawnionego, intensywność więzi między nim a zmarłym, skala bólu i cierpień przeżywanych przez uprawnionego, stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej
na życie uprawnionego. W rezultacie w sprawach o zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 446 § 4 k.c. indywidualizacja ocen w zakresie dotyczącym rozmiaru krzywdy i wysokości zadośćuczynienia musi doznawać ograniczeń.
W przypadkach, w których stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego jest taki sam, wiek uprawnionego podobny, podobna intensywność więzi między uprawnionym a zmarłym, podobna skala przeżywanego bólu i cierpień przez uprawnionego, podobny stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej na życie uprawnionego, powinny być zasądzane podobne kwoty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej.

Należy zaznaczyć, że zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie zależy
od statusu materialnego pokrzywdzonego. Jedynie zatem rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa” ma więc charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło
do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia
12 września 2002 r., IV CKN 1266/00 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10).

Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych w sprawie okoliczności mających wpływ na rozmiar cierpień i sytuację powodów po śmierci A. K., należało uznać, iż należy się im stosowne zadośćuczynienie.

Nie ulega wątpliwości, że krzywda wywołana śmiercią żony i matki jest jedną z najbardziej dotkliwych z uwagi na rodzaj i siłę więzi rodzinnych oraz rolę pełnioną w rodzinie przez żonę i matkę. W rozpoznawanej sprawie krzywda jest tym bardziej dotkliwa, że śmierć A. K. nastąpiła nagle
i nieoczekiwanie w wypadku komunikacyjnym, bez przyczynienia się ofiary
i dotknęła osoby jej najbliższe, w tym małoletnie dziecko. Powodowie mogli przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat oczekiwać wsparcia emocjonalnego
i pomocy z strony A. K.. W efekcie tego zdarzenia M. K. (1) został pozbawiony pomocy ze strony kochającej żony w codziennych obowiązkach,
jak i perspektyw na wspólną przyszłość i wspólną wzajemną opiekę oraz wsparcie, również finansowe. Jako mężczyzna został zmuszony wziąć na siebie cały trud życia codziennego, w tym wychowania małoletniego syna, który dodatkowo ciężko choruje i wymaga stałego leczenia. Było to dla powoda o tyle trudniejsze,
że do tej pory to jego żona zajmowała się domem i synem, również ze względu
na jego zatrudnienie, które wymagało od niego dużej mobilności. Natomiast M. K. (2) po śmierci matki został pozbawiony pomocy, zarówno mentalnej, jak i finansowej, na takim etapie rozwoju, w którym matka była dla niego osobą szczególnie ważną. To z nią spędzał większość swego czasu, bo ojciec był często nieobecny w domu i dlatego to matka była dla niego gwarantem bezpieczeństwa i wsparcia w codziennych sprawach. Od tego czasu został pozbawiony możliwości wzrastania w pełnej i szczęśliwej rodzinie. Z tych wszystkich względów powodowie bardzo cierpieli, nadal towarzyszy im uczycie smutku i żalu. Uczucia te potęguje fakt, że powodowie tworzyli ze zmarłą zgodną i kochającą się rodzinę. Z tych przyczyn doszło u nich do pewnych powikłać w procesie żałoby, które wymagają leczenia i terapii.

Uwzględniając zatem rozmiar wstrząsu psychicznego, którego doznali powodowie po śmierci żony i matki, rozmiar cierpienia, bólu i stopnia osamotnienia po utracie osoby najbliższej, więzi łączącej powodów ze zmarłą oraz wpływu jej śmierci na ich obecne życie, Sąd uznał, że powodom należy
się zadośćuczynienie w wysokości po 100 000,00 zł. Ich krzywda nie jest oczywiście tożsama i różni się ze względu na rolę, jaką w życiu każdego z nich odgrywała zmarła, ale skutki jej śmierci i odczuwanie ich przez każdego
z powodów są tożsame i dają się wyrazić kwotą we wskazanej wysokości
u każdego z nich.

Biorąc pod uwagę wypłatę na etapie postępowania likwidacyjnego przez pozwaną spółkę na rzecz M. K. (1) kwoty 34 450,00 zł, a na rzecz M. K. (2) kwoty 34 050,00 zł tytułem zadośćuczynienia, Sąd zasądził odpowiednio
na ich rzecz kwotę 65 550,00 zł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie art. 446 § 4 k.c. i kwotę 65 950,00 zł, jak w pkt 5 a wyroku, na podstawie art. 446 § 4 k.c.

Zadośćuczynienia w tych właśnie kwotach stanowią ekonomicznie odczuwalną wartość, ale jednocześnie utrzymane są w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kompensują doznaną przez powodów krzywdę, przedstawiają
dla nich ekonomicznie odczuwalną wartość, nie są również rażąco wygórowane
i nie prowadzą do nieuzasadnionego przysporzenia w ich majątku. Jednocześnie
Sąd nie znalazł przyczyny do różnicowania wysokości tych świadczeń, skoro sami powodowie również o to nie wnosili.

Tym samym żądanie powodów ponad zasądzone kwoty zadośćuczynień, jako wygórowane i nie znajdujące potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym, podlegały oddaleniu, o czym Sąd orzekł, jak w punkcie 2 i 6 wyroku.

Trzeba w tym miejscu dodać, że co prawda powodowie po śmierci żony
i matki odczuwali ból i cierpienie, które bardzo trudne jest do wyobrażenia, a tym bardziej do wycenienia, jednak nie można stracić z oczu tego, że nie zostali sami na świecie i mają dla kogo żyć. Powodowie próbują konstruktywnie odnaleźć
się w nowej rzeczywistości. M. K. (1) zmienił zatrudnienie, był też w stanie dochodzić odpowiednich świadczeń po śmierci żony, zająć się dzieckiem
i wypełniać inne role społeczne, a M. K. (2) kontynuuje naukę w szkole średniej, ma plany na przyszłość, do których realizacji dąży.

Kwoty zadośćuczynień na rzecz powodów zasądzono z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, jak w pkt 1 a i 5 a wyroku, na podstawie art. 481 k.c.
w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 roku, w zw. z art. 476 k.c.
i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zm.), czyli od dnia następnego po dniu wydania przez pozwaną spółkę decyzji o likwidacji szkody.

Odnośnie roszczenia o zasądzenie odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w pierwszej kolejności wypada wskazać, iż jego podstawę prawną stanowi art. 446 § 3 k.c., zgodnie z którym Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Generalnie odszkodowanie oparte na wyżej wymienionym przepisie obejmuje szeroko pojęte szkody majątkowe, które pomimo tego, że nieuchwytne lub trudne do wymierzenia i obliczenia, prowadzą do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej osoby najbliższej. Ciężar dowodu wykazania powyższych okoliczności spoczywa na roszczących (patrz wyroku Sądu Najwyższego z dnia
1 lutego 2000 r., III CKN 572/98).

Z pogorszeniem sytuacji życiowej mamy do czynienia wówczas, gdy śmierć bezpośrednio poszkodowanego wywołuje różnorodne majątkowe następstwa, przejawiające się w uszczerbku poniesionym przez inne podmioty. Niewątpliwie śmierć stanowi tragedię życiową i przeżycia osób najbliższych zmarłego naznaczone są cierpieniem, jednakże okoliczność ta nie może stanowić podstawy
do przyznania im odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej. Jest przecież rzeczą notoryjną, że cierpienia moralne wpływają ujemnie na sprawność psychiczną i fizyczną, osłabiają energię życiową i inicjatywę, obniżają wydajność w pracy, co z reguły wywołuje reperkusje w ogólnej sytuacji życiowej. Pogorszenie sytuacji życiowej nie może ograniczyć się wyłącznie do takich odczuć, bowiem art. 446 § 3 k.c. nie przewiduje odszkodowania za cierpienia moralne oraz poczucie osamotnienia będące następstwem śmierci osoby bliskiej. Taką funkcję przejął wprowadzony do systemu prawnego ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731) przepis art. 446 § 4 k.c. , który wszedł w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r. Stanowi on realizację zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Ustanowienie przez ustawodawcę tej szczególnej regulacji wyłącza potrzebę szerokiej interpretacji art. 446 § 3 k.c. , tj. uwzględniania elementów szkody niemajątkowej w ramach odszkodowania zasądzonego z tytułu istotnego pogorszenia sytuacji życiowej. Dlatego też przyjmuje się obecnie, że przepis
art. 446 § 3 k.c. nie pozwala na przyznanie zadośćuczynienia za samą krzywdę doznaną z racji śmierci osoby najbliższej. Daje on jedynie możliwość naprawienia szkody o charakterze majątkowym, która winna się wyrażać nie w pogorszeniu sytuacji majątkowej, ale w „znacznym” pogorszeniu sytuacji majątkowej uprawnionego (patrz orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1968 r.,
I PR 290/68, PiP nr 11/1969).

W świetle powołanych poglądów, przesłanką zasądzenia odszkodowania jest wystąpienie znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego. Ocena czy żądanie jest uzasadnione wymaga ustalenia, jaka była sytuacja życiowa rodziny zmarłego przed wypadkiem oraz o ile uległa ona pogorszeniu na skutek jego śmierci. Pogorszenia sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c., nie można sprowadzać do prostego zmniejszenia dochodów lub zwiększenia wydatków najbliższych członków rodziny zmarłego. Szkody majątkowe prowadzące do znacznego pogorszenia bieżącej lub przyszłej sytuacji życiowej osoby najbliższej zmarłemu są często nieuchwytne lub trudne
do obliczenia.

Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej uprawnionego w rozumieniu art. 446 § 3 k.c. zależne jest zatem od rozmiarów ujemnych następstw o charakterze majątkowym. Jego ocena powinna być oparta na szczegółowej analizie sytuacji osoby uprawnionej z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, które mają wpływ na jej warunki i trudności życiowe, stan zdrowia (w tym jego ewentualne pogorszenie wywołane śmiercią osoby najbliższej) wiek, stosunki rodzinne
i majątkowe, a w odniesieniu do małoletnich dzieci dodatkowo wpływają
na warunki wychowawcze i na jej porównaniu z sytuacją, w jakiej znalazłby
się uprawniony, gdyby nie śmierć osoby bliskiej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należało uznać, iż w wskutek przedmiotowego wypadku, w którym śmierć poniosła żona
i matka powodów, ich sytuacja życiowa uległa znacznemu pogorszeniu.

Jak ustalono w toku postępowania, na skutek śmierci żony M. K. (1) został pozbawiony nie tylko jej wsparcia w codziennym funkcjonowaniu,
ale również pomocy w przyszłości. Powód był osobą aktywną, miał chęć do życia, był bardzo zaangażowany w pracę zawodową. Po śmierci żony stracił zapał i chęć do życia, przytłaczają go codzienne problemy. Wystąpiła u niego patologizacja żałoby i dlatego wymaga on dalszego leczenia, które jest związane z kosztami (leki i wizyty lekarskie). W tym czasie powód podjął decyzję o rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej, która nie przynosi oczekiwanych dochodów, co było motywowane jego sytuacją rodzinną (potrzebą zajęcia się domem, ale przede wszystkim chorym dzieckiem). Wskutek śmierci żony powód stracił również policzalne wsparcie materialne, ponieważ jego żona była aktywna zawodowo
i przyczyniała się do powiększania dochodów gospodarstwa domowego. Małżonkowie wspólnymi siłami wybudowali dom i spłacali kredyt hipoteczny, ponadto przeznaczali pieniądze na leczenie przewlekle chorego syna. Wynagrodzenie A. K. na przełomie lat 2016 - 2018 kształtowało
się różnie w poszczególnych miesiącach, lecz wzrastało: w 2016 wynosiło
od 1 252,48 zł do 5 939,57 zł, w 2017 r. - od 2 047,28 zł do 4 971,15 zł, a w 2018 - 3 623,87 zł. Zmarła miała możliwości dalszego rozwoju, skończyła wyższe studia i chciała awansować, co niewątpliwie wpłynęłoby na poziom jej zarobków.

Zdaniem Sądu wszystkie te okoliczności pozwalają na stwierdzenie,
iż w życiu M. K. (1) nastąpiła istotna zmiana - znaczne pogorszenie jego sytuacji życiowej, z uwagi na to, że nie może liczyć na pomoc i wsparcie finansowe żony oraz z uwagi na to, że po jej śmierci uległy zmniejszeniu jego dochody.

Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził na rzecz M. K. (1) tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie się jego sytuacji życiowej kwotę 45 000,00 zł, o czym orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 446 § 3 k.c.
i oddalił powództwo w tym zakresie w pozostałej części, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku, gdyż żądanie jest zbyt wygórowane i nie ma oparcia w zebranym
w sprawie materiale dowodowym.

Podobnie należy rozpatrywać sytuację małoletniego M. K. (2), który w wieku 16 lat został pozbawiony pomocy, również tej materialnej ze strony swojej matki. Co prawda, w tym zakresie - do czasu osiągnięcia przez niego samodzielności finansowej - będzie on wspomagany przez państwo poprzez rentę rodzinną, którą obecnie pobiera, jednakże nie może ujść uwadze Sądu,
że położenie małoletniego powoda po śmierci jego matki jest trudniejsze, gdyż renta rodzinna z całą pewnością nie uwzględnia świadczeń jego matki spełnianych ponad obowiązek alimentacyjny i możliwości skorzystania
z dochodów matki, gdyby żyła. Małoletni ma też przed sobą etap dorosłości, więc stanie się w przyszłości osobą samodzielną i samowystarczalną, jednakże należy zwrócić uwagę na to, że nie będzie mógłby skorzystać - już jako osoba dorosła -
ze wsparcia finansowego zmarłej matki, która - co jest zgodne z zasadami doświadczenia życiowego - przyczyniałaby się z całą pewnością do wyższego standardu jego życia. Zatem należy stwierdzić, że czas jaki dzieli go od momentu uzyskania samodzielności finansowej będzie trudniejszy niż dla jego rówieśników, którzy będą wzrastali w pełnych rodzinach. Wpływ na to ma również jego przewlekła choroba, która wymaga stosowania skomplikowanego leczenia,
a przez to nakładów finansowych, a także nakładu czasu opiekuna, który nadzoruje leczenie (w przeszłości również matka finansowała leczenie powoda
i dbała o niego).

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził na rzecz M. K. (2) odszkodowanie za znaczne pogorszenie się jego sytuacji życiowej w wysokości 30 000,00 zł, o czym orzekł, jak w pkt 5 b wyroku, na podstawie art. 446 § 3 k.c.
i oddalił powództwo w tym zakresie w pozostałej części, o czym orzekł, jak w pkt 6 wyroku, gdyż żądanie jest zbyt wygórowane i nie ma oparcia w zebranym
w sprawie materiale dowodowym.

Kwotę odszkodowania na rzecz powodów zasądzono z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, jak w pkt 1 b i 5 b wyroku, na podstawie art. 481 k.c.
w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 roku, w zw. z art. 476 k.c.
i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zm.), czyli od dnia następnego po dniu wydania przez pozwaną spółkę decyzji o likwidacji szkody.

O kosztach procesu należnych M. K. (1) Sąd orzekł,
jak w pkt 1 c wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c.

Powód poniósł koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r. poz. 265). Pozwana spółka poniosła koszty procesu w wysokości 7 261,75 zł, w tym: 5 400,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r. poz. 265), 8,50 zł tytułem połowy kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 1 853,25 zł tytułem kosztów opinii. Przyjmując, że powód wygrał sprawę w 76 %, to należy stwierdzić, że wygrał koszty procesu w wysokości 4 104,00 zł (76 % z kwoty 5 400,00 zł), natomiast przyjmując, że przegrał sprawę w 24 %, to należy stwierdzić, że przegrał koszty procesu w wysokości 1 742,82 zł (24 % z kwoty 7 261,75 zł). Zatem pozwana spółka powinna zwrócić powodowi kwotę 2 361,18 zł (4 104,00 zł minus 1 742,82 zł) tytułem części kosztów procesu.

O brakujących kosztach procesu w sprawie z powództwa M. K. (1) Sąd orzekł, jak w pkt 3 i 4 wyroku, na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2019 roku, poz. 785 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. Brakujące koszty procesu to brakująca opłata stosunkowa w wysokości 7 278,00 zł. Skoro powód przegrał sprawę w 24 %, to Sąd nakazał ściągnąć z należnego mu świadczenia kwotę 1 746,72 zł (24 % z kwoty 7 278,00 zł), pozostałą część, czyli kwotę 5 531,28 zł, Sąd nakazał pobrać od pozwanej spółki.

O kosztach procesu należnych M. K. (2) Sąd orzekł, jak w pkt 5 c wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c.

Powód poniósł koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r. poz. 265). Pozwana spółka poniosła koszty procesu w wysokości 6 479,68 zł, w tym: 5 400,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r. poz. 265), 8,50 zł tytułem połowy kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 1 071,18 zł tytułem kosztów opinii. Przyjmując, że powód wygrał sprawę w 66 %, to należy stwierdzić, że wygrał koszty procesu w wysokości 3 564,00 zł (66 % z kwoty 5 400,00 zł), natomiast przyjmując, że przegrał sprawę w 34 %, to należy stwierdzić, że przegrał koszty procesu w wysokości 2 203,09 zł (34 % z kwoty 6 479,68 zł). Zatem pozwana spółka powinna zwrócić powodowi kwotę 1 360,91 zł (3 564,00 zł minus 2 203,09 zł) tytułem części kosztów procesu.

O brakujących kosztach procesu w sprawie z powództwa M. K. (2) Sąd orzekł, jak w pkt 7 i 8 wyroku, na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2019 roku, poz. 785 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. Brakujące koszty procesu to brakująca opłata stosunkowa w wysokości 7 298,00 zł. Skoro powód przegrał sprawę w 34 %, to Sąd nakazał ściągnąć z należnego mu świadczenia kwotę 2 481,32 zł (34 % z kwoty 7 298,00 zł), pozostałą część, czyli kwotę 4 816,68 zł, Sąd nakazał pobrać od pozwanej spółki.