Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Jarząbek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 listopada 2021 r.

w Warszawie

sprawy J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 18 grudnia 2018 r. znak (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

J. Z. w dniu 28 stycznia 2019 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 18 grudnia 2018 r., znak: (...). Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez nieuwzględnienie do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia od 1 grudnia 2004 r. do 31 grudnia 2008 r. oraz od 1 stycznia
2009 r. do 31 grudnia 2009 r., co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, że nie udowodnił co najmniej 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Mając na uwadze powyższe ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do emerytury pomostowej oraz o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że w spornym czasie był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy i wykonywał pracę w szczególnym charakterze na stanowisku kierowcy autobusu (...) Sp. J. A. S., J. L., R. K.. ( odwołanie z dnia 28 stycznia 2019 r., k. 3-8 a. s. VII U 434/19).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. Przytaczając treść art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2009 r. o emeryturach pomostowych organ rentowy wskazał, że odwołujący nie udokumentował 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 10 lat, 9 miesięcy i 28 dni. Do tego stażu pracy nie uwzględniono okresów zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Sp. J. od 1 grudnia 2004 r.
do 31 grudnia 2008 r., ponieważ pracodawca w świadectwie wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 23 kwietnia 2014 r. podał nieprawidłową podstawę prawą a mianowicie zarządzenie nr 64 Ministra Komunikacji
z dnia 29 czerwca 1983 r. Jego zdaniem prywatny zakład pracy nie podlega zarządzeniom resortowym. W stosunku do okresu od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. organ rentowy uznał, że odwołujący nie został zgłoszony do ZUS jako pracownik zatrudniony w warunkach szczególnych, a taki obowiązek nakłada na płatnika składek art. 38 w/w ustawy ( odpowiedź na odwołanie z dnia 6 marca 2019 r., k. 9-10 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. Z. posiada prawo jazdy na przewóz osób autobusami od dnia 6 lutego 1981 r. ( prawo jazdy, k. 61 a. s.).

(...) Sp. J. A. S., R. K., J. L. w dniu
1 grudnia 2004 r. zatrudniła ubezpieczonego na okres próbny do 28 lutego 2005 r. na stanowisku kierowcy w pełnym wymiarze czasu pracy ( umowa o pracę z dnia 1 grudnia 2004 r., k. 40 tom I a. e.).

W wypełnionym druku ZUS P ZUA z dnia 9 grudnia 2004 r. płatnik składek zgłosił odwołującego do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego od 1 grudnia 2004 r. Jednocześnie spółka nie wskazała kodu wykonywanego zawodu oraz kodu i okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez ubezpieczonego ( dokument ZUS P ZUA z dnia
9 grudnia 2004 r., k. 40 tom I a. e.).

Pracodawca zaświadczył, że odwołujący pracował w (...) w okresie
od 1 grudnia 2004 r. do 22 kwietnia 2010 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy autobusu powyżej 15 miejsc ( świadectwo pracy z dnia 22 kwietnia 2010 r., k. 10 tom I a. e.).

A. S. zaświadczył, że ubezpieczony w okresie od 1 grudnia 2004 r. do 22 kwietnia 2010 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach w charakterze kierowcy autobusu w pełnym wymiarze czasu pracy zakwalifikowaną w wykazie A, Dział VIII, poz. 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oraz
w wykazie A, Dział VIII poz. 2 pkt 1 stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r. w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej ( świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 23 kwietnia 2014 r, k. 15 tom III a. e.).

W dniu 21 listopada 2018 r. odwołujący złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę pomostową. Po rozpatrzeniu wniosku organ rentowy wydał decyzję z dnia 18 grudnia 2018 r. znak: (...), odmawiającą J. Z. prawa do emerytury pomostowej. ZUS uwzględnił do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia ubezpieczonego od 2 maja 1979 r. do 15 marca 1983 r., od 1 lipca 1984 r.
do 13 marca 1990 r., od 4 listopada 1991 r. do 31 stycznia 1992 r., od 1 kwietnia 1992 r. do 31 lipca 1992 r., od 17 czerwca 2003 r. do 22 grudnia 2003 r. oraz od 1 stycznia
2010 r. do 22 kwietnia 2010 r., z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich, w łącznym wymiarze 10 lat, 9 miesięcy i 28 dni. Jednocześnie organ rentowy nie zaliczył do takiej pracy zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych okresów pracy:

- od 1 grudnia 2004 r. do 31 grudnia 2008 r., gdyż świadectwo pracy w warunkach szczególnych zawiera nieprawidłową podstawę prawną, ponieważ przedsiębiorstwa podlegające pod sektor prywatny powinny podać rodzaj wykonywanej pracy powołując się jedynie na wykaz stanowiący załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r.

- od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r., ponieważ odwołujący nie został zgłoszony do ZUS jako pracownik zatrudniony w warunkach szczególnych, podczas gdy pracodawca dokonuje takiego zgłoszenia na drukach zgodnie z art. 38 ustawy
o emeryturach pomostowych ( wniosek z dnia 21 listopada 2018 r., k. 1 tom IV a. e. oraz decyzja z dnia 18 grudnia 2018 r., tom IV k. nienumerowana a. e.).

Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego specjalisty ds. BHP inż. A. P. celem ustalenia, czy praca wykonywana przez odwołującego w (...) Sp. J. w okresie od 1 grudnia 2004 r. do 31 grudnia 2008 r. świadczona była
w warunkach szczególnych uregulowanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w innych rozporządzenia Rady Ministrów dotyczących I kategorii zatrudnienia i zarządzeniach właściwych ministrów ( postanowienie z dnia 6 maja 2021 r., k. 69 a. s.).

W dokumentacji przedstawionej przez odwołującego, w postaci umowy o pracę
i druku ZUS P ZUA, nie wskazano, aby wykonywał on pracę na stanowisku kierowcy autobusu powyżej 15 osób. A. S. nie był uprawniony do wystawienia w dniu 23 kwietnia 2014 r. świadectwa pracy w warunkach szczególnych, ponieważ spółka została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego już w dniu 16 listopada 2012 r. na podstawie uchwały Wspólników Spółki z dnia 17 lipca 2012 r., które stało się prawomocne w dniu 30 listopada 2012 r. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że ubezpieczony nie wykonywał prac w warunkach szczególnych w okresie od dnia 1 grudnia 2004 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. ani zaliczanych do I kategorii zatrudnienia zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia ( opinia biegłego sądowego z zakresu A. P., k. 76-80 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego zawartego w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych oraz opinii biegłego sądowego z zakresu BHP A. P..

Na objęcie walorem wiarygodności zasługują w szczególności dokumenty przedstawione przez samego odwołującego w toku postępowania, a więc zawarcie umowy o pracę oraz zgłoszenie jego przez ówczesnego płatnika składek jako pracownika do ubezpieczeń społecznych. W obu tych dokumentach pracodawca nie zaznaczył, aby jego pracownik miał być zatrudniony jako kierowca autobusu powyżej 15 miejsc
i wykonywać pracę w warunkach szczególnych. Sąd uznał też za wiarygodne, lecz jedynie w zakresie wytworzenia przez płatnika składek świadectwa pracy i świadectwa wykonywania pracy zaliczonej do I kategorii zatrudnienia, z których wynikało rzekomo, że ubezpieczony od 1 grudnia 2004 r. do 22 kwietnia 2010 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy autobusu powyżej 15 miejsc w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu, dokumenty wystawione przez dawnego wspólnika spółki nie stanowią dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwa traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Wydanie przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie rodzi żadnych skutków materialnoprawnych. Zaświadczenie to jest jedynie dokumentem prywatnym (art. 245 k.p.c.), wydawanym dla celów dowodowych (przede wszystkim dla celów wykazania przed organem rentowym, że pracownik nabył uprawnienia związane z pracą w szczególnych warunkach),
a okoliczności w tym dokumencie potwierdzone przez pracodawcę podlegają weryfikacji zarówno w postępowaniu sądowym, jak i w postępowaniu przed organem rentowym ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2013 r., sygn. akt I UK 137/13). Istotrnym jest, że A. S. nie miał prawa do wystawienia świadectwa wykonywania pracy
w warunkach szczególnych, ponieważ spółka jawna, której był wspólnikiem, utraciła swój byt prawny i została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego półtorej roku wcześniej.

Odwołujący nie udowodnił za pomocą innych rzeczowych dokumentów, aby rzeczywiście pracował jako kierowca autobusu powyżej 15 miejsc. Jednostkowe świadectwo pracy wystawione przez jego ówczesnego płatnika składek, w czasie
w którym jeszcze funkcjonował w obrocie prawnym, nie jest przesądzające do wyprowadzenia takich wniosków. Sąd nie dysponował w toku postępowania pełnymi aktami osobowymi ubezpieczonego, z których mogłyby ewentualnie wynikać informacje o czynnościach faktycznie wykonywanych przez ubezpieczonego w spornym czasie.

Sąd pominął wnioski odwołującego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu
z zeznań świadków C. Z. i K. Z. celem wykazania okresu, warunków i zatrudnienia oraz wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w (...) Sp. J. Powołani świadkowie nie pracowali z ubezpieczonym w spornym okresie, co więcej należą do rodziny ubezpieczonego, a więc są bezpośrednio zainteresowani pozytywnym rozstrzygnięciem w sprawie w postaci zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania świadczenia, co oznacza, że stanowiliby dla Sądu niewiarygodne źródło dowodowe. Jednocześnie odwołujący nie wniósł o powołanie innych bezstronnych świadków, którzy mogliby potwierdzić jego wersję wydarzeń. W związku z tym Sąd uznał za niewiarygodne zeznania J. Z., który wskazywał, że przewoził osoby na trasie W. – W. autobusem, w którym było ponad 15 miejsc. Dostępny materiał dowodowy nie potwierdza, aby rzeczywiście ubezpieczony wykonywał tego typu pracę, a posiadane przez niego prawo jazdy na przewóz osób autobusem samo w sobie nie dowodzi, że takie obowiązki wykonywał w spornym czasie.

Sąd uznał również w szczególności za wiarygodną opinię sporządzoną przez biegłego sądowego z zakresu BHP, który posiada doświadczenie w opiniowaniu podobnych spraw. Zawarte w opinii wnioski wyprowadzone ze zgromadzonych dokumentów są logiczne oraz korelują z pozostałym materiałem dowodowym. Opinia została sporządzona w sposób fachowy i wyczerpujący, a jej treść odnosiła się do wszystkich spornych okoliczności zaistniałych w niniejszej sprawie. Ponadto biegły
w sposób kompleksowy przytoczył stan prawny, który następnie zastosował podczas oceny, czy odwołujący wykonywał pracę w warunkach szczególnych. W związku z tym Sąd oddalił wniosek ubezpieczonego o wyłączenie biegłego sądowego z zakresu BHP A. P. oraz pominął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii sporządzonej przez innego biegłego sądowego tej specjalności. Zarzuty odwołującego wskazane w piśmie procesowym z dnia 16 sierpnia 2021 r. są niewystarczające, aby kontynuować postępowanie dowodowe w rozpatrywanej sprawie. Faktem jest, że ubieganie się przez ubezpieczonego o świadczenie rehabilitacyjne nie odnosi się do tezy dowodowej, na którą został powołany biegły, jednakże jego wnioski końcowe są akceptowalne dla Sądu. Biegły logicznie podniósł, że wspólnik spółki nie miał prawa do wystawienia świadectwa pracy
w warunkach szczególnych, która w tej dacie została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego. Również uwagi biegłego dotyczące celowego zatajenia przez odwołującego informacji dotyczących miejsca przechowywania jego dokumentacji osobowego nie powinny znaleźć się w treści sporządzonej opinii. Niezależnie jednak od powyższego,
w kontekście skromnego materiału dowodowego, Sąd przychylił się do wniosków wyprowadzonych przez biegłego sądowego.

Z uwagi na powyższe, zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd zważył, co następuje

Odwołanie J. Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 18 grudnia 2018 r., znak: (...) podlegało oddaleniu.

W toku niniejszego postępowania strona odwołująca się wniosła o przyznanie prawa do emerytury pomostowej. Natomiast organ rentowy wskazywał, że ubezpieczony nie spełnił wszystkich przesłanek do przyznania świadczenia na mocy art. 4 ustawy
z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( Dz. U. z 2018 r., poz. 1924) zwanej dalej ,,ustawą pomostową’’. W ocenie ZUS odwołujący nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Przepisy ustawy pomostowej wskazują przesłanki, jakie odwołujący ma obowiązek spełnić, aby uzyskać przedmiotowe świadczenie . Ustawa pomostowa ma charakter przejściowy, ograniczając prawo do uzyskania świadczenia dla osób urodzonych po dniu 31 stycznia 1948 r., które prace w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze rozpoczęły z dniem 1 stycznia 1999 r. Celem tej ustawy pomostowej jest ograniczenie kręgu uprawnionych do emerytury z powodu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do mniejszej liczby sytuacji uzasadnionych rzeczywistą koniecznością przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w których oczekiwania osób, które rozpoczęły wykonywanie takiej pracy na starych zasadach, na wcześniejsze przejście na emeryturę, powinny zostać zaspokojone ( wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt II UK 164/11 i z dnia 4 września 2012 r., sygn. akt I UK 164/12).

Wskazany cel ustawy pomostowej realizują przepisy określające warunki nabycia prawa do przewidzianego w niej świadczenia, w tym art. 4 i art. 49. W myśl pierwszego z nich, prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948r r.

2. posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4. posiada okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2018 r., poz. 1270) zwanej dalej ,,ustawą emerytalną’’, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5. przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej lub art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej;

6. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej;

7. nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z kolei art. 49 ustawy pomostowej przewiduje, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej;

2. spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12 ustawy pomostowej;

3. w dniu wejścia w życie ustawy pomostowej miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2 okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej.

Przesłanki wymienione w cytowanych przepisach muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, że brak choćby jednego z tych warunków powoduje niemożność nabycia uprawnień emerytalnych ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 kwietnia 2012 r., sygn. akt III AUa 252/12 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 lipca 2013 r., sygn. akt III AUa 1664/12).

W rozpatrywanej sprawie bezsporne było, że odwołujący na dzień złożenia wniosku o emeryturę pomostową, jak również w dacie wyrokowania, spełnił przesłanki wynikające z art. 4 pkt 1, 3, 4, 5, 6 i 7 ustawy pomostowej. Ubezpieczony urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r., osiągnął wiek 60 lat, posiadał okres składkowy wynoszący co najmniej 25 lat, przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej, po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej oraz rozwiązano z nim stosunek pracy. Zatem w rozpatrywanej sprawie należało przeanalizować jedynie, czy ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez okres 15 lat, co uprawniałoby do przyznania mu przedmiotowego świadczenia.

Sąd Okręgowy wskazuje, że w przypadku odwołującego za pracę wykonywaną
w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze można byłoby uznać okres
od 1 grudnia 2004 r. do 31 grudnia 2009 r., jeżeli ubezpieczony udowodniłby, że wówczas był zatrudniony na stanowisku kierowcy autobusu w pełnym wymiarze czasu pracy. Taka praca zakwalifikowana jest w wykazie A, Dział VIII, poz. 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r., Nr 7, poz. 43) oraz zgodnie z art. 3 ust. 1
i 3 ustawy o emeryturach pomostowych jest wymieniona w załączniku Nr 2, pkt 8 ustawy pomostowej.

Wobec powyższego decydujące dla zaliczenia wykonywanej pracy na stanowisku kierowcy autobusu do prac o szczególnym charakterze będzie powiązanie jej
z transportem publicznym. Definicję transportu publicznego zawiera art. 4 pkt 14 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie zbiorowym ( Dz. U. z 2019 r., poz. 2140 z późn. zm.) stanowiąc, że jest to powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej. W tej sytuacji należałoby ustalić, czy przewóz osób autobusem odbywał się po drogach publicznych oraz, czy nie ma do niego szczególnych ograniczeń dostępności. Według art. 2 pkt 41 ustawy z dnia 20 czerwca 1990 r. - Prawo o ruchu drogowym ( Dz. U. z 2018 r., poz. 1990 z późn. zm.) autobus to pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą. Zgodnie z art. 2 pkt 13 tej ustawy przystanek to miejsce zatrzymywania się pojazdów transportu publicznego oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi. Dlatego transport tego rodzaju można rozumieć jako „przeznaczony dla publiczności”, bez szczególnych ograniczeń w dostępie do niego. Z opublikowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Centralny Instytut Ochrony Pracy poradnika „Zasady kwalifikacji prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze” wynika, że chodzi o kierowców „w transporcie publicznym komunikacji miejskiej oraz transporcie drogowym autobusowym międzymiastowym
i międzynarodowym”, których zadaniem „jest przewóz osób i ich bagażu tymi środkami, z zapewnieniem bezpieczeństwa przede wszystkim pasażerom i otoczeniu”.

W sprawie o przyznanie emerytury pomostowej ustalenie zatrudnienia w ramach stosunku pracy, które ma przesądzać o określonym stażu ubezpieczeniowym, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który
w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, a więc także za pomocą zeznań świadków. Nie obowiązują wówczas ograniczenia wynikające z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz. U. Nr 237, poz. 1412 ze zm.). Zgodnie jednak z art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania tych okoliczności, od których zależy prawo do określonego świadczenia rentowo-emerytalnego. Świadectwo pracy, w tym także świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo pracy (świadectwo pracy w warunkach szczególnych) traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. W tej sytuacji świadectwo pracy i świadectwo pracy w szczególnych warunkach, podobnie jak i inne dowody, podlega weryfikacji co do zgodności z prawdą w kontekście całokształtu materiału dowodowego. Dla celów ustalenia pracy w warunkach szczególnych znaczenie ma nie tyle nazewnictwo zajmowanych stanowisk, lecz faktyczne ich zajmowanie ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 13 sierpnia 2019 r., sygn. akt III AUa 505/18).

Sąd Okręgowy zważył, że odwołujący nie udowodnił w toku postępowania sądowego, aby w spornym czasie wykonywał pracę na stanowisku kierowcy autobusu powyżej 15 miejsc. Okoliczność ta występuje jedynie w dwóch świadectwach – pracy
i w warunkach szczególnych – wystawionych jeden przez jego płatnika składek, zaś drugi przez jednego ze wspólników w imieniu spółki już po zakończeniu jej działalności na rynku. Sąd nie dysponował aktami osobowymi odwołującego, z których mogłyby zachować się jakiekolwiek dane z okresu jego pracy wskazujące na wykonywanie takich właśnie czynności. Dodatkowo sam ubezpieczony nie wniósł o dopuszczenie
i przeprowadzenie dowodu z zeznań niezależnych świadków, którzy mogliby ewentualnie potwierdzić zakres wykonywanych przez niego obowiązków pracowniczych. Natomiast z dokumentów w postaci umowy o pracę oraz zgłoszenia J. Z. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych nie wynika, aby zajmował stanowisko kierowcy autobusu powyżej 15 miejsc. Samo zaś wskazanie
w umowie o pracę, że odwołujący zostaje zatrudniony na stanowisku kierowcy nie stanowi wystarczającego dowodu do zakwalifikowania spornego okresu zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych. Odwołujący, na którym spoczywał ciężar udowodnienia faktu, nie sprostał temu obowiązkowi, bo nie przedstawił w toku postępowania akt osobowych oraz nie posiadał wiarygodnych i niezależnych świadków, którzy zeznaliby zgodnie z prezentowanym przez niego stanowiskiem w sprawie. W związku z tym Sąd uznał też za wiarygodną opinię sporządzoną przez biegłego sądowego z zakresu BHP, która była w pełni uzasadniona i logiczna w kontekście wyprowadzonych z niej wniosków końcowych. Przy tak zgromadzonym materiale dowodowym nie było możliwe ustalenie ponad wszelką wątpliwość, że ubezpieczony wykonywał pracę kierowcy autobusu powyżej 15 miejsc, co spowodowało, iż jego odwołanie podlegało oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., jak w tenorze wyroku.