Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

Protokolant: Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie 3 grudnia 2021 r. w Warszawie

odwołania M. C. (1) i T. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 14 maja 2021 r., nr: (...)

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że T. L. jako pracownik płatnika składek M. C. (1) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 15 listopada 2019 r. do 29 lutego 2020 r.

Sygn. akt VII U 889/21

UZASADNIENIE

M. C. (1) i T. L. złożyli odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 14 maja 2021 r., nr: (...) wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie o prawie podlegania przez T. L. jako pracownika u płatnika składek M. C. (1) obowiązkowemu ubezpieczeniu: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od 15 listopada 2019 r. do 29 lutego 2020 r.

Odwołujący zarzucili zaskarżonej decyzji brak przeprowadzenia starannego i należytego postępowania wyjaśniającego, naruszenie art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez jego zastosowanie i uznanie oświadczeń woli stron umowy o pracę za złożone dla pozoru, podczas gdy umowa o pracę była faktycznie realizowana.

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołujący wskazali, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych w swojej decyzji w żaden sposób nie udowodnił braku świadczenia pracy przez T. L.. Dodatkowo przeprowadzając postępowanie naruszył szereg przepisów, a wnioski oparł jedynie na przypuszczeniach. Odwołujący podkreślili, że brak badań lekarskich, czy spóźnione badania lekarskie są często wykorzystywanym argumentem do zakwestionowania umowy o pracę przez ZUS, tak było również w tym przypadku. Warto zaznaczyć, iż skierowanie na badania jest obowiązkiem pracodawcy. Jak wskazuje się w orzecznictwie, dopuszczenie pracownika do pracy bez aktualnych badań profilaktycznych nie jest okolicznością, która mogłaby przemawiać za nieważnością stosunku pracy, gdyż dopuszczenie do pracy bez aktualnego badania lekarskiego nie jest elementem czynności prawnej (oświadczenia woli) zawarcia umowy o pracę, a więc nie może powodować jej nieważności (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2005 r., II UK 275/04). Odnośnie argumentu organu rentowego odnośnie braku dowodów na świadczenie pracy przez ubezpieczonego odwołujący wskazali, że płatnik składek nie dysponuje czytnikiem czasu pracy. Natomiast na wydrukach z systemu komputerowego nie są zamieszczane dane pracownika który to sporządził. Natomiast tożsamość oświadczeń złożonych przed organem rentowym przez pracowników płatnika składek nie wyklucza ich prawdziwości (odwołania k. 3-8 a.s. i k. 3-8 akt VII U 940/21).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołań na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swe stanowisko w odpowiedzi na odwołania organ rentowy wskazał, że w oparciu o zapisy na kontach ubezpieczonego i płatnika składek ustalono, że T. L. od 15 listopada 2019 r. do 29 lutego 2020 r. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako pracownik u płatnika M. C. (1). Dokumenty zgłoszeniowe ZUS ZUA oraz ZUS ZWUA za ww. zostały złożone po obowiązującym terminie. Dokument ZUS ZUA z datą zgłoszenia do ubezpieczeń T. L. od 15 listopada 2019 r. wpłynął do Zakładu po obowiązującym terminie, tj. 17 lipca 2020 r. Natomiast dokument wyrejestrowujący ww. z ubezpieczeń od 1 marca 2020 r. został złożony 15 sierpnia 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., zawiadomił strony o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w sprawie prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych T. L. z tytułu zatrudnienia u płatnika M. C. (1). W toku prowadzonego postępowania płatnik składek opisał okoliczności zatrudnienia, oraz przedłożył dokumentację pracowniczą z której wynika, że umowa o pracę została zawarta 15 listopada 2019 r. na czas określony od 15 listopada 2019 r. do 14 listopada 2020 r. w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem brutto 2300 zł., na stanowisku project manager produktów zielarsko - medycznych. Ze złożonych wyjaśnień wynika, że T. L. miał wprowadzać produkty do bazy - programu wewnętrznego firmy, wystawiać faktury i nadzorować wysyłany towar do klientów, praca miała być wykonywana w W. przy ul. (...) lok. (...) oraz zdalnie, zgodnie z określoną normą dzienną wynikającą z kodeksu pracy. Na podstawie zabranego materiału dowodowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał, iż strony nie łączył tak rozumiany stosunek prawny, a zatem nie można uznać, iż pomiędzy stronami został nawiązany stosunek pracy. W toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego nie zostały przedłożone materialne dowody potwierdzające świadczenie pracy przez T. L.. Jako dowód świadczenia pracy przez ww. został przedłożony wydruk wykazu towarów, który nie stanowi dowodu na świadczenie pracy przez ww., gdyż z załączonego dokumentu nie wynika, że został sporządzony przez T. L.. Zdaniem organu rentowego przesłana dokumentacja kadrowo - płacowa została sporządzona dla uwiarygodnienia faktu zatrudnienia ubezpieczonego. Płatnik nie przedłożył zaświadczenia o odbyciu przez ubezpieczonego wstępnych badań lekarskich dopuszczających pracownika do pracy, co oznacza, że ww. miałby podjąć pracę bez ważnych badań lekarskich. Zdaniem organu rentowego wyjaśnienia świadków złożone w trakcie postepowania wyjaśniającego budzą wątpliwości, ponieważ są identyczne, a jedna ze wskazanych osób w okresie zatrudnienia T. L. przebywała na zasiłku macierzyńskim. Z analizy zapisów na koncie ubezpieczonego wynika, że od 1 marca 2018 r. jest zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako pracownik u innego płatnika w wymiarze czasu pracy 1/4 etatu. Ponadto w trakcie zatrudnienia T. L. od 1 stycznia 2020 r. podjął kolejne zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Jest mało prawdopodobne aby odwołujący mógł jednocześnie wykonywać pracę w wymiarze 2 i ¼ etatu. Zdaniem organu rentowego umowa zawarta pomiędzy stronami miała charakter pozorny. Ich zamiarem było wyłącznie stworzenie pozorów wykonywania pracy w celu uzyskania przez ww. korzyści w postaci objęcia ubezpieczeniami społecznymi, co skutkowałoby wypłatą przez Zakład świadczeń wynikających z tego ubezpieczenia. Organ rentowy podkreślił, że czynność prawna w postaci zawartej między ubezpieczonym, a płatnikiem umowy jako pozorna jest nieważna (odpowiedź na odwołania, k. 10-12 a.s.).

Zarządzeniem z dnia 27 sierpnia 2021 r. połączono sprawę sygn. akt VII U 940/21 ze sprawą o sygn. akt VII U 889/21 celem łącznego prowadzenia i rozpoznania (zarządzenie z 27 sierpnia 2021 r., k. 23 sygn. akt VII U 940/21).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. C. (1) od 1 września 1999 r. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. C. (1) z siedzibą w W. przy ul. (...) lok. (...). W ramach tej działalności zajmuje się inżynierią i doradztwem technicznym tj. obsługą geodezyjną, a także prowadzeniem sklepu (...). Pod tym samym adresem prowadzi swoją działalność M. C. (2) pod nazwą (...) M. C. (2) (wydruk z CEiDG – nienumerowane karty a.r.).

W lokalu przy ul. (...) w W. mieści się na parterze sklep zielarsko-medyczny (...), a na pierwszym piętrze - biuro geodezyjne prowadzone przez M. C. (2), w którym zatrudnieni są J. Z. i P. W. - geodeci, którzy wykonują prace zarówno w biurze jak i w terenie. M. C. (1) ponadto zatrudnia swoją córkę P. P. – geodetę, która przebywała na urlopie macierzyńskim, a następnie na urlopie wychowawczym do pracy powróciła na przełomie sierpnia – września 2020 r. P. P. często po drodze do przedszkola, gdy rano odprowadzała lub, gdy popołudniu odbierała swoje dzieci, odwiedzała sklep i biuro geodezyjne (zeznania M. C. (2), k. 34 a.s., zeznania świadka J. Z., k. 65 -66 a.s., zeznania świadka P. W., k. 66 a.s., zeznania świadka P. P., k. 65 a.s.).

Prowadzeniem sklepu zielarsko-medycznego (...) zajmowała się M. C. (1). Sprzedażą w sklepie początkowo zajmowała się na A. K., a następnie M. C. (1). W związku z tym, że towaru w sklepie było bardzo dużo, odwołująca nie radziła sobie z wprowadzaniem go na stan magazynowy i opanowaniem nowego programu oraz prowadzeniem sklepu internetowego, potrzebowała pomocy w nauce obsługi programów i sklepu internetowego. M. C. (1) prowadziła na ten temat rozmowę z mężem, gdy w sklepie był obecny klient - T. L.,. Poszukiwał on dodatkowego zajęcia, dlatego zaproponował M. C. (1) swoją pomoc, ponieważ znał się na wprowadzaniu faktur, opcjach dostępnych w programie, a także prowadzeniu sklepu internetowego (zeznania M. C. (1), k. 66-67 a.s., zeznania świadka P. P., k. 65 a.s., zeznania T. L., k. 33 a.s.).

15 listopada 2019 r. M. C. (1) i T. L. zawarli umowę o pracę na zastępstwo w (...) Sklep (...) przy ul. (...)/(...) w W. od 15 listopada 2019 r. do 14 grudnia 2020 r. lub powrotu osoby zastępowanej w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku project manager produktów zielarsko – medycznych za wynagrodzeniem 2.300,00 zł brutto miesięcznie i premią uznaniową. 15 listopada 2019 r. T. L. odbył 3 godzinny instruktaż ogólny bhp i p.poż oraz instruktaż stanowiskowy. Do obowiązków ubezpieczonego należało wdrożenie i prowadzenie magazynu z asortymentem, prace związane z prowadzeniem sklepu oraz inne zadania zlecone przez pracodawcę. T. L. otrzymał upoważnienie do wystawiania faktur w imieniu pracodawcy. T. L. nie zajmował się sprzedażą w sklepie (umowa o pracę na zastępstwo z 15 listopada 2019 r. – nienumerowane karty a.r., zaświadczenie z 15 listopada 2019 r. – nienumerowane karty a.r., upoważnienie z 15 listopada 2019 r. – nienumerowane karty a.r., faktura VAT z 10 lutego 2020 r. - k. 10 akt VII U 940/21, zeznania M. C. (1), k. 66-67 a.s.).

T. L. zajmował się uporządkowaniem stanów magazynowych i pomagał w prowadzeniu sklepu internetowego, sporządził inwentaryzację towarów ze stanu na 29 grudnia 2019 r., która obejmowała 2021 rodzajów produktów z podziałem na ich ilość, jednostki miary, ceny jednostkowe netto, wartość netto i wartość VAT, wprowadził towar na stan magazynowy sklepu do systemu, wspólnie z M. C. (1) decydował, które towary wprowadzić w pierwszej kolejności. Praca była wykonywana od poniedziałku do piątku w godzinach 7:00-15:00 i 8:00-16:00. Ubezpieczony świadczył pracę do końca lutego 2020 r. (inwentaryzacja - stany z 29 grudnia 2019 r. – nienumerowane karty a.r. i k. 11-11v. akt VII U 940/21, zeznania świadka J. Z., k. 65 -66 a.s., zeznania M. C. (1), k. 66-67 a.s.).

Wynagrodzenie T. L. za miesiące listopad – grudzień 2019 r. i styczeń – luty 2020 r. było wypłacane gotówką na jego pisemne wnioski (prośba z 30 listopada 2019 r., 31 grudnia 2019 r., 31 stycznia 2020 r., 28 lutego 2020 r. – nienumerowane karty a.r.).

T. L. od 1 marca 2018 r. był zatrudniony w (...) sp. z o.o. z siedzibą przy ul. (...) w W. na stanowisku głównego księgowego w wymiarze pełnego etatu za wynagrodzeniem w wysokości 4000 zł brutto miesięcznie. Aneksem nr (...) do umowy o pracę z 1 marca 2018 r. zmieniono od 1 października 2018 r. podstawę wymiaru czasu pracy na ½ etatu i wynagrodzenie w kwocie 1500 zł brutto miesięcznie. Kolejnym aneksem z 2 stycznia 2020 r. zmieniono wymiar czasu pracy na ¼ etatu i wy nagrodzenie na kwotę 650 zł brutto miesięcznie. Zmniejszenie wymiaru czasu pracy było spowodowane bardzo małą ilością pracy i brakiem klientów (umowa o pracę z 1 marca 2018 r., k. 29 a.s., aneks z 1 października 2018 r., k. 28 a.s., aneks z 2 stycznia 2020 r., k. 27 a.s., zeznania T. L., k. 33 a.s.).

2 stycznia 2020 r. T. L. zawarł umowę o pracę z (...) sp. z o.o. z siedzibą przy ul. (...) w W., na czas nieokreślony od 2 stycznia 2020 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku dyrektora finansowego za wynagrodzeniem w kwocie 2600 zł brutto miesięcznie. Spółka rozpoczynała swoją działalność i nie miała klientów oraz gotowego lokalu - była to praca weekendowa (umowa o pracę z 2 stycznia 2020 r., k. 26 a.s., zeznania T. L., k. 33 a.s.).

Zgłoszenie do ubezpieczeń T. L. nastąpiło 17 lipca 2020 r. - z opóźnieniem. M. C. (2) samodzielnie zajmuje się czynnościami księgowymi i samodzielnie zgłasza pracowników do ZUS-u, opóźnienie miało miejsce przez niedopatrzenie i dużą ilość obowiązków (zeznania M. C. (2), k. 67-68 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. pismami z 16 marca 2021 r. zawiadomił M. C. (1) i T. L. o wszczęciu z urzędu postępowania wyjaśniającego celem ustalenia zasadności zgłoszenia T. L. do ubezpieczeń społecznych na podstawie umowy o pracę zawartej z płatnikiem składek M. C. (1). Organ rentowy, po zakończeniu postępowania administracyjnego, na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36 ust. 1 i 4, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w oparciu o art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., wydał decyzję z 14 maja 2021 r., nr: (...), w której stwierdził, że T. L. jako pracownik u płatnika składek M. C. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 15 listopada 2019 r. do 29 lutego 2020 r. (zawiadomienia z dnia 16 marca 2021 r., decyzja organu rentowego z dnia 14 maja 2021 r. - nienumerowane karty a.r.).

Wskazany stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, a także w oparciu o zeznania złożone przez świadków: P. P., M. C. (2), J. Z., P. W., a także odwołujących M. C. (1) i T. L.. Powołane dowody z dokumentów zostały ocenione jako wiarygodne, gdyż korespondują ze sobą oraz z osobowymi źródłami dowodowymi i tworzą spójny stan faktyczny.

Zeznaniom świadków i odwołujących w zakresie, jakim obejmują ustalony stan faktyczny, sąd dał wiarę. Świadkowie oraz strony procesu zbieżnie wskazali, że T. L. pracował w sklepie (...) prowadzonym przez M. C. (1), świadkowie widywali go w lokalu gdzie dokonywał wprowadzania towaru na stanu magazynowe oraz pomagał w obsłudze programów komputerowych i sklepu internetowego M. C. (1). Świadkowie J. Z., P. W. pracowali piętro wyżej w biurze geodezyjnym i przechodzili przez sklep, gdzie w spornym okresie często widywali T. L. pracującego przy komputerze. Podobnie P. P. widywała go w sklepie, gdy przychodziła do biura geodezyjnego w trakcie jej urlopu wychowawczego. W tej części ich zeznania były zbieżne z tym, co wynika z umowy o pracę i co zeznali odwołujący.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. C. (1) i T. L. jako zasadne, zasługiwało na uwzględnienie.

Sporne w prowadzonym postępowaniu było to, czy T. L. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek M. C. (1) od 15 listopada 2019 r. do 29 lutego 2020 r. Aby tę kwestię rozstrzygnąć na wstępie należy dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 423), zwanej dalej ustawą systemową. Art. 6 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. W myśl art. 13 pkt 1 ustawy następuje to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. O tym jednak, czy dany stosunek prawny łączący dwa podmioty może być uznany za stosunek pracy, rozstrzygają przepisy prawa pracy. W myśl definicji zawartej w art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę.

Dla stwierdzenia, czy zaistniały podstawy do objęcia wnioskodawcy ubezpieczeniem społecznym, w świetle powołanych przepisów, wymagane jest ustalenie, czy zatrudnienie miało charakter rzeczywisty i polegało na wykonywaniu pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, czyli w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy wskazywał, że umowa o pracę z 15 listopada 2019 r. jest nieważna, gdyż została zawarta dla pozoru lub obejścia ustawy. Z takim twierdzeniem organu rentowego Sąd nie zgodził się. Jako podstawę nieważności zawartej przez odwołujących umowy o pracę organ rentowy w zaskarżonej decyzji wskazał art. 58 § 1 k.c., natomiast w odpowiedzi na odwołania organ rentowy wskazywał, że umowa zawarta pomiędzy stronami miała charakter pozorny, co wskazuje na pozorność ich oświadczeń woli zgodnie z art. 83 § 1 k.c. Jak wynika z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Należy odróżnić przy tym nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie, czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (uchwała Sądu Najwyższego z 8 marca 1995 r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227, wyrok Sądu Najwyższego z 23 września 1997 r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

W rozważanym przypadku organ rentowy stanął na stanowisku, że o nieważności zawartej przez strony umowy o pracę świadczy kilka okoliczności takich, jak zgłoszenie pracownika do ubezpieczeń społecznych po obowiązującym terminie, dopuszczenie pracownika do pracy bez ważnych badań lekarskich, brak materialnych dowodów świadczących o wykonywaniu pracy, brak dowodu wypłaty wynagrodzenia oraz wykonywanie przez niego pracy na rzecz innych podmiotów w wymiarze 1 etatu i ¼ etatu.

Na wstępie – przed dokonaniem szczegółowej analizy ww. okoliczności, na których oparł swe stanowisko Zakład Ubezpieczeń Społecznych - podkreślić należy, że T. L. faktycznie wykonywał pracę na stanowisku project managera produktów zielarsko – medycznych. Miało to miejsce zarówno w dniu, w którym doszło do nawiązania stosunku pracy, jak i później do 29 lutego 2020 r. Okoliczność wykonywania pracy przez odwołującego potwierdzili zeznający w sprawie świadkowie. M. C. (2), J. Z., P. W. i P. P. potwierdzili, że w spornym okresie w siedzibie płatnika składek widywali T. L. pracującego przy komputerze, mimo że pracowali piętro wyżej w biurze geodezyjnym to orientowali się, że jest on pracownikiem M. C. (1) w sklepie zielarsko-medycznym (...). Potwierdzili, że widywali go w różnych godzinach, gdy przychodzili do pracy, bądź w przypadku P. P. gdy w ciągu dnia odwiedzała biuro geodezyjne. Świadkowie ci orientowali się, że T. L. pomagał M. C. (1) w obsłudze programu sprzedaży internetowej. Dodatkowo T. L. i M. C. (1) potwierdzili powyższe okoliczności zeznaniami, które były wiarygodne i spójne z tym co zeznali świadkowie oraz z tym co wynikało z umowy o pracę. Z kolei pozostałe dowody w postaci wydruku z systemu dotyczącego inwentaryzacji z 29 grudnia 2019 r. oraz faktury VAT z 10 lutego 2020 r., które zostały sporządzone i podpisane przez T. L., potwierdzały okoliczność wykonywania przez niego czynności polegających na wystawianiu faktur VAT, do których posiadał upoważnienie oraz wprowadzaniu towarów do stanu magazynowego.

W ocenie sądu, wobec treści zeznań świadków oraz odwołujących, nie ma podstaw do tego, by podzielić stanowisko organu rentowego, że umowa o pracę z 15 listopada 2019 r. była pozorna. Skoro faktycznie była wykonywana, co potwierdził zgromadzony materiał dowodowy, to o pozorności nie może być mowy, tym bardziej, że zaistniały te elementy, na które wskazuje art. 22 § 1 k.p., a mianowicie praca była wykonywana odpłatnie, a także w miejscu i w czasie wskazanym przez pracodawcę i pod jego kierownictwem. Miejscem pracy była siedziba płatnika składek, lokal znajdujący się przy ul. (...) w W.. Co prawda zakres czynności nie został określony na piśmie i nie nadano im formy zakresu obowiązków, ale pracodawca nie ma takiego obowiązku. Może wyznaczać zadania pracownikowi w formie ustnej, zaś w tym przypadku określono je skrótowo przy stanowisku pracy w umowie o pracę. Praca ubezpieczonego była nadzorowana na bieżąco bezpośrednio przez M. C. (1), która również pracowała w sklepie, a więc należy traktować ją jako wykonywaną w warunkach podporządkowania, właściwych stosunkowi pracy. Efekty pracy wykonywanej przez ubezpieczonego były widoczne. Ubezpieczony uporządkował bowiem stany magazynowe i pomógł wdrożyć program komputerowy do obsługi sklepu internetowego, tak aby M. C. (1) mogła korzystać z niego samodzielnie.

Tym samym - wbrew ocenie organu rentowego - istnieją dowody na potwierdzenie faktu świadczenia pracy przez ubezpieczonego na rzecz ww. płatnika składek, co prowadzi do przyjęcia, że umowa o pracę z 15 listopada 2019 r. została zawarta zgodnie z przepisami prawa pracy. Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie potwierdzają zatem, aby celem zawartej umowy o pracę był brak woli rzeczywistego jej świadczenia z jednej strony i brak woli korzystania z tej pracy przez drugą stronę. O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowana jako obejście prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 2 lipca 2008 r. II UK 334/07).

Zdaniem sądu za pozornością zawartej umowy nie przemawia również fakt opóźnienia w zgłoszeniu T. L. do ubezpieczeń społecznych. Owszem, pracodawca uchybił obowiązkom terminowego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i - jest to istotne uchybienie. Z zeznań M. C. (2), który zajmuje się czynnościami księgowymi płatnika składek i samodzielnie zgłasza pracowników do ZUS-u, wynika, że zgłoszenie do ubezpieczeń T. L. nastąpiło 17 lipca 2020 r. z opóźnieniem - z uwagi na niedopatrzenie M. C. (2) i dużą ilość obowiązków. Z dokumentów załączonych do akt sprawy, a zwłaszcza z umowy o pracę wynika, że T. L. od 15 listopada 2019 r. rozpoczął świadczenie pracy na rzecz płatnika składek i otrzymywał umówione za wynagrodzenie za pracę gotówką na jego wnioski składane pod koniec każdego miesiąca, co potwierdzał własnoręcznym podpisem na każdym z wniosków. Należy zatem przyjąć, że strony nawiązały stosunek pracy w dacie wynikającej z umowy. Wobec tego nie można podzielić stanowiska ZUS, że zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych po terminie świadczy o zamiarze stron nawiązania stosunku pracy, który był pozorny. Skoro praca była realizowana to oznacza, że wyjaśnienia M. C. (2) odnośnie przyczyn spóźnionego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych są wiarygodne.

Sąd oceniając, że umowa nie była pozorna, wziął pod uwagę, że za taką nie można uznać umowy, która w rzeczywistości była wykonywana, tj. takiej, w ramach której pracownik faktycznie świadczy na rzecz pracodawcy pracę podporządkowaną. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 lutego 2001 r. (sygn. akt UK 244/00) wskazując, że o fikcyjności umowy o pracę świadczy zamiar nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego bez rzeczywistego wykonywania tej umowy. Dodatkowo, jak wynika z poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy w innym wyroku z dnia 13 czerwca 2006 r. (sygn. akt II UK 202/05), nie jest istotne, czy strony zawierające umowę o pracę miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się przez pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do zapewnienia pracy i wynagrodzenia za nią, lecz to, czy taki zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany.

Zaakcentować przy tym należy, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych nie uzależniają także skuteczności nawiązania stosunku pracowniczego od czasookresu trwania konkretnej umowy, od długości wcześniej przysługującej ochrony ubezpieczeniowej, czy też od stanu zdrowia pracownika. Z tego wynika, że nagłe przerwanie relacji z pracodawcą bądź nieprzystąpienie do realizacji umowy o pracę w ustalonym czasie z powodu pogorszenia stanu zdrowia pracownika, nie może wpływać negatywnie na powstały stosunek ubezpieczenia społecznego i skutki z niego wynikające. Dla powstania wskazanych skutków konieczne jest bowiem skuteczne nawiązanie umowy o pracę. Skutku takiego nie rodzi zawarcie przez strony umowy o pracę bez woli jej realizacji, nawet jeżeli strony podejmują jakieś czynności, które mają na zewnątrz pozorować realizację umowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 maja 2014r., III AUa 826/13). W rozpatrywanej sprawie nie ulega wątpliwości, że T. L. był podporządkowany swojemu pracodawcy. Wykonywał pracę w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę. Właścicielka sklepu (...) M. C. (1) był jego bezpośrednią przełożoną i to ona nadzorowała jego pracę i wydawał polecenia służbowe.

Z tego też względu w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy uznać należy, że ziściły się przesłanki przewidziane w treści art. 22 § 1 k.p. Jeśli chodzi zaś o okoliczność zatrudnienia T. L. u innych podmiotów, sąd zważył, że były to kwestie nieistotne z punktu widzenia przedmiotu sporu w niniejszej sprawie, która dotyczyła zatrudnienia ubezpieczonego u płatnika składek M. C. (1). Sąd nie rozważał więc czy praca na rzecz innych podmiotów była faktyczne wykonywana, gdyż przepisy nie zabraniają podejmowania pracy u kilku różnych podmiotów w tym samym czasie. Owszem fakt, że ubezpieczony łącznie był zatrudniony w wymiarze 2 i ¼ etatu może budzić wątpliwości, co do realności istnienia każdego z tych stosunków prawnych. Niezależnie jednak od tego, czy ubezpieczony realizował w pełnym umownym wymiarze każdy z pozostałych stosunków, nie zmienia to faktu, że na rzecz ww. płatnika składek praca była wykonywana zgodnie z zawartą umową o pracę z 15 listopada 2019 r. Mając na uwadze powyższe, sąd doszedł do przekonania, że nie można uznać, aby czynność prawna w postaci zawarcia przez odwołującego umowy o pracę mogła być kwalifikowana jako sprzeczna z prawem bądź mająca na celu obejście ustawy ( art. 58 §1 k.c.). Zawarcie umowy o pracę nie było bowiem sprzeczne z ustawą, a jednocześnie nie zmierzało wyłącznie dla uzyskania korzystnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Na marginesie sąd zważył, że jest prawdą, że pracodawca w odniesieniu do zatrudnienia ubezpieczonego dopuścił się pewnych uchybień, bowiem T. L. został dopuszczony do pracy bez wymaganego zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwskazań do pracy na danym stanowisku. Niemniej jednak, w ocenie sądu, okoliczności te nie świadczą o tym, że praca nie była przez niego faktycznie wykonywana. Podkreślenia wymaga, iż brak zaświadczenia lekarskiego o dopuszczeniu pracownika do pracy nie może obciążać pracownika. Brak stosownego badania lekarskiego nie niweczy stosunku pracy, jeżeli osoba faktycznie wykonywała pracę tak jak pracownik (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 30 lipca 2013 r., III AUa 350/13).

Uwzględniając powołane okoliczności sąd ocenił, że umowa o pracę łącząca T. L. i M. C. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) M. C. (1) z siedzibą w W. nie była nieważną. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że zamiarem stron umowy o pracę było świadczenie pracy. Ponadto, sąd oceniając, ewentualną nieważność umowy, wziął pod uwagę, że za taką nie można uznać umowy, która w rzeczywistości była wykonywana, tj. takiej, w ramach której pracownik faktycznie świadczy na rzecz pracodawcy pracę podporządkowaną. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 13 czerwca 2006 roku (sygn. akt II UK 202/05, LEX nr 1001304) wskazując, nie jest istotne, czy strony zawierające umowę o pracę miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się przez pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do zapewnienia pracy i wynagrodzenia za nią, lecz to, czy taki zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany.

Mając na względzie poczynione ustalenia faktyczne i zaprezentowaną argumentację, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, że T. L. jako pracownik płatnika składek M. C. (1) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 15 listopada 2019 r. do 29 lutego 2020 r.