Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: stażysta Robert Nędza

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2019 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko G. A.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie z dnia 4 lipca 2018 r., sygnatura akt VI C 339/18/S

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

SSO Magdalena Meroń-Pomarańska SSO Jarosław Tyrpa SSO Joanna Czernecka

Sygn. akt II Ca 2134/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 lutego 2019 roku

Strona powodowa (...) Bank S. A. z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej G. A. następujących kwot: 24 441,93 zł z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od 28 lipca 2017 r. do dnia zapłaty; 830,58 zł tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty; 303,29 zł tytułem odsetek karnych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty; 14,66 zł tytułem opłat i prowizji, oraz o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych 320 zł.

Na uzasadnienie żądania pozwu strona powodowa podała, że zawarła z pozwaną umowę kredytu nr (...) z dnia 8 kwietnia 2015 r., pozwana nie wywiązała się z ciążącego na niej zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w zawartej umowie. Wskazana w pozwie data wymagalności – 20 stycznia 2017 r. jest tożsama z dopuszczeniem się przez pozwaną pierwszej zaległości w spłacie wymagalnych rat. W związku z brakiem zapłaty zaległych rat strona powodowa wypowiedziała przedmiotową umowę stawiając całą należność w stan wymagalności. Wobec braku zapłaty żądanej kwoty w dn. 27 lipca 2017 r. stosownie do regulacji art. 95 Ustawy z dn. 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe (Dz. U. z 1997 r. Nr 140 poz. 939 z późniejszymi zmianami) strona powodowa wystawiła wyciąg z ksiąg banku stwierdzający zadłużenie pozwanej. Na roszczenia powoda składają się: kwota 24 441,93 zł tytułem należności głównej (niespłacony kapitał); kwota 830,58 zł tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału w wysokości 7,10 % od dnia 20 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r.; kwota 303,29 zł tytułem odsetek za opóźnienie w wysokości 10,00 % od dnia 20 stycznia 2017 r. do dnia 27 lipca 2017 r. oraz kwota 14,66 zł tytułem opłat i prowizji. Strona powodowa wskazała, iż zgodnie z postanowieniami zawartej umowy jest uprawniona do naliczania odsetek umownych za opóźnienie w spłacie wymagalnych rat w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, które na dzień sporządzenia pozwu wynoszą 10,00 % w stosunku rocznym.

Pozwana G. A. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów. Zgłosiła zarzut niezasadności roszczenia, co do kwoty jak i jej podstawy, oraz braku wymagalności roszczenia. Wniosła ponadto o oddalenie powództwa w całości, zwolnienie od zasądzonych kosztów postępowania oraz zasądzenie na rzecz pozwanej od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm prawem przewidzianych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, iż powództwo wytoczone przeciwko niej jest całkowicie niezasadne, a zarzuty stawiane pozwanej całkowicie chybione. Pozwana zaprzeczyła wszelkim twierdzeniom, oświadczeniom i wnioskom podnoszonym przez stronę pozwaną. Dochodzone roszczenie w ocenie strony pozwanej jest niewymagalne i jako takie nie powinno podlegać rozpoznaniu przez Sąd. Zarówno w chwili wniesienia pozwu, jak również obecnie pozwana nie jest zobowiązana do zapłaty na rzecz powoda kwoty 25 590,46 zł. Pozwana wskazała, iż rzeczywiście zawarła z powodem umowę kredytu nr (...) w dniu 8 kwietnia 2015 r., jednakże strony ustaliły odpowiedni harmonogram spłat, który – co istotne – był następnie przez strony zmieniany i wydłużany, przez co zobowiązanie nie stało się jeszcze wymagalne. W sprzeciwie pozwana dodatkowo podniosła, iż wskutek zawarcia umowy kredytu strony ustaliły, że pożyczona kwota będzie zwracana w ratach miesięcznych, płatnych w umówionym dniu. Pozwana wykonywała swoje zobowiązania umowne zgodnie z treścią umowy. U pozwanej ujawniła się poważna choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa oraz stawów biodrowych uniemożliwiająca dotychczasową aktywność, w tym również w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Fakt ten bezpośrednio wpłynął na trudności pozwanej w regulowaniu zobowiązań na dotychczasowych warunkach. W związku z tym pozwana postanowiła podjąć z powódką negocjacje i rozmowy w przedmiocie zmiany warunków umowy kredytu z dn. 8 kwietnia 2015. Powódka na takie rozmowy wyraziła zgodę. Strony uzgodniły, że harmonogram spłat zostanie zmieniony, a wymagalność rat wydłużona w ten sposób, aby reszta rat do zapłaty była płatna po zakończeniu 2017 r. Powódka udzieliła pozwanej przerwy w spłacie bieżących rat miesięcznych do końca w/w terminu. Obydwie strony wyraziły przy tym wolę współpracy i dostosowania terminarza spłat do realnych możliwości pozwanej wynikającej z jej trudnej sytuacji zdrowotnej i życiowej. W związku ze zmianą daty wymagalności rat zwrotu pożyczki zobowiązanie pozwanej nie jest jeszcze wymagalne, nie było wymagalne w chwili oświadczenia powódki o wypowiedzeniu umowy. Na rozprawie w dniu 4 lipca 2018 r. pełnomocnik pozwanej podniósł, iż do pozwu została załączona umowa o innym numerze i z innej daty niż umowa wskazana w pozwie.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 lipca 2018 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie oddalił powództwo i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że strona powodowa w wykonaniu zobowiązania Sądu przedłożyła dokumenty do pozwu dotyczące umowy zawartej z pozwaną, jednakże wynikające z innej umowy zawartej pomiędzy stronami, niebędącej przedmiotem niniejszego postępowania. Strona powodowa dochodziła roszczenia z umowy nr (...) zawartej w dniu 8 kwietnia 2018 r., zaś dokumenty przedłożone przez stronę powodową wraz z pismem z dn. 30 marca 2018 r. dotyczyły umowy kredytu z dnia 14 lipca 2014 r. nr (...).

Podstawą oddalenia powództwa było nieudowodnienie roszczenia. Strona powodowa dochodziła roszczenia z umowy nr (...) zawartej w dniu 8 kwietnia 2018 r., jej zadaniem było zatem udowodnienie istnienia roszczenia z wynikającego umowy, to na niej spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie. W piśmie wniesionym w dn. 30 marca 2018 r. strona powodowa przedłożyła szereg dokumentów dotyczących umowy kredytu z dn. 14 lipca 2014 r. nr (...), nie zaś umowy nr (...) zawartej w dniu 8 kwietnia 2018 r. Tym samym strona powodowa nie wykazała okoliczności, na jakie powoływała się w pozwie i kolejnych pismach. Słuszny w tym względzie był zarzut strony pozwanej złożony na rozprawie w dniu 4 lipca 2018 r. Brak staranności strony powodowej w niniejszym postępowaniu musiał skutkować oddaleniem powództwa, wobec braku dowodów na jego uzasadnienie, wobec czego orzeczono, jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 par. 1 k.p.c.

W apelacji od powyższego wyroku strona powodowa, zaskarżając do w całości, wniosła o jego zmianę i zasądzenie kosztów oraz zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

- naruszenie art. 231 k.p.c. w zw. z art. 233§ 1 k.p.c. poprzez dokonanie wybiórczej, a nie wszechstronnej oceny dowodów, w wyniku czego błędnie ustalono stan faktyczny, na skutek czego błędnie przyjęto, ż strona powodowa nie wykazała roszczenia, podczas gdy na wezwanie Sądu z dnia 12 czerwca 2018 roku, doręczone w dniu 21 czerwca 2018 roku, zobowiązującego do ustosunkowania się do odpowiedzi na pozew bank przedłożył w terminie wyznaczonym dokumenty potwierdzające dochodzone roszczenie;

- naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez błędne ustalenie, że strona powodowa nie udowodniła roszczenia, podczas gdy przedłożyła dokumenty potwierdzające roszczenie;

- naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie przez Sąd w treści uzasadnienia wyroku podstaw z jakiego powodu nie uwzględnił w ogóle treści pisma strony powodowej z dnia 27 czerwca 2018 roku, do którego dołączone były dokumenty potwierdzające roszczenie.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie, a jej wniesienie skutkowało uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, z tym, że nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę pozwaną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości (art. 229 k.p.c.). Ponadto – zgodnie z art. 229 k.p.c. – gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może te fakty uznać za przyznane. Faktem jest, że strona powodowa do pozwu dołączyła dokumenty dotyczącej innej umowy, którą zawarła z pozwaną, nie zaś tej, z której wywodziła swoje roszczenie objęte żądaniem zapłaty. Zauważyć jednak należy, że pozwana przyznała przytoczone w pozwie okoliczności, iż zawarła ze stroną pozwaną umowę kredytu nr (...) w dniu 8 kwietnia 2015 roku, czyli tą, której dotyczy żądanie pozwu, co uczyniła dwukrotnie w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu elektronicznym (k. 7/2) oraz w odpowiedzi na pozew (k. 38/2), wskazując, że „rzeczywiście z powodem zawarła umowę nr (...) w dniu 8 kwietnia 2015 roku”. Nie kwestionowała przy tym wielkości swojego zadłużenia u strony powodowej a jedynie wskazywała, że – na skutek porozumienia – doszło do ustalenia innego niż pierwotny harmonogramu spłat (restrukturyzacji zadłużenia), których termin płatności jeszcze nie nastąpił i w związku z tym zarzucała, że zobowiązanie strony powodowej nie jest wymagalne. W związku z tymi zarzutami Sąd Rejonowy odroczył rozprawę wyznaczoną na dzień 8 czerwca 2018 roku, zobowiązując stronę powodową do odniesienia się do podniesionych przez pozwaną zarzutów i zgłoszonych wniosków w terminie tygodniowym pod rygorem pominięcia (k. 43). Zobowiązanie to stronie pozwanej zostało doręczone w dniu 21 czerwca 2018 roku (k. 46) i w dniu 28 czerwca 2018 roku, czyli z zachowaniem terminu strona powodowa nadała pismo, w którym odniosła się do zarzutów pozwanej, a pismo to dotarło do Sądu w dniu 4 lipca 2018 roku o godzinie 9:15, czyli przed rozpoczęciem rozprawy, aczkolwiek pisma tego nie dołączono do akt przed wydaniem wyroku. Ta ostatnia okoliczność nie może jednak obciążać strony powodowej, bowiem zachowała wyznaczony jej termin.

Mając na względzie treść przywołanych powyżej przepisów, jeżeli pozwana wprost wskazywała, że zawarła umowę, z której strona powodowa wywodziła swoje roszczenie, a jednocześnie nie kwestionowała wysokości roszczenia a tylko zarzucała brak jego wymagalności w związku z restrukturyzacją, to nie sposób było zarzucać stronie powodowej, że nie udowodniła swojego roszczenia. Strona dopóty nie ma obowiązku dowodzenia faktów, dopóki fakty te nie są kwestionowane przez stronę przeciwną. Przyznanie przez stronę okoliczności faktycznych nie oznacza rzecz jasna automatyzmu i umożliwia sądowi prowadzenia postępowania dowodowego w przypadku, gdy przyznanie to budzi wątpliwości, ale wymaga to umożliwienia stronie złożenia dowodów. Podobna sytuacja zachodzi w sytuacji, gdy strona przeciwna zakwestionuje te fakty, co w okolicznościach niniejszej sprawy miało miejsce dopiero na rozprawie w dniu 4 lipca 2018 roku, gdzie pozwana zgłosiła po raz pierwszy zarzut, iż dołączone do pozwu dokumenty dotyczą innej umowy.

Strona powodowa złożyła w Sądzie stosowne pismo przed rozprawą w dniu 4 lipca 2018 roku, w którym na żądanie Sądu odniosła się do zarzutów pozwanej i dodatkowo przedstawiła dokumenty dotyczącej umowy objętej żądaniem pozwu. Jeżeli zarzut pozwanej wadliwości dokumentów dołączonych do pozwu został zgłoszony dopiero w tym dniu, a wcześniej okoliczność ta nie była kwestionowana, nie można uznawać, że złożenie tych dowodów było spóźnione. Okoliczności tej nie zmienia treść art. 207 § 6 k.p.c., bowiem po pierwsze strona w pozwie powoływała się na umowę numer (...) z dnia 25 kwietnia 2018 roku a tylko omyłkowo dołączyła inne dokumenty, po drugie fakt zawarcia umowy i wysokość zobowiązania nie były sporne, a po trzecie przeprowadzenie dowodu z tych dokumentów w żaden sposób nie spowodowałoby zwłoki w postępowaniu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że przez nierozpoznanie istoty sprawy należy przede wszystkim rozumieć niezbadanie podstawy merytorycznej dochodzonego roszczenia. O sytuacji takiej można mówić, jeżeli np. sąd nie wniknął w całokształt okoliczności sprawy, ponieważ pozostając w mylnym przekonaniu ograniczył się do zbadania jedynie kwestii legitymacji procesowej jednej ze stron lub kwestii przedawnienia, wskutek czego przedwcześnie oddalił powództwo albo jeżeli zaniechał zbadania merytorycznych zarzutów pozwanego, związanych z ewentualną wierzytelnością wzajemną, przysługującą pozwanemu wobec powoda (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00, nie publ., z dnia 21 października 2005 r., III CK 161/05, nie publ., z dnia 20 lipca 2006 r., V CSK 140/06, nie publ., z dnia 17 kwietnia 2008 r., II PK 291/07, nie publ., z dnia 11 sierpnia 2010 r., I CSK 661/09, nie publ., z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 299/10, nie publ., z dnia 6 września 2011 r., I UK 70/11, nie publ. i z dnia 12 stycznia 2012 r., II CSK 274/11, nie publ. oraz postanowienia z dnia 15 lipca 1998 r., II CKN 838/97, nie publ., z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 22, z dnia 25 października 2012 r., I CZ 139/12, nie publ., z dnia 9 listopada 2012 r., IV CZ 156/12, nie publ. i z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 168/12, OSNC 2013, Nr 5, poz. 68).

Taka sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie. Stwierdzenie przez Sąd Rejonowy w okolicznościach niniejszej sprawy, że strona powodowa nie udowodniła swojego roszczenia w sytuacji, gdy jeszcze przed rozprawą zachowując wyznaczony termin złożyła pismo z odniesieniem się do stanowiska pozwanej i złożyła omyłkowo niedołączone do pozwu dokumenty, których zarzut braku pojawił się po tym, jak były one już złożone w sądzie, skutkować musi uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy (art. 386 § 4 k.p.c.).