Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III K 314/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2021 roku

Sąd Okręgowy we Wrocławiu III Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Zbigniew Muszyński

Sędziowie: sędzia Andrzej Lewandowski (spr.)

Ławnicy: Wanda Czerniak, Maria Sękowska, Stanisława Szydłowska

Protokolant: Kacper Gąsiorowski

przy udziale Prokuratora: Sebastiana Chudaszka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach: 12 lutego, 19 marca, 15 kwietnia i 13 maja 2021 roku we Wrocławiu

sprawy:

H. M., syna J. i Z. z domu J. ,

urodzonego w dniu (...) we W.

PESEL (...)

oskarżonego o to, że:

w dniu 26 listopada 2019 roku we W., działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia K. M., używając poduszki i kołdry zatkał jej usta i nos, a następnie przytrzymując nogą jej rękę oraz przyciskając klatkę piersiową dusił ją, po czym chwycił ją rękoma za szyję, doprowadzając ją w ten sposób do zgonu,

to jest o przestępstwo art. 148 § 1 k.k.

* * * * *

I.  uznaje oskarżonego H. M. za winnego tego, że w dniu 26 listopada 2019 roku we W., działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia K. M., używając poduszki i kołdry zatkał jej usta i nos, a następnie przytrzymując nogą jej rękę oraz przyciskając klatkę piersiową dusił ją, doprowadzając ją w ten sposób do zgonu, tj. czynu stanowiącego przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 148 § 1 k.k. wymierza mu karę 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 63 § 1 i 5 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 28 listopada 2019 r. o godziny 06:20 do dnia 13 maja 2021 roku, przyjmując jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności za równoważny jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. S. kwotę 1549,80 zł (tysiąc pięćset czterdzieści dziewięć złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem kosztów nieopłaconej obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu;

IV.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. opłatach w sprawach karnych zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, w tym odstępuje od obciążania go opłatą.

Wanda Czerniak sędzia Zbigniew Muszyński sędzia Andrzej Lewandowski

Maria Sękowska Stanisława Szydłowska

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 314/20

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

H. M.

W dniu 26 listopada 2019 roku we W., działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia K. M., używając poduszki i kołdry zatkał jej usta i nos, a następnie przytrzymując nogą jej rękę oraz przyciskając klatkę piersiową dusił ją, doprowadzając ją w ten sposób do zgonu, tj. czyn stanowiący przestępstwo z art. 148 § 1 k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

1. Oskarżony pracował w zakładach mięsnych przy ul. (...) we W. do 1999r. Po utracie tej pracy oskarżony próbował popełnić samobójstwo i w związku z tym przebywał w szpitalu psychiatrycznym przy ul. (...) we W.. Potem nie mógł znaleźć stałej pracy i przez kilka lat utrzymywał się z prac dorywczych, w tym przez dwa lata pracował we W.. Następnie pracował przy pilnowaniu salonu z automatami do gry. Od 2016r. nie pracował już nigdzie i pozostawał na wyłącznym utrzymaniu żony K. M., która otrzymywała emeryturę. Po utracie pracy oskarżony nie był zarejestrowany jako bezrobotny. Oskarżony z żoną nie utrzymywali kontaktów rodziną. Stało się tak z powodu awantury, którą oskarżony wszczął w mieszkaniu swojego ojca.

wyjaśnienia oskarżonego

389-390, 63-64

zeznania świadka S. C.

392, 49

wywiad środowiskowy

91-92

2. W czasie pracy przy pilnowaniu automatów oskarżony grał na tych urządzaniach, na których przegrywał zarobione pieniądze. Z tego powodu jego żona zaciągała pożyczki z firmach pożyczkowych oraz u członków rodziny oskarżonego. Około 2017r. u pokrzywdzonej zaczęły pojawiać się problemy z pamięcią. Bała się wychodzić sama z domu, przede wszystkim dlatego, że mogła nie trafić z powrotem. Nigdzie się z tego powodu nie leczyła. Oskarżony choruje na łuszczycę skóry, leczył się też z powodu raka krtani. Przeszedł radioterapię, ale potem nie kontynuował leczenia.

zeznania świadka T. P.

390-391, 32-33

zeznania świadka S. C.

392

3. W 2019r. administracja budynku przy ul. (...) we W., w którym mieszkał także oskarżony z żoną, przeprowadziła remont ogrzewania. Zlikwidowano piece w mieszkaniach i założono centralne ogrzewanie. W związku z chwilową niesprawnością ogrzewania mieszkańcy mogli zwracać się do administratora budynku o użyczenie piecyków elektrycznych. Jednocześnie mieszkańcom zwracano koszty energii elektrycznej zużywanej przez te piecyki. Informacja o możliwości korzystania z tych piecyków była przekazywana wszystkim mieszkańcom. Z takiej możliwości nie skorzystał jednak oskarżony. W związku z tym w jego mieszkaniu było zimno i wilgotno.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego

389-390, 63-64

zeznania świadka T. P.

390-391, 32-33

4. W dniu 26 listopada 2019r. rano oskarżony po przebudzeniu udał się do toalety, potem zapalił papierosa. Wrócił do pokoju, w którym leżała jego żona. Wziął swoją poduszkę i przycisnął ją do twarzy pokrzywdzonej. Gdy zaczęła bronić się jedną ręką, oskarżony przytrzymał jej tą rękę kolanem a na twarz dodatkowo położył jeszcze kołdrę, którą przyciskał razem z poduszką. Na skutek takiego zatkania nosa i ust pokrzywdzonej oraz unieruchomienie jej klatki piersiowej, co dodatkowo utrudniało jej oddychanie, doszło do jej gwałtownej śmierci poprzez uduszenie gwałtowne. Po dokonaniu zabójstwa oskarżony pozostał w mieszkaniu. Następnego dnia przykrył ciało żony kocem i kołdrą i nad ranem 27 listopada wyszedł z mieszkania.

wyjaśnienia oskarżonego

389-390, 63-64

zeznania świadka A. W.

393, 256

zeznania świadka K. A.

39-394, 260

zeznania świadka T. M.

394, 266

opinia z zakresu badań biologicznych

146-154

opinia sądowo-lekarska

210-214

zeznania świadka K. A.

260

5. W dniu 27 listopada 2019r. o godz. 5.50 oskarżony udał się na Komisariat Policji W. O.. Zgłosił się tam do oficera dyżurnego i powiadomił go, że dwa dni temu w swoim mieszkaniu udusił poduszką swoją żonę K. M.. Na pytanie o przyczynę takiego zachowania odpowiedział, że coś w niego wstąpiło i nie wytrzymał. Następnie w trakcie dalszej rozmowy stwierdził, że w mieszkaniu było bardzo zimno i wstąpił w niego jakiś diabeł. W związku z tym razem z oskarżonym do miejsca jego zamieszkania przy ul. (...) udało się dwóch funkcjonariuszy Policji. Na miejscu w mieszkaniu, w jednym z pokoi znaleźli zwłoki kobiety. Leżała na łóżku, była przykryta kocem i kołdrą. Na miejsce wezwano karetkę pogotowia. Oskarżony został zatrzymany i doprowadzony do KP W. O..

protokół zatrzymania

5

protokół oględzin miejsca

7-9

protokół zgonu

12

protokół oględzin

13-14

zeznania świadka W. G.

46, 393

wyjaśnienia oskarżonego

389-390, 63-64

zeznania świadka A. W.

256

zeznania świadka K. A.

260

zeznania świadka T. M.

394, 266

Na ciele pokrzywdzonej ujawniono otarcia naskórka w okolicy międzybrwiowej i na grzbiecie nosa, liczne punkcikowate, różowo-fioletowe wybroczyny krwawe, rozsiane na całej twarzy a zwłaszcza w obrębie powiek obojga oczu, powierzchowne, linijne otarcia naskórka i skupisko śródskórnych wybroczyn krwawych w okolicy przedmałżowinowej lewej, śródskórne wybroczyny krwawe na wardze dolnej po stronie lewej, wybroczyny krwawe otarcia naskórka nabłonka podbiegnięte krwią na błonie śluzowej tej wargi, odpowiadające układowi zachowanych przednich dolnych zębów, podbiegnięcia krwawe na bocznej powierzchni przedramienia lewego. Ponadto stwierdzono cechy śmierci nagłej w postaci obwitych plam opadowych, płynności krwi, przekrwienia narządów wewnętrznych. Jednocześnie stwierdzono cechy ostrej niewydolności krążeniowo-oddechowej w postaci obrzęku mózgu i płuc. Obrażeniami występującymi przy śmierci z gwałtownego uduszenia były stwierdzone ostra rozedma płuc, obecność wybroczyn krwawych podopłucnowych i w miąższu płucnym płatów dolnych obu płuc.

Biegły z zakresu medycyny sadowej na podstawie sekcji zwłok pokrzywdzonej wskazał, że przyczyną jej nagłej i gwałtownej śmierci było uduszenie gwałtowne przez zatkanie nosa i ust oraz unieruchomienie klatki piersiowej.

sprawozdanie z sądowo-lekarskich oględzin i sekcji zwłok ludzkich

138-144

opinia sądowo-lekarska

210-214, 405

Biegli z zakresu psychiatrii i psychologii na podstawie przeprowadzonej obserwacji oskarżonego rozpoznali u niego osobowość nieprawidłową o złożonej etiologii, z cechami zaburzeń organicznych. Stwierdzili przy tym, że H. M. w czasie dokonania zarzucanego mu czynu nie miał z przyczyn chorobowych zniesionej, ani znacznie ograniczonej zdolności rozpoznawania znaczenia czynu lub kierowania własnym postępowaniem, nie zaistniały okoliczności wskazane w art. 31 § 1 i 2 k.k.

W trakcie spotkań z psychologiem w związku z prowadzoną diagnostyką w ramach obserwacji sądowo-psychiatrycznej, oskarżony zwykle wyrażał się dość pogardliwie i ironicznie wobec faktu przebywania w oddziale psychiatrycznym. Był mało krytyczny wobec siebie, chwilami nieco wielkościowy w postawie - podkreśl pochodzenie z porządnej rodziny, z W.. Swoją relację z żoną komentował w następujący sposób: „z litości to było małżeństwo, bo ja byłem z dobrej rodziny, a ona ze wsi”. R. głos, który miał go skłonić do zabicia żony i siebie, ale wcześniej używał określeń psychopatologicznych zasłyszanych w telewizji. Okoliczności czynu oraz swoją aktualną sytuację relacjonował „beznamiętnie”. Nie towarzyszyła temu refleksja ani cierpienie.

Analiza uzyskanych wyników w próbach neuropsychologicznych jak i dane z obserwacji przemawiały za występowaniem u badanego wskaźników zmian organicznych w obrębie ośrodkowego układu nerwowego.

Uczuciowość wyższa oskarżonego (poczucie miłości, poczucie odpowiedzialności, poczucie winy, wstydu, altruizm, poświęcenie) wykazuje zdaniem biegłych cechy spłycenia, a nawet zubożenia. Obniżone jest poczucie odpowiedzialności za siebie i własne zachowania, czy poczucie odpowiedzialności za inne osoby. Często to właśnie zaburzone procesy emocjonalne wyznaczają kierunek jego działania, badany postrzega siebie i otaczającą rzeczywistość przez pryzmat przeżywanych emocji.

Mechanizmy obronne głównie uruchamiane przez badanego (racjonalizacja, zaprzeczanie, projekcja), obwinianie innych, w istotny sposób wpływają na zafałszowanie wglądu we własną osobowość. Obniżają krytycyzm do siebie i własnych zachowań, powodują odrealnienie samooceny i przyczyniają się do zubożenia możliwych reakcji na niepowodzenia czy trudności życiowe. Oskarżony prezentuje ograniczony wgląd we własną osobowość i uwarunkowania trudności życiowych. Skłonny jest upatrywać odpowiedzialności za niepowodzenia w niekorzystnych czynnikach zewnętrznych jak i działaniach innych osób, jego obraz siebie jest zniekształcony.

Biegli psychiatrzy nie potwierdzili występowania u oskarżonego jakichkolwiek symptomów, które skłaniałyby do podejrzeń, że jego relacja odnośnie opanowania przez „diabla” czy „demona”, a także jego powoływanie się na słyszenie wewnętrznego „głosu” w trakcie czynu, wskazuje na ówczesne owładnięcie zaburzeniami psychicznymi o charakterze znacznie ograniczającymi lub całkowicie pozbawiającymi go którejkolwiek z dyspozycji poczytalności. Przedmiotowy czyn nie wynika również z psychiatrycznie prawdopodobnych okoliczności, które związane mogłyby być z chorobowymi zaburzeniami afektu (tzw. depresja psychotyczna). Popełnienie przez oskarżonego przedmiotowego czynu w całości tłumaczą obserwowane zaburzenia osobowości.

Słuchani przed Sądem biegli stwierdzili, ze na podstawie przeprowadzonej obserwacji nie zdiagnozowali u oskarżonego choroby w postaci depresji. W ocenie biegłych, gdyby występowała u niego choroba w postaci depresji, ujawniła by się ona właśnie w trakcie prowadzonej obserwacji. Treści, które sam oskarżony klasyfikował jako objawy depresji, w wyniku przeprowadzonej przez biegłych obserwacji, zostały przez nich sklasyfikowane, nie jako objawy depresji, ale objawy zaburzeń jego osobowości, które to objawy prezentował w trakcie obserwacji.

orzeczenie sądowo-psychiatryczno-psychologiczne

291-305, 418-419

Oskarżony nie był karany sądownie. H. M. nie ma dzieci, nie pracował i był na utrzymaniu żony, oboje nie korzystali z pomocy MOPS. W miejscu zamieszkania sąsiedzi nie zgłaszali skarg na jego zachowanie.

zapytanie o karalność

wywiad środowiskowy

36

91-92

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1

wyjaśnienia oskarżonego

Oskarżony przyznał do popełnienia zarzucanego mu czynu. Jego wyjaśnienia zostały potwierdzone zasadniczo zeznaniami świadków, w tym przede wszystkim funkcjonariuszy Policji, którzy podejmowali czynności związane z zatrzymaniem oskarżonego i ujawnieniem zwłok jego żony. Częściowo jego relacja znalazła także potwierdzenie w zeznaniach S. C., przede wszystkim dotyczyło to relacji z rodziną i sytuacji finansowej oskarżonego i jego żony. Wyjaśnieni korelują także ze sporządzonymi dokumentami (protokoły oględzin). Zostały także poparte zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Wreszcie podawane przez oskarżonego okoliczności znalazły poparcie w analizie i wnioskach zwartych w opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej. Sposób relacjonowania wydarzeń oraz postawa oskarżonego, szczególnie w zakresie przedstawianie własnej sytuacji koreluje natomiast z wnioskami opinii biegłych psychiatrów i psychologa. Sąd miał bezpośredni kontakt z oskarżonym i w oparciu o bezpośrednio spostrzeżenia w czasie składania przez niego wyjaśnień mógł nabrać osobistego przekonania, co do wiarygodności prezentowanych relacji (spostrzeżenia i wrażenia odniesione w trakcie bezpośredniego przesłuchania).

1.1.1

zeznania świadka S. C.

zeznania świadka T. P.

W ocenie Sądu zeznania świadków zasługują na wiarę. Wskazują w nich co prawda na okoliczności, które bezpośrednio nie dotyczą samego czynu popełnionego przez oskarżonego, ale pozwalają one na stworzenie pewnego tła i okoliczności, w których doszło do zdarzenia. Podawane przez świadków fakty znajdują wzajemne potwierdzenie, a częściowo także w wyjaśnieniach samego oskarżonego. Obie niezależnie od siebie w te sam sposób podawały okoliczności związane z zadłużeniem oskarżonego. Charakterystyczne jest przy tym również to, że świadek T. P. nie utrzymywała kontaktów z samym oskarżonym, ale z jego żona i to właśnie od niej dowiedziała się o zadłużaniu sią oskarżonego na automatach, których pilnowaniem zajmował się w pracy. Jej relacja jest zatem także uprawdopodobniona zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Sąd miał bezpośredni kontakt ze świadkami i w oparciu o bezpośrednio spostrzeżenia w czasie składania przez niech zeznań mógł nabrać osobistego przekonania, co do wiarygodności prezentowanych relacji (spostrzeżenia i wrażenia odniesione w trakcie bezpośredniego przesłuchania)

1.1.1

zeznania świadka A. W.

zeznania świadka K. A.

zeznania świadka T. M.

Zeznania świadków są spójne logiczne i konsekwentne. Korelują z innymi dowodami (wyjaśnieniami oskarżonego, dokumentacją sporządzona na miejscu zdarzenia, w tym protokołami oględzin). Świadkowie w żaden sposób nie są związani ze stronami procesu, a kontakt z sytuacją i oskarżonym mieli tylko w związku z wykonywaniem sowich obowiązków służbowych. Relacjonowali zatem przebieg czynności służbowych i zaistniałych w ich trakcie wydarzeń, w tym reakcji i zachowania oskarżonego. Ich relacja uwiarygodniona zasadami logiki i doświadczenia życiowego (wskazują na zachowanie oskarżonego, jego stan emocjonalny). W ocenie Sądu brak racjonalnych powodów, dla których świadkowie mieliby przekazywać nieprawdziwe albo zniekształcone informacje.

1.1.1

opinia z zakresu badań biologicznych

opinia sądowo-lekarska

W sporządzonej opinii, uzupełnionej następnie przed Sądem biegły w sposób wyczerpujący i logiczny dokonał oceny obrażeń ciała pokrzywdzonej w tym w okoliczności ich powstania w zestawieniu z opisywanym przez oskarżonego przebiegiem zdarzenia. W swojej opinii oparł się na danych wynikających z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zwłaszcza oględzin i sekcji zwłok ludzkich.

W ocenie Sądu opinia biegłego uzupełniona na rozprawie sporządzona została w sposób wyczerpujący, spójny i odpowiada wskazaniom wiedzy w tym zakresie. Wnioski sformułowane przez biegłego są logiczne i znajdują oparcie w materiale dowodowym. Opinia wyczerpuje cechy pełnowartościowego dowodu, albowiem jest jasna, spójna, logiczna i niesprzeczna, a u jej podstaw legł wystarczający zakres czynności badawczych. Ponadto zawiera wystarczające uzasadnienie i logiczne wnioski udzielające przekonywających odpowiedzi na pytania formułowane przez organ procesowy i strony. Biegły udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione pytania, na które zgodnie z zakresem posiadanych wiadomości specjalnych i posiadanym materiałem dowodowym mógł udzielić odpowiedzi. Jego opinia zawiera wyczerpujące uzasadnienie wyrażonych w niej ocen i poglądów. Zawarte w opinii sformułowania pozwalają na zrozumienie wyrażonych w niej ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a nadto biegły posługuje się w niej logicznymi argumentami (podobnie wyrok Sadu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 grudnia 2017r. II AKa 355/17, LEX nr 2432037)

1.1.1

protokół oględzin miejsca

protokół zgonu

protokół oględzin

zapytanie o karalność

wywiad środowiskowy

- dokumenty urzędowe

- sporządzone w sposób przewidziany prawem (art. 209 § 2 k.p.k., art. 214 § 4 k.p.k.)

- niekwestionowane przez strony

1.1.1

orzeczenie sądowo-psychiatryczno-psychologiczne

Opinia została sporządzona w sposób kompleksowy, po przeprowadzeniu szczegółowych badań, w tym obserwacji oskarżonego. Sformułowane przez biegłych wnioski są logiczne, jasne i należycie uzasadnione. Po uzupełnieniu pisemnej opinii przed Sądem i udzieleniu odpowiedzi na pytania stron i Sądu opinia biegłych jak wyczerpująca, jasna, spójna i kompletna stanowi wiarygodny dowód, pomocny przy ustalaniu okoliczności zdarzenia, w tym stanu psychicznego oskarżonego oraz jego poczytalności.

Tak sporządzona opinia, uzupełniona i wyjaśniona przed Sądem, stanowiła pełnowartościowy dowód odpowiadający wymaganiom prawa i wskazaniom wiedzy w tym zakresie.

Wnioski sformułowane przez biegłych są logiczne i znajdują oparcie w materiale dowodowym. Opinia jest jasna, spójna, logiczna i niesprzeczna, a u jej podstaw legł wystarczający zakres czynności badawczych. Zawiera też wystarczające uzasadnienie, a wywiedzione w niej wniosku są logiczne i przekonywające. Biegli udzielili przekonywających odpowiedzi na pytania formułowane przez organ procesowy i strony. Zawarte w opinii sformułowania pozwalają na zrozumienie wyrażonych w niej ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a nadto biegli posłużyli się w niej logicznymi argumentami, które w przejrzysty sposób opisali stan psychiczny oskarżonego.

1.1.1

sprawozdanie z sądowo-lekarskich oględzin i sekcji zwłok ludzkich

Dokumenty sporządzone zgodnie z obowiązującymi zasadami i metodologią. Potwierdzają dokonanie czynności stosownie do przepisów art. 209 § 4 i 5 k.p.k. i art. 200 § 2 k.p.k. W związku z tym, że protokołowana i utrwalona czynność stanowi element wstępny do wydanej przez biegłego opinii, dowody te stanowią spójną całość z opinią biegłego z zakresu medycyny sądowej.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego

W ocenie Sądu wyjaśnienia oskarżonego częściowo nie zasługują na wiarę. Dotyczy to tej ich części, w której zaprzeczał okolicznościom zadłużania, a nawet samemu zadłużeniu jego rodziny. Te wyjaśnienia są nielogiczne, wewnętrznie sprzeczne i nie znajdują potwierdzenia w innych dowodach, w tym zeznaniach świadków. Oskarżony sam wyjaśnił, że brał pożyczki głównie na jedzenie i opłaty, a jednocześnie wbrew temu stwierdzeniu oświadczył, że nie mieli z żoną żadnych długów. Tym twierdzeniom oskarżonego przeczą także zeznania świadków S. C. i T. P.. Obie kobiety, niezależnie od siebie, w ten sam sposób podawały okoliczności związane z zadłużeniem oskarżonego. Ich zeznania potwierdzają się w tym zakresie i uzupełniają. Obie zgodnie podają, że źródłem ich wiedzy w tym zakresie była sama pokrzywdzona. T. P. nie utrzymywała kontaktów z oskarżonym, a zatem tylko od pokrzywdzonej mogą dowiedzieć się o miejscu pracy oskarżonego i związanym z tym zadłużeniu. Jak zeznała, o zadłużeniu wiedziałam od K. M., bo mówiła jej, że idzie wziąć kolejną pożyczkę, żeby spłacić długi męża. Dodała przy tym wprost, że oskarżony się zadłużył na automatach. (grał, bo ich pilnował). S. C. zeznała natomiast, że przy kolejnych długach wujka (oskarżonego), ciocia (pokrzywdzona) przychodziła do nich po pożyczki. Świadek stwierdziła „To były jego długi, bo jeżeli się pracuje i przegrywa pieniądze w trakcie pracy, to jest to jego dług. On je przegrywał w lokalu gdzie pracował, to były właśnie te automaty, na nich przegrywał pieniądze”.

Taki sposób relacji oskarżonego wpisuje się w podawane przez biegłych psychiatrów i psychologa cechy jego osobowości. Wskazali, że oskarżony prezentuje ograniczony wgląd we własną osobowość i uwarunkowania trudności życiowych. Skłonny jest upatrywać odpowiedzialności za niepowodzenia w niekorzystnych czynnikach zewnętrznych jak i działaniach innych osób, jego obraz siebie jest zniekształcony.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

pierwszy

H. M.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W oparciu o zebrane i ocenione w sposób wskazany wyżej dowody Sąd uznał, że oskarżony w dniu 26 listopada 2019 roku we W., działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia K. M., używając poduszki i kołdry zatkał jej usta i nos, a następnie przytrzymując nogą jej rękę oraz przyciskając klatkę piersiową dusił ją, doprowadzając ją w ten sposób do zgonu, czym dopuścił się zbrodni określnej w art. 148 § 1 k.k. Sąd uznał, że w oparciu o ustalony stan faktyczny sprawstwo i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości.

Jednocześnie Sąd dokonał zmiany opisu czynu przepisanego oskarżonemu w stosunku do opisu czynu, który został mu zarzucony w akcie oskarżenia. Zmiana ta sprowadzała się do wyeliminowania z tego opisu stwierdzenia o treści „po czym chwycił ją rękoma za szyję”. W ocenie Sądu zebrane dowody, a w tym przede wszystkim wyjaśnienia oskarżonego złożone przed Sądem w zestawieniu z opinią biegłego z zakresu medycyny sadowej, protokołem oględzin ciała pokrzywdzonej oraz sprawozdaniem z sądowo-lekarskich oględzin i sekcji zwłok ludzkich nie potwierdzają, aby oskarżony chwycił, a w szczególności dusił swoją żonę rękoma za szyję”. Jak wynika z przywołanych dokumentów w obrębie szyi pokrzywdzonej podczas sekcji zwłok nie stwierdzono obecności obrażeń. W obrębie szyi nie było przede wszystkim podbiegnięć krwawych. Według biegłego z zakresu medycyny sądowej przy samym ucisku gołych rak na szyję powinny powstać, czy to obrażenia zewnętrzne takie, jak podbiegnięcia krwawe, otarcia naskórka, ewentualnie obrażenia narządów wewnętrznych szyi w postaci podbiegnięć krwawych, ale niewidzialnych na zewnątrz. Ewentualnie przy mocnym uścisku mogły powstać obrażenia w postaci złamań kości gnykowej lub chrząstki tarczowatej, ale takowych nie stwierdzono. Według biegłego to sam ucisk poduszką i ewentualne przygniecenie ciałem klatki piersiowej były przyczyną uduszenia pokrzywdzonej.

Przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. może zostać popełnione jedynie umyślnie, co wynika wprost ze znamienia czasownikowego użytego w tym przepisie. Chodzi przy tym o obie postaci umyślności, czyli w postaci zamiaru bezpośredniego albo w postaci zamiaru wynikowego. Dość zwięzłe w swojej treści określenie czynności sprawczej (zabija) sprowadza się faktycznie do konieczności ustalenia istnienia po stronie sprawcy takiego zachowania, któremu można będzie obiektywnie przypisać skutek w postaci śmierci człowieka. Ustalenia w zakresie realizacji przez sprawcę znamion tej zbrodni sprowadza się zatem do dokonania oceny istnienia obiektywnego związku między jego zachowaniem a skutkiem w postaci śmierci człowieka oraz wykazania po jego stronie zamiaru (bezpośredniego albo ewentualnego) pozbawienia życia człowieka.

Jak wynika z poczynionych w oparciu o zebrane dowody ustaleń w wyniku działania oskarżonego doszło do gwałtownego uduszenia pokrzywdzonej przez zatkanie jej nosa i ust oraz unieruchomienie klatki piersiowej, co było bezpośrednią przyczyną jej gwałtownej i nagłej śmierci. Powyższe wskazuje jednoznacznie, iż pomiędzy działaniem H. M. a skutkiem w postaci śmierci pokrzywdzonej istniał związek przyczynowy. Ustalone okoliczności zdarzenia pozwalają jednocześnie na uznanie, że ten związek przyczynowy wpisuje się w model tzw. obiektywnego przypisania. Z jednej strony istnieje bowiem normatywne powiązanie, polegające na stworzeniu ryzyka śmierci pokrzywdzonej poprzez zatkanie jej nosa i ust poduszką oraz unieruchomieniem klatki piersiowej, a to ryzyko urealniło się poprzez śmierć pokrzywdzonej (strona pozytywna obiektywnego przypisania), a z drugiej strony, tzw. negatywnej, wykluczone jest istnienie przesłanek negatywnych, czyli zdarzeń niezależnych od oskarżonego, które zwiększają ryzyko śmierci pokrzywdzonej (D. C., Nauka o obiektywnym przypisaniu skutku w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, Prokuratura i Prawo 2/2016). Z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej wynika w sposób jednoznaczny, że bezpośrednią przyczyną nagłej i gwałtownej śmierci pokrzywdzonej było uduszenie gwałtowne przez zatkanie nosa i ust oraz unieruchomienie klatki piersiowej.

Zdaniem Sądu ustalone okoliczności faktyczne ujawnione w toku postępowania, oceniane przez pryzmat właściwości osobistych oskarżonego, sposobu jego działania, zagrożenia dla życia pokrzywdzonej pozwalają na wyprowadzenie wniosku, że podejmując przypisanie mu działanie, zachowaniem swoim ujawnił, że jego skutek w postaci śmierci pokrzywdzonej objęty był jego wolą, tj. chciał doprowadzić do śmierci żony. Sąd przyjął zatem, zgodnie ze stanowiskiem oskarżyciela, że oskarżony działał w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia K. M.. W tym miejscu należy się zatem szczegółowo odnieść do kwestii zamiaru, z jakim działał oskarżony. Ustalenia w zakresie strony podmiotowej czynu są bowiem obowiązkiem Sądu, który przypisuje oskarżonemu sprawstwo i winę w dokonaniu zarzucanego mu czynu.

Art. 9 § 1 k.k. definiuje umyślność w popełnieniu czynu jako istniejący po stronie sprawcy zamiar jego popełnienia, to jest wolę jego popełnienia albo przewidywaną możliwość jego popełnienia z jednoczesnym godzeniem się na to. Pojęcia umyślności, czy zamiaru, którym posługuje się wskazany przepis są jednak specyficznymi pojęciami technicznymi, którym nadano odmienne znaczenie od używanego w języku potocznym (w tym języku są one równoznaczne i oznaczają chęć osiągniecia czegoś). W ujęciu kodeksowym ich zakres jest szerszy od potocznego. Z jednej strony dotyczą właśnie sytuacji, w której sprawca chce popełnić czyn zabroniony (zamiar bezpośredni, czyli tzw. dolus directus), a z drugiej odnoszą się do sytuacji, w której sprawca, przewidując możliwość popełnienia czynu zabronionego, na to się godzi (zamiar wynikowy, tzw. dolus eventualis).

Sam zamiar oznacza zachowanie ukierunkowane na osiągnięciu określonego celu z jednoczesnym sterowaniem takim zachowaniem przez sprawcę (ukierunkowywanie na ten cel). Ponadto w ramach samego zamiaru wyodrębnić można jego elementy składowe w postaci strony intelektualnej i wolutatywnej. ( red. Włodzimierz Wróbel, Andrzej Zoll, Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 1-52, wyd. V, WK 2016). Ta pierwsza sprowadza się do wyobrażenia celu i pozwala na rozpoznanie znaczenia czynu, a następnie na zadecydowanie o podjęciu określonego uzewnętrznionego zachowania. Strona wolutatywna oznacza natomiast dążenie do osiągnieciu celu oparte na motywacji, czyli sytuację, w której sprawca rozpoznaje możliwość realizacji określonego zachowania i decyduje się je ostatecznie zrealizować.

Na marginesie należy przy tym zaznaczyć, że termin „chce”, którym posługuje się przepis art. 9 § 1 k.k. nie może być utożsamiany z emocjonalnie nacechowanym pojęciem „pragnie”. Zamiar bezpośredni, na który składa się owo „chcenie” nie musi być bowiem w taki szczególny sposób zabarwiony i wystarczy jedynie, aby sprawca przejawiał w ten sposób akt swojej woli (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2003 r., II KK 232/02, LEX nr 78373). Ponadto ocena zamiaru, z którym działał sprawca winna obejmować analizę jego zachowania z punktu widzenia prawdopodobieństwa wywołania skutku (jednoznaczne zmierzanie do skutku). Bezpośredniego zamiaru spowodowania śmierci nie można bowiem przypisać wyłączne na podstawie stwierdzonej obojętności sprawcy wobec istniejącej u niego świadomości możliwości nastąpienia zgonu pokrzywdzonego (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 9 sierpnia 2013r., II AKa 266/13, Lex 1366152).

W kontekście elementów składowych zamiaru, z którym działa sprawca, dla oceny rodzaju tego zamiaru konieczne jest także dokonanie oceny osoby samego sprawcy. Chodzi tu o jego intelekt, właściwe mu psychofizyczne zdolności do oceny sytuacji oraz kojarzenia i przewidywania określonych skutków ludzkiego zachowania (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 maja 1995 r., II AKr 145/95, OSA 1995, z. 6, poz. 31). Skoro pierwszym elementem zamiaru jest jego część intelektualna, czyli umiejętność wyobrażenia sobie celu, która pozwala na rozpoznanie znaczenia czynu, to oczywistym staje się uwzględnienie tych osobistych cech sprawcy dla dokonania właściwej oceny zamiaru, z którym działał.

Zamiar bezpośredni definiowany jest jedynie przez element woluntatywny, tj. chęć popełnienia czynu. Dla jego przyjęcia konieczna jest jednak także świadomość sprawcy co do celu i środków do tego prowadzących, czyli znamion czynu zabronionego, a następnie dopiero wola ich realizacji (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2017 r., II KK 104/17, LEX nr 228124). Nie ulega zatem wątpliwości, że w przypadku istnienia po stronie sprawcy pewności, co do zrealizowania swoim zachowaniem czynu zabronionego lub wywołania przestępnego skutku, zachodzą podstawy do przyjęcia zamiaru bezpośredniego w jego działaniu.

Jak wynika z powyższych rozważań zamiar to określony proces zachodzący w psychice sprawcy, na który składa się szereg następujących po sobie procesów (intelektualnych i woluntatywnych), z których każdy wymaga wnikliwej analizy i oceny. Ocena ta musi być dokonywana z należytą wnikliwością i opierać się na odtworzeniu rzeczywistych przeżyć psychicznych sprawcy. Pomimo, że zamiar stanowi fakt psychologiczny, to podlega on dowodzeniu jak okoliczności przedmiotowe (postanowienie Sąd Najwyższego z dnia 25 lipca 2005 r., V KK 87/05, LEX nr 152493; M. Rodzynkiewicz, Próba prawnokarnej konstrukcji umyślności, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1990, z. 3–4, s. 71–73). W większości przypadków nie istnieje możliwość rekonstrukcji zaszłości psychicznych i dlatego też konieczne jest oparcie się przy takich ustaleniach na okolicznościach zewnętrznych, przedmiotowych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 2006 r., II KK 92/06 OSNwSK 2006, nr 1, poz. 2576; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2007 r., V KK 226/06, Prokuratura i Prawo, 2007, nr 12, poz. 19). Dodatkowo pomocne przy ustaleniach strony podmiotowej sprawcy jest także wnioskowanie w oparciu o pewne jego właściwości osobiste (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 1985 r., I KR 320/84, OSNPG 1986, nr 2, poz. 17). Zatem ustalenia postaci zamiaru sprawcy dokonuje się na podstawie wszystkich okoliczności zdarzenia, w tym tych uzewnętrznionych, ze szczególnym uwzględnieniem pobudek zachowania sprawcy, jego właściwości osobistych, charakteru i stopnia rozwoju umysłowego. Jest to konieczne dla rozróżnienia postaci zamiaru, z jakim działa sprawca, co ma fundamentalne znaczenia dla właściwej oceny prawnokarnej takiego zachowania, w tym stopnia zawinienia. W konsekwencji stanowi także element wpływający na wymiar ewentualnej kary.

Analiza takich okoliczności, jak intelekt oskarżonego, jego wykształcenie, właściwe psychofizyczne zdolności oceny sytuacji w jakiej się znalazł oraz kojarzenia i przewidywania określonych skutków ludzkiego zachowania się, świadczą o tym, iż oskarżony działał z wolą pozbawienia życia pokrzywdzonej K. M.. Sposób działania oskarżonego prowadził bowiem wprost do wywołania skutku w postaci śmierci pokrzywdzonej. O istnieniu po jego stronie zamiaru bezpośredniego świadczą takie okoliczności, jak rodzaj użytego przez niego narzędzia, sposób jego użycia, powstrzymanie ruchów obronnych pokrzywdzonej, kontynuowanie działania właśnie mimo tych reakcji obronnych, czy wreszcie jego zachowanie po zdarzeniu. Oskarżony miał cały czas kontrolę nad przebiegiem swojego działania i mógł je w każdej chwili przerwać. Właśnie wybrany przez niego sposób doprowadzenia do śmierci żony pozwalał mu kontynuowanie swojego działania (zatykanie nosa i ust, unieruchamianie klatki piersiowej) aż do uzyskania efektu w postaci zgonu pokrzywdzonej. Przytrzymywanie pokrzywdzonej połączone z odcięciem jej dopływu powietrza poprzez szczelne zatkania ust i nosa poduszką w oczywisty sposób musi być połączone ze świadomością skutków takiego działania. Tego rodzaju wiedzę posiada dyprzeciętny człowiek, nie wymaga ona specjalistycznej wiedzy medycznej. Taki sposób działania oskarżonego musiał u niego wywoływać świadomość nie tylko spowodowania ciężkich obrażeń ciała, ale niemal pewność wystąpienia skutku w postaci śmierci pokrzywdzonej. Bezpośredniość zamiaru potwierdza ponadto kontynuowanie ucisku mimo podejmowanej ze strony pokrzywdzonej naturalnej w takiej sytuacji próby obrony. Wreszcie zamiar bezpośrednio potwierdza zachowanie oskarżonego po zakończeniu uciskania poduszką ust i nosa pokrzywdzonej, kiedy prawdopodobnie poczuł bezwładność jej ciała i nie podjął żadnych prób jej ratowania, przekonany o skuteczności swojego działania. Wszystkie powołane w tym miejscu okoliczności dają podstawę do dokonania logicznego ustalenia, że oskarżony dopuścił się pozbawienia życia pokrzywdzonej działając z zamiarem bezpośrednim. Zebrane i ocenione przez Sąd dowody wskazują w sposób nie budzący wątpliwości, że skutek w postaci śmierci pokrzywdzonej objęty był wolą oskarżonego.

Jak wynika z opinii sądowo – psychiatrycznych sprawność umysłowa oskarżonego mieści się w granicach normy, adekwatnie do warunków środowiska i uzyskanego wykształcenia. U oskarżonego nie stwierdzono choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego. Biegli rozpoznali natomiast u niego osobowość nieprawidłową o złożonej etiologii, z cechami zaburzeń organicznych. Biegli psychiatrzy nie potwierdzili występowania u oskarżonego jakichkolwiek symptomów, które skłaniałyby do podejrzeń, że jego relacja odnośnie opanowania przez „diabla” czy „demona”, a także jego powoływanie się na słyszenie wewnętrznego „głosu” w trakcie czynu, wskazywało by na ówczesne owładnięcie zaburzeniami psychicznymi o charakterze znacznie ograniczającymi lub całkowicie pozbawiającymi go którejkolwiek z dyspozycji poczytalności. Popełniony przez niego czyn nie wynikał również z psychiatrycznie prawdopodobnych okoliczności, które związane mogłyby być z chorobowymi zaburzeniami afektu (tzw. depresja psychotyczna). Popełnienie przez oskarżonego czynu w całości tłumaczą obserwowane zaburzenia osobowości. W chwili popełnienia czynu miał zachowaną pełną zdolność rozpoznania jego znaczenia oraz zupełną zdolność pokierowana swoim postępowaniem.

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

H. M.

pierwszy

pierwszy

Wymierzając oskarżonemu karę Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 53 k.k. Tak wymierzona kara jest adekwatna do stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego. Spełnia ona również cele prewencji ogólnej i szczególnej. Sąd miał na uwadze to, aby orzeczona kara odzwierciedlała stopień winy oskarżonego, na który niewątpliwie wpływa też postać zamiaru, z jakim działał.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że H. M. miał całkowitą swobodę podjęcia decyzji realizacji zachowania zgodnego z prawem. Jak wynika z opinii biegłych psychiatrów miał w chwili popełniania przestępstwa możliwość rozpoznania faktycznego i społecznego znaczenia czynu, którego się dopuścił. Jego rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny dawały mu także możliwość podjęcia decyzji o zachowaniu zgodnym w normami prawa. H. M. miał możliwość sterowania swoim postępowaniem, wręcz rezygnacji z sytuacji stwarzającej samo ryzyko popełnienia przestępstwa. Jego zachowanie nie było wywołane żadną nagłą, gwałtowną sytuację, stanowiącą impuls do podjęcia działania, z zmierzającego do pozbawienia życia pokrzywdzonej.

Przy wymiarze kary Sąd miał ponadto na uwadze wysoki stopień społecznej szkodliwości dokonanego czynu. Rolą kary jest bowiem także spełnianie funkcji sprawiedliwościowej. To właśnie stopień społecznej szkodliwości czynu wpływa na wymiar kary w sposób, który zapewnia, że orzeczona kara z jednej strony nie będzie karą zbyt surową, a z drugiej zapobiegnie wymierzeniu kary zbyt łagodnej, orzeczonej poniżej tego stopnia. Wskazany wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu, oceniany poprzez okoliczności wymienione w art. 115 § 2 k.k. wynika w pierwszej kolejności z rodzaju dobra naruszonego przestępstwem i rozmiarem wyrządzonej przestępstwem szkody. Z całym naciskiem należy bowiem podkreślić, że życie ludzkie jest dobrem i wartością szczególną wśród norm etycznych. Stanowi ono najwyższą wartość w hierarchii dóbr chronionych prawem z perspektywy jednostki i całego społeczeństwa. Stanowi ono jedyne, niepowtarzalne i nieodtwarzalne dobro człowieka (J. Giezek, R. Kokot, Granice ludzkiego życia a jego prawna ochrona, [w:] B. Banaszak, A. Preisner - red., Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002, s. 101). Waga tego dobra podkreślona jest poprzez nadanie jego ochronie postaci normy konstytucyjnej (art. 38 Konstytucji RP). Waga tego dobra znajduje także swoje odzwierciedlenie w aksjologii obowiązującego kodeksu karnego, gdzie w przyjętej przez ustawodawcę gradacji dóbr znalazło się ono zaraz za dobrami w postaci bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa.

Przy ustalaniu wymiaru kary Sąd miał także Sąd na uwadze postać zamiaru oskarżonego oraz jego motywację. Okolicznościami, które wymierzoną karę kształtowały były wreszcie dotychczasowy sposób życia oskarżonego. Oskarżony działał w zamiarze bezpośrednim z motywacji, która nie znajduje żadnej akceptacji społecznej. Trudna sytuacja, w której znalazł się oskarżony i jego żona była z jednej strony wynikiem zachowania samego H. M., który prezentował dość bierną postawę życiową i był przy tym mało krytyczny wobec siebie. Według biegłych psychiatrów mechanizmy obronne głównie uruchamiane przez badanego (racjonalizacja, zaprzeczanie, projekcja), obwinianie innych, w istotny sposób wpływają na zafałszowanie wglądu we własną osobowość. Oskarżony skłonny jest upatrywać odpowiedzialności za niepowodzenia w niekorzystnych czynnikach zewnętrznych jak i działaniach innych osób. Z drugiej zaś strony sytuacja ta wynikała z braku umiejętności radzenia sobie z piętrzącymi się trudnościami, co Sąd wziął pod uwagę jako okoliczność łagodzącą.

Jak już wskazano przy okazji rozważań na temat zamiaru, jego postać wpływa na wymiar kary. Wynika to choćby wprost z uregulowania zawartego w art. 115 § 2 k.k., gdzie na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu, stanowiącej jedną z dyrektyw wymiaru kary, wpływa między innymi postać zamiaru. Postać tego zamiaru wpływa także na stopień winy, który także wymienionych jest wśród dyrektyw z art. 53 § 1 k.k. W tym kontekście przyjmuje się wyższy stopień społecznej szkodliwości przy zamiarze bezpośrednim aniżeli przy zamiarze ewentualnym.

Motywacja sprawcy oznacza przeżycie psychiczne, stanowiące siłę motoryczną powodującą podjęcie działania, jaka ze stanu statycznego wyobrażenia o celu przenosi sprawcę do stanu dynamicznego jego realizacji (S. Pławski, Prawo karne w zarysie, cz. 1, Warszawa 1965, s. 158-159). W przypadku zachowania oskarżonego takie rozumienie motywacji jego dziania pozwala na minimalne usprawiedliwienie jego działania. Był w trudnej sytuacji życiowej, byli z żoną zadłużeni, mieli niesprawne ogrzewanie, pokrzywdzona chorowała. Cała sytuację oskarżony odbierał jako wegetację, bez perspektyw na polepszenie ich położenia. Taka sytuacja motywacyjna także w ocenie Sądu wpływają na ocenę sposobu zachowania oskarżonego z punktu widzenia dyrektyw wymiaru kary.

Wymiar kary jest także realizacją dyrektywy prewencji ogólnej. Nakazuje ona wymierzenia takiej kary, która utwierdza w społeczeństwie przekonanie o respektowaniu prawa, a jednocześnie buduje w świadomości społecznej gwarancję skutecznego zwalczania przestępczości. Jednocześnie jej zadaniem jest tworzenie atmosfery zaufania ludzi do istniejącego systemu prawnego. Możliwe jest to wyłącznie w przypadku uwzględniania przy wymiarze kary ewentualnego zrozumienia stosowanej reakcji karnej, także w aspekcie swoistego potępienia dl ludzi naruszających prawo, a zwłaszcza godzą w tak cenne dobra nim chronione jak życie, czy zdrowie. (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 stycznia 2019 r. II AKa 237/18, LEX nr 2620795). W tym kontekście dyrektywę prewencji ogólnej będzie właśnie realizowała kara w jej górnym wymiarze. Zachowanie oskarżonego nie znalazło żadnego zrozumienia wśród sąsiadów i rodziny, było dla wszystkich zaskoczeniem, jako nieznajdująca uzasadnienia w dotychczasowym życiu małżeństwa M.. Właściwa reakcja, którą jest właśnie kara w jej górnym ustawowym wymiarze, może zatem budować w tej społeczności przekonanie o prawidłowym funkcjonowaniu systemu prawnego, o niepobłażaniu sprawcy zabójstwa popełnionego w zamiarze bezpośrednim, dla którego trudno znaleźć jakiekolwiek racjonalne uzasadnienie.

Kary szczególne, jak kara 25 lat pozbawienia wolności i kara dożywotniego pozbawienia wolności, są karami o charakterze eliminacyjnymi. Przy ich wymiarze, oprócz okoliczności związanych z samym czynem Sąd winien żywić przekonanie, że sprawca stanowi tak długie zagrożenie dla porządku prawnego, że perspektywa jego poprawy i resocjalizacji rodzi konieczność tak długiego pozbawienia go wolności. W judykaturze podkreśla się, że karę taką należy stosować w wypadkach najcięższych, bestialskich zbrodni popełnianych przez sprawców, których należy izolować od innych członków społeczeństwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 kwietnia 2019 r. II AKa 52/19, LEX nr 2718219).

W odniesieniu do oskarżonego taka sytuacja nie zachodzi. Oskarżony dopuścił się przestępstwa działając co prawda w zamiarze bezpośrednim, ale w ocenie Sądu nie stanowi tak głęboko zdemoralizowanej, czy wręcz zdegenerowanej osobowości, która winna zostać praktycznie całkowicie wyeliminowana ze społeczeństwa (trzeba mieć na uwadze wiek oskarżonego). W samym zachowaniu Sąd nie dopatrzył się także tak szczególnych, czy drastycznych elementów, które uzasadniałyby właśnie wymierzenie jednej z kar eliminacyjnych. W takiej sytuacji, przystępując do wymierzania oskarżonemu kary, Sąd operował w granicach wymiaru kary wyznaczonych z jednej strony dyspozycją art. 148 § 1 k.k. a z drugiej treścią art. 37 k.k. czyli między 8 a 15 latami.

Okoliczności zdarzenia, w tym działanie z zamiarem bezpośrednim, motywacja oskarżonego uzasadniały wymierzenie mu maksymalnej w tym układzie kary 15 lat pozbawienia wolności. Sąd wymierzył tę karę, mając na uwadze także dyrektywę prewencji indywidualnej oznaczającą konieczność realizacji celów zapobiegawczych i wychowawczych wobec oskarżonego. Cel zapobiegawczy realizowany w stosunku do oskarżonego sprowadza się do jego odstraszenia od ponownego popełnienia przestępstwa. Natomiast oddziaływanie wychowawcze realizowane będzie poprzez ukształtowanie poprzez tak orzeczoną krytycznego stosunek do własnego czynu i do przestępstwa w ogóle.

Wszystkie te okoliczności dają podstawę do przyjęcia, że orzeczona kara 15 lat pozbawienia wolności orzeczona przez Sąd jest karą uzasadnioną okolicznościami.

Taka kara czyni zadość dyrektywom sędziowskiego wymiaru kary i winna być traktowana jako sprawiedliwa oraz należycie kształtować świadomość prawną w społeczeństwie.

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

H. M.

drugi

pierwszy

Na podstawie art. 63 § 1 i 5 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania, przyjmując przelicznik wskazany w powołanym przepisie, czyli jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności uznał za równoważny jednemu dniowi kary pozbawienia wolności.

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

trzeci

Podstawą przyznania kosztów obrony z urzędu był art. 618 § 1 pkt. 1 k.p.k. i § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu jest podstawą przyznania wynagrodzenia obrońcy z urzędu. Obrońca oskarżonej złożył wniosek o przyznanie mu nieopłaconej obrony udzielonej oskarżonej. Wysokość tych kosztów wynika z § 17 ust. 2 pkt. 5 i ust. 2 pkt. 3, § 4 ust. 2 pkt. 1 i ust. 3 podwyższa stawkę o podatek od towarów i usług.

czwarty

O kosztach sądowych Sąd orzekł zgodnie z art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych zwalniając oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania w sprawie, obciążając nimi Skarb Państwa i jednocześnie nie wymierzył mu opłaty. Przemawiała za tym sytuacja materialna oskarżonego rodzaj orzeczonej kary, z której wynika wynikającą przebywanie w warunkach izolacji, zasadniczo nie połączony z uzyskiwaniem dochodów.

7.  Podpis

Sędzia Zbigniew Muszyński Sędzia Andrzej Lewandowski

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku z pouczeniem doręczyć obrońcy oskarżonego

2.  Kal. 14 dni od doręczenia