Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2022 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2022 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej w restrukturyzacji z siedzibą w K.

przeciwko M. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej M. K. na rzecz powódki Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej w restrukturyzacji z siedzibą w K. kwotę 3.000 zł (trzy tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 22 lipca 2016 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałej części powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanej M. K. na rzecz powoda Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej w restrukturyzacji z siedzibą w K. kwotę 647,80 zł (sześćset czterdzieści siedem złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt III C 448/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 grudnia 2020 roku Kancelaria (...) Spółka Akcyjna w restrukturyzacji z siedzibą w K. wniosła o zasądzenie od pozwanej M. K. kwoty 3.876,25 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 22 lipca 2016 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powódka podniosła, że pozwana M. K. nie wywiązała się z umowy pożyczki z dnia 21 czerwca 2016 roku zawartej z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i z tego tytułu powstało zadłużenie w dochodzonej pozwem kwocie. Na dochodzoną pozwem kwotę składają się należności z następujących tytułów: kapitał pożyczki w kwocie 3.000 złotych, prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 848,63 złotych oraz opłaty za dodatkowe monity telefoniczne i pisemne w kwocie 27,62 złotych. Powódka podała, że wierzytelność tą nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 12 października 2017 roku. Nadto powódka wskazała, że w dniu 22 stycznia 2019 roku wniósł przeciwko pozwanej pozew o zapłatę ww. kwoty do Sądu Rejonowej Lublin – Zachód w Lublinie, co skutkowało przerwaniem biegu terminu przedawnienia (sygn. akt VI Nc – e (...)). Postanowieniem z dnia 7 lutego 2019 roku postępowanie w tej sprawie umorzono. Następnie w dniu 31 grudnia 2019 roku powódka wniosła przeciwko pozwanej pozew o zapłatę ww. kwoty do Sądu Rejonowej Lublin – Zachód w Lublinie, co skutkowało przerwaniem biegu terminu przedawnienia (sygn. akt VI Nc – e (...)). Sprawa ta została przekazana do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin – Centrum w Szczecinie. Postanowieniem z dnia 25 września 2020 roku Sąd postępowanie w tej sprawie umorzył (sygn. akt I Nc 830/20).

W dniu 22 lutego 2021 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin- Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając w całości żądanie pozwu (ówczesna sygn. akt III Nc 2035/20).

Pozwana M. K. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika zaskarżyła nakaz zapłaty sprzeciwem, w którym wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana podniosła następujące zarzuty: nieudowodnienia roszczenia co do zasady i wysokości, braku legitymacji czynnej po stronie powoda, zastosowanie w umowie klauzul niedozwolonych i przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem.

M. K. zaprzeczyła, aby pomiędzy nią, a poprzednikiem prawnym powoda doszło do skutecznego zawarcia umowy pożyczki, z której wywodzi roszczenie, a w szczególności, aby dokonywała jakichkolwiek czynności związanych z rejestracją na profilu internetowym pożyczkodawcy i aby została jej doręczona umowa pożyczki wraz z formularzem informacyjnym. Podniosła, że powódka nie wykazała, aby ramowa umowa pożyczki została podpisana przez osobę uprawnioną do działania w imieniu pożyczkodawcy. Powódka nie udowodniła również zasadności żądania pozwu co do wysokości - z załączonych do pozwu dokumentów i wydruków nie wynika w jaki sposób została wyliczona dochodzona pozwem kwota. W ocenie pozwanej, postanowienia nakładające na pożyczkobiorcę obowiązek zapłaty prowizji oraz kosztów windykacji są rażąco zawyżone, a zatem stanowią niedozwolone klauzule umowne, które nie wiążą pożyczkobiorcy.

Pozwana podniosła nadto, że strona powodowa nie wykazała faktu skutecznego nabycia dochodzonej pozwem wierzytelności. Umowa ta nie zawiera wszystkich przedmiotowo istotnych elementów, a przede wszystkim nie można stwierdzić, aby wierzytelność została w wystarczający sposób zindywidualizowana. Nie zawiera również oznaczenia ceny sprzedaży. Powódka nie przedstawiła również dokumentów, z których wynikałoby, że osoby, które zawarły umowę były do tego umocowane. Wyciąg zaś z załącznika nr 1 do umowy przelewu wierzytelności nie został podpisany przez osoby, które miały zawrzeć umowę.

Na skutek prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty stracił moc, zgodnie z przepisem art. 505 § 1 k.p.c. i sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie.

W piśmie z dnia 30 czerwca 2021 roku powódka podtrzymała żądanie pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

21 czerwca 2016 roku pozwana M. K. zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. ramową umowę pożyczki nr (...).

Umowa ta stanowi umowę ramową pożyczki, zawartą z zastosowaniem środka porozumiewania się na odległość, na podstawie której pożyczkodawca będzie udzielał pożyczkobiorcy kolejnych pożyczek na wniosek pożyczkobiorcy. Warunki kolejnych umów pożyczek będą potwierdzane przez pożyczkobiorcę na piśmie lub przesyłane mu drogą elektroniczną. Umowa została zawarta na czas nieokreślony.

Zgodnie z postanowieniem § 3 umowy, pożyczkobiorca może wnioskować o pierwszą pożyczkę rejestrując się i tworząc konto użytkownika na stronie internetowej (...) pl. (...) rejestracji pożyczkobiorca musi podać między innymi następujące informacje: nazwisko, numer PESEL, numer dowodu osobistego, adres zameldowania, adres do korespondencji (jeżeli jest inny niż adres zameldowania), adres e – mail, numer telefonu komórkowego, numer telefonu stacjonarnego.

Pożyczkobiorca może wnioskować o kolejne pożyczki w drodze złożenia wniosku online za pośrednictwem strony internetowej (...) (wymagana nazwa użytkownika).

Po prawidłowym wypełnieniu formularza rejestracji potwierdzeniu podanego numeru telefonu komórkowego i podaniu indywidualnego kodu (...) przesłanego na numer telefonu komórkowego pożyczkobiorcy, pożyczkobiorca zostanie przekierowany do zabezpieczonego serwisu usług płatniczych w celu podania danych niezbędnych do przekazania wymaganej opłaty rejestracyjnej w wysokości 0,01 zł lub 0,50 złotych w przypadku skorzystania z przelewu za pomocą platformy sofort. Dokonanie wymaganej opłaty rejestracyjnej nie jest konieczne w przypadku skorzystania z pożyczkobiorcę z alternatywnego rozwiązania, tj. aplikacji KontoConnect umożliwiającej darmową weryfikację danych do przelewu bankowego. Dokonanie powyższych czynności strony zgodnie z uznają jako akceptację przez pożyczkobiorcę warunków ramowej umowy pożyczki.

Po zaakceptowaniu przez pożyczkodawcę poprawnie złożonego wniosku o pożyczkę, pożyczkodawca udostępni pożyczkobiorcy na trwałym nośniku umowę pożyczki, formularz informacyjny oraz wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy pożyczki w formie plików (...) umożliwiających ich zapisanie na komputerze pożyczkobiorcy wysłanych na adres poczty elektronicznej pożyczkobiorcy. Nie odesłanie umowy pożyczki przez pożyczkobiorcę, a także odesłanie jej do pożyczkodawcy bez podpisu nie jest podstawą do stwierdzenia, że pożyczka nie została udzielona.

Formularz informacyjny zawiera informacje na temat kwoty udzielanej pożyczki, wysokości oprocentowania, całkowitej kwoty spłaty oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.

Kwota pierwszej i każdej kolejnej pożyczki udzielonej na podstawie umowy ramowej pożyczki zostanie przekazana na rachunek bankowy pożyczkobiorcy bezzwłocznie po przesłaniu pożyczkobiorcy elektronicznego powiadomienia o decyzji w sprawie wniosku o pożyczkę, formularza informacyjnego wraz z harmonogramem spłat oraz terminem spłaty pożyczki za pośrednictwem wiadomości SMS przesłanej na numer telefonu komórkowego pożyczkobiorcy i/lub za pośrednictwem wiadomości e – mail na adres e – mail pożyczkobiorcy określony w trakcie procesu rejestracji lub na chronione hasłem konto użytkownika.

Pożyczkobiorca może ponieść dodatkowe koszty w związku z wykonaniem umowy ramowej pożyczki, w szczególności koszty usług stron trzecich niezależne od pożyczkodawcy (w tym koszty przekazów pieniężnych i wiadomości sms).

Dowód:

-umowa ramowa pożyczki k. 18 – 21.

Na podstawie ramowej umowy pożyczki pozwanej M. K. udzielono w dniu 21 czerwca 2016 roku pożyczki na następujących warunkach:

1.  całkowita kwota pożyczki: 3000 złotych,

2.  termin spłaty pożyczki: 21 lipca 2016 roku,

3.  ilość rat: 1,

4.  całkowita kwota do spłaty: 3.848,63 złote,

5.  oprocentowanie pożyczki: w wysokości dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych, tj. dwukrotności odsetek ustawowych wskazanych w art. 359 § 2 k.c.

6.  rzeczywista roczna stopa oprocentowania: 1971,33%.

Zgodnie z harmonogramem spłaty pożyczki, M. K. zobowiązana była spłacić:

1.  kapitał w kwocie 3.000 złotych,

2.  opłatę za udzielenie pożyczki (prowizja plus odsetki ustawowe) w kwocie 848,63 złotych,

3.  należne odsetki w kwocie 24,66 złotych,

łącznie 3.848,63 złote.

Dowód:

-formularz informacyjny dotyczący umowy pożyczki k. 22 – 25,

-harmonogram spłaty pożyczki k. 25.

W dniu 21 czerwca 2016 roku wypłacono M. K. kwotę 3.000 złotych tytułem pożyczki zawartej na podstawie umowy numer (...).

Dowód:

-potwierdzenie transakcji k. 26.

W dniu 12 października 2017 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarła z Kancelarią (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w K. umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której przelała na Kancelarię (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w K. bezsporne i wymagalne wierzytelności pieniężne wyszczególnione w załączniku nr 1 a (§ 1 i § 6 umowy). Umowa weszła w życie z dniem podpisania (§ 11 umowy).

W imieniu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę zawarł Prezes Zarządu M. I..

W imieniu Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. umowę zawarł Prezes Zarządu K. K..

W załączniku nr 1 a do umowy przelewu wierzytelności pod liczba porządkową (...) zamieszczono następujące dane zbywanej wierzytelności:

1.  nazwisko i imię: K. M.,

2.  numer umowy: y81sak,

3.  data umowy: 2016-06-21,

4.  termin płatności: 2016-07-21,

5.  kapitał: 3 000 złotych,

6.  kwota zadłużenia łącznie: 3 876,25 złotych.

Dowód:

-umowa przelewu wierzytelności k. 13 – 14,

-wyciąg z załącznika nr 1a do umowy przelewu wierzytelności k. 15,

-wydruk z Rejestru Przedsiębiorców KRS dot. Kancelarii (...) SA w K. k. 7 – 11.

Kancelaria (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. pismem z dnia 20 października 2017 r. zawiadomiła M. K. o nabyciu wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki z dnia 21 czerwca 2016 roku i wezwała do zapłaty zadłużenia w kwocie 4.215,23 złotych, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Dowód:

-zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 16 verte,

-wezwanie do zapłaty k. 16,

-wyciąg z książki nadawczej k. 17.

W dniu 30 grudnia 2019 roku Kancelaria (...) Spółka Akcyjna z siedziba w K. wniosła do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew przeciwko M. K. o zapłatę kwoty 3.876,25 złotych tytułem zwrotu pożyczki udzielonej jej na podstawie umowy zawartej w dniu 21 czerwca 2016 roku z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2020 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakaz zapłaty, przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin – Centrum w Szczecinie.

Sprawa ta została zarejestrowana w Wydziale I Cywilnym pod sygnaturą akt I Nc 830/20.

Postanowieniem z dnia 25 września 2020 roku Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie umorzył postępowanie w sprawie, ponieważ powódka nie uzupełnił braków formalnych pozwu. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 29 października 2020 roku.

Dowód:

-pozew w (...) k. 2 – 7 w aktach Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie I Nc 830/20,

-postanowienie Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 20.02.2020 r. k. 8 w aktach SR Szczecin – Centrum w S. I Nc 830/20,

-postanowienie z dnia 25.09.2020 r. k. 16 w aktach Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie I Nc 830/20,

-zarządzenie z dnia 04.11.2020 r. k. 19 w aktach Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie I Nc 830/20.

Pozew w niniejszej sprawie wpłynął do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie w dniu 11 grudnia 2020 roku.

Niesporne.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części co do kwoty 3.000 złotych i odsetek za opóźnienie od tej kwoty od dnia 22 lipca 2016 roku do dnia zapłaty.

Powódka wywodziła swoje roszczenie z umowy pożyczki z dnia 21 czerwca 2016 roku, zawartej przez pozwaną z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, na podstawie której pożyczono pozwanej kwotę 3.000 złotych i domaga się zwrotu pożyczonej kwoty wraz z prowizją i opłatami dodatkowymi za monity telefoniczne i pisemne. Wierzytelność z tego tytułu powódka nabyła na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 12 października 2017 roku.

Zgodnie z treścią przepisu art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie natomiast z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 993) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Zgodnie z przepisem ust. 2 za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

Pozwana podniosła, że strona powodowa nie wykazała faktu skutecznego zawarcia umowy pożyczki oraz faktu nabycia przedmiotowej wierzytelności. Nie wykazała również zasadności żądania pozwu co do wysokości. Nadto podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

Stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Uregulowanie przepisu art. 6 k.c. stanowi o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki nieudowodnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu wynikającym z przywołanego przepisu, powód jest zobowiązany do wykazania wszystkich okoliczności uzasadniających jego roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Pozwany zaś, który odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Spoczywający na pozwanym obowiązek dowiedzenia okoliczności wskazujących na wygaśnięcie zobowiązania nie może wyprzedzać ciążącego na powodzie obowiązku udowodnienia powództwa. Podkreślić jednakże należy, że art. 6 k.c. rozumiany być musi przede wszystkim w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06). Obowiązek natomiast przedstawienia dowodów, zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c. spoczywa na stronach. Nadto zgodnie z zasadą kontradyktoryjności, rządzącą procesem cywilnym, rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.).

W procesie związanym z wykonaniem umowy pożyczki powód jest zobowiązany udowodnić, stosownie do treści przepisu art. 6 k.c., że strony zawarły umowę tej kategorii, a także, że przeniósł na własność biorącego pożyczkę określoną w umowie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku. Biorący pożyczkę natomiast winien wykazać wykonanie swego świadczenia w postaci zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości, przy czym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 k.p.c.).

Z uwagi na podniesione przez pozwaną zarzuty, na powodzie – zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c. – spoczywał zatem obowiązek wykazania, że pomiędzy jego poprzednikiem prawnym a pozwaną doszło do skutecznego zawarcia umowy pożyczki i że na jej podstawie na własność pozwanej została przeniesiona wskazana w umowie kwota pożyczki, tj. 3.000 złotych, a także, że pozwana nie wywiązała się z obowiązku zwrotu pożyczki i z tego tytułu powstało zadłużenie w dochodzonej pozwem kwocie. Nadto powód winien udowodnić, że nabył przedmiotową wierzytelność.

W pierwszej kolejności rozważenia wymagał zarzut braku legitymacji procesowej po stronie powodowej.

Legitymacja procesowa to uprawnienie określonego podmiotu do występowania z roszczeniem przeciwko innemu podmiotowi, które znajduje oparcie bądź w określonym stosunku materialnoprawnym łączącym owe strony, bądź w ustawie. Tylko przepis prawa materialnego, stanowiącego podstawę interesu prawnego, stwarza dla określonego podmiotu legitymację procesową strony. Strona jest zatem pojęciem materialnoprawnym, a nie procesowym, a przeto o tym czy dany podmiot jest stroną postępowania cywilnego, tj., czy ma uprawnienie do wystąpienia z roszczeniem, przesądzają przepisy prawa materialnego, mające zastosowanie w konkretnym stanie faktycznym, nie zaś przepisy procesowe ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2010 r., II CSK 323/09). W procesie w charakterze stron mogą zatem występować tylko te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem tego procesu. W każdym procesie sąd powinien przede wszystkim rozstrzygnąć, czy strony procesowe są jednocześnie stronami spornego stosunku prawnego. Ustalenie braku tej zgodności jest stwierdzeniem braku legitymacji procesowej po stronie powoda lub pozwanego, prowadzącym do oddalenia powództwa. Udzielenie pożyczki następuje na podstawie umowy pożyczkodawcy z pożyczkobiorcą i tylko te osoby będące stronami stosunku umownego albo ich następcy prawni, mają wobec siebie wynikające z tego stosunku uprawnienia i obowiązki, a co za tym idzie tylko one posiadają interes prawny do dochodzenia przed sądem określonych w umowie pożyczki praw.

Powódka wywodziła uprawnienie do dochodzenia od pozwanej zwrotu udzielonej pożyczki z umowy zawartej przez nią z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., wskazując, że wierzytelność tą nabył na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 12 października 2017 roku. Treść załączonych do pozwu dokumentów w postaci umowy przelewu wierzytelności oraz Załącznika nr 1 do tej umowy pozwala na ustalenie w sposób nie budzący wątpliwości, że na podstawie tej umowy nastąpiło przejście na Kancelarie (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wierzytelności wobec M. K. wynikającej z zawartej przez nią z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowy pożyczki numer (...).

Zgodnie z przepisem art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Treścią umowy przelewu wierzytelności jest przeniesienie przez wierzyciela swojej wierzytelności na osobę trzecią, a skutkiem tej umowy jest wyłączenie dotychczasowego wierzyciela ze stosunku zobowiązaniowego i zajęcie jego miejsca przez nabywcę wierzytelności. Sam stosunek zobowiązaniowy zmianie nie ulega, a w szczególności nie tworzy w jej miejsce odrębnej, nowej wierzytelności w stosunku do dłużnika. Przelew wywołuje bezpośrednie skutki wobec dłużnika, po stronie którego powstaje obowiązek świadczenia w stosunku do nabywcy wierzytelności. Warunkiem skutecznego zawarcia umowy przelewu wierzytelności jest zindywidualizowanie wierzytelności. Pod pojęciem tym rozumie się jej oznaczenie przede wszystkim poprzez określenie stosunku prawnego, z którego wynika poprzez wskazanie stosunku prawnego, z którego wynika poprzez wskazanie stron stosunku prawnego, określenie świadczenia i jego przedmiotu. W wyroku z dnia 5 listopada 1999 roku ( III CKN 423/98) Sąd Najwyższy wskazał, że zbycie wierzytelności jest skuteczne, gdy co prawda w umowie przelewu nie została ona dokładnie zindywidualizowana, ale jest to możliwe przy pomocy analizowanego stosunku prawnego, z którego ona wynika. Wskazać nadto należy, że w judykaturze akceptowany jest pogląd, że wykazanie określonego faktu istotnego dla roztrzygnięcia sprawy może nastąpić nie tylko na podstawie treści całego dokumentu ale również i na podstawie wyciągu z niego, zwłaszcza w sytuacji, gdy dokument obejmuje znaczną ilość pozycji ( por. uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 czerwca 2014 roku, V ACz 577/14).

W treści umowy z dnia 12 października 2017 roku znajduje się oświadczenie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o przeniesieniu na rzecz Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. wierzytelności wymienionych w załączniku nr 1 a do umowy, który zawiera szczegółowy wykaz przenoszonych wierzytelności oraz oświadczenie Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. o nabyciu przedmiotowych wierzytelności (§. 6 umowy). Umowa, zgodnie z postanowieniem § 11 wchodzi w życie z dniem podpisania. Oświadczenie zbywcy i nabywcy o wskazanej powyżej treści jest wystarczające do wywołania skutku w postaci przeniesienia wierzytelności na nabywcę. Podnoszona natomiast przez pozwaną kwestia nieoznaczenia w umowie ceny sprzedaży nie ma znaczenie. Utarty jest bowiem w orzecznictwie pogląd, iż jeśli chodzi o przelew wierzytelności, to nie jest warunkiem skutecznego zawarcia takiej umowy zapłata ceny w wykonaniu tej umowy ( por. wyrok SN z 2005-01-5, sygn. akt II CK 343/04, LEX nr 146318). Umowa przelewu wierzytelności może być także zawarta pod tytułem darmym ( por. wyrok NSA z 2012-08-28, I (...) 865/12, LEX nr 1218343). Z treści Załącznika nr 1a, stanowiącego integralną część umowy przelewu wierzytelności wynika, że przedmiotem umowy była wierzytelność wobec M. K., wynikająca z umowy numer (...). Umowa przelewu wierzytelności została podpisana przez osoby umocowane do składania oświadczeń woli w imieniu obydwu stron: Prezesów Zarządu spółek, którym umocowanie wynika z przepisów Kodeksu spółek handlowych. Prezesi zarządu obydwu spółek umocowani są do jednoosobowej reprezentacji, co wynika z wpisów zawartych w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Zgodnie zaś z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2021 r., poz. 112 ) od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ogłoszonych wpisów. Jednak w odniesieniu do czynności dokonanych przed upływem szesnastego dnia od dnia ogłoszenia podmiot wpisany do Rejestru nie może powoływać się na wpis wobec osoby trzeciej, jeżeli ta udowodni, że nie mogła wiedzieć o treści wpisu. Zgodnie natomiast z przepisem art. 16 tej ustawy jeżeli wpis do Rejestru nie podlega obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, to nikt nie może zasłaniać się nieznajomością treści wpisu w Rejestrze, chyba że mimo zachowania należytej staranności nie mógł wiedzieć o wpisie. Umowa jest dokumentem prywatnym. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, które go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności oraz domniemania, że osoba, która podpisała dokument, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Nie korzystają natomiast z domniemania prawdziwości zawartych w nich oświadczeń, a więc każda osoba mająca w tym interes prawny może stwierdzić i dowodzić, że treść złożonych oświadczeń nie odpowiada stanowi rzeczywistemu ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2007 roku, V CSK 441/06 oraz postanowienie tego Sądu z dnia 15 kwietnia 1982 r., III CRN 65/82). Nie oznacza to oczywiście, że dokumenty takie nie mogą stanowić dowodu w sprawie. Dowód z dokumentu prywatnego jest dopuszczalny w postępowaniu cywilnym i podlega ocenie sądu jak każdy inny dowód, według własnego przekonania sądu, na podstawie wszechstronnego rozważenia całego materiału dowodowego (art. 233 § 1 k.p.c.). Dokument prywatny stanowi zatem pełnoprawny środek dowodowy, który sąd orzekający może uznać za podstawę swoich ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania ( por. wyrok NSA w W. z dnia 25 sierpnia 2017 roku, I OSK (...)). Nie ma zatem przeszkód prawnych, aby sąd orzekający w ramach swobodnej oceny dowodów uznał treść dokumentu prywatnego za zgodną z rzeczywistym stanem rzeczy, o ile twierdzenia w nich zawarte mogą być zweryfikowane i potwierdzone za pomocą innych dowodów. W odniesieniu natomiast do wyciągu z załącznika nr 1a do umowy przelewu wierzytelności wskazać należy, że sam fakt, że przybierający postać pisemną wydruk nie spełnia warunków dokumentu urzędowego ani dokumentu prywatnego, nie oznacza, że nie może on stanowić dowodu w sprawie. Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości, że przepis art. 309 k.p.c. może mieć zastosowanie także do niepodpisanych wydruków komputerowych ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2008 r. I CSK 138/08 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2016 roku, V CSK 13/16). Pozwana, na której spoczywa ciężar dowodu w zakresie okoliczności zwalniających ją z zobowiązania, nie podniosła żadnego zarzutu, który podważałby prawdziwość i wiarygodność umowy i załącznika do niej, a zawarte w nich twierdzenia co do oznaczenia stosunku prawnego, z którego wynika wierzytelność oraz co do wysokości przenoszonej wierzytelności znajduje potwierdzenie w treści umowy pożyczki.

Z załączonych do pozwu wydruku z ramowej umowy pożyczki oraz potwierdzenia wypłaty pożyczki, wynika, że wskazany w załączniku numer umowy 8y81sak to numer umowy ramowej pożyczki zawartej przez pozwaną z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Wskazanie zatem numeru umowy ramowej jest w okolicznościach faktycznych sprawy wystarczające do oznaczenia rodzaju czynności prawnej (umowa pożyczki), która była źródłem powstania wierzytelności. Wskazanie zaś danych osobowych dłużnika, numeru umowy oraz kwoty, na jaką opiewa pożyczka, jest wystarczające do identyfikacji zbywanej wierzytelności i tym samym skuteczności przelewu wierzytelności.

Reasumując powyższe rozważania, wskazać należy, że strona powodowa udowodniła, że nabyła od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wierzytelność wobec M. K. wynikającą z umowy pożyczki numer (...).

Strona powodowa wykazała również, że pomiędzy pozwaną a jej poprzednikiem prawnym doszło do skutecznego zawarcia umowy pożyczki i jej wykonania – przeniesienia na własność pozwanej będącej przedmiotem umowy kwoty 3.000 złotych.

Do skutecznego zawarcia umowy pożyczki konieczne jest ustalenie, że doszło do złożenia skutecznych oświadczeń woli dwóch stron: pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Zgodnie zaś z art. 61 §1 i § 2 oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej (§1). Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią (§2). Przepis ten wyraża zasadę swobody formy, wedle której wola osoby skierowana na wywołanie zamierzonego skutku prawnego związanego z dokonywaną czynnością prawną, może być uzewnętrzniona w każdy dowolny sposób, ujawniający ją tak, że staje się dostatecznie zrozumiała dla adresata. W konsekwencji ujawnienie woli osoby dokonującej czynności prawnej może nastąpić także w sposób dorozumiany, przez jakiekolwiek zachowanie się, uzewnętrzniające tę wolę w sposób obiektywnie zrozumiały, które wyraża wolę wywołania skutków prawnych, objętych treścią czynności prawnej. Złożenie oświadczenia może być zarówno jednostkową czynnością, jak i całym procesem zachowań podmiotu składającego to oświadczenie, o ile w oparciu o całokształt okoliczności można podmiotowi składającemu oświadczenie przypisać zamiar wywołania określonych skutków prawnych, czyli gdy zachowanie to niesie za sobą określony komunikat mający wywołać skutki prawne ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2017r., sygn. akt IV CSK 179/16, Legalis 1587604). Przepis ten umożliwia zatem składanie oświadczeń woli skutkujących np. zawarciem umowy w formie elektronicznej. Aby jednak mówić, że doszło do czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, że doszło do złożenia dwóch zgodnych oświadczeń woli, a następnie, że oświadczenia te były skuteczne. Czym innym jest bowiem ustalenie, że doszło do faktu złożenia oświadczenia woli, a czym innym ustalenie, że oświadczenie to było skuteczne. O fakcie złożenia oświadczenia woli decydują w szczególności okoliczności, czy składający oświadczenie w ogóle wyraził swoją wolę – w zasadzie w dowolnej formie, o ile forma ta w wystarczający sposób wolę tę ujawniła oraz czy oświadczenie to doszło do adresata w rozumieniu art. 61 § 2 k.c. Natomiast o skuteczności złożonego oświadczenia decydują w szczególności takie okoliczności, jak zdolność do czynności prawnych, forma czy należyte umocowanie.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że zaoferowany przez stronę powodową materiał dowodowy sprawy dał podstawy do przyjęcia, że pozwana złożyła skuteczne oświadczenie woli w formie elektronicznej, skutkujące zawarciem umowy pożyczki, z której powódka wywodziła swoje roszczenie oraz że na własność strony pozwanej została przeniesiona wskazana w umowie kwota.

Zgodnie z postanowieniami umowy ramowej w celu zawarcia umowy pożyczki niezbędne jest posiadanie aktywnego konta. Zgodnie z postanowieniem § 3 umowy pożyczkobiorca może wnioskować o pierwszą pożyczkę rejestrując się i tworząc konto użytkownika na stronie internetowej (...) pl. (...) rejestracji pożyczkobiorca musi podać między innymi następujące informacje: nazwisko, numer PESEL, numer dowodu osobistego, adres zameldowania, adres do korespondencji (jeżeli jest inny niż adres zameldowania), adres e – mail, numer telefonu komórkowego, numer telefonu stacjonarnego. Po prawidłowym wypełnieniu formularza rejestracji potwierdzeniu podanego numeru telefonu komórkowego i podaniu indywidualnego kodu (...) przesłanego na numer telefonu komórkowego pożyczkobiorcy, pożyczkobiorca zostanie przekierowany do zabezpieczonego serwisu usług płatniczych w celu podania danych niezbędnych do przekazania wymaganej opłaty rejestracyjnej w wysokości 0,01 zł lub 0,50 złotych w przypadku skorzystania z przelewu za pomocą platformy sofort. Dokonanie wymaganej opłaty rejestracyjnej nie jest konieczne w przypadku skorzystania z pożyczkobiorcę z alternatywnego rozwiązania, tj. aplikacji KontoConnect umożliwiającej darmową weryfikację danych do przelewu bankowego. Dokonanie powyższych czynności strony zgodnie z uznają jako akceptację przez pożyczkobiorcę warunków ramowej umowy pożyczki. Po zaakceptowaniu przez pożyczkodawcę poprawnie złożonego wniosku o pożyczkę, pożyczkodawca udostępni pożyczkobiorcy na trwałym nośniku umowę pożyczki, formularz informacyjny oraz wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy pożyczki w formie plików (...) umożliwiających ich zapisanie na komputerze pożyczkobiorcy wysłanych na adres poczty elektronicznej pożyczkobiorcy. Nie odesłanie umowy pożyczki przez pożyczkobiorcę, a także odesłanie jej do pożyczkodawcy bez podpisu nie jest podstawą do stwierdzenia, że pożyczka nie została udzielona. Formularz informacyjny zawiera informacje na temat kwoty udzielanej pożyczki, wysokości oprocentowania, całkowitej kwoty spłaty oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.Kwota pierwszej i każdej kolejnej pożyczki udzielonej na podstawie umowy ramowej pożyczki zostanie przekazana na rachunek bankowy pożyczkobiorcy bezzwłocznie po przesłaniu pożyczkobiorcy elektronicznego powiadomienia o decyzji w sprawie wniosku o pożyczkę, formularza informacyjnego wraz z harmonogramem spłat oraz terminem spłaty pożyczki za pośrednictwem wiadomości SMS przesłanej na numer telefonu komórkowego pożyczkobiorcy i/lub za pośrednictwem wiadomości e – mail na adres e – mail pożyczkobiorcy określony w trakcie procesu rejestracji lub na chronione hasłem konto użytkownika.

W celu wykazania faktu zawarcia przez pozwaną umowy pożyczki, powódka złożyła wydruk z ramowej umowy pożyczki regulującej zasady udzielania pożyczek i ich zwrotu, formularz informacyjny dotyczący umowy pożyczki oraz potwierdzenie wypłaty pożyczki.

Przepis art. 231 k.p.c. stanowi, że sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne). Domniemanie faktyczne przewidziane w art. 231 k.p.c. jest środkiem pozwalającym ustalić określony element stanu faktycznego, konstruowany z uwzględnieniem reguł art. 233 § 1 k.p.c., a tym samym należy do kręgu czynności dotyczących ustaleń faktycznych i oceny dowodów. Może mieć więc zastosowanie, gdy faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy nie można udowodnić wprost za pomocą dostępnych środków dowodowych lub przeprowadzenie dowodów na taką okoliczność byłoby istotnie utrudnione - w takiej sytuacji, na podstawie całokształtu materiału dowodowego, opierając się na innych, udowodnionych faktach, sąd może wyprowadzić logiczny wniosek co do zaistnienia tego innego faktu ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 2020 roku, I CSK 34/19). Zgodnie natomiast z treścią przepisu art. 233 § 1 k.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że w świetle materiału dowodowego zaoferowanego przez stronę powodową zawarcie przez pozwana umowy pożyczki i jej wykonania należy uznać za udowodnione. Za uznaniem powyższych faktów za udowodnione przemawia fakt wygenerowania wydruków ramowej umowy pożyczki, formularza informacyjnego i potwierdzenia przelewu. Fakt ich wygenerowania świadczy bowiem o tym, że doszło do skutecznego złożenia przez strony umowy oświadczeń woli o zawarciu umowy i wykonania umowy. Gdyby bowiem pozwana nie posiadała aktywnego konta na stronie internetowej pożyczkodawcy i nie złożył za pośrednictwem tego konta wniosku o udzielenie pożyczki i gdyby wniosek te nie został uwzględniony, nie doszłoby do wygenerowania powyższych wydruków. Pozwana nie podniosła ani nie udowodniła, aby ujęte ramowej umowie pożyczki dane osobowe pożyczkobiorcy (imię i nazwisko, seria i numer dowodu osobistego, numer PESEL i adres zamieszkania) pożyczkodawca mógł uzyskać od innej osoby niż pozwana. Sam fakt natomiast, że przybierający postać pisemną wydruk nie spełnia warunków dokumentu urzędowego ani dokumentu prywatnego, nie oznacza, że nie może on stanowić dowodu w sprawie. Jak już wyżej wskazano Kodeks postępowania cywilnego nie zawiera zamkniętego katalogu środków dowodowych i dopuszczalne jest skorzystanie z każdego źródła informacji o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, jeśli tylko nie jest to sprzeczne z przepisami prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości, że przepis art. 309 k.p.c. może mieć zastosowanie także do niepodpisanych wydruków komputerowych ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2008 r. I CSK 138/08 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2016 roku, V CSK 13/16).

Strona powodowa wykazała również, że dochodzone pozwem roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Przepis art. 117 § 1 – 2 ¹ k.c. w mającym zastosowanie w sprawie brzmieniu nadanym ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 roku, poz. 1104) stanowi, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu (§ 1). Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne (§ 2). Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi (§ 2 ¹ ). Zgodnie z przepisem art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Przepis art. 120 § 1 k.c. stanowi, że
bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Dochodzone pozwem roszczenie stało się wymagalne w dniu 21 lipca 2016 roku. Termin jego przedawnienia upływał w dniu 31 grudnia 2019 roku. Przed tym dniem 30 grudnia 2019 roku powód dokonał czynności, która w świetle treści przepisu art. 123 § 1 pkt 1 k.c., skutkowała przerwaniem biegu terminu przedawnienia. Tego dnia powód złożył pozew o zapłatę objętego żądaniem niniejszego pozwu roszczenia w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie. Pozew ten został następnie przekazany do rozpoznania tutejszemu Sądowi, a postępowanie w sprawie zostało umorzone na podstawie przepisu art. 505 ³⁷ § 1 w brzmieniu obowiązującym przed zmiana dokonaną ustawą z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1469 ze zm.). Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uchwale w dnia 21 listopada 2013 roku ( sygn. akt III CZP 66/13), wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym zakończonym umorzeniem postepowania na podstawie przepisu art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. przerywa bieg terminu przedawnienia. Termin przedawnienia, przerwany w dniu 30 grudnia 2019 roku, rozpoczął bieg na nowo od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania, tj. od dnia 29 października 2020 roku i upłynie w dniu 31 grudnia 2023 roku. Wniesienie pozwu w niniejszej sprawie skutkowało kolejnym przerwaniem biegu terminu przedawnienia.

Zauważyć trzeba, że Sąd postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 7 października 2021 r. zobowiązał pełnomocnika pozwanej do ustosunkowania się do wniosków i twierdzeń pisma pełnomocnika powoda z dnia 30.06.2021 r., w szczególności do podniesionego zarzutu przerwania biegu terminu przedawnienia, w terminie 7 dni, pod rygorem przyjęcia, że pozwana nie kwestionuje wniosków i twierdzeń pisma pełnomocnika powoda z 30.06.2021 r. Pełnomocnik pozwanej jednak w żaden sposób do zarzutu przerwania biegu terminu przedawnienia się nie odniósł.

Odnosząc się natomiast do zarzutu niewykazania zasadności żądania pozwu wskazać należy, że strona powodowa domaga się zapłaty kwoty 3.876,25 złotych, która to kwota obejmuje: kapitał pożyczki (3.000 zł), prowizję (848,63 zł) oraz opłaty dodatkowe za monity telefoniczne i pisemne (27,62 zł). Wysokość zaś należności z tytułu kapitału i prowizji wynika wprost z umowy. Z treści umowy wynika również i uprawnienie do obciążenia pożyczkobiorcy dodatkowymi kosztami w związku z wykonaniem umowy, w szczególności kosztami usług osób trzecich (koszty przekazów pieniężnych, wiadomości sms). wobec twierdzeń powoda co do wysokości zadłużenia co do kapitału pożyczki i prowizji udokumentowanych przedstawionymi wydrukami, pozwana zobligowana była do podniesienia twierdzeń i zarzutów oraz naprowadzenia dowodów na okoliczności zwalniających ją z obowiązku zapłaty. Pozwana obowiązkowi w tym zakresie nie sprostała. Jeżeli strona kwestionuje prawdziwość lub wiarygodność faktów zawartych w dokumentach lub wydrukach komputerowych, winna podnieść konkretne zarzuty co do ich treści oraz naprowadzić dowody, które pozwolą na poczynienie odmiennych od twierdzeń strony powodowej ustaleń faktycznych. Pozwana tymczasem, poza wskazaniem, że żądanie pozwu nie zostało udowodnione co do wysokości, nie podniosła żadnych konkretnych zarzutów, a w szczególności, aby dokonała wpłat na poczet spłaty pożyczki, które nie zostały zaksięgowane. Dlatego też Sąd uznał zaoferowane przez powódkę dowody za przydatne do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie co do wysokości zadłużenia z tytułu kapitału i prowizji.

W odniesieniu natomiast do żądania zapłaty kwoty 27,62 złotych tytułem opłat dodatkowych za monity telefoniczne i pisemne wskazać należy, że strona powodowa nie wykazała faktu wykonania takich czynności jak i poniesienia wydatków w żądanej kwocie. Fakt zawarcia umowy przelewu wierzytelności nie może stawiać strony w korzystniejszej sytuacji niż pierwotnego wierzyciela, który to aby domagać się zapłaty zobligowany byłby do wykazania zarówno faktu wykonania czynności jak i zapłaty za nie żądanej od strony pozwanej kwoty. W postępowaniu cywilnym zadaniem sądu jest zbadanie, czy w ramach prawa materialnego, stanowiącego podstawę rozstrzygania o żądaniu powoda, strony udowodniły fakty, z których każda z nich wywodzi skutki prawne dla niej korzystne. Wymaga to przedstawienia przez każdą ze stron twierdzeń, co do istnienia bądź nieistnienia określonych faktów oraz udowodnienia tych twierdzeń. Wyrażenie wątpliwości co do prawdziwości twierdzeń strony przeciwnej, względnie, co do prawdopodobieństwa zaistnienia innych jeszcze okoliczności faktycznych niż wskazane przez stronę przeciwną, bez jednoczesnego ich wykazania przy pomocy powołanych przez siebie dowodów lub udowodnienia braku wiarygodności dowodów przeprowadzonych przez drugą stronę (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.), nie spełnia wymogu udowodnienia własnych twierdzeń.

Uzasadniony okazał się zarzut strony pozwanej, że postanowienie umowy nakładające na pożyczkobiorcę obowiązek zapłaty prowizji należy uznać za niedozwoloną klauzulę umowną.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 6 i 6 a ustawy o kredycie konsumenckim całkowity koszt kredytu obejmuje wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach, z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. P. koszty kredytu natomiast to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. Wskazać przy tym należy, że fakt, że pozaodsetkowe koszty pożyczki nie przekraczają granic wyznaczonych przepisem art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim, nie oznacza, że postanowienia umowy w tym zakresie nie podlegają badaniu z punktu widzenia przepisów o niedozwolonych klauzulach umownych. Sam fakt, że ustawodawca określa poziom maksymalnej wysokości tego rodzaju kosztów, nie stanowi jeszcze dostatecznej i wystarczającej podstawy do przyjęcia, że każdorazowo pożyczkodawca bez względu na rzeczywiście koszty ponoszone przy zawieraniu umowy mógłby naliczyć takie pozaodsetkowe koszty kredytu w wysokości maksymalnej lub zbliżonej do górnego poziomu tychże kosztów. Treść przepisu art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim w żadnym razie nie daje podstaw do takiego stanowiska, albowiem istotą wprowadzenia tej regulacji była ochrona kredytobiorców przed nadmiernym obciążeniem ich kosztami udzielenia pożyczki przez firmy pożyczkowe, a nie niejako przyznawanie pożyczkodawcom uprawnienia do naliczania opłat za udzielenie pożyczek w maksymalnej kwocie bez względu na to czy poniósł on jakiekolwiek koszty w związku z zawarciem umowy pożyczki czy też nie ( por. wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 września 2017 roku, II Ca 1122/17).

Zgodnie z treścią przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4).

Klauzulą niedozwoloną w rozumieniu cytowanego przepisu art. 385 ¹ k.c. jest zatem takie postanowienie umowy zawartej z konsumentem, które spełnia łącznie wszystkie przesłanki określone w przepisie art. 385 ¹ k.c., tj.:

1)  nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie,

2)  nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron,

3)  kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W rozpoznawanej sprawie między stronami nie było sporne, że będąca przedmiotem sporu umowa została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą (stroną powodową) a konsumentem (pozwana).

Zgodnie z przepisem § 3 art. 385 ¹ k.c. nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Odnosi się to w szczególności do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. W piśmiennictwie przyjmuje się, że nie są postanowieniami indywidualnie negocjowanymi („uzgodnionymi”) klauzule sporządzone z wyprzedzeniem, w sytuacji gdy kontrahent nie miał wpływu na ich treść, nawet jeżeli są one zawarte we wzorcu wykorzystanym tylko jednorazowo.

Strona powodowa, na której spoczywał ciężar dowodu z tym przedmiocie, nie udowodniła, aby postanowienia umowy w zakresie zastrzeżenia prowizji za udzielenie pożyczki zostały z pozwaną uzgodnione indywidualnie, a w szczególności aby pozwana miała jakikolwiek wpływ na wybór sposobu wynagrodzenia za korzystanie z kapitału (odsetki czy prowizja) ani tym bardziej na ich wysokość. Przewidziane przepisem art. 385 ¹ k.c. indywidualne uzgadnianie postanowień umowy nie może być utożsamiane z faktem zaakceptowania przedstawionych konsumentowi warunków umowy. Indywidualne uzgadnianie postanowienia umowy wymaga rzeczywistego wpływu konsumenta na treść konkretnego postanowienia, a nie jedynie akceptacji przedstawionych mu warunków umowy. Umowa pożyczki jest standardowo stosowanym przez poprzednika powoda drukiem, w którym wpisywane są jedynie dane osobowe pożyczkobiorcy oraz kwoty pożyczki i wysokość naliczanych opłat i prowizji. Pozwana miała zatem jedynie możliwość wyboru co do zawarcia albo odmowy zawarcia przedłożonej jej umowy o treści takiej, jaka wynika ze złożonego przez powoda dokumentu. To zaś wskazuje na adhezyjny charakter zawartej przez strony umowy pożyczki, której postanowienia nie podlegały w rzeczywistości żadnym indywidualnym uzgodnieniom poza ustaleniem wysokości faktycznie wypłaconej na rzecz pozwanej kwoty.

W odniesieniu do omawianego postanowień spełniona została również kolejna przesłanka uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, jako że to postanowienie umowne, mimo że sformułowane w sposób jednoznaczny, nie dotyczyło „głównych świadczeń stron” z umowy pożyczki. Pojęcie „świadczenia głównego strony” w rozumieniu przepisów o niedozwolonych klauzulach umownych należy interpretować raczej wąsko, w nawiązaniu do pojęcia przedmiotowo istotnych elementów umowy ( essentialia negotii). I tak zgodnie z przepisem art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Przepis ten określa – w sposób wyczerpujący – główne świadczenia stron umowy pożyczki. Świadczenie główne pożyczkobiorcy obejmuje zatem – po myśli cytowanego przepisu – jedynie zwrot „tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości ”. Z mocy umowy pożyczki pożyczkobiorca może być zobowiązany również do „zwrócenia” pożyczkodawcy odsetek, opłat, prowizji, podatków i marży jeżeli są mu znane oraz kosztów usług dodatkowych gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu (art. art. 5 pkt 6 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zmianami). Świadczenie z ww. tytułów jednakże – nawet jeżeli zostały doliczone do comiesięcznej raty – nie stanowią świadczenia głównego z umowy pożyczki i podlegają kontroli w świetle treści przepisu art. 385 ¹ k.c. Jakkolwiek pożyczka może mieć też charakter odpłatny, gdy dający zastrzegł wynagrodzenie za korzystanie z kapitału w postaci odsetek lub prowizji, to odpłatność (lub nieodpłatność) nie należy do postanowień przedmiotowo istotnych umowy pożyczki.

W okolicznościach faktycznych sprawy omawiane postanowienia niewątpliwie kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez kontrahenta konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Pojęcia te mają charakter niedookreślony i ocenny; wymagają dokonania ich wykładni w każdej sprawie indywidualnie, z uwzględnieniem celu umowy, charakteru stosunku zobowiązaniowego, jak również zwyczajów i norm przyjętych w konkretnej dziedzinie aktywności gospodarczej (jest to szczególnie istotne w takich dziedzinach, które wytworzyły własne wzorce etyczne postępowania wobec konsumentów – takich jak bankowość, działalność ubezpieczeniowa itp.). Podstawowym elementem przyjętych w obrocie gospodarczym dobrych obyczajów jest zasada lojalności, uczciwości i szacunku wobec kontrahenta. Sprzeczne z dobrymi obyczajami będą więc takie działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta, wprowadzenia go w błąd co do realnych obciążeń i ryzyka związanego z umową oraz co do tego, jakie świadczenia na swoją rzecz zastrzegł przedsiębiorca. Jeśli chodzi o pojęcie „interesu konsumenta”, to obejmuje ono elementy ekonomiczne (przede wszystkim związane z zachowaniem ekwiwalentności świadczeń stron oraz proporcjonalności obciążeń nałożonych na konsumenta do realnych kosztów związanych z umową i wartości świadczeń uzyskanych przez konsumenta), ale również pozaekonomiczne, takie jak pewność obrotu, zaufanie, czas poświęcony na realizację swoich uprawnień, przekonanie o rzetelnym potraktowaniu przez drugą stronę umowy. Ustawodawca wymaga, by naruszenie interesów konsumenta przez klauzulę niedozwoloną nastąpiło w stopniu „rażącym”, a zatem musi być to naruszenie znaczne, polegające na drastycznym odejściu od zasad uczciwego obrotu, lojalności, szacunku dla drugiej strony umowy. Działanie wbrew „dobrym obyczajom” w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2012 roku, sygn. VI ACa 461/12). Rażące naruszenie interesów konsumentów polega w tym kontekście na nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, sygn. I CK 832/04).

Z treści umowy wynika, że prowizja została naliczona za „udzielenie pożyczki”. Nie wynika z niej natomiast w jakim zakresie owa opłata za udzielenie pożyczki stanowi wynagrodzenie za czynności podejmowane w celu weryfikacji wniosku o udzielenie pożyczki i a w jakim wynagrodzenie za korzystanie z pożyczonych pozwanej pieniędzy. Niemniej jednak naliczona z tego tytułu kwota, stanowiąca równowartość 28,28% pożyczonej pozwanej kwoty, zważywszy na okres, na jaki udzielono pożyczki, niewątpliwie godzi w równowagę kontraktową stron i rażąco narusza interesy konsumenta, zwłaszcza, że strona powodowa nie wskazała ani w umowie ani w toku procesu zasadność pobrania prowizji w naliczonej przezeń wysokości ani czytelnych kryteriów jakie legły u podstaw obliczenia prowizji. Jakkolwiek ustawa o kredycie konsumencki mnie nakazuje pożyczkodawcy wskazania kryteriów wg jakich naliczono obciążające konsumenta opłaty i prowizje, to jednak, zgodnie z treścią przepisu art. 11 ustawy o kredycie konsumenckim, kredytodawca lub pośrednik kredytowy zobowiązany jest przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki udzielić konsumentowi wyjaśnień dotyczących treści informacji przekazanych przed zawarciem umowy oraz postanowień zawartych w umowie, która ma zostać zawarta, w sposób umożliwiający konsumentowi podjęcie decyzji dotyczącej umowy o kredyt konsumencki. Wysokość prowizji za udzielenie pożyczki niewątpliwie ma wpływ na podjęcie decyzji o zawarciu umowy, nie sposób zatem uznać, że strona powodowa nie ma obowiązku informować pożyczkobiorcy o sposobie naliczenia żądanej prowizji. Przyj ^{ęcie, że} powódka ^{nie ma obowiązku wyjaśnienia ani konsumentowi przed zawarciem umowy ani w toku procesu w jaki sposób ustalił wysokość obciążających konsumenta opłat i prowizji tylko z tego powodu, że ich wysokość nie przekracza} limitowanych art. 36 a ^{maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu, nie daje się pogodzić z wynikającą z ustawy o kredycie konsumenckim ochroną konsumentów. Również i w świetle zasad uczciwego obrotu nie sposób uznać za usprawiedliwione}, nie tylko w stosunkach z konsumentami ale również i w obrocie pomiędzy przedsiębiorcami, ^{zastrzeganie opłat czy prowizji, których wysokość – z uwagi na niewskazanie kryteriów, na podstawie których je ustalono – nie może zostać zweryfikowana. Skoro powód nie wskazał podstaw ustalenia prowizji we wskazanej w umowie kwocie, Sąd może dokonać oceny zasadności} jedynie poprzez porównanie wysokości wypłaconej pozwanej tytułem pożyczki kwoty i wysokości obciążeń mających charakter wynagrodzenia za korzystanie z pożyczonej pozwanej kwocie, tj. prowizji i odsetek umownych. Świadczenie z tytułu odsetek umownych ma bowiem charakter wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Pozwana pożyczyła kwotę 3.000 złotych. Tymczasem powódka domaga się zapłaty tytułem wynagrodzenia za korzystanie z tej kwoty przez okres 30 dni prowizji w kwocie 848,63 złotych. Żądanie to należy uznać za rażąco wygórowane.

Reasumując powyższe rozważania, wskazać należy, że okoliczności faktyczne sprawy wskazują, że omawiane postanowienie umowy miało na celu jedynie faktyczne zwiększenie zysków pożyczkodawcy i stanowiły obciążenie pożyczkobiorcy ponad dopuszczalne prawem oprocentowanie, zapewniając stronnie powodowej dodatkowy dochód. Przedsiębiorca udzielający pożyczki konsumentowi winien zadbać o to, aby zachowane zostały rozsądne proporcje pomiędzy wysokością pobieranych odsetek, opłat i prowizji a wysokością pożyczonej sumy i wyważyć interesy obu stron umowy. Dążenie do zapewnienia sobie maksymalnych zysków i zredukowania kosztów własnej działalności gospodarczej nie może prowadzić do obciążenia drugiej strony umowy pożyczki wszelkimi ponoszonymi przez pożyczkodawcę kosztami i przerzuceniem na konsumenta całości ryzyka kontraktowego poprzez zagwarantowanie sobie od pożyczkobiorcy świadczenia nieproporcjonalnie wysokiego do wypłaconej kwoty pożyczki. Z uwagi na powyższe okoliczności przedmiotowe postanowienia umowne są w ocenie sądu sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interes konsumenta. Nie wiążą zatem konsumenta.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 3.000 złotych, a zatem jedynie pożyczoną sumę, której pozwana powódce nie zwróciła, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi w stosunku rocznym od dnia 222 lipca 2016 roku do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie, tj. w zakresie żądanej od pozwanej przez powódkę prowizji za udzielenie pożyczki w kwocie 848,63 złotych oraz opłaty za dodatkowe monity telefoniczne i pisemne w kwocie 27,62 złotych.

Roszczenie o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c. i art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02).

Roszczenie wynikające z będącej przedmiotem sporu umowy pożyczki stało się wymagalne na skutek upływu czasu, na jaki umowa została zawarta w dniu 21 lipca 2016 roku. Pozwana pozostaje zatem w opóźnieniu w spełnieniu świadczenia z tego tytułu od dnia 22 lipca 2016 roku, co uzasadnia żądanie zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia 22 lipca 2016 roku.

Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie Sąd poczynił na podstawie dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach sprawy I Nc 830/20 Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie. Wiarygodności i mocy dowodowej powyższych dowodów z dokumentów żadna ze stron nie kwestionowała, nie wzbudziły one także żadnych wątpliwości ze strony orzekającego w sprawie Sądu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Powód poniósł następujące koszty procesu: 200 złotych tytułem opłaty od pozwu oraz 900 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie adwokata, czyli łącznie 1.100 złotych. Koszty te zostały obliczone na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800) oraz art. 13 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 300 ze zm.).

Pozwana poniosła następujące koszty procesu: 900 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego, obliczone na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.)

Żądanie pozwu zostało uwzględnione w zakresie kwoty stanowiącej 77,39 % dochodzonego roszczenia, wobec czego pozwana winna zwrócić powódce kwotę stanowiącą 77,39 % poniesionych przez nią kosztów procesu, tj. kwotę 851,29 złotych (1.100 x 77,39 % = 851,29 zł).

Powódka jest natomiast zobowiązana zwrócić pozwanej 22,61% poniesionych przez nią kosztów procesu, czyli kwotę 203,49 złotych (900 zł x 22,61% = 203,49 zł).

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie III wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 647,80 zł tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Sygn. akt III C 448/21

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień;

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej r. pr. A. C.;

3.  Zarządzenie wykonać w terminie 7 dni.

4.  Akta przedłożyć z apelacją lub za 21 dni z zpo.

16.02.2022 r., Sędzia Justyna Pikulik