Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 31 października 2019 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Mariusz Zawicki

Protokolant:Angelika Sykut

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2019 r. w Szczecinie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko D. M. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 10.683,05 zł (dziesięć tysięcy sześćset osiemdziesiąt trzy zł pięć gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 9.391,05 zł od dnia 22 maja 2015 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.155 zł (cztery tysiące sto pięćdziesiąt pięć zł) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt: XI GC 1036/18

Sprawa rozpoznana w postępowaniu zwykłym

UZASADNIENIE

Powódka A. S. złożyła pozew przeciwko D. M. (1) o zapłatę kwoty 10.683,05 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 9.391,05 złotych od dnia 22 maja 2015 roku do dnia zapłaty. Wniósł również o zasądzenie kosztów od pozwanego na rzecz powódki.

W uzasadnieniu podano, że wydano prawomocny nakaz zapłaty przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Egzekucja należności była nieskuteczna. Pozwany jest członkiem zarządu wymienionej spółki.

W sprawie wydano nakaz zapłaty (karta 20).

Pozwany (karta 56) złożył sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda, na jego rzecz, kosztów procesu.

Pozwany wskazał, że nie było podstawy aby złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości spółki albowiem problemy finansowe miały charakter przejściowych. Powódka posiada wymagalne wierzytelności. Dalej podano, że gdyby nawet zachodziły przesłanki do ogłoszenia upadłości, powódka nie poniosłaby szkody z uwagi na niezłożenie wniosku albowiem nie uzyskałaby większego zaspokojenia aniżeli obecnie.

W toku postępowania strony nie zmieniły stanowisk w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Przed Sądem Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie toczyło się postępowanie w sprawie XI GNc 1336/15 z powództwa A. S. przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Przedmiotem roszczenia była należność powódki od pozwanej z tytułu wykonania robót budowlanych.

Nakazem zapłaty z dnia 24 sierpnia 2015 roku zasądzono od wymienionej spółki na rzecz A. S. kwotę 9.391,05 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 maja 2015 roku oraz koszty procesu w wysokości 1.292 złotych.

Postanowieniem z dnia 13 stycznia 2016 roku orzeczeniu nadano klauzulę wykonalności, zasądzając koszty postępowania klauzulowego w wysokości 66 złotych.

Na podstawie opisanego tytułu wykonawczego toczyło się postępowanie egzekucyjne przed komornikiem D. M. (2) pod sygnaturą KM 72/16. Postanowieniem z dnia 22 grudnia 2016 roku na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. umorzono postępowanie w sprawie, koszty ustalono na 209,03 złotych a tytułem zastępstwa przyznano wierzycielowi kwotę 1.200 złotych. Komornik przeprowadzał czynności terenowe pod ujawnionymi adresami spółki, ustalono rachunki bankowe spółki, zajęcia były nieskuteczne z uwagi na liczne zbiegi egzekucji oraz brak środków. Dłużnik nie posiadał nadpłaty w podatku ani wierzytelności.

Niesporne a ponadto dowód:

- nakaz zapłaty z klauzulą , karta 5;

D. M. (1) jest członkiem zarządu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (KRS (...)).

A. S. wzywała do zapłaty D. M. (1).

Dowód:

- odpis z KRS, karta 7 – 9v;

- wezwanie, karta 10;

- zeznania pozwanego D. M. (1), karta 150-150v;

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. nie składało wniosku o ogłoszenie upadłości.

Dowód:

- zeznania pozwanego D. M. (1), karta 150-150v;

(...) nie rozliczył się z prac budowlanych wykonywanych przez (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S..

Dowód:

- zeznania pozwanego D. M. (1), karta 150-150v

- dokumentacja, karta 94 – 143;

W stosunku do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zachodziły podstawy do ogłoszenia upadłości. Ostateczny termin do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości upływał z końcem dnia 8 września 2015 roku.

Spółka nie składał w wymaganymi przepisami terminach sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego. Ostatnie sprawozdania zostały sporządzone za kilka ubiegłych lat, tuż przed sporządzeniem opinii biegłego z zakresu księgowości i rachunkowości. Sprawozdania są nielogiczne, niekonsekwentne, obarczone brakami, prawdopodobnie sporządzone przez osobę, która nie posiadała wiedzy jak takie dokumenty sporządzić.

Przy założeniu prawdziwości danych ujawnionych w sprawozdaniach, złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości mogło w znaczny sposób wpłynąć na stopień wypłacalności spółki a wynika to choćby z zapisu sprawozdania za 2015 rok gdzie wartość zapasów wskazano jako kwotę 218.000 złotych. Bilans sporządzony na dzień 31 grudnia 2014 roku wskazywał sumę bilansową 311.394,19 złotych, rachunek zysków i strat za 2014 rok wskazywał stratę netto 13.594,38 złotych. Bilans za 2015 rok wskazywał sumę bilansową 491.384,68 złotych, rachunek zysków i strat za ten rok wynosił 5.960,01 złotych. Bilans za 2016 rok wskazywał sumę bilansową 223.818,90 złotych, rachunek zysków i strat za ten rok wynosił zysk netto 88.400 złotych.

Dokumenty księgowe podpisał D. M. (1) z datą 10 grudnia 2018 roku. Na dokumentach nie wskazano danych osobowych osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, co nie jest zgodne z ustawą o rachunkowości. Brak jest uchwał zatwierdzających sprawozdania finansowe. W ramach informacji dodatkowych za lata 2014 – 2016 wskazano, że nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez jednostkę działalności.

Dowód:

- pisemna opinia biegłego, karta 157 – 176;

- ustana uzupełniająca opinia biegłego, karta 189 płyta CD, koperta;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości.

Stan faktyczny niniejszej sprawy ustalono na podstawie dowodów z dokumentów w postaci: odpisu z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, nakazu zapłaty wraz z postanowieniem o nadaniu klauzuli wykonalności, postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania egzekucyjnego, postanowienia o bezskuteczności egzekucji oraz wezwania do zapłaty.

Na podstawie przeprowadzonych dowodów, sąd ustalił istotne okoliczności sprawy obejmujące fakt pełnienia przez pozwanego funkcji członka zarządu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S..

Zgodnie z art. 299 § 1 k.s.h., jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Przesłankami odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania jest zatem: po pierwsze – sprawowanie mandatu w czasie istnienia niewykonanego przez spółkę zobowiązania, a po wtóre – bezskuteczność dochodzenia jego zaspokojenia od samej spółki. Podkreślenia wymaga, że decydujące znaczenie ma tu samo istnienie zobowiązania w okresie pełnienia funkcji w zarządzie, a nie jego wymagalność lub tym bardziej moment stwierdzenia bezskuteczności jego egzekucji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2006 roku, sygn. akt V CSK 39/06, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2003 roku, sygn. akt V CK 198/02, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010 roku, sygn. akt V CSK 248/09). Przesłanka ta została spełniona w niniejszej sprawie. Wierzytelność powódki istniała w okresie, gdy pozwany sprawował funkcję członka zarządu dłużnej spółki.

Odpowiedzialność w oparciu o powołany przepis art. 299 § 1 k.s.h. ma charakter subsydiarny i aktywuje się jedynie w sytuacji, gdy spółka nie jest w stanie samodzielnie wykonać swojego zobowiązania. W konsekwencji na powodzie spoczywał obowiązek udowodnienia, że próba uzyskania zaspokojenia od dłużnej spółki nie przyniosła rezultatu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2008 roku, sygn. akt III CSK 12/08; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2011 roku, sygn. akt VI ACa 1441/10; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2011roku, sygn. akt II CSK 451/10). Roszczenie z art. 299 § 1 k.s.h. stanowi ostateczne zabezpieczenie roszczeń wierzycieli przeciwko spółce. Jeśli więc po stwierdzeniu bezskutecznej egzekucji okaże się, że wierzyciel może jednak uzyskać zaspokojenie od spółki, to jest brak podstaw do przyjęcia, że zachowuje on prawo do żądania zaspokojenia z majątku członków zarządu spółki. Z kolei bezskuteczność egzekucji może być przy tym dowodzona każdym środkiem dowodowym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. akt I CSK 34/09). Jakkolwiek przesłanka odpowiedzialności z art. 299 § 1 k.s.h. jest spełniona, gdy skuteczna egzekucja wobec spółki nie jest w ogóle możliwa, a nie gdy jest niemożliwa z jednego z kilku składnika majątku, to jednak wykazania tej okoliczności (bezskuteczności egzekucji do całego majątku spółki) nie może być rozumiane schematycznie. Nie ma przeto potrzeby kierowania egzekucji do tych składników majątku spółki, z których uzyskanie zaspokojenia jest w istniejących okolicznościach faktycznych nierealne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2009 roku, sygn. akt V CSK 460/08).

W niniejszej sprawie, powódka po uzyskaniu w tytułu wykonawczego doprowadziła do wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Analiza akt komorniczych doprowadza do wniosku, że postepowanie egzekucyjne prowadzone było w sposób kompleksowy. Pozwany nie przedstawił zarzutów wobec wadliwie prowadzonego postepowania egzekucyjnego, nie przedstawił dowodów na tę okoliczność, że mimo bezskuteczności egzekucji w spółce jest majątek z którego powódka może realnie zaspokoić się. Pozwany podczas przesłuchania przyznał, że spółka nie posiada majątku. Egzekucja okazała się nieskuteczna. Analizując sposób i zakres prowadzenia egzekucji sąd ustalił, że egzekucję prowadzono w sposób kompleksowy, zakres i charakter postępowania egzekucyjnego nie miał charakteru iluzorycznego ale był ukierunkowany na realne zaspokojenie wierzyciela.

Postępowanie egzekucyjne nie przyniosło rezultatu – komornik ustalił bezskuteczność egzekucji.

W tych warunkach, okoliczności uzasadniające roszczenie powoda, w zakresie, w jakim to na nim spoczywał ciężar dowodu (art. 6 k.c.), należało zatem uznać za udowodnione.

W myśl art. 299 § 2 k.s.h. członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Zarówno podniesienie zarzutów z art. 299 § 2 k.s.h. jak i ich dowodzenie leży po stronie pozwanego członka zarządu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 roku, sygn. akt III CSK 321/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 października 2013 roku, sygn. akt I ACa 52/13). Przepis art. 299 k.s.h. przewiduje bowiem domniemanie winy członka zarządu w doprowadzeniu do braku możliwości uzyskania przez wierzyciela zaspokojenia.

Pozwany złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Biegły wyciągnął kilka wniosków na podstawie złożonego mu materiału dowodowego. Nie były to jednak wnioski dające podstawę do przyjęcia, że ustalenia biegłego mają charakter absolutnie miarodajnych do ustalenia stanu faktycznego. Jak bowiem okazało się dokumenty księgowe podpisał D. M. (1) z datą 10 grudnia 2018 roku. Na dokumentach nie wskazano danych osobowych osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, co nie jest zgodne z ustawą o rachunkowości. Brak jest uchwał zatwierdzających sprawozdania finansowe. W ramach informacji dodatkowych za lata 2014 – 2016 wskazano, że nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez jednostkę działalności. Spółka nie składała w wymaganymi przepisami terminach sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego. Ostatnie sprawozdania zostały sporządzone za kilka ubiegłych lat, tuż przed sporządzeniem opinii biegłego z zakresu księgowości i rachunkowości. Sprawozdania są nielogiczne, niekonsekwentne, obarczone brakami, prawdopodobnie sporządzone przez osobę, która nie posiadała wiedzy jak takie dokumenty sporządzić.

Biegły na ostatniej rozprawie, w ramach opinii ustnej uzupełniającej wyjaśnił, że z jego opinii wynika przede wszystkim, że spółka i członek zarządu działali nierzetelnie i niesumiennie. Opinia nie ma charakteru kategorycznego, opiera się na szeregu założeń o niepewnej prawdziwości. Ma zatem charakter hipotetyczny. Przy jednym z założeń, spółka powinna była złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości (czego nie uczyniła) a złożenie takiego wniosku doprowadziłoby do zasadniczego zaspokojenia powódki. Pozwany zatem nie wykazał kategorycznie aby zaistniały przesłanki z art. 299 k.s.h. zwalniające go z odpowiedzialności.

Z opinii biegłego bezsprzecznie wynika, że na członku zarządu skonkretyzował się obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Nie jest spornym, że wniosku takiego nie zgłoszono.

Założenia biegłego mają charakter czysto hipotetyczny, są wielopoziomowe i traktować je należy jako ustalenia teoretyczne przeprowadzone na niemiarodajnym i niepełnym materiale źródłowym.

Warto wskazać na niekonsekwentne twierdzenia pozwanego. Wskazał oni bowiem, że brak było podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości albowiem trudności finansowe miały charakter przejściowy. Z drugiej strony wskazuje, że gdyby wniosek złożono, powódka i tak nie uzyskałaby zaspokojenia.

Niesporną okolicznością jest to, że aby przyjąć odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki, w pierwszej kolejności powód powinien wykazać bezskuteczność egzekucji.

Co za tym idzie, wobec wykazania przez powódkę przesłanek z art. 299 § 1 k.s.h. oraz braku skutecznych zarzutów ze strony pozwanego, roszczenie zgłoszone w pozwie należało uwzględnić co do zasady.

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w wyroku, orzekając o odsetkach zgodnie z normą art. 481 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. i art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Strona powodowa wygrała w całości sprawę, zatem należy się jej zwrot kosztów procesu w całości. Strona powodowa była reprezentowana przez radcę prawnego,. Na koszty zasądzono na rzecz powoda składa się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w wysokości 3.600 złotych. Do kwoty tej dodać należy opłatę od pozwu i opłatę od pełnomocnictwa.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)