Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

O., dnia 12 maja 2021 r.

Sąd Rejonowy (...) IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Grażyna Giżewska-Rozmus

Protokolant: st.sekr. sąd Danuta Zakrzewska

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2021 r. (...) na rozprawie

sprawy z powództwa M. O.

przeciwko (...)

o wynagrodzenie za pracę

I zasądza od pozwanego- (...) na rzecz powoda- M. O. kwotę 8193,59 złotych brutto ( osiem tysięcy sto dziewięćdziesiąt trzy złote pięćdziesiąt dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od kwot :

- 3281,94 zł brutto ( trzy tysiące dwieście osiemdziesiąt jeden 94/100) od dnia 01 lutego 2020r.

- 1520,30 zł brutto ( jeden tysiąc pięćset dwadzieścia 30/100) od dnia 01 marca 2020r.,

- 3391,35 zł brutto ( trzy tysiące trzysta dziewięćdziesiąt jeden 35/100) od dnia 01 kwietnia 2020r.

do dnia zapłaty,

II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1350 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu- kosztów zastępstwa procesowego,

III wyrokowi w punkcie pierwszym nadaje rygor natychmiastowej wykonalności w całości.

SSR Grażyna Giżewska-Rozmus

IV P 20/21

UZASADNIENIE

Powód M. O. w pozwie skierowanym przeciwko (...) wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 8193,59 zł brutto wraz z ustawowymi odsetkami od kwot:

- 3281,94 zł od dnia 01.02.2020r.

- 1520,30 zł od dnia 01.03.2020r.,

- 3391,35 zł od dnia 01.04.2020r.

oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż powód jest (...). Uzyskał zaświadczenia lekarskie potwierdzające niezdolność do pracy i przebywał na zwolnieniach od 02 do 31.01.2020r. i od 17.02.2020r. do 31.03.2020r. Na wniosek Prezesa (...) złożony w trybie 94 par. 1c ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych Lekarz Orzecznik stwierdziła, że choroba wskazana w ww. zaświadczeniach powstała w związku ze szczególnymi właściwościami i warunkami wykonywania czynności (...). Lekarz Inspektor Nadzoru Lekarskiego poinformował powoda o kontroli ww. orzeczeń. W wyniku podjętych czynności komisja lekarska ZUS stwierdziła, że choroba stwierdzona ww. zaświadczeniami nie powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...). Pozwany zaniżył wynagrodzenie powoda za okresy niezdolności do pracy do wysokości 80 % wynagrodzenia odmawiając zastosowania art. 94 par. 1a pkt. 3 usp.

Jako podstawę swych roszczeń powód wskazał art. 94 par. 1 b u.s.p. przedstawiając wywód prawny.

W zakresie dochodzonego wynagrodzenia wskazał, iż jest to pomniejszone wynagrodzenie za styczeń, luty i marzec 2020r.

W odpowiedzi na pozew (...) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej z uwagi na precedensowy charakter sprawy i nakład pracy pełnomocnika.

Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana wskazała na okoliczności dotyczące wystawionych zaświadczeń lekarskich, orzeczeń Lekarza Orzecznika ZUS oraz czynności podjętych przez Lekarza Inspektora Nadzoru Lekarskiego, które są bezsporne w sprawie. Za bezsporny wskazano także fakt, iż powód od orzeczeń lekarza orzecznika nie wniósł sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS.

Pozwany wskazał, iż na podstawie art. 71 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w dniu 12.09.2018r. doszło do zawarcia umowy nr (...) przez (...) z ZUS z siedzibą w W.. Stosownie do par. 1 ust. 2 tej umowy do wydawania orzeczeń o związku choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...)stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz art. 59 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W ocenie pozwanego powyższy zapis pozwala na zastosowanie nadzoru przez Prezesa ZUS nad przedmiotowym orzeczeniem Lekarza Orzecznika stosownie do art. 14 ust. 5 ustawy emerytalnej, co jest zgodne z zasadą swobody umów wynikającą z art. 353(1) kc. Zdaniem pozwanego trudno przyjąć, aby zasada dwuinstancyjności orzekania na szczeblu ZUS miała dotyczyć tylko sytuacji, kiedy to (...)złoży sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, a takiego prawa pozbawiony byłby Prezes ZUS, którego obowiązkiem ustawowym jest nadzór nad prawidłowością orzecznictwa w zakresie niezdolności do pracy. Wskazano także na przepis art. 73 ust. 3 pkt. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że do zakresu działania Prezesa Zakładu należy w szczególności zwierzchni nadzór nad orzecznictwem lekarski dla celów ubezpieczeń społecznych. Podkreślono, że nadzór obejmuje w szczególności kontrolę orzeczeń lekarzy orzeczników i komisji lekarskich pod względem merytorycznym i formalnym. Jakkolwiek ww. umowa zlecenia każdorazowego opiniowania stanu zdrowia konkretnego (...)nie zawiera postanowień szczególnych w zakresie nadzoru nad wydawanym orzeczeniem, w przepisie powyższym należy upatrywać podstawy do stosowania zasad orzecznictwa obowiązujących w postepowaniu orzeczniczym również wobec (...). Dlatego też, zlecenie nadzoru nad orzeczeniem lekarza Orzecznika w piśmie z dnia 31.03.2020r. znajdowało oparcie zarówno w przepisach art. 73 ust. 3 pkt. 5 w zw. z art. 71 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ww. umowie nr (...) z dnia 12.09.2018r. W uzasadnieniu odniesiono się również do zasad Konstytucji oraz wykładni. W ocenie pozwanego wykładania powinna uwzględniać takie odczytanie przepisu, które pozwoli na uznanie, że realizuje on społeczne oczekiwania i pozostaje w zgodności z Konstytucją. Wykładnia systemowa pozwoli w tym przypadku na takie zastosowanie prawa, aby pogodzić je z zasadą równości wobec prawa oraz zasadą racjonalnego ustawodawcy.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód M. O. jest (...).

W dniu 31.12.2019r. uzyskał zaświadczenie lekarskie nr (...) stwierdzające jego niezdolność do pracy od dnia 02.01.2020r. do 10.01.2020r.

Następnie w dniu 13.01.2020r. uzyskał kolejne zaświadczenie lekarskie stwierdzające niezdolność do pracy nr (...) na okres od 11.01.2020r. do 31.01.2020r.

W dniu 15.03.2020r. wystawiono trzecie zaświadczenie lekarskie potwierdzające niezdolność powoda do pracy nr (...) od dnia 17.02.2020r. do 31.03.2020r.

( bezsporne, potwierdzone: akta ZUS – zaświadczenia k. 26, 27, 52)

Orzeczeniem z dnia 09.03.2020r. Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził, iż w wyniku rozpatrzenia wniosku z dnia 10.02.2020r. ustalono, że choroba stwierdzona w zaświadczeniach lekarskich (...) z dnia 31.12.2019r. oraz (...) z dnia 13.01.2020r. powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...).

Również orzeczeniem z dnia 26.06.2020r. Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził, iż w wyniku rozpatrzenia wniosku z dnia 10.04.2020r. ustalono, że choroba stwierdzona w zaświadczeniach lekarskich (...) powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...).

Powód nie złożył sprzeciwów od orzeczeń Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 09.03.2020r. i 26.06.2020r.

( bezsporne, potwierdzone: orzeczenie z dnia 09.03.2020r. k. 9, opinia lekarska k. 10, orzeczenie z dnia 26.06.2020r. k. 11, opinia lekarska k. 12)

Pismem z dnia 03.02.2020r. powód zwrócił się do Prezesa (...)w oparciu o art. 94 par. 1 a pkt. 3 usp o wypłatę 100 % wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy od 02.01.2020r. do 31.01.2020r.

Następnie, pismem z dnia 06.04.2020r. powód zwrócił się do Prezesa (...), w oparciu o art. 94 par. 1 a pkt. 3 usp o wypłatę 100 % wynagrodzenia za okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy od 17.02.2020r. do 31.03.2020r.

( dowód: pismo z 03.02.2020r. k. 8, pismo z dnia 06.04.2020r. k. 13)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził czynności kontrolne prawidłowości orzekania w sprawie powoda w oparciu o art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS. W wyniku przeprowadzonych czynności komisja lekarska ZUS orzekła w dniu 16.04.2020r., że choroba stwierdzona w zaświadczeniach lekarskich (...) z dnia 31.12.2019r. oraz (...) z dnia 13.01.2020r. nie powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...). Również w opinii lekarskiej z dnia 22.07.2020r. stwierdzono, że brak jest podstaw orzeczniczo-medycznych do ustalenia, że schorzenie wymienione w zaświadczeniu lekarskim (...) powstało w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...).

( bezsporne, potwierdzone: pismo z 31.03.2020r. k. 14, pismo z dnia 06.05.2020r. k. 15, opinia lekarska z dnia 16.04.2020r. k. 16, opinia lekarska z dnia 22.07.2020r. k. 17, pismo z 08.07.2020r. k. 18, pismo z dnia 03.08.2020r. k. 19, akta ZUS: orzeczenie- k. 45, dokumentacja orzeczniczo-lekarska opinie k. 10-11,14-15)

W tej sprawie powód zwrócił się o podjęcie czynności do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

( dowód: pisma k. 20-26, 59-61)

Pismem z dnia 16.11.2020r., które wpłynęło do pozwanego (...)w dniu 17.11.2020r., powód wezwał (...) do zapłaty kwoty 8532,73 zł z ustawowymi odsetkami tytułem 100 % wynagrodzenia za okresy, w których przebywał na zwolnieniach lekarskich z powodu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą związaną ze szczególnym właściwościami i warunkami czynności (...).

Pozwany odmówił zapłaty.

( dowód: wezwanie k. 27-27v, pismo z dnia 23.11.2020r. k. 28)

W dniu 12.09.2018r. (...) zawarł z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą w W. umowę nr (...) na podstawie art. 71 w zw. z art. 76 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Przedmiotem umowy jest m.in. wydawanie na zlecenie Prezesa (...) orzeczeń o związku choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...)przez lekarzy orzeczników Zakładu oraz komisje lekarskie Zakładu na podstawie art. 94 par. 1 b usp ( par. 1 ust. 1 pkt. 2 umowy).

( dowód: umowa k. 62-66)

Wynagrodzenie powoda w styczniu 2020r. wyniosło 16956,70 zł brutto, w lutym 2020r. 16956,70 zł brutto, w marcu 2020r. 16956,70 zł brutto. Faktycznie wypłacono powodowi: w styczniu 2020r. – 13674,76 zł brutto, w lutym 2020r.-15436,40 zł brutto, w marcu 2020r.-13565,35 zł brutto.

( bezsporne, potwierdzone: zestawienie z 30.03.2021r. k. 75)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że okoliczności sprawy stanowiące jej podstawę faktyczną nie są pomiędzy stronami sporne. Żadna ze stron nie zakwestionowała przebiegu zdarzeń przedstawionych w pozwie i odpowiedzi na pozew, w tym dotyczących uzyskania przez powoda zaświadczeń lekarskich oraz orzeczeń Lekarza Orzecznika, wszczęcia kontroli przez ZUS orzeczeń Lekarza Orzecznika i w konsekwencji ich zmiany oraz odmowy wypłaty powodowi wynagrodzenia w wysokości 100 %.

Spór w niniejszej sprawie ma charakter sporu co do prawa i dotyczy interpretacji przepisów art. 94 par. 1 b ustawy z dnia 27.07.2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych ( dalej : usp).

Art. 94 par. 1b usp stanowi, iż w razie ujawnienia u (...)choroby, co do której zachodzi podejrzenie, że powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...), prezes danego (...)kieruje (...)do lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z urzędu lub na wniosek (...). Od orzeczenia lekarza orzecznika (...)przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.

Należy zauważyć, iż wskazany art. 94 usp dodatkowo, w omawianym zakresie stwierdzania choroby, która powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...), przewiduje, iż jeżeli nieobecność (...)w pracy nastąpiła z powodu choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...) (...)zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia, nie dłużej jednak niż przez okres roku; przepis § 1 zdanie drugie i trzecie stosuje się (§ 1a).

Za chorobę powstałą w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...)uznaje się chorobę spowodowaną działaniem czynników szkodliwych występujących w miejscu wykonywania czynności (...)(§ 1c).

Koszty badania i wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika oraz komisję lekarską Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pokrywa Skarb Państwa ze środków pozostających w dyspozycji Ministra Sprawiedliwości (§ 1d).

Zdaniem Sądu orzekającego, przywołana norma prawna w sposób jednoznaczny i klarowny określa tryb postępowania w zakresie ustalenia choroby, co do której zachodzi podejrzenie, że powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...). Art. 94 par. 1b statuuje etapy w zakresie trybu ustalenia związku choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...). Z analizy przedmiotowego przepisu wynika, iż są to:

- ujawnienie się choroby,

- podejrzenie, że choroba powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...),

-skierowanie (...)przez prezesa (...)do lekarza orzecznika ZUS z urzędu lub na wniosek

- wydanie orzeczenia przez lekarza orzecznika,

-ewentualne wniesienie sprzeciwu przez (...)do komisji lekarskiej ZUS.

W ocenie Sądu, przepis ten jest jasny i precyzyjny. Jednoznacznie wskazuje na tok postępowania. Należy podkreślić, że przepis ten nie przewiduje żadnej dodatkowej kompetencji dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Umowa z dnia 12.08.2018r. nr (...), na którą powołuje się pozwany, nie daje ZUS podstaw do przeprowadzania kontroli orzeczenia wydanego w powyższym trybie. Podstawą zawarcia umowy jest art. 71 w zw. z art. 76 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Przedmiotem umowy jest m.in. wydawanie na zlecenie Prezesa (...) orzeczeń o związku choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...)przez lekarzy orzeczników Zakładu oraz komisje lekarskie Zakładu na podstawie art. 94 par. 1 b usp ( par. 1 ust. 1 pkt. 2 umowy). Umowa wskazuje na wykonawczą rolę ZUS i określa zadania jakie na jej podstawie ZUS może podjąć. Zgodnie bowiem z art. 71 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład może wykonywać inne zlecone zadania z dziedziny ubezpieczeń lub zabezpieczenia społecznego. Zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, Zakład wykonuje odpłatnie, na zasadach określonych w przepisach lub w umowach albo w porozumieniach zawartych z jednostką zlecającą.

Brak jest natomiast, w oparciu o zapisy zawartej umowy, podstaw do wszczynania kontroli orzeczeń lekarza orzecznika ZUS wydanych w sytuacji uregulowanej w art. 94 par. 1 b usp. Nadto par. 2 pkt. 2 ww. umowy wskazuje, iż do wydawania orzeczeń, o których mowa w ust. 1 stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS oraz art. 59 ustawy z 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Należy natomiast podkreślić, iż par. 1 umowy wskazuje trzy zakresy wydawania orzeczeń przez ZUS na zlecenie Prezesa (...) tj. określone w art. 70 par. 1 usp, 94 par.1b usp i art. 94c par. 2 usp. Każdy ze wskazanych przepisów dotyczy innej sytuacji (...). Są to zdarzenia uregulowane w odrębny sposób jeżeli chodzi o zadania podejmowane w ich zakresie przez ZUS oraz prawa stron tj. zainteresowanego (...)oraz prezesa właściwego (...)lub kolegium (...). Wszystkie wskazane regulacje mają w swym zakresie charakter kompletny, natomiast nie jednakowy. Gwoli przykładu art. 70 usp odnoszący się do przejścia (...)w stan spoczynku określa procedurę orzeczniczą wykonywaną przez ZUS na wniosek zainteresowanego (...)lub właściwego (...), ewentualnie Ministra Sprawiedliwości. Następnie od orzeczenia ZUS przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS.

Postanowienia powołanej umowy zawartej pomiędzy pozwanym a ZUS nie mogą statuować dodatkowych uprawnień organu, nie wynikających wprost z regulacji usp, w tym uprawnień mogących mieć wpływ na sytuację osoby zainteresowanej. Jak bowiem wynika z akt sprawy, od orzeczeń komisji lekarskiej ZUS 16.04.2020r. i 22.07.2020r. powodowi nie przysługiwał ewentualny sprzeciw ( por. k. 45 akta ZUS, opinie k. 16,17, pismo k. 15).

Na marginesie waży się zauważyć, iż wskazany w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew art. 73 ust. 3 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zawarty jest w rozdziale odnoszącym się do ustroju, organizacji i kompetencji ZUS. Przywołany przepis określa zakres zadań powierzonych Prezesowi ZUS.

Dlatego też, Sąd stanął na stanowisku, iż powód wyczerpał wskazany tryb ustalenia czy stwierdzona u niego choroba powstała w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami wykonywania czynności (...). Uzyskał stosowne zaświadczenia lekarskie a następnie lekarz orzecznik wydał orzeczenia, w których potwierdził ten związek. W związku z tym, należało uznać, iż powodowi przysługuje za wskazane okresy objęte zaświadczeniami lekarskimi i orzeczeniami lekarza wynagrodzenie w wysokości 100 % zgodnie z art. 94 par. 1a usp. O powyższym orzeczono w punkcie I wyroku przyznając także odsetki ustawowe w związku z uchybieniem w wypłacie należności w terminie ( art. 481 kc w zw. z art. 300 kp).

W punkcie II wyroku, na podstawie art. 98 kpc w zw. z par. 9 ust.1 punkt 2 w zw z ust. 2 podpunkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, orzeczono o kosztach procesu.

Wyrokowi w punkcie III nadano rygor natychmiastowej wykonalności (art. 477(2) par. 1 kpc).

SSR Grażyna Giżewska-Rozmus