Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 12 sierpnia 2022 r.

Sygn. akt VI Ka 98/21

1.

2.WYROK

2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3.Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Beata Tymoszów

protokolant: protokolant sądowy Adrianna Sadowska

4.przy udziale prokuratora Anety Ostromeckiej

po rozpoznaniu dnia 29 lipca 2022 r.

5.sprawy T. M., syna W. i M., ur. (...) w S.

6.oskarżonego o przestępstwa z art. 216 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz z art. 190 § l k.k. oraz z art. 107 k.w.

7.na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

8.od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie

9.z dnia 6 listopada 2020 r. sygn. akt III K 889/19

11.I. zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

12.- na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. uchyla rozstrzygnięcia z punktów: 1a) oraz 1b) i w tym zakresie umarza postępowanie karne przeciwko T. M.;

13.- uniewinnia T. M. od popełnienia czynów przypisanych mu w punktach: 1c) oraz 1d);

14.II. wydatkami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 98/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie z dnia 05 listopada 2020r., sygn. akt III K 889/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

T. M.

Oskarżony nie był uprzednio karany

karta karna

477

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Karta karna

dokument urzędowy w sposób jednoznaczny stanowi podstawę do dokonania ustaleń co do uprzedniej karalności oskarżonego

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

3.1 Obraza prawa procesowego mająca wpływ na wynik sprawy, to jest art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań oskarżycielki posiłkowej, zainteresowanej konkretnym rozstrzygnięciem, a także dowodu z karty karnej poprzez uznanie, iż oskarżony był uprzednio karany mimo, iż nastąpiło zatarcie skazania

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Poza kwestią dotyczącą uprzedniej karalności oskarżonego, zarzut był chybiony.

Najpierw wypada zauważyć, że konstrukcja apelacji sprowadzająca się do stawiania wielu zarzutów (niekiedy zbędnych), nie ułatwia kontroli instancyjnej orzeczenia, bowiem utrudnia precyzyjne poznanie argumentacji skarżącego. Ma to miejsce zwłaszcza wtedy, gdy myli on sam zarzut z jego uzasadnieniem co powoduje, że część wstępna apelacji (petitum) staje się niezwykle drobiazgowa i obszerna. Ma to miejsce także wówczas, gdy środek odwoławczy opiera się na zarzutach mających charakter pierwotnych uchybień jak i będących ich konsekwencją- zarzutach o wtórnym charakterze. Jak powszechnie przyjmuje się w orzecznictwie, zarzut apelacyjny powinien dotyczyć tylko uchybienia o charakterze pierwotnym, a nie jego następstw. W razie oparcia odwołania na zarzutach tzw. mieszanych, to jest na twierdzeniu odpowiadającym kilku podstawom odwoławczym, jako podstawę odwołania należy powołać zarzut tzw. pierwotny. Nieodpowiednie jest powołanie kilku zarzutów, gdy jeden jest konsekwencją innego bądź gdy zarzuty wzajemnie się wykluczają.

Zatem, zarzut oparty na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 3 k.p.k. należy formułować tylko wtedy, gdy - zdaniem skarżącego - w oparciu o prawidłowo zgromadzony materiał dowodowy i trafnie oceniony co do wiarygodności, sąd ustalił fakty, które z tych dowodów nie wynikały (błąd dowolności) lub zaniechał ustalenia faktów, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie (błąd braku). Natomiast gdy skarżący dopatruje się przyczyny błędnych ustaleń w obrazie przepisów procesowych związanych ze sposobem ich gromadzenia, czy też oceny (np. w obrazie art. 7 k.p.k.), to powinien podnieść wyłącznie zarzut obrazy tych przepisów i jedynie jako ich skutek (wpływ na treść wyroku) wskazać ubocznie na błędne ustalenia faktyczne (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 października 2021 r., sygn. II AKa 53/21).

Postulowany wyżej sposób konstruowania zarzutów (kwalifikowania uchybienia pod określoną przyczynę odwoławczą) nie został zachowany w omawianej apelacji. O ile bowiem bezspornie zasadny był argument dotyczący zatarcia uprzedniego skazania oskarżonego ( co wynika choćby z aktualnej karty karnej), to całkowicie chybione okazało twierdzenie, jakoby sąd orzekający wadliwie ocenił wyjaśnienia oskarżonego i zeznania pokrzywdzonej. Fakt, że oskarżycielka posiłkowa pozostaje w konflikcie z oskarżonym i z tego powodu, rzekomo, miałaby przedstawiać nieprawdziwy obraz sytuacji, w takim samym stopniu rzutować może przecież na wyjaśnienia oskarżonego. Konflikt dotyczy obu stron postępowania i obie, co najmniej w równym stopniu, są zainteresowane konkretnym orzeczeniem, przy czym interes oskarżonego z pewnością jest większy, jako że obawia się on możliwej do wymierzenia kary.

W świetle zebranych dowodów całkowicie niezrozumiała jest teza, jakoby poza depozycjami pokrzywdzonej nie istniał żaden, obiektywny, dowód umożliwiający należyte odtworzenie przebiegu zajścia w dniu 19 lipca 2018r. oraz w dniu 24 września 2018r. Przeczą temu wyraźnie zeznania A. U., K. W. i D. W., którzy szczegółowo i zgodnie z zeznaniami D. M. opisali te zdarzenia. Myli się obrońca wywodząc, iż wypowiedzi te dotyczą okoliczności ubocznych, skoro wynika z nich wyraźnie, że świadkowie pojawili się w dniu 19 lipca 2018r zaalarmowani krzykiem pokrzywdzonej i widzieli zachowanie oskarżonego, który nie chciał jej oddać telefonu – strony szarpały się, przy czym pokrzywdzona próbowała odzyskać swoją własność. Następnie z tym telefonem się oddalił, a pokrzywdzona odzyskała go dopiero po jakimś czasie. Zeznania tych świadków są bardzo wyważone, opisywali oni to, co faktycznie widzieli, nie próbując wyolbrzymiać zachowania któregokolwiek z uczestników zajścia.

Co się tyczy zajścia z dnia 24 września 2018r. A. U. pojawiła się w trakcie trwającej awantury, kiedy pokrzywdzona krzyczała, że jest bita i prosiła o pomoc. Uwzględniając dysproporcję sylwetki, wagi stron i w konsekwencji - skutki jakie odniosła oskarżyciela posiłkowa, trudno logicznie uznać, że celowo sprowokowałaby oskarżonego, używała wobec niego siły. Sam skarżący nie potrafił wskazać racjonalnego powodu takiego postępowania pokrzywdzonej, a przecież nie może być za taki uznana chęć zemsty czy wręcz spowodowania postępowania karnego przeciwko T. M.. Każdy rozsądny obserwator poweźmie wątpliwości, czy takie założenie jest choćby po ludzku warte tego, by wykształcona, pracująca kobieta doprowadziła do szeregu własnych obrażeń ciała, wiążących się z bólem, utrudnieniem funkcjonowania po to, by „zrobić na złość” oskarżonemu, a taką właśnie myśl próbować przeforsować autor apelacji. Najistotniejsze jednak, że wobec wystąpienia bezwzględnej przesłanki odwoławczego, szczegółowe analizowanie owych zagadnień jest bezprzedmiotowe.

3.2 błąd w ustaleniach faktycznych, a mający wpływ na jego treść co do przebiegu samego zdarzenia i udziału w nim oskarżonego, a także co do potrzeby orzekania zakazu zbliżania się oskarżonego do pokrzywdzonej oraz kontynuowania „uczestnictwa w oddziaływaniach „korekcyjno – edukacyjnych” w sytuacji, gdy od 2018r. oskarżony unika jakichkolwiek kontaktów z oskarżoną

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Jak to już wyżej zaznaczono, podniesienie tego zarzutu – w takim jego kształcie i zaistniałym układzie procesowym, było chybione.

W znacznej mierze sprowadza się on do powtórzenia tych argumentów, jakie miałyby uzasadniać twierdzenie o obrazie art. 7 k.p.k., to jest dokonaniu wadliwej oceny dowodu z zeznań pokrzywdzonej. Wbrew sugestiom skarżącego to, że określony fragment przypisanego oskarżonemu zachowania wynika wyłącznie z zeznań D. M. nie dyskwalifikuje ani tego dowodu ani poczynionych na jego podstawie ustaleń. Dla ich prawidłowości bez znaczenia pozostaje bowiem, z ilu źródeł dowodowych / dowodów one wynikają, lecz istotnym jest, czy są wynikiem rzetelnej, zgodnej z kryteriami art. 7 k.p.k. i całościowej analizy materiału dowodowego. Taką analizę przeprowadził sąd orzekający, zaś autor apelacji kwestionując ją ogranicza się do prezentowania własnych zaostrzeń przy czym nie wykazuje – w odniesieniu do dwóch pierwszych czynów – jakich konkretnie błędów miałby w dopuścić się sąd meriti.

Inaczej natomiast przedstawia się kwestia ustaleń faktów w zakresie trzeciego z czynów przypisanych oskarżonemu, a kwalifikowanego z art. 190 § 1 k.k. Dla przyjęcia, iż doszło do popełnienia groźby karalnej niezbędne jest bowiem ustalenie nie tylko tego, że sprawca w określony sposób groził pokrzywdzonemu ( słowem, gestem etc.), ale również, że groźba ta wzbudziła u pokrzywdzonego obawę spełnienia ( odczucie subiektywne), przy czym obawa musi być obiektywnie weryfikowalna. Samo stwierdzenie pokrzywdzonego, że bał się spełnienia groźby (często wypowiadane pod wpływem emocji, choć z pełnym przekonaniem) nie oznacza jeszcze, że oświadczenie to znajduje potwierdzenie w jego postępowaniu, czyli jest właśnie obiektywnie weryfikowalne. Obiektywizacja postawy pokrzywdzonego wymaga zaś oceny w oparciu zarówno o jego osobowość jak i okoliczności, które pozwalają stwierdzić, że każdy przeciętny człowiek o podobnej osobowości, cechach psychiki, intelektu co pokrzywdzony, w ustalonych okolicznościach, uwzględniając także wcześniejsze ewentualne relacje pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym, towarzyszące wypowiedziom zachowania, uznałby groźbę za rzeczywistą i wzbudzającą obawę jej spełnienia ( tak np. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 5 maja 2022 r. , sygn. II AKa 22/22).

Jakkolwiek więc pokrzywdzona mogła W OGÓLE obawiać się pokrzywdzonego (tego, że będzie ją nagabywał w domu, przeglądał jej telefon, śledził gdzie wychodzi), to dla stwierdzenia, że dopuścił się występku z art. 190 § 1 k.k. kluczowym jest ustalenie, czy istotnie obawiała się spełnienia zapowiadanej groźby POZBAWIENIA ŻYCIA. D. M. twierdziła, że tak właśnie było, jednakże swoim zachowaniem temu przeczyła. Dołączona do akt sprawy korespondencja sms-owa, prowadzona między stronami zarówno przed jak i po dniu 3 marca 20919r. dowodzi, że choć postępowanie oskarżonego było dla niej uciążliwie, niekiedy wyrządzające krzywdę, to poza wymienionymi wyżej obawami, nie czuła ona w istocie zagrożenia pozbawieniem życia i nie miała ku temu podstaw. W przeciwnym wypadku nie umawiałaby się z oskarżonym w kwestii pomocy przy samochodzie czy kontaktach z synami, nie prowadziła korespondencji, w której m.in. dziękuje za otrzymane prezenty czy wysyłane przez oskarżonego komplementy. Rację miał więc skarżący twierdząc, iż właściwa ocena materiału dowodowego w tym zakresie nie dawała sądowi orzekającemu podstaw do ustalenia, że pokrzywdzona miała obiektywne podstawy do odczuwania obawy spełnienia groźby pozbawienia jej życia i faktycznie tę obawę czuła. W konsekwencji błędem było przypisanie T. M. popełnienia występku z art. 190 § 1 k.k.

3.3. Obraza prawa materialnego, to jest art. 107 k.w. w sytuacji, gdy zachowanie oskarżonego nie wypełnia znamion celu dokuczenia i złośliwości działania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut był zasadny, gdyż ustalone przez Sąd Rejonowy w punkcie 1 d. wyroku zachowanie oskarżonego nie wyczerpało znamion przypisanego mu wykroczenia i to z dwóch powodów. Omawiane wykroczenie może być popełnione jedynie umyślnie, poprzez działanie z zamiarem kierunkowym – celem sprawcy jest dokuczenie pokrzywdzonemu, czyli wywołanie jego negatywnych przeżyć psychicznych. Oznacza to, że postępując w określony sprawca nie tylko wie czy godzi się, że pokrzywdzonemu może być przykro, będzie on pozostawał w dyskomforcie emocjonalnym, ale ten właśnie cel przyświeca jego działaniom. Co więcej, nie chodzi o jakiekolwiek dokuczenie, które zwyczajnie męczy, jest uciążliwie, lecz o takie, które wzbudza niepokój, a zatem wyprowadza z równowagi psychicznej.

Ponadto, zachowanie sprawcy jest też realizacją jego własnego nastawienia do pokrzywdzonego, bowiem działa on ze złośliwości, czyli niejako „złych intencji” (chęci zemsty, dania nauczki, pozbawienia spokoju itp.). Tymczasem i wyjaśnienia oskarżonego i pośrednio zeznania świadków, a przede wszystkim przywołana korespondencja sms-owa między stronami wskazują, że zachowanie oskarżonego choć momentami było wręcz irracjonalne (oczekiwanie pod domem pokrzywdzonej w zaparkowanym samochodzie, szukanie jej na klatce schodowej, wielokrotne wysyłanie sms-ów zapewniających o swoim uczuciu, przeglądanie zdjęć w telefonie), było efektem swoistej „obsesji” , jaka w tym okresie opanowała oskarżonego, mającego nadzieję na ponowny związek intymny z byłą żoną. Oskarżony ewidentnie ją do tego namawiał, prosił, odwołując się do wspólnej przeszłości i przepraszając za swoje błędy, choć jednocześnie dostrzegał dwuznaczne (w jego ocenie) zachowanie pokrzywdzonej. Uważał bowiem, że była żona okazywała mu nadzieję na dalszy związek, wspólne życie rodzinne, a z drugiej dostrzegał fakt, że doprowadziła do wszczęcia niniejszego postępowania i miał o to pretensję. T. M. nie potrafił emocjonalnie pogodzić się z zaistniałą sytuacją i realnie ją ocenić. Trudno też uznać, że pokrzywdzona czuła się „niepokojona”, skoro kontakt ten podtrzymywała, choć w znacznie bardziej powściągliwej formie. Kiedy zaś oskarżony nawiązywał do sfery seksualnej zaznaczała, że nie życzy sobie takich sms-ów. W pozostałych wypadkach odpisywała albo przepraszała, że tego nie czyni bo jest zajęta, zmęczona i podejmowała polemikę z wypowiedziami T. M.. Sąd Rejonowy nie zauważył przy tym, że w dużej mierze owe sms-y czy telefony wynikały z potrzeby kontaktów oskarżonego z synami, do których pokrzywdzona wręcz go namawiała. Nawet jeśli momentami zachowanie oskarżonego było dla pokrzywdzonej uciążliwie czy denerwujące, to z racji braku wspomnianego już zamiaru kierunkowego czyli ściśle określonego celu działania oskarżonego, nie mogło być potraktowane jako wykroczenie z art. 107 k.w. Czyn ten, jak to zaznaczono, polega na działaniu kierunkowym - "w celu dokuczenia innej osobie", a zatem należy ustalić, że po stronie sprawcy tego wykroczenia zachodzi złośliwość. Nawet samo stwierdzenie umyślności działania nie daje podstawy do przyjęcia odpowiedzialności za wykroczenia penalizowane tym przepisem o ile nie da się owej złośliwości jednoznacznie ustalić na podstawie wiarygodnych dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 1995 r., sygn. III KRN 44/95). Tak właśnie była w omawianej sprawie.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie T. M.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ze względów przedstawionych we wcześniejszych punktach, zasługiwał on na uwzględnienie w zakresie dotyczącym punktów 1c o raz 1 d.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Orzeczenie co do winy w zakresie czynów przypisanych w punktach 1c i 1 d.

Zwięźle o powodach zmiany

W punkcie 3.12 i 3.3. opisano powody uznania, że brak podstaw do przypisania oskarżonemu czynów z art. 190 § 1 k.k. oraz z art. 107 k.w.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1

Przedawnienie karalności czynów z punktów 1 a oraz 1 b.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Czyny przypisane w punktach 1 a oraz 1 b są ścigane z oskarżenia prywatnego. Nie tracą tego charakteru z powodu objęcia ich ściganiem przez oskarżyciela publicznego i wniesienia przezeń aktu oskarżenia. Zgodnie z art. 101 § 2 k.k. karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia. Okres ten ulega wydłużeniu o 5 lat, pod tym wszak warunkiem, że w podstawowym okresie przedawnienia zostanie wszczęte postępowanie ( art. 102 k.k.) Wprawdzie po nowelizacji przepisu, jaka nastąpiła z dniem 2 marca 2016r, ten ostatni przepis nie odwołuje się już do wszczęcia postępowania „przeciwko sprawcy”, ale w wypadku czynów prywatnoskargowych są to nieomal tożsame sytuacje. Z założenia bowiem postępowanie to zostaje wszczęte poprzez wniesienie do sadu prywatnego aktu oskarżenia albo, w trybie art. 488 k.p.k., stosownej skargi na Policji. W obu przypadkach niezbędnym jest oznaczenie osoby oskarżonej w sposób umożliwiający jej indywidualizację i identyfikację. Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że nawet gdy dojdzie do objęcia przestępstwa prywatnoskargowego ściganiem z urzędu w trybie art. 60 § 1 k.p.k., to także wówczas należy stosować terminy przedawnienia określone w art. 101 § 2 k.k. oraz z art. 102 k.k. A zatem, jeżeli sąd przyjmuje, że popełniono przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego, to niezależnie od rodzaju skargi i wyrażonej w niej prawnej oceny czynu, a także trybu postępowania, stosuje sąd właściwe dla tego rodzaju przestępstwa przepisy o przedawnieniu. Pięcioletni okres przewidziany w art. 102 k.k. biegnie wówczas od zakończenia okresów przedawnienia wskazanych w art. 101 § 2 k.k. Terminy te obowiązują również prokuratora, jeżeli obejmie taki czyn ściganiem.

Przenosząc to na realia sprawy trzeba stwierdzić, że skoro w obu zdarzeniach, jakie nastąpiły w dniach 19 lipca i 24 września 2018r brał udział oskarżony, którego pokrzywdzona doskonale znała, to podstawowy roczny termin przedawnienia rozpoczął swój bieg w tych właśnie datach. Dla jego przedłużenia o kolejne 5 lat niezbędne było wszczęcie postępowania dotyczącego tych właśnie zdarzeń przed jego zakończeniem, co jednak nie nastąpiło. W dniu 30 października 2018r. do Prokuratury Rejonowej Warszawa Praga – Północ wpłynęło bowiem od pełnomocnika pokrzywdzonej zawiadomienie o przestępstwach z art. 157 § 2 k.k. oraz z art. 267 § 1 k.k. zawierające wniosek o wszczęcie, w trybie publicznoskargowym, postępowania, w zakresie wszystkich tych czynów. W dniu 8 listopada 2018r. wszczęto dochodzenie jedynie w zakresie bezprawnego uzyskania informacji, do której sprawca nie był uprawniony, czyli czynu z art. 267 § 1 k.k.(k. 13). Z kolei w dniu 31 grudnia 2018r. wydano postanowienie o umorzeniu dochodzenia w zakresie wszystkich czynów, jakie miały być popełnione w dniach 19 lipca i 24 września 2018r., kwalifikowanych z art. 216 § 1 k.k. i z art. 157 § 2 k.k. z uwagi na brak interesu społecznego w objęciu ściganiem z urzędu ( k. 38). W istocie jednak, co do czynów z art. 157 § 2 k.k., postanowienie to stanowiło odmowę wszczęcia postepowania choć, błędnie, nazwano je inaczej bowiem w tym zakresie wcześniej nie doszło do wszczęcia postępowania. Samo złożenie przez podmiot fachowy „zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa”, zawierające zresztą wniosek o wszczęcie postępowania publicznoskargowego, nie jest równoznaczne z zachowaniem trybu do zainicjowania ( wszczęcia) postępowania prywatnoskargowego ( prywatny akt oskarżenia, skarga na Policji). Mogłoby tak się stać gdyby prokurator, nie znajdując podstaw do wszczęcia w rym zakresie postępowania ( objęcia ściganiem czynu prywatnoskargowego), w terminie 14 dni przesłał zawiadomienie do właściwego sądu ( arg. z art. 60 § 4 k.p.k.).

Postanowienie to zostało następnie zaskarżone przez pełnomocnika, który choć formalnie zaznaczył, że kwestionuje je „ w całości” nie zawarł żadnych zarzutów co do rozstrzygnięć z punktów: I, III i IV, koncentrując się na kwestii odpowiedzialności za czyn z czynu z art. 267 k.k. Po rozpoznaniu zażalenia Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie w dniu 22 sierpnia 2019r. uchylił zaskarżone postanowienie zastrzegając, że w odniesieniu do czynów z art. 157 § 2 k.k. akceptuje wyrażone w nim stanowisko oskarżyciela o braku podstaw do objęcia ściganiem z urzędu. W tej dacie zatem nadal nie doszło do wszczęcia postępowania o czyn z art. 216 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k., popełniony w dniu 19 lipca 2019r. , pomimo upływu rocznego terminu z art. 101 § 2 k.k.

Sąd wskazał także, że oskarżyciel powinien ewentualnie rozważyć zachowanie oskarżonego pod kątem znamion z art. 190 a § 1 k.k., który, co zupełnie oczywiste, nie może przecież dotyczyć spowodowania obrażeń ciała. W tej sytuacji przedłużono okres dochodzenia „w sprawie o czyn z art.190 a § 1 k.k.” , które – co należy przypomnieć – wszczęte zostało jedynie w odniesieniu do czynu zabronionego z art. 267 k.k., po czym w dniu 10 września 2019r. wydano postanowienie o przedstawieniu oskarżonemu zarzutu popełnienia występku z art. 190 a § 1 k.k. polegającego na wysyłaniu wiadomości smsowych, nachodzeniu w miejscu zamieszkania i telefonowaniu o różnych porach dnia i nocy. Opis ten bezspornie nie dotyczy ani znieważenia ani naruszenia nietykalności cielesnej ani też spowodowania, o jakich mowa w art. 157 § 2 k.k. Dopiero w dniu 10 października 2019r. zapadło postanowienie o przedstawieniu oskarżonemu zmienionego zarzutu, obejmującego już m.in. zachowanie z art. 157 § 2 k.k. jakie miało mieć miejsce w dniach 19 lipca 2018r. oraz 24 września 2018r. Jest to wiec moment, w którym - abstrahując od prawidłowości opisu czynu i jego kwalifikacji - doszło w ogóle do wszczęcia postępowania w tym zakresie i jednoczesnego objęcia ściganiem przez prokuratora czynu prywatnoskargowego. Nastąpiło to już jednak po upływie rocznego, podstawowego okresu przedawnienia karalności, a wiec nie dawało podstaw do wydłużenia tego okresu zgodnie z art. 102 k.k.

W tym stanie rzeczy należało uznać, że przedawnienie czynów przypisanych oskarżonemu w punktach: 1 a oraz 1b wyroku nastąpiło odpowiednio w dniach: 19 lipca 2019 oraz 24 września 2019r., czyli przed wydaniem zaskarżonego wyroku, a to oznacza, że wobec zaistnienia ujemnej przesłanki procesowej był on obarczony bezwzględną przyczyną odwoławczą. Nakazywało to jego uchylenie i umorzenie postępowania.

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Obciążenie wydatkami postępowania w sprawie Skarbu Państwa

Zgodnie z art. 632 pkt. 2 k.p.k. razie uniewinnienia oskarżonego lub umorzenia postępowania koszty procesu ponosi w sprawach z oskarżenia publicznego - Skarb Państwa, z wyjątkiem należności z tytułu udziału adwokata lub radcy prawnego w charakterze pełnomocnika pokrzywdzonego, oskarżyciela posiłkowego albo innej osoby. Sprawy z oskarżenia publicznego to sprawy, w których akt oskarżenia został wniesiony i popierany przez prokuratora.

7.  PODPIS

SSO Beata Tymoszów

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skazanie za czyny z art. 157 § 2 k.k., art. 190 § 1 k.k., art. 107 k.w.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana