Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 sierpnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa A. C.

przeciwko M. K. i B. H.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 27 marca 2018 roku, sygn. akt I C 27/15

postanawia:

1.  uchylić zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym sentencji i odrzucić pozew;

2.  przyznać na rzecz adwokat J. J. (1) prowadzącej indywidualną kancelarię adwokacką w R. tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce A. C. z urzędu kwotę 4.428 (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych w tym podatek VAT, którą wypłacić z środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomsku.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Lucyna Szafrańska

Sygn. akt II Ca 463/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 marca 2018 roku, wydanym w sprawie sygn. akt I C 27/15, Sąd Rejonowy w Radomsku oddalił powództwo A. C. przeciwko M. K. i B. H. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (pkt 1), nie obciążył powódki kosztami postępowania (pkt 2) oraz nakazał wypłacić ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomsku na rzecz adwokat J. J. (1) prowadzącej indywidualną kancelarię w R. wynagrodzenie tytułem nieopłaconej pomocy prawnej w wysokości 7.200 złotych wraz z należnym podatkiem VAT w wysokości 23% (pkt 3).

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

Z poświadczonego odpisu z księgi hipotecznej tłumaczenia z języka starorosyjskiego aktu notarialnego zawartego w kancelarii notarialnej P. G. (1) w dniu 18 listopada/1 grudnia 1909 roku wynika, że stawili się właściciele majątku S. i jedyni udziałowcy spółki pod nazwą „Ś. i S- ka” i oznajmili, że po sprzedaniu tego majątku przy poparciu Rolnego Banku (...) w postaci zaliczek od niżej wymienionych osób otrzymali określone sumy i po otrzymaniu ogólnej sumy 32217 rubli wyrazili „zgodę na zabezpieczenie zaliczek w czwartym rozdziale indeksu hipotecznego tej księgi wieczystej, z tym, że niniejsze zaliczki wraz z dokonaniem (sporządzeniem) aktu notarialnego kupna - sprzedaży tego majątku podlegają wyłączeniu z indeksu hipotecznego po jednostronnym zgłoszeniu właścicieli majątku.

W akcie tym w rozdziale VI kolumna 16 wskazane zostało, że S. N. (obok wpisano (...)) wpłacił tytułem zaliczki kwotę 1.000 rubli na kupno majątku.

. S. lit. A na mocy aktu sporządzonego dnia (...)roku za nr (...) przed notariuszem K. w P. od poprzedniego właściciela pod firmą K. Ś. i S-ka", przy pomocy Banku (...), tytuł własności ustalono i mocą decyzji Wydziału Hipotecznego Sądu Okręgowego w Piotrkowie przepisano między innymi numer kolejny (...): J. T. (1), syn I. jako nabywca działki Nr (...) o powierzchni 10 dziesięcin 1039 prętów kwadratowych za 3054 ruble.

Na karcie 3+36 księgi hipotecznej pod Nr (...) według rejestru Nr (...) znajduje się akt z dnia 29 grudnia 1911 /11 stycznia 1912 roku, w którym na karcie 24 pod Nr (...) wymieniony jest J. T. (1) jako nabywca działki Nr (...) o powierzchni 10 dziesięcin 1039 prętów kwadratowych za 3054 ruble. Na karcie 36 są podpisy nabywców, w tym podpis J. T. (1). W powyższym akcie nie został wymieniony S. N..

Dziadek powódki S. N. zmarł w dniu (...) roku. Po jego śmierci jego żona J. wyprowadziła się do P., a w 1948 roku wyjechała z P. do R. koło D..

Na mocy aktu własności ziemi z dnia 26 stycznia 1978 roku nr (...) właścicielami nieruchomości położonej w miejscowości S., gmina M., oznaczonej w ewidencji gruntów numerami działek (...) o łącznej powierzchni 21,80 zostali J. i G. małżonkowie T..

Obecne działki ewidencyjne znaczone numerami (...) o ogólnej powierzchni 6,12 ha nie odpowiadają działce Nr (...) nabytej przez J. T. (1). Tymczasem działki oznaczone numerami (...) o łącznej powierzchni 4,72 ha, dla których obecnie jest prowadzona księga wieczysta (...), odpowiadają dawnej działce Nr (...), ujawnionej w rep. Hip. (...) K. S., lit. A. Różnica pomiędzy ogólną powierzchnią działki numer (...), wynoszącą 12,1965 ha, a sumą aktualnych powierzchni ewidencyjnych działek (...), która wynosi 10,84 ha wynika z założenia ewidencji gruntów wsi S. w 1967 roku oraz wyłączenia dróg z powierzchni działek oraz rowów.

Aktem notarialnym z dnia 7 listopada 1991 roku J. i G. małżonkowie T. podarowali swoje gospodarstwo rolne pozwanej B. H., która następnie założyła dla niego księgę wieczystą (...) i została ujawniona w niej jako właściciel tego gospodarstwa.

W dniu 27 marca 2000 roku matka powódki M. G. wystąpiła do tutejszego Sądu w sprawie 1 C 63/00 przeciwko B. H. o uzgodnienie treści księgi wieczystej (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie w dziale drugim jako właściciela S. N.. Prawomocnym wyrokiem z dnia 21 grudnia 2000 roku ( pomimo wniesienia apelacji przez powódkę ) powództwo zostało oddalone.

Kolejnym pozwem z dnia 8 czerwca 2001 roku matka powódki M. G. wystąpiła do tutejszego Sądu w sprawie I C 130/01 przeciwko Starostwu Powiatowemu w R. o wydanie nieruchomości będących przedmiotem sporu lub o odszkodowanie. Prawomocnym wyrokiem z dnia 24 września 2001 roku powództwo zostało oddalone.

Następnie matka powódki M. G. złożyła do tutejszego Sądu Wydział Ksiąg Wieczystych wniosek o wpis własności w dziale II księgi wieczystej (...) S. N.. Postanowieniem z dnia 12 grudnia 2002 roku wniosek M. G. został oddalony.

Postanowieniem z dnia 4 maja 2009 roku Sąd Rejonowy w Strzelcach Krajeńskich w sprawie I Ns 510/09 stwierdził, że spadek po M. G., córce S. N., na podstawie testamentu nabyła córka A. C. z dobrodziejstwem inwentarza.

Pismem z dnia 10 sierpnia 2009 roku Starostwo (...) poinformowało A. C., że od 1966 roku, tj. od daty założenia ewidencji gruntów dla obrębu S. w rejestrach gruntów nie zostali ujawnieniu S. i J. N. ( dziadkowie powódki ) oraz M. G. (matka powódki), jako właściciele, czy też osoby władające nieruchomością położoną w granicach obrębu S..

Pismem z dnia 16 października 2014 roku Starostwo (...) poinformowało, że od 1966 roku, tj. od daty założenia ewidencji gruntów dla obrębu S. w rejestrach gruntów jako właściciel działek (...) o powierzchni 6,75 ha figurował J. T. (2).

Na podstawie umowy darowizny sporządzonej w formie aktu notarialnego z dnia 1 lutego 2012 roku Repertorium (...)pozwana B. H. przekazała nieodpłatnie w drodze darowizny na rzecz swego siostrzeńca M. K. część gospodarstwa rolnego objętego pozwem, a mianowicie działki (...) o powierzchni 12,1965 ha. Na tej podstawie pozwany M. K. dla wskazanych działek założył nową księgę wieczystą nr (...) i został ujawniony w niej jako właściciel darowanych działek.

Poprzednicy prawni powódki nie byli właścicielami żadnych gruntów opisanych w księdze hipotecznej (...) S. lit. A. Akt notarialny kupna-sprzedaży gruntów, których dotyczył wcześniejszy akt notarialny nr (...)( który należy traktować jako umowę przedwstępną ) został sporządzony dopiero w dniu 29 grudnia 1911/11 stycznia 1912 roku za Nr (...) i stroną tego aktu nie był poprzednik prawny powódki, dziadek S. N.. Do aktu notarialnego nr (...)roku stanęło 45 potencjalnych nabywców z obszaru S. lit.A, natomiast mocą późniejszego aktu Nr (...)z dnia 29 grudnia 1911/11 stycznia 1912 roku faktycznymi nabywcami zostało tylko 27 osób. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy mógł być brak możliwości kredytowych ( w tym np. S. N. ) lub rezygnacja niektórych osób z kupna gruntów.

Wpisy w działach 1 ksiąg wieczystych (...) dotyczą nieruchomości będącej przedmiotem sporu. Wpisy w działach I powyższych ksiąg wynikają ze zmienionego akt własności ziemi nr (...) z dnia 26 stycznia 1978 roku i uprawomocnionego w dniu 28 lutego 1978 roku wydanego przez Naczelnika Gminy M. na rzecz J. i G. małżonków T. na nieruchomości o łącznej powierzchni 21,80 ha położone w S. Małych nr (...). Niektóre z działek objętych w/w aktem własności ziemi ( działki (...) o ogólnej powierzchni 4,72 ha oraz działki (...) o powierzchni 6,12 ha stanowiły wcześniej własność J. T. (1), ojca J. T. (2) – odpowiadają one gruntom uregulowanym w rep. (...)p S. litera A, oznaczonym na planie jako działka (...) ).

Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom powódki, jakoby jej dziadek S. N. kupił gospodarstwo rolne, będące przedmiotem sporu w 1909 roku. Jak wynika z opinii biegłej z zakresu geodezji oraz tłumaczenia aktu notarialnego z języka starorosyjskiego nabywcą tegoż gospodarstwa był J. T. (1), ojciec J. T. (2). Wynika to wprost z aktu notarialnego z dnia 29 grudnia 1911/11 stycznia 1912 roku za Nr (...). W akcie tym, w żadnym z wersów nie został wymieniony S. N., zatem nie był stroną tej czynności prawnej. Za w pełni wiarygodne, spójne i logiczne Sąd I instancji uznał opinie biegłej z zakresu geodezji, które bardzo precyzyjnie opisały stan prawny i historię gospodarstwa rolnego objętego sporem. Jako wiarygodne uznał również zeznania pozwanych, którzy zaprzeczyli, jakoby kiedykolwiek S. N. był właścicielem gospodarstwa rolnego, które należało do ich poprzedników prawnych.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Motywując powyższe wskazał, że powództwo znajduje swoją podstawę w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz. U. 2001r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.), który stanowi, że w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.

Legitymację czynną w tym zakresie posiada osoba, której prawo nie jest wpisane w księdze wieczystej. Żądanie pozwu powinno zatem być ujęte w ten sposób, że w miejsce osoby wpisanej jako właściciel – niezgodnie z rzeczywistym stanem prawnym – powinien być wpisany powód, gdyż dopiero w wyniku takiego wpisu nastąpi uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Roszczenie o uzgodnienie treści działu II księgi wieczystej oparte na twierdzeniu, że osobie wpisanej prawo własności nie przysługiwało powinno obejmować nie tylko żądanie wykreślenia wpisu istniejącego, ale także żądanie jednoczesnego dokonania wpisu nowego i to pod rygorem niedopuszczalności uwzględnienia powództwa już tylko z tej racji, że nie jest ono roszczeniem o usunięcie niezgodności, o jakim mowa wart. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Domniemanie to jest konsekwencją zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych. Jest ono domniemaniem wzruszalnym i może być obalone poprzez przeprowadzenie dowodu przeciwnego albo w procesie o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, albo w każdym innym postępowaniu jako przesłanka rozstrzygnięcia, w tym także w postępowaniu o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie.

Obalenie domniemania wynikającego z art. 3 ust. 1 ww. ustawy w procesie o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym może być dokonane jedynie na wniosek strony zainteresowanej. Niedopuszczalne jest wzięcie przez sąd pod rozwagę z urzędu zarzutu niezgodności wpisu w księdze wieczystej zmierzającego do obalenia tegoż domniemania.

Powódka w niniejszej sprawie podnosiła, iż ujawniony w księdze wieczystej wpis dotyczący prawa własności jest niezgodny z istniejącym stanem prawnym, ponieważ na podstawie aktu notarialnego z dnia 18 listopada/1 grudnia 1909 roku jej dziadek S. N. nabył gospodarstwo rolne za 1.000 rubli w złocie położone w S. Małych. Z aktu tego natomiast wynika, że stawili się właściciele majątku S. i jedyni udziałowcy spółki pod nazwą „Ś. i S-ka” i oznajmili, że po sprzedaniu tego majątku przy poparciu Rolnego Banku (...) w postaci zaliczek od niżej wymienionych osób otrzymali określone sumy i po otrzymaniu ogólnej sumy (...) rubli wyrazili „zgodę na zabezpieczenie zaliczek w czwartym rozdziale indeksu hipotecznego tej księgi wieczystej, z tym że niniejsze zaliczki wraz z dokonaniem ( sporządzeniem ) aktu notarialnego kupna - sprzedaży tego majątku podlegają wyłączeniu z indeksu hipotecznego po jednostronnym zgłoszeniu właścicieli majątku. W akcie tym w rozdziale VI kolumna 16 wskazane zostało, że S. N. (obok wpisano (...)) wpłacił tytułem zaliczki kwotę 1.000 rubli na kupno majątku. Akt należy traktować jedynie jako umowę przedwstępną, gdyż na jego podstawie nie doszło do przeniesienia własności żadnej nieruchomości. Do aktu tego stawili się okoliczni chłopi, którzy jedynie wpłacili zaliczki na poczet przyszłej transakcji.

Jak to wynika z opinii biegłej z zakresu geodezji poprzednicy prawni powódki nie byli właścicielami żadnych gruntów opisanych w księdze hipotecznej (...)p S. lit. A. Akt notarialny kupna - sprzedaży gruntów ( których dotyczył wcześniejszy akt notarialny nr (...)roku, który należy traktować jako umowę przedwstępną ) został sporządzony dopiero w dniu 29 grudnia 1911/ 11 stycznia 1912 roku za Nr (...) i stroną tego aktu nie był poprzednik prawny powódki, dziadek S. N.. Do aktu notarialnego nr (...)roku stanęło 45 potencjalnych nabywców z obszaru S. lit.A, natomiast mocą późniejszego aktu (...)z dnia 29 grudnia 1911/11 stycznia 1912 roku faktycznymi nabywcami zostało tylko 27 osób. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy mógł być brak możliwości kredytowych (w tym np. S. N.) lub rezygnacja niektórych osób z kupna gruntów. Niewątpliwie jak to wynika z działu II rep. (...)p K.. S. lit. A na mocy aktu sporządzonego dnia 29 grudnia 1911/11 stycznia 1912 roku za nr (...) przed notariuszem K. w P. od poprzedniego właściciela pod firmą K. Ś. i spółka”, przy pomocy Banku (...), tytuł własności ustalono i mocą decyzji Wydziału Hipotecznego Sądu Okręgowego w Piotrkowie przepisano między innymi numer kolejny (...): J. T. (1), syn I. jako nabywca działki Nr (...) o powierzchni 10 dziesięcin (...) prętów kwadratowych za (...) ruble.

Na karcie 3-6 księgi hipotecznej pod Nr (...) według rejestru Nr (...) znajduje się akt z dnia 29 grudnia 1911 /11 stycznia 1912 roku, w którym na k. 24 pod Nr (...) wymieniony jest J. T. (1) jako nabywca działki Nr (...) o powierzchni 10 dziesięcin 1039 prętów kwadratowych za 3054 ruble. Na karcie 36 są podpisy nabywców, w tym podpis J. T. (1). W powyższym akcie nie został wymieniony S. N..

Zatem S. N. nigdy nie nabył własności gospodarstwa rolnego objętego sporem.

Nadto powódka powoływała się w swoich pismach, że jej rodzice nabyli 20 mórg ziemi. Tymczasem nieruchomość będąca przedmiotem sporu jest niemal dwukrotnie większa niż nieruchomość dziadków powódki. Stan prawny, na jaki powołuje się powódka pochodzi jeszcze sprzed I wojny światowej. Tymczasem w powództwie wytoczonym w oparciu o przepis art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece chodzi o aktualny stan prawny, ten zaś w wypadku nieruchomości objętej żądaniem pozwu posiadającej księgę wieczystą (...) – wyznacza ustawa z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych i decyzja administracyjna potwierdzająca nabycie przez J. i G. małżonków T. nieruchomości rolnej o powierzchni 21,80 ha położonej w S.. Nabycie własności nieruchomości rolnej w trybie tej ustawy następuje z mocy samego prawa i miało charakter nabycia pierwotnego, czyli niezależnego od sytuacji prawnej poprzednika. Prawo własności małżonków T. zostało potwierdzone decyzją administracyjną. Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie ugruntowany jest pogląd, że decyzja administracyjna wydana przez organ administracyjny w zakresie ich kompetencji stwarza stan prawny, które Sądy obowiązane są uwzględniać przy rozpatrywaniu spraw cywilnych.

Nadto zdaniem Sądu Rejonowego żądanie powódki nie mogłoby ulec uwzględnieniu chociażby z tego powodu, że jej dziadek S. N. nie żyje od 1919 roku, a zatem jedynie jego spadkobiercy mogliby podlegać ewentualnemu ujawnieniu jako właściciele nieruchomości, pod warunkiem wykazania, że przysługuje im prawo własności do tejże nieruchomości.

Jak to wyżej wskazano, dziadek powódki S. N. nigdy jednak nie był właścicielem gospodarstwa rolnego objętego sporem, zatem mając na uwadze wskazane wyżej ustalenia i rozważania prawne powództwo zostało oddalone.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o § 6 ust. 7 w związku z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Powyższy wyrok zaskarżyła w części oddalającej powództwo apelacją powódka A. C..

Apelująca zarzuciła wyrokowi obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na wynik sprawy, tj. w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c.:

1. wobec sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego:

- w aktach sprawy zgromadzono dowody wskazujące na okoliczności podnoszone zarówno przez powódkę, jak i wynikające dokumentów prywatnych tj. zeznania jej matki M. G. z dnia 25 czerwca 2003 roku, z których wynika, iż majątek którego powódka obecnie poszukuje w drodze kolejnych procesów został nabyty od S. W. a nie od udziałowców spółki (...)-ka, co ustalił sąd;

- ustalenie, że nie doszło do zakupu nieruchomości położonej w S. przez S. N., pomimo nie występowania ku temu jednoznacznych dowodów, w szczególności wobec porównania zapisów aktu notarialnego z (...)roku i aktu z dnia (...)roku, Ks. Hip. (...) rej. (...) z którego wynika, że jedynie część osób, które uiściły zaliczki na poczet przyszłej umowy sprzedaży w poz. od (...) do (...) przystąpiła do aktu sprzedaży, natomiast od poz. (...) A. J. do poz. (...) J. L. nikt z wpłacających zadatek nie stanął do aktu w(...)roku, w tym dziadek powódki, co może świadczyć o tym, że akt ten, względnie akty, miał miejsce w innej dacie; czego jedynie nie udało się ustalić;

2. poprzez dokonanie wybiórczej i dowolnej oceny materiału dowodowego z pominięciem zgromadzonych dowodów i zeznań w szczególności powódki i zeznania jej matki M. G., które wskazywały na pochodzenie majątku zarówno od S. W., jak i z tytułu nabycia nieruchomości stanowiącej gospodarstwo z mocy aktu notarialnego zawartego w dniu (...) roku przed notariuszem P. G..

Wskazując na powyższe apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, bądź też o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Ponadto wniosła o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego z tytułu zastępstwa procesowego pełnomocnika ustanowionego z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku w punkcie pierwszym i odrzuceniem pozwu.

Na wstępie wskazać należy, że ustalenie, czy orzeczenie zapadło w warunkach nieważności postępowania, która przejawia się m. in. w rozpoznaniu sprawy, w sytuacji gdy o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa została już prawomocnie osądzona (art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.) należy do obowiązku Sądu drugiej instancji, który zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c. musi brać tego typu uchybienia pod uwagę z urzędu, bez względu na charakter zarzutów apelacyjnych.

Poza sporem pozostaje, że wyrokiem z dnia 15 lutego 2001 roku, wydanym w sprawie sygn. akt II Ca 60/01, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. oddalił apelację M. G. od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 21 grudnia 2000 roku w sprawie I C 63/00, którym to wyrokiem oddalono jej powództwo przeciwko B. H. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Okoliczności sprawy sygn. akt II Ca 60/01 i przedmiotowej sprawy są tożsame. Podstawa prawna i faktyczna jest identyczna. Mamy do czynienia tylko i wyłącznie z różnicą podmiotową w tym znaczeniu, że proces obecny wszczęła córka M. A. C..

W ocenie Sądu Okręgowego pomimo tej różnicy podmiotowej mamy do czynienia z powagą rzeczy osądzonej. Na potwierdzenie tego stanowiska można powołać tezę postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2018 roku w sprawie sygn. akt I CSK 645/17, Legalis Nr 1765466, zgodnie z którą o powadze rzeczy osądzonej decyduje, poza identycznością stron i identycznością przedmiotu rozstrzygnięcia, także tożsamość podstawy sporu. Tożsamość podmiotowa zachodzi zaś wtedy, gdy w obu sprawach występują te same osoby lub ich następcy prawni, chociażby w odwrotnych rolach procesowych (por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2010 roku w sprawie IV CSK 552/09, Legalis Nr 392588).

Uzupełniająco wskazać należy, że konieczność odrzucenia pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., to nie tylko pewien wymóg natury procesowej, ale również konsekwencje wynikające z treści art. 366 k.p.c., który to przepis wprowadza pewną stabilizację obrotu prawnego i niewzruszalności prawomocny orzeczeń sądowych.

Nie ulega wątpliwości, że przyjęcie innej niż zaprezentowana przez Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie koncepcji musiałoby w istocie prowadzić do kontroli prawomocnego orzeczenia wydanego w sprawie II Ca 60/01, co jest w świetle treści art. 366 k.p.c. niedopuszczalne.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu orzeczono natomiast na podstawie § 8 pkt 6 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016r., poz. 1714 ze zm.).

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Paweł Hochman (spr.) SSR Lucyna Szafrańska