Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 grudnia 2020 r. w Warszawie

sprawy K. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

z udziałem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania K. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 23 kwietnia a

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od odwołującej K. B. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2019 r., nr: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. , działając na podstawie art. 83 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121, ze zm.) art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. stwierdził, że K. B. (1) jako pracownik płatnika składek (...). Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 3 września 2018 r. do dnia 2 lutego 2019 r. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że w toku postępowania wyjaśniającego strony nie przedstawiły dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W ocenie organu rentowego umowa o pracę zawarta pomiędzy K. B. (1) a (...). Sp. z o.o. jest nieważna, jako zawarta dla pozoru ( decyzja organu rentowego z dnia 23 kwietnia 2019 r. k. 368-371 a.r.).

Odwołująca K. B. (1) , w dniu 22 maja 2019 r. wniosła za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. do Sądu Okręgowego odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając jej naruszenie przepisów postępowanie, które miało istotny wpływ na wynik postępowania poprzez błędne ustalenie okoliczności sprawy co w konsekwencji skutkowało stwierdzeniem, że jako pracownik u płatnika (...) Sp. z o. o. odwołująca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 3 września 2018 r. do 2 lutego 2019 r. oraz, że umowa o pracę zawarta jest dla pozoru. Wobec powyższego ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uznanie, że podlega ona obowiązkowo w okresie od 3 września 2018 r. do 2 lutego 2019 r. ubezpieczeniom społecznym pracowników oraz przyznanie jej zasiłku chorobowego za okres od 3 września 2018 r. do 2 lutego 2019 r. Ponadto ubezpieczona wniosła o dopuszczenie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach rentowych ZUS. Uzasadniając swoje stanowisko ubezpieczona wskazała, że wykonywała pracę na rzecz płatnika składek i w toku postępowania wyjaśniającego przedłożyła dokumenty świadczące o faktycznym wykonywaniu czynności pracowniczych, w postaci m.in.: umowy o pracę, karty szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP i ppoż, orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy, kwestionariusza osobowego, oświadczenia, listy obecności, listy płac, bilansu za 2018 r., dyplomu ukończenia studiów, wyjaśnienia płatnika składek i ubezpieczonej złożone na piśmie. Ponadto odwołująca powoływała się na fakt, iż w toku postępowania zostali przesłuchani świadkowie W. K. Prezes Zarządu (...) Sp. z o. o., K. B. (2) pracownik (...) Sp. z o. o., a także P. W., który zajmował się pośrednictwem ubezpieczeniowym. W toku kontroli przedstawiono również oświadczenia Pana M. D., Pana M. T. (1) i Pana K. B. (3), którzy zgodnie oświadczyli, iż mieli z odwołującą kontakt jako z osobą reprezentującą firmę (...). Odnosząc się do krótkiego okresu, który upłynął od zatrudnienia odwołującej do powstania jej niezdolności do pracy z powodu choroby związanej z ciążą, wskazywała, że przed podjęciem pracy u płatnika składek przez półtora roku pozostawała w stosunku pracy w firmie (...) na podstawie którego przysługiwały jej wszystkie świadczenia pracownicze, z urlopem macierzyńskim włącznie. Jednakże, kiedy pojawiła się oferta pracy w Spółce (...), w której uzyskać mogła wyższe wynagrodzenie, jednocześnie zmieniając specyfikę pracy, zdecydowała się ją podjąć. Odnosząc się zaś do okoliczności, iż jej wynagrodzenie zostało ustalone na wyższym poziomie od wynagrodzenia osób pracującej przed nią i zatrudnionych po niej u płatnika wskazywała, że miała od nich wyższe kwalifikacje oraz wieloletnie doświadczenia związanego z pracą z klientem. Brak zakresu obowiązków na piśmie oraz brak rzekomych dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy uzasadniała brakiem możliwości precyzyjnego określenia zakresu obowiązków pracownika zatrudnionego do pracy z klientem. Brak posiadania loginu do komputera i indywidualnego hasła tłumaczyła brakiem takowych haseł dla wygody pracowników. Wskazywała także, że nie posiadała upoważnień do podpisywania dokumentów firmy, gdyż związane to było z faktem, że (...) jest Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, a co za tym idzie funkcja reprezentacji spoczywa na Zarządzie w tym przypadku Prezesie Zarządu. Powierzanie kompetencji podpisu chociażby podstawowych dokumentów pracownikom biurowym mogłoby, zdaniem odwołującej, spowodować ograniczenie decyzyjności Prezesa oraz zabezpieczało spółkę przed szkodami, które mogłaby wyrządzić niewiedza nowego pracownika (odwołanie z dnia 27 maja 2019 r., k. 4-6v. a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 21 czerwca 2019 r. wniósł o jego oddalenie, zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że odwołująca K. B. (1) nie wykonywała pracy, a została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania prawa do świadczeń - zasiłku chorobowego, a następnie macierzyńskiego. Zatem na podstawie art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy należy stwierdzić, że umowa o pracę zawarta między firmą (...) p. z o.o. a K. B. (1), jako zawarta dla pozoru, jest nieważna. Organ rentowy podnosił, iż za powyższym przemawia przede wszystkim okoliczność, iż:

- ubezpieczona w krótkim okresie od zgłoszenia do ubezpieczeń tj. od 26.10.2018 r. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby związanej z ciążą,

- odwołująca została zgłoszona do ubezpieczeń w pierwszym miesiącu zatrudnieni z podstawą wymiaru 3800,00 zł. Pracownik zatrudniony przed i po odejściu odwołującej na zwolnienie lekarskie na takim samym stanowisku był zgłoszony do ubezpieczeń z minimalnym wynagrodzeniem,

- odwołująca została zatrudniona z polecenia płatnika składek, któremu prowadzi (...)- Prezes zarządu Spółki (...),

- brak zakresu obowiązków na piśmie,

- brak dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy. Płatnik składek na dowód wykonywania pracy przez odwołującą nie przedstawił żadnych dowodów świadczących o faktycznym wykonywaniu pracy,

- odwołująca obsługiwała komputer i odbierała maile a nie miała własnego loginu i hasła o komputera,

- brak jakichkolwiek dokumentów pisemnych np. maili podpisywanych przez odwołując z jej kontaktów z firmami zewnętrznymi w okresie zatrudnienia,

- odwołująca nie była upoważniona do podpisywania żadnych dokumentów związanych z działalnością firmy (...).,

- płatnik składek nie pamiętała dokładnej daty do kiedy wykonywała pracę K. B. (1),

- zeznania świadków nie potwierdzają faktu wykonywania pracy przez odwołującą na rzecz firmy (...). Świadek K. B. (2), która pracuje w firmie również jako pracownik biurowy nie zna warunków zatrudnienia odwołującej, nie potrafiła określić w jakim okresie wykonywała pracę w firmie (...). Świadek P. W. stwierdził, że nic mu nie wiadomo na temat zatrudnienia odwołującej w firmie (...). Miał jedynie kontakt z odwołującą w sprawie oferty ubezpieczeniowej dla sprzętu medycznego dla firmy (...).,

- oświadczenia świadków złożone na piśmie są lakoniczne, mało wiarygodne, nie potwierdzają faktu świadczenia pracy przez odwołującą. ( odpowiedź na odwołanie z dnia 21 czerwca 2019 r., k. 7-12 a.s.).

Prezes zainteresowanej Spółki na rozprawie w dniu 16 grudnia 2020 r. przyłączyła się do stanowiska odwołującej ( protokół rozprawy z dnia 16 grudnia 2020 r. k. 257 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. została wpisana do KRS 18 czerwca 2014 r. Od 12 maja 2016 r. wspólnikami spółki była (...) Sp. z o.o. Od dnia 4 września 2018 r. wspólnikami spółki byli W. K. i P. O.. Od tego też dnia W. K. pełniała samodzielnie funkcję Prezesa Zarządu. Przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez (...) Sp. z o.o. są badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie biomedycznej. Siedziba płatnika składek mieści w O. przy ul. (...), gdzie znajduje się również biuro doradczo finansowe W (...) s.c., prowadzące obsługę księgowo-kadrową (...) Sp. z o.o., które również prowadzone jest przez W. K.. Spółka (...) Sp. z o.o. zajmuje się również działalnością medyczną: prowadzi Centrum (...) w W. przy ul. (...) oraz laboratorium biomedycznego w O. przy ul. (...), w lokalu stanowiącym własność A. B. – byłego pracodawcy odwołującej. (...) Sp. z o.o., posiada również lokal w W. przy ul. (...), gdzie prowadzone są rozmowy i spotkania z klientami lub kontrahentami spółki. (...) Sp. z o.o. realizuje projekty unijne skierowane do określonych grup tj. dzieci z porażeniem mózgowym w wieku 5-18 lat, dzieci z chorobą kręgosłupa w klasach I-VI szkoły podstawowej i poradnie w zakresie psychicznym dla dorosłych (Informacja z KRS k. 42 a.s., zeznania A. B. k. 228- 234 a.s., wyjaśnienia odwołującej k. 234 a.s.).

W okresie od sierpnia do grudnia 2018 r. w (...) Sp. z o.o. przy u. D. 4/1 byli zatrudnieni następujący pracownicy:

- K. B. (2) w wymiarze 1/8 etatu na stanowisku pracownika obsługi biurowej z wynagrodzeniem 262,50 zł,

- Ł. P. w wymiarze 1 etatu na stanowisku pracownika obsługi biurowej z wynagrodzeniem 2.100 zł. Ł. P. był zatrudniony od 16 października 2017 r. Od 4 września 2018 r. do 4 listopada 2018 r. pobierał zasiłek z tytułu niezdolności do pracy.

- J. Z. (P.) w wymiarze 1 etatu, na stanowisku specjalisty do spraw wynagrodzeń z wynagrodzeniem 2.300 zł

- K. B. (1) w wymiarze 1 etatu na stanowisku pracownika obsługi biurowej z wynagrodzeniem 3.800 zł.

- N. P. od 17 grudnia 2018 r. w wymiarze 1 etatu na stanowisku pracownika obsługi biurowej z wynagrodzeniem 2.100 zł.

W wyżej wskazanym okresie w (...) Sp. z o.o. przy ul. (...) byli zatrudnieni następujący pracownicy:

- P. K. w wymiarze 1 etatu na stanowisku fizjoterapeuta – masażysta z wynagrodzeniem 2.800 zł.

- E. R. w wymiarze 1 etatu na stanowisku fizjoterapeuta – masażysta z wynagrodzeniem 2.800 zł.

- J. W. w wymiarze 1 etatu na stanowisku pracownika socjalnego z wynagrodzeniem 4.200 zł.

- Ż. K. w wymiarze 1 etatu na stanowisku pracownika obsługi biurowej z wynagrodzeniem 3.000 zł.

- M. T. (2) w wymiarze 1 etatu na stanowisku psychologa z wynagrodzeniem 4.000 zł.

- K. D. (1) w wymiarze 1/2 etatu na stanowisku fizjoterapeuta – masażysta z wynagrodzeniem 1.400 zł.

I. P. w wymiarze 1 etatu na stanowisku fizjoterapeuta – masażysta z wynagrodzeniem 2.800 zł.

- P. O. w wymiarze 1 etatu na stanowisku dyrektor laboratorium z wynagrodzeniem 8.000 zł., który zatrudniony był w obu lokalizacjach (załącznik nr 3 wykaz pracowników zatrudnionych w okresie sierpień – grudzień 2018 r. koperta k. 190 a.s.).

Ł. P. był zatrudniony od 16 października 2017 r. i przez cały okres zatrudnienia był zgłoszony z minimalnym wynagrodzeniem, ostatnio 2.100 zł brutto. Od 4 września 2018 r. do 4 listopada 2018 r. pobierał zasiłek chorobowy (załącznik nr 3 wykaz pracowników zatrudnionych w okresie sierpień – grudzień 2018 r. koperta k. 190 a.s., zaświadczenie o wypłaconych zasiłkach k. 96 a.s.).

K. B. (2) ma wykształcenie wyższe inżynierskie. Od 27 lipca 2015 r. jest prezesem Zarządu Spółki (...) Sp. z o.o. zajmującej się ubezpieczeniami.

A. B. został zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku Dyrektora ds. rozwoju z wynagrodzeniem 10.000 zł od dnia 1 marca 2018 r. a następnie od 16 marca 2016 r. stał się niezdolny do pracy i do 31 sierpnia 2018 r. korzystał z zasiłku z ubezpieczenia chorobowego, następnie od września do 31 grudnia 2018 r. przebywał na bezpłatnym urlopie. W dniu 18 maja 2018 r. (...) Oddział w P. wydał decyzję obniżającą wysokość podstawy wymiaru składek z 10.000 zł na 2.100 zł. A. B. odwołał się od tej decyzji. A. B. był także zatrudniony w spółce (...) Sp. z o.o. W okresie do 18 grudnia 2017 r. do 28 lutego 2018 r. Od 26 stycznia 2018 r. do 25 lutego 2018 r. A. B. pobierał wynagrodzenie za czas choroby. Prezesem (...) Sp. z o.o. jest P. W., z którym to na temat ubezpieczenia sprzętów i lokalu miała służbowo rozmawiać odwołująca.

Wszystkie te spółki łączy osoba W. K., która działając z ramienia biura rachunkowego - dokonuje rozliczeń z tytułu obowiązku ubezpieczenia społecznego (informacja z (...) Sp. z o.o. k. 106-109, informacja z (...) Sp. z o.o. k. 110 – 113, odwołanie od decyzji z dnia 18 maja 2018 r. k. 144 – 145, odpowiedź na odwołanie k. 146 - 147).

Odwołująca K. B. (1), urodzona (...), ukończyła studia I stopnia na kierunku (...) i (...) w Szkole Głównej (...) i (...) w W. uzyskując w dniu 19 grudnia 2012 r. tytuł licencjata (Dyplom k. 139 a.s.)

W okresie od 17 maja 2011 r. do dnia 16 października 2011 r. odbyła staż w Powiatowym Urzędzie Pracy na stanowisku pracownika kancelaryjnego. W okresie od 1 lutego 2012 r. do dnia 31 lipca 2012 r. odbyła staż w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych na stanowisku pracownika obsługi biurowej (zaświadczenia o odbyciu stażu k. 140 - 141 a.s.).

W okresie od dnia 4 listopada 2013 r. do dnia 20 lutego 2016 r. odwołująca była zatrudniona u A. B. w ELDORADO w M. na stanowisku zastępcy kierownika. Stosunek pracy ustał z upływem czasu na który była zawarta umowa. W okresie od 1 marca 2016 r. do dnia 30 czerwca 2018 r. odwołująca była zatrudniona u A. B. w ELDORADO w M. na stanowisku przedstawiciela handlowego. Stosunek pracy ustał z upływem czasu na który była zawarta umowa (świadectwo pracy z dnia 22 lutego 2016 r. k. 137-138 a.s., świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 2018 r. k. 135 a.s.).

W okresie od 1 lipca do 2 września 2018 r. K. B. (1) nie była nigdzie zatrudniona (okoliczność bezsporna).

W dniu 3 września 2018 r. odwołująca podpisała z (...). Sp. z o.o. (...) umowę o pracę na czas określony od 3 września 2018 r. do dnia 2 stycznia 2019 r. W ramach tej umowy odwołująca miała być zatrudniona na stanowisku pracownika obsługi biurowej, w wymiarze 1/1 etatu, za wynagrodzeniem w wysokości 3.800,00 zł brutto. Jako miejsce świadczenia pracy w umowie wskazano ul. (...). W dniu 3 stycznia 2019 r. odwołująca podpisała z (...). Sp. z o.o. (...) umowę o pracę na czas określony od 3 września 2018 r. do dnia porodu. W ramach tej umowy odwołująca miała być zatrudniona na stanowisku pracownika obsługi biurowej, w wymiarze 1/1 etatu, za wynagrodzeniem w wysokości 3.800,00 zł brutto. Jako miejsce świadczenia pracy w umowie wskazano ul. (...) (umowa o pracę z dnia 3 września 2018 r., umowa o pracę z dnia 3 stycznia 2019 r., nieoznaczona karta akt osobowych odwołującej, koperta k. 190 a.s.).

W dacie podpisywania umowy o prace z (...). Sp. z o.o. odwołująca była w osiemnastym tygodniu ciąży – okoliczność bezsporna (ksero karty ciąży, k.40 a.s.)

W związku ze stanem ciąży odwołująca od 26 października 2018 r. tj. po niespełna ośmiu tygodniach od podpisania umowy o pracę, stała się niezdolna do pracy (okoliczność bezsporna).

Dnia 2 lutego 2019 r. odwołująca urodziła dziecko i wystąpiła do organu rentowego o wypłatę zasiłku macierzyńskiego (odpis skrócony aktu urodzenia, k. 39 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako organ uprawniony do kontroli i weryfikacji podstawy wymiaru składek i prawidłowości zgłoszenia do systemu ubezpieczeń społecznych, wszczął w tym zakresie postępowanie wyjaśniające (zawiadomienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego k. 47 a.r.).

W oparciu o dokumentację zawartą w aktach rentowych ubezpieczonej K. B. (1) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał w dniu 23 kwietnia 2019 r., decyzję mocą której stwierdził, że K. B. (1) jako pracownik płatnika składek (...). Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 3 września 2018 r. do dnia 2 lutego 2019 r. Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego K. B. (1) złożyła odwołanie do Sądu Okręgowego, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (decyzja organu rentowego z dnia 23 kwietnia 2019 r. k. 368-371 a.r., odwołanie z dnia 27 maja 2019 r., k. 4-6v. a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i osobowych K. B. (1) oraz częściowo w oparciu o zeznania odwołującej, A. B. oraz prezesa zainteresowanej spółki (...).

Powołane przez Sąd Okręgowy dowody z dokumentów, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, były wiarygodne, korespondowały ze sobą oraz z osobowymi źródłami dowodowymi i tworzyły spójny stan faktyczny. Strony, w tym organ rentowy, nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów, należało uznać za mające wysoki walor dowodowy.

Sąd za niewiarygodny uznał materiał dowodowy w tej części w jakiej zmierzał do wykazania, że K. B. (1) świadczyła pracę na rzecz (...). Sp. z o.o. w rygorach przewidzianych dla stosunku pracy. W szczególności za niewiarygodne Sąd uznał w tym aspekcie zeznania złożone w charakterze strony przez odwołującą oraz płatnika składek z uwagi na fakt, ze zeznania w tym zakresie nie miały oparcia w obiektywnym materiale dowodowym. Zarówno odwołująca jak i zeznająca w charakterze strony Prezes zainteresowanej spółki zgodnie potwierdziły, że odwołująca nie wytworzyła żadnych materialnych dowodów świadczenia pracy. Odwołująca wskazywała, że zajmowała się zarządzaniem dokumentami, segregowaniem ich, kserowaniem, dodatkowo miała poszukiwać pacjentów, odbierać e-maile i wykonywać bieżące polecenia W. K.. Sąd nie dał wiary twierdzeniem odwołującej w których wskazywała, że to pojawienie się oferty pracy w (...) Sp. z o.o. z wyższym wynagrodzeniem spowodowało, że odwołująca zdecydowała się podjąć zatrudnienie w tej spółce. Wskazać należy, że odwołująca jak wynika ze świadectwa pracy z poprzednim pracodawcą, zakończyła stosunek pracy z uwagi na upływ czasu na jaki zawarta byłą umowa o pracę z dniem 30 czerwca 2018 r. Następnie przez ponad dwa miesiące odwołująca pozostawała bez zatrudnienia. W ocenie Sądu nie jest logiczne, alby osoba spodziewająca się dziecka dobrowolnie rezygnowała z zatrudnienia nie mając zapewnionego pewnego i stałego źródła utrzymania. Gdyby istotnie było tak jak odwołująca wskazywała wówczas z całą pewnością przed zakończeniem stosunku pracy nie poprzestałaby jedynie na zapewnieniu rychłego zatrudnienia tylko poprosiłaby chociażby o list intencyjny. Ponadto wskazać należy, że Prezes zainteresowanej spółki wskazywała, że powodem dla którego szukała pracownika była choroba J. P.. Jednakże nie uszło uwadze Sądu, że J. P. był niezdolny do pracy dopiero od dnia 4 września 2018 r., zatem nie jest możliwe, aby wcześniej pracodawca z tego powodu szukał pracownika, który go zastąpi i aby już w czerwcu złożył ustną obietnicę zatrudnienia odwołującej z dużo wyższym wynagrodzeniem niż osoba zatrudniona na tym stanowisku. Zarówno odwołująca jak i W. K. wskazywały, że odwołująca miała być zatrudniona na początku lipca 2018 r. stąd też Sąd tym zeznaniom nie dał wiary. Również wątpliwości budzą twierdzenia odwołującej, że to perspektywa wyższych zarobków spowodowała, że podjęła decyzję o zmianie pracy, podczas gdy z zestawienia wynagrodzeń na stanowisku tożsamym na które odwołująca miała być zatrudniona wynika, że kwota ta nie przekraczała 2100 zł. W ocenie Sądu w tym zakresie zeznania W. K. są niespójne i nielogiczne. Z jednej strony wskazywała, że wysokość wynagrodzenia wynika z dużego doświadczenia w pracy z klientem odwołującej to jednak duża część pracy ubezpieczonej polegać miała na segregowaniu i kserowaniu dokumentów. Ponadto wskazać należy, że Ł. P. był zatrudniony w spółce od 16 października 2017 r. z podstawą wymiaru składki liczoną od najniższego wynagrodzenia, co biorąc pod uwagę okres jego zatrudnienia w spółce wskazuje, że doświadczenie niewątpliwie nabył, zaś jego wynagrodzenie pozostawało na niskim w porównaniu z odwołującą pułapie.

Zeznania A. B. niewiele wniosły do sprawy, albowiem w zakresie istotnym dla sprawy, tj. wykonywania pracy przez odwołującą u płatnika składek (...). Sp. z o.o. ograniczyły się jedynie do stwierdzenia, że widział odwołującą w biurze (...). Sp. z o.o. (...) twierdził, że było to we wrześniu lub w październiku, drugim razem, że być może i we wrześniu i w październiku. Świadek nie był w stanie wskazać czym dokładnie zajmowała się odwołująca w (...). Sp. z o.o. (...) zeznania tego świadka były sprzeczne z zeznaniami Prezes zainteresowanej spółki. A. B. wskazywał, że W. K. potrzebowała szybko pomocy, podczas gdy z zeznań odwołującej i W. K. wynika, że zwlekała z zawarciem umowy ponad 2 miesiące.

W ocenie Sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie K. B. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 23 kwietnia 2019 r., nr: (...), jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 963, dalej: ustawa systemowa) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają m. in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ustawy systemowej pracownicy, podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Natomiast osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1 ustawy systemowej). Definicję pracownika zawiera art. 8 ust. 1 ustawy systemowej, zgodnie z którym za pracownika uważa się osobę pozostająca w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a.

Zaznaczenie wymaga, że organem upoważnionym do oceny ważności umowy o pracę, która stanowi podstawę ubezpieczenia jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W świetle art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej do zakresu działania organu rentowego należy miedzy innymi realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzenie i ustalenie obowiązku ubezpieczeń społecznych. W doktrynie i orzecznictwie konsekwentnie jest przyjmowana dopuszczalność weryfikowania rzeczywistego charakteru zawieranych przez ubezpieczonych umów o pracę, czego przykładem jest wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2005 r. (sygn. akt III UK 200/04, L.), zgodnie z którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony do zbadania ważności umowy o pracę w celu stwierdzenia objęcia ubezpieczeniem społecznym pracowników, w tym także zbadania, czy umowa ta nie została zawarta dla pozoru. Kontrola i weryfikacja zawartych umów o pracę w stosunku do osób zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego odbywa się przy tym nie tylko w zakresie warunków formalnych tych umów, ale także tego, czy osoby zgłoszone do ubezpieczenia społecznego faktycznie wykonywały obowiązki pracownicze w okresie wskazanym w umowie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2004 roku, sygn. akt III AUa 1160/04, L.). Oceny czy zawarta umowa jest umową o pracę, należy dokonywać na podstawie przepisów kodeksu pracy. Natomiast o jej ważności i skuteczności będą decydowały, zgodnie z art. 300 k.p., przepisy kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, a pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Oczywiste jest, że zawarcie umowy o pracę w celu wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy odpowiada prawu pracy, a całkowicie zgodne z porządkiem prawnym i z zasadami współżycia społecznego jest dążenie stron umowy o prace do tego, ażeby pracownik z tytułu pracowniczego statusu uzyskiwał przewidziane w prawie o ubezpieczeniach społecznych prawa i świadczenia. Są to podstawowe i niebudzące żadnych wątpliwości relacje między stosunkami pracy i stosunkami ubezpieczenia społecznego. Jednak sam fakt złożenia przez strony oświadczeń zawierających formalne elementy określone w art. 22 k.p. nie oznacza jeszcze, że taka umowa jest ważna.

Z treści art. 22 k.p. wynika, że stosunek pracy charakteryzuje się pewnymi szczególnymi cechami, tj.: koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracodawcy, wykonywaniem pracy na jego rzecz i ryzyko oraz odpłatnością za pracę. Istotą stosunku pracy jest to, aby praca odbywała się pod kierownictwem pracodawcy i by pracownik stosował się do jego poleceń związanych zwłaszcza z organizacją i przebiegiem pracy. Świadcząc pracę w oparciu o umowę o pracę pracownik jest podporządkowany pracodawcy, co do czasu, miejsca i sposobu jej wykonywania. Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym uzewnętrzniającym wolę umawiających się stron. Po stronie pracownika musi zatem istnieć chęć świadczenia pracy oraz możliwości jej świadczenia, a po stronie pracodawcy potrzeba zatrudnienia i korzystania z tej pracy za wynagrodzeniem. Istnienie faktycznego stosunku pracy jest warunkiem powstania pracowniczego ubezpieczenia społecznego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 października 2014r., sygn. akt III AUa 25/14, L.). Można więc stwierdzić, że stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy charakteryzujący się w/w cechami i jest realizowany.

W judykaturze utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym w sytuacji, gdy stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 17 stycznia 2006r., sygn. akt III AUa 433/2005, L.). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku, sygn. akt II UK 43/05, L.). O tym, że strony istotnie nawiązały umowę o pracę nie decyduje formalne zawarcie umowy nazwanej umowa o pracę, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie na jej podstawie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy – a więc świadczenia pracy podporządkowanej w czasie i miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Nie można mówić o umowie o pracę, jeżeli w łączącym strony stosunku prawnym brak jest podstawowych elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, takich jak osobiste wykonywanie czynności oraz podporządkowanie organizacyjne i służbowe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1997 roku, sygn. akt I PKN 394/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1998 roku, sygn. akt I PKN 416/98, L.). Dokonując kwalifikacji stosunku prawnego należy uwzględniać zarówno zgodny zamiar stron i cel umowy, jak i okoliczności istniejące w chwili jej zawierania (wyrok Sądu Najwyższego z 18 czerwca 1998 roku, sygn. akt I PKN 191/98, L.).

Dokonując analizy niniejszej sprawy przez pryzmat powołanych przepisów oraz poglądów orzecznictwa Sąd w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe uznał, że decyzja organu rentowego w przedmiocie wyłączenia odwołującej z ubezpieczeń społecznych odpowiadała prawu. Sąd zważył, że w toku postępowania nie przedstawiono żadnych wiarygodnych dowodów na to, że odwołująca faktycznie świadczyła pracę na rzecz płatnika (...). Sp. z o.o. w O..

Dowodu takiego nie stanowią wnioski o zawarcie umów ubezpieczenia na okres od 20 czerwca 2018 r., albowiem wniosek został sporządzony przez działającą w imieniu (...). Sp. z o.o. (...), a także polisa ubezpieczeniowa zawarta na okres od 27 listopada 2018 r., która także zawarta została przez działającą w imieniu (...). Sp. z o.o. (...). Dokumentacja ta wyklucza zatem jakiekolwiek udział przy zawieraniu tych umów odwołującej K. B. (1), pomimo, że odwołująca wskazywała że zajmowała się poszukiwaniem ofert ubezpieczenia sprzętu do rehabilitacji i ubezpieczenia lokali. Jak wskazywała odwołująca w tym celu rozmawiała z P. W. w jego biurze w O. (P. W. jest prezesem Spółki (...) Sp. z o.o., która zatrudniała w okresie od 18 grudnia 2017 r. do 28 lutego 2018 r. byłego pracodawcę odwołującej A. B.). Choć odwołująca podnosiła, że powierzono jej zajęcie się reklamą internetową i w tym celu odbyła spotkanie z M. T. (1), M. D., to w aktach sprawy brak przekonywujących dowodów na powyższą okoliczność. Co prawda w aktach kontrolnych organu rentowego znajduje się oświadczenie M. D. z dnia 1 marca 2019 r. i M. T. (1) z dnia 4 marca 2019 r. to są ono enigmatyczne i nie zawierają choćby daty w jakiej K. B. (1) miała się do nich zwracać o oferty dotyczące akcji promocyjnych. Odwołująca co prawda wskazywała, że prowadziła dziennik spotkań, w którym sporządzała notatki, ale zostawiła go w biurze. Odwołująca nie podjęła żadnych czynności, które mogłyby uwiarygodnić istnienie zapisków o których zeznała. Nie wystąpiła także do pracodawcy o przedłożenie tego dowodu.

Zaakcentowania wymaga również, że strony procesu na dowód świadczenia pracy przez odwołującą nie wnosiły o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków. Odwołująca wnosiła jedynie o przeprowadzenie dowodu z zeznań byłego pracodawcy A. B. na okoliczność jakości wykonywanej przez nią pracy jaką wykonywała u tego pracodawcy, kompetencji oraz zakresu jej obowiązków u byłego pracodawcy. Powyższe w żaden sposób nie mogło przyczynić się do wykazania, że odwołująca świadczyła pracę na rzecz płatnika składek.

W tym miejscu wskazać należy, że ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). To odwołująca skoro chciała udowodnić, że rzeczywiście świadczyła pracę, winna złożyć na tę okoliczność stosowne wnioski dowodowe. Organ rentowy wykazał, że nie ma materiału dowodowego potwierdzającego faktyczne wykonywanie pracy. Podkreślić należy, że na etapie postępowania sądowo-odwoławczego to nie organ ma udowadniać prawidłowość wydanej przez siebie decyzji, lecz strona ma udowodnić, że wskazane przez nią w odwołaniu okoliczności faktycznie miały miejsce.

Wskazać także należy, że nie stanowią dowodu świadczenia pracy przez odwołującą listy płac i inne dokumenty sporządzane przez pracodawcę, a dotyczące jej zatrudnienia - nie odnoszą się one bowiem bezpośrednio do wykonywanych przez nią czynności. Dotyczy to także zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy oraz o ukończeniu szkolenia w zakresie bhp, albowiem z faktu odbycia badań lekarskich i szkolenia nie wynika, że odwołująca faktycznie podjęła pracę. Nie sposób także przyjąć, aby okoliczność wykonywania przez odwołującą pracy potwierdzał sam dokument umowy o pracę, jak również inne dokumenty sporządzone przez strony w związku zawarciem tej umowy (np. kwestionariusz osobowy).

W umowie o pracę strony jako miejsce wykonywania pracy wskazały siedzibę zainteresowanego O. ul. (...). Przy czym jak słusznie w toku procesu wskazywał organ rentowy jako dane adresowe w (...) za okres od 26 października 2018 r. do 26 listopada 2018 r. wpisano M., ul. (...). Również jak wynika z karty ciąży – ciąża była od początku czyli od dnia 19 czerwca 2018 r. prowadzona przez tego samego lekarza w W. przy ul. (...)., zatem należy przyjąć, że to właśnie w W. i M. koncentrowało się życie odwołującej. Stąd też uzasadnione wątpliwości budzi możliwość codziennego, stałego i regularnego pokonywania przez odwołującą ponad 160 km dziennie w drodze do i z pracy. Odwołująca w toku procesu nie odniosła się do tego zarzutu i nie przedstawiła żadnych dowodów na codzienne pokonywanie tej odległości, chociażby dowodu opłat za przejazdy (...), bądź paragonów za zakup paliwa do samochodu.

Z zeznań zainteresowanej wynika, że zatrudniła ona odwołującą, ponieważ obiecała to A. B.. Z jednej strony wskazywała, że potrzebowała kogoś do bieżących prac biurowych, zaś z drugiej strony wskazywała, że przez dwa miesiące nie miała czasu aby spotkać się odwołującą aby podpisać z nią umowę o pracę. Z tych względów, w ocenie Sądu, trudno dostrzec faktyczną potrzebę i cel ekonomiczny zatrudnienia odwołującej przez zainteresowaną.

Również wynagrodzenie jakie ustalono w umowie, w ocenie Sądu, było nazbyt wysokie i nieadekwatne do zakresu czynności jakie miała rzekomo wykonywać odwołująca. Wynagrodzenie jakie zaoferowano K. B. (1) wynosiło 3.800,00 zł brutto. Wynagrodzenie było znacznie wyższe zarówno w stosunku do pracowników zatrudnionych wcześniej na podobnym stanowisku jak i później. Wynagrodzenia tych osób wynosiły 2.100 zł (Ł. P., K. B. (2), zatrudniona na 1/8 etatu z wynagrodzeniem 281,25 zł brutto), bądź 3.000 zł w przypadku Ż. K. (przy czym podleganie ubezpieczeniom społecznym tego pracownika również zostało zakwestionowane przez ZUS). Jak wynika z zestawienia pracowników zatrudnionych w okresie kiedy miała świadczyć u płatnika składek pracę odwołująca niżej opłacani byli fizjoterapeuci: P. K., R. E. – 2.800 zł, K. D. (2) ½ etatu – 1.400 zł J. S. ds. wynagrodzeń – 2.650 zł. Wyższe wynagrodzenia mieli jedynie Dyrektor Laboratorium – (...) – 8.000 zł brutto (będący wspólnikiem W. K.), psycholog - M. T. (2) – 4.000 zł i pracownik socjalny – J. W. – 4.200 zł brutto

Wątpliwości budziła również okoliczność wypłaty wynagrodzenia odwołującej w gotówce podczas gdy w aktach personalnych odwołującej znajduje się własnoręcznie podpisany przez nią wniosek o przekazywanie wynagrodzenia na rachunek bankowy. Poza odwołującą oraz Ż. K., której podleganie ubezpieczeniom społecznym również zostało zakwestionowane przez ZUS, pozostali pracownicy mieli wynagrodzenie wypłacane przelewem na rachunek bankowy.

Zdaniem Sądu całokształt zebranego materiału dowodowego wskazuje na to, że pracodawca nie miał potrzeby zatrudnienia odwołującej. Umowa łącząca strony zawarta została wyłącznie w celu uzyskania nienależnych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy czym należy zaznaczyć, że o ile samego celu w postaci chęci osiągnięcia (przez kobietę w ciąży) świadczeń z ubezpieczenia społecznego orzecznictwo nie traktuje jako sprzecznego z ustawą, o tyle na akceptację nie może zasługiwać naganne i nieobojętne społecznie zachowanie oraz korzystanie ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawarciu umowy o pracę na krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie świadczenia i zadeklarowaniu wysokiej podstawy składek w celu uzyskania świadczeń obliczonych od tej podstawy. Taka umowa, niezależnie od jej pozorności, jest nieważna (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 r., sygn. akt II UK 43/05, L.).

Zgodzić się należy także ze stwierdzeniem, że samo zawarcie umowy o pracę jest dopuszczalne na zasadzie swobody umów. W sytuacji jednak, gdy powoduje powstanie skutków na zewnątrz, tak jak w przedmiotowej sytuacji w zakresie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, organ rentowy jest uprawniony do badania tego, czy zawarcie takiej umowy, a tym samym zgłoszenie do ubezpieczeń było zgodne z rzeczywistym stanem, czy też fikcyjne, pozorne, analizowania tego, jaki był cel stworzenia tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym. Przede wszystkim należy wskazać na brak dowodów na wykonywanie pracy przez odwołującą, w zakresie wynikającym z umowy o pracę. Okoliczności sprawy wskazują także na to, że zawarcie umowy nie miało na celu realizacji jej zobowiązań, ale wyłącznie uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Na koniec należy wskazać, że organ rentowy w toku procesu zwracał uwagę na powiązania i wzajemne zależności pomiędzy osobami sprawującymi zarząd w spółkach (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o., (...). Sp. z o.o. oraz Biuro (...) s.c. rozliczanych z ramienia biura rachunkowego przez W. K.. Nie uszło również uwadze Sądu, że jak wynika z wydruku (...) na k. 150 a.s. A. B. jako dodatkowe miejsce prowadzenia działalności wskazywał obecny adres zamieszkania odwołującej tj. M.. Ul. (...). Powiązania te nasuwają uzasadnione podejrzenia, że zatrudnienie odwołującej odbyło się w porozumieniu i z góry założonym celem stworzenia pozorów jej zatrudnienia, a wszystko po to by mogła ona skorzystać ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że decyzja organu rentowego z dnia 23 kwietnia 2019 r., nr: (...), jest prawidłowa i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji orzeczenia.

SSO Renata Gąsior

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć (...)wraz z pouczeniem.