Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 lipca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku A. W. z dnia 27 czerwca 2018 r. przeliczył wnioskodawcy emeryturę od 1 czerwca 2018 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 139,48%. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił:

- 39 lat, 6 miesięcy okresów składkowych,

- 5 miesięcy okresów nieskładkowych.

Wysokość świadczenia wyniosła 2.081 zł.

/decyzja – k. 90 akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji w dniu 24 sierpnia 2018 r. złożył ubezpieczony A. W. i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i uwzględnienie przy wyliczaniu wysokości emerytury premii na podstawie angaży.

/odwołanie – k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. ZUS wskazał w uzasadnieniu, że ubezpieczony od 6 sierpnia 1994 r. pobiera wcześniejszą emeryturę, która została obliczona z zastosowaniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru z 20 lat kalendarzowych wynoszącego 138,72%. Wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w latach 1961 – 1988 i przedłożył druk Rp-7 za lata 1961 – 1974 i 1977 – 1988. Jak wskazano w w/w druku za lata 1961 - 1974 przyjęto wynagrodzenie zasadnicze wynikające z angaży, a za lata 1977 – 1988 wynagrodzenie wynikające z dokumentacji płacowej. Wobec powyższego za lata 1961 – 1974 i 1977 – 1988 przyjęto wynagrodzenia z RP-7, a za lata 1975 – 1976 wynagrodzenie minimalne. Organ rentowy dodał, że w dniu 27 czerwca 2018 r. wnioskodawca złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury przedkładając angaże z Zakładów (...) z dnia 1 października 1962 r., 1 listopada 1963 r., 27 listopada 1963 r., 30 maja 1966 r., 26 października 1966 r., 25 stycznia 1967 r., 15 grudnia 1970 r., 3 marca 1972 r., 12 marca 1973 r., 24 lipca 1973 r., 19 listopada 1973 r., 1 marca 1974 r., oraz koperty z nadrukowanymi kwotami z lata 1977 – 1988. Z w/w angaży wynika, że ubezpieczony od 1 marca 1974 r. otrzymywał dodatek funkcyjny w kwocie 400 zł oraz, że w okresie od 1 maja 1973 r. do 28 lutego 1974 r. otrzymywał dodatek za nadzór nad wykonaniem prototypów wciągarek hydraulicznych w kwocie 200 zł. Wobec powyższego organ rentowy do kwot dotychczas przyjętych za lata 1973 i 1974 doliczono w/w dodatki tj. w 1973 r. – 1.600 zł, w 1974 r. – 400 zł plus 4000 zł. Kwoty za pozostałe lata pozostały bez zmian. Wskutek wzrostu wskaźników cząstkowych za lata 1973 i 1974 wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wzrósł do 139,48%.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4/

Na rozprawie w dniu 19 lutego 2019 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Wnioskodawca wniósł o uwzględnienie wynagrodzeń za lata 1961 do 1974 z Zakładu (...) w Ł. z uwzględnieniem premii. Podał, że organ rentowy uwzględnił wynagrodzenia ale bez premii. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/protokół rozprawy z dnia 19 lutego 2019 r. – 00:01:16 – 00:01:41, 00:01:41 – 00:09:02 – płyta CD – k. 21/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. W. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 5 sierpnia 1994 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku A. W. z dnia 12 lipca 1994 r. przyznał wnioskodawcy emeryturę od 6 sierpnia 1994 r. tj. od ustania zatrudnienia. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 5 lat kalendarzowych tj. od stycznia 1985 r. do grudnia 1989 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 113,76%. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 39 lat, 6 miesięcy okresów składkowych oraz 5 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury wyniosła 3125000 zł.

/decyzja – k. 20 akt ZUS/

Następnie decyzją z dnia 19 maja 1999 r. po rozpatrzeniu wniosku A. W. z dnia 12 maja 1999 r. przeliczył emeryturę wnioskodawcy od 1 maja 1999 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę. Do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych tj. od stycznia 1962 r. do grudnia 1992 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 138,72%. Wysokość emerytury wyniosła 946,42 zł.

/decyzja – k. 50 akt ZUS/

W dniu 27 czerwca 2018 r. wnioskodawca złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem premii uwzględnionej w angażach za lata 1961 – 1974.

/wniosek – k. 78 akt ZUS/

Wnioskodawca w okresie od 3 sierpnia 1954 r. do 31 stycznia 1991 r. był zatrudniony w Zakładach (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku technika planisty, mechanika, kierownika remontu, kierownika Wydziału S. - Remontowego i mistrza – zastępcy kierownika.

/świadectwo pracy – k. 3 akt ZUS/

Zgodnie z angażem z dnia 27 lutego 2074 roku wnioskodawca otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3.400,- zł + 400,- zł dodatku funkcyjnego oraz premię zgodnie z regulaminem premiowania.

/angaż k.81 akt ZUS/

Podczas zatrudnienia w w/w zakładzie wnioskodawca w okresie 19 października 1982 r. do 9 lipca 1984 r. był skierowany przez zakład pracy do pracy za granicą.

/świadectwo pracy – k. 37 akt ZUS/

Ubezpieczony i pozostali pracownicy w/w zakładu pracy oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymywali premię, która była określona w angażach procentowo np. do 30%, bądź określona jako premia regulaminowa.

/angaże – k. 81 akt ZUS/

Była to premia kwartalna i premia eksportowa. Premia mogła zostać zmniejszona, gdy pracownik nie wywiązywał się ze swoich obowiązków. Nadto wypłacano dodatki funkcyjne, które były określone w angażach oraz dodatki stażowe i nagrody jubileuszowe. Nadto zdarzały się wynagrodzenia za godziny nadliczbowe.

/zeznania świadka S. M. z dnia 12 września 2019 r. – 00:13:14 – 00:29:56 – płyta CD- k. 46, zeznania świadka W. D. z dnia 12 września 2019 r. – 00:34:43 – 00:40:07 – płyta CD – k. 46, zeznania świadka M. B. z dnia 12 września 2019 r. – 00:40:07 – 00:46:08 – płyta CD – k. 46/

Ubezpieczony oprócz wynagrodzenia zasadniczego dodatkowo od 1 maja 1973 r. do 28 lutego 1974 r. – otrzymywał dodatek za nadzór nad wykonaniem prototypów wciągarek hydraulicznych w wysokości 200 zł. Od 1 marca 1974 r. wnioskodawca otrzymywał także dodatek funkcyjny w wysokości 400 zł miesięcznie.

/angaże – k. 81 akt ZUS/

Podczas zatrudnienia ubezpieczony otrzymał następujące wynagrodzenia:

- w 1961 r. – 23.400,00 zł,

- w 1962 r. – 27.200,00 zł,

- w 1963 r. – 29.200,00 zł,

- w 1964 r. – 31.200,00 zł,

- w 1965 r. – 31.200,00 zł,

- w 1966 r. – 33.600,00 zł,

- w 1967 r. – 36.000,00 zł,

- w 1968 r. – 36.000,00 zł,

- w 1969 r. – 37.500,00 zł,

- w 1970 r. – 39.600,00 zł,

- w 1971 r. – 39.600,00 zł,

- w 1972 r. – 40.700,00 zł,

- w 1973 r. – 44.600,00 zł +1.600,00 zł (dodatek) = 46.200,00 zł,

- w 1974 r. – 46.200,00 zł + 400 zł +4.000,00 zł = 50.600,00 zł,

- w 1977 r. – 85.254,00 zł,

- w 1978 r. – 85.773,00 zł,

- w 1979 r. – 92.948,00 zł,

- w 1980 r. – 95.925,00 zł,

- w 1981 r. – 122.938,00 zł,

- w 1982 r. – 108.200,00 zł + 25.950,00 zł = 134.150 zł,

- w 1983 r. – 190.169,00 zł,

- w 1984 r. – 228.984,00 zł,

- w 1985 r. – 250.129,00 zł,

- w 1986 r. – 306.768,00 zł,

- w 1987 r. – 429.198,00 zł,

- w 1988 r. – 810.518,00 zł,

- w 1989 r. – 2.697.940,00 zł,

- w 1990 r. – 11.137,921 zł,

- w 1991 r. – 2.005.142 zł.

/druk Rp – 7 – k. 10, 11, 45, 46, 48, 38, 39 akt ZUS, angaże – k. 81 akt ZUS/

Za lata 1975 i 1976 nie zachowała się dokumentacja dotycząca wysokości faktycznie otrzymywanego wynagrodzenia.

/okoliczność bezsporna/

Przy przyjęciu za lata 1975- 1976 wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 3.400,- zł miesięcznie oraz 400,- zł dodatku funkcyjnego wskaźniki wysokości podstawy wymiaru wynoszą:

- za 1975 rok – 97,11%;

- za 1976 rok - 88,76%.

Najniższy wskaźnik z wybranych najlepszych 20 lat kalendarzowych wynosi 122,56%.

/hipotetyczne wyliczenie k.48-49/

Hipoteczny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony z 10 lat kalendarzowych:

1.  1974 – 1983,

2.  1975 – 1984,

3.  1976 - 1985

z uwzględnieniem lat 1975 lub 1976 (przy przyjęciu wynagrodzenia za rok 1975 w wysokości – 46.956,00 zł, za rok 1976 – 51.372,00 zł – na podstawie angażu z dnia 27 lutego 1974 r.) wyniósł:

1.  123,57%,

2.  121,66%,

3.  122,37%.

/pismo procesowe ZUS i wyliczenia – k. 48 – 49/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych ZUS załączonych do akt sprawy oraz zeznań świadków. Dokumentom zgromadzonym w aktach ZUS Sąd przyznał w pełni walor wiarygodności uznając, że są one rzetelne, kompletne i mogą stanowić podstawę ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie. Sąd podzielił zeznania świadków S. M., W. D. M. B. co do faktu, że wnioskodawca oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymywał premię kwartalną i eksportową określoną procentowo bądź według regulaminu oraz dodatki czy nagrody jubileuszowe. Jednakże na podstawie tak sformułowanych zeznań nie ma możliwości ustalenia w jakiej wysokości premię czy też dodatki otrzymywał ubezpieczony w spornych latach.

Sąd pominął złożone przez świadka S. M. druki RP-7 wskazujące na wysokość wynagrodzeń świadka jako nieprzydatne albowiem na ich podstawie nie da się ustalić wysokości wynagrodzeń ubezpieczonego w sporym okresie. Podkreślić należy, iż wynagrodzenia świadka określone w druku Rp-7 w żadnym roku nie były tożsame z wynagrodzeniami wnioskodawcy. Nadto brak informacji na temat zarobków świadka za rok 1975.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2018 r. poz. 1270 z późn. zm.), wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

3. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

W myśl art. 15 ust. 1 w/w ustawy, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie z treścią ust. 4, w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Ust. 5 stanowi, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Zgodnie z treścią ust. 6, na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

W myśl art. 110 ust. 1 w/w ustawy, wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z ust. 2, warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie jest wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia, w myśl ust. 1, nie pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub okres wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po przyznaniu prawa do świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wynosi, co najmniej 130%.

W myśl ust. 3, okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1, obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.

Należy wskazać, że ubezpieczony w niniejszym postępowaniu wniósł o ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem premii za lata 1961 do 1974 z okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w Ł..

Zgodnie z treścią §21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja § 21 ust.1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Należy przypomnieć, że w postępowaniach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych sąd nie jest obowiązany do poszukiwania dokumentów zatrudnieniowo - płacowych, o które nie zadbała osoba dochodząca świadczenia ubezpieczeniowego. W związku z tym to na ubezpieczonym spoczywał ciężar dowodzenia i udokumentowania podnoszonych twierdzeń. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki wnioskodawca powinien udowodnić, że w spornym okresie uzyskiwał wynagrodzenie w konkretnie określonej wysokości oraz to, że od wynagrodzenia tego była odprowadzana składka /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 sierpnia 2016 r. III AUa 1723/15 LEX nr 2149641 /.

Należy podkreślić, że Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornym okresem zatrudnienia wnioskodawcy oraz przesłuchał świadków, co dało podstawę do oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji w świetle zarzutów ubezpieczonego.

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego (ostatecznie w oparciu o wiarygodne i precyzyjne zeznania świadków). W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak jakichkolwiek podstaw do ustalenia wysokości wynagrodzenia z okresu zatrudnienia ubezpieczonego za lata 1961 do 1974 z Zakładu (...) w Ł. w zakresie w jakim nie wynika wprost z dokumentacji płacowej w sposób niewątpliwy.

Jak już wcześniej wyjaśnił Sąd, nie zachowała się dokumentacja wskazująca na wysokość premii uzyskiwaną przez ubezpieczonego, także z zeznań świadków nie wynika jaka była wysokość premii w spornym okresie.

Wnioskodawca, na którem zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał ciężar dowodowy, nie udowodnił swojego roszczenia w tym zakresie. Stosownie bowiem do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok SN z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).

Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1 lipca 1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Podobny pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05, wskazując, iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności co do wysokości.

Jak już podniesiono powyżej wnioskodawca nie przedłożył żadnych miarodajnych dowodów potwierdzających wysokość premii w spornym okresie. Z dokumentacji oraz z zeznań świadków wynika, że pracownicy otrzymywali premię kwartalną oraz premię eksportową. W angażach wskazywano, że premia była określona procentowo np. do 30% lub określano, że pracownikowi przysługuje premia regulaminowa. Na podstawie zapisu, że należna jest premia np. do 30% oznacza, że pracownik mógł otrzymać premię w przedziale od 0 do 30% i na podstawie takiego zapisu nie ma możliwości ustalenia jej wysokości gdy brak dokumentacji płacowej. Nadto z zeznań świadków jasno wynika, że premia mogła być obniżana przez przełożonego gdy pracownik nie wywiązywał się z powierzonych obowiązków.

Z uwagi na brak dokumentacji świadczącej o wysokości premii nie było możliwe jej przyjęcie do wyliczania wysokości świadczenia ubezpieczonego. W oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie ma możliwości ustalenia wysokości premii, za cały sporny okres, ponieważ brak jest dokumentacji w tym zakresie, brak jest kart wynagrodzeń.

W przypadku wynagrodzenia zasadniczego lub innych obligatoryjnych składników wynagrodzenia, wynikających z obowiązujących przepisów, można przyjąć najniższe wynagrodzenie obowiązujące w czasie, którego dotyczy żądanie uwzględnienia tego okresu do przeliczenia świadczenia. W sytuacji takiego składnika wynagrodzenia, jakim jest premia, konieczne jest jednak istnienie dowodów potwierdzających bez wątpliwości fakt wypłaty premii oraz jej wysokość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, LEX nr 390123). Nie można bowiem pominąć, iż wysokość świadczenia emerytalnego pozostaje funkcją uzyskiwanych niegdyś dochodów, a zatem dla jego wyliczenia nieodzownym pozostaje ustalenie rzeczywistych zarobków, jako decydujących o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenie społeczne. Niedopuszczalne przy tym jest opieranie się jedynie na hipotezach czy założeniach, wynikających z przyjęcia średnich wartości.

Z całą mocą podkreślenia wymaga, że przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Ustalenie rzeczywistych zarobków jest decydujące o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenia społeczne. Właściwie tylko dokumentacja własna stanowi w postępowaniu sądowym precyzyjny dowód na wysokość wynagrodzenia świadczeniobiorcy. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że co do zasady nie ma możliwości wyliczenia wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty, w oparciu o wyliczenia hipotetyczne, uśrednione, czy też wynikające z porównania wynagrodzenia innych pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Legalis nr 181419). Sąd Apelacyjny w Łodzi również niejednokrotnie wypowiadał się w tej kwestii stwierdzając, że wysokości wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru świadczeń emerytalno - rentowych nie powinno się udowadniać wyłącznie zeznaniami świadków, jeśli świadkowie nie są w stanie konkretnie i precyzyjnie podać wysokości osiąganego przez wnioskodawcę wynagrodzenia. Wprawdzie w toku postępowania sądowego strona może dowodzić wysokości wynagrodzeń na potrzeby ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia wszelkimi środkami dowodowymi, zatem dowodem na tę okoliczność mogą być zarówno dokumenty dotyczące wynagradzania osób zatrudnionych w tym samym okresie, w tym samym zakładzie pracy i przy pracy tego samego rodzaju, co ubezpieczony, jak też zeznania tych osób, nie oznacza to jednak, że wykazanie konkretnych zarobków w celu obliczenia wysokości świadczenia z ubezpieczenia społecznego może być dokonywane w sposób przybliżony, jedynie na zasadzie uprawdopodobnienia (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 16 lipca 2013 r., III AUa 1714/12, Legalis nr 739136, w wyroku z dnia 29 września 2014 r., III AUa 2618/13, Legalis nr 1163500).

Z powyższych względów nie jest możliwe ustalenie nowej wysokości świadczenia emerytalnego wnioskodawcy z uwzględnieniem premii za sporny okres zatrudnienia, której wysokość nie jest precyzyjnie określona w listach płac w oparciu tylko o twierdzenia wnioskodawcy i w oparciu o zeznania świadków. Wyżej wymienieni świadkowie nie byli bowiem w stanie wskazać w jakiej wysokości premię wnioskodawca w spornym okresie otrzymywał.

Reasumując, co do żądania skarżącego uwzględnienia w wyliczeniu podstawy wymiaru w spornym okresie faktycznych kwot otrzymywanego wynagrodzenia, brak jest podstaw do przyjęcia innych składników wynagrodzenia niż wynagrodzenie wskazane na drukach RP-7 i angażach. Wnioskodawca nie udowodnił bowiem konkretnych kwot premii.

Należy także wskazać, że Sąd w toku postępowania zobowiązał organ rentowy do dokonania hipotetycznego wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem za lata 1975 i 1976 wynagrodzenia na podstawie angażu z dnia 27 lutego 1974 r. i ustalono, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony z 10 lat kalendarzowych:

1. 1974 – 1983 wyniósł 123,57%,

2. 1975 – 1984 wyniósł 121,66%,

3. 1976 – 1985 wyniósł 122,37%.

A zatem wskaźniki te są znacznie niższe od obecnego wynoszącego 139,48%.

A zatem należy wskazać, że zaskarżona decyzja, którą organ rentowy dokonał przeliczenia świadczenia ubezpieczonego z uwzględnieniem angaży w pełni zatem odpowiada prawu.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego jako bezzasadne.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy z pouczeniem, iż apelację od wyroku składa się w terminie dwóch tygodni od otrzymania odpisu wyroku z uzasadnieniem, do Sądu Apelacyjnego w Łodzi, za pośrednictwem Sądu Okręgowego w Łodzi.

16 I 2020 roku.