Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 czerwca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83a ust. 1· ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm.) uchylił decyzję organu z dnia 25.01.2016 r.

W uzasadnieniu wskazano, że w związku z tym, iż decyzjami z dnia 09.06.2016r. ustalono podstawy wymiaru składek za poszczególne miesiące w wyższej wysokości, niż wynikającej ze złożonych przez ubezpieczonego w 2008 r. korekt dokumentów rozliczeniowych, zmianie uległy także kwoty należnych składek za miesiące od 04.2006r. do 07.2006r. Powyższe spowodowało, że przy przyjęciu podstaw wymiaru składek ustalonych decyzjami z dnia 09.06.2016r. na koncie ubezpieczonego na dzień 15.11.2006r. i na dzień 15.12.2006r. powstało zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i dlatego też w okresie od 01.10.2006r. do 30.11.2006r. P. S. nie podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zakład podkreślił, że zgodnie z art.83a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych prawo lub zobowiązanie stwierdzone decyzją ostateczną Zakładu ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które maja wpływ na to prawo lub zobowiązanie.

(decyzja k. 7 verte – 8 akt ZUS)

Od powyższej decyzji wnioskodawca P. S. odwołał się w dniu 1 lipca 2016 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi wnosząc o jej uchylenie.

Według ubezpieczonego wskazane przez organ rentowy jako jedyne podstawy prawne zaskarżonej decyzji, dwie jego decyzje z dnia 9.06.2016r., nie mają żadnego bezpośredniego związku z podleganiem przez niego ubezpieczeniu społecznemu. ZUS nie wskazał, w jaki sposób, jego zdaniem, z powodu tych decyzji na jego koncie powstało zadłużenie z tytułu składek. Wnioskodawca podkreślił, że nie mogą stanowić podstawy wydania zaskarżonej decyzji z dnia 10 czerwca 2016 r. powyższe decyzje, gdyż nie były nawet doręczone ani płatnikowi ani ubezpieczonym, nie mówiąc o ich ostateczności. Zatem tylko ostateczna decyzja z 25 stycznia 2016r. miała moc wiążącą w chwili wydania zaskarżonej decyzji. Stanowi ona domniemanie zgodności z prawem i stanem faktycznym tego, co zostało w niej orzeczone. Organ rentowy nie obalił tego domniemania. Uchylenie ostatecznej decyzji pozbawione jest zatem jakichkolwiek podstaw prawnych.

Nadto według ubezpieczonego, gdyby założyć nawet hipotetycznie, że decyzje z 9 czerwca 2016 r. są ostateczne, to i tak nie mogłyby one mieć wpływu na to, czy na jego koncie powstało zadłużenie w październiku i listopadzie 2006 r. Na jego koncie od 2004 r. figuruje bowiem permanentna nadpłata w wysokości około 4.000 zł.

Zdaniem skarżącego nawet, gdyby hipotetycznie przyjąć, że ewentualny dodatkowy przypis na jego koncie powodowałby niedopłatę w składkach za październik i listopad 2006 r., to w przypadku uprawomocnienia się decyzji, z której miałoby to wynikać, mógłby on następnie uzupełnić zaległe składki i wnieść o przywrócenie terminu do ich opłacenia. Pozytywne rozpatrzenie jego wniosku powodowałoby, że nawet w takim przypadku we wskazanych dwóch miesiącach nie byłoby na jego koncie zaległości. W ocenie ubezpieczonego działanie ZUS świadczy wyłącznie o tym, że 3 decyzje z 9 i 10 czerwca 2016 r. zostały wydane tylko w celu osiągnięcia przez organ zamierzonych celów procesowych w innych postępowaniach sądowych, które się toczą.

(odwołanie k. 2 - 5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 7 – 7 verte)

Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 ¹ kpc zawiesił postępowanie w sprawie.

( postanowienie z dnia 6.12.2016 r. k. 144)

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych podjął postępowanie w sprawie.

( postanowienie z dnia 27 kwietnia 2021 r. k. 389)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawca P. S. od 1 stycznia 1999 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą.

(bezsporne)

Decyzją z dnia 07.08.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że wnioskodawca z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 01.01.1999r. do 30.09.2006r., od 01.07.2009r. do 31.07.2009r., od 01.02.2012r. oraz, że nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 01.10.2006r. do 30.06.2009r., od 01.08.2009r. do 31.01.2012r.

W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazano, że z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej ubezpieczony opłacił składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiące 10.2006r. i 11.2006r. po obowiązującym terminie płatności. Wskazano również, że organ odmówił prawa do zasiłku chorobowego: od 01.12.2006r. do 13.01.2007r. decyzją z dnia 06.02.2006r., od 23.03.2007r. do 13.07.2007r., od 01.08.2007r. do 21.08.2007r od 04.09.2007r. do 18.09.2007r. i od 26.09.2007r. do 24.10.2007r. decyzją z dnia 15.11.2007r., od 21.01.2008r. do 03.07.2008r. decyzją z dnia 17.04.2008r., od 13.11.2008r. do 27.11.2008r. decyzją z dnia 06.01.2009r., od 03.12.2008r. do 06.05. (...). decyzją z dnia 19.01.2009r., od 06.10.2009r. do 25.01.2010r. decyzją z dnia 16.12.2009r., od 09.04.2010r. i za cały okres nieprzerwanej niezdolności decyzją z dnia 21.05.2010r. oraz, że powyższe decyzje są prawomocne.

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 21 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 3425/12 oddalił odwołanie P. S. od decyzji z dnia 7 sierpnia 2012 r. W uzasadnieniu do wskazanego orzeczenia Sąd Okręgowy wskazał, że wnioskodawca nie opłacił w terminie i w pełnej wysokości składki na ubezpieczenie chorobowe za miesiąc październik 2006 r. i nie złożył wniosku o przywrócenie terminu do opłacenia składki za ten miesiąc. Sąd podkreślił też, że z uwagi na fakt, iż ubezpieczony po dacie ustania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie złożył wniosku o ponowne objecie go tym ubezpieczeniem, od 1 października 2006 r. nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Nadto Sąd podkreślił, że mimo, że nadpłata rzeczywiście występowała na koncie wnioskodawcy to jednak była ona zbyt niska, by pokryć całość wymagalnej składki, a ubezpieczenie ustaje także w przypadku opłacenia składki w niepełnej wysokości. Gdyby faktycznie istniała nadpłata na koncie to kompleksowy system informatyczny ZUS nie naliczyłby odsetek. Niedopłata składki została uzupełniona zaś dopiero na skutek wpłaty z dnia 6 grudnia 2006 r. a zatem po wymagalnym terminie. Sąd wskazał, też że jest związany prawomocnymi decyzjami o odmowie prawa do zasiłku chorobowego. Oznacza to, że za okresy, za które wnioskodawcy nie służyło prawo do zasiłku chorobowego zobowiązany był on uiścić składki na ubezpieczenie społeczne, w tym dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, w pełnej wysokości.

(wyrok SO w Łodzi z dnia 21.10.2014 r. k. 37, uzasadnienie k. 38 - 43)

Za miesiące 12.2006r., 01.03-10.2007r., 01- 07.11-12.2008r., 01-05,10-12.2009r., 01,04-08.2010r. i 07,08.2011r. wnioskodawca złożył w organie rentowym dokumenty rozliczeniowe, gdzie wykazana została pomniejszona podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne o okres przebywania na zwolnieniu lekarskim.

(bezsporne)

Ubezpieczony nie złożył do ZUS w ustawowym terminie dokumentów rozliczeniowych korygujących za wymienione wyżej okresy ze wykazaniem pełnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

(bezsporne)

Wnioskodawca nie wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o wyrażenie zgody na opłacenie po terminie składek na to ubezpieczenie.

(bezsporne)

W dniu 04.12.2015r. organ rentowy sporządził z urzędu dokumenty rozliczeniowe korygujące.

(bezsporne)

W wyniku rozliczenia konta wnioskodawcy, z uwzględnieniem złożonych korekt na podstawie "pokrycia należności dla płatnika" z dnia 16.12.2015r. stwierdzono, że składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiące 10.2006r. i 11.2006r. zostały pokryte wpłatami dokonanymi w terminie: z miesiąca 10.2006r. wpłatą z dnia 06.09.2006r. - kwotą 861,49 zł oznaczoną 07.2006r. i z dnia 02.11.2006r. - 335,54 zł oznaczoną 09.2006r. oraz za miesiąc 11.2006r. wpłatą z dnia 02.11.2006r. kwotą - 361,69 zł oznaczoną 09.2006r. i z dnia 06.12.2006r. kwotą - 835.34 zł oznaczoną 10.2006r.

(bezsporne)

Z uwagi na powyższe rozliczenie wskazujące na pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne, w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiące 10.2006 r. i 11.2006 r., organ rentowy wydał decyzję z dnia 25.01.2016r. mocą, której zmienił decyzję z dnia 07.08.2012r. i stwierdził, że P. S. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 01.01.1999r. do 30.11.2006r., od 01.07.2009r. do 31.07.2009r. i od 01.02.2012r. oraz nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 01.12.2006r. do 30.06.2009r., od 01.08.2009r. do 31.01.2012r.

(decyzja k. 108 - 109)

W dniu 26.04.2016r. organ rentowy wszczął z urzędu postępowanie kontrolne w przedmiocie ustalenia prawidłowych podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące od 04.2006r. do 07.2006r. dla pracowników wnioskodawcy: E. K. i W. K..

(bezsporne)

Decyzją z dnia 09.06.2016r. znak: OU210000/D/2016-004143/001 Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracownika E. K. za miesiące od 04.2006r. do 07.2006r. wynoszą 899,10 zł.

(decyzja k. 4 verte – 6 akt ZUS)

Kolejną decyzją z dnia 09.06.2016r. znak: (...) 16- (...) 1 organ rentowy stwierdził, że miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracownika W. K. za miesiące od 04.2006r. do 07.2006r . wynoszą 899,10 zł.

(decyzja k. 1 – 3 akt ZUS)

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 21 września 2018 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 2021/16 oddalił odwołania P. S. od decyzji z dnia 09.06.2016r. znak: (...) 16- (...) oraz znak (...)- (...).

(wyrok SO w Łodzi z dnia 21.09.2018 r. k. 189)

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 25 listopada 2019 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 308/19 oddalił apelację wnioskodawcy od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 września 2018 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 2021/16.

(wyrok SA w Łodzi z dnia 25 listopada 2019 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 308/19 k. 158)

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 23 marca 2020 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 1531/14 ( postępowanie prowadzone w sprawie z odwołania od decyzji z dnia 7 sierpnia 2012 roku) oddalił apelację wnioskodawcy od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 3425/12 oddalającego odwołanie skarżącego od decyzji z dnia 7 sierpnia 2012r.. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, że zebrany materiał dowodowy był wystarczający do udzielenia stanowczej odpowiedzi na pytanie, czy stan konta składkowego P. S. zawierał nadpłatę składek w kwocie wystarczającej na pokrycie także składki należnej na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiąc październik 2006 r. i odpowiedź ta jest negatywna. Według Sądu Apelacyjnego oczywistym jest także, że powyższe ustalenia, nie mogą ulec zmianie, jak tego chciał wnioskodawca poprzez uwzględnienie zmiany kwoty należnych składek wynikającej z dokonanej w 2008 r., wstecznie w korekcie wymiaru czasu pracy zatrudnianych pracowników. Powyższe zostało bowiem prawomocnie rozstrzygnięte wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 września 2018 r. wydanym w sprawie VIII U 2021/16. Sąd Apelacyjny podkreślił też, że dodać jedynie należy, iż w tej sytuacji, zainicjowanie postępowania w trybie wznowienia administracyjnego (art. 83a ustawy systemowej) oraz postępowania sądowego z odwołania od odmownej decyzji, prowadzonego w sprawie XU 538/17 Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieście w Łodzi, jest prawnie obojętnie dla rozpoznania niniejszej sprawy. Podobnie jak i zainicjowany spór na tle decyzji organu z dnia 25 stycznia 2016 roku oraz 10 czerwca 2016 roku kontynuowany w postępowaniu sądowym w sprawie VIII U 1791/16 Sądu Okręgowego w Łodzi. Pomijając już kwestie poprawności rejestrowania odwołania od tej decyzji jako odrębnej sprawy, w sytuacji gdy decyzją z dnia 25 stycznia 2016 r. zmieniono decyzję z dnia 7 sierpnia 2012 r. w zakresie daty wygaśnięcia ubezpieczenia dobrowolnego, odwołanie od której było w rozpoznaniu w niniejszej sprawie, a następnie tę decyzję zmieniającą uchylono decyzją z dnia 10 czerwca 2016 r. Sąd Apelacyjny uznał, że wobec czego spór wywołany przedmiotowymi decyzjami (w tym zaskarżoną decyzją z dnia 10 czerwca 2016 r.) pozostawał w granicach postępowania prowadzonego w sprawie odwołania od decyzji z dnia 7 sierpnia 2012 roku i w tym postępowaniu powinien być rozstrzygnięty.

Sąd Apelacyjny podkreślił też, że o tym bowiem, czy sporne dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustało od 1 października 2006 r. z uwagi na wypełnienie się przesłanki z art. 14 ust. 2 pkt. 2 ustawy systemowej, decyduje istniejący stan faktyczny, gdyż skutek w tym zakresie następuje ex lege. Decyzja, stwierdzająca ten fakt, ma jedynie charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny.

(wyrok SA w Łodzi z dnia 21 października 2014 r. k. 346)

Sąd Apelacyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie III WSC 75/20 odrzucił skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 marca 2020 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 1531/14.

(postanowienie SA w Łodzi z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie III WSC 75/20 k. 364)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności dokumenty zawarte w aktach sprawy, w tym o dokumenty z akt ZUS płatnika P. S. oraz z akt sądowych o sygn.: VIII U 3425/12, VIII U 2021/16, III AUa 308/19 i III AUa 1531/14.

Należy w tym miejscu podkreślić z całą stanowczością, iż powyższy stan faktyczny był między stronami – w zakresie koniecznym dla rozstrzygnięcia sprawy – w całości bezsporny, natomiast strony wywodziły z niego odmienne skutki prawne, ta zaś kwestia należy do oceny prawnej zebranego w sprawie materiału dowodowego, czego Sąd dokona poniżej w ramach rozważań prawnych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie P. S. nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U z 2020 r., poz. 266 z późn. zm.), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Na mocy art. 13 pkt 4 powyższej ustawy osoby prowadzące działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jest uzależnione od opłacania składki w terminach określonych w ustawie i we właściwej wysokości. Ubezpieczony, chcąc podlegać nieobowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, winien dochować należytej staranności w terminowości opłacania składek.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 266 ze zm..; dalej: ustawy systemowej) ubezpieczenie to ustaje z mocy prawa w przypadku nieopłacenia składki w terminie lub jej opłacenia w nieprawidłowej wysokości. Przyczyny nieopłacenia składki w terminie lub jej opłacenie w nieprawidłowej wysokości nie mają wpływu na ustanie ubezpieczenia, mogą być jedynie podstawą do wyrażenia przez organ rentowy zgody na opłacenie składki po terminie.

Stosownie do treści art. 41 ust. 1 ustawy systemowej płatnik składek przekazuje do Zakładu imienne raporty miesięczne, po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, w terminie ustalonym dla rozliczania składek.

Według art. 41 ust. 6 przytoczonego aktu prawnego płatnik składek jest zobowiązany złożyć imienny raport miesięczny korygujący w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie prawidłowe informacje określone w ust. 3-5, jeżeli zachodzi konieczność korekty danych podanych w imiennym raporcie miesięcznym w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości: 1) przez płatnika składek we własnym zakresie; 2) przez Zakład.

Zgodnie zaś z treścią art. 46 ust. 1 ustawy systemowej płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b.

Zgodnie z art.83a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych prawo lub zobowiązanie stwierdzone decyzją ostateczną Zakładu ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na to prawo lub zobowiązanie.

Decyzje ostateczne Zakładu mogą być z urzędu przez Zakład uchylone, zmienione lub unieważnione, na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego.

Organ ubezpieczeń społecznych ponownie rozpatruje uprawnienia, niezależnie od tego, czy ujawnione okoliczności lub przedstawione dowody prowadzą do odmowy, czy do przyznania prawa lub odpowiednio ustalenia albo uchylenia zobowiązania. W każdym wypadku organ wydaje nową decyzję, tak jakby jeszcze ostatecznie w tym zakresie nie rozstrzygał.

Artykuł 83a ust. 1 ustawy o SUS zawiera regulację dotyczącą ponownego ustalenia prawa lub zobowiązania, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnione okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo lub zobowiązanie, przy czym nie jest wymagane ujawnienie nowych okoliczności, lecz takich okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie zostały przez organ rentowy uwzględnione. Pojęcie nowości odnosi się bowiem do dowodów, które mogą powstać także po wydaniu decyzji, jednak muszą dotyczyć okoliczności istniejących przed jej wydaniem. Artykuł 83a ust. 1 ustawy o SUS nie określa granic czasowych wydania decyzji w przedmiocie ponownego ustalenia prawa lub zobowiązania stwierdzonego decyzją organu rentowego, co oznacza, że może być ona wydana w każdym czasie, jeżeli zostaną spełnione przesłanki wskazane w tym przepisie (vide wyrok SN z 2.4.2009 r., III UK 86/08, OSNP 2010, Nr 21–22, poz. 268; uchw. SN z 3.10.1996 r., II UZP 18/96, OSNAPiUS 1997, Nr 7, poz. 117).

W pierwszej kolejności należy usystematyzować kolejne decyzje, jakie były wydawane w stosunku do wnioskodawcy i tak:

1)  Decyzją z dnia 07.08.2012r. ZUS stwierdził, że wnioskodawca z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 01.01.1999r. do 30.09.2006r., od 01.07.2009r. do 31.07.2009r., od 01.02.2012r. oraz, że nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 01.10.2006r. do 30.06.2009r., od 01.08.2009r. do 31.01.2012r. W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazano, że z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej ubezpieczony opłacił składki na ubezpieczenia społeczne, w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiące 10.2006r. i 11.2006r. po obowiązującym terminie płatności.

Od powyższej decyzji skarżący złożył odwołanie. Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 21 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 3425/12 oddalił odwołanie P. S.. Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 23 marca 2020 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 1531/14 oddalił apelację wnioskodawcy.

2)  Po wydaniu powyższej decyzji organ rentowy dokonał kolejnego rozliczenia w związku ze złożonymi przez wnioskodawcę korektami, które wskazywało na pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne, w tym na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za miesiące 10.2006 r. i 11.2006 r. i wydał decyzję z dnia 25.01.2016r. mocą, której zmienił decyzję z dnia 07.08.2012r. i stwierdził, że P. S. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 01.01.1999r. do 30.11.2006r., od 01.07.2009r. do 31.07.2009r. i od 01.02.2012r. oraz nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 01.12.2006r. do 30.06.2009r., od 01.08.2009r. do 31.01.2012r.

3)  Z uwagi na przeprowadzoną kontrolę prawidłowości złożonych przez odwołującego korekt decyzją z dnia 09.06.2016r. ZUS stwierdził, że miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracownika E. K. za miesiące od 04.2006r. do 07.2006r. wynoszą 899,10 zł. Kolejną decyzją z dnia 09.06.2016r. organ rentowy stwierdził, że miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracownika W. K. za miesiące od 04.2006r. do 07.2006r . wynoszą 899,10 zł.

Od powyższych decyzji odwołał się wnioskodawca. Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 21 września 2018 r. w sprawie o sygn. akt VIII U 2021/16 oddalił odwołania P. S. od decyzji z dnia 09.06.2016r. , a Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 25 listopada 2019 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 308/19 oddalił apelację wnioskodawcy.

4)  Z uwagi na ustalenia dokonane w decyzjach z dnia 9 czerwca 2016 roku ZUS sporną w tej sprawie decyzją z dnia 10 czerwca 2016 r. uchylił decyzję organu z dnia 25.01.2016 r. Organ rentowy wskazał, że przy przyjęciu podstaw wymiaru składek ustalonych decyzjami z dnia 09.06.2016r. na koncie ubezpieczonego na dzień 15.11.2006r. i na dzień 15.12.2006r. powstało zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i dlatego też w okresie od 01.10.2006r. do 30.11.2006r. P. S. nie podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przekładając przedmiotowe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem prawomocnej decyzji organu rentowego z dnia 25.01.2016 r., które miały wpływ na zobowiązanie wnioskodawcy. Nową okoliczność stanowi, bowiem istnienie zadłużenia na koncie P. S. na dzień 15.11.2006 r. i na dzień 15.12.2006 r. z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne w tym dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, co predestynowało Zakład Ubezpieczeń Społecznych do wydania decyzji z urzędu w przedmiocie ponownego określenia okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej przez wnioskodawcę.

Prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 września 2018 r. w sprawie VIII U 2021/16 oddalający odwołania ubezpieczonego od decyzji ZUS z dnia 09.06.2016r. przesądził o powyższej okoliczności.

Organ rentowy, bowiem decyzjami z dnia 09.06.2016r. ustalił podstawy wymiaru składek za poszczególne miesiące w wyższej wysokości, niż wynikającej ze złożonych przez wnioskodawcę w 2008 r. korekt dokumentów rozliczeniowych, zmianie uległy kwoty należnych składek za miesiące od 04.2006r. do 07.2006r. W konsekwencji spowodowało to, że przy przyjęciu podstaw wymiaru składek ustalonych decyzjami z dnia 09.06.2016r. na koncie wnioskodawcy na dzień 15.11.2006r. i na dzień 15.12.2006r. powstało zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

Dodatkowo także podkreślić należy, że uchylenie decyzji z dnia 25.01.2016 r., sporną w niniejszej sprawie decyzją z dnia 10 czerwca 2016 r., doprowadziło w konsekwencji do ponownego obowiązywania w obrocie prawnym decyzji ZUS z dnia 07.08.2012r. w jej pierwotnym brzmieniu (nie zmienionym decyzją organu z dnia 25.01.2016 r.).

Z kolei prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 października 2014 r., w sprawie o sygn. akt VIII U 3425/12, przesądził o prawidłowości decyzji ZUS z dnia 07.08.2012r . a tym samym o okoliczności, że wnioskodawca z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach od 01.01.1999r. do 30.09.2006r., od 01.07.2009r. do 31.07.2009r., od 01.02.2012r. oraz, że nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 01.10.2006r. do 30.06.2009r., od 01.08.2009r. do 31.01.2012r.

Należy podkreślić, że powyższy wyrok był poddany kontroli instancyjnej i stał się prawomocny na skutek wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 23 marca 2020 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 1531/14 oddalającego apelację wnioskodawcy. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę na istnienie spornej w niniejszej sprawie decyzji i wyraził swoje wątpliwości już w zakresie samej poprawności rejestrowania odwołania od tej decyzji jako odrębnej sprawy, w sytuacji gdy decyzją z dnia 25 stycznia 2016 r. zmieniono decyzję z dnia 7 sierpnia 2012 r. (rozpoznawaną w powołanej sprawie przez Sąd Apelacyjny), a następnie tę decyzję zmieniającą uchylono sporną decyzją w niniejszej sprawie z dnia 10 czerwca 2016 r. Sąd Apelacyjny wskazał wprost, że wobec tego spór wywołany przedmiotowymi decyzjami (w tym zaskarżoną decyzją z dnia 10 czerwca 2016 r.) pozostawał w granicach postępowania prowadzonego w sprawie odwołania od decyzji z dnia 7 sierpnia 2012 roku i w tym postępowaniu powinien być rozstrzygnięty.

W tym miejscu należy podkreślić, że zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej. Związanie treścią prawomocnego orzeczenia oznacza nakaz przyjmowania przez te podmioty, że w objętej orzeczeniem sytuacji faktycznej stan prawny przedstawia się tak, jak to wynika z sentencji wiążącego orzeczenia ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2011 r., IV CSK 563/10, LEX 864020). Skutek materialno-prawny prawomocnego orzeczenia oznacza, że prawomocne orzeczenie odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu, potwierdza go i czyni go niewątpliwym. Jeśli zatem dane zagadnienie prawne zostało prawomocnie rozstrzygnięte w pierwszym procesie, stanowi kwestię wstępną (prejudycjalną) w innym procesie, w którym dochodzone jest inne żądanie. Związanie prawomocnym wyrokiem oznacza, że sąd obowiązany jest uznać, iż kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się tak, jak przyjęto w prawomocnym wcześniejszym wyroku i w późniejszym procesie kwestia ta nie może być już ponownie badana (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2003 r., I CKN 263/01, M. Prawn. 2015, nr 2, s. 85). Nie jest w świetle powyższego dopuszczalne odmienne ustalenie zaistnienia, przebiegu i oceny istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeń faktycznych w kolejnym postępowaniu, chociażby przedmiot tych spraw się różnił (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 2011 r., I PK 225/10, LEX nr 896456).

W uzasadnieniu wyroku z dnia 20 maja 2014 r., I PK 295/13 (LEX nr 1483572) Sąd Najwyższy wyjaśnił ponadto, że związanie prawomocnym wyrokiem oznacza, iż sąd obowiązany jest uznać, że kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się tak, jak przyjęto w prawomocnym wcześniejszym wyroku, nawet jeżeli argumentacja prawna, na której opiera się to rozstrzygnięcie jest nietrafna. W późniejszej sprawie kwestia ta nie może być już w ogóle badana. Związanie orzeczeniem oznacza niedopuszczalność nie tylko dokonywania ustaleń sprzecznych z nim, ale nawet przeprowadzania postępowania dowodowego w tym zakresie. (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2008 r., IV CSK 441/07, LEX nr 376385).

Prawomocne orzeczenie sądu opiera swoje znaczenie na prawach podmiotowych, o które proces się toczył, a udzielając ochrony prawnej (bądź też odmawiając jej udzielenia) realizuje również samo prawo do wymiaru sprawiedliwości, mające swoje konstytucyjne źródła (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Dopuszczenie do możliwości rozbieżnego oceniania zasadności tego samego roszczenia, w tych samych okolicznościach, w różnych orzeczeniach byłoby zaprzeczeniem społecznie oczekiwanych reguł ochrony prawnej i naruszeniem zasady zaufania do wymiaru sprawiedliwości. Moc wiążąca ma gwarantować poszanowanie prawomocnego orzeczenia sądu, regulującego stosunek prawny będący przedmiotem rozstrzygnięcia. Prawomocny wyrok, z punktu widzenia jego prejudycjalnego znaczenia także w innej sprawie, swą mocą powoduje, że nie tylko nie może być zmieniony lub uchylony, ale że nie jest możliwe odmienne ocenianie i uregulowanie tego samego stosunku prawnego, w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych, między tymi samymi stronami (por. też wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006 r., IV CSK 89/05, OSNC 2007, nr 1, poz. 15; z dnia 6 marca 2014 r., V CSK 203/13, OSNC 2015, nr 2, poz. 23; a także z dnia 4 listopada 2016 r., I CSK 736/15, LEX nr 2156645).

Z prawomocnością orzeczenia sądowego ściśle związana jest powaga rzeczy osądzonej (art. 366 k.p.c.). Zgodnie z powyższym przepisem wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Natomiast moc wiążąca orzeczenia (art. 365 § 1 k.p.c.) rozważana jest jedynie wtedy, gdy rozpoznawana jest inna sprawa niż ta, w której wydano poprzednie orzeczenie oraz gdy kwestia rozstrzygnięta innym wyrokiem stanowi zagadnienie wstępne. Wynikający z mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia walor prawny zawartego w jego treści rozstrzygnięcia (osądzenia) występuje w nowej sprawie pomiędzy tymi samymi stronami, choć przedmiot obu spraw jest inny. W takiej nowej sprawie skutek pozytywny (materialny) rzeczy osądzonej przejawia się w tym, że rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu (rzecz osądzona) stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika. Sądy rozpoznające między tymi samymi stronami nowy spór muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2018 r., I PK 121/17, LEX nr 2508169).

Należy przy tym zaznaczyć, że z powagi rzeczy osądzonej korzysta jedynie sentencja wyroku, natomiast jego motywy (zawarte w uzasadnieniu) tylko w takich granicach w jakich stanowią konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu, a przede wszystkim indywidualizacji sentencji wyroku jako rozstrzygnięcia o przedmiocie sporu i w jakim określają one istotę danego stosunku prawnego (tak np. Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 15 marca 2002 r., II CKN 1415/00, LEX nr 53284 oraz z dnia 29 marca 2006 r., II PK 163/05, OSNP 2007, nr 5-6, poz. 71). Znaczenie takie mogą mieć więc tylko te elementy uzasadnienia, które dotyczą rozstrzygnięcia co do istoty sprawy, w których sąd wypowiada się w sposób stanowczy, autorytarny o żądaniu (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r., V CK 528/03, LEX nr 188496 oraz z dnia 21 września 2005 r., V CK 139/05, LEX nr 186929, a także uzasadnienie uchwały tego Sądu z dnia 12 lipca 2018 r., III CZP 3/18, (...)

W ocenie Sądu Okręgowego bez wątpienia taka właśnie sytuacja zachodzi w przedmiotowej sprawie.

W toku postępowania sądowego o sygn. akt VIII U 3425/12 zostało prawomocnie ustalone, że wnioskodawca nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 01.10.2006r. do 30.06.2009r., od 01.08.2009r. do 31.01.2012r.

Zaś w postępowaniu VIII U 2021/16 prawomocnie ustalono, że na koncie wnioskodawcy na dzień 15.11.2006r. i na dzień 15.12.2006r. powstało zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, a orzeczenia te wiążą Sąd rozpoznający niniejszą sprawę, Sąd Okręgowy w rzeczonym postępowaniu nie mógł w związku z tym dokonywać żadnych innych (odmiennych) ustaleń w tym zakresie.

Co najistotniejsze sam Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznając apelację wnioskodawcy wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 21 października 2014 r. w sprawie VIII U 3425/12, podkreślił, że spór wywołany zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją ZUS z dnia 10 czerwca 2016 r. pozostawał w granicach postępowania prowadzonego w sprawie odwołania od decyzji z dnia 7 sierpnia 2012 roku i w tym postępowaniu powinien być rozstrzygnięty.

W konsekwencji zatem w świetle treści prawomocnych decyzji ZUS z dnia 9 czerwca 2016 r. oraz z dnia 7 sierpnia 2012 r., na koncie ubezpieczonego powstała zaległość i wobec P. S. wystąpiła sankcja, o której stanowi art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej – przestał on podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej, tj. w okresach od 01.10.2006r. do 30.06.2009r., od 01.08.2009r. do 31.01.2012r. Natomiast ubezpieczony nie wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o wyrażenie zgody na opłacenie po terminie składek na to ubezpieczenie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie uznając tym samym prawidłowość wydanej w dniu 10 czerwca 2016 r., decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł..

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach zastępstwa procesowego na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 t.j.).

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.

K.B