Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzja z dnia 26 sierpnia 2019 r. wydaną na podstawie art. 46 i art. 32 ust. 5 Ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw oraz art. 88 Ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku 7.08.2019 odmówił B. K. prawa do emerytury, ponieważ do dnia 31.12.2008 r. nie udowodniła ona wymaganych 20 lat pracy w szkolnictwie specjalnym, a tylko 19 lat, 5 miesięcy i 16 dni, i nie rozwiązała stosunku pracy na swój wniosek.

/ decyzja plik I akt ZUS k. 31/32 karta przebiegu zatrudnienia plik I k. 27-28 akt ZUS/

W odwołaniu od tej decyzji z dnia 26.09.2019 r. B. K. wniosła o przyznanie jej prawa do emerytury w związku z nieuprawnionym w jej ocenie brakiem zaliczenia do stażu pracy okresów pracy nauczycielskiej do 1.07.2004 r. kiedy to wszedł w życie znowelizowany z dniem 20.04.2004 r. art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach okresów niezdolności do pracy, urlopu macierzyńskiego i urlopu dla poratowania zdrowia.

/ odwołanie k. 3-4/

W odpowiedzi na powyższe organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentacje podniesiona w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k. 5/

W toku procesu strony ostatecznie podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe, wnioskodawczyni domagając się zaliczenia do okresu pracy nauczycielskiej okresów urlopów macierzyńskich i urlopu dla poratowania zdrowia. .

/ stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 10 września 2020 r. 00:00:40-00:03:48/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. K. urodziła się (...)

/ bezsporne/

W dniu 7.08.2019 r. ubezpieczona złożyła o ustalenie uprawnień do emerytury na podstawie przepisów Ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela oraz przepisów Ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych we wniosku podała iż pozostaje nadal w stosunku pracy w Specjalnym Ośrodku (...) w Ł. do 31.08. 2019 r.

/ wniosek k. 1-6 plik I akt ZUS/

Odwołująca w okresie 1.10.1979 r. do 09.11.1983 r. studiowała w W.S.P.S w W. a następnie była zatrudniona w Specjalnym Ośrodku (...) w Ł. od dnia 01.09.1983 r. do 31.08. 2019 r. w Zespole (...) w Ł. w wymiarze ½ etatu od 1.09.1988 r. do 30.06.1989 r., w Państwowym Przedszkolu nr (...) w (...) godzina dydaktyczna od 1.09.1990 r. do 31.08.1991 r. i od 2.09.1991 r. do 30.06.1992 r. w Państwowym Przedszkolu nr (...) w Ł. w okresie 3.09.1990 r.-31.08.1991 r. w wymiarze 2 godzin w tygodniu i w okresie 1.09.2003 r.-31.08.2004 r. wymiarze ½ etatu, Państwowym Przedszkolu nr. 6 od 3.09.1990 r. do 31.08.1991 r.

/ zaświadczenie k 5 akt Kapitałowych ZUS, zaświadczenie k. 7 akt kapitałowych, świadectwo pracy k. 13/14 plik II Akt ZUS , świadectwo pracy k. 43/44 plik II akt ZUS, świadectwo pracy k. 47/48 plik II akt ZUS, świadectwo pracy k. 65/66 akt ZUS, umowa o pracę k. 63/64 /

Wnioskodawczyni rozwiązła swój wniosek stosunek pracy z Specjalnym Ośrodkiem (...) w Ł. z dniem 31.08. 2019 r. tj już po wydaniu zaskarżonej decyzji

/ bezsporne świadectwo pracy k. 13/14 plik II Akt ZUS/

Ubezpieczona korzystała z urlopu dla poratowania zdrowia 1.09.1996 r. do 30.06.1997r.

/zaświadczenie k. 21-22. Plik II Akt ZUS/

Wnioskodawczyni przebywała na urlopach macierzyńskich w okresach :

10.05.1985 r. do 6.10.1985 r.

23.07.1986 r. do 16.09.1986 r.

4.09.1995 r. do 07.01.1996 r.

23.05.1998 r. do 25.09.1998 r.

/ bezsporne zaświadczenie k. 21 plik II akt ZUS/

Wnioskodawczyni przebywała na urlopie wychowawczym w okresie od dnia 07-10.1985 r. -31.08.1986 r. na wychowanie córki A. K. (1) ur. (...) Powyższy urlop wychowawczy został przerwany z powodu urodzenia w dniu (...) córki A. K. (2) i pobieraniem zasiłku macierzyńskiego od 23.07.1986 r. do 16.09.1986 r. Następnie wnioskodawczyni korzystała z urlopu wychowawczego w okresie 26.11.1986 r. -31.08.1988 r. na wychowanie córki A. K. (2) ur. (...) (01.12.1987 r. do 31.08.1988 r. praca na 9/18 etatu w ramach urlopu wychowawczego). Z kolei w okresie od 02.03.1999 r. do 31.08.1999 r. wnioskodawczyni korzystała z urlopu wychowawczego na wychowanie córki M. K. ur. (...)

/ zaświadczenie k. 91/92 plik II akt ZUS/

W okresie 01.09.1983 r. do 31. 12. 2008 r. odwołująca przebywała na zwolnieniach lekarskich zgodnie z załącznikiem zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 02.09.2019 r. oraz kartą przebiegu zatrudnienia z 2 stycznia 2020 r.

/ zaświadczenie k. 23-28 oraz 29-30 plik II akt ZUS karta przebiegu zatrudnienia 105-108 plik II akt ZUS/

Ustalony przez organ rentowy staż pracy w szkolnictwie specjalnym wynosi 19 lat, 5 miesięcy i 16 dni. Bez okresów urlopu dla poratowania zdrowia urlopów macierzyńskich i zwolnień lekarskich za które nauczyciel pobrał wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy.

/karta przebiegu zatrudnienia plik I k. 27-28 akt ZUS

Nadto organ uznał za udowodnione okresy;

- nieskładkowe ograniczone do 1/3 składkowych w wymiarze 7 lat 2 miesięcy 0 dni, składkowe w wymiarze 21 lat 5 miesięcy 28 dni tj łącznie staż 28 lat 7 miesięcy i 28 dni.

/ decyzja plik I akt ZUS k. 31/32 karta przebiegu zatrudnienia plik I k. 27-28 akt ZUS/

W dniu 29.08.2019 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

/ wniosek k. 14 plik II akt ZUS/

Decyzja z dnia 9.10.2019 r. organ rentowy przyznał wnioskodawczyni wskazane świadczenie od 1.09.2019 r. tj od dnia rozwiązania stosunku pracy do 4.07. 2020 tj dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia przez wnioskodawczynię wieku 60 lat. Świadczenie przyznano w wysokości 3.188, 56 zł miesięcznie.

/ decyzja k. 79/80 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 2.01.2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na wniosek ubezpieczonej z dnia 15.11.2019 r., wobec przedłożenia przez nią nowych dokumentów wskazujących na rzeczywiste okresy wykorzystania urlopu wychowawczego, ponownie ustalił wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego od 01.09.2019 r. Świadczenie wyniosło 3.184.51.zł miesięcznie. Wysokość świadczenia uległa obniżeniu ponieważ zmniejszyła się wysokość kapitału początkowego ponownie ustalonego na skutek złożenia ww. dokumentów / zaświadczenie k. 91/92 plik II akt ZUS/. Wobec rozbicia okresu nieskładkowego /błędnie pierwotnie wskazanego/ okresu urlopu wychowawczego na krótszy nieskładkowy i składkowy zmniejszył się łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego do 5 lat 10 miesięcy i 21 dni a co za tym idzie kapitał początkowy stanowi kwotę 100 673,21 zł. Ponadto zaświadczenie o wielkości zarobków k. 93/94 plik II akt ZUS z lat 1985 i 1986 nie ma wpływu na wysokość kapitału początkowego gdyż ten został ustalony w wariancie najkorzystniejszym w oparciu o wskaźnik z 10 kolejnych lat kalendarzowych przypadających w okresie późniejszym 1989-1998 w wysokości 113,33%

/ decyzja k. 101/102 akt ZUS pismo ZUS k. 27-28 decyzja kapitałowa z dnia 4.10.2019 r. akta kapitałowe k. 57/58 decyzja kapitałowa z dnia 30.12.2019 r. akta kapitałowe k. 69/70/

W chwili obecnej wnioskodawczyni ma przyznane prawo do emerytury w wieku powszechnym w formie zaliczkowej.

/ bezsporne/

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie zgromadzonych w aktach tym aktach ZUS dokumentów które nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Podnieść należy iż okoliczności sprawy były co do zasady między stronami bezsporne a spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia problemu prawnego czy okresy urlopów dla poratowania zdrowia, urlopów macierzyńskich i zwolnień lekarskich w świetle obowiązujących przepisów mogą zostać zaliczone do stażu pracy w szkolnictwie specjalnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

Jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1, nie zawrze umowy o przystąpieniu do otwartego funduszu emerytalnego w terminie do dnia 31 grudnia 1999 r., uważa się, że ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (ust. 2).

W myśl art. 47 odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na wiek, nauczycieli urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. stosownie do treści art. 32 ust. 5 ustawy odrębne przepisy określają też zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na wiek, nauczycieli urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.

Zgodnie z art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela (Dz. U 2019 poz. 2215) nauczyciel, mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich – dwudziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – przejść na emeryturę. Z uprawnienia tego mogą skorzystać stosownie do art. 88 ust. 2a nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełnili warunki uzyskania emerytury określone w ust. 1 art. 88 Karty Nauczyciela do 31 grudnia 2008 r., a stosunek pracy rozwiązali po tym dniu. Przepis art. 88 Karty Nauczyciela stanowi o 20-letnim okresie wykonywania pracy w szczególnym charakterze jako warunku nabycia prawa do emerytury, jednakże nie precyzuje, które okresy podlegają uwzględnieniu do takiej pracy. W zakresie uprawnień emerytalnych Karta Nauczyciela odsyła do przepisów regulujących powszechny system emerytalny, stanowiąc w art. 86, że nauczyciel i członek jego rodziny ma prawo do zaopatrzenia emerytalnego określonego w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem przepisów ustawy, z tym że nauczyciel zaliczony jest do pracowników wykonujących pracę w szczególnym charakterze. Oznacza to, że oceny spełnienia przez odwołującą warunku posiadania 20-letniego okresu pracy w szczególnym charakterze należy dokonać przy uwzględnieniu przepisu art. 32 ust. 3 pkt 5 i ust. 1a pkt 1 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Stosownie do art. 32 ust. 1a pkt 1 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dodanego przez art. 1 pkt 16 Ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 121, poz. 1264, która weszła w życie 1 lipca 2004 r.) przy ustaleniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Z dniem 1 lipca 2004 r. nastąpiła zatem zmiana sytuacji prawnej polegająca na tym, że od tej daty do nauczycielskiego stażu pracy nie podlegają wliczeniu okresy faktycznego niewykonywania pracy w szczególnym charakterze (szczególnych warunkach). Sąd okręgowy podziela ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że obowiązujący od 1 lipca 2004 r. przepis art. 32 ust. 1a Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie ma zastosowania do nauczyciela, który przed tym dniem spełnił wszystkie warunki określone w art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela, nawet jeżeli wniosek o emeryturę złożył po tej dacie, ale ma zastosowanie do nauczyciela, który przed tym dniem (1 lipca 2004 r.) nie spełnił wszystkich warunków określonych przepisem art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 sierpnia 2011 r., I UK 82/11, wyrok Sądu Najwyższego z 21 lipca 2016 r., I UK 274/15 i cytowane tam orzeczenia). W konsekwencji w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2004 r., przy ustalaniu nauczycielskiego stażu zatrudnienia dla celów zweryfikowania nauczycielskich uprawnień emerytalnych przez nauczycieli, którzy do tego dnia nie spełnili warunków wymaganych do nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy nauczycielskiej, za które nauczyciel po dniu 14 listopada 1991 r. otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. /III AUa 22/18 - wyrok SA Szczecin z dnia 24-07-2018 II UK 234/10 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 06-12-2010/

Z dniem 1 lipca 2004 r. przepis art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zasadniczo zmienił definicję pracy w szczególnych warunkach (szczególnym charakterze) poprzez wprowadzenie istotnej zmiany w dotychczasowym stanie prawnym, polegającej na szczegółowym wskazaniu okresów niewykonywania pracy, które nie są wliczane do stażu pracy w szczególnym charakterze, którego to rozróżnienia nie zawierały wcześniejsze przepisy. W stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2004 r. przy ustalaniu nauczycielskiego stażu zatrudnienia dla celów zweryfikowania nauczycielskich uprawnień emerytalnych przez nauczycieli, którzy do tego dnia nie spełnili wszystkich warunków wymaganych do nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy nauczycielskiej, w tym okresów, za które nauczyciel po 14 listopada 1991 r. otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz urlopów dla poratowania zdrowia. Dlatego po 1 lipca 2004 r. wymaganie wykonywania pracy nauczycielskiej odnosi się do okresów rzeczywistego wykonywania takiej pracy z wyłączeniem okresów jedynie formalnego pozostawania w nauczycielskim stosunku pracy, kiedy to praca nauczyciela nie była wykonywana, a tym samym nie występowało narażenie na uciążliwości związane z warunkami i charakterem tej pracy. /III AUa 392/18 - wyrok SA Białystok z dnia 03-07-2018/.

Mając powyższe rozważania, na względnie podkreślić należy, że istotną okolicznością w rozpoznawanej sprawie było ustalenie, czy do 1 lipca 2004 r. odwołująca spełniła warunki z art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela, tj. czy legitymuje się 25-letnim okresem zatrudnienia, w tym 20-letnim wykonywaniem pracy w szkolnictwie specjalnym, co pozwoliłoby na pominięcie reguł określonych przepisem art. 32 ust. 1a ustawy emerytalnej. W świetle poczynionych w sprawie ustaleń także wobec korzystania przez ubezpieczoną z urlopów wychowawczych bezspornym było iż wnioskodawczyni warunku tego nie spełniła. Ubezpieczona wskazanej okoliczności nie udowodniła.

Oznacza to, że do oceny uprawnień odwołującej do emerytury określonej przepisem art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela na skutek wniosku złożonego 7.08. 2019 r. ma zastosowanie przepis art. 32 ust. 1a Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który nakazuje wyłączenie z okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresów, za które odwołująca pobrała po 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Z ustaleń poczynionych przez Sąd na podstawie dokumentów nie kwestionowanych przez strony wynika ze w okresie pracy nauczycielskiej w szkolnictwie specjalnym B. K. przebywała na zwolnieniach lekarskich wykazanych przez pracodawcę w załączniku do zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu 02.09.2019 r. oraz kartą przebiegu zatrudnienia z 2 stycznia 2020 r. Nadto przebywała na urlopie dla poratowania zdrowia 1.09.1996 r. do 30.06.1997 r. i urlopach macierzyńskich w okresach 4.09.1995 do 07.01.1996 r. i od 23.05.1998 do 25.09.1998 r.

Przy tym okres urlopu dla poratowania zdrowia w świetle ugruntowanego już orzecznictwa niewątpliwie stanowi okres o jakim mowa art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. / I UK 82/11 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 09-08-2011, III UK 154/17 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 16-05-2018, III AUa 1227/16 - wyrok SA Białystok z dnia 04-07-2017, III AUa 517/16 - wyrok SA Gdańsk z dnia 28-10-2016, I UK 250/09 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 03-02-2010 Wyrok
Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych
z dnia 17 kwietnia 2009 r. I UK 308/08/

Wyłączenie tych okresów z pracy w szczególnym charakterze ma ten skutek, że w dacie 31 grudnia 2008 r odwołująca się także nie legitymuje się 20-letnim okresem pracy nauczycielskiej w szkolnictwie specjalnym. Organ rentowy prawidłowo ustalił, że ten okres wynosi 19 lat, 5 miesięcy i 16 dni. Natomiast wykazanie przez odwołująca 25-letniego okresu zatrudnienia na datę 31 grudnia 2008 r., oraz okoliczność rozwiania stosunku pracy na swój wniosek z dniem 31.08.2019 r. (którą to Sąd uwzględnił jako spełnioną na dzień wydania wyroku art. 316 § 1 kpc) nie jest wystarczające do przyznania emerytury określonej przepisem art. 88 ust. 1 i ust. 2a Karty Nauczyciela.

Podkreślić wymaga też iż niewielkie korekty w okresie nieskładkowym jakie miały miejsce na skutek wszczęcia przez odwołującą postępowania o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, pozostają zatem bez wpływu na wynik rozstrzygnięcia. Okresy nieskładkowe w których pobierano świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa co już podniesiono po dniu 1 lipca 2004 r. pozostają bowiem bez wpływu na wymiar pracy w szkolnictwie specjalnym.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni.

24 IX 2020 roku.

J.L.