Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka K. O. wniosła o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na swoją rzecz kwoty 50 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwane Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z 9 października 2019 roku, sygn. akt I C 1199/15 Sąd Rejonowy w Łomży I Wydział Cywilny w pkt I. zasądził od Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz K. O. kwotę 50 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25.12.2014 r do 31.12.2015 r oraz ustawowymi za opóźnienie od 1.01.2016 r do dnia zapłaty; w pkt II. oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w pkt III. ustalił, że koszty postępowania ponosi Towarzystwo (...) S.A. w W. w 100%, pozostawiając szczegółowe ich wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 23 listopada 2014 r. w drodze z D. do Ł. powódka uczestniczyła w zdarzeniu komunikacyjnym. Sprawcą wypadku był kierowca autobusu marki (...) o nr rej. (...). W wyniku wypadku K. O. doznała urazu twarzoczaszki oraz ogólnych potłuczeń ciała. Uszczerbek na zdrowiu powódki spowodowany stwierdzonymi obrażeniami w oparciu o Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. wynosił 15%.

Autobus, którym kierował sprawca wypadku komunikacyjnego ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W..

Na skutek wypadku powódka przeszła długotrwałe leczenie.

Powódka nadal posiada szepczące blizny powypadkowe, w tym w zakresie skóry twarzy. Z tego tytułu powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 10%.

Stan zdrowia powódki przed wypadkiem nie miał związku z odniesionymi obrażeniami związanymi z trwałym uszczerbkiem na zdrowiu powódki po wypadku.

Rokowania na przyszłość powódki odnośnie blizn były dobre. Nie przewiduje się pogorszenia stanu zdrowia ogólnego i miejscowego u powódki. Blizny są trwałym skutkiem wypadku u powódki. Nie ma możliwości całkowitego usunięcia blizn u powódki, bez względu na zastosowaną metodę, można jedynie częściowo poprawić ich wygląd.

Powódka po wypadku objęta była leczeniem i opieką personelu szpitala, nie wymagała opieki osób trzecich. Po opuszczeniu szpitala również nie wymagała opieki osób trzecich. Urazy nie ograniczają możliwości powódki podejmowania pracy zawodowej.

K. O. zgłosiła szkodę do pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W., które w przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnym wypłaciło powódce kwotę 18 500,00 zł tytułem zadośćuczynienia za uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia oraz kwotę 300 zł jednorazowego świadczenia z tytułu ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków.

Sąd I instancji analizując rodzaj uszkodzeń ciała, których doznała powódka w związku z wypadkiem, ich charakter, długotrwałość związanych z tym cierpień fizycznych i długi okres przebiegu leczenia, stopień cierpień fizycznych oraz psychicznych powódki, ich intensywność i długotrwałość, jak również uwzględniwszy wiek poszkodowanej i jej potrzeby materialne uznał, iż krzywdę poszkodowanej w pełni skompensuje dodatkowa kwota 50 000 zł.

Sąd Rejonowy uznał także za wiarygodne zeznania świadków B. S., S. O., E. S. i M. S., z których wynikało jednoznacznie, że powódka przed wypadkiem prowadziła aktywny tryb życia, była pozytywną osobą, otwartą, przedsiębiorczą. Natomiast po wypadku stan jej zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu. Powódka w związku z dolegliwościami przyjmowała leki przeciwbólowe i przeciwdepresyjne. Stała się mało aktywna, wstydziła się swojego wyglądu, zamykała się w sobie. Była przygnębiona i załamana, że nie może prowadzić takiego trybu życia jak wcześniej. Świadkowie zeznali, że powódka po wypadku ma obawy przed jazdą samochodem.

Sąd I instancji orzekł w oparciu o art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c.. O odsetkach orzekł na podstawie art. 817 k.c..

W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy powództwo oddalił, tj. w zakresie jednego dnia naliczenia odsetek.

O kosztach w pkt. III. Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. i art. 98 k.p.c..

Powyższy wyrok apelacją zaskarżyła strona pozwana w części, to jest w punkcie I. – w zakresie w jakim Sąd I instancji zasądził od pozwanego na rzecz powódki zadośćuczynienie w kwocie powyżej 15 000 zł, a także w zakresie daty odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od 25 grudnia 2014 roku do dnia wyrokowania, tzn. 9 października 2019 roku, zaś w pkt III. w całości. Pozwany zarzucił naruszenie przede wszystkim art. 445 § 1 k.c.. Pozwany wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części, to jest w punkcie I. – poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 15 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 9 października 2019 roku do dnia zapłaty oraz oddalenie powództwa w pozostałym zakresie, w punkcie III. – poprzez rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za I. instancję stosownie do wyniku niniejszego sporu, z uwzględnieniem zasady odpowiedzialności za wynik sporu, a nadto z zastosowaniem art. 102 k.p.c. poprzez odstąpienie od obciążania strony pozwanej kosztami procesu. Pozwany wniósł też o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji i dokonaną na tej podstawie ocenę prawną oraz przyjął je za własne w całości.

Art. 445 § 1 k.c. zawiera szczególne reguły określające możliwość żądania zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną wskutek uszkodzenia ciała, czy rozstroju zdrowia. Celem zadośćuczynienia pieniężnego jest złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych – dlatego zadośćuczynienie obejmuje wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które wystąpią w przyszłości. Zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować zarówno cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, czas ich trwania, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości, a więc prognozy na przyszłość (wyrok SN z 18 maja 2004 r., IV CK 357/03, LEX nr 584206). Obrażenia ciała powódki doznane przez nią w wypadku z 23 listopada 2014 r. związane były przede wszystkim z ranami głowy, w tym ranami twarzy. Doszło przy tym do powikłań. P. uszczerbek na zdrowiu powódki został określony na 15%. Stwierdzono także u powódki zaburzenia neurologiczne. W (...) w Ł. rozpoznano u niej zaburzenia adaptacyjne. Powódka nadal posiada szpecące blizny powypadkowe, które kwalifikują się do korekt plastyczno-estetycznych. Chirurgia plastyczna pozwoliłaby powódce na częściowe zamaskowanie i zminimalizowanie blizn, ale skutki obrażeń będą towarzyszyć powódce przez całe życie. Na podstawie okoliczności niniejszej sprawy, Sąd Rejonowy uznał, że łączna kwota 68 000 zł tytułem zadośćuczynienia będzie kwotą adekwatną do rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych doznanych przez powódkę, należy zatem na jej rzecz zasądzić dodatkową kwotę 50 000 zł. Sąd Okręgowy podzielił to stanowisko. Sąd Rejonowy dysponując opiniami biegłych lekarzy miał podstawy, aby przyjąć tę ocenę, która została wskazana w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Podkreślić należy, ze Sąd Rejonowy w sposób precyzyjny ustalił rozmiar doznanej przez powódkę krzywdy, powołując się między innymi na opinie biegłych. Należało również mieć na względzie aktualnie postępujący wzrost cen i spadek siły nabywczej pieniądza. Kwestionowanie wysokości zadośćuczynienia możliwe jest wówczas, gdy nastąpiło oczywiste naruszenie ogólnych kryteriów jego ustalenia. Zarzut zawyżenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia może być uwzględniony bowiem tylko w razie wykazania oczywistego naruszenia tych kryteriów przez sąd, tym bardziej, że w pojęciu „odpowiednia suma zadośćuczynienia” zawarte jest uprawnienie swobodnej oceny sądu, motywowanej dodatkowo niematerialną - a zatem z natury rzeczy trudną do precyzyjnego oszacowania wartością doznanej krzywdy, stanowiącej naruszenie dóbr osobistych poszkodowanego. Zarzut zawyżenia kwoty zadośćuczynienia nie może zatem wkraczać w sferę swobodnego uznania sędziowskiego. Stąd korygowanie przez sąd II instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie (za: wyrok SA Łódź z 27-9-2012, sygn. akt I ACa 602/12, L.). Natomiast, apelacja strony pozwanej nie przedstawia żadnych argumentów, które mogłyby tę dokonaną przez sąd I instancji ocenę skutecznie podważyć. Ze względu na powyższe, zarzut apelującego dotyczący naruszenia art. 445 § 1 k.c. należało uznać za chybiony.

W sprawie nie doszło też do naruszenia art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 5 k.c.. Stosownie bowiem do art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego dotyczących czasu trwania postępowania przed Sądem I instancji i wysokości poniesionych kosztów, to wskazać należy, że warunkowane było to specyfiką obrażeń doznanych przez powódkę, co przełożyć należało na ilość i specjalizację biegłych sporządzających opinie w sprawie. Zauważyć również należy, że pozwany, który posiada szerokie doświadczenie w uczestnictwie w tego rodzaju sprawach jak niniejsza, miał możliwość wcześniejszego jej zakończenia poprzez zawarcie ugody z powódką. Jednak z tej możliwości nie skorzystał.

Po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku, ubezpieczyciel jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby pomocy rzeczoznawców - obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, tj. samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości powstałej szkody (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - I Wydział Cywilny z dnia 25 maja 2017 r., sygn. akt I ACa 1063/16, Legalis nr 1657137). Zadośćuczynienie, w rozmiarze, w jakim należy się wierzycielowi w dniu, w którym dłużnik ma je zapłacić (art. 455 k.c.), powinno być oprocentowane z tytułu opóźnienia (art. 481 § 1 k.c.) od tego dnia, a nie dopiero od daty zasądzenia odszkodowania. Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia z art. 445 k.c. ma charakter bezterminowy, stąd też o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. Należy również mieć na uwadze, iż wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny. R. legis art. 14 ustawy z 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, podobnie jak art. 817 k.c., opiera się na uprawnieniu do wstrzymania wypłaty odszkodowania w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją niejasności odnoszące się do samej odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości szkody. Ustanawiając krótki termin spełnienia świadczenia ustawodawca wskazał na konieczność szybkiej i efektywnej likwidacji szkody ubezpieczeniowej. Bierne oczekiwanie ubezpieczyciela na wynik toczącego się procesu naraża go na ryzyko popadnięcia w opóźnienie lub zwłokę w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego. Rolą sądu w ewentualnym procesie może być jedynie kontrola prawidłowości ustalenia przez ubezpieczyciela wysokości odszkodowania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - V Wydział Cywilny z dnia 12 grudnia 2017 r., sygn. akt V ACa 807/16, Legalis nr 1781630).

Z uwagi na wynik postępowania apelacyjnego brak było również podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 102 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c.. Roszczenie powódki co do kwoty głównej zostało bowiem uwzględnione w całości.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy apelację oddalił, w oparciu o art. 385 k.p.c., jak w pkt I. wyroku.

Z uwagi na wynik postępowania apelacyjnego, Sąd II instancji zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1800 zł tytułem instancji odwoławczej na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.).