Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSA Wiesław Pędziwiatr

Sędziowie: SSA Jerzy Skorupka

SO del. do SA Maciej Skórniak (spr.)

Protokolant: Joanna Klisiewicz-Hałaj

przy udziale prokuratora Prokuratury (...) we W. Wiesława Bilskiego

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2018 r. i 20 marca 2019 r.

sprawy D. N.

oskarżonego z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29.07.2005 roku
o przeciwdziałaniu narkomanii oraz art. 310 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy

z dnia 10 maja 2018 r. sygn. akt III K 56/17

1  zmienia zaskarżony wyrok wobec D. N. w pkt. II części dyspozytywnej w ten sposób, że przyjmuje, iż oskarżony posiadał środki odurzające w znacznej ilości w postaci marihuany o wadze 1.304,30 gramów, a wymierzoną oskarżonemu za ten czyn karę obniża do 1 (jednego) roku i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności,

2  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

3  zwalnia oskarżonego od obowiązku poniesienia kosztów
sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

D. N. został oskarżony o to, że :

4  w dniu 09.08.2014r. w L. około godz. 21.30 przy ul. (...) i ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu z osobą, co, do której materiały wyłączono do odrębnego postępowania oraz nieustalonym mężczyzną dokonał rozboju posługując się środkiem obezwładniającym w postaci paralizatora w ten sposób, że porazili paralizatorem Ł. S. oraz stosowali przemoc zadając mu ciosy w wyniku, czego nie mógł się on poruszać i doznał zapaści po porażeniu prądem, tj. naruszenia czynności narządu ciała na okres poniżej 7 dni, po czym zabrali w/w klucze do mieszkania, telefon komórkowy m-ki (...) oraz pieniądze w kwocie 800 zł, co stanowiło działanie na jego szkodę,

tj. o czyn z art. 280§2 kk i art. 157§2 kk w zw. z art. 11§2 kk

5  w okresie do 10.08.2014r. w L. w mieszkaniu przy ul. (...) posiadał środki odurzające w znacznej ilości w postaci marihuany o wadze 1693,94 grama,

tj. o czyn z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

6  w okresie do 10.08.2014r. w L. w mieszkaniu przy ul. (...) przechowywał podrobione obce pieniądze w postaci 16 banknotów o nominale 100 euro oraz 8 sztuk o nominale 50 euro w celu ich puszczenia w obieg,

tj. o czyn z art. 310§2 kk

Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z dnia 10 maja 2018 r., sygn.. akt: III K 56/17 orzekł:

7  uniewinnił oskarżonego D. N. od popełnienia zarzucanego mu w pkt I aktu oskarżenia czynu i kosztami sądowymi w tej części obciążył Skarb Państwa;

8  uznał oskarżonego D. N. za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt II aktu oskarżenia czynu z tą zmianą, że czas popełnienia tego czynu ustalił na dzień 10.08.2014r. i za czyn ten na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (D.U. nr 179 poz. 1485 z poźn. zm.) wymierzył mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

9  na podstawie art. 70 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek przez zniszczenie 1693,94 gram suszu roślinnego stanowiącego ziele konopi inne niż włókniste;

10  na podstawie art. 70 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek 2 sztuk woreczków strunowych;

11  uznał oskarżonego D. N. za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt III aktu oskarżenia czynu z tą zmianą, że czas jego popełnienia ustala na dzień 10.08.2014r. i za czyn ten na podstawie art. 310§2 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

12  na podstawie art. 316§1 kk orzekł przepadek 13 sztuk banknotów euro o nominale 100 o numerze (...), 3 sztuk banknotów euro o nominale 100 o numerze (...), i 8 sztuk banknotów euro o nominale 50 o numerze (...);

13  na podstawie art. 85§1 kk w zw. z art. 85§2 kk i art. 86§1 kk wyżej wymierzone kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu D. N. karę łączną 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

14  na podstawie art. 230§2 kpk zarządził zwrot D. N. dowodów rzeczowych wyszczególnionych w pkt 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 14 i 15 wykazu rzeczy znajdującego się na kartach 416 i 416 verte tom II akt;

15  na podstawie art. 624§1 kpk zasądził od oskarżonego D. N. na rzecz Skarbu Państwa zwrot części kosztów sądowych, to jest kwotę 7.000 złotych i na podstawie art. 17 ustawy o opłatach w sprawach karnych z 23.06.1973r. (Dz. U z 1983r. Nr 49 poz. 223 z późn. zm.) nie wymierzył oskarżonemu opłaty.

Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońcy oskarżonego.

Obrończyni oskarżonego – adw. I. S. – zaskarżyła wyrok w zakresie punktów II, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX części dyspozytywnej wyroku, zarzucając:

W zakresie punktu II części wstępnej wyroku:

16  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, w postaci:

- art. 170 § 1 pkt 4 i 5 k.p.k., polegająca na bezzasadnym oddaleniu wniosku dowodowego oskarżonego D. N. o bezpośrednie przesłuchanie na rozprawie głównej świadka J. S., w wyniku uznania przez Sąd I instancji, że wniosek ten zmierza w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania, a nadto, iż nie jest znane miejsce pobytu tego świadka, podczas gdy wniosek przedmiotowy był formułowany przez oskarżonego od początku toczącego się w niniejszej sprawie postępowania sądowego, zaś Sąd meriti nie podjął żadnych czynności w kierunku ustalenia miejsca pobytu w/w świadka, a J. S. nie był w toku postępowania przygotowawczego przesłuchiwany na okoliczność posiadani narkotyków w mieszkaniu D. N., tak więc w kontekście przyjętej przez oskarżonego linii obrony ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji w zakresie zarzutu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku są niepełne;

- art. 167 k.p.k. w zw. z art. 192 § 2 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k., polegającą na braku inicjatywy dowodowej Sądu, w sytuacji braku inicjatywy stron postępowania, a wyrażającą się w zaniechaniu ponownego przesłuchania w charakterze świadka M. F. z udziałem biegłego psychologa, pomimo złożonego przez D. N. oświadczenia, iż w/w świadek, już po przesłuchaniu go na rozprawie w dniu 24 stycznia 2018 roku, w trakcie konwojowania go z oskarżonym do jednostek penitencjarnych przekazał D. N., że znalezione w mieszkaniu przy ul. (...) w L. narkotyki należało do tego świadka, wskutek czego pojawia się uzasadniona wątpliwość co do stanu psychicznego świadka, tak więc ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji w zakresie zarzutu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku są niepełne i nie zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności niniejszej sprawy;

- art. 167 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k., polegającą na braku inicjatywy dowodowej Sądu, w sytuacji braku inicjatywy stron postępowania, a wyrażającą się w zaniechaniu zasięgnięcia uzupełniającej opinii z zakresu badań chemicznych zabezpieczonych środków odurzających, w celu stwierdzenia w jakich proporcjach w przekazanym do badań materiale dowodowym wymieszana jest marihuana z tytoniem, co w sposób istotny mogłoby wpłynąć na określenie rzeczywistej ilości zabezpieczonych środków odurzających, albowiem dotychczasowa opinia nie zawiera ustaleń w tym zakresie, przez co jest opinią niepełną.

Na wypadek nie uwzględnienia przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w/w zarzutów, wyrokowi przedmiotowemu, w zakresie punktu II części wstępnej zarzuciła:

17  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a mający wpływ na jego treść, polegający na bezpodstawnym uznaniu sprawstwa oskarżonego D. N. w zakresie posiadania znacznych ilości środków odurzających w postaci 1693,94 grama marihuany, na skutek uznania za wiarygodne w tym zakresie wyłącznie protokołów przeszukania oraz opinii biegłych z zakresu badań chemicznych i badań biologicznych (DNA), podczas gdy z całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jednoznacznie, iż wskazane środki odurzające stanowiły własność D. N., zaś wyjaśnienia tego oskarżonego oraz zeznania A. G., w zestawieniu z nie budzącą wątpliwości okolicznością, iż w mieszkaniu wynajmowanym przez oskarżonego często przebywały inne osoby, w tym też przede wszystkim wskazani J. S. i M. F., którzy mieli nie ograniczony dostęp do wszystkich pomieszczeń przedmiotowego lokalu, winna doprowadzić Sąd I instancji do przekonania, że środki odurzające zabezpieczone podczas przeszukania lokalu przy ul. (...) w L. mogły należeć do co najmniej dwóch innych, poza oskarżonym osób, w związku z czym ustalenia faktyczne Sądu meriti są oczywiście błędne.

W zakresie punktu III części wstępnej wyroku:

18  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, w postaci:

- art. 170 p 1 pkt 2 i 3 k.p.k., polegającą na bezzasadnym oddaleniu wniosku dowodowego oskarżonego D. N. o przesłuchanie na rozprawie głównej świadka M. K., w wyniku uznania przez Sąd I instancji, że okoliczność, która miałaby być udowodniona zeznaniami tego świadka (brak wiedzy oskarżonego co do nieautentyczności banknotów euro) nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, a ponadto dowód nie jest przydatny do stwierdzenia danej okoliczności, w sytuacji gdy w/w świadek sprzedał oskarżonemu zakwestionowane banknoty euro, tak więc w kontekście przyjętej przez oskarżonego linii obrony ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji w zakresie zarzutu opisanego w punkcie III części wstępnej wyroku są niepełne.

IV. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a mający wpływ na jego treść, polegający na bezpodstawnym uznaniu zamiaru oskarżonego D. N. w zakresie puszczenia w obieg podrobionych obcych pieniędzy w postaci 16 banknotów o nominale 100 euro oraz 8 sztuk o nominale 50 euro, na skutek uznania za wiarygodne w tym zakresie protokołów przeszukania oraz ekspertyzy z NBP, jak również ustalenia, że oskarżony winien był zwrócić uwagę na to, że banknoty o poszczególnych nominałach mają te same numery seryjne, co świadczy – zdaniem Sądu I instancji -, że oskarżony podrobione banknoty przechowywał w celu puszczenia ich w obieg, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jednoznacznie, jakoby oskarżony D. N. miał świadomość tego, że posiada podrobione banknoty, jak również jakoby podjął jakąkolwiek aktywność w kierunku puszczenia tych banknotów w obieg, w związku z czym ustalenia faktyczne Sądu meriti są oczywiście błędne.

Podnosząc powyższe zarzuty wniosła o uchylenie wyroku w zaskarżanym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Legnicy; ewentualnie uniewinnienie oskarżonego D. N. od popełnienia czynów opisanych w punktach II i III części wstępnej wyroku.

Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

19  rażącą niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego D. N., wyrażającą się w wymierzeniu mu kar jednostkowych pozbawienia wolności w górnych granicach ustawowego zagrożenia, na skutek nienależytego uwzględnienia okoliczności łagodzących, w postaci uprzedniej niekaralności oskarżonego za tego typu czyny zabronione, długotrwałości okresu, jaki upłynął od popełnienia przez niego przestępstw oraz prowadzenia od tego czynu nienagannego trybu życia, ustabilizowania sytuacji rodzinnej i zawodowej, na skutek czego wymierzone oskarżonemu kary jednostkowe pozbawienia wolności, jak również kara łączna pozbawienia wolności są niewspółmiernie surowe i nieadekwatne do stopnia społecznej szkodliwości zarzucanych mu przestępstw.

Podnosząc powyższy zarzut, wniosła o: rozwiązanie orzeczenia o karze łącznej i wymierzenie oskarżonemu D. N. następujących kar:

- za czyn opisany w punkcie II części wstępnej wyroku, na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii – jednego roku pozbawienia wolności;

- za czyn opisany w punkcie III części wstępnej wyroku, na podstawie art. 310 § 2 k.k. jednego roku pozbawienia wolności;

- na podstawie art. 85 § 1 k.k. w zw. z art. 85 § 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k. – kary łącznej w wymiarze jednego roku pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonego – adw. M. B. (1) – zaskarżył wyrok w części, tj. w pkt II – VII i IX części dyspozytywnej wyroku, zarzucając:

20  mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku rażącą obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 w zw. z art. 167 i 170 § 1 pkt 2-5 k.p.k. poprzez:

21  oddalenie wniosku dowodowego oskarżonego i obrońcy o przesłuchanie w charakterze świadka M. K. i Ł. J. na okoliczność świadomości oskarżonego w zakresie nabycia sfałszowanych znaków pieniężnych, podczas gdy świadkowie ci mogli mieć istotne informacje odnośnie sprawstwa oskarżonego, dotyczące przede wszystkim okoliczności nabycia środków przez oskarżonego i tym samym jego świadomości odnośnie braku autentyczności banknotów, ponieważ świadek M. K. miał być osobą, która sprzedała oskarżonemu środki pieniężne, a Ł. J. bezpośrednim świadkiem dokonywania tej czynności;

22  oddalenie wniosku dowodowego oskarżonego i obrońcy o przesłuchanie w charakterze świadka J. S. co do faktu własności środków odurzających zabezpieczonych w mieszkaniu oskarżonego, podczas gdy świadek ten mógł posiadać istotne informacje w sprawie, a jednocześnie Sąd Okręgowy zaniechał zwrócenia się do obrońcy lub podjęcia innych czynności w kierunku ustalenia adresu tego świadka.

23  mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku rażącą obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 w zw. z art. 167, 172 i 170 § 1 pkt 5 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego oskarżonego i obrońcy o przeprowadzenie dowodu z konfrontacji świadka M. F. z oskarżonym co do faktu rozbieżności w zeznaniach odnośnie tego, do kogo należały znalezione środki odurzające zabezpieczone w mieszkaniu oskarżonego, podczas gdy okoliczność ta miała zasadnicze znaczenie dla ustalenia sprawstwa oskarżonego.

24  mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku rażącą obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 k.p.k. poprzez ustalenie, że oskarżony miał świadomość, że zakupione przez niego banknoty euro są fałszywe, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza tezy tej ponad wszelką wątpliwość.

25  mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku rażącą obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 7 k.p.k. poprzez ustalenie, że wykryte w mieszkaniu przy ul. (...) w L. środki odurzające w postaci marihuany były własnością oskarżonego, podczas gdy oddalenie wniosków dowodowych oskarżonego o przesłuchanie świadków J. S. i M. F. w połączeniu z faktem, że oskarżony nie przyznawał się do posiadania środków odurzających, a jednocześnie nie udało się zbadać śladów daktyloskopijnych pozostawionych na workach foliowych prowadzi do wniosku, że materiał dowodowy był niewystarczający dla przypisania oskarżonemu sprawstwa.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów określonych w punktach II i III części wstępnej wyroku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Obie apelacje obrońców oskarżonego D. N. nie zasługuje na uwzględnienie.

Apelacja obrońców adw. I. S. oraz adw. M. B. (2), a także osobista apelacja oskarżonego D. N., w szerokim zakresie podnoszą zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisów postępowania odnoszących się do podstaw oddalenia wniosków dowodowych składanych przez obronę, a także braku inicjatywy dowodowej sądu w zakresie wyjaśnienia istotnych w sprawie okoliczności. Sąd Apelacyjny w istotnym zakresie podzielił te argumenty skarżących oraz podjął próbę uzupełnienia postępowania dowodowego, przez przeprowadzenie wnioskowanych dowodów w postępowaniu odwoławczym. I tak: w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w pkt. II części dyspozytywnej wyroku, sąd zdecydował o wezwaniu i bezpośrednim przesłuchaniu świadka J. S. oraz przeprowadził uzupełniającą opinię Laboratorium Kryminalistycznego Komendy (...)Policji we W. nr (...) (...); w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w pkt. V części dyspozytywnej wyroku, sąd zdecydował o dopuszczeniu dowodów z zeznań świadków: M. K. i Ł. J..

Sąd Apelacyjny nie zdołał jednak przeprowadzić dowodu z zeznań świadka J. S., gdyż nie udało się doręczyć mu wezwania oraz ustalić obecnego jego miejsca zamieszkania. Z ustaleń poczynionych przez Komisariat Policji w G. (informacja z dnia 20 marca 2019 roku), świadek nie przebywa pod adresem zameldowania od kilku lat, najprawdopodobniej przebywa za granicą, gdzie pracuje. W tych okolicznościach, należy przyjmować, że decyzja Sądu Okręgowego z dnia 13 grudnia 2017 roku (k. 542v) o odczytaniu zeznań tego świadka złożonych w postępowaniu przygotowawczym, posiadała należyte opacie w ustaleniach poczynionych przez sąd oraz musi być oceniana jako uzasadniona.

Podobnie nie powiodło się przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka M. K.. Z ustaleń Komisariatu Policji w B. z dnia 18 marca 2019 roku (k. 778) wynika, że ten nie przebywa pod adresem zameldowania, jest poszukiwany do odbycia kary pozbawienia wolności. W tych okolicznościach, dowodu nie da się przeprowadzić, co zgodnie z art. 170 § 1 pkt. 4 kpk, jest podstawą do oddalenia wniosku dowodowego oraz zaniechania przeprowadzenia tego dowodu już w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Apelacyjny natomiast nie uwzględnił zarzutu naruszenia przepisu postępowania, art. 167 kpk w zw. z art. 192 § 2 pk w zw. z art. 366 § 1 kpk (pkt. I apelacji adw. I. S.) oraz art. 7 kpk w zw. z art. 167 kpk, art. 172 kpk i art. 170 § 1 pkt. 5 kpk (pkt. 2 apelacji adw. M. B. (2)), gdzie skarżący zarzucają sądowi zaniechanie ponownego przesłuchania świadka M. F., dopuszczenia dowodu z opinii biegłego psychologa, zapewnienia jego udziału w przesłuchaniu, a w końcu konfrontacji świadka z oskarżonym. Podstawą tak formułowanych wniosków miałaby być wypowiedź świadka M. F., który w rozmowie z oskarżonym, miałby przyznać się, że zabezpieczone w sprawie narkotyki (marihuana) jednak należały do niego.

Oceniając takie wnioski dowodowe obrońców należy mieć na uwadze, że oskarżony D. N. wyjaśniając na zakończenie postępowania w dniu 24 kwietnia 2018 roku (k. 625v) podał, że marihuana która znajdowała się w szafce kuchennej jego mieszkania należała do M. F. bądź J. S.. Obu wzywał telefonicznie, „ … żeby zabrali te narkotyki jeśli to są ich”. Stąd twierdzenia oskarżonego, że to właśnie M. F. miałby przynieść i przechowywać w jego domu zabezpieczoną marihuanę, pochodzą już z czasu, zanim czyn ten został ujawniony. Ewentualna rozmowa między mężczyznami odbyta w czasie postępowania sądowego nie powinna przynosić dla oskarżonego już żadnych nowości.

Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa, na gruncie przepisów art. 192 § 2 kpk, warunkowane jest ujawnieniem się wątpliwości co do stanu psychicznego świadka oraz ewentualnych zakłóceń jego czynności psychicznych, które miałyby znaczenie dla wiarygodności tego dowodu. Dowód taki najczęściej jest nieprzydatny dla oceny wiarygodności, jeśli treść zeznań świadka, nie jest uwarunkowana owymi zakłóceniami czynności psychicznych. Jeśli świadek rozmyślnie kłamie, to badanie psychologiczne jest oczywiście nieprzydatne do stwierdzenia prawdziwości jego relacji. Może najwyżej wskazać na jakieś specyficzne cechy osobowości, jako wskazówkę dla oceny wiarygodności. Obrońcy w apelacji, ale także oskarżony w swoich wyjaśnieniach, gdzie relacjonował dość zażyłą znajomość ze świadkiem, nie wskazują na jakieś znaczące zakłócenia osobowości M. F., które miałyby znaczenie dla sprawy. Zresztą i sąd, przeprowadzając bezpośrednio dowód z zeznań tego świadka na rozprawie w dniu 24 stycznia 2018 roku (k. 571v) nie powziął wątpliwości, które uzasadniałby potrzebę pomocy biegłego. Zresztą treść tych zeznań przedstawia się jako całkowicie zborne. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa należy więc oceniać jako bezpodstawny.

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 172 kpk świadkowie i oskarżeni mogą być konfrontowani celem wyjaśnienia sprzeczności. Chodzi więc o sprzeczności w ich zeznaniach lub wyjaśnieniach. Nie zaś ewentualne sprzeczności między zeznaniami, a wypowiedziami poza- procesowymi, jak wskazują to skarżący. Stąd również w tym przypadku zarzut naruszenia przepisów postępowania, przez zaniechanie konfrontacji i wadliwość tak dokonanych ustaleń faktycznych, należy ocenić jako chybiony.

W końcu, należy wskazać, że ewentualna treść rozmowy między oskarżonym a świadkiem M. F. winna zostać wzięta pod uwagę i rozważona w ramach oceny wiarygodności dowodu z wyjaśnień oskarżonego oraz przyjętej przez niego linii obrony. Oskarżony bowiem wskazywał jako właścicieli suszu roślinnego właśnie świadków J. S. lub M. F..

Po uzupełnieniu postępowania dowodowego w możliwym zakresie przez Sąd Apelacyjny, zasadnicze zarzuty apelacji sprowadzają się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenie (apelacja adw. I. S.) oraz obrazy przepisów postępowania, a to art. 7 kpk (apelacja adw. M. B. (1)), w zakresie w jakim Sąd Okręgowy na podstawie przeprowadzonych i ocenionych dowodów, ustalił sprawstwo oskarżonego w odniesieniu do obu przypisanych mu czynów.

Takie zarzuty obu apelacji nie zasługują na uwzględnienie. Sąd Okręgowy dokonując ustaleń faktycznych miał na uwadze przede wszystkim zeznania świadka G. T., który stwierdził, że oskarżony od około połowy 2013 roku wynajmował od niego mieszkanie w L. przy ul. (...), protokół przeszukania i protokół oględzin tego mieszkania z dnia 10 sierpnia 2014 (k. 50-51, 55-56), zeznania świadków: J. S. (k. 97-98) i M. F. (k. 128, 571) oraz opinię z zakresu badania śladków biologicznych, stwierdzającą na zabezpieczonych woreczkach foliowych z zawartością mieszaniny suszu marihuany obecność śladów biologicznych pochodzących od oskarżonego, a wykluczającą pochodzenie tych śladów od M. F. i J. S. (k. 185).

Stanowisko Sądu Okręgowego, który w oparciu o te właśnie dowody ustalił sprawstwo oskarżonego w zakresie posiadania przez niego środków odurzających należy uznać w całości za akceptowalne na gruncie logicznego rozumowania oraz wskazań doświadczenia życiowego. Wskazane wyżej dowody w sposób niewątpliwy pozwalają na stwierdzenie, że w mieszkaniu, które oskarżony zajmował znajdowały się przedmiotowe środki odurzające. Opinia biegłych, ale także wyjaśnienia oskarżonego złożone w końcowej fazie postępowania, stwierdzają, że ten wiedział, że zabezpieczone woreczki tam się znajdują, a nawet je osobiście dotykał (otwierał, bo ślady biologiczne znajdowały się na strunowym zapięciu woreczka). Wyjaśnienia oskarżonego, który nie przyznał się do popełnienie takiego czynu, sprowadzają się do twierdzenia, że rzeczy te należały do pomieszkujących u niego kolegów – J. S. i M. F.. Taka wersja oskarżonego nie znajduje potwierdzenia w zeznaniach wskazanych przez niego mężczyzn. J. S. (k. 97-98) nie potwierdza, aby przynosił do oskarżonego narkotyki, ani nawet, aby stale u niego przebywał. Twierdzi natomiast, że stale przebywa w H. gdzie pracuje, a do L. przyjeżdżał do dziewczyny. Podobną wymowę mają również zeznania M. F. (k. 128, 571). Zaprzecza on żeby przebywał u oskarżonego często lub długotrwale, ale przede wszystkim zaprzeczył, aby ujawniona w mieszkaniu marihuana należała do niego. Wobec takiej treści dowodów, ustalenia sądu w zakresie sprawstwa oskarżonego należy ocenić jako całkowicie uzasadnione i przekonujące.

Jednocześnie należy zaakceptować stanowisko sądu również w zakresie oceny zeznań świadka – A. G.. Świadek ta, zaprzeczała, aby widziała w mieszkaniu zabezpieczony susz marihuany oraz aby mógł on należeć do oskarżonego. Wskazywał, że środków odurzających w mieszkaniu oskarżonego używali J. S. i M. F.. Przekonuje przy tym stanowisko Sądu Okręgowego (str. 17 uzasadnienia), gdzie ten odmawia wiarygodności tym zeznaniom, tak z uwagi na treść relacji, jak na emocjonalne zaangażowanie świadka w sprawę z uwagi na jej związek z oskarżonym. Istotnie, emocjonalne nacechowanie tej relacji jest czytelne i może być motorem działania tego świadka.

Akceptując ustalenia sądu w zakresie sprawstwa oskarżonego w zakresie czynu z pkt. II części dyspozytywnej, Sąd Apelacyjny uwzględnił wnioski opinii uzupełniającej LK KWP we W. z zakresu chemii z dnia 14 grudnia 2018 roku. Opinia zasadnicza nr (...) z dnia 22 grudnia 2014 roku (k. 150-152) stwierdzała, że zabezpieczony susz roślinny stanowił mieszaninę tytoniu oraz ziela konopi, w której zawartość (...)wynosi powyżej 0,2 % wagowo. Zgodnie z przyjętą w ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii ( Dz.U.2018.1030 t.j. z dnia 2018.05.29) - art. 4 pkt. 37 definicją ziela konopi innych niż włókniste, to właśnie części tej rośliny z wyłączeniem nasion, pojedynczo lub w mieszaninie, zawierające powyżej 0,20% (...)oraz kwasu (...)((...)). Wobec tak sformułowanych wniosków opinii należało ustalić jaka jest proporcja ziela konopi innych niż włókniste zawierających stosownie dużą ilość wskazanej substancji czynnej i tytoniu. Opinia uzupełniająca, sporządzona w oparciu o badanie próbki (zawartości jednego z woreczków z zawartością suszy) wykazała, że zawartość ziela konopi innych niż włókniste wynosi 77 % w całości mieszaniny. Takie ustalenia opinii stały się podstawą do zmiany opisu czynu z pkt. I, przez przyjęcie, że przedmiotem przestępstwa przypisanego oskarżonemu było 1.304,30 gramów marihuany (ziela konopi innych niż włókniste) z zawartością co najmniej 0,2 % wagowo substancji czynnej (...). W konsekwencji zmiany opisu czynu w zakresie ilości wagowej środka odurzającego będącego przedmiotem przestępstwem, proporcjonalnie obniżono również wymiar kary za ten czyn. Ilość konopi innych niż włókniste, która stanowi przedmiot przestępstwa, również po zmianie, pozwala na jednorazowe odurzenia się przez co najmniej 2.600 osób, przy przyjęciu jednej porcji w rozmiarze ok. 0,5 grama suszu ziela konopi innych niż włókniste o stężeniu substancji aktywnej ustalonej w niniejszym postępowaniu. Taka ilość środka odurzającego jest przy tym nadal ilością znaczną w rozumieniu art. 62 ust. 2 powołanej wyżej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 listopada 2018 roku, II AKa 251/18, LEX nr 2609639).

Sąd Apelacyjny nie zaakceptowała również zarzutów w zakresie nieprawidłowej oceny dowodów oraz błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, formułowanych przez obrońców w zakresie czynu z art. 310 § 2 kk, przypisanego oskarżonemu w pkt. V części dyspozytywnej wyroku. Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne w zakresie tego czynu poczynił również na podstawie protokołu przeszukania i protokołu oględzin mieszkania przy ul. (...) w L., przeprowadzonych w dniu 10 sierpnia 2014 roku. Oskarżony w swoich wyjaśnieniach potwierdził, że podrobione banknoty o nominale 100 euro (16 sztuk) i 50 euro (8 sztuk) nabył i przechowywał. Przedmiotowe banknoty nie miały przy tym cech, które pozwalałby je łatwo odróżnić od oryginałów, ale posiadały powtarzające się numery seryjne (protokół oględzin mieszkania k. 55-56, ekspertyza NBP k. 201-202).

Ustalenia Sądu Okręgowe w odniesieniu do tego czynu, tak w zakresie świadomości oskarżonego co do właściwości przedmiotowych banknotów, jak i cel w jakim wszedł on w ich posiadanie nie budzą zasadniczych zastrzeżeń Sądu Apelacyjnego. Oskarżony nie zdołał w ocenie Sądu Okręgowego, przedstawić przekonujących okoliczności w jakich miał wejść w posiadania przedmiotowych banknotów euro. Oskarżony składał wyjaśnienia dopiero na zakończenie postępowania (k. 625-626) w dniu 24 kwietnia 2018 roku, blisko 4 lata od czynu. Wówczas to ujawnił, że podrobione banknoty kupił od M. K., w czasie gdy ten nietrzeźwy grał na maszynach hazardowych. W tym czasie oskarżony miał mieć większą ilość gotówki, bo kolega zwrócił mu dług, po tym jak wcześniej pieniądze pożyczył mu na procent (k. 626). Takie wyjaśnienie oskarżonego muszą budzić zasadnicze wątpliwości. Po pierwsze: przy oskarżonym nie ujawniono znacznych kwot pieniędzy w złotówkach, na co wskazywałby jego wyjaśnienia. Po wtóre: należy mieć istotne wątpliwości co do sposobu uzyskiwania przez oskarżonego środków na utrzymanie skoro, jak twierdził 25 lipca 2017 roku, był bezrobotny i utrzymywał się jedynie z wygranych w zakładach bukmacherskich (k. 436v). Należy mieć też na uwadze, że oskarżony był w przeszłości karany, za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. W 2015 roku, wyrokiem Sądu Okręgowego w Legnicy, w sprawie III K 59/11, za usiłowanie zabójstwa, a w 2017 roku, wyrokiem Sądu Okręgowego w Legnicy, w sprawie III K 118/10, za wprowadzanie do obrotu środków odurzających (dane o karalności k. 787-788).

Sąd Apelacyjny, uwzględniając wnioski obrony przeprowadził dowód z zeznań świadka Ł. J.. Ten tylko ogólnie potwierdził okoliczności podawane przez oskarżonego, tj. fakt, że ten miał nabyć od nieznanego mu mężczyzny walutę. Świadek nie potrafił podać, kiedy dokładnie to miało miejsce, kto był sprzedawcą, jaka to była waluta, ani nawet jaki był powód sprzedaży i zakupu. Zeznania te są też dostrzegalnie odmienne od wyjaśnień oskarżonego. Świadek wskazuje, że do spotkania i sprzedaży walorów pieniężnych miało dojść w agencji towarzyskiej oraz nie znał powodów, dla których mężczyzna oferował do sprzedaży walutę (k. 789v). Oskarżony natomiast twierdził, że sprzedawcą miał być M. K., który przegrywał duże sumy na automatach do gier. Opisane przez obu okoliczności są dostrzegalnie odmienne. Jednocześnie, świadek Ł. J. potwierdził, że cena za jaką mężczyzna oferował do sprzedaży walutę była „okazyjna”.

Już więc taka ocena sytuacji dokonana przez świadka byłaby ważkim argumentem za przyjęciem, że wymiana walut byłaby co najmniej obciążona olbrzymim ryzykiem nabycia fałszywych pieniędzy.

Taka wymowa dowodów, które powołują obrońcy w apelacji, nie może być uznana za przekonującą i zdolną zakwestionować ustalenia Sądu Okręgowego. Ocena dowodów dokonana przez Sąd meriti nie budzi wątpliwości w zakresie jej racjonalności, jak i zgodności ze wskazaniami doświadczenia życiowego. Przeciwnie, przyjęcie w tych okolicznościach jako wiarygodne wyjaśnień oskarżonego oraz lakonicznych zeznań świadka Ł. J., raziłoby brakiem krytycyzmu i naiwnością. A to z kolei byłoby oczywiście nie do zaakceptowania.

Sąd Apelacyjny nie może potraktować jako uzasadniony również zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych stawianego w pkt. IV apelacji adw. I. S.. „ Błąd w ustaleniach faktycznych może mieć postać błędu "braku" albo błędu "dowolności". Zarzut taki może zostać postawiony wówczas, gdy sąd, ustalając stan faktyczny, wziął pod uwagę wszystkie istotne w sprawie dowody, a także gdy prawidłowo je ocenił. Natomiast ustalając stan faktyczny na podstawie tych dowodów, sąd pominął wynikające z nich fakty istotne w sprawie albo ustalił fakty, które wcale z danego dowodu nie wynikają lub wynikają, ale zostały zniekształcone. Błąd dowolności może polegać również na wadliwym wnioskowaniu z prawidłowo ustalonych faktów co do istnienia lub nieistnienia faktu głównego w procesach poszlakowych. Błąd tego rodzaju oznacza, że określony fakt został ustalony dowolnie, gdyż nie ma oparcia w dowodach” (tak: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrok z dnia 9 sierpnia 2018 roku, II AKa 184/18 LEX nr 2556688). Odnosząc te rozważania do realiów niniejszej sprawy, należy podać, że formułowany przez skarżącego zarzut może wykazywać ów błąd „dowolności”, w odniesieniu do ustalenia świadomości i zamiaru po stronie oskarżonego. Oskarżony posiadał wyłącznie banknoty podrobione, o tożsamych numerach seryjnych, w znacznej liczbie, pochodzące z jednego źródła i nabyte w jednym czasie oraz budzących nieufność okolicznościach. Wszystko to, dają należytą podstawę do wnioskowania, że oskarżony działał jednak świadomie, mając wiedzę o podrobieniu pieniędzy. Co do zamiaru puszczenia banknotów w obieg, zamiar taki wywieść należy z okoliczności i zachowania oskarżonego, jak i jego wyjaśnień. Potwierdzał, że nabył te pieniądze, aby z nich skorzystać, jak z prawdziwej waluty.

Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że nie zasługuje na uwzględnienie również zarzut adw. I. S., gdzie ta zarzuca orzeczeniu rażącą niewspółmierność kary (pkt. V zarzutów apelacji). Rażąca niewspółmierność kary zachodzi wówczas, kiedy zachodzi znacząca dysproporcja między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą, zasłużoną. Za karą taką należy uważać karę wymierzoną w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary z art. 53 kk (tak: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, wyrok z dnia 19 grudnia 2018 roku, II AKa 248/18, Lex 2613654).

Sąd Okręgowy ustalając wymiar kary oskarżonemu wymierzył karę zbliżoną do dolnej ustawowej granicy przewidzianej za przypisane przestępstwa. Za czyn z pkt. I części dyspozytywnej z art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomani 1 rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności, obniżoną do 1 rok i 4 miesiące pozbawienia wolności, gdzie ustawowe zagrożenie wynos od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności, za czy z pkt. V części dyspozytywnej z art. 310 § 2 kk, 3 lata pozbawienia wolności, gdzie ustawowe zagrożenie karą wynosi od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności.

Jednocześnie Sąd Okręgowy wskazał w uzasadnieniu (19 str.) na szereg okoliczności przedmiotowych i podmiotowych, które przemawiają za przyjęciem wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynów oskarżonego. Wielkość posiadanych środków odurzających, ilość przyjętych przez oskarżonego podrobionych pieniędzy, ale przede wszystkich premedytacja jaka cechowała działanie oskarżonego, oraz co istotne, jego wielokrotna uprzednia karalności oraz wymierzone długoletnie kary pozbawienia wolności, przekonuje iż wymierzona oskarżonemu kara winna w całości uwzględniać jej aspekt sprawiedliwościowy.

Również mając na uwadze przesłanki wymiaru kary łącznej, zawarte w dyspozycji przepisu art. 85a kk, należy wskazać, że w sytuacji oskarżonego, w szczególności z uwagi na jego wielokrotną karalność, funkcje poprawcze i wychowawcze kary, mogą być realizowane wyłącznie przez długotrwałą karę pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy wskazał, że nie dopatrzył się w stosunku do oskarżonego okoliczności łagodzących (19 str. uzasadnienia). Stanowisko to należy zaakceptować również w świetle okoliczności podanych przez skarżącego w apelacji. Oskarżony ma aktualnie do odbycia dwie kary pozbawienia wolności, których koniec przypada na 22 marca 2024 roku. Nie sposób więc zaakceptować twierdzeń skarżącego, że ten prowadził nienaganny sposób życia. Również sytuacja osobista oskarżonego nie może stanowić należytej podstawy do łagodzenia wymiaru kary. Oskarżony wprawdzie posiada dwoje małoletnich dzieci, których nie wychowuje (wyjaśnienia oskarżonego k. 436v).

Wobec powyższego orzeczoną oskarżonemu karę należy ocenić jako nienoszącą cech nadmiernej surowości oraz współmierną do okoliczności czynu i stopnia winy oskarżonego.

Orzeczenie o kosztach sądowych oparte została na podstawie art. 624 § 2 kpk. Oskarżony nie posiada majątku, nie zarobkuje w warunkach pozbawienia wolności oraz posiada zobowiązania wobec małoletnich dzieci, co uzasadnia przekonanie, że wykonanie orzeczenia o obciążeniu kosztami postępowania byłoby niewykonalne.

SSA Jerzy Skorupka SSA Wies ł aw P ę dziwiatr SSO del. do SA Maciej Skórniak

.