Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2016r. w Katowicach

sprawy z odwołania B. Ł. (B. Ł. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach z dnia 22 czerwca 2016r. sygn. akt XI U 386/16

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz ubezpieczonego B. Ł. kwotę 270zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/SSA T. Szweda /-/SSA E. Kocurek-Grabowska /-/SSO del. B. Torbus

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1615/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 grudnia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. odmówił ubezpieczonemu B. Ł. przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, ponieważ do dnia 1 stycznia 1999r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony B. Ł. w odwołaniu od powyższej decyzji domagał się
jej zmiany i przyznania mu prawa do wnioskowanego świadczenia, podnosząc, że pracę
w warunkach szczególnych wykonywał w (...) S.A., (...) S.A. oraz w firmie (...), wobec czego jego okres pracy w warunkach szczególnych przekracza 15 lat. Dodatkowo domagał się zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych okresu
zasadniczej służby wojskowej odbytej od 29 października 1975r. do 13 października 1977r. Wnosił również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyrokiem
z dnia 22 czerwca 2016r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od
9 listopada 2015r. i zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd I instancji ustalił w oparciu o akta organu rentowego, że ubezpieczony
B. Ł. urodzony w dniu (...) wystąpił z wnioskiem o emeryturę
w obniżonym wieku z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazał, że jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i wnosi o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.
Organ rentowy przyjął za udowodnione 25 lat ogólnego stażu pracy (okresy składkowe i uzupełniające) na dzień 1 stycznia 1999r. i na podstawie dowodów dołączonych do wniosku nie uznał żadnego okresu w warunkach szczególnych.

Z ustaleń Sądu dokonanych na podstawie prawa jazdy i książeczki wojskowej wynika, że B. Ł. posiada prawo jazdy kat. AB od 14 marca 1974r., natomiast
kategorii BE, C i CE od 15 października 1977r. W okresie od 29 października 1975r. do
13 października 1977r. odbył służbę wojskową.

Z kolei w oparciu o dokumenty zawarte w aktach ZUS, aktach osobowych ubezpieczonego, zeznania świadków M. O., I. W.,
A. A., S. B. i ubezpieczonego Sąd ustalił, że orzeczeniem psychologicznym z dnia 4 listopada 1991r. nie stwierdzono u wnioskodawcy przeciwwskazań do wykonywania zawodu kierowcy BCE oraz nie stwierdzono przeciwwskazań do pracy na wysokości.

W okresie od 9 listopada 1977r. do 26 sierpnia 1991r. ubezpieczony był zatrudniony
w (...) S.A. w D.. Zakład zajmował się robotami termoizolacyjnymi i przeciwkorozyjnymi przy rurociągach ciepłowniczych i przy ciepłowniach oraz malowaniem konstrukcji stalowych. Z umowy o pracę z dnia 13 grudnia 1982r. wynika, że miał być zatrudniony na stanowisku montera. Z kolei z umów z dnia 20 maja 1987r., z 25 kwietnia 1988r. i z 12 grudnia 1989r. wynika, iż był zatrudniony na stanowisku malarza.

Świadek M. O. pracował z ubezpieczonym w (...) w latach
1979-1987. Z kolei świadek I. W. pracował w (...) w latach
1983 – 1992. Natomiast świadek A. A. był zatrudniony od 1978r. do 1991r. Również świadek S. B. pracował w w/w Przedsiębiorstwie z ubezpieczonym
w latach 1982 – 1991.

W skład bazy wchodziły samochody osobowe i ciężarowe oraz specjalistyczne samochody dostawcze. Samochodami osobowymi zapewniano transport dyrekcji a samochody ciężarowe były wykorzystywane do przewozów materiałów termoizolacyjnych, chemii oraz piasku do czyszczenia antykorozyjnego, przewodów ciepłowniczych i rur. Ubezpieczony był zatrudniony jako kierowca i przewoził ciężarówką – marki K. oraz S. (...) i J. - materiały do termoizolacji czyli blachę, wełnę mineralną, siatkę, farby, piasek. Samochody jakimi jeździł to były samochody ciężarowe o tonażu nawet do 16 ton. Towar przywoził do bazy z całej Polski – z Ł., W., O. czy z G..

W czasie zatrudnienia w (...) S.A. ubezpieczony przebywał na budowach eksportowych w okresach: od 24 czerwca 1979r. do 15 czerwca 1980r., od 27 listopada 1982r. do 28 sierpnia 1983r., od 19 października 1986r. do 22 kwietnia 1987r., od 21 maja 1987r. do 3 października 1987r., od 25 kwietnia 1988r. do 4 grudnia 1988r., od 14 kwietnia 1989r. do 31 grudnia 1990r. oraz od 1 stycznia 1991r. do 15 kwietnia 1991r. Wówczas ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracował przy termoizolacji, ocieplał 5-6 piętrowe budynki mieszkalne wełną mineralną i wykańczał płytami z tworzyw sztucznych umieszczanych w metalowych kasetonach. Podczas tej pracy narażony był na wysoką temperaturę i kontakt z wełną mineralną. Na eksporcie pracował na tzw. windach, z których odbywał się montaż fasad. Ocieplane budynki były zbudowane z metalowych konstrukcji wypełnionych wełną i pokrytych blachą.

Za okres zatrudnienia w (...) S.A. od 9 listopada 1977r. do 26 sierpnia
1991r. pracodawca wydał ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wskazując, iż stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy i montera izolacji termicznej. W okresach od 8 maja 1991r. do 31 maja 1991r. oraz od 5 czerwca 1991r. do 21 sierpnia 1991r. przebywał na urlopach bezpłatnych.

Dalej na podstawie akt osobowych z (...) S.A. i zeznań ubezpieczonego Sąd ustalił, że w okresie od 1 lipca 1975r. do 28 października 1975r. ubezpieczony był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w P..
Z umowy o pracę ze stażystą z dnia 1 lipca 1975r., z karty obiegowej, skierowania do pracy, potwierdzenia przeszkolenia wstępnego przez dział BHP wynika, iż ubezpieczony został przyjęty do pracy na stanowisku pomocnika operatora. Na początku praca ubezpieczonego polegała na obsłudze dźwigu gąsienicowego, a później dźwigu samochodowego (...). Przenosił wówczas elementy stalowe. Za okres zatrudnienia od 1 lipca 1975r. do
28 października 1975r. w (...) S.A. w P. pracodawca wydał ubezpieczonemu świadectwo pracy z dnia 9 grudnia 2010r., z którego wynika, iż ubezpieczony zajmował stanowisko pomocnika operatora i operatora dźwigu. Z kolei w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych wskazano, iż wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych pracując jako maszynista żurawi samojezdnych kołowych i operator dźwigu.

Następnie w oparciu o dokumenty z akt osobowych z (...) s.c. (...) w B., zeznania świadków M. O., I. W.
i ubezpieczonego Sąd ustalił, że w okresie od 6 lipca 1992r. do 15 września 1994r. ubezpieczony pracował w (...) s.c. (...)w B.,
która powstała z inicjatywy kierownictwa (...). Przedsiębiorstwo zajmowało się wykonywaniem fasad budynków. W tym okresie ubezpieczony przebywał na budowie eksportowej w RFN jako monter fasad wraz ze świadkiem M. O..
Również świadek I. W. był zatrudniony w (...) w latach 1992-2010.
Na eksporcie ubezpieczony wykonywał jedynie prace polegające na ociepleniu przy zewnętrznych elewacjach budynków na wysokości. Praca odbywała się w elektrowni,
gdzie były montowane metalowe kasetony wypełnione wełną mineralną i pokryte blachą.
Pracował również przy budynku fabryki leków i przy spalarni śmieci. Ocieplane budynki
były różnej wysokości od 20 do 80 metrów. Praca odbywała się w zmiennych warunkach atmosferycznych oraz w hałasie, gdyż używano wiertarek i szlifierek. Za okres zatrudnienia
w (...) s.c. pracodawca wydał ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazał, iż B. Ł. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace montera fasad. Pismem z dnia 24 listopada 2015r. Spółka wyjaśniła, iż praca montera fasad polegała na wykonaniu izolacji wełną mineralną na elewacji budynku, która następnie była obudowywana blachą.

Z ustaleń Sądu dokonanych na podstawie dokumentów z akt Sądu Okręgowego
w Częstochowie o sygn. IV U 1280/09 wynika, że świadek M. O. pobiera emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym na mocy wyroku Sądu Okręgowego
w Częstochowie z dnia 9 września 2011r., a okres zatrudnienia w (...) oraz (...) został mu zaliczony do pracy w warunkach szczególnych.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na dowodach szczegółowo wskazanych
wyżej, uznając je za wiarygodne w całości. Faktycznie wykonywana praca odwołującego znalazła przede wszystkim odzwierciedlenie w niezakwestionowanych co do wiarygodności i autentyczności świadectwach pracy w warunkach szczególnych wskazujących na rzeczywisty rodzaj wykonywanej przez ubezpieczonego pracy opartych o treść dokumentów źródłowych zgromadzonych w aktach osobowych. Dokumentom zebranym w sprawie Sąd przypisał walor wiarygodności, albowiem ich prawdziwość i treść nie zostały podważone, zaś nie ujawniły
się żadne okoliczności mogące z urzędu budzić co do nich wątpliwości. Co więcej, jak podniósł Sąd, treść dokumentów znalazła poparcie w wiarygodnych, spójnych i wzajemnie uzupełniających się zeznaniach świadków i ubezpieczonego.

Sąd wskazał, że spornym w sprawie pozostawało, czy ubezpieczony spełnia
wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, a zwłaszcza czy na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się przekraczającym 15 lat okresem pracy wykonywanej
w szczególnych warunkach. Zakwestionowany bowiem został jego okres pracy w (...) S.A. w D. od 9 listopada 1977r. do 26 sierpnia 1991r., w (...) s.c. od
6 lipca 1992r. do 15 września 1994r. oraz w (...) S.A. w P. od 1 lipca 1975r. do 28 października 1975r. Wydane przez pracodawców świadectwa wykonywania pracy
w warunkach szczególnych zawierały błędy formalne. Jednakże, zdaniem Sądu, tego rodzaju błędy nie mogą pozbawiać odwołującego dochodzonego uprawnienia, gdyż o szczególnej kwalifikacji pracy decyduje faktyczne wykonywanie pracy szczególnej stale i w pełnym wymiarze, a nie dokument opisujący pracę.

Sąd nadmienił, że prace uprawniające do niższego wieku emerytalnego określone
są wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). W wykazie A stanowiącym załącznik do powołanego wyżej rozporządzenia, do pracy w szczególnych warunkach zostały zaliczone:

- w dziale IV pod poz. 38 prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych,

- w dziale V pod poz. 3 prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych,

- w dziale V pod poz. 5 prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości,

- w dziale VIII pod poz. 2 (w transporcie i łączności) prace kierowców
samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów.

Zważając na cały zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd stwierdził, że ubezpieczony w okresie zatrudnienia od 9 listopada 1977r. do 26 sierpnia 1991r. w
(...) S.A. podczas pracy w kraju stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace opisane w wykazie A, dziale VIII poz. 2, tj. prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wskazują na to dowody
z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego, tj. świadectwa pracy,
w których wymieniano stanowiska pracy ubezpieczonego obok montera izolacji termicznej jako kierowcy, poparte spójnymi zeznaniami świadków M. O., I. W., A. A. i S. B. szczegółowo opisujących rodzaj wykonywanej pracy przez odwołującego. Jako podstawową świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę kierowcy pojazdu powyżej 3,5 tony przewożąc materiały wykorzystywane przez przedsiębiorstwo (materiały izolacyjne, wełnę mineralną, blachy, farby, piasek) na terenie całego kraju. Jedynie podczas wyjazdów eksportowych świadczył pracę montera konstrukcji stalowych.

Sąd argumentował, że szczególny charakter pracy wykonywanej przez ubezpieczonego został potwierdzony przez pracodawcę, który wydał mu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, którego wiarygodność nie została zasadnie zakwestionowana. Wykonywana praca zarówno na stanowisku kierowcy pojazdów powyżej 3,5 tony, jak i montera konstrukcji metalowych na wysokości była zgodna z przedmiotem działalności zatrudniającego go pracodawcy. Odwołujący się posiadał uprawnienia do kierowania pojazdami powyżej 3,5 tony mając od 15 października 1977r. prawo jazdy
kat. BE, C, CE. Nie było więc żadnych przeszkód po temu, aby wykonywał pracę w kraju zgodną z posiadanymi kwalifikacjami i potrzebami pracodawcy. Przedsiębiorstwo to miało bowiem swój zakład transportu wyposażony w samochody ciężarowe około 50 jednostek, głównie samochody marki K., S. i J.. Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności stale musiało się zaopatrywać i transportować na budowy materiały potrzebne
do izolacji i stawiania konstrukcji fasad przewożone na terenie całego kraju, jak wynikało
z zeznań świadków.

Sąd podał, że w wyroku z dnia 25 marca 2014r., sygn. I UK 337/13 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że co do zasady przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży
ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach, ale nie zawsze wynika ono z funkcjonowania zakładu pracy w określonym resorcie. Może się bowiem zdarzyć, że zakład pracy podległy określonemu ministrowi wykonuje także zadania całkowicie odpowiadające innemu działowi gospodarki, leżącemu w sferze zainteresowania innego ministra (LEX nr 1458817). W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano, że funkcjonowanie zakładu pracy zatrudniającego ubezpieczonego w resorcie hutnictwa nie przekreśla możliwości zakwalifikowania pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony do pracy wymienionej w dziale VIII (transport i łączność), poz. 2 wykazu A, jeśli pracodawca zatrudniający ubezpieczonego, oprócz działalności podstawowej, prowadził także na własne potrzeby działalność stricte transportową.
Konkretne stanowisko pracy może być bowiem narażone na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione. Konieczny jest więc bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 czerwca 2009r., I UK 20/09, LEX nr 515698 i I UK 24/09, LEX
nr 518067; z dnia 1 czerwca 2010r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 19 maja 2011r.,
III UK 174/10, LEX nr 901652). W przypadku pracy kierowcy samochodu powyżej
3,5 tony sytuacja jest odmienna. Jeżeli wykonuje tego rodzaju prace to niezależnie od przyporządkowania do określonej branży, w ruchu drogowym jest narażony na takie same niebezpieczeństwa i stres jak każdy inny kierowca pracujący w branży transportowej (por. powołany wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2014r. I UK 337/13, LEX nr 1458817).

Wobec powyższego, zdaniem Sądu, chociaż Spółka (...) S.A. nie podlegała pod resort transportu, to z uwagi na posiadanie przez nią własnych samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony służących do przewozu dystrybuowanych przez nią elementów metalowych, izolacyjnych, farb - praca zatrudnionego w niej kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyższej 3,5 tony może być oceniana w świetle poz. 2 działu VIII wykazu A załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. Okoliczność,
że poza podstawową działalnością jego pracodawca wykonywał także transport nie powinna pozbawiać go prawa do emerytury wcześniejszej.

Natomiast, w ocenie Sądu, podczas wyjazdów eksportowych w okresach: od
24 czerwca 1979r. do 15 czerwca 1980r., od 27 listopada 1982r. do 28 sierpnia 1983r., od
19 października 1986r. do 22 kwietnia 1987r., od 21 maja 1987r. do 3 października 1987r., od 25 kwietnia 1988r. do 4 grudnia 1988r., od 14 kwietnia 1989r. do 31 grudnia 1990r. oraz od
1 stycznia 1991r. do 15 kwietnia 1991r. ubezpieczony wykonywał prace opisane w wykazie A, dziale V pod poz. 5, tj. prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości. Analizując technologię wykonywania fasad Sąd przyjął, że mieściła się w pojęciu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Wynika z nich, że najpierw na wysokości były montowane metalowe kasetony, które następnie wypełniano materiałem izolacyjnym a na zewnątrz blachą. W przedmiocie kwalifikacji pracy, o której mowa Sąd I instancji, w pełni podzielił stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 2 marca 2012r., sygn. akt III AUa 2355/11, a dotyczące innego pracownika (...) S.A., świadka w niniejszej sprawie M. O.. Pracę w/w ubezpieczony u wymienionego pracodawcy wykonywał w sumie przez okres 13 lat, 6 miesięcy i 6 dni.

Jeżeli chodzi o okres zatrudnienia od 6 lipca 1992r. do 15 września 1994r. w (...) s.c. (...) w B., tj. przez okres 1 roku, 3 miesięcy i 19dni,
który to pracodawca kontynuował działalność prowadzoną przez (...) S.A., to wskazał Sąd, że zważając na cały zebrany w sprawie materiał dowodowy, ubezpieczony wykonywał pracę opisaną w wykazie A, dziale IV pod poz. 38 prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych. Wskazywały na to dokumenty zgromadzone w
aktach osobowych ubezpieczonego w postaci umowy o pracę, angaży i świadectwa pracy, poparte wyczerpującymi zeznaniami świadków. Wówczas ubezpieczony przebywał na budowie eksportowej i wykonywał jedynie prace polegające na ociepleniu przy zewnętrznych elewacjach budynków na wysokości. Również pracodawca wydał ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Nadmienił również Sąd, iż świadek M. O. pobiera emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 9 września 2011r., a okres zatrudnienia w (...) oraz (...) został mu zaliczony do pracy w warunkach szczególnych.

Z kolei w czasie zatrudnienia w (...) S.A. w P. od 1 lipca 1975r. do 28 października 1975r., tj. przez 3 miesiące i 10 dni, zdaniem Sąd, ubezpieczony wykonywał pracę opisaną w wykazie A, dziale V pod poz. 3, tj. prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych, na co wskazuje świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz zeznania ubezpieczonego, którym nie można odmówić wiary, gdyż szczegółowo opisał przebieg zatrudnienia i sposób wykonywania czynności pracowniczych. Wynika z nich, że pracę operatora wykonywał samodzielnie obsługując dźwig samochodowy typu (...) przy budowie Rafinerii (...).

Po zsumowaniu wykazanych wymienionych wyżej okresów zatrudnienia ubezpieczonego w szczególnych warunkach Sąd stwierdził, że łącznie ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat, 1 miesiąca i 16 dni.

Podał Sąd, że zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. do
dnia 1 stycznia 1999r.) osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. 25 lat dla mężczyzn). Przez przepisy dotychczasowe rozumie się powołane wyżej rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43). Zgodnie z
§ 4 ust. 1 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione
w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Konieczne dla uzyskania prawa do emerytury jest spełnienie wszystkich wymogów.

Reasumując, według Sądu, ubezpieczony wykazał wymagany ogólny staż pracy
(25 lat) na dzień 1 stycznia 1999r., osiągnął odpowiedni wiek emerytalny (60 lat), przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, ale wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Udowodnił także wymagany co najmniej 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999r., co skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji i przyznaniem mu prawa do emerytury w niższym wieku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Apelację od przedstawionego wyroku złożył organ rentowy.

Zaskarżając wyrok w całości zarzucił naruszenie:

- przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia
17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie
wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, poprzez błędne przyjęcie, że ubezpieczony legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych,

- prawa procesowego, w szczególności art. 233 k.p.c. poprzez dowolne ustalenie,
że ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych od 1 lipca 1975r. do 28 października 19175r. jako maszynista ciężkich maszyn budowlanych, mimo uzyskania prawa jazdy kat. BE, C i CE dopiero
15 października 1977r., od 9 listopada 1977r. do 26 sierpnia 1991r. w (...), od
6 lipca 1992r. do 15 września 1994r. w (...), mimo, że w okresach tych ubezpieczony na budowach eksportowych przebywał na urlopach dewizowych.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania.

W ocenie organu rentowego nie można przyjąć, że ubezpieczony pracował stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych w okresie od 1 lipca 1975r. do 28 października 1975r. jako maszynista ciężkich maszyn budowalnych, gdyż w okresie tym nie dysponował odpowiednimi uprawnieniami, które zdobył dopiero w październiku 1977r. (prawo jazdy kat. BE, C i CE).

Zdaniem organu rentowego nie sposób też uznać, wobec wykazanych w kartach przebiegu zatrudnienia przerw w zatrudnieniu, iż ubezpieczony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych w okresie od 9 listopada 1977r. do
26 sierpnia 1991r. w (...), od 6 lipca 1992r. do 15 września 1994r. w (...), gdyż w tych okresach pracował na budowach eksportowych i korzystał z urlopów dewizowych. Po odjęciu urlopów dewizowych i okresu pracy w (...), kiedy to nie dysponował odpowiednimi uprawnieniami do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych, wykazał jedynie 14 lat, 11 miesięcy i 7 dni zamiast wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony w odpowiedzi na apelację wnosił o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie odwoławcze, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu, ponieważ zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Spór w rozpatrywanym przypadku dotyczy uprawnień B. Ł.
do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, wywodzonym z faktu pracy w szczególnych warunkach.

Spośród przewidzianych, prawidłowo powołanych przez Sąd I instancji jako
podstawa rozstrzygnięcia, przepisami art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.), przesłanek wymaganych do
nabycia przedmiotowego świadczenia, spornym pozostawało jedynie legitymowanie się
przez ubezpieczonego wymaganym 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, przypadającym do dnia wejścia w życie powołanej ustawy, tj. do dnia 1 stycznia 1999r.

Przypomnieć należy, iż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie, stanowiącym załącznik do wspomnianego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (por. wyroki Sądu Najwyższego:
z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007r., III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, LEX nr 528152). Decydującą rolę w analizie charakteru
pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów. W świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu, którego przepis § 1
ust. 1 stanowi zresztą, że akt ten ma zastosowanie do pracowników wykonujących prace
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4 - 15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do niego.

Stosownie do treści § 2 ust. 1 cytowanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na określonych w nim zasadach są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei, po myśli ust. 2 tego samego przepisu - okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Jak wynika z przeprowadzonego przed Sądem I instancji postępowania dowodowego, za sporne okresy zatrudnienia w (...), (...) i Firmie (...) ubezpieczony przedstawił świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Należy jednak pamiętać, że świadectwo pracy, jak i świadectwo pracy w warunkach szczególnych, wystawione przez pracodawcę traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok Sądu Najwyższego
z 13 września 2011r., I UK 107/11, LEX nr 1084700). Jeżeli zachodzą wątpliwości co do stwierdzeń zawartych w świadectwie pracy, konieczne jest ich zweryfikowanie innymi dowodami, szczególnie dokumentami i dowodami osobowymi.

W ocenie Sądu Apelacyjnego na uwzględnienie zasługiwały zarzuty apelacji dotyczące błędnych ustaleń Sądu Okręgowego w zakresie charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w (...) od 1 lipca do 28 października 1975r.
Jak bowiem wynika z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych wnioskodawcy, wówczas po ukończeniu Technikum Samochodowego w P. świadczył pracę
w charakterze pomocnika operatora. Powyższe potwierdza świadectwo pracy B. Ł. z dnia 28 października 1977r. zamieszczone w jego aktach kapitałowych
(k. 23). Także w kwestionariuszu dotyczącym okresów składkowych i nieskładkowych
z 17 lutego 2003r., złożonym przy wniosku o ustalenie kapitału początkowego (k. 2), ubezpieczony podał, że w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. pracował jako pomocnik operatora dźwigu i sprężarek.

Dopiero na wniosek ubezpieczonego z 1 grudnia 2010r., w którym wskazał, że od
1 lipca 1975r. do 28 października 1975r. pracował jako operator dźwigu gąsiennicowego i opisał charakter pracy, skierowany do następcy prawnego tego pracodawcy, tj. (...) S.A. zostało mu wydane świadectwo pracy i świadectwo pracy w warunkach szczególnych stwierdzające, że w tym czasie wykonywał pracę operatora dźwigu. Wbrew stanowisku Sądu I instancji, nie można uznać za wiarygodne twierdzeń ubezpieczonego, że w tym czasie samodzielnie obsługiwał dźwig samochodowy typu (...), skoro jak słusznie podniósł skarżący w tym czasie nie posiadał prawa jazdy w kategorii uprawniającej do kierowania samochodami ciężarowymi, jak również nie miał uprawnień do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych. Prawo jazdy kategorii kat. BE, C, CE uzyskał dopiero
15 października 1977r. w okresie odbywania zasadniczej służby wojskowej. Kierując się, więc zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania brak jest podstaw do uznania, że pomocnik operatora stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę operatora. Nie bez powodu przecież zakład pracy tworzył stanowiska pomocników operatorów i wątpliwym jest by funkcję operatora nieformalnie powierzał osobom bez uprawnień. Obowiązki dowodowe w zakresie wykazania, że wykonywana praca w okresie pracy w (...) miała charakter pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. obciążają wnioskodawcę. Zatem już na etapie postępowania przed Sądem I instancji ubezpieczony miał obowiązek wskazywać na okoliczności, które korzystnie wpływałyby na jego sytuację prawną, podobnie to wnioskodawca musiałby, w sposób niebudzący wątpliwości wykazać, że akta osobowe były prowadzone nierzetelnie. Odwołujący obowiązkowi temu nie sprostał. Dokumenty zawarte
w jego aktach osobowych z tego okresu, według Sądu Apelacyjnego, mają charakter obiektywny i nie potwierdzają zeznań wnioskodawcy.

Sąd odwoławczy przychyla się zatem do stanowiska apelującego, że przyjęta przez
Sąd Okręgowy kwalifikacja okresu zatrudnienia w (...) w P. od 1 lipca do
28 października 1975r. i przyporządkowanie go do wykazu A, działu V poz. 3 załącznika
do rozporządzenia z 7 lutego 1983r., nie może zostać zaakceptowana. Odmienna ocena tego okresu nie uniemożliwia jednak uwzględnienia roszczenia wnioskodawcy.

Sąd Apelacyjny podziela bowiem ustalenia Sądu Okręgowego odnośnie zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach wszystkich pozostałych spornych okresów, tj. zatrudnienia w (...) I. i Firmie (...), za wyjątkiem okresów urlopów bezpłatnych.

Jeśli chodzi o okres pracy ubezpieczonego w (...) I., to zdaniem
Sądu odwoławczego, Sąd I instancji właściwie ocenił dowody z zeznań świadków
M. O., I. W., A. A. i S. B. oraz dokumenty pracownicze i prawidłowo ustalił na ich podstawie, że wnioskodawca
w tym czasie poza okresem urlopów bezpłatnych i prac na budowach eksportowych stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace opisane w dziale VIII wykazu A załącznika do rozporządzenia z 7 lutego 1983r., tj. prace kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wówczas to samochodami ciężarowymi o tonażu ok. 16 ton marki K., S. (...) i J. przewoził materiały do termoizolacji, tj. blachę, wełnę mineralną, siatkę, farby i piasek.

W czasie pracy na budowach eksportowych natomiast stale i w pełnym wymiarze czasu
pracy wykonywał prace na wysokości przy termoizolacji polegające na ocieplaniu
budynków wielopiętrowych posiadających metalową konstrukcję, wełną mineralną i wykańczanych płytami z tworzyw sztucznych umieszczonych w metalowych kasetonach. Powyższe potwierdzają umowy o pracę na budowach eksportowych oraz zeznania świadków, pracujących razem z wnioskodawcą, tj. M. O. i A. A.. Słusznie więc Sąd I instancji zakwalifikował wnioskodawcy tego rodzaju pracę do szczególnego stażu pracy jako wymienioną w wykazie A dział V poz. 5 załącznika do rozporządzenia z 7 lutego 1983r., tj. przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości.

Wbrew zarzutom apelacji brak było podstaw do wyłączenia ze szczególnego stażu pracy okresów prac eksportowych od 27 maja do 15 czerwca 1980r., od 28 do 31 grudnia 1986r.,
od 27 września do 3 października 1987r., od 20 listopada do 4 grudnia 1988r., od
19 grudnia od 31 grudnia 1989r., od 6 do 31 grudnia 1990r., od 14 do 15 kwietnia 1991r. Organ rentowy uznał, że w tym czasie wnioskodawca korzystał z urlopów dewizowych. Tymczasem brak jest jakichkolwiek dowodów, iż faktycznie w tym czasie ubezpieczony przebywał na urlopach dewizowych. Jedynie w piśmie z dnia 26 października 2004r. (k. 54 akt kapitałowych) (...) S.A. wskazał, że w okresach pracy na budowach eksportowych B. Ł. wykorzystał urlop dewizowy, który wypłacono w dewizach: za
1980r. – 20 dni, za 1983r., za 1986r. – 4 dni, za 1987r. – 7 dni, za 1988r. – 15 dni, za 1989r. –
13 dni, za 1990r. – 26 dni, za 1991r. – 2 dni. Brak danych o terminach wykorzystania urlopów dewizowych.

Należy zgodzić się z apelującym, że okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi
w macierzystym zakładzie pracy w wymiarze równym liczbie nieudzielonych w czasie zatrudnienia za granicą dni wolnych od pracy, przewidziany w § 9 ust. 4 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicę w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (jednolity tekst: Dz. U. z 1986r. Nr 19, poz. 101 ze zm., od dnia 10 lipca 1990r. § 10 ust. 4 tego rozporządzenia, jednolity tekst: Dz. U. z 1990r. Nr 44, poz. 259 ze zm.), tzw. urlop dewizowy nie stanowi okresu składkowego przewidzianego w art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy emerytalnej i nie wlicza się go do okresu pracy w
warunkach szczególnych (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
22 maja 2013r., III UZP 1/13, OSNP 2013/21-22/255, wyrok Sądu Najwyższego z dnia
9 października 2013r., I UK 108/13, LEX nr 1448693), jednak zauważyć trzeba, że w okresach wyłączonych przez organ rentowy, ubezpieczony nie korzystał z urlopu bezpłatnego w (...). Na urlopie bezpłatnym przebywał jedynie od 8 maja 1991r. do 31 maja
1991r. i od 5 czerwca 1991r. do 21 sierpnia 1991r. W tej sytuacji słusznie Sąd Okręgowy
zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych cały okres pracy na budowach eksportowych.

Sąd Okręgowy poczynił również niewadliwe ustalenia faktyczne w oparciu
o niesporne dowody z dokumentów (umowy o pracę i świadectwa pracy, oświadczenie jednego z pracodawców – J. S. – k. 33 akt emerytalnych) i zgodne z nimi zeznania obcych świadków M. O. i I. W., zgłoszonych
przez wnioskodawcę, odnośnie zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) spółce cywilnej J. S. i J. B. w B. od
6 lipca 1994r. do 15 września 1994r., za wyjątkiem urlopów bezpłatnych i trafnie uwzględnił ten okres do szczególnego stażu pracy. Wtedy to bowiem ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył pracę jako monter fasad, wykonując izolacje wełną mineralną elewacji budynków i obudowywując je blachą, które to czynności pod względem rodzaju wykonywanej pracy i zakresu obowiązków odpowiada stanowisku montera izolacji ciepłowniczych, określonym pod poz. 38 działu IV wykazu A załącznika do rozporządzenia
z 7 lutego 1983r.

Sąd Apelacyjnego uznał, że okres odbytej przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej od 29 października 1975r. do 13 października 1977r. także powinien zostać zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych, wymaganego do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Niewątpliwie dla kwalifikacji okresu zasadniczej służby wojskowej jako okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, należy stosować regulacje prawne obowiązujące w okresie odbywania tej służby (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2010r., I UK 333/09, LEX nr 585739).

Zważywszy na wskazany wyżej okres odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej stwierdzić należy, że odbywał tą służbę pod rządami ustawy z dnia
21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (Dz. U. z 1967r. Nr 44, poz. 220 z późn. zm., nazywanej dalej ustawą o powszechnym obowiązku obrony). W okresie od 1 stycznia 1975r. do 5 sierpnia 1979r. przepisy art. 108
ust. 1-4 tej ustawy, miały następujące brzmienie: "1. Czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. 2. Rada Ministrów po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych
ustali w drodze rozporządzenia, w jakim zakresie czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia również pracownikom, którzy przed powołaniem do tej służby nie byli zatrudnieni albo którzy po jej odbyciu podjęli zatrudnienie w innym zakładzie pracy. 3. Warunkiem wliczenia służby wojskowej do okresu zatrudnienia jest zachowanie terminów, o których mowa w art. 106 ust. 1 lub w art. 107 ust. 1.
4. Rada Ministrów po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych określa
w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady wliczania czasu odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia". Art. 106 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony
(w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 stycznia 1975r. do 5 sierpnia 1979r.) stanowił, że zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót
do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba, że niezachowanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
22 listopada 1968r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318 z późn. zm.; wydanego na podstawie upoważnienia ustawowego - art. 108 ust. 4 ustawy o powszechnym obowiązku obrony) zakład pracy, który zatrudniał żołnierza
w dniu powołania do służby wojskowej, jest obowiązany niezwłocznie zatrudnić go na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby żołnierz zgłosi powrót do zakładu pracy. Stosownie natomiast do treści § 7 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy w brzmieniu obowiązującym od dnia 4 kwietnia 1975r. żołnierzowi, który z ważnych przyczyn nie podjął poprzedniego zatrudnienia
albo przed powołaniem do służby nie był zatrudniony, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień określonych w § 5 ust. 1, jeżeli
w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej zgłosił do urzędu właściwego terenowego organu administracji państwowej wniosek o skierowanie do pracy i na podstawie tego skierowania podjął pracę albo podjął pracę w tym terminie bez skierowania tego urzędu.

Zgodnie z treścią § 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy w brzmieniu obowiązującym od dnia 4 kwietnia 1975 r. żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż w przypadku podjęcia zatrudnienia w tym samym zakładzie pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej (czyli podjęcia tzw. poprzedniego zatrudnienia), pracownik taki winien zostać zatrudniony na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym
pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego. Nie oznacza to jednak, że pracownik musi podjąć zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, co przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej. Pracownik, powołany do zasadniczej służby wojskowej, może bowiem z uzasadnionych przyczyn nie wrócić do macierzystego zakładu pracy (czyli do zakładu pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby wojskowej) i podjąć zatrudnienie w innym zakładzie pacy, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której odwołujący
przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej był zatrudniony w (...), nie wykonywał jednak pracy w warunkach szczególnych, ale po zwolnieniu z tej służby w ciągu 30 dni, w związku z nabyciem kwalifikacji kierowcy w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy, podjął zatrudnienie w (...) i pracował w szczególnych warunkach, a zatem zachodzą podstawy prawne do zaliczenia okresu tej służby do wymaganego w przepisach dotychczasowych okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego, należało zaliczyć
B. Ł. jako okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, czas odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej, czyli okres od 29 października 1975r. do 13 października 1977r.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że powyższe stanowisko jest zgodne z orzecznictwem
Sądu Najwyższego. I tak w wyroku z dnia 5 sierpnia 2014r., wydanym w sprawie o sygn.
I UK 442/13 (LEX nr 1491097), Sąd ten wskazał, że czas zasadniczej służby wojskowej zalicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej) także wtedy, gdy żołnierz przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej nie był zatrudniony, ale po zwolnieniu z tej służby w ciągu 30 dni podjął zatrudnienie i pracował w szczególnych warunkach pracy.

Z kolei w uchwale z dnia 2 lipca 2015r., III UZP 4/15 (OSNP 2015/12/164), Sąd Najwyższy stwierdził, że okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zalicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym także w sytuacji, gdy ubezpieczony bezpośrednio przed powołaniem do służby wojskowej pracował w warunkach szczególnych oraz po zwolnieniu z tej służby podjął
w innym zakładzie pracy zatrudnienie niestanowiące pracy w szczególnych warunkach.

W konsekwencji dodając do wskazanego powyżej okresu pracy w (...),
w tym na budowach eksportowych i Firmie (...) (z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych), tj. do 14 lat, 9 miesięcy i 22 dni pracy w szczególnych warunkach okres 1 roku, 11 miesięcy i 16 dni, kiedy to odwołujący odbywał zasadniczą służbę wojskową, - który
w ocenie Sądu Apelacyjnego należało na podstawie powyżej cytowanych przepisów zaliczyć do okresu pracy w szczególnych warunkach, - stwierdzić należy, że B. Ł. na dzień 1 stycznia 1999r. legitymuje się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych.

Tym samym zasadne jest przyjęcie, że ubezpieczony spełnia łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, przesłanki ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. W konsekwencji nietrafny okazał się zarzut naruszenia art. 233 k.p.c.

Wobec powyższego, uznając apelację organu rentowego za bezzasadną, na mocy
art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym rozstrzygnięto
po myśli art. 98 k.p.c. i § 10 ust. 1 pkt 2 w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie
(Dz. U. z 2015r., poz. 1800).

/-/ SSA T. Szweda /-/ SSA E. Kocurek-Grabowska /-/ SSO del. B. Torbus

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP