Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ns 281/20

UZASADNIENIE

Wnioskodawca M. P. wnosił o dokonanie podziału majątku wspólnego przez zarządzenie sprzedaży w drodze licytacji nieruchomości oraz ruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży pomiędzy wnioskodawcę i uczestniczkę postępowania K. S. w częściach równych oraz podział sum zgromadzonych przez strony na rachunkach bankowych. Wnosił ponadto o zasądzenie na jego rzecz zwrotu poniesionych kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej w okresie po 1 listopada 2019 r. Ostatecznie wnioskodawca M. P. wnosił o przyznanie nieruchomości oraz wszystkich ruchomości, za wyjątkiem roweru stacjonarnego, na rzecz uczestniczki postępowania K. S., zaś na jego rzecz dopłaty do wartości jego udziału w majątku wspólnym płatnej w terminie 7 dni od uprawomocnienia się postanowienia. Wnosił o zabezpieczenie płatności dopłaty przez ustanowienie hipoteki przymusowej obciążającej nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...).

Uczestniczka postępowania K. S. co do zasady przyłączyła się do wniosku. Wnosiła o przyznanie nieruchomości oraz z wyposażeniem domu na jej rzecz ze spłatą na rzecz wnioskodawcy. Wnosiła o rozłożenie należnej wnioskodawcy dopłaty na dwie raty kwartalne oraz oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia przez ustanowienie hipoteki przymusowej. Początkowo uczestniczka postępowania wnosiła o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, jednakże w piśmie procesowym z dnia 25 lutego 2021 r. cofnęła przedmiotowy wniosek. Uczestniczka postępowania K. S. wnosiła ponadto o rozliczenie poniesionych przez nią nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci uiszczenia zaliczki na poczet umowy kupna nieruchomości w kwocie 130000,00 zł, uiszczenia części ceny nabycia nieruchomości w kwocie 130000,00 zł oraz spłaty części kredytu hipotecznego zaciągniętego na poczet ceny nabycia nieruchomości w kwocie 175000,00 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. S. i M. P. zawarli związek małżeński w dniu 31 maja 2014 r. Przed zawarciem związku małżeński nie zawierali umów majątkowych ( bezsporne ).

Prawomocnym wyrokiem z dnia 18 września 2019 r. Sąd ustanowił pomiędzy nimi rozdzielność majątkową z dniem 24 lutego 2019 r. ( akta III RC 95/19 ).

Prawomocnym wyrokiem z dnia 12 września 2019 r. w sprawie I C 649/19 Sąd Okręgowy w Płocku orzekł rozwód K. P. i M. P. bez orzekania o winie ( akta sprawy I C 646/19 Sądu Okręgowego w Płocku ).

K. P. powróciła do nazwiska rodowego S. ( odpis skrócony aktu małżeństwa k. 441 ).

W skład majątku wspólnego K. S. i M. P. wchodzą:

1.  zabudowana nieruchomość położona we W. gmina O., dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) wraz z udziałami w wysokości: 1/5 ( jedna piąta ) części we współwłasności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) ( jedna piąta ) części we współwłasności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) ( dwie czterdzieste ) części we współwłasności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) o łącznej wartości 770900,00 zł;

2.  telewizor o wartości 700,00 zł;

3.  szafka RTV o wartości 180,00 zł;

4.  komoda o wartości 200,00 zł;

5.  witryna o wartości 150,00 zł;

6.  stół z siedmioma krzesłami o łącznej wartości 300,00 zł;

7.  szezląg o wartości 300,00 zł;

8.  kanapa o wartości 300,00 zł;

9.  pufa o wartości 40,00 zł;

10.  stolik kawowy o wartości 100,00 zł;

11.  lampa stojąca o wartości 80,00 zł;

12.  dywan o wartości 100,00 zł;

13.  obraz o wartości 500,00 zł;

14.  zasłony i firany w salonie o łącznej wartości 50,00 zł;

15.  dwa koce polarowe o łącznej wartości 10,00 zł;

16.  trzy poduszki jaśki o łącznej wartości 10,00 zł;

17.  drukarka o wartości 100,00 zł;

18.  szafa o wartości 100,00 zł;

19.  szafka o wartości 50,00 zł;

20.  komoda z uszkodzonym blatem o wartości 40,00 zł;

21.  żelazko o wartości 40,00 zł;

22.  suszarka do prania o wartości 5,00 zł;

23.  ławeczka do ćwiczeń o wartości 20,00 zł;

24.  drapak dla kota o wartości 10,00 zł;

25.  kuweta dla kota o wartości 3,00 zł;

26.  nawilżacz powietrza o wartości 100,00 zł;

27.  dwa kosze na pranie o łącznej wartości 10,00 zł;

28.  wiadro z mopem o wartości 5,00 zł;

29.  dwie miski plastikowe o łącznej wartości 3,00 zł;

30.  łóżko tapicerowane ze stelażem o wartości 200,00 zł;

31.  dwa materace o łącznej wartości 200,00 zł;

32.  lampka nocna o wartości 25,00 zł;

33.  obraz o wartości 700,00 zł;

34.  dwie szafki nocne o łącznej wartości 60,00 zł;

35.  dwie poduszki o łącznej wartości 10,00 zł;

36.  mata na materac o wartości 20,00 zł;

37.  walizka o wartości 30,00 zł;

38.  czajnik elektryczny o wartości 20,00 zł;

39.  komplet sztućców na 12 osób o wartości 50,00 zł;

40.  komplet sześciu szklanek o wartości 6,00 zł;

41.  garnek duży o wartości 6,00 zł;

42.  zestaw garnków o wartości 15,00 zł;

43.  odkurzacz roomba o wartości 100,00 zł;

44.  kosiarka spalinowa o wartości 500,00 zł;

45.  podkaszarka elektryczna o wartości 80,00 zł;

46.  podkaszarka spalinowa o wartości 80,00 zł;

47.  drabina o wartości 60,00 zł;

48.  łopata do śniegu o wartości 8,00 zł;

49.  szufla do śniegu o wartości 20,00 zł;

50.  zbiornik na deszczówkę o wartości 30,00 zł;

51.  trzy konewki o łącznej wartości 5,00 zł;

52.  wąż ogrodowy z kołowrotkiem o wartości 20,00 zł;

53.  kilof o wartości 16,00 zł;

54.  wyrywacz do chwastów o wartości 40,00 zł;

55.  łopata o wartości 10,00 zł;

56.  szpadel o wartości 10,00 zł;

57.  grabie o wartości 10,00 zł;

58.  szczotka do zamiatania o wartości 10,00 zł;

59.  taczka o wartości 5,00 zł;

60.  komplet mebli tarasowych z technorattanu o wartości 400,00 zł;

61.  opryskiwacz duży o wartości 40,00 zł;

62.  opryskiwacz mały o wartości 8,00 zł;

63.  kosz na śmieci o wartości 20,00 zł;

64.  radio o wartości 15,00 zł;

65.  stołek wiklinowy o wartości 10,00 zł;

66.  rower stacjonarny o wartości 150,00 zł;

67.  zestaw lamp/żyrandoli ( jadalnia, salon, korytarz, schody ) o łącznej wartości 5000,00 zł;

68.  środki finansowe zgromadzone na rachunku bankowym nr (...) prowadzonym przez (...) Bank (...) S.A. w W. w wysokości 44667,71 zł;

69.  środki finansowe zgromadzone na rachunku bankowym nr (...) 0000 0001 2318 (...) prowadzonym przez (...) Bank (...) S.A. w W. w wysokości 100607,70 zł;

70.  środki finansowe zgromadzone na rachunku bankowym nr (...) 0000 0001 2327 (...) prowadzonym przez (...) Bank (...) S.A. w W. w wysokości 69,70 zł;

71.  środki finansowe zgromadzone na rachunku bankowym nr (...) 0000 0001 2374 (...) prowadzonym przez (...) Bank (...) S.A. w W. w wysokości 77513,83 zł;

tj. składniki majątkowe o łącznej wartości (...),94 ( wykaz ruchomości k. 52 – 53, 267, zgodne oświadczenie wnioskodawcy M. P. k. 92 – 93, zgodne oświadczenie uczestniczki postępowania K. S. k. 442, opinia biegłego sądowego w zakresie budownictwa i wyceny nieruchomości mgr inż. Z. M. k. 334 – 373, dokumentacja bankowa k. 48, 105, płyta CD k. 106, notatka urzędowa k. 439 ).

M. P. wyprowadził się ze wspólnie zajmowanego domu w listopadzie 2019. Z mieszkania zabrał tylko rzeczy osobiste oraz rower stacjonarny ( bezsporne ).

K. S. i M. P. umową z dnia 4 grudnia 2015 r. nabyli własność zabudowanej nieruchomości położonej we W. gmina O. ( KW (...) ) wraz z udziałami we współwłasności nieruchomości, stanowiących drogi dojazdowe w wysokości: 1/5 części dla nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) części dla nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) części dla nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) za cenę 610000,00 zł. Na poczet ceny nabycia małż. P. zapłacili sprzedającym łącznie 260000,00 zł, w tym 130000,00 zł tytułem zaliczki oraz 130000,00 zł tytułem części ceny nabycia bezpośrednio przed podpisaniem umowy. Pieniądze w łącznej kwocie 260000,00 zł pochodziły z osobistych środków finansowych K. S., która w dniu 1 grudnia 2015 r. sprzedała garaż za cenę 25000,00 zł, zaś dniu 1 grudnia 2015 r. zerwała lokatę terminową w kwocie 100000,00 zł, a następnie środki w łącznej kwocie 130000,00 zł przelała ze środków osobistych na rachunek zbywców nieruchomości. Zaliczka w kwocie 130000,00 zł została przez nią uiszczona w dniu 5 listopada 2014 r. z jej środków osobistych zgromadzonych na rachunku bankowym. Ponadto w dniu 1 lutego 2016 r. K. S. sprzedała przysługujące jej spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego za cenę 186000,00 zł, kwitując otrzymaną wcześniej zaliczkę w kwocie 37000,00 zł na poczet ceny nabycia. Pozostałą do zapłaty resztę ceny otrzymała w następujący sposób: 79000,00 zł w dniu 2 lutego 2016 r. i 70000,00 zł w dniu 3 lutego 2016 r. Na zakup nieruchomości małż. P. zaciągnęli ponadto kredyt hipoteczny w wysokości 350000,00 zł w Banku (...) S.A. we W. ( obecnie (...) Bank (...) S.A. w W. ) umową z dnia 23 listopada 2015 r. W dniu 4 lutego 2016 r. K. S. spłaciła przed terminem część tego kredytu w kwocie 175000,00 zł. Środki na spłatę kredytu pochodziły z jej środków osobistych pochodzących przede wszystkim ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego ( umowa sprzedaży nieruchomości k. 33 – 42, 43 – 44, 45 - 47, płyta CD k. 106, notatka urzędowa k. 439, umowa kredytu k. 113 - 119 ).

M. P. w okresie od 1 listopada 2019 r. do 23 lutego 2021 r. przekazał K. S. łącznie kwotę 1965,64 zł tytułem części opłat z tytułu należności za gaz i energię elektryczną ( bezsporne ).

M. P. mieszka obecnie w W.. Pracuje, zajmuje się rachunkowością podmiotów gospodarczych prowadząc w tym zakresie działalność gospodarczą ( bezsporne ).

K. S. jest lekarzem anestezjologiem. Pracuje w szpitalu w C.. Jej miesięczny dochód netto wynosi około 15000 złotych. Nie ma innych źródeł utrzymania. Nie ma nikogo na utrzymaniu; mieszka sama ( zeznania uczestniczki postępowania K. S. k. 443 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt sprawy o ustanowienie rozdzielności majątkowej III RC 95/19, akt sprawy rozwód I C 646/19 Sądu Okręgowego w Płocku, zebranych w sprawie dokumentów powołanych powyżej, opinii biegłego sądowego w zakresie wycen nieruchomości mgr inż. Z. M. ( k. 333 - 373 ) oraz zeznań uczestniczki postępowania K. S. ( k. 93 – 94, 443 ).

Wskazać należy, że skład i wartość majątku wspólnego strony uzgodniły w toku niniejszego postępowania. Wnioskodawca M. P. przyznał skład i wartość majątku wspólnego w zakresie ruchomości podczas rozprawy w dniu 4 lutego 2021 r. Dodatkowo w piśmie procesowym z dnia 31 maja 2021 r. ( k. 267 – 268 ) wnioskodawca zgłosił ponadto składniki majątku wspólnego w postaci systemu alarmowego, zabudowy kuchennej oraz zestawu lamp i żyrandoli. Uczestniczka postepowania przyznała, że w skład majątku wspólnego wychodzi zestaw lamp i żyrandoli według wskazań wnioskodawcy o łącznej wartości 5000,00 zł. Bezspornym pomiędzy stronami było ponadto, że zabudowa kuchenna wraz ze sprzętem AGD była nabyta przez strony wraz z nieruchomością. Z tych względów Sąd pominął zeznania świadka R. C. na powyższe okoliczności, gdyż była to okoliczność niesporna pomiędzy stronami, a nadto wartość zabudowy została uwzględniona w opinii biegłego sądowego w zakresie wyceny nieruchomości mgr inż. Z. M..

Stan środków finansowych stron Sąd ustalił na podstawie dokumentacji bankowej.

Wartość nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego Sąd ustalił na kwotę 770900,00 zł zgodnie z opinią biegłego sądowego w zakresie wycen nieruchomości mgr inż. Z. M.. Wskazać należy, że opinia biegłego sądowego w zakresie wycen nieruchomości mgr inż. J. J., aczkolwiek wiarygodna, nie stanowiła podstawy ustaleń Sądu. Opinia biegłego sądowego mgr inż. J. J. nie objęła bowiem przede wszystkim wartości udziałów przysługujących stronom we współwłasności działek, stanowiących drogi dojazdowe do nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...); nadto z uwagi na termin sporządzenia jest opinią nieaktualną w zakresie cen rynkowych nieruchomości. Opinia natomiast biegłego sądowego mgr inż. Z. M. obejmuje również wycenę udziałów wspólnych przysługujące wnioskodawcy i uczestniczce postępowania we współwłasności działek stanowiących drogi dojazdowe do nieruchomości dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...). Ponadto uwzględnia zastrzeżenia podnoszone przez wnioskodawcę w zakresie alarmu i zabudowy kuchennej wraz z wyposażeniem AGD, które zostały uwzględnione, podobnie jak zabudowa szaf wnękowych, przez biegłego w wycenie w ramach opisu konstrukcji budynku ( str. 13 – 14 opinii ).

W zakresie nakładów poniesionych przez uczestniczkę postępowania K. S. na majątek wspólny Sąd miał na uwadze, że wysokość i źródło tych nakładów wynika z treści dokumentów w postaci umów sprzedaży oraz dokumentacji bankowej; nie były one kwestionowane w toku postępowania przez wnioskodawcę M. P..

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym jest w niniejszej sprawie, że z dniem 24 lutego 2019 r. ustała małżeńska wspólność ustawowa pomiędzy wnioskodawcą M. P. a uczestniczką postępowania K. S..

Należy wskazać, że zgodnie z art. 43 § 1 kpc oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej nie został w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym uregulowany w sposób samodzielny. Stosownie bowiem do art. 46 kro w sprawach nie unormowanych w artykułach poprzedzających, do podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Przepis ten nakazuje zatem do podziału majątku wspólnego odpowiednie stosowanie przepisów o dziale spadku tzn. przede wszystkim art. 1035, 1037 – 1046 kc. Przepisy te również nie regulują kwestii działu spadku w sposób wyczerpujący i samodzielny, lecz odsyłają co do kwestii w nich nie uregulowanych do przepisów o zniesienie współwłasności w częściach ułamkowych tzn. art. 210 kc i nast.

Zgodnie zatem z art. 1038 § 1 kc w zw. z art. 46 kro sądowy podział majątku wspólnego powinien obejmować cały majątek wspólny. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.

Podobne odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów o dziale spadku oraz zniesieniu współwłasności zawierają przepisy kodeksu postępowania cywilnego, gdyż art. 567 § 3 kpc nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o dziale spadku, a więc art. 680 kpc i nast., które z kolei – w art. 688 kpc – odsyłają do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3.

W związku z powyższym Sąd – stosownie do art. 682 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc dokonał ustaleń w zakresie obecnej sytuacji rodzinnej i majątkowej wnioskodawcy M. P. i uczestniczki postępowania K. S.. Jednocześnie Sąd ustalił w pkt I postanowienia skład i wartość majątku wspólnego podlegającego podziałowi ( art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc ).

Z tych względów Sąd ustalił wartość majątku wspólnego na łączną kwotę 1005253,94 zł, zaś wartość udziałów przysługujących, co do zasady, wnioskodawcy M. P. i uczestniczce postępowania K. S. na kwoty po 502626,97 zł.

Wskazać należy, że uczestniczka postępowania K. S. cofnęła wniosek w zakresie żądania ustalenia nierównych udziałów. Sąd zatem w tym zakresie umorzył postępowanie w sprawie, uznając że orzekanie w przedmiocie tego wniosku jest zbędne ( art. 355 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc ).

Sąd dokonał podziału majątku wspólnego przez jego podział w naturze, przy uwzględnieniu wniosków stron. Sąd miał na uwadze treść art. 623 kpc, zgodnie z którym sąd uwzględnia wszelkie okoliczności zgodnie z interesem społeczno – gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne. Sąd miał na uwadze, że ruchomości, za wyjątkiem roweru stacjonarnego znajduje się w wyłącznym posiadaniu uczestniczki postępowania K. S.. Strony były zgodne co do sposobu podziału ruchomości przez pozostawienie ich w posiadaniu tej ze stron, w której dyspozycji aktualnie pozostawały. Spór dotyczył jedynie dwóch obrazów, których przyznania na swoją rzecz domagała się każda ze stron postępowania. Bezspornym było, że obrazy te stanowiły prezent ślubny dla stron. Sąd uznał za zasadne pozostawienie tych obrazów w posiadaniu uczestniczki postępowania, gdyż autorami obrazów są jej koleżanki, które były gośćmi na ich weselu z jej strony.

Strony postępowania były zgodne co do przyznania prawa własności zabudowanej nieruchomości położonej we W. gmina O., dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) wraz z udziałami w wysokości: 1/5 części we współwłasności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) części we współwłasności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) części we współwłasności nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) o łącznej wartości 770900,00 zł na rzecz uczestniczki postępowania K. S..

Podziału majątku wspólnego w zakresie środków finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych Sąd dokonał przez przyznanie środków finansowych według stanu na dzień ustania małżeńskiej wspólności ustawowej na rzecz tej ze stron, która jest posiadaczem rachunku bankowego, na którym środki te są zgromadzone.

Uznać zatem należy, że wnioskodawcy M. P. przysługuje – co do zasady – dopłata do wartości udziału w majątku wspólnym w wysokości 424893,44 zł ( (...),97 – (...),53 tj. suma wartości roweru stacjonarnego oraz środków finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych nr (...) 0000 0001 2327 (...) oraz nr (...) 0000 0001 2374 (...) ). Sąd rozłożył uczestniczce postępowania K. S. płatność powyższej należności na dwie raty: pierwsza w wysokości 217500,00 zł, zaś druga w wysokości 207393,44 zł. Sąd termin płatności pierwszej raty ustalił na trzy miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia, zaś drugiej na sześć miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, uwzględniając tym samym jej wniosek w zakresie terminów płatności.

Sąd miał na uwadze, że zgodnie z § 3 art. 212 kc, jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu.

Sąd odraczając termin płatności dopłaty należnej wnioskodawcy uwzględnił, że wprawdzie dochody uczestniczki postępowania w skali roku są stosunkowo wysokie, jednakże, za wyjątkiem wynagrodzenia zasadniczego, stanowiącego połowę jej miesięcznych dochodów, nie mają charakteru stałego, gdyż są wynikiem ilości przepracowanych przez nią dyżurów w skali miesiąca. Wnioskodawca, choć nie ustalono w toku postępowania jego aktualnej sytuacji majątkowej, nie uzasadniał tym argumentem konieczności niezwłocznego wykonania dopłaty przez uczestniczkę postępowania.

Jednocześnie Sąd uwzględnił częściowo wniosek wnioskodawcy M. P. o udzielenie zabezpieczenia przez obciążenie nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...) hipoteką przymusową do kwoty 2073193,44 zł tj. drugiej raty należnej wnioskodawcy dopłaty.

Jak wynika z treści powołanego powyżej przepisu dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia należnej spłaty lub dopłaty. Zabezpieczenie, zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem, powinno nastąpić tylko w razie potrzeby, a więc z reguły, tak jak ma to miejsce w niniejszej sprawi, gdy dotyczy spłaty lub dopłaty orzeczonej w kwocie wyższej.

W ocenie Sądu, tak udzielone zabezpieczenie tj. płatności tylko drugiej z rat uznać należy za wystarczające w kontekście dalszych rozliczeń pomiędzy stronami wynikających z poniesionych nakładów z majątku osobistego uczestniczki postępowania na majątek wspólny.

Zgodnie z art. 45 § 1 kro każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Stosownie zaś do § 3 cyt. artykułu, przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 26 czerwca 2015 r. w sprawie I ACa 1676/14, rozliczenie wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie, a także rozliczenie długów jednego z małżonków zaspokojonych z majątku wspólnego następuje w postępowaniu nieprocesowym wówczas, gdy toczy się postępowanie o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, przewidziane w przepisach art. 567 kpc. Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach dopuszcza możliwość przeprowadzenie takiego rozliczenia, wskazując, że roszczenie każdego z małżonków o zwrot nakładów i wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny nie wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, a sąd orzeka o tym zwrocie wyłącznie na wniosek, a nie z urzędu ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r. w sprawie II CKN 395/97, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1970 r. w sprawie III CRN 527/69 ).

Sąd ustalił zatem, że uczestniczka postępowania K. S. poniosła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej wysokości 435000,00 zł, w tym:

a. 130000,00 zł tytułem uiszczenia zaliczki na poczet umowy kupna nieruchomości;

b. 130000,00 zł tytułem uiszczenia części ceny nabycia nieruchomości;

c. 175000,00 zł tytułem spłaty części kredytu hipotecznego.

Wskazać należy, że kwestia uiszczenia tych należności z majątku osobistego uczestniczki postępowania, zarówno co do faktu ich uiszczenia, jak i wysokości, nie była sporna pomiędzy stronami.

Sąd zasądził zatem od wnioskodawcy M. P. na rzecz uczestniczki postępowania K. S. tytułem zwrotu połowy tych nakładów kwotę 217500,00 zł, co odpowiada wysokości pierwszej raty dopłaty przysługującej wnioskodawcy M. P.. Termin zapłaty powyższej należności Sąd odroczył wnioskodawcy M. P. na okres trzech miesięcy, podobnie jak termin płatności należnej mu pierwszej raty dopłaty z tytułu podziału majątku wspólnego. Oczywistym jest, że każda ze zobowiązanych stron, może złożyć oświadczenie o potrąceniu swojej wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej ( w tym przypadku co do całości kwoty ) stosownie do art. 498 kc. Tym samym, w ocenie Sądu, wnioskodawca M. P. co do płatności pierwszej raty należnej mu dopłaty uzyskał zabezpieczenie, co uzasadnia oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia przez ustanowienie hipoteki przymusowej w tym zakresie.

Jednocześnie, Sąd w VII oddalił wniosek wnioskodawcy M. P. o zasądzenie na jego rzecz zwrotu poniesionych kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej. Jak wynika z twierdzeń wnioskodawcy na żądanie uczestniczki postępowania zwrócił jej połowę kosztów związanych ze zużyciem gazu oraz energii elektrycznej powstałych po jego wyprowadzeniu się z nieruchomości. Wnioskodawca wysokość zapłaconych uczestniczce postępowania należności sprecyzował na kwotę 1965,64 zł.

W ocenie Sądu, wniosek ten nie zasługuje na uwzględnienie. Niewątpliwie, wskazane koszty dotyczyły przede wszystkim kosztów zużycia gazu i energii elektrycznej, obejmując zapewne część opłat stałych np. opłata abonamentowa czy przesyłowa, niezwiązanych bezpośrednio ze stanem zużycia mediów. Wskazać jednak należy, że w tym zakresie uwzględnienie przez wnioskodawcę żądania uczestniczki postępowania zwrotu tych należności i dokonanie ich zapłaty przez wnioskodawcę na jej rzecz w toku niniejszego postępowania, czyni na obecnym etapie bezprzedmiotowym ( zbędnym ) orzekanie w tym zakresie przez Sąd. Uznać należy, że strony doszły w tym zakresie do porozumienia, które zostało przez nie wykonane. Brak jest więc podstaw do ingerencji przez Sąd w wykonane już porozumienie stron i ocena jego zasadności. Z tych względów w tym zakresie Sąd umorzył postępowanie, uznając że orzekanie co do tych roszczeń jest zbędne ( art. 355 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc ).

Sąd obciążył strony kosztami postępowania w równym stosunku stosownie do art. 520 § 1 kpc. Sąd zasądził zatem od uczestniczki postępowania na rzecz wnioskodawcy kwotę 500,00 zł tytułem zwrotu polowy opłaty sądowej od wniosku.

Jednocześnie Sąd, stosownie do art. 83 ust.2 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 113 cyt. ustawy, nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa, uiszczone tymczasowo z sum budżetowych koszty postępowania, obciążając nimi strony po połowie, przy uwzględnieniu uiszczonych przez wnioskodawcę zaliczek w łącznej kwocie 2500,00 zł.

W pozostałym zakresie Sąd zniósł koszty postępowania pomiędzy stronami, w szczególności w zakresie kosztów zastępstwa procesowego.