Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2021 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy J. M. (1)

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W.

o wynagrodzenie

orzeka:

1.  zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda J. M. (1) kwotę 500 000,00 (pięćset tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2013 roku do dnia zapłaty, tytułem wynagrodzenia typu success fee,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda J. M. (1) w całości koszty procesu za I i II instancję, których szczegółowe wyliczenie pozostawia referendarzowi sądowemu,

4.  nadaje wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 30 000,00 (trzydzieści tysięcy) złotych.

sędzia Beata Nowak

Sygn. akt XIV P 20/20

U Z A S A D N I E N I E
(wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 5 stycznia 2022 roku)

Pozwem z dnia 28 sierpnia 2013 r. powód J. M. (1) wystąpił do sądu pracy o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 500.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2013 r. tytułem wynagrodzenia typu success fee. W uzasadnieniu pozwu J. M. (1) wskazał, że zgodnie z zawartą umową o pracę spółka powinna wypłacić na rzecz pracownika wynagrodzenie należne w związku ze sprzedażą udziałów (...) sp. z o.o. jako spółki dominującej wobec (...) sp. z o.o., która została wniesiona aportem do sprzedanej spółki.

Odpowiedzią na pozew z dnia 24 września 2013 r. pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy w sprawie, o sygn. akt XXI P 196/13, z powództwa J. M. (1) przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o wynagrodzenie: w punkcie pierwszym – zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz J. M. (1) kwotę 500.000,00 (pięćset tysięcy) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 13 maja 2013 r. do dnia zapłaty, tytułem wynagrodzenia typu success fee, w punkcie drugim – oddalił powództwo w pozostałym zakresie, w punkcie trzecim – zasądził od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz J. M. (1) kwotę 30.400,00 (trzydzieści tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5400,00 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, w punkcie czwartym – wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 30.000,00 (trzydzieści tysięcy) złotych.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła strona pozwana (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..

Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2017 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie, o sygn. akt III Pa 19/16, z powództwa J. M. (1) przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o wynagrodzenie na skutek apelacji (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. – uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie XXI Wydział Pracy do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy zobligowany będzie do ustalenia w sprawie stanu faktycznego niezbędnego do prawidłowego wyrokowania przy uwzględnieniu rozważań prawnych zawartych w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego. Niezbędne przy tym będzie ustosunkowania się do wniosków dowodowych stron zgłoszonych na etapie postępowania apelacyjnego i ocena ewentualnej dalszej odmowy złożenia przez pozwaną Spółkę: - uchwał Rad Nadzorczych podjętych w zakresie ustalenia dodatkowych obowiązków pracowniczych powoda i zasada wypłacania mu z tego tytułu dodatkowego wynagrodzenia pod nazwą „success fee”, o których mowa w aneksie nr 1 do umowy o pracę zawartym w dniu 12 października 2011 r., - uchwał Rady Nadzorczej upoważniającej jej członków: Z. K. i T. P. (1) do zawarcia umowy o pracę z powodem i aneksu nr (...) do tej umowy z dnia 12 października 2011 r. na określonych warunkach, - załącznika do uchwały nr (...) Rady Nadzorczej z dnia 18 lipca 2011 r. precyzującego warunki zatrudnienia powoda, - upoważnienia Przewodniczącego i Sekretarza Rady Nadzorczej do wynegocjowania i zawarcia w imieniu Spółki z powodem kontraktu menedżerskiego. Nadto, Sąd I instancji obowiązany także będzie ocenić treść i znaczenie dla rozpoznania sporu porozumienia z dnia 22 marca 2013 r. zawartego przez Spółkę z powodem oraz oświadczenia Spółki o uchyleniu się od skutków prawnych tego oświadczenia.

Pismem procesowym z dnia 12 września 2018 r. strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa o zapłatę w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za postępowanie przed I instancją, II instancję oraz za niniejsze postępowanie.

Pismem procesowym z dnia 26 września 2018 r. powód wniósł o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 500.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 9 maja 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 500.000,00 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia typu success fee. Nadto, zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za instancję odwoławczą, w tym kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 8 grudnia 2021 r. pełnomocnik powoda oświadczył, że podtrzymuje dotychczasowe stanowisko oraz wniósł o zasądzenie kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję, a także wniósł o zasądzenie rygoru natychmiastowej wykonalności odnośnie kwoty jednomiesięcznego wynagrodzenia. Natomiast, pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 18 lipca 2011 r. odbyło się – na wniosek Przewodniczącego Rady Nadzorczej Z. K. – posiedzenie Rady Nadzorczej, w którym brali udział: K. S. (wiceprzewodniczący RN), Z. K. (przewodniczący RN), T. P. (1) (sekretarz RN), M. B. (członek RN), J. S. (członek RN) oraz zaproszeni członkowie Zarządu Spółki: A. K. (Prezes Zarządu), J. M. (2) (Członek Zarządu) i J. M. (1) (kandydat na Prezesa Zarządu). Zgodnie z Uchwałą Nr (...) RN z dnia 18 lipca 2011 r. powołano powoda do Zarządu (...) i powierzono mu funkcję Prezesa Zarządu. Natomiast, zgodnie z Uchwałą Nr (...) RN z dnia 18 lipca 2011 r. Rada Nadzorcza pozwanej Spółki działając na podstawie art. 24 pkt e) Statutu (...) postanowiła wyrazić zgodę na zawarcie między (...) a J. M. (1) umowy – kontraktu menadżerskiego, do którego założenia są zawarte w projekcie porozumienia stanowiącego załącznik do niniejszej Uchwały oraz upoważnić Przewodniczącego RN (Z. K.) i Sekretarza Rady Nadzorczej (T. P. (1)) do wynegocjowania i zawarcia w imieniu (...) z J. M. (1) ww. kontraktu menadżerskiego (protokół wraz z uchwałami – k. 1137-1141).

Na przedmiotowym posiedzeniu RN z dnia 18 lipca 2011 r. Rada Nadzorcza wyraziła zgodę na podpisanie z powodem umowy o pracę. Spółka podniosła, że nie został sporządzony i realnie nie istnieje załącznik do Uchwały Nr (...) RN z dnia 18 lipca 2011 r., zaś członkowie Rady Nadzorczej obecni na posiedzeniu Rady w dniu 18 lipca 2011 r. potwierdzili istnienie załącznika do ww. Uchwały. Załącznik do Uchwały Nr 4 RN został przedstawiony całej Radzie Nadzorczej i był omawiany przez Radę Nadzorczą – był to projekt umowy zawierającej warunki umowy o pracę. Nie było przeciwwskazań do podpisania z powodem aneksu do umowy. Sekretarz RN T. P. (1) wprost zeznał, że umowa i aneks do umowy były ważnie zawarte przez Spółkę, wszyscy byli świadomi, co zostaje podpisane /zawarte/ z powodem (zeznania świadka Z. K. – k. 1520v-1521v, zeznania świadka T. P. (1), k. 1809 – 1812v).

W świetle art. 24 pkt e) Statutu (...), oprócz spraw wskazanych w ustawie, w innych postanowieniach niniejszego Statutu lub uchwałach Walnego Zgromadzenia, do usprawnień i obowiązków Rady Nadzorczej należy – z zastrzeżeniem art. 18.1. Statutu – zawieranie umów z członkami Zarządu oraz zasad ich wynagradzania, a także powoływanie, zawieszanie lub odwoływanie poszczególnych członków Zarządu lub całego Zarządu (Statut (...) – k. 1144-1152).

Spółka przeprowadziła analizę podjętych przez Radę Nadzorczą uchwał dotyczących warunków wynagradzania powoda i doszła do przekonania, że: - brak jest uchwały wyrażającej na zawarcie z powodem umowy o pracę, - brak jest uchwały umocowującej członków Rady Nadzorczej Spółki do zawarcia z powodem umowy o pracę, - brak jest uchwał Rady Nadzorczej podjętych w zakresie ustalenia dodatkowych obowiązków pracowniczych powoda i zasad wypłacania mu z tego tytułu dodatkowego wynagrodzenia pod nazwą „success fee”, o których mowa w aneksie, - brak jest uchwał Rady Nadzorczej upoważniających jej członków: Z. K. i T. P. (1) do zawarcia umowy o pracę z powodem i Aneksu. Nadto, w dokumentach Spółki znajduje się protokół z posiedzenia Rady Nadzorczej z 18 lipca 2011 r. obejmujący, m.in. uchwałę nr (...) dotyczącą wyrażenia zgody na zawarcie umowy – kontraktu menadżerskiego z powodem, którego złożenia zawarte są w projekcie porozumienia stanowiącego załącznik do uchwały, przy czym w dokumentacji Spółki nie znajduje się ten załącznik do uchwały i brak jest dowodów, że ten załącznik istniał oraz upoważnienia Przewodniczącego i Sekretarza Rady Nadzorczej do wynegocjowania i zawarcia w imieniu Spółki z powodem kontraktu menadżerskiego (pismo procesowe – k. 1452).

Warunki zatrudnienia powoda zostały uzgodnione z pozwaną przed przejściem powoda do (...). Prowadzono negocjacje w zakresie warunków podjęcia przez powoda pracy w (...), w tym warunki zatrudnienia, podstawy zatrudnienia oraz zasad wynagradzania. Strony uzgodniły wynagrodzenie powoda jako wynagrodzenie zasadnicze, które powód miał otrzymywać z tytułu umowy o pracę oraz wynagrodzenie „success fee” jako premia od czynności, do których podjęcia zobowiązał się powód, tj. sprzedaż głównego składnika majątku (...) – spółki (...) (e-mail z dnia 8 lipca 2011 r. – k. 184-185).

Dnia 1 sierpnia 2011 r. J. M. (1) zawarł z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę o pracę na czas nieokreślony i został zatrudniony na stanowisku (...) za miesięcznym wynagrodzeniem (...) zł. W ramach obowiązków służbowych, pracownik zobowiązał się do wypełniania wszelkich obowiązków określonych przez obowiązujące przepisy prawa, w tym Kodeksu spółek handlowych, Kodeksu pracy, statutu funduszu oraz regulaminu zarządu funduszu, oraz w szczególności do:

1.  prowadzenia spraw przedsiębiorstwa funduszu,

2.  wprowadzenia w życie uchwał oraz planów i strategii określonych w uchwałach władz funduszu,

3.  koordynacji i nadzoru przedsięwzięć dokonywanych przez fundusz,

4.  wprowadzanie w życie uchwał dotyczących polityki finansowej,

5.  dbanie o właściwy i rzetelny skład personelu funduszu.

6.  świadczenia pomocy przy ustalaniu i okresowym uaktualnianiu celów, polityki i strategii w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa funduszu (umowa o pracę – k. 26-27).

Aneksem do umowy o pracę z 12 października 2011 r. strony ustaliły nadto, iż do § 4 (obowiązki pracownika) umowy dodają punkt 7 o treści: świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym spółki pod firmą „(...)” sp. z o.o. z siedzibą w Z. ( (...)), będących własnością funduszu oraz dodają punkt 8 o treści: strony potwierdzają, że postanowienia dotyczące transakcji sprzedaży (...), w tym również sprzedaży spółki: a) powstałej w wyniku podziału (...) lub b) spółki wydzielonej ze spółki (...), w zależności od przyjętego modelu transakcji sprzedaży (...) (§ 1 pkt a) i b) aneksu do umowy – k. 28).

W aneksie z 12 października 2011 r. strony ustaliły również, że do § 6 umowy dodają ustęp 3 o treści: tytułem wynagrodzenia z realizację czynności, o których mowa w § 4 pkt 7 niniejszej umowy pracownik otrzyma dodatkowe wynagrodzenie typu success fee, uzależnione od osiągnięcia celu w postaci zawarcia przez fundusz ostatecznej umowy sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...) (bądź zawarcia umowy sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym spółki: a) powstałej w wyniku podziału (...) lub b) spółki wydzielonej ze spółki (...), w zależności od przyjętego modelu transakcji sprzedaży (...)). Wysokość wynagrodzenia pracownika, o którym mowa w zdaniu poprzednim, uzależniona będzie od uzyskanej ceny sprzedaży udziałów (...), wskazanej w ostatecznej umowie sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...) („cena sprzedaży”) i wyniesie brutto:

a)  (...) ceny sprzedaży jeżeli cena sprzedaży będzie niższa bądź równa 120.000.000 PLN,

b)  (...) ceny sprzedaży jeżeli cena sprzedaży będzie wyższa niż 120.000.000 PLN, ale niższa niż 150.000.000 PLN,

c)  (...) ceny sprzedaży jeżeli cena sprzedaży będzie wyższa niż 150.000.000 PLN, ale niższa niż 170.000.000 PLN,

d)  (...) ceny sprzedaży jeżeli cena sprzedaży będzie wyższa niż 170.000.000 PLN, ale niższa niż 200.000.000 PLN,

e)  (...) ceny sprzedaży jeżeli cena sprzedaży będzie wyższa bądź równa 200.000.000 PLN.

Wynagrodzenie typu success fee, o którym mowa w zdaniu poprzednim będzie płatne przelewem po zawarciu przez fundusz ostatecznej umowy sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...). Wypłata wynagrodzenia nastąpi w terminie 14 dni od dnia uznania rachunku bankowego funduszu kwotą stanowiącą cenę sprzedaży (aneks do umowy – k. 28v-29).

J. M. (1), ustalając warunki zatrudnienia w (...) S.A., uzyskał od M. J. (1) informację, że spółka jest zainteresowana sprzedażą (...) w horyzoncie 12-24 miesięcy (korespondencja e-mail z 8.07.2011 r. – k. 184).

W ramach obowiązków związanych ze świadczeniem pomocy w procesie sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z., J. M. (1) prowadził proces podziału spółki (...). Zgodnie z decyzją wspólników spółki z dnia 4 stycznia 2012 r. (...) sp. z o.o., podział został dokonany poprzez wydzielenie i przeniesienie części majątku na nowo utworzoną (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z., w zamian za udziały w spółce (...) przyznane udziałowcom (...) sp. z o.o. (okoliczność niesporna).

Po dokonaniu podziału, (...) S.A. umową z 30 stycznia 2012 r. dokonała sprzedaży udziałów (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. na rzecz (...) z siedzibą w W., za cenę (...) zł. (...) S.A. w dniu transakcji posiadała(...) udziałów spółki (...), wobec czego ze sprzedaży uzyskała kwotę (...) zł (okoliczność niesporna).

J. M. (1) po przeprowadzeniu transakcji sprzedaży udziałów (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z., otrzymał od pracodawcy wynagrodzenie typu success fee. (okoliczność przyznana, przelewy – k. 327 i 329).

Na początku roku 2012 (...) jako 100% udziałowiec (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., wniosła aport w postaci posiadanych 61,23% udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o. na objęcie nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki (...). (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. nabyła od spółki (...) pozostałe 38,77% udziałów w kapitale zakładowym spółki (...). (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. stała się spółką dominującą posiadającą 100% udziałów (...) sp. z o.o. (...) S.A. była spółką dominującą posiadającą 100% udziałów (...) sp. z o.o. (okoliczności niesporne, sprawozdanie finansowe (...) S.A.).

Docelową intencją właścicieli (...) S.A. była sprzedaż udziałów (...) sp. z o.o. Czynności w tym zakresie prowadził J. M. (1). Zainteresowaną nabyciem (...) pozostawała (...) sp. z o.o. z siedzibą w K..

Negocjacje w kwestii zawarcia transakcji zbycie udziałów (...) prowadził J. M. (1) w imieniu (...) S.A., natomiast (...) sp. z o.o. w negocjacjach reprezentowali członkowie zarządu K. K. (1) i P. K. (1) oraz M. C. (1) jako przedstawiciel rady nadzorczej spółki (...).

W korespondencji mailowej z 16 maja 2012 r. J. M. (1) przesłał M. C. (1) treść wiadomości mailowej M. J. (1) dotyczący jego spojrzenia na kwestię sprzedaży spółki (...) (korespondencja mailowa – k. 386-387).

Na początku lipca 2012 roku J. M. (1) zwrócił się do P. W. (1) – przewodniczącego racy nadzorczej spółki – o podjęcie uchwały w kwestii sprzedaży udziałów (...). Rada nadzorcza podjęła uchwałę z dnia 20 lipca 2012 r. (zeznania P. W. – k. 622 oraz J. M. – k. 820).

W korespondencji mailowej z 2 sierpnia 2012 r. M. C. (1) podziękował J. M. (1) za dotychczasowe spotkania i dane dotyczące spółki (...), ale wskazał, że wobec nowych okoliczności spółka (...) nie może aktualnie przedstawić oferty nabycia (...). J. M. (1) przekazał swoje spostrzeżenia w tym zakresie P. W. (1) i K. S. w korespondencji mailowej z 7 sierpnia 2012 r. (korespondencja email z 2 i 7.08.2012 r. – k. 451-452).

W dniu 29 sierpnia 2012 r. J. M. (1) otrzymał od (...) sp. z o.o. pisemną, wstępną niewiążącą ofertę nabycia spółki (...) za kwotę 126.500.000,00 zł (oferta wstępna – k. 668-676, korespondencja email z 29.08.2012 r. – k. 449-450, zeznania P. K. – k. 678).

Po przedstawieniu oferty, we wrześniu 2012 roku strony powróciły do prowadzonych rozmów, rozpoczynając proces due diligens (...) mający na celu poddanie spółki wielopłaszczyznowej analizie pod względem sytuacji finansowej, handlowej, prawnej oraz podatkowej. Szczegółowa ocena aktualnej sytuacji spółki miała na celu określenie istniejącego i potencjalnego ryzyka związanego z planowaną transakcją kapitałową. Proces due diligens trwał jeszcze w październiku 2012 roku (zeznania świadków: P. K. – k. 677v, K. K. – k. 678v, J. M. – k. 820, M. J. – k. 823).

Po zakończeniu procesu due diligens przedstawiciele spółki (...) zwlekali z przedstawieniem wiążącej pisemnej oferty nabycia spółki (...) i rozpoczęciem procesu negocjacji umowy (okoliczność niesporna).

W korespondencji mailowej z 29 października i 7 listopada 2012 r. K. K. (1) zwracał się do J. M. (1) i J. C., do wiadomości P. K. (1) i M. C. (1), z informacją o stanie prac oraz konieczności kolejnych kroków ze strony (...), opisując działania jakie powinny zostać podjęte przez (...) i (...) (korespondencja email – k. 463-464)

W dniu 11 grudnia 2012 r. K. K. (1) przesłał wiadomość mailową do J. M. (1) i M. J. (1), do wiadomości P. K. (1) i M. C. (1), w której przedstawił ofertę opartą na wycenie spółki (...) na poziomie (...) zł. W odpowiedzi mailowej z 12 grudnia 2012 r. M. J. (1) napisał do K. K. (1), P. K. (1) i M. C. (1), do wiadomości J. M. (1), że dziękuje za zaangażowanie i poświęcony czas, ale przedstawiona oferta odbiega od deklaracji ceny i metodologii wyceny składanych poprzednio w formie ustanej i pisemnej (korespondencja email – k. 442-443).

W dniu 11 grudnia 2012 r. P. W. (1) wystosował maila do J. M. (1), informując, iż zamierza zwołać posiedzenie rady nadzorczej opiniujące wykonanie uchwały z 20 lipca 2012 r. w kwestii uzyskania wiążącej oferty nabycia spółki (...) bądź spółki (...). P. W. (1) wskazał, że w przypadku negatywnej decyzji rady, J. M. (1) zostanie cofnięty mandat transakcyjny, a wiązało się to będzie także z rozstaniem funduszu z J. M. (1). W odpowiedzi J. M. (1) zaproponował spotkanie celem omówienia terminu, warunków i sposobu zakomunikowania jego odejścia ze spółki (korespondencja email – k. 512-514).

Podczas spotkania J. M. (1) i P. W. (1), panowie ustalili, iż J. M. (1) jeszcze raz umówi spotkanie z przedstawicielami spółki (...), w którym będzie brał udział także P. W. (1), w celu sprawdzenia przez P. W. (1) jaki jest stan transakcji prowadzonej z (...) sp. o.o. J. M. (1) prezentował bowiem stanowisko, iż negocjacje z (...) mogą jeszcze pozwolić na uzyskacie ceny sprzedaży na poziomie (...) zł. J. M. (1) i P. W. (1) nie ustalili żadnych warunków rozwiązania umowy J. M. (1) ze spółką (...) (zeznania P. W. – k. 624, J. M. – k. 820v).

Do spotkania doszło 20 grudnia 2012 r., a uczestniczyli w nim J. M. (1), P. W. (1) oraz przedstawiciele spółki (...), K. K. (1) i M. C. (1). Podczas spotkania przedstawiciele spółki zaproponowali ustną ofertę nabycia (...) za cenę na poziomie (...) złotych (zeznania P. W. – k. 624, P. K. – k. 677v, K. K. – k. 679, M. C. – k. 720v, J. M. – k. 820v, emaile – k. 766).

Ostatecznie w dniu 18 stycznia 2013 r. (...) sp. z o.o. przedstawiła (...) S.A. ofertę dotyczącą nabycia spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., zastrzegając, że jest zainteresowana nabyciem spółki poprzez nabycie jej spółki dominującej (...) sp. z o.o. (oferta nabycia – k. 304-308).

Po otrzymaniu oferty od (...) sp. z o.o. J. M. (1) wewnątrz spółki (...) ustalał dalsze stanowisko w procesie transakcyjnym z P. W. (1) i M. J. (1) oraz E. S. (1) i M. F. (1) (emaile z 20-22.01.2013 r. – k. 434-437).

Kolejne rozmowy z przedstawicielami (...) sp. z .o.o. dotyczące sfinalizowania transakcji prowadzone były w dalszym ciągu przez J. M. (1), co potwierdza pismo J. M. (1) z 23 stycznia 2013 r. oraz korespondencja mailowa przesyłana pomiędzy J. M. (1), P. W. (1) i K. K. (1), P. K. (1) i M. C. (1) (emaile z 29.01.2013 r., 23.01.2013 r. – k. 430-431, pismo – k. 433).

Pismem z 29 stycznia 2013 r. zarząd (...) S.A. wystosował pismo do rady nadzorczej spółki w kwestii dalszych planów dotyczących spółki (...). Pismo podpisali J. M. (1) i M. F. (2) (pismo – k. 492-493).

Dalsze negocjacje nad ostateczną umową sprzedaży (...) sp. z o.o. prowadzone w lutym i marca 2013 roku obywały się nadal z udziałem J. M. (1), przy czym strony spierały się odnośnie poszczególnych warunków umownych i wypracowywały wspólne stanowisko co do postanowień przekazywanych prawnikom. J. M. (1) przekazywał stosowne informacje także przedstawicielom (...)– M. J. (3) i P. W. (1), a także E. S. (2) i M. F. (1) (wiadomości: email z 4.03.2013 r. – k. 372-373, email z 14.03.2013 r. – k. 376-377, emaile z 20.03.2013 r. i 21.03.2013 r. – k. 379-383, emaile z 13.03.2013 r. – 466-468, email z 6.03.2013 r. – k. 469, email z 19.02.2013 r. – k. 470-471, email z 15.02.2013 r. – k. 472, email z 11.02.2013 r. – k. 473, email z 7.02.2013 r. – k. 474-475, email z 5.02.2013 r. - 476).

Obowiązki wynikające i określone przez strony umowy o pracę zostały przez wykonane w ramach określonego w aneksie do umowy, tj. świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów – i w konsekwencji były podstawą żądania powoda do otrzymania od strony pozwanej wynagrodzenia succcess fee z tytułu osiągnięcia zamierzonego celu w postaci faktu zawarcia umowy sprzedaży udziałów spółki (...) Sp. z o.o.

W dniu 21 marca 2013 r. J. M. (1) został poproszony o złożenie rezygnacji z funkcji prezesa zarządu spółki. Rezygnację taką J. M. (1) złożył w dniu 21 marca 2013 r. i została ona przyjęta przez radę nadzorczą spółki. W trakcie posiedzenia Rady Nadzorczej pochylono się również nad kwestią wypłaty dodatkowego wynagrodzenia powodowi z tytułu successs fee i członkowie RN otrzymali informację, że odwołanie powoda z funkcji Prezesa Zarządu nie wpływa na wypłatę tego wynagrodzenia. Powód miał otrzymać to wynagrodzenie za doprowadzenie do zawarcia transakcji (zeznania J. M. –k. 820v, M. J. – k. 823, zeznania świadka M. B. – k. 330-332).

Porozumieniem stron z 22 marca 2013 r.J. M. i (...) sp. z o.o. rozwiązały umowę o pracę, w związku z oświadczeniem o rezygnacji J. M. (1) z funkcji prezesa zarządu spółki, przyjętej przez radę nadzorczą. Strony ustaliły, że stosunek pracy rozwiąże się w dniu 30 czerwca 2013 r. po upływie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Powyższe porozumienie z dnia 22 marca 2013 r. zostało zawarte z powodem przez pozwaną prawidłowo reprezentowaną przez członka zarządu w osobie M. J. (1) (Prezes Zarządu) oraz prokurenta w osobie E. S. (2), bowiem w dacie zawierania porozumienia powód nie pełnił już funkcji członka zarządu pozwanej, tym samym nie było konieczności reprezentowania pozwanej przez radę nadzorczą. W przedmiotowym porozumieniu potwierdzono - stosownie do treści § 6 ust. 4 umowy, postanowienia § 6 ust. 3 umowy – zobowiązanie pozwanej do zapłaty na rzecz powoda wynagrodzenia success fee postanawiając wprost, że postanowienia Umowy o pracę w zakresie zobowiązania Spółki o wypłaty pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia typu success fee, z tytułu transakcji sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...) Sp. z o.o. lub udziałów w kapitale zakładowym (...) Sp. z o.o. pozostają ważne w okresie 6 miesięcy od dnia rozwiązania umowy (porozumienie – k. 30-31).

W dniu 24 kwietnia 2013 r. (...) S.A. jako sprzedający oraz (...) sp. z o.o. jako kupujący zawarli umowę sprzedaży udziałów (...) sp. z o.o. Stosownie do postanowień paragrafu 3 umowy, strony ustaliły cenę nabycia udziałów na kwotę (...) zł. Płatność tak ustalonej ceny miała zostać dokonana bez jakichkolwiek potrąceń roszczeń wzajemnych, podatków ani jakichkolwiek innych odliczeń, w następujący sposób:

a)  kwota (...) zł płatna przelewem na rachunek bankowy prowadzony dla (...) z siedzibą w W., przez Bank (...), nr rachunku (…), tytułem wykupu obligacji serii (...) wyemitowanych przez sprzedającego w dniu 12 marca 2013 r.,

b)  kwota (...) zł płatna przelewem na rachunek bankowy prowadzony dla (...) z siedzibą w L., (...), przez bank (...), nr rachunku (…), tytułem zwrotu pożyczki z dnia 11 stycznia 2013 r.,

c)  kwota (...) zł płatna przelewem na rachunek bankowy prowadzony dla (...) z siedzibą w W., przez (...), nr rachunku (…), tytułem wykupu obligacji typu (...) wyemitowanych przez sprzedającego w dniu 8 marca 2012 r.,

d)  kwota (...) zł płatna przelewem na rachunek bankowy prowadzony dla (...) przez (...), nr rachunku (…), tytułem wykupu obligacji serii (...) wyemitowanych przez sprzedającego w dniu 25 lipca 2012 r.,

e)  kwota (...)zł płatna przelewem na rachunek bankowy prowadzony dla (...) przez (...) Bank (...) S.A., nr rachunku (…), tytułem zapłaty ceny sprzedaży obligacji serii (...) wyemitowanych przez (...) w dniu 20 maja 2011 r., nabytych przez (...) na podstawie umowy sprzedaży obligacji z dnia 23 kwietnia 2013 r. zawartej między sprzedającym a (...)

f)  kwota (...) zł, płatna w Euro (710.424,55 EUR) płatna przelewem na rachunek bankowy prowadzony dla (...) przez (...), nr rachunku (…), tytułem zapłaty ceny sprzedaży za 46.382 udziałów spółki,

g)  kwota zatrzymana na rachunek zastrzeżony ((...) zł),

h)  pozostałą część ceny nabycia w kwocie (...) zł płatna na rachunek bankowy sprzedającego.

Kwota zatrzymana, została określona przez strony w paragrafie (...) umowy, na (...) zł jako zabezpieczenie zaspokojenia ewentualnych roszczeń z tytułu zapewnień, o których mowa w ustępach załącznika 1 do umowy. Kwota ta w dniu zamknięcia miała zostać przelana przez kupującego na rachunek zastrzeżony prowadzony na firmę kupującego (rachunek zastrzeżony) przez bank rachunku zastrzeżonego. W imieniu (...) S.A. umowę podpisał M. J. (1) (umowa nabycia udziałów – k . 38-89).

(...) S.A. była jedynym udziałowcem (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., a podstawowym składnikiem majątku spółki (...) były udziału (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (okoliczności niesporne).

W związku z monitami J. M. (1) o wypłatę wynagrodzenia typu success fee, w wiadomości mailowej z 5 czerwca 2013 r. M. J. (1) napisał do J. M. (1), że transakcja pomiędzy (...) a (...) nadal nie została rozliczona, a stanowisko spółki nie uległo zmianie, że wszyscy muszą czekać na rozlicznie tej transakcji (emaile z 4 i 5.06.2013 r. – k. 809).

Na etapie postępowania apelacyjnego strona pozwana przedłożyła oświadczenie z dnia 6 grudnia 2017 r. o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wypływem błędu podpisane przez Prezesa Zarządu Spółki M. J. (1) – uznając, że nieważność umowy i aneksu oraz wynikających z nich zobowiązań Spółki została wykryta przez Spółkę dopiero po rozpoczęciu prowadzenia postępowania dowodowego przez Sąd Apelacyjny w 2017 r., wskutek czego nie upłynął roczny termin do złożenia powyższego oświadczenia od wykrycia błędu, o którym mowa w art. 88 k.c. (oświadczenie – k. 1198 – 1201, pismo procesowe – k. 1196).

Spółka nie doręczyła skutecznie powodowi przedmiotowego oświadczenia – pismo zostało błędnie zaadresowane na niewłaściwy adres, który nie był adresem wskazanym przez powoda w aktach pracowniczych, mianowicie wskazano w adresie niewłaściwe oznaczenie budynku, co uniemożliwiło skutecznie doręczenie przesyłki pozwanej (pismo procesowe - k. 1849v).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zeznań świadków T. P. (2) (k. 516-519, k. 1809-1812v), M. K. (k. 519-522), E. S. (2) (k. 577-580, k. 1574-1576), P. W. (1) (k. 621-628), P. K. (1) (k. 677-678v,k. 1618), K. K. (1) (k. 678v-679v, k. 1617-1618), M. F. (1) (k. 719v-720), M. C. (1) (k. 720-721), P. S. (k. 792v-793), J. C. (k. 793-794v), Z. K. (k. 1520v – 1521v), J. S. (k. 1560v – 1561), M. B. (k. 330-332, k. 1616 – 1617), K. S. (k. 1669 – 1670) oraz zeznań stron: J. M. (1) (k. 819v-822, k. 1725v - 1729) i M. J. (1) (k. 822-824, k. 1729 – 1732v), a także dokumentów: umowy o pracę (k. 26-27), aneksu do umowy z 12 października 2011 r. (k. 28-29), porozumienia stron z 22 marca 2013 r. (k. 30), umowy sprzedaży udziałów (...) z 24 kwietnia 2013 r. (k. 38-89), oferty spółki (...) z 18 stycznia 2013 r. (k. 304-308), potwierdzenia wykonania przelewów (k. 326-329), korespondencji mailowej z 4 marca 2013 r. (k. 372-374), korespondencji mailowej z 14 marca 2013 r. (k. 376-377), korespondencji mailowej z 20 i 21 marca 2013 r. (k. 379-383), korespondencji mailowej z 15 i 16 maja 2012 r. (k. 385-388), korespondencji mailowej z 23 i 29 stycznia 2013 r. (k. 430-431), pisma z 23 stycznia 2013 r. (k.433), korespondencji mailowej z 20-22 stycznia 2013 r. (k. 434-437), korespondencji mailowej z 11 -12 grudnia 2012 r. (k. 442-443), korespondencji mailowej z 29 sierpnia 2012 r. (k. 449-450), korespondencji mailowej z 2 i 7 sierpnia 2012 r. (k. 451-452), korespondencji mailowej z 29 października i 7 listopada 2012 r. (k. 463-464), pisma do rady nadzorczej z 29 stycznia 2013 r. (k. 503-504), korespondencji mailowej z 10-11 grudnia 2012 r. (k. 512-513), wstępnej oferty pisemnej (k. 668-676), korespondencji mailowej z 4 i 5 czerwca 2013 r. (k. 809) oraz oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wypływem błędu (k. 1198 – 1201), protokół posiedzenia RN wraz z uchwałami (k. 1137-1141), Statut (...) (k. 1144-1152).

W ocenie Sądu Okręgowego, wiarygodne pozostawały zeznania świadków P. K. (1), K. K. (1) i M. C. (1) co do przebiegu negocjacji ze spółką (...) oraz zachowania powoda w trakcie tych rozmów, bowiem pozostają one ze sobą spójne i wzajemnie się uzupełniają.

Zeznania świadków M. K., K. S. i E. S. (2) miały nikłą moc dowodową z uwagi na ich wysoką ogólność co do przebiegu transakcji sprzedaży spółek (...), a także brak wiedzy na temat warunków wynagradzania powoda i konkretnych faktów istotnych dla ustalenia prawa powoda do wynagrodzenia typu success fee, w szczególności czynności podejmowanych w ramach negocjacji z (...) sp. z o.o.

Zeznania świadka M. B., w ocenie Sądu Okręgowego, zasługują na walor wiarygodności, bowiem wynika z nich, że członkowie RN mieli wiedzę i świadomość o zasadności wypłaty na rzecz powoda wynagrodzenia z tytułu success fee. Natomiast, zeznania świadka Z. K. Sąd uznał za częściowo wiarygodne w zakresie pokrywającym się ze zgromadzonym materiałem dowodowym, zaś w pozostałym zakresie w zeznaniach świadka Sąd dopatrzył się sprzeczności, bowiem wskazywał, że nie było mowy o zawieraniu aneksu do umowy, a zarazem, że nie było przeciwwskazań do zawarcia takiego aneksu.

Za wiarygodne oraz cenne Sąd uznał zeznana świadka T. P. (2), który wprost wskazał, że zawarta z powodem umowa o pracę wraz z aneksem jest ważna.

Sąd uznał za mające nikłą moc dowodową zeznania świadków P. W. (1), J. C. i zeznanie przedstawiciela pozwanego M. J. (1) co do oceny pracy J. M. (1), gdyż w tym zakresie stanowiły one jedynie opinię tych osób nie popartą innym materiałem dowodowym, a przedmiotem dowodu z zeznań świadków pozostają fakty, a nie opinie osób na poszczególne tematy. Ocena dowodów w postaci korespondencji mailowej została przedstawioną przez Sąd w dalszej części uzasadnienia wyroku i opinie wskazanych osób w tym zakresie, także nie wiążą Sądu ani nie stanowią dowodu w sprawie, gdyż nie są faktem mającym znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Natomiast, zeznania P. W. (1), J. C. i M. J. (1) co do czasu trwania i samego przebiegu negocjacji z (...) sp. z o.o. są wiarygodne i znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd za nieprzydatne uznał zeznania świadka J. S., bowiem wykazywał się niepamięcią oraz brakiem wiedzy na temat przebiegu posiedzenia Rady Nadzorczej z dnia 18 lipca 2011 r.

Zeznania powoda co do przebiegu negocjacji z (...) sp. z o.o. oraz warunków wynagrodzenia typu success fee, Sąd uznał za wiarygodne, gdyż znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów.

Sąd uznał za wiarygodne złożone do akt sprawy dokumenty, których prawdziwości i autentyczności strony procesu nie kwestionowały.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Powództwo J. M. (1) zasługuje na uwzględnienie.

Punktem wyjścia w niniejszej sprawie jest ocena ważności i skuteczności zawartej z powodem umowy o pracę z dnia 1 sierpnia 2011 r. oraz aneksu do umowy o pracę z dnia 12 października 2011 r. wprowadzającego wynagrodzenie typu success fee. Zagadnieniem spornym podlegającym rozstrzygnięciu pozostaje uprawnieninie powoda do wynagrodzenia typu success fee w związku z transakcją sprzedaży spółki (...), bowiem w ocenie pracodawcy (pozwanej), przedmiotowa transakcje nie jest w ogóle objęta postanowieniami umowy o pracę wynikającymi z aneksu do umowy z dnia 12 października 2011 r.

Wskazać należy, że przepisy Kodeksu spółek handlowych w połączeniu z treścią statutów (umów) mają charakter pomocniczy i subsydiarnie mogą ułatwić odkodowanie kwestii, czy doszło do skutecznego nawiązania stosunku pracy, nawet w sposób dorozumiany z racji mankamentów wynikających ze swobodnego traktowania przepisów o prawie spółek, a dodatkowo czy w realizowanych czynnościach (obowiązkach) dominujące były elementy przemawiające za wykonywaniem pracy, o której mowa w art. 22 § 1 KP. Właściwości świadczenia pracy zostały wyczerpująco uregulowane w art. 22 § 1 KP, zaś Kodeks spółek handlowych nie jest pragmatyką pracowniczą, która ma pierwszeństwo w poszukiwaniu cech (właściwości) umowy o pracę (art. 5 KP). Niemniej zawiera wskazówki (art. 210 § 1 i art. 379 § 1 KSH) w zakresie podmiotów uprawnionych do reprezentacji pracodawcy w przypadku zamiaru zatrudnienia członka zarządu i tylko w takim zakresie może mieć uprzywilejowaną pozycję. Dalej, korporacyjne zależności zarządu od wspólników, poparte doktryną, pozostają bez znaczenia w odniesieniu do wyniku sprawy o ustalenie istnienia stosunku pracy, albowiem ten obszar pozostaje poza zakresem zainteresowania (patrz: wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 kwietnia 2021 r., II USKP 42/21, Legalis).

Literalne brzmienie art. 378 § 1 KSH nie wskazuje na to, że czynność prawna, np. w postaci zawarcia z członkiem zarządu umowy o pracę, uzależniona jest od uchwały rady nadzorczej. Uchwała rady nadzorczej ustala bowiem wynagrodzenie, które stanowi element przedmiotowo istotny umowy o pracę, ale jednocześnie nie stanowi przesłanki umożliwiającej zawarcie takiej umowy. W sytuacji zatem, gdy umowę o pracę z członkiem zarządu zawrze w imieniu spółki np. pełnomocnik, powołany uchwałą walnego zgromadzenia (art. 379 § 1 KSH), i zostanie w niej ustalone wynagrodzenie inne, niż wynikające z uchwały rady nadzorczej, bądź przy braku takiej uchwały, to ważność umowy powinna być oceniona według przepisów właściwych dla danego stosunku prawnego. Zgodnie z art. 29 § 1 pkt 3 KP elementem przedmiotowo istotnym umowy o pracę jest jej odpłatność. Skoro dochowano tego i innych wymogów umowy o pracę, to stanowi ona ważną czynność prawną. Oczywiście, rodzić to może ewentualną odpowiedzialność osób zawierających taką umowę w imieniu spółki, niedysponujących uchwałą rady nadzorczej, albo przekraczających jej zakres, ale wadliwość ta nie może negatywnie wpływać na sytuację prawną drugiej strony tej czynności (patrz: wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 21 stycznia 2021 r., III CSKP 148/21, Legalis).

Nadmienić należy, że do umowy o pracę z członkiem zarządu spółki akcyjnej zawartej z naruszeniem art. 379 § 1 KSH mają zastosowanie (na zasadzie analogii) przepisy art. 103 § 1 i 2 KC. To zaś oznacza, że taka umowa nie jest czynnością prawną bezwzględnie nieważną, lecz czynnością względnie nieważną, „niezupełną” (negotium claudicans), która może być następczo konwalidowana. Ważność takiej umowy - stosownie do art. 103 § 1 KC - będzie więc zależeć od jej potwierdzenia przez osobę, w imieniu której umowa została zawarta, a więc przez spółkę akcyjną (patrz: wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 2 lipca 2015 r., III PK 142/14, Legalis).

Nadto, możliwe jest dorozumiane zawarcie umowy o pracę, poprzez dopuszczenie do wykonywania pracy, także przez członka zarządu spółki kapitałowej (tak: wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 18 marca 2015 r., III PK 116/14, Legalis).

Ponadto, członek zarządu może być pracownikiem spółki, nawet jeśli nie podejmie ona uchwały o jego zatrudnieniu na etat. Wystarczy bowiem, że jego zatrudnienie ma charakter stosunku pracy. Poprzestanie przez sąd na ustaleniu nieważności umowy o pracę z powodu niezachowania wymagań w zakresie reprezentacji pracodawcy nie jest wystarczające dla prawidłowego zastosowania art. 22 KP. Mimo nieważności zawartej umowy o pracę (nieważności niepodlegającej konwalidacji - tak, jak w przypadku naruszenia art. 203 KH) strony mogą nawiązać umowny stosunek pracy przez czynności dorozumiane, w szczególności wskutek dopuszczenia pracownika do pracy, przyjmowania pracy przez pracodawcę i realizowania takiego stosunku prawnego, który odpowiada cechom stosunku pracy określonym w art. 22 KP (tak: wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 8 czerwca 2010 r., I PK 16/10, Legalis).

Dodatkowo, wskazać należy, że wymogiem ustawowym według art. 379 § 1 KSH jest zawarcie umowy przez radę nadzorczą in corpore. Warunek ten jest spełniony wówczas, gdy rada nadzorcza w całości, bez uprzedniej uchwały, podpisze umowę z członkiem zarządu, jak i wtedy, gdy rada podejmie uchwałę o zawarciu z członkiem zarządu umowy o pracę na określonych warunkach i upoważni przewodniczącego (innego członka) do podpisania umowy w imieniu rady. Oznacza to, że uchwała nie jest konieczna, jeżeli umowę o pracę podpisze rada kolegialnie. Uchwała, w której rada nadzorcza wyrazi aprobatę na zawarcie umowy z członkiem zarządu i określi jej treść upoważniając przewodniczącego (bądź innego członka) do podpisania takiej umowy, będzie niewątpliwie wyrazem kolegialnego stanowiska rady, przy czym upoważnienie udzielone członkowi rady nadzorczej dotyczy technicznego aspektu - podpisania umowy na warunkach wynikających z uchwały (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 czerwca 2014 r., III AUa 1101/13, Legalis).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu Okręgowego, stanowisko pozwanej spółki pozostaje nietrafne. Na wstępie, jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie o sygn. akt III APa 19/19, w niniejszej sprawie nie miało miejsce kwestionowanie przez stronę pozwaną pracowniczego charakteru zatrudnienia powoda na warunkach Umowy o pracę zawartej w dniu 1 sierpnia 2011 r. i faktu przyjmowania przez pozwaną Spółkę tej pracy, co w istocie stanowi przesłankę uznania, że nawet w przypadku gdyby zawarta Umowa o pracę z dnia 1 sierpnia 2011 r. okazała się nieważna to ewentualnie doszło do zawarcia między stronami stosunku pracy per facta concludentia na warunkach spisanych w umowie z dnia 1 sierpnia 2011 r. W konsekwencji, problematyczna pozostaje kwestia dodatkowych obowiązków powoda wynikających z aneksu do umowy o pracę z wynagrodzeniem typu success fee.

Przede wszystkim wskazać należy, że warunki zatrudnienia powoda zostały uzgodnione z pozwaną przed przejściem powoda do (...). Prowadzono negocjacje w zakresie warunków podjęcia przez powoda pracy w (...), w tym warunki zatrudnienia, podstawy zatrudnienia oraz zasad wynagradzania. Strony uzgodniły wynagrodzenie powoda jako wynagrodzenie zasadnicze, które powód miał otrzymywać z tytułu umowy o pracę oraz wynagrodzenie „success fee” jako premia od czynności, do których podjęcia zobowiązał się powód, tj. sprzedaż głównego składnika majątku (...) – spółki (...) – powyższe wynika z korespondencji e-mailowej z dnia 8 lipca 2011 r.

Wprawdzie, Spółka przeprowadziła analizę podjętych przez Radę Nadzorczą uchwał dotyczących warunków wynagradzania powoda i doszła do przekonania, że: - brak jest uchwały wyrażającej na zawarcie z powodem umowy o pracę, - brak jest uchwały umocowującej członków Rady Nadzorczej Spółki do zawarcia z powodem umowy o pracę, - brak jest uchwał Rady Nadzorczej podjętych w zakresie ustalenia dodatkowych obowiązków pracowniczych powoda i zasad wypłacania mu z tego tytułu dodatkowego wynagrodzenia pod nazwą „success fee”, o których mowa w aneksie, - brak jest uchwał Rady Nadzorczej upoważniających jej członków: Z. K. i T. P. (1) do zawarcia umowy o pracę z powodem i Aneksu, jednocześnie wskazać należy, że dnia 18 lipca 2011 r. odbyło się – na wniosek Przewodniczącego Rady Nadzorczej Z. K. – posiedzenie Rady Nadzorczej, w którym brali udział: K. S. (wiceprzewodniczący RN), Z. K. (przewodniczący RN), T. P. (1) (sekretarz RN), M. B. (członek RN), J. S. (członek RN) oraz zaproszeni członkowie Zarządu Spółki: A. K. (Prezes Zarządu), J. M. (2) (Członek Zarządu) i J. M. (1) (kandydat na Prezesa Zarządu). Zgodnie z Uchwałą Nr (...) RN z dnia 18 lipca 2011 r. powołano powoda do Zarządu (...) i powierzono mu funkcję Prezesa Zarządu. Natomiast, zgodnie z Uchwałą Nr (...) RN z dnia 18 lipca 2011 r. Rada Nadzorcza pozwanej Spółki działając na podstawie art. 24 pkt e) Statutu (...) postanowiła wyrazić zgodę na zawarcie między (...) a J. M. (1) umowy – kontraktu menadżerskiego, do którego założenia są zawarte w projekcie porozumienia stanowiącego załącznik do niniejszej Uchwały oraz upoważnić Przewodniczącego RN (Z. K.) i Sekretarza Rady Nadzorczej (T. P. (1)) do wynegocjowania i zawarcia w imieniu (...) z J. M. (1) ww. kontraktu menadżerskiego

Dalej, dokumentach Spółki znajduje się protokół z posiedzenia Rady Nadzorczej z 18 lipca 2011 r. obejmujący, m.in. uchwałę nr 4 dotyczącą wyrażenia zgody na zawarcie umowy – kontraktu menadżerskiego z powodem, którego założenia zawarte są w projekcie porozumienia stanowiącego załącznik do uchwały, przy czym w dokumentacji Spółki nie znajduje się ten załącznik do uchwały i brak jest dowodów, że ten załącznik istniał oraz upoważnienia Przewodniczącego i Sekretarza Rady Nadzorczej do wynegocjowania i zawarcia w imieniu Spółki z powodem kontraktu menadżerskiego. W powyższym zakresie, w ocenie Sądu Okręgowego, uznać należy stanowisko i taktykę procesową strony pozwanej za bezzasadną i prowadzącą do uznania, że strona pozwana w toku postępowania dowodowego nie zdołała wykazać, że w rzeczywistości nie istnieje przedmiotowy załącznik do Uchwały Nr 4 RN z dnia 18 lipca 2011 r.

Co więcej, jak wynika z osobowego źródła dowodowego, to wbrew argumentacji Spółki, iż nie został sporządzony i realnie nie istnieje załącznik do Uchwały Nr (...) RN z dnia 18 lipca 2011 r., zaś członkowie Rady Nadzorczej obecni na posiedzeniu Rady w dniu 18 lipca 2011 r. potwierdzili w toku postępowania istnienie załącznika do ww. Uchwały. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że Załącznik do Uchwały Nr (...) RN został przedstawiony całej Radzie Nadzorczej i był omawiany przez Radę Nadzorczą – był to projekt umowy zawierającej warunki umowy o pracę. Na przedmiotowym posiedzeniu RN z dnia 18 lipca 2011 r. Rada Nadzorcza wyraziła zgodę na podpisanie z powodem umowy o pracę. Jednocześnie, nie było przeciwwskazań do podpisania z powodem aneksu do umowy. Sekretarz RN T. P. (1) wprost zeznał, że umowa i aneks do umowy były ważnie zawarte przez Spółkę, wszyscy byli świadomi, co zostaje podpisane /zawarte/ z powodem – podkreślić należy, że T. P. (1) był jedną z upoważnionych osób do zawarcia przedmiotowej umowy.

Dalej, zwrócić również należy na okoliczności związane po rezygnacji powoda z funkcji prezesa zarządu spółki. Rezygnację taką J. M. (1) złożył w dniu 21 marca 2013 r. i została ona przyjęta przez radę nadzorczą spółki. Przede wszystkim, w trakcie posiedzenia Rady Nadzorczej pochylono się również nad kwestią wypłaty dodatkowego wynagrodzenia powodowi z tytułu successs fee i członkowie RN otrzymali informację, że odwołanie powoda z funkcji Prezesa Zarządu nie wpływa na wypłatę tego wynagrodzenia. Powód miał otrzymać to wynagrodzenie za doprowadzenie do zawarcia transakcji.

Co więcej, porozumieniem stron z dnia 22 marca 2013 r. zawarte z powodem przez pozwaną prawidłowo reprezentowaną przez członka zarządu w osobie M. J. (1) (Prezes Zarządu) oraz prokurenta w osobie E. S. (2), bowiem w dacie zawierania porozumienia powód nie pełnił już funkcji członka zarządu pozwanej, tym samym nie było konieczności reprezentowania pozwanej przez radę nadzorczą. W przedmiotowym porozumieniu potwierdzono - stosownie do treści § 6 ust. 4 umowy, postanowienia § 6 ust. 3 umowy – zobowiązanie pozwanej do zapłaty na rzecz powoda wynagrodzenia success fee postanawiając wprost, że postanowienia Umowy o pracę w zakresie zobowiązania Spółki o wypłaty pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia typu success fee, z tytułu transakcji sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...) Sp. z o.o. lub udziałów w kapitale zakładowym (...) Sp. z o.o. pozostają ważne w okresie 6 miesięcy od dnia rozwiązania umowy.

Mając na względzie wyrażoną w art. art. 353 ¹ k.c. zasadę swobody umów wskazać należy, że w świetle dyrektyw wykładni oświadczeń woli (art. 65 § 1 i 2 k.c.) interpretacja postanowienia umowy nie może być oparta tylko na analizie językowej odnośnego fragmentu umowy, lecz konieczne jest również zbadanie zamiaru i celu stron, a także kontekstu faktycznego, w jakim umowę uzgadniano i zawierano. Jeśli bowiem wykładnia tekstu umowy budzi wątpliwości, zachodzi potrzeba ustalenia rzeczywistej treści umowy przy uwzględnieniu oświadczeń woli stron składanych przed i w trakcie zawierania umowy, według ich rozumienia przez każdą ze stron. Na tym etapie wykładni znaczenie ma także zachowanie się stron po zawarciu umowy oraz w trakcie jej wykonywania. Przez zgodny zamiar stron trzeba rozumieć zatem uzgodnienie istotnych okoliczności bądź w samej umowie, bądź poza nią (np. w rokowaniach). Jeżeli strony już uprzednio pozostawały w takich samych stosunkach prawnych, należy mieć na uwadze ponadto takie znaczenie niezbyt jasnych sformułowań umowy, jakie było przy ich stosowaniu w poprzednich stosunkach prawnych między stronami.

Podnieść należy, że zawarta w art. 65 § 2 k.c. regulacja dopuszcza taką sytuację, w której właściwy sens umowy ustalony przy zastosowaniu wskazanych w nim dyrektyw będzie odbiegał od jej „jasnego” znaczenia w świetle reguł językowych, a przy wykładni oświadczenia woli należy – poza kontekstem językowym – brać pod uwagę także okoliczności złożenia oświadczenia woli, czyli tzw. kontekst sytuacyjny (art. 65 § 1 k.c.), w szczególności obejmujący także przebieg negocjacji, dotychczasowe doświadczenie stron, ich status wyrażający się, np. prowadzeniem działalności gospodarczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 września 1998 r., I CKN 815/97, OSNC 1999, nr 2, poz. 38).

Niezależnie od tego z art. 65 § 2 k.c. wynika nakaz kierowania się przy wykładni umowy jej celem, który nie może być rozumiany jako cel jednej tylko ze stron (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 stycznia 2003 r., I CKN 1431/00, LEX nr 77079). Dopuszcza się jednak sytuację w której cel zamierzony przez jedną tylko ze stron jest wiadomy i akceptowany przez drugą stronę kontraktu (wyrok Sądu Najwyższego z 5 marca 2008 r., V CSK 418/07, LEX nr 577236). Wyłącznie zaś w przypadku gdy zachodzą nie dające się usunąć w inny sposób wątpliwości należy tłumaczyć je na niekorzyść tej strony kontraktu, która zredagowała umowę (por. wyroki Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2011 r., III CSK 55/11, LEX nr 1084604 i z dnia 5 lipca 2013 r., IV CSK 1/13, LEX nr 1375459).

W ocenie Sądu Okręgowego, mając na uwadze szerokie postępowanie dowodowe, powodowi należy się wynagrodzenie typu success fee wynikające z aneksu do umowy o pracę. Wszystkie okoliczności niniejszej sprawy wskazują na to, że pozwana wiedziała i miała świadomość, na jakie warunki się godzi zatrudniając powoda, bowiem strony uzgodniły wynagrodzenie powoda jako wynagrodzenie zasadnicze, które powód miał otrzymywać z tytułu umowy o pracę oraz wynagrodzenie „success fee” jako premia od czynności, do których podjęcia zobowiązał się powód, tj. sprzedaż głównego składnika majątku (...) – spółki (...). Natomiast, na posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu, kiedy powód zrezygnował z funkcji prezesa zarządu spółki, a Rada Nadzorcza przyjęła rezygnację to także i wtedy ustalono, że odwołanie powoda z funkcji Prezesa Zarządu nie wpływa na wypłatę tego wynagrodzenia z tytułu success fee. Nadto, akcentem dopinającym zasadność przedmiotowego wynagrodzenia jest również treść porozumienia z dnia 22 marca 2013 r. będącego niejako gwarantem wypłaty dodatkowego wynagrodzenia.

Przechodząc do oceny skuteczności umowy o pracę wraz z aneksem zawierającym wynagrodzenie typu success fee odkreślenia wymaga, iż do zakresu obowiązków powoda jako pracownika (§ 4 umowy) należało świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym spółki „(...)” sp. z o.o. z siedzibą w Z. (pkt 7 dodany aneksem), ale strony potwierdziły również, iż postanowienia dotyczące transakcji sprzedaży (...), dotyczą także sprzedaży spółki: a) powstałej w wyniku podziału (...) lub b) spółki wydzielonej ze spółki (...), w zależności od przyjętego modelu transakcji sprzedaży (...) (pkt 8 dodany aneksem). W konsekwencji, wykładnia literalna postanowień umownych wskazuje, że strony zrównywały czynności powoda dotyczące świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym spółki (...), z czynnościami dotyczącymi pomocy w sprzedaży spółki powstałej w wyniku wydzielenia części majątku (...), a taką spółką była (...) sp. z o.o., która przejęła część majątku (...).

Poza sporem pozostawała okoliczności, że (...) przyjęła model sprzedaży spółki (...), w ten sposób, że część majątku wydzielona do (...) objęta została późniejszą transakcją z (...) sp. z o.o., natomiast pozostała cześć majątku spółki (...) została zbyta pod firmą spółki na rzecz (...) sp. z o.o. W konsekwencji (...) sp. z o.o., która przejęła część majątku wydzielonego z (...), objęta była zakresem obowiązków powoda wynikających z pkt 8 umowy, wprowadzonego aneksem z dnia 12.10.2011 r. Okoliczność tą potwierdzają zeznania świadków, a nawet zeznania przesłuchanego w charakterze pozwanego M. J. (1), gdyż niesporna pozostawała kwestia prowadzenia procesu negocjacji sprzedaży (...) przez J. M. (1), niezależnie od oceny tego procesu przez pozwana spółkę prezentowaną w toku procesu.

Sąd Okręgowy stwierdził więc, że skoro prowadzenia procesu negocjacji sprzedaży (...) należało do zakresu obowiązków powoda wynikających z § 4 pkt 8 umowy, to sprzedaż (...) obejmowały postanowienia dotyczące prawa do wynagrodzenia typu success fee. Stosownie do postanowień § 6 ust. 3 umowy, wprowadzonych aneksem z 12.10.2011 r., wynagrodzenia typu success fee należne było realizację czynności, o których mową § 4 pkt 7 przez, które określono jako osiągnięcie celu w postaci zawarcia przez fundusz ostatecznej umowy sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...) odpowiada § 4 pkt 7 bądź zawarcia umowy sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym spółki: a) powstałej w wyniku podziału (...) lub b) spółki wydzielonej ze spółki (...), w zależności od przyjętego modelu transakcji sprzedaży (...) odpowiada § 4 pkt 8. Pracodawca w aneksie z 12.10.2011 r. wprost wskazał, że transakcja dotyczące sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym spółki wydzielonej ze spółki (...), objęta będzie wynagrodzeniem typu success fee.

Powyższe stanowisko, zostało potwierdzone postanowieniami porozumienia z 22.03.2013 r., zawartego w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, gdzie pracodawca wprost wskazał, iż stosownie do treści § 6 ust. 4 umowy, postanowienia § 6 ust. 3 umowy w zakresie zobowiązania spółki do wypłaty pracownikowi dodatkowego wynagrodzenie typu success fee, z tytułu transakcji sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o. lub udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o., pozostają ważne w okresie 6 miesięcy od dnia rozwiązania umowy. Wykładnia językowa powołanego postanowienia nie budzi żadnej wątpliwości, iż pracodawca przyznał pracownikowi wynagrodzenie typu success fee w związku ze sprzedażą udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o. bądź udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o. jako spółki dominującej.

Podkreślenia przy tym wymaga, iż wprowadzenie do postanowień dotyczących wynagrodzenia success fee kwestii sprzedaży udziałów spółki (...) wynikało z sytuacji negocjacyjnej pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) S.A., bowiem w procesie transakcyjnym strony ustaliły, iż nabycie (...) nastąpi poprzez sprzedaż udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o. będącej spółką dominującą wobec (...) sp. z o.o. (stuprocentowy udziałowiec). Potwierdza to pierwotną intencję pracodawcy, jaka towarzyszyła zawieraniu aneksu do umowy o pracę z 12.10.2011 r., aby wynagrodzić powoda za pomoc w sprzedaży aktywów w postaci (...) niezależnie od przyjętego później modelu sprzedaży majątku należącego uprzednio do tej spółki. Konstatując, zarówno aneks do umowy o pracę z 12.10.2011 r., jak i porozumienie z 22.03.2013 r. wskazują na zamiar pracodawcy wynagrodzenia pracownika za pomoc w sprzedaży udziałów spółki (...).

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 5 września 2012 r. (III APa 1/12, portal orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie) zgodnie z przyjętą na tle art. 65 k.c. kombinowaną metodą wykładni oświadczeń woli składanych innej osobie, pierwszeństwo ma znaczenie oświadczenie woli, jakie rzeczywiście nadały mu obie strony w chwili jego złożenia. Jeżeli strony nie przyjmowały tego samego znaczenia, za pierwsze wiążące należy uznać znaczenie ustalone według obiektywnego wzorca wykładni, czyli takie, jakie w świetle reguł wynikających z art. 65 § 2 k.c. powinien przypisać mu adresat (tak: wyrok SN z 29 kwietnia 2009 r. II CSK 614/08). Dalej, wykładnia postanowień umowy nie może prowadzić do stwierdzeń w sposób oczywisty sprzecznych z jej treścią utrwaloną na piśmie (patrz: wyrok SN z 29 października 2004 r. III CK 468/03). Regułę interpretacyjną dotyczącą wykładni umów wyrażoną w art. 65 § 2 k.c. stosuje się w razie niezgodności między dosłownym brzmieniu umowy, a tym co strony zgodnie uznawały za wiążące (tak: wyrok SN z 15 stycznia 2004 r. II CK 354/02). Art. 65 § 2 k.c. traktuje o tym, jaki był „zgodny zamiar stron i cel umowy”, a nie o tym, jaki był zamiar i cel jednej z jej stron (patrz: wyrok SN z 29 stycznia 2003 r. I CKN 1431/00).

W kontekście powołanego stanowiska judykatury, bez znaczenia dla ustalonego powyżej prawa do wynagrodzenia typu success fee, pozostaje stanowisko przedstawione przez reprezentanta pozwanego M. J. (1), podczas składania zeznań w charakterze strony, iż postanowienia zawarte w porozumieniu o rozwiązaniu umowy o pracę były ustaleniami z radą nadzorczą, które nie były z nim ustalone. Przede wszystkim skoro jako prezes zarządu podpisał porozumienie określonej treści, to trudno racjonalnie zakładać, iż nie zdawał sobie sprawy z treści poszczególnych postanowień porozumienia niezależnie od tego czy postanowienia takie wprowadzono na wniosek pracownika czy spółki, czy nawet rady nadzorczej spółki. Nawet jeżeli pewne warunki aprobowała rada nadzorcza, to spółkę wobec powoda reprezentował wówczas zarząd, który „firmował” taką decyzję (powód dzień wcześniej złożył rezygnację z zarządu spółki, którą przyjęła rada nadzorcza) i to on decydował o ostatecznej treści porozumienia zawartego z pracownikiem.

Jednocześnie, w ocenie Sądu Okręgowego, złożone na etapie postępowania apelacyjnego przez pozwaną oświadczenia z dnia 6 grudnia 2017 r. o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wypływem błędu uznać należy za spóźnione i w żaden, odpowiadającym przepisom prawa, nie wykazane jako zasadne.

Przede wszystkim, oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu innej osobie, zgodnie z treścią art. 88 § 1 KC, musi zostać złożone tej osobie na piśmie (tak: V ACa 376/18 - wyrok SA Warszawa z dnia 08-10-2019, Legalis). Natomiast, w niniejszej sprawie Spółka nie doręczyła skutecznie powodowi przedmiotowego oświadczenia – pismo zostało błędnie zaadresowane na niewłaściwy adres, który nie był adresem wskazanym przez powoda w aktach pracowniczych, mianowicie wskazano w adresie niewłaściwe oznaczenie budynku, co uniemożliwiło skutecznie doręczenie przesyłki pozwanej. Co więcej, pełnomocnik procesowy powoda nie jest umocowany do odbioru oświadczeń woli wynikających z treści zawartego pomiędzy stronami porozumienia, zaś fakt nieskutecznego złożenia oświadczenia przez pozwaną był podnoszony przez pełnomocnika powoda przy pierwszej czynności procesowej, tj. podczas rozprawy apelacyjnej w dniu 13 grudnia 2017 r.

Wskazać należy, że dowodzenie określonego stanu wiedzy po stronie błądzącego wymaga z reguły odwołania się do okoliczności zewnętrznych i wynikających z nich domniemań faktycznych (art. 231 KPC), opartych o związki między faktami, których podstawę stanowią m.in. zasady doświadczenia życiowego. Sięgnięcie do takich okoliczności nie podważa stanowiska, że początek biegu terminu do uchylenia się od skutków wadliwego oświadczenia woli należy łączyć z powzięciem przez błądzącego pozytywnej wiedzy o rzeczywistym stanie rzeczy, co stanowi okoliczność z natury subiektywną, związaną z określonym stanem świadomości składającego oświadczenie. Poznanie przez sąd rzeczywistości w miarodajnym zakresie wymaga jednak wnioskowania opartego na obiektywnych, weryfikowalnych okolicznościach, zważywszy, że poprzestanie wyłącznie na oświadczeniu powołującego się na błąd lub podstęp mogłoby prowadzić do zniweczenia funkcji art. 88 § 2 KC. Konieczna obiektywizacja dotyczy zatem nie tyle wiedzy o błędzie, lecz metody jej ustalenia w procesie (tak: I CSK 257/18 - wyrok SN - Izba Cywilna z dnia 22-03-2019, Legalis). Dalej, chwilę wykrycia błędu określa się jako chwilę, w której każda racjonalnie postępująca i należycie dbająca o swój interes osoba, zdałaby sobie sprawę, że składając oświadczenie woli działała pod wpływem błędu (tak: I AGa 2/19 - wyrok SA Rzeszów z dnia 02-01-2020, Legalis).

Nadmienić należy, że postawa osoby składającej oświadczenie świadomie wykluczająca możliwość poznania stanu faktycznego wyłącza błąd; osoba, która podpisuje dokument, nie znając jego treści, nie myli się, lecz świadomie akceptuje postanowienia zawarte w dokumencie, niezależnie od ich treści (tak: V ACa 349/20 - wyrok SA Warszawa z dnia 11-02-2021, Legalis). Dalej, przepis art. 84 KC dla skuteczności uchylenia się od skutków złożonego oświadczenia woli, wymaga pozostawania w mylnym przeświadczeniu o rodzaju dokonywanej czynności prawnej, czy jej przedmiocie. Nie stanowi więc błędu co do treści czynności prawnej mylna ocena zarówno aktualnych, jak i przyszłych okoliczności, nieobjętych treścią dokonanej czynności. Ocena taka dotyka już bowiem sfery motywacyjnej, a w ramach obecnych rozwiązań normatywnych błąd w pobudce nie ma prawnej doniosłości. Także nierzadko spotykane fakty podpisywania dokumentów bez zaznajomienia się z ich treścią nie uzasadniają możliwości powołania się na błąd (patrz: I ACa 91/20 - wyrok SA Białystok z dnia 10-02-2021, Legalis). Nadto, nie ma błędu, jeżeli oświadczający znał otaczającą go rzeczywistość i rozumiał okoliczności np. zawieranej umowy, ale wyciągnął z nich niewłaściwe wnioski i podjął niesłuszną czy też niekorzystną dla siebie decyzję. Błąd polega na nieprawidłowości widzenia, a nie na nieumiejętności przewidywania i wnioskowania (tak: I ACa 855/19 - wyrok SA Białystok z dnia 23-07-2020, Legalis).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że złożone przez pozwaną oświadczenie jest nieskuteczne. Wskazać należy, że wprawdzie podczas składania zeznań w charakterze strony w dniu 2 grudnia 2015 r. M. J. (1) powołał się na błąd i okoliczność, iż zawierając z powodem porozumienie w dniu 22 marca 2013 r. nie zdawał sobie prawy z treści porozumienia, jednocześnie zarząd Spółki w późniejszym okresie nie złożył oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych. W konsekwencji, nie jest możliwym powołanie się na błąd wywołany własnym niedbalstwem ze strony pozwanej, także w zakresie terminu. Co więcej, sama argumentacja strony pozwanej sprowadza się w istocie do pobudki, nie zaś treści czynności prawnej, co już uznać należy za bezskutecznością przedmiotowego oświadczenia. Nadto, ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że M. J. (1) był zorientowany w przebiegu całego procesu dotyczącego sprzedaży (...) Sp. z o.o., jak i warunków pracy i płacy powoda w Spółce.

Sąd Okręgowy nie podzielił również twierdzeń pozwanej spółki, iż sposób wykonania obowiązków służbowych przez powoda, związany z prowadzeniem negocjacji w kwestii zbycia udziałów (...), uzasadniał odmowę wypłacenia wynagrodzenia typu success fee. W tym aspekcie podkreślenia wymaga, iż dochodzone świadczenie stanowiło wynagrodzenie za pracę związane z realizacją określonego zadania – świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów (...).

Pracodawca w toku procesu wskazywał przy tym, że powód w sposób wadliwy wykonywał swoją pracę i dlatego też nie powinien otrzymać z tego tytułu wynagrodzenia, niejako odnosząc się do dyspozycji art. 82 § 1 k.p. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu za wadliwe wykonanie z winy pracownika produktów lub usług wynagrodzenie nie przysługuje. Komentowany przepis mówi o skutkach wadliwości produktów i usług, nie definiując tych pojęć. Posiłkując się zatem Uniwersalnym słownikiem języka polskiego ( S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 3, Warszawa 2006, s. 564), wskazać należy, że przez produkt rozumie się to, co powstało w wyniku procesu produkcji, co zostało wytworzone w procesie produkcji. Jest to równocześnie wytwór, rezultat czyjejś twórczości artystycznej, działalności społecznej, pracy umysłu. Natomiast przez pojęcie usługi uznaje się działalność gospodarczą służącą do zaspokojenia potrzeb ludzi, prowadzoną przez osoby mające odpowiednie kwalifikacje i dysponujące potrzebnym sprzętem, lokalem itp. (S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 4, Warszawa 2006, s. 281). Wynika z tego zatem, iż zarówno produkt, jak i usługa, o których mowa w art. 82 § 1 k.p. mają swoje materialne odzwierciedlenie, a ich rezultat jest widoczny w świecie zewnętrznym. Zatem też czynności wykonywanych przez powoda w zakresie „świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów” nie można uznać za usługę, ani tym bardziej produkt, w rozumieniu art. 82 § 1 k.p., stanowi to bowiem jeden z obowiązków służbowych powoda zdefiniowany w treści stosunku pracy.

Niemniej gdyby nawet czynności wykonywane przez powoda mogły zostać zakwalifikowane w ramach art. 82 § 1 k.p. to i tak pracodawca skutecznie nie wykazał, aby powód w zakresie świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów (...) wykonywał swą pracę wadliwie. W ocenie Sądu czynności podejmowane przez powoda w toku negocjacji z przedstawicielami (...) sp. z o.o. nie wskazują na nieprawidłowe wykonywanie obowiązków służbowych przez powoda. Podkreślenia wymaga, iż pracodawca nie powołał się na żadne obiektywne procedury, które uzasadniałyby przyjęcie, że powód wykonywał czynności nieprawidłowo bądź nierzetelnie. Podobnie podczas świadczenia pracy, brak było jakichkolwiek oświadczeń pracodawcy (wyrażanych przez radę nadzorczą), co do złej jakości pracy wykonywanej przez powoda na stanowisku prezesa zarządu. Wbrew twierdzeniom przedstawicieli spółki ( nota bene zainteresowanych określonym rozstrzygnięciem na korzyść spółki), zeznania świadków niezależnych od spółki oraz od powoda (P. K. (1), K. K. (1), M. C. (1)) wskazują, iż czynności J. M. (1) w procesie prowadzonych negocjacji miały charakter profesjonalny, standardowy, nie odbiegający w żaden sposób, zwłaszcza in minus od typowych zachowań transakcyjnych. W ocenie Sądu właśnie te zeznania dotyczące prowadzenie negocjacji przez powoda mają walor najbardziej obiektywny, zważywszy, iż były wyrażane przez kontrahenta w procesie negocjacji, który chciał uzyskać jak najlepsze warunki finansowe i traktował powoda jako przeciwnika handlowego.

Dodatkowo, oceniając treść wiadomości e-mail przedstawionych w toku procesu Sąd także nie dopatrzył się konkretnych uchybień pracowniczych, gdyż przekazywane tam informacje stanowiły element prowadzonej strategii negocjacyjnej bądź były znane kontrahentom. W tym aspekcie żadnych szczególnych wiadomości nie przedstawiała dla przedstawicieli (...) treść mailowa z 16.05.2012 r. (e-mail do M. C.) powołująca się na stanowisko M. J. (1) odnośnie oczekiwań co do sprzedaży (...). Niezależnie od tego czy była to trafna strategia negocjacyjna powoda, podkreślenia wymaga, że mail został przesłany jeszcze przed rozpoczęciem procesu due diligence, który pozwalał kontrahentowi na rzeczową ocenę pod kątem handlowym, finansowym, podatkowym i rzeczowym nabywaną spółkę, więc jak wskazywali sami przedstawiciele (...), treść tej wiadomości nie miała dla nich szczególnego znaczenia.

Podobnie nie stanowiło nieprawidłowego wykonywania obowiązków pracowniczych powoda, brak uzyskania wiążącej oferty zawierającej cenę nabycia udziałów (...) bezpośrednio po zakończeniu procesu due diligence. Przede wszystkim brak jest precyzyjnego terminu, w którym taka ostateczna oferta nabycia powinna zostać przedstawiona przez kontrahenta, abstrahując, iż kontrahent na skutek przeprowadzonego procesu może w ogóle stracić zainteresowani nabyciem spółki i nie złożyć żadnej oferty. Dodatkowo zaangażowanie w proces negocjacji P. W. (1) w grudniu 2012 roku nie oznacza, wbrew stanowisku spółki, iż powód przestał prowadzić negocjacje czy tez został od nich odsunięty. Faktycznie to powód otrzymał pismo z 18.01.2013 r. zawierające wiążącą ofertę, a także prowadził dalsze negocjacje z (...) sp. z o.o. jeszcze do 21 marca 2013 r., o czy świadczy liczna korespondencja mailowe z okresu po procesie due diligence. Podkreślenia także wymaga, iż w światle zakresu obowiązków wynikających z umowy o pracę powoda, miał on świadczyć czynności pomocnicze, co jasno wskazuje, iż wcale nie musiał być osobą dominującą czy wiodącą w procesie negocjacji, choć jak wynika wprost z zeznań kontrahentów, osobą taką pozostawał do momentu rezygnacji z funkcji członka zarządu. W tym kontekście nawet pomoc P. W. (1) na spotkaniu 20.12.2012 r., nie przekreśla starannego działania powoda w kontekście ustalonych w umowie obowiązków pracowniczych. Oczywistym jest przy tym dla Sądu, iż sporny proces negocjacji to nie tylko indywidulane, jednostkowe decyzje powoda, ale również oczekiwania M. J. (1) jako udziałowca spółki formułowane także wobec kontrahenta (choćby email z 11.12.2012 r.), stanowisko rady nadzorczej co do konieczności sprzedaży aktywów (...) (uchwała z 20.07.2012 r.) czy pomoc osób odpowiedzialnych za kwestie techniczne i finansowe.

Generalnie wszystkie omówione zachowania trudno odnieść do jakiegoś abstrakcyjnego modelu prawidłowo prowadzonych negocjacji, których przedmiotem byłoby zbycie udziałów spółki kapitałowej, gdyż w istocie nie ma takiego modelowego działania zarządu spółki zainteresowanej zbyciem udziałów. Rozpatrując je natomiast z punktu widzenia obowiązków pracowniczych nie sposób dopatrzeć się w nich naruszenia obowiązków prezesa zarządu, a spółka faktycznie poza przytoczeniem pewnych okoliczności nie przedstawiła ich rzeczowej analizy, wyjaśniającej jak zachowanie powoda naruszało jego obowiązki służbowe określone § 4 pkt. 7 i 8 i jakie byłoby to prawidłowe i oczekiwane postępowanie w aspekcie udzielania pomocy w procesie zbycia udziałów spółki kapitałowej. Zauważyć także należy, iż w toku całych negocjacji rada nadzorcza nie nakłada na powoda szczególnych czynności czy też nie wymagała określonych zachowań, które można byłoby oceniać w aspekcie naruszenia decyzji biznesowych.

Argumentu za nieprawidłowym wykonywaniem obowiązków pracowniczych nie stanowi także, zdaniem Sądu Okręgowego, ogólny czas prowadzenia negocjacji. Chociaż faktycznie negocjacje prowadzone były przez okres ponad roku, to już zawierając umowę o pracę, pracodawca wskazywał, iż proces ten powinien zostać zakończony w okresie 12-24 miesięcy (mail z 8.07.2011 r.) Okres taki został zachowany zważywszy, iż umowę zawarto 24.04.2013 r., a proces rozpoczęto w 2012 roku. Wywodzenie, w toku procesu pracowniczego przez pracodawcę, iż pewne etapy negocjacji handlowych powinny następować szybciej, pozostaje jedynie subiektywnym oczekiwaniem spółki (...), abstrahuje od rzeczowej analizy procesu transakcyjnego, zachowania kontrahenta oraz braku innego podmiotu zainteresowanego nabyciem (...). Trudno też zasadnie obarczać powoda brakiem budowania procesu konkurencyjnego (zarzuty w zeznaniach przedstawicieli spółki), skoro na runku nie było większego podmiotu od (...) sp. z o.o. zainteresowanego nabyciem (...), a mniejsze spółki nie były zainteresowane bądź nie byłyby w stanie sprostać finansowo ofercie zbycie udziałów (...). Spółka nie przedstawiła przy tym żadnych konkretnych działań, które należało podjąć, aby znaleźć innego kontrahenta do nabycie udziałów (...). Twierdzenia strony pozwanej o rzekomej konieczności budowania jakiegoś całkowicie odmiennego modelu biznesowego, konkurencyjnego wobec sprzedaży (...) i (...), jest zdaniem Sądu jedynie przyjętą strategią procesową, gdyż z treści maila z 8.07.2011 r. oraz postanowień aneksu do umowy o pracę z 12.10.2011 r., jasno wynika, że powód został zatrudniony w pozwanej spółce celem zbycie (...) bądź spółki powstałej po podziale lub wydzielonej z jej majątku. Intencją pracodawcy nie było wcale poszukiwanie innego modelu biznesowego, alternatywnego dla zbycie udziałów (...) bądź spółki (...) wydzielonej z jej majątku. Potwierdzają to zresztą zeznania M. J. (1), który jasno opisywał cel dla jakiego zatrudniono powoda i oczekiwania dotyczące sprawnego przeprowadzenia sprzedaży udziałów (...) sp. z o.o.

W konsekwencji dotychczasowych rozważań, Sąd Okręgowy uznał, iż powód spełnił przesłanki do nabycia wynagrodzenia typu success fee, związanego ze sprzedażą (...) sp. z o.o. jako spółki dominującej wobec (...) sp. z o.o.

Powód spełnił przesłanki pozytywne warunkujące prawo do wynagrodzenia w postaci świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów (...) oraz osiągnięcie celu w postaci zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży udziałów. Dodatkowo, umowa pomiędzy (...) sp. z .o.o. a (...) S.A z 24.04.2013 r. została zawarta jeszcze w czasie trwania stosunku pracy powoda, chociaż po rezygnacji z funkcji prezesa zarządu, a więc niewątpliwie mieściła się w ustalonym w porozumieniu z 22.03.2013 r. terminie 6 miesięcy po ustaniu zatrudnienia.

Zdaniem Sądu Okręgowego, podstawa obliczenia spornego wynagrodzenia, stanowi przy tym cena nabycia określona w umowie z 24.04.2013 r. zawartej przez (...) S.A. z (...) sp. z o.o., a nie cena przedstawiona w pisemnej wiążącej ofercie z 18.01.2013 r. złożonej przez (...) sp. z o.o. Postanowienia umowy o pracę wprost wskazują, iż podstawą ustalenia wynagrodzenia typu success fee pozostaje określony procent uzyskanej ceny sprzedaży udziałów wskazanej w ostatecznej umowie sprzedaży udziałów (k. 28v). Ostateczna umowa sprzedaży udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o. została zawarta w dniu 24.04.2013 r., a cenę nabycia wskazano w paragrafie 3.1 i określono na kwotę (...) zł (k. 46). Argumentacja strony powodowej, iż podstawą naliczenia spornego wynagrodzenia powinna stanowić cena 114,5 mln. zł z pisemnej wiążącej oferty nabycia z 18.01.2013 r. nie znajduje więc podstawy w treści umowy o pracę zawartej przez powoda. Już tylko w kwestii porządkowej Sąd chce zwrócić uwagę, iż cena sprzedaży z punktu widzenia podmiotu zbywającego jest tożsama z ceną nabycia z punktu widzenia podmiotu kupującego. Tak więc pojęcie cena nabycia określone w umowie z 24.04.2013 r. należy odnieść do pojęcia ceny sprzedaży określonej jako podstawa naliczanie wynagrodzenia w umowie o pracę powoda. Ponieważ cena sprzedaży ((...) zł) wskazana w ostatecznej umowie sprzedaży była niższa niż (...) zł, wartość wynagrodzenia typu success fee powoda powinna stanowić 1% ceny sprzedaży, zgodnie z treścią § 6 ust. 3 pkt a umowy. Tak ustalone świadczenie stanowi kwota (...) zł. Kwota roszczenia dochodzona pozwem w wysokości (...) zł nie przekracza ustalonej wartości świadczenia, a będąc związanym treścią pozwu i dyspozycją art. 321 k.p.c., Sąd nie mógł orzec ponad jego żądanie.

Sąd Okręgowy nie podzielił także zarzutu pozwanej spółki, iż sporne wynagrodzenie nie jest należne powodowi, bowiem w terminie 6 miesięcy po ustaniu stosunku pracy, nie nastąpiło uznanie rachunku bankowego spółki kwotą stanowiącą cenę sprzedaży. Pracodawca powoływał się przy tym na okoliczność, iż cześć kwoty stanowiącej cenę nabycia w umowie z (...) sp. z o.o. została zdeponowana jako kwota zatrzymana na rachunku zastrzeżonym.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska pracodawcy, bowiem ustalony sposób spełnienia świadczenia czyli zapłaty ceny nabycia przez (...) sp. z o.o. nie może wpływać na prawo powoda do wynagrodzenia typu success fee. Po pierwsze jest to tylko zastrzeżony termin wypłaty wynagrodzenia czyli spełnienia świadczenia należnego pracownikowi, a nie termin warunkujący prawo pracownika do wynagrodzenia typu success fee. Po wtóre istotą wynagrodzenia powoda pozostawało nagrodzenie za wykonywanie obowiązków służbowych w postacie świadczenia pomocy w procesie sprzedaży udziałów (...) oraz osiągnięcie celu w postaci zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży udziałów. Należy zwrócić uwagę, iż podstawową zasadą prawa pracy jest zasada wynagrodzenie za pracę wykonaną (art. 80 k.p.) i powód spełnił obowiązki służbowe warunkujące wynagrodzenie za pracę wykonaną.

W tym kontekście postanowienia umowy o pracę co do uznania rachunku bankowego funduszu kwotą stanowiącą cenę sprzedaży (§ 6 ust. 3), w kontekście postanowień paragrafu 4.2 pkt (a)-(h) umowy z (...) sp. z o.o., należy interpretować jako termin spełnienia świadczenia przez kontrahenta zgodnie z umową z 24.04.2013 r., a nie jako faktyczne uznanie rachunku pozwanej spółki pełną kwotą sprzedaży. Sąd chce przy tym zwrócić uwagę, iż część ceny nabycia w ogóle nie wpłynęła na rachunek pozwanej spółki, bowiem (...) S.A. i (...) sp. z o.o. ustaliły, iż cena nabycia zostanie zapłacona poprzez wykup obligacji (paragrafu 4.2 pkt (a), (c), (d), (e)), spłacenie pożyczki (paragrafu 4.2 pkt (b)) czy zapłatę ceny sprzedaży udziałów spółki (paragrafu 4.2 pkt (f)). Z ceny nabycia jedynie kwota 35.193.840,30 zł miała zostać przelana na rachunek (...) S.A.

Sąd Okręgowy uznał, że skoro (...) sp. z o.o. wykonała umowę z 24.04.2013 r., tym samym termin wymagalności zapłaty wynagrodzenia typu success fee należnego powodowi nastąpił w dniu 9 maja 2013 r., tj. należy rozumieć jako termin czternastu dni liczony od dnia zawarcia umowy sprzedaży udziałów w kapitale spółki (...), innymi słowy: w terminie 14 dni od dnia zawarcia przedmiotowej umowy.

W świetle powyższego Sąd uznał dzień 09.05.2013 r. za dzień wymagalności świadczenia o wynagrodzenie typu success fee.

Stosownie do dyspozycji art. 481 § 1 k.c., znajdującym zastosowanie do spraw z zakresu prawa pracy na podstawie art. 300 k.p., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z przepisu tego wynika, że prawo wierzyciela do żądania od dłużnika zapłaty odsetek za czas opóźnienia w wykonaniu świadczenia pieniężnego nie jest uzależnione ani od wykazywania po stronie wierzyciela szkody wynikłej z opóźnienia, ani przyczyn zależnych od zachowania dłużnika, noszących znamiona winy.

Sąd Okręgowy zasądził odsetki ustawowe od dnia 9 maja 2013 r., oddalając w pozostałym zakresie powództwo, właśnie w zakresie daty naliczenia odsetek ustawowych.

Podstawową zasadą dotyczącą kosztów procesu jest zasada odpowiedzialności za wynik postępowania. Zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, tym samym Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda w całości koszty procesu za I i II instancję, jednocześnie na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy z urzędu nadał wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego, jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda.

Mając na uwadze całość powyższych rozważań Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

sędzia Beata Nowak

ZARZĄDZENIE

(...)

sędzia Beata Nowak