Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 253/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z dnia 21 lipca 2022 roku wydany w sprawie III Ko 683/21.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Nierozpoznanie istoty sprawy poprzez zakwalifikowanie jej jako dotyczącej odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne skazanie na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia w sytuacji, gdy sprawa przedmiotowa winna być rozpoznawana w postępowaniu cywilnym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do podniesionego przez pełnomocnika wnioskodawcy wyżej określonego zarzutu nie sposób jest nie przypomnieć faktów, które w sprawie niniejszej zaistniały albowiem przywołanie ich wykaże jego niezasadność.

Przy pierwszym rozpoznaniu sprawy podjęto decyzję, co do tego w jakim postępowaniu ma być ona prowadzona i jakie przepisy mają być stosowane. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie I Wydziału Cywilnego z dnia 27 lutego 2020 roku wydanego w sprawie I C 249/19 sprawę zainicjowaną przez wnioskodawcę przekazano do rozpoznania III Wydziałowi Karnemu Sądu Okręgowego w Szczecinie (k-207). Po przeprowadzeniu postępowania Sąd Okręgowy w Szczecinie III Wydział Karny w sprawie III Ko 130/20 oddalił wniosek wnioskodawcy (k-336). Po rozpoznaniu wywiedzionego od tego orzeczenia środka odwoławczego Sąd Apelacyjny w Szczecinie w sprawie II AKa 84/21 wyrokiem z dnia 22 lipca 2021 roku uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie (k-401). Istotnym przy tym jest to, że orzekając kasatoryjnie Sąd odwoławczy rozpoznał zarzut tożsamy z tym jaki jest omawiany (k-363-363v), a motywując swe stanowisko obszernie, wnikliwie i słusznie wywiódł, a tym samym wskazał, co jest przedmiotem rozpoznania przedmiotowej sprawy, w jakim trybie winna ona być prowadzona i przy zastosowaniu jakich przepisów. Z tym stanowiskiem Sąd aktualnie rozpoznający sprawę w postępowaniu odwoławczym w pełni się identyfikuje, co sprawia, że zbędnym jest argumentacji tej powtarzanie (k-405-406v). Nadto Sąd I Instancji zważając na procesową postawę wnioskodawcy i zajmowane przez niego tak przed Sądem orzekającym jak i w licznych pismach stanowisko w uzasadnieniu skarżonego orzeczenia do kwestii zakresu przedmiotowego postępowania odniósł się, a stanowisko swe, we wnioskach zbieżne z tym, co przywołano uprzednio, umotywował. Wskazana argumentacja (k-508v-509) jako logiczna, a przede wszystkim zgodna z obowiązującymi przepisami zyskała pełną akceptację Sądu Apelacyjnego.

Zważając na powyższe wyraźnie więc stwierdzić należy, iż przedmiotem rozpoznania w sprawie przedmiotowej jest wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niesłuszne skazanie w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Myśliborzu z dnia 9 lipca 2015 roku wydanego w sprawie II W 476/15. Stwierdzenie to, choć zbędne z racji uznanego za własne stanowiska Sądu II Instancji wyrażonego w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 lipca 2021 roku, wydaje się jednak być koniecznym dlatego by wnioskodawca zrozumiał i zaakceptował ten stan rzeczy, a nie będzie bezpodstawnym przypomnienie, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy przed Sądem Okręgowym w Szczecinie ten stan rzeczy został wyraźnie określony (k-495).

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do rozpoznania z zastosowaniem przepisów o postępowaniu cywilnym (k-517v).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek pełnomocnika wnioskodawcy uwzględniony być nie mógł z racji uznania, z przyczyn podanych powyżej, będącego tego wniosku podstawą zarzutu za niezasadny.

Lp.

Zarzut

2

Naruszenie art.5 k.c. i art.115§2 k.p.w. polegające na uwzględnieniu zarzutu przedawnienia roszczenia wnioskodawcy podniesionego przez prokuratora.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wskazując przyczyny nieuwzględnienia omawianego zarzutu słusznym jest uprzednie podanie, iż zarzut ten dotyczy tylko części podstaw skarżonego orzeczenia i to tej części, która nie była jego istotą lecz była kolejną (k-510). Przypomnieć więc należy, co wprost wynika z uzasadnienia wyroku z dnia 21 lipca 2022 roku, iż zasadniczą i główną podstawą oddalenia wniosku Z. K. było to, że nie zostały wypełnione określone w art.114§1 k.p.w. przesłanki warunkujące przyznanie odszkodowania i zadośćuczynienia (k-509v). W tej sytuacji istnieją pełne procesowe podstawy (art.427 k.p.k.) do uznania, że apelant nie kwestionuje wskazanej podstawy orzeczenia Sądu Okręgowego, a skoro nie została ona zaskarżona to uzyskała status prawomocnej. To prowadzi do kolejnego wniosku, skoro jest tak jak przedstawiono powyżej i skoro wskazana podstawa była zasadniczą dla kwestionowanego rozstrzygnięcia to zanegowanie kolejnej podstawy, niezależnej od głównej (k-510), nie może prowadzić do oczekiwanego przez odwołującego się pełnomocnika wnioskodawcy rozstrzygnięcia. To, co podano powyżej uprawniałoby Sąd odwoławczy do zaniechania podania dalszej argumentacji wykazującej niesłuszność omawianego zarzutu albowiem nawet przy teoretycznym założeniu, że zostałby on uwzględniony to taki stan rzeczy nie doprowadziłby do wzruszenia skarżonego orzeczenia chociażby z racji niezaskarżenia jego zasadniczej podstawy, a tak stwierdzając Sąd II Instancji pomija w tym miejscu to, że uwzględnienie rozpatrywanego tu zarzutu nie przełamałoby wykazanego braku ziszczenia się podstaw do zasądzenia na rzecz wnioskodawcy odszkodowania i zadośćuczynienia.

Mimo powyższego Sąd Apelacyjny dostrzega konieczność przedstawienia swej argumentacji, a konieczność ta przyczynę swą ma w postawie Z. K., który, jak się wydaje, nie rozumie dlaczego wniosek jego nie został uwzględniony. Sąd II Instancji wyraża przekonanie, iż wnioskodawca zapoznając się z tym, co przedstawione zostanie poniżej zda sobie sprawę z tego, że niekorzystne dla niego rozstrzygnięcie przyczynę swa ma nie w przedstawianym przez niego stosunku do niego sądów lecz wyłącznie dlatego, że tak stanowią obowiązujące przepisy prawa w połączeniu z podejmowanymi przez niego działaniami, które to działania, ogólnie w tym miejscu je określając, nie były prawidłowe.

Kierując się powyższym, dla wyjaśnienia wnioskodawcy jego sytuacji i przełamując, co jest wymagane okolicznościami przedmiotowej sprawy, wymagany przepisami (art.425§2 k.p.k., art.433§1 k.p.k.) zakres przedstawienia argumentacji sądu odwoławczego w pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Okręgowy motywując swe rozstrzygnięcie szczegółowo i wnikliwie przedstawił podstawy, które legły u podstaw kwestionowanego rozstrzygnięcia. Przedstawione zostały tak fakty jak i ich konsekwencje dla możliwości uwzględnienia wniosku Z. K. o zasadzenia odszkodowania i zadośćuczynienia w kontekście przesłanek określonych w art.114§1 k.p.w. Przedstawiona analiza stanu faktycznego oraz podana analiza prawna jest pełna, a ta ostatnia zgodna jest nadto z powszechnie obowiązującą wykładnią wskazanego przepisu postępowania dotyczącego spraw o wykroczenia. W tej sytuacji istnieją pełne podstawy do odwołania się do przedstawionej przez Sąd I Instancji argumentacji, uczynienia jej własną, co sprawia, że nie jest koniecznym jej powtarzanie albowiem w swej istocie argumentację tą należałoby w całości powtórzyć (k-509-509v).

Dla przypomnienia Z. K. wymaganym jest podanie, iż art.114§1 k.p.w. w zakresie jego dotyczącym stanowi, iż obwinionemu uprzednio prawomocnie skazanemu wyrokiem sądu wobec, którego w wyniku wznowienia postępowania następnie umorzono postępowanie wskutek okoliczności nieuwzględnionych we wcześniejszym postępowaniu, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Przepis ten rozumieć należy w ten sposób, że dla możliwości skutecznego domagania się zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia bezwzględnie koniecznym jest spełnienie się łącznie warunków w przepisie tym określonych, to jest, odnosząc to do okoliczności sprawy wnioskodawcy, po pierwsze, nastąpić musi skazanie prawomocnym wyrokiem sądu, po drugie, nastąpić musi umorzenie postępowania wskutek okoliczności nieuwzględnionych we wcześniejszym postępowaniu (przedstawiając powyższe Sąd odwoławczy pomija inne przesłanki określone w art.114§1 k.p.w., a czyni tak dlatego by przedstawiane stanowisko było przejrzyste i zrozumiałe dla każdego). O ile występowanie części, co podkreślić należy, części, nie wszystkich przesłanek dających możliwość ubiegania się o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia jest spełniona (w tym miejscu Sąd II Instancji zaniecha podania szczegółowych rozważań tego zakresu dotyczących i skupi się na najistotniejszej) to wyraźnie, jednoznacznie i wprost wskazać należy, iż nie jest spełniona jedna przesłanka, co z racji konieczności występowania łącznie wszystkich powoduje, że uwzględnienie wniosku Z. K. nie jest aktualnie możliwe.

Zgodnie z art.114§1 k.p.w. zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia jest możliwe jeśli, odnosząc to do sytuacji wnioskodawcy, umorzenie postępowania (po wznowieniu poprzednio prowadzonego, w którym nastąpiło skazanie) nastąpiło z powodu okoliczności, które istniały i uzasadniały umorzenie postępowania już w chwili wydania prawomocnego orzeczenia, które zostało uchylone w wyniku wznowienia postępowania (Wyrok Sądu Najwyższego-Izba Wojskowa z dnia 16 grudnia 2009 roku). Przedstawiona sytuacja w sprawie Z. K. nie występuje. W sprawie II W 476/15 Sądu Rejonowego w Myśliborzu (k-34 akt II W 175/18 – poprzednio II W 476/15) wydano wyrok, który się uprawomocnił (k-46 akt II W 175/18 – poprzednio II W 476/15), a następnie postępowanie w którym orzeczenie to zostało wydane wznowiono (k-116 akt II W 175/18 – poprzednio II W 476/15). W trakcie ponownego rozpoznania sprawy umorzono postępowanie z tej racji, że nastąpiło przedawnienie karalności wykroczenia, którego popełnienie zarzucano wnioskodawcy (k-94 akt II W 175/18 – poprzednio II W 476/15). Jest to kluczowy moment postępowania w sprawie Z. K.. Jak to podano poprzednio dla możliwości zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia na podstawie art.114§1 k.p.w. koniecznym było, podając to w skrócie uwzględniając realia sprawy niniejszej, umorzenie postępowania z podstawy, która istniała w dniu 9 lipca 2015 roku (dzień wydania wyroku w sprawie II W 476/15), a w dniu tym karalność wykroczenia, którego popełnienie zarzucano Z. K. nie ustała (czyn ten miał być popełniony w dniu 25 maja 2015 roku). Skoro zatem umorzenie postępowania po jego wznowieniu nastąpiło z przyczyny, która w tym dniu nie istniała to nie jest możliwe zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia. Inaczej rzecz określając dla lepszego jej zrozumienia, gdyby karalność wykroczenia, którego popełnienie zarzucono wnioskodawcy przedawniła się w dniu 9 lipca 2015 roku to sytuacja Z. K. w kontekście domagania się zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia byłaby inna. Tak jednak nie jest. Wyraźnie podać należy, iż tak długo jak w obrocie prawnym funkcjonować będzie orzeczenie, którym umorzono postępowanie z podstawy, która ujawniła się po wydaniu wyroku, to jest po dniu 9 lipca 2015 roku tak długo żądanie Z. K. nie będzie mogło być uwzględnione. Tak stwierdzając Sąd Apelacyjny w żadnym zakresie nie stwierdza, że po ustaniu wskazanej przeszkody formalnej żądanie Z. K. stanie się zasadne bowiem dla takiego stwierdzenia koniecznym byłoby poczynienie dalszych ustaleń, a te w przedmiotowym postępowaniu nie były wymagane skoro ujawniła się przesłanka uniemożliwiająca uwzględnienie wniosku Z. K..

Zajmując prezentowane stanowisko uwadze Sądu II Instancji nie umknęło to, że w sprawie II W 175/18 – poprzednio II W 476/15 Sądu Rejonowego w Myśliborzu podejmowane były działania zmierzające do wzruszenia orzeczenia z dnia 24 kwietnia 2018 roku (k-94 akt II W 175/18 – poprzednio II W 476/15) jednakże okazały się one bezskuteczne (k-140 akt II W 175/18 – poprzednio II W 476/15, k-539).

Reasumując i jednocześnie informując wnioskodawcę wskazać ponownie należy, iż tak długo jak podstawą umorzenia postępowania po jego wznowieniu będzie okoliczność nieistniejąca w dniu 9 lipca 2015 roku (dzień wydania wyroku w sprawie II W 476/15) tak długo nie będzie spełniona jedna z przesłanek warunkujących możliwość zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia na podstawie art.114§1 k.p.w. albowiem wszystkie one muszą być spełnione łącznie czego konsekwencją jest niemożność uwzględnienia wniosku będącego przedmiotem rozpoznania w sprawie niniejszej.

Stanowisko Sądu II Instancji aktualnie rozpoznającego sprawę nie byłoby pełne gdyby nie odnieść się do okoliczności przedstawionej poniżej. Sąd Apelacyjny w Szczecinie orzekając uprzednio w instancji odwoławczej uchylając wyrok z dnia 2 lutego 2021 roku i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania (k-401) wskazał, między innymi, iż przy ponownym rozpoznaniu sprawy „Sąd Okręgowy (…) powinien rozważyć (…) czy możliwe jest przyjęcie, że rzeczywistą przyczyną wznowienia postępowania powinna być przesłanka wskazywana przez wnioskodawcę, a do jej ustalenia w postępowaniu ponownym po jego wznowieniu dojść nie mogło ze względu na wystąpienie ujemnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia. I czy za taką interpretacją przemawiają również zasady współżycia społecznego i sytuacja procesowa, w jakiej wydał postanowienie umarzające postępowanie Sąd Rejonowy oraz jego motywacja” (k-408).

Odnosząc się do powyższego zauważyć należy, iż Sąd właściwy w sprawach rozpoznawanych na podstawie art.114§1 k.p.w. nie jest uprawniony do badania czy też weryfikowania treści orzeczenia (tu umorzenia wznowionego postępowania) będącego podstawą żądania zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia na wskazanej podstawie prawnej. Przeciwne i konsekwentne w tym zakresie stanowisko prowadziłoby do konstatacji, że Sąd rozpoznający wniosek o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia byłby uprawniony, przykładowo, do badania zasadności wyroku uniewinniającego wydanego po przeprowadzeniu wznowionego postępowania. Zdaniem Sądu rozpoznającego sprawę niniejszą ku nadaniu sądowi właściwemu do rozpoznania spraw na podstawie art.114§1 k.p.w. wskazanych uprawnień podstawy nie występują, a nie wynikają one również z zasad określonych w art.5 k.c., które przecież nie mogą przełamać tego, co wynika z prawomocnego orzeczenia.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do rozpoznania z zastosowaniem przepisów o postępowaniu cywilnym (k-517v).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Podstawą nieuwzględnienia wniosku pełnomocnika wnioskodawcy było uznanie za niezasadny, z przyczyn podanych powyżej, zarzutu dotyczącego naruszenia art.5 k.c. i art.115§2 k.p.w.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z dnia 21 lipca 2022 roku wydany w sprawie III Ko 683/21.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Uznanie, z przyczyn podanych w punkcie 3, podniesionych przez pełnomocnika Z. K. zarzutów za niezasadne.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art.115§3 k.p.w.

7.  PODPIS

SSA Robert Mąka SSA Przemysław Żmuda SSA Andrzej Olszewski

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik Z. K..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z dnia 21 lipca 2022 roku wydany w sprawie III Ko683/21.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana