Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2019 r. w Katowicach

sprawy z odwołania A. K. (A. K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 14 maja 2018 r. sygn. akt XI U 462/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie,

2.  odstępuje od obciążania A. K. kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA E.Kocurek-Grabowska /-/SSA A.Grymel

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1585/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z dnia
16 lutego 2017r., nr (...), sprostowaną postanowieniem z dnia 7 marca 2017r. stwierdził, że A. K. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega od dnia 1 lipca 2015 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz od dnia 1 lipca 2015 r. dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Ubezpieczony A. K. wniósł odwołanie od opisanej decyzji, domagając się zmiany decyzji poprzez ustalenie, że podlega ubezpieczeniom w spornych okresach, podnosząc , że od lipca 2015 r. faktycznie prowadził działalność gospodarczą w zakresie sprzątania i oprawy muzycznej imprez
i posiadał w tym celu odpowiednie kwalifikacje.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 14 maja 2018r. Sąd Okręgowy zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w S., wydaną względem A. K. i stwierdził, że podlega on ubezpieczeniom społecznym jako osoba prowadząca działalność gospodarczą od dnia 1 lipca 2015r.

Sąd ustalił, że odwołujący A. K. urodził się (...)
W 2015 r. ukończył technikum elektroniczne w S. i uzyskał zawód asystenta operatora dźwięku. Po ukończeniu nauki, w czerwcu 2015 r. przez miesiąc pracował układając kostkę brukową. Działalność gospodarczą zarejestrował dnia 1 lipca 2015 r. pod nazwą (...) z miejscem jej wykonywania
przy ul. (...) w Z.. Przedmiotem tej działalności, jak ustalił Sąd, było niespecjalistyczne sprzątanie budynków wszelkich typów oraz wystawianie przedstawień artystycznych. W tym okresie z uwagi na konflikt z rodziną, ubezpieczony wyprowadził się od matki i zamieszkał w altance, na działce swojej znajomej, w Z. przy ul. (...).

Również ustalił Sąd, że w związku z rozpoczętą działalnością, ubezpieczony rozwiesił ogłoszenia w Z. i S., na słupach ogłoszeniowych i w innych zwyczajowo przyjętych miejscach, wskazując zakres usług i telefon kontaktowy.
Do sprzątania ubezpieczony nie potrzebował narzędzi, i korzystał ze środków klientów, natomiast w zakresie oprawy muzycznej korzystał z komputera oraz głośników. Klienci kontaktowali się z ubezpieczonym telefonicznie.

W sierpniu 2015 r. ubezpieczony przeprowadził się do swojego dziadka
do S. przy ul. (...), a od października 2015 r. rozpoczął studia
na (...) w K.

Dalej Sąd ustalił, że w ramach swojej działalności odwołujący zawarł umowę
i wykonywał usługę sprzątania mieszkania A. B. w S., w dniach 3 lipca 2015 r., 17 lipca 2015 r. oraz 31 lipca 2015 r. A. B. o usługach ubezpieczonego dowiedziała się z ogłoszenia umieszczonego na słupie w centrum S.. Ubezpieczony korzystając zej środków czystości klienta umył okna, pościągał firanki, pomył i poodkurzał podłogi, łazienkę, ubikację, doczyścił kafle na balkonie, wyniósł cięższe rzeczy z piwnicy. Podczas jednej z prac w jej mieszkaniu ubezpieczony spadł
z taboretu i uszkodził sobie nogę.

Kolejną umowę ubezpieczony zawarł dnia 4 lipca 2015r. - z A. P.. Przedmiotem tej umowy było zapewnienie oprawy muzycznej uroczystości urodzinowej, która odbyła się dnia 25 lipca 2015 r. Za wykonanie tej usługi ubezpieczony otrzymał wynagrodzenie w kwocie 800 zł. Ubezpieczony zapewniał oprawę muzyczną na urodzinach A. P.. Uroczystość odbywała się w jej ogrodzie, w godzinach od ok. 18.00 do 3.00 w nocy.

Następnie dnia 6 lipca 2015 r. ubezpieczony zawarł z M. G. umowę
o poprowadzenie i obsługę muzyczną uroczystości urodzinowej dla dzieci, która odbyła się dnia 18 lipca 2015 r. w Z., za wynagrodzeniem w wysokości 400 zł. Były to 10-te urodziny syna M. G. i ubezpieczony zorganizował oprawę muzyczną oraz zabawy dla dzieci. Impreza trwała kilka godzin. Ubezpieczony przywiózł ze sobą swój sprzęt – komputer i głośniki.

Ponadto ubezpieczony wykonał również usługę sprzątania warsztatu samochodowego P. S. dnia 14 lipca 2015 r. Warsztat był po remoncie
i ubezpieczony wywiózł gruz, umył okna, płytki i pozamiatał. Tym razem ubezpieczony przywiózł ze sobą środki czystości ale narzędzia w postaci łopaty
i taczki otrzymał do użytkowania od P. S.. Strony ustaliły zakres prac telefonicznie, ubezpieczony za wykonaną usługę otrzymał 670 zł

Dnia 3 sierpnia 2015 r. ubezpieczony złożył do organu rentowego dokument rozliczeniowy ZUS DRA za miesiąc lipiec 2015 r., deklarując podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe w wysokości 6.500 zł. Z kolei dnia 10 sierpnia 2015 r. ubezpieczony złożył wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego. Okres jego niezdolności do pracy trwał do 26 stycznia 2016 r.,
a w dniu 28 stycznia 2016 r. ubezpieczony zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej i wykreślił ją z CEIDG. Ubezpieczony złożył dnia 18 kwietnia 2016 r. deklarację podatkową za 2015 r. nie wykazując przychodów z działalności gospodarczej. Natomiast w dniu 21 listopada 2016 r. złożył korektę zeznania podatkowego. Pierwotna, błędna deklaracja podatkowa wynikała ze złego zinterpretowania przez ubezpieczonego przepisów podatkowych.

Ponadto ustalił Sąd, że ubezpieczony leczył się w poradni ortopedycznej
i neurologicznej, z uwagi na rozpoznane zaburzenie splotu lędźwiowo-krzyżowego. Został skierowany do fizjoterapeuty oraz na zabiegi – pole magnetyczne, laser, prądy. Do ortopedy ubezpieczony udał się po incydencie w mieszkaniu A. B., kiedy spadł z taboretu. Odnowiła się mu wówczas kontuzja po złamaniu nogi. W związku
z tymi schorzeniami, część zajęć ruchowych na studiach ubezpieczony musiał zaliczać w późniejszym okresie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd wskazał, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne i ich opłacania określa ustawa z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2017.1778 t.j.). Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 5 cyt. ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi, przy czym za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych (art. 8 ust. 6 pkt 1 cyt. ustawy). Osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym obowiązkowo podlegają też ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1 cyt. ustawy). Natomiast osoby prowadzące pozarolniczą działalność objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi dobrowolnie, na swój wniosek, podlegają ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 cyt. ustawy). Ustawodawca wprost wskazał, iż takie osoby fizyczne podlegają wyżej wskazanym ubezpieczeniom w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (art. 13 pkt 4 cyt. ustawy). Z kolei zgodnie z art. 2 ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorcą jest m.in. osoba fizyczna wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą (art. 4 ust. 1 cyt. ustawy).

Nadto Sąd przypomniał, że formalne zarejestrowanie działalności nie przesądza o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, gdyż decydujące znaczenie dla istnienia tego obowiązku ma faktyczne prowadzenie działalności, a nie posiadanie uprawnień do jej prowadzenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia
29 października 2013 r., sygn. III AUa 232/13, LEX nr 1409150).

Sąd również zauważył, iż nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana okresowo i sporadycznie, a także jeśli nie jest ona prowadzona w celu osiągnięcia dochodu (zarobku) rozumianego jako nadwyżka przychodów nad poniesionymi kosztami.

W świetle przeprowadzonych dowodów, nie budziło wątpliwości Sądu,
że odwołujący w okresie od 1 lipca 2015 roku faktycznie prowadził działalność gospodarczą.

Sąd podniósł, że odwołujący posiadał w tym zakresie odpowiednie kwalifikacje, albowiem ukończył technikum elektroniczne, uzyskując zawód asystenta operatora dźwięku. Z kolei do świadczenia usług sprzątania nie potrzebował przygotowania zawodowego, czy doświadczenia. Ubezpieczony podjął szereg czynności organizacyjnych w celu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, między innymi: przygotował i zamieścił w różnych punktach S. i Z., ogłoszenia o swojej działalności i jej profilu, zawierające także informację o numerze jego telefonu. Klienci zgłaszali się do ubezpieczonego telefonicznie
i ustalali szczegóły zlecenia. Ubezpieczony posiadał sprzęt do zapewniania oprawy muzycznej – komputer i głośniki, natomiast w przypadku sprzątania w zasadzie korzystał ze środków klientów. Zawierał z klientami umowy ustne bądź pisemne
i po wykonaniu usługi wystawiał pokwitowania wpłaty wynagrodzenia. Klienci odwołującego dowiadywali się o prowadzonej przez niego działalności z ogłoszeń.
W ramach zawartych umów ubezpieczony sprzątał mieszkania, garaż - warsztat lub też zapewniał obsługę muzyczną niewielkich imprez. Przyczyną podjęcia działań
w zakresie świadczenia usług był zamiar pozyskania środków utrzymania, wobec okoliczności, że ubezpieczony popadł w konflikt z matką i wyprowadził się z domu rodzinnego.

Sąd zauważył, że wprawdzie ubezpieczony po miesiącu prowadzenia działalności stał się niezdolny do wykonywania pracy i korzystał ze zwolnienia lekarskiego, jednak jak logicznie wyjaśnił – spowodowane to było kontuzją nogi, która następnie doprowadziła do nasilenia się bólu kręgosłupa. Jednakże do tego czasu prowadził działalność, przyjmował zlecenia, i wykonywał usługi na rzecz różnych klientów, uzyskując z tego tytułu wynagrodzenie.

Powyższe okoliczności, zdaniem Sądu, przemawiają za przypisaniem prowadzonej przez ubezpieczonego działalności waloru ciągłości, zorganizowania
i nastawieniu na osiągnięcie przychodu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, stwierdzając, że A. K. podlega z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, począwszy od 1 lipca 2015r.

Apelację od wyroku wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zarzucając wyrokowi:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik
sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie
materiału dowodowego i wyciągnięcie sprzecznych z materiałem dowodowym
oraz z doświadczeniem życiowym wniosków sprowadzających się do uznania,
iż A. K. w sposób zorganizowany, ciągły oraz dla celów zarobkowych prowadziła działalność gospodarczą w okresie od 1 lipca 2015r. do 28 stycznia 2016r., tj. do daty wyrejestrowania działalności i jednocześnie zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego,

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy,
tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci:

-

zeznań świadków, poprzez nadanie im znaczenia w kontekście przesłanki prowadzenia działalności w sposób zorganizowany i ciągły,

-

dokumentu urzędowego - wydruku CEIDG dla działalności prowadzonej
przez A. K. oraz wyjaśnień odwołującego w części dotyczącej daty
i okoliczności wyrejestrowania tej działalności w kontekście uznania, że działalność wykonywana była w sposób ciągły, a w konsekwencji:

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię
i niewłaściwe zastosowanie art. 6 ust. 1 pkt 5, w zw. z art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1,
art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 2 obowiązującej do dnia 30 kwietnia 2018r. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przez przyjęcie, że A. K. podlega ubezpieczeniom społecznym w okresie od 1 lipca 2015, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, podczas gdy czynności wykonywane przez odwołującego miały charakter przypadkowy i niezorganizowany.

Wskazując na powyższe zarzuty, wniesiono o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania,

1.  zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przewidzianych prawem, a ewentualnie o:

2.  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Katowicach.

W uzasadnieniu apelacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł, iż Sąd Okręgowy dokonał błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego ustalając, że A. K. w sposób zorganizowany, ciągły oraz dla celów zarobkowych, prowadził działalność gospodarczą w okresie od 1 lipca 2015r.

O braku zorganizowania i ciągłości świadczy według apelującego okoliczność, że zawierane umowy i świadczone usługi powinny być oceniane, jako spełniające warunki art. 750 Kodeksu cywilnego, a nie jako zorganizowana i ciągła działalność gospodarcza.

W opinii organu rentowego, A. K. nie prowadził działalności gospodarczej, lecz zawarł kilka cywilnoprawnych umów o świadczenie usług.

Dalej zwrócono uwagę, że dla swojej działalności A. K. nie zorganizował w zasadzie żadnej siedziby. Za taką nie może być bowiem uznany
adres wskazany w CEIDG w Z., przy ul. (...), ponieważ jest to teren działki, na którym posadowiona jest altana. Nie jest to zatem miejsce właściwe
do chociażby przechowywania dokumentacji finansowej firmy. Jednocześnie, obranie za siedzibę firmy tego miejsca nastąpiło bez zgody właściciela nieruchomości.

Także apelujący podkreślił, że A. K. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej w dniu 29 stycznia 2016r., kiedy to ustało jego prawo
do zasiłku chorobowego wypłacanego przez Zakład.

Wreszcie wskazał skarżący, że w październiku 2015r. odwołujący rozpoczął studia sportowe i brał udział w zajęciach ruchowych na basenie i gimnastyce, bo miał takie zalecenia od lekarza.

Apelujący nie podzielił także argumentacji Sądu w zakresie uznania,
że działalność odwołującego była działalnością prowadzoną dla celów zarobkowych, skoro nie zapewniała możliwości uiszczenia należności publiczno-prawnych.

Odwołujący wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego zasługiwała na uwzględnienie

Sąd Okręgowy z analizy wyników materiału dowodowego wywiódł nieuprawnione wnioski, sprowadzające się do konkluzji, że odwołujący w sporym okresie od 1 lipca 2015r. do 29 stycznia 2016r. faktycznie prowadził pozarolniczą działalność, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia prawa materialnego.

Podejmując rozważania przypomnieć należy, iż w judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, iż skoro postępowanie przed
sądem apelacyjnym jest dalszym ciągiem merytorycznego rozpoznania sprawy
(art. 382 k.p.c.), sąd ten powinien dokonać samodzielnej oceny wyników postępowania dowodowego przeprowadzonego przez sąd pierwszej instancji
i poczynić własne ustalenia faktyczne oraz w uzasadnieniu swojego orzeczenia zdać szczegółową relację z oceny zgromadzonego materiału i dokonanych ustaleń
(art. 328 § 2 k.p.c.), przy uwzględnieniu charakteru orzeczenia drugoinstancyjnego (art. 391 § 1 k.p.c.) - (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2011r.,
II UK106/11, LEX nr 1130389). Sąd drugiej instancji wprawdzie porusza się
w granicach apelacji pełnej, jednak konieczne jest również podkreślenie dewolutywnego wymiaru postępowania sądowego. Zgodnie z nim sąd pierwszej instancji ocenia sprawę wyłącznie merytorycznie, zaś sąd drugiej instancji ma uprawnienia kontrolne. Postępowanie apelacyjne ma z jednej strony charakter merytoryczny, zaś z drugiej kontrolny, a zachodząca między nimi tymi funkcjami relacja skupia się na wspólnej płaszczyźnie, którą jest ocena legalności rozstrzygnięcia. Oznacza to, że przez pryzmat tych czynników należy weryfikować prawidłowość rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 lutego 2015r., III AUa 965/14, LEX nr 1437857).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, za słuszny uznać należy zarzut skarżącego,
iż dokonana przez Sąd Okręgowy analiza wyników postępowania dowodowego
z przekroczeniem granic zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c., doprowadziła
do nieuprawnionego wniosku, iż prowadzona przez A. K. od dnia
1 lipca 2015r. pozarolnicza działalność stanowi tytuł do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Ten też zarzut podlega rozważeniu w pierwszej kolejności, bowiem prawidłowość zastosowania lub wykładni prawa materialnego może być właściwie oceniona jedynie na podstawie niewadliwie ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Skuteczne zatem zgłoszenie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa materialnego wchodzi zasadniczo w rachubę jedynie wówczas, gdy ustalony przez sąd pierwszej instancji stan faktyczny, będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1997r., II CKN 60/97, OSNC 1997, nr 9, poz. 128).

Po myśli powołanego wyżej przepisu, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego.

Jak słusznie wskazuje organ rentowy, dokonana przez Sąd Okręgowy ocena materiału dowodowego istotnie wykracza poza granice zakreślone cytowanym przepisem.

Reguła wyrażona w omawianym art. 233 § 1 k.p.c. jest nierozerwalnie związana z zasadą swobodnej oceny dowodów, której ramy wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny
i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r.,
II UKN 685/98).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy dokonał błędnej oceny stanu faktycznego, a przez to w konsekwencji - poczynił nieprawidłowe ustalenia prawne, co skutkowało naruszeniem przepisów prawa materialnego i niewłaściwą subsumcją ustaleń faktycznych pod odpowiednie dyspozycje przepisów prawa materialnego.

Podstawę prawną roszczenia apelującego stanowi art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12
ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017r., poz. 1778, zwanej dalej ustawą systemową), zgodnie
z którymi obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i osobami z nimi współpracującymi. Stosownie natomiast do treści art. 11 ust. 2 ustawy systemowej, osoby prowadzące pozarolniczą działalność na swój wniosek dobrowolnie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Terminy podlegania ubezpieczeniom społecznym określają przepisy art. 13 i 14 ustawy systemowej. Art. 13 pkt 4 ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności,
z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone
na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Art. 14 w ust. 1 wskazuje z kolei, iż objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi
i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1 a. Z ust. 2 wynika z kolei, że objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4, z mocy którego zgłoszenia tego dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.

W myśl art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej, za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się osobę prowadzącą tę działalność
na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Definicję działalności gospodarczej zawierał obowiązujący w spornym okresie art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2017r., poz. 2168), który stanowił, iż jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Jest to legalna definicja działalności gospodarczej, co oznacza, że powinna być ona traktowana jako powszechnie obowiązujące rozumienie tego pojęcia w polskim systemie prawnym (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 23 lutego 2005r., III CZP 88/04, OSNC 2006, Nr 1, poz. 5).

Orzecznictwo Sądu Najwyższego jednoznacznie wskazuje, iż podstawą
do powstania obowiązku ubezpieczenia w oparciu o powołany wyżej art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej jest faktyczne wykonywanie działalności pozarolniczej, w tym gospodarczej, co oznacza, że wykonywanie tejże działalności, to rzeczywista działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły (por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 listopada 2005r., I UK 80/05, OSNP 2006
nr 19-20, poz. 309; z dnia 18 lutego 2009r., II UK 207/08, LEX nr 736738; z dnia
19 lutego 2009r., II UK 215/08, LEX nr 736739; z dnia 19 lutego 2010r., II UK 186/09, LEX nr 590235; z dnia 22 lutego 2010r., I UK 240/09, LEX nr 585723;
z dnia 18 listopada 2011r., I UK 156/11, LEX nr 1102533).

Działalność gospodarcza musi bowiem odpowiadać pewnym cechom. W ujęciu tradycyjnym działalność gospodarcza charakteryzuje się profesjonalnością, samodzielnością, podporządkowaniem zasadzie racjonalnego gospodarowania, celem zarobkowym, trwałością prowadzenia, wykonywaniem w sposób zorganizowany oraz uczestniczeniem w obrocie gospodarczym. Właściwości cechujące działalność gospodarczą, które powinny występować łącznie, to działanie stałe, nieamatorskie, nieokazjonalne, z elementami organizacji, planowania i zawodowości rozumianej jako fachowość, znajomość rzeczy oraz specjalizacja (zob. B. Gudowska i J. Strusińska-Żukowska (red.]: Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, Warszawa 2011, s. 106-107). O działalności gospodarczej można mówić, jeżeli są spełnione kumulatywnie wszystkie przesłanki (zarobkowy charakter prowadzonej działalności, jej zorganizowany charakter, ciągłość jej wykonywania). W konsekwencji
w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że podstawą powstania tytułu ubezpieczeń społecznych w oparciu o prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej jest faktyczne wykonywanie działalności pozarolniczej, co oznacza konieczność stwierdzenia w oparciu o odpowiednie ustalenia faktyczne, że dana osoba rzeczywiście prowadzi (ła) działalność zarobkową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2017 r.,
II UK 621/15, LEX nr 2248732).

Zorganizowanie działalności gospodarczej w płaszczyźnie materialnej odbywa się przykładowo przez: zapewnienie kapitału, lokalu, środków biurowych,
maszyn, sprzętu, technologii, zatrudnienie pracowników, przedsięwzięcie działań
o charakterze marketingowym (informacja, reklama) oraz przez podejmowanie działań zmierzających do uzyskania i utrzymania wymaganych kwalifikacji niezbędnych
ze względu na rodzaj wykonywanej działalności (por. wyroki Sądu Najwyższego:
z 10 lutego 2016 r., I UK 65/15, LEX nr 2118451; z 16 lutego 2016 r., I UK 77/15, LEX nr 2000382).

Ciągłość działalności gospodarczej ma dwa aspekty. Pierwszy to powtarzalność czynności, tak aby odróżnić prowadzoną działalność gospodarczą od jednostkowej umowy o dzieło lub zlecenia albo umowy o świadczenie usług, które same w sobie nie stanowią lub nie składają się jeszcze na działalność gospodarczą. Przejawem działalności gospodarczej nie są działania o charakterze sporadycznym, doraźnym, okazjonalnym lub incydentalnym. Drugi aspekt, wynikający zresztą z pierwszego,
to zamiar niekrótkiego prowadzenia działalności gospodarczej. Oba aspekty zależą od zachowania osoby podejmującej działalność gospodarczą (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 stycznia 2014 r., I UK 235/13, LEX nr 1444493). Dlatego faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej to coś więcej, niż jedno- lub kilkurazowe przygotowanie dokumentów dla jedynego klienta, zapewniającego śladowe przychody (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2018 r., II UK 413/17, LEX nr 2609126). Wykonywanie działalności gospodarczej polega
na powtarzalności podjętych działań, które podporządkowane są regułom zysku
i opłacalności. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że elementem kreującym działalność gospodarczą jest jej zarobkowy charakter. Przesłanka zarobkowego charakteru działalności zostaje spełniona wtedy, gdy jej prowadzenie przynosi rzeczywisty zysk, a także wówczas, gdy mimo jego nieosiągnięcia, przedsiębiorca nastawiony był na uzyskanie dochodu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 13 września 2016 r., I UK 455/15, LEX nr 2122404; z 6 kwietnia 2017 r., II UK 98/16,
LEX nr 2307127; z 15 marca 2018 r., III UK 47/17, LEX nr 2497578).

W świetle powyższych rozważań Sąd Apelacyjny nie ma zatem wątpliwości,
że prowadzenie działalności gospodarczej o tyle stanowi tytuł podlegania ubezpieczeniom, o ile faktycznie ubezpieczony działalność tę wykonuje.

Z rozpoczęciem działalności gospodarczej ściśle łączy się również obowiązek wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Wpis ma jednak charakter deklaratoryjny, a nie - konstytutywny i nie kreuje bytu prawnego przedsiębiorcy. Zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności. Określenie przez samego przedsiębiorcę daty rozpoczęcia działalności gospodarczej wpisywanej do ewidencji powoduje jednak powstanie domniemania faktycznego, że z tą datą działalność gospodarcza została podjęta i jest prowadzona aż do czasu jej wykreślenia z ewidencji. Domniemanie faktyczne ma znaczenie dowodowe i może być obalone,
co oznacza, iż okres prowadzenia działalności gospodarczej wynikającej z wpisu
do ewidencji, może być korygowany, lecz czynność ta musi być powiązana
z wynikami postępowania dowodowego. W takiej sytuacji, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne.

Podkreślić należy, że ocena, czy działalność gospodarcza jest wykonywana, należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero w następnej kolejności - do ich kwalifikacji prawnej. Działalność gospodarcza to prawnie określona sytuacja, którą trzeba oceniać na podstawie zbadania konkretnych okoliczności faktycznych, wypełniających znamiona tej działalności lub ich niewypełniających. Prowadzenie działalności gospodarczej jest zatem kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z tą działalnością związanych, czy też nie.

Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, nie sposób odmówić racji skarżącemu, że aktywność zawodowa A. K.
nie posiadała przymiotu stałości i ciągłości, zorganizowania, profesjonalnego
i zarobkowego charakteru.

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że w ramach swojej działalności odwołujący zawarł umowę i wykonywał usługę sprzątania mieszkania A. B.
w S., w dniach 3 lipca 2015 r., 17 lipca 2015 r. oraz 31 lipca 2015 r

W dniu 4 lipca 2015 r. zawarł umowę z A. P., w ramach której zapewnił oprawę muzyczną uroczystości urodzinowej, która odbyła się dnia
25 lipca 2015 r., za wynagrodzeniem w kwocie 800 zł. Następnie dnia 6 lipca 2015 r. ubezpieczony zawarł z M. G. umowę o poprowadzenie i obsługę muzyczną uroczystości urodzinowej dla dzieci, która odbyła się dnia 18 lipca 2015 r.
w Z., za wynagrodzeniem w wysokości 400 zł.

Ponadto ubezpieczony wykonał również usługę sprzątania warsztatu samochodowego P. S. dnia 14 lipca 2015 r., za wynagrodzeniem 670 zł

Odnosząc się do powyższych umów, Sąd Apelacyjny zauważa brak cech działalności gospodarczej w powyższych działaniach odwołującego. I tak, przede wszystkim, dziwi fakt korzystania ze środków czystości klienta podczas sprzątania przez profesjonalną firmę sprzątającą odwołującego, która winna stosować
specjalistyczne środki czystości umożliwiające osiągnięcie spektakularnego
efektu, zachęcającego klientów do skorzystania ponownego z usług firmy.
Również odwołujący, w ramach profesjonalnego sprzątania, nie używał sprzętu specjalistycznego czyszczącego, co również poddaje w wątpliwość fachowość usługi. Trudno również doszukać się profesjonalizmu w zorganizowaniu oprawy muzycznej przy użyciu tylko komputera i głośników.

Mało przekonujące stanowią działania reklamowe odwołującego, ograniczone jedynie do rozwieszenia ogłoszeń na słupach i nie skorzystanie z potencjału Internetu, w szczególności, że dotyczy to młodego człowieka obeznanego ze zdobyczami elektroniki i możliwościami, jakie oferują media społecznościowe.

Nie można też nie zauważyć, że mało wiarygodne staje się posiadanie siedziby działalności gospodarczej w altanie na działce, która jest własnością osoby
trzeciej. Taki brak zaplecza organizacyjnego, materiałowego, brak zaopatrzenia
w specjalistyczny sprzęt, w żaden sposób nie przemawia za wiarygodnością twierdzeń odwołującego o prowadzeniu działalności gospodarczej.

Dodatkowo rozpoczęcie studiów na Akademii (...)
w październiku 2015r., mimo problemów zdrowotnych uniemożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej, również nie pozostaje bez znaczenia dla oceny zamiaru kontynuowania działalności, a przemawia raczej za brakiem ciągłości w tym zakresie.

Warto także przyjrzeć się dokumentacji lekarskiej odwołującego, z której wynika, że już w czerwcu 2015r. zdiagnozowano u ubezpieczonego schorzenia kręgosłupa i uzyskał on skierowanie do przychodni neurologicznej. W sierpniu odwołujący rozpoczął leczenie w Zakładzie (...)
w S. (...). (...) i również w trakcie tego leczenia uzyskał zwolnienie lekarskie. Końcem sierpnia 2015r. odnotowywane są wizyty u ortopedy
w Centrum Medycznym (...) w S.. Z zapisu z wizyty z dnia
31 sierpnia 2015r. wynika, że u odwołującego występują nieprawidłowości trwające od 2013r. oraz ból. Z uwagi na te schorzenia, odwołujący uzyskał zwolnienia lekarskie do 28 stycznia 2016r.

Wreszcie nie można zapominać, że prowadzenie działalności zamknęło się
w przedziale 1 miesiąca i z chwilą zakończenia okresu zasiłkowego, odwołujący zakończył działalność gospodarczą, co również uniemożliwiło ustalenie stałości
i ciągłości działalności pozarolniczej.

Przeciwstawiając powyższe fakty cechom ustawowym działalności gospodarczej zauważalny staje się brak stałości, ciągłości (powtarzalności czynności,
z zamiarem ich niekrótkiego prowadzenia), zorganizowania formalnego, zabezpieczenia zaplecza technicznego: środków, narzędzi, urządzeń, nastawienia
na długotrwałe prowadzenie działalności. Również nie pojawił się element zarobkowy działalności, skoro łączny przychód wyniósł w lipcu 2015r. 2.790 zł, a podstawa wymiaru składek wskazana na 6.500 zł nie znalazła żadnego uzasadnienia
w osiągniętym przychodzie.

Uwidacznia się natomiast działanie odwołującego nakierowane na jednostkowe, incydentalne czynności umożliwiające uzyskanie pozoru prowadzenia działalności gospodarczej, celem posiadania tytułu do ubezpieczeń i w konsekwencji nabycia prawa do długotrwałego zasiłku chorobowego. Niewątpliwie odwołujący był świadom swoich schorzeń i konieczności długotrwałego ich leczenia, a co wiązało się
z chęcią zapewnienia źródła finansowania w okresie niezdolności do pracy. Oczywiście nie ma nic złego i bezprawnego w uzyskaniu zasiłku chorobowego
w okresie niezdolności do pracy, jednak pod warunkiem istnienia tytułu
do ubezpieczeń (jakim jest również prowadzenie działalności gospodarczej).
W niniejszej jednak sprawie zebrany materiał dowodowy nie pozwolił Sądowi Apelacyjnemu na ustalenie, że A. K. rzeczywiście prowadził działalność zarobkową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły, uzyskując tylko w ten sposób tytuł ubezpieczeń społecznych.

Z tego względu, należy podzielić stanowisko skarżącego Zakładu, iż nie stanowi działalności gospodarczej, działalność wykonywania okresowo, a także, gdy nie jest prowadzona w celu osiągnięcia zarobku rozumianego jako nadwyżka przychodów nad poniesionymi kosztami.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, naprowadzone wyżej okoliczności, uzasadniają przyjęcie, że w spornym okresie odwołujący nie posiadał statusu przedsiębiorcy,
a świadczącego usługi zleceniobiorcy, który wraz ze ziszczeniem się ryzyka ubezpieczenia, zadeklarował wysoką podstawę wymiaru składek, by stać się beneficjentem wysokich świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, podzielającego stanowisko apelującego organu rentowego, w ocenianym sporze brak jest podstaw do przypisania odwołującemu statusu przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ust. 1 powołanej ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej osoby wykonującej we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Kierując się wskazanymi motywami, Sąd Apelacyjny po myśli art. 386
§ l k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

Mając na uwadze przedmiot postępowania, rozbieżność w ocenie
zebranego materiału dowodowego, jak i trudną sytuację materialną odwołującego,
Sąd Apelacyjny po myśli art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania go kosztami zastępstwa procesowego za obie instancje.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA E.Kocurek-Grabowska /-/SSA A.Grymel

Sędzia Przewodniczący Sędzia