Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Witold Rękosiewicz

po rozpoznaniu dnia 15 marca 2022 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

spółki komandytowej z siedzibą w P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 18 grudnia 2019 r. nr (...) (...)

1)  oddala odwołanie;

2)  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w P. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 52/20

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) decyzją z dnia 18 grudnia 2019 r. znak: (...).(...). (...), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a w zw. z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r., poz. 755 ze zm., dalej: Pe) w zw. z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. z 2007 r., Nr 133, poz. 924, dalej: Rozporządzenie w sprawie ograniczeń) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2096, k.p.a.) w zw. z art. 30 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne, orzekł, że:

1.  (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w P. (powód, Przedsiębiorca, Spółka, Odbiorca) w dniach 10, 11, 12 sierpnia 2015 r., w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w miejscowości L. pod nr(...), (...)-(...) P., naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 Pe, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a tej ustawy,

2.  za działanie wymienione w punkcie 1 wymierzył (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w P. karę pieniężną w kwocie 22 227 zł.

(...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w P. w złożonym odwołaniu zaskarżyła powyższą decyzję Prezesa URE w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1)  art. 56 ust. 1 pkt 3a, art. 11 oraz art. 11d ust. 3 Pe, poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w sytuacji gdy zgodnie z literalną treścią przedmiotowego art. 56 ust. 1 pkt 3a, nie ma on zastosowania do art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, który to artykuł stanowił samodzielną materialną podstawę wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej, a nie art. 11d ust. 3 Pe, na który powołuje się Prezes URE w zaskarżonej decyzji;

2)  art. 11 i art. 11d ust. 3 w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, poprzez jego błędne zastosowanie w stanie faktycznym niniejszej sprawy, polegające na przyjęciu przez Organ, iż norma prawna wynikająca z ww. przepisów daje w niniejszej sprawie podstawę do nałożenia na Spółkę kary pieniężnej wskazanej w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe;

3)  art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przepis ten należy uznać za regulację szczegółową określającą przede wszystkim okres, na jaki OSP może wprowadzić ograniczenia, a nie samoistną podstawę prawną do wprowadzenia tych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej;

4)  § 3 ust. 4 pkt 1 w zw. z § 9 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła poprzez jego błędną wykładnię polegającą na błędnym przyjęciu przez Organ, iż wyłączenie ograniczeń wskazanych w § 3 ust. 4 nie dotyczy powoda oraz, że przepisy tego artykułu mają wyłącznie zastosowanie na etapie planowania, a nie realizacji planów ograniczeń;

5)  § 6 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń poprzez jego błędną wykładnię, a w konsekwencji niezastosowanie w stanie faktycznym niniejszej sprawy, na skutek błędnego przyjęcia, że przepisy tego artykułu mają wyłącznie zastosowanie na etapie planowania, a nie realizacji planów ograniczeń;

6)  art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r., nr 1292, t. j.), poprzez niezastosowanie tego przepisu w stanie faktycznym niniejszej sprawy i nałożenie na Spółkę kary pieniężnej, pomimo braku materialnej podstawy prawnej do jej nałożenia, w sytuacji gdy przedmiotem postępowania przed organem jest nałożenie na przedsiębiorcę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, a w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej, wątpliwości te są rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy;

II. naruszenie przepisów postępowania, które to uchybienia miały wpływ na wynik sprawy, tj.

7)  art. 7a k.p.a., które miało wpływ na wynik sprawy i nałożenie na Spółkę kary pieniężnej za naruszenie obowiązku wprowadzonego na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, podczas gdy art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe nie przewiduje takiej sankcji;

8)  art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. skutkujące błędem w ustaleniach faktycznych polegającym na bezzasadnym przyjęciu, że Spółka nie dostosowała się do ograniczeń wprowadzonych na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej z 2015 r., które wprowadziło ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej od dnia 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do dnia 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie bezsprzecznie wynika, że Spółka dostosowała się do ww. ograniczeń;

ewentualnie z daleko idącej ostrożności procesowej, na wypadek nie uwzględnienia ww. zarzutów, powód zarzucił zaskarżonej decyzji również naruszenie:

9)  art. 56 ust. 6a Pe, poprzez jego niezastosowanie w przedmiotowej sprawie, wynikające z błędnego przyjęcia, iż przekroczenia jakich dopuściła się Spółka miały charakter znaczny i w konsekwencji groziły one bezpieczeństwo energetycznemu kraju, a także uznaniu, że do zastosowania ww. przepisu wymagane jest stosowanie się do ograniczenia w poborze energii przez cały okres trwania ograniczenia, a nie tylko w trakcie jego części.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o:

1.  uchylenie zaskarżonej decyzji w całości;

2.  ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie braku naruszenia obowiązku stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej przez Spółkę;

3.  alternatywnie z daleko posuniętej ostrożności procesowej, w przypadku uznania przez Sąd, iż doszło w niniejszej sprawie do naruszenia obowiązku stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej przez Spółkę, o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez odstąpienie od wymierzenia Spółce kary pieniężnej;

4.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości według norm przepisanych.

Powód nie kwestionował, że w jego zakładzie produkcyjnym doszło do niewielkiego przekroczenia poboru energii elektrycznej. Stwierdził, że Prezes URE nie miał podstaw prawnych do nałożenia na niego kary za przekroczenia poboru w dniach 10-11 sierpnia 2015 r. Wskazał, że podstawą wprowadzenia przez PSA ograniczeń w okresie dnia 10 sierpnia 2015 r. od godz. 10:00 do dnia 12 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00 był art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, a Rada Ministrów wprowadziła ograniczenia na podstawie art. 11c ust. 3 Pe ze skutkiem od dnia 12 sierpnia 2015 r. W ocenie powoda Prezes URE błędnie przyjął, że istniały przesłanki do nałożenia kary na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Przekroczenie wprowadzonych na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe ograniczeń w poborze energii w dniach 10-11 sierpnia 2015 r. nie powinno być podstawą do nałożenia kary pieniężnej, ponieważ nie jest objęte zakresem regulacji karnej przewidzianej w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Ponadto powód stwierdził, że jako odbiorca energii elektrycznej nie jest adresatem normy prawnej wyrażonej w art. 11d ust. 3 Pe, ponieważ przepis ten normuje możliwość wprowadzania ograniczenia w dostarczaniu energii elektrycznej, a nie ograniczenia w jej poborze. Powód nie zgodził się również ze stanowiskiem pozwanego, że art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe stanowi szczególną regulacje w stosunku do art. 11d ust. 3 Pe, wyznaczającą okres, na jaki mogą być wprowadzone ograniczenia. Stwierdził, że art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe stanowi samodzielna podstawę do wprowadzenia ograniczeń przez operatora systemu przesyłowego (OSP).

Powód powołał się na treść § 3 ust. 4 pkt 1 oraz § 6 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia w sprawie opłat. Podkreślił, że ze względu na stosowanie w produkcji mebli zaawansowanego technologicznie procesu produkcyjnego nie było możliwe natychmiastowe zredukowanie poboru energii elektrycznej bez ryzyka wystąpienia awarii i bez naruszenia zasad bezpieczeństwa dla ochrony życia ludzkiego, urządzeń i środowiska. Wyjaśnił, że nieznaczny poziom przekroczenia poboru mocy w dniach 10-12 sierpnia 2015 r. wynikał z konieczności zachowania bezpiecznego ograniczenia i wygaszania procesu produkcyjnego. Ze względu na bezprecedensowość sytuacji nie było jeszcze w pełni dopracowanych procedur natychmiastowego dostosowania się do wprowadzonych ograniczeń. Zdaniem powoda, wbrew stanowisku Prezesa URE przesłanki określone w § 3 i § 6 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń powinno być stosowane również na etapie wprowadzania ograniczeń.

Powód stanął na stanowisku, że przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe może być w stosunku do niego zastosowany wyłącznie z tytułu niedostosowania się do ograniczeń wprowadzonych na mocy Rozporządzenia w sprawie ograniczeń z dnia 11 sierpnia 2015 r. obowiązującego od dnia 12 sierpnia 2015 r. Przyjęcie przez Prezesa URE, że istnieją przesłanki do nałożenia na Spółkę kary z tytułu niedostosowania się do ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe było w ocenie powoda błędne, niezgodne z art. 11 ust. 1 Prawa przedsiębiorców oraz art. 7a k.p.a. i świadczył o wadach prawnych zaskarżonej decyzji.

Zdaniem powoda stopień szkodliwości naruszenia, ze względu na marginalną skalę przekroczenia w stosunku do całkowitej wysokości poboru energii elektrycznej i jego bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego, był znikomy. Ponadto ewentualne sankcjonowanie powinno dotyczyć wyłącznie przekroczenia w dniu 12 sierpnia 2015 r. Na tej podstawie powód uznał, że w sprawie zachodziły przesłanki do zastosowania art. 56 ust. 6a Pe. Ewentualnie nałożona kara powinna wynosić 463 zł. Odwoływanie się w decyzji, przy ocenie stopnia szkodliwości czynu jako przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary, do zachowania innych podmiotów powód uznał za niesłuszne.

Powód nie zgodził się z oceną, że Spółka nie dostosowała się do ograniczeń wprowadzonych na mocy Rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 2015 r., które wprowadziło ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w okresie od 12 do 31 sierpnia 2015 r. W zw. z tym zarzucił Prezesowi URE błąd w ustaleniach faktycznych skutkujący naruszeniem art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na powyższe odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Zarzuty naruszenia przepisów postępowania pozwany za bezpodstawne. Oświadczył, że podjął wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia okoliczności sprawy. Wskazał, że z uwagi na specyfikę postępowania sądowego prowadzonego w następstwie zaskarżenia decyzji Prezesa URE zarzuty powoda odnoszące się do naruszenia przepisów postępowania administracyjnego nie mogą mieć wpływu na merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy przed Sądem oraz pozostają bez wpływu na ocenę zasadności odwołania. Zaznaczył, że celem postępowania przez Sądem nie jest kontrola postępowania administracyjnego.

Prezes URE odniósł się również do zarzutów naruszenia prawa materialnego. Nie zgodził z zarzutami braku podstawy prawnej do nałożenia kary pieniężnej z tytułu przekroczenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej wprowadzonych w dniach 10 – 11 sierpnia 2015 r. Przedstawił informacje dotyczące wykazania rzetelności ustaleń dotyczących przekroczeń poboru energii elektrycznej. Na tej podstawie żądanie uchylenia zaskarżonej decyzji uznał za bezzasadne. Ponadto stwierdził, że powód na nie podlegał ochronie przed wprowadzanymi ograniczeniami na mocy § 6 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń z 2007 r. Odniesienie zarzutu naruszenia art. 56 ust. 6a Pe pozwany wskazał, że przepis ten upoważnia Prezesa URE do skorzystania z możliwości odstąpienia od wymierzenia kary, gdy są spełnione określone w nim przesłanki, jednak nie ma charakteru obligatoryjnego. W odniesieniu do podnoszonej w odwołaniu okoliczności niskiego poziomu przekroczenia wskazał, że nawet niska wartość przekroczenia ma istotny wpływ na bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego oraz bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Podstawowym przedmiotem działalności (...) sp. z o. o. sp. k. z siedzibą w P. jest produkcja i sprzedaż mebli i karniszy z litego drewna. Spółka wskazała, że jest jednym z większych w kraju producentów w tej branży i należy do najnowocześniejszych producentów w Europie. W okresie objętym zaskarżoną decyzją energia elektryczna do obiektu Odbiorcy w miejscowości L. pod nr (...) dostarczana była na podstawie umowy kompleksowej nr (...) z dnia 17 września 2013 r. zawartej przez Spółkę z (...) S.A. z siedzibą w G.. (k. 27-32 akt adm.)

W związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości określonych w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych (IRiESP) spowodowanych m. in. wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskimi stanami wód w zbiornikach wodnych i rzekach (...) ( (...) S.A.) pełniące funkcję Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu art. 3 pkt 16d Pe i na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe wprowadziły od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. (fakt powszechnie znany)

W dniu 10 sierpnia 2015 r. o godzinie 7.55 w programie (...) ogłoszony został komunikat o wprowadzonych od godziny 10:00 ograniczeniach w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Informacja o wprowadzeniu ograniczeń została zamieszczona również na stronie internetowej operatora. (fakt powszechnie znany)

Jednocześnie w dniu 10 sierpnia 2015 r. (...) S.A. działając na podstawie art. 11c ust. 3 Pe powiadomiły właściwego resortowo Ministra Gospodarki i Prezesa URE o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, działaniach i środkach podjętych w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłosiły konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, tj. w trybie wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła na czas oznaczony do dnia 31 sierpnia 2015 r.

Rada Ministrów w dniu 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136 i wprowadziło te ograniczenia w okresie od dnia 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do dnia 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00 dla odbiorców energii elektrycznej o mocy umownej powyżej 300 kW. (bezsporne)

Na wezwanie Prezesa URE operator systemu dystrybucyjnego ( (...)) (...) S.A. z siedzibą w G., do którego sieci przyłączony jest Odbiorca, w piśmie z dnia 22 lipca 2016 r. przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się Odbiorcy do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w miejscowości L. pod nr (...). (k. 3-4 akt adm.)

Z informacji tych wynika, iż wartości przekroczenia przez Odbiorcę w dniach 10 – 12 sierpnia 2015 r. poboru mocy w stosunku do planu ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynosiły:

- w dniu 10 sierpnia 2015 r. 6,51924 (MW w godzinie),

- w dniu 11 sierpnia 2015 r. 0,73537 (MW w godzinie),

- w dniu 12 sierpnia 2015 r. 0,15465 MW w godzinie),

Łącznie w całym okresie Odbiorca przekroczył dopuszczalny poziom poboru mocy o 7,40926 MW w godzinie.

Pismem z dnia 6 grudnia 2018 r. Prezes URE zawiadomił (...) sp. z o. o. sp. k. o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia Spółce kary pieniężnej za niedostosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, wezwał Odbiorcę do złożenia wskazanych informacji i dokumentów oraz wyjaśnień dotyczących przyczyn niedostosowywania się do wprowadzonych ograniczeń. (k. 1 – 2 akt adm.)

Odbiorca w piśmie z dnia 14 lutego 2019 r. przedstawił stosowne dokumenty oraz swoje stanowisko. Wyjaśnił, że ze względu na wymagania technologiczne jednorazowe wyłączenie zasilania energetycznego doprowadziłoby do zniszczenia surowca drzewnego o znacznej wartości i miałoby negatywny wpływ na realizacje procesu produkcyjnego i zobowiązania wynikające z zawartych przez Spółkę kontraktów. W cenie Spółki zakres przekroczeń dniach 10-12 sierpnia 2015 r. był nieznaczny. Ponadto niedostosowanie się przez Odbiorcę do ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe nie może stanowić podstawy prawnej do wymierzenia kary pieniężnej, ponieważ nie ma to odzwierciedlenia w przepisach Pe. Spółka przedstawiła kopię pisma (...) S.A. z dnia 10 sierpnia 2015 r. skierowanego do Odbiorcy zawierającego komunikat oraz Plan ograniczeń, zawierający wielkości dopuszczalnego poboru mocy dla poszczególnych stopni zasilania na okres od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 sierpnia 2015 r. (k. 8 – 34 akt adm.)

Pismem z dnia 17 września 2019 r. Prezes URE wezwał (...) S.A. do przekazania wymienionych dokumentów, w tym zawartej z Odbiorcą umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej wraz ze wszystkimi załącznikami i aneksami obowiązującej w okresie tworzenia planu ograniczeń na okres od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 sierpnia 2015 r., oraz umowy obowiązującej w czasie wprowadzonych ograniczeń, kopii sporządzonego planu ograniczeń, informacji o terminie i sposobie wysłania do Odbiorcy planu ograniczeń i czy plan był korygowany. (k. 43 akt adm.)

W odpowiedzi z dnia 17 października 2019 r. (...) S.A. przedstawiła kopię pisma z dnia 5 marca 2014 r. skierowanego do Odbiorcy w związku z przygotowaniem planu ograniczeń. W piśmie przedstawiono Odbiorcy zasady wprowadzania ograniczeń i wielkości dopuszczalnego poboru mocy w stopniach zasilania od 11 do 20 i wezwano do wypełnienia tabeli dopuszczalnego poboru mocy dla poszczególnych stopni zasilania. Ponadto w piśmie z dnia 5 marca 2014 (...) poinformował Odbiorcę, że jeżeli w terminie do dnia 21 marca 2014 r. nie złoży wypełnionej tabeli, przedstawiona propozycja planu ograniczeń zostanie przesłana do URE. W odpowiedzi przesłanej drogą elektroniczną w dniu 14 marca 2014 r. Odbiorca przedstawił swoją propozycję planu ograniczeń. Wartości poboru podane przez Odbiorcę zostały przyjęte w planie ograniczeń opracowanym dla punktu poboru energii Odbiorcy w L.. W piśmie z dnia 20 sierpnia 2014 r. (...) przesłał Odbiorcy plan ograniczeń na okres od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. uwzględniający wartości zaproponowane przez Odbiorcę. (k. 44 – 50 akt adm.)

Prezes URE pismem z dnia 22 października 2019 r. wezwał (...) S.A. do przedstawienia umowy zawartej z Odbiorcą, obowiązującej w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. i dokumentu wskazującego moc umowną obowiązującą Odbiorcę w sierpniu 2015 r. (k. 53 akt adm.)

W piśmie z dnia 15 listopada 2019 r. (...) S.A. podała, że w okresie od 10 sierpnia 2015 r. do 31 sierpnia 2015 r. moc umowna dla Odbiorcy była ustalona na poziomie 1 450 kW oraz przedstawiła umowę kompleksową z dnia 17 września 2013 r. nr (...). Z treści tej umowy wynika, że Odbiorca był przyłączony do dystrybutora (...) S.A. z siedzibą w G.. Zgodnie z postanowieniem § 9 ust. 4 Umowy w przypadku ograniczenia maksymalnego Odbiorca ma obowiązek pobierania mocy w wysokości nieprzekraczającej 390 kW. (k. 54 – 62 akt adm.)

Z przedstawionego przez powoda rachunku zysków i strat wynika, że w roku poprzedzającym wydanie zaskarżonej decyzji Przedsiębiorca osiągnął przychód w wysokości (...) zł. (pismo Spółki k. 39 - 40 akt adm.)

Prezes URE pismem z dnia 28 listopada 2019 r. zawiadomił powoda o zakończeniu postępowania dowodowego oraz poinformował o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i złożenia ewentualnych uwag i wyjaśnień. (k. 64 akt adm.)

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dowodów zebranych w postępowaniu administracyjnym, twierdzeń stron przedstawionych w pismach procesowych oraz faktów powszechnie znanych. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zebranym w sprawie dokumentom, które nie były przez strony kwestionowane i nie budziły wątpliwości Sądu.

Na podstawie dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W zaskarżonej decyzji Prezes URE wymierzył (...) sp. z o. o. sp. k. z siedzibą w P. karę pieniężną za niedostosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzonych w dniach 10 – 31 sierpnia 2015 r. w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w miejscowości L. pod nr (...).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego bezspornie wynika, że zgodnie z § 9 ust. 4 Umowy kompleksowej, w przypadku wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej powód jako Odbiorca zobowiązany był do ograniczenia poboru mocy. Ponadto Odbiorcy doręczono plan ograniczeń obowiązujący w okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r., który został opracowany z uwzględnieniem wartości poboru podanych przez Odbiorcę w dniu 14 marca 2014 r.

W odniesieniu do podniesionych w odwołaniu zarzutów błędnej wykładni art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe i nieuprawnionego przyjęcia, że kara może być nałożona również z tytułu naruszenia ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe oraz niezasadnego wymierzenia Odbiorcy kary za przekroczenie ograniczeń poboru energii w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. wskazać należało, że w myśl art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego (...) S.A. lub systemu połączonego elektroenergetycznego może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 P, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Jednocześnie w takiej sytuacji OSP powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa URE o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom i zgłasza koniczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 Pe.

Zgodnie z brzmieniem art. 11d ust. 3 Pe w okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. Stosownie do treści art. 11d ust. 2 Pe w okresie wykonywania tych działań użytkownicy systemu, w tym odbiorcy energii elektrycznej, są obowiązani stosować się do poleceń operatora systemu elektroenergetycznego, o ile wykonanie tych poleceń nie stwarza bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia osób.

Na podstawie art. 11 ust. 6 Pe Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw lub ciepła. Rozporządzenie to określa szczegółowe zasady i tryb wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, rodzaje odbiorców objętych ograniczeniami, zakresy planów wprowadzania ograniczeń oraz sposoby określania w nich wielkości tych ograniczeń, a także sposoby podawania do publicznej wiadomości informacji o wprowadzonych ograniczeniach. Zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 2007 r. operatorzy opracowują plany wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, w których określone są wielkości maksymalnego poboru energii elektrycznej dla poszczególnych odbiorców i stopni zasilania. Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii są wprowadzane na podstawie Planu wprowadzania ograniczeń opracowanego przez (...) S.A., który jest wcześniej uzgadniany z Prezesem URE i planów wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzanych przez (...) S.A. do czasu wejścia w życie wydanego przez Radę Ministrów na podstawie art. 11 ust. 7 Pe rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 2015 r. oraz wprowadzonych przez to rozporządzenie ograniczeń. W niniejszej sprawie podstawą do wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej w dniach 10-11 sierpnia 2015 r. był powołany w komunikacie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. Jednak podstawę prawną dla działań OSP, podjętych w oparciu o art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe stanowił przepis art. 11d ust. 3 Pe. W ocenie Sądu zgodzić się należało ze stanowiskiem przedstawionym przez Prezesa URE, że zasadniczą podstawę prawną dla działań operatora podjętych w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe stanowiła regulacja zawarta w art. 11d ust. 3 Pe. Przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe ma charakter uszczegóławiający dla zawartej w treści art. 11d ust. 3 Pe normy o charakterze ogólnym. To w przepisie art. 11d ust. 3 Pe ustawodawca wskazał, że w wypadku występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. Jest to więc norma ogólna w stosunku do przepisu art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, który precyzuje, w jakim ograniczonym zakresie operator może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W szczególności przepis ten wskazuje, że może to nastąpić jedynie w odniesieniu do dostarczania i poboru energii i tylko do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin.

Z powyższego wynika, że podstawą działania OSP, wprowadzającego ograniczenia w dniu 10 i 11 sierpnia 2015 r. był przepis art. 11d ust 3 Pe, sankcjonowany w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Oczywiste jest przy tym, że art. 11 Pe, który był podstawą wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia z 2015 r. również jest sankcjonowany przez przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe.

Odnosząc się do podniesionych w odwołaniu zarzutów błędnej interpretacji art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe należy wskazać, że wykładnia językowa tego przepisu wskazuje na możliwość sankcjonowania zachowania odbiorców, którzy dopuścili się naruszenia ograniczeń w poborze energii wprowadzonych w oparciu o art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe skoro, jak wskazano, jest to uprawnienie operatora przewidziane w art. 11d ust. 3 Pe.

Jakkolwiek w demokratycznym państwie prawa zakłada się pierwszeństwo wykładni językowej (uchwała Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2003 r., III CZP 8/03; postanowienia Sądu Najwyższego z 20 lipca 2005 r., I KZP 25/05; z 31 sierpnia 2005 r., V KK 426/04,), to jednak powszechnie uznawane jest za konieczne posiłkowanie się także subsydiarnie wykładnią systemową oraz wykładnią funkcjonalną (uchwała Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2006 r., I KZP 53/05; postanowienie Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2004 r., III KK 112/04; uchwała Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2003 r., III CZP 8/03; uchwała Sądu Najwyższego z 19 maja 2015 r., III CZP 114/14; wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2008 r., II CSK 650/07). Odstępstwo jednak od jasnego i oczywistego sensu przepisu wynikającego wprost z treści przepisu mogą jedynie uzasadniać szczególnie istotne i doniosłe racje prawne, społeczne, ekonomiczne lub moralne (tak uchwała Sądu Najwyższego z 14 października 2004 r., III CZP 37/04, wyrok Sądu Najwyższego z 21 lipca 2004 r., V CK 21/04, uchwała Sądu Najwyższego z 20 lipca 2005 r. I KZP 18/05). Dopuszcza się również odstępstwa od wyniku zastosowania wykładni językowej, gdy wynik ten prowadzi do rażąco niesprawiedliwych lub irracjonalnych konsekwencji (uchwała Sądu Najwyższego z 19 maja 2015 r., III CZP 114/14, OSNC 2015 nr 12, poz. 134; wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2008 r., II CSK 650/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 r., I PK 409/02, OSNP 2004 nr 19, poz. 334).

Odwołując się do wykładni celowościowej należy wskazać, że wyraźnym celem wszystkich analizowanych przepisów stanowiących podstawę do wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej jest eliminowanie zagrożeń dla systemu elektroenergetycznego m.in. przed niekontrolowanymi awariami systemu z powodu jego przeciążenia i tym samym zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Realizacja tego celu jest niezwykle istotna właśnie w aspekcie zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego kraju, dlatego ustawodawca dla zabezpieczenia jego realizacji wprowadził sankcje w postaci kar administracyjnych dla podmiotów, które nie stosują się do wprowadzonych ograniczeń w poborze energii. Zatem także ze względu na cel uregulowań należy przyjąć, że zamiarem regulacji ustawowej, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, było objęcie sankcją niestosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, a tym samym wymuszenie na adresatach normy, a więc także odbiorcach energii, respektowania ograniczeń dla których podstawę prawną stanowi nie tylko przepis art. 11 ale i przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 11d ust. 3 Pe, skoro były one wprowadzane w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii.

Interpretując powołane regulacje za pomocą reguł wykładni systemowej należy wskazać, że umiejscowienie przepisów w danym akcie prawnym nie jest przypadkowe, lecz wynika z racjonalnego działania prawodawcy. Z takiej wykładni może wynikać wniosek, że przepis umieszczony w ustawie niżej ma mniejsze znaczenie ze względu na treść przepisu wyżej położonego. W przypadku art. 11c i 11d Pe doszło do wadliwej z punktu widzenia techniki legislacyjnej regulacji wprowadzania ograniczeń w świadczonych usługach przesyłania i dystrybucji, poprzez umiejscowienie przepisu o mniejszym znaczeniu, czyli przepisu art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe (wprowadzającego ograniczenie dla bardziej ogólnej regulacji zawartej w art. 11d ust. 3), przed przepisem o charakterze nadrzędnym, jakim jest art. 11d ust. 3 Pe, stanowiącym generalną kompetencję dla operatora systemu przesyłowego do wprowadzenia ograniczeń w przesyłaniu i dystrybucji energii elektrycznej. Ze względu na założenie spójności systemu prawa i jego logiczności, nie można jednak uznać, że brak wyraźnego odwołania się w przepisie art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe do art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe świadczy o woli ustawodawcy zwolnienia od sankcji niesubordynacji odbiorców, dla których podstawę dla wprowadzenia ograniczeń stanowił art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. W ocenie Sądu to właśnie dążenie do wykładni w duchu spójności systemu prawa musi prowadzić do jedynego logicznego wniosku, że wystarczające jest jednak wskazanie przez ustawodawcę normy sankcjonowanego art. 11d ust. 3 Pe., skoro to on w istocie stanowi podstawę do wprowadzenia ograniczeń w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. Przyjęcie, że wprowadzenie znacznie dalej idących ograniczeń, dla których przyzwolenie stanowi przepis art. 11d ust 3 Pe. byłoby sankcjonowane w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, a wprowadzenie tych ograniczeń w znacznie mniejszym rozmiarze, bo odnoszącym się tylko do poboru energii elektrycznej i to tylko na okres maksymalnie 72 godzin, sankcjonowane już by nie było, należy więc uznać za nieracjonalne. Zasada spójności systemu prawnego i jego logiczności nie pozwala na taki kierunek wykładni analizowanych norm prawa.

Dla wykładni przepisu art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe istotna jest także wykładnia logiczna art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, posługująca się metodą rozumowania „argumentum a maiori ad minus”- „jeśli wolno więcej to tym bardziej wolno mniej”. Jeśli zatem przepis art. 11d ust. 3 Pe, do którego wprost odnosi się art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, stwarza operatorom systemu przesyłowego uprawnienie do wprowadzenia ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji, nie wprowadzając w nim żadnych ograniczeń m.in. czasowych, to przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe wprowadzający te ograniczenia czasowe (maksymalnie do 72 godzin) i rzeczowe (dostarczania i poboru energii), jest niewątpliwie przepisem szczególnym w stosunku do art. 11d ust. 3 Pe, gdyż nie rodzi on sam w sobie uprawnień po stronie operatora systemu przesyłowego do wprowadzenia takich ograniczeń, a jedynie ogranicza jego uprawnienia przyznane mu w przepisie art. 11d ust. 3 Pe. Zatem operator systemu przesyłowego wprowadzając ograniczenia, o jakich mowa w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, działa zawsze także w oparciu o przepis art. 11d ust. 3 Pe, gdyż to ten przepis stanowi źródło jego uprawnień do wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej nawet jeśli wprost przepis ten nie zostanie powołany w zarządzeniu o wprowadzeniu ograniczeń.

Niedostosowanie się odbiorcy do każdego ograniczenia, dla którego podstawę stanowił przepis art. 11d ust. 3 Pe, a więc także tych wprowadzonych z powołaniem się na regulację art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, stanowi realne zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, gdyż tylko w takich sytuacjach ograniczenia mogą być wprowadzane. Dla zagwarantowania tego bezpieczeństwa istotne więc jest, aby istniały realne instrumenty prawne pozwalające na sankcjonowanie zachowania, które temu bezpieczeństwu zagraża. Jeśli ustawodawca wprowadził możliwość, aby w sytuacji nagłego zagrożenia operator systemu przesyłowego mógł zadbać o bezpieczeństwo systemu energetycznego poprzez ograniczenie poboru energii, to właśnie z punktu widzenia tego bezpieczeństwa konieczne jest, aby istniała także możliwość sankcjonowania wprowadzonych ograniczeń. Jest to szczególnie istotne, aby w nagłej sytuacji, w której organy państwa nie są jeszcze w stanie podjąć decyzji, istniała możliwość natychmiastowego podjęcia kroków, które uchronią system energetyczny przed katastrofalną i rozległą awarią - tzw. blackoutem. Z tego względu tak ważne są regulacje ograniczające odbiorców, w szczególnie uzasadnionych okolicznościach, w poborze energii elektrycznej ze względu na zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Nakładane kary pieniężne pełnią funkcję prewencyjną i dyscyplinującą, mają na celu motywowanie adresatów norm sankcjonowanych do ich respektowania.

Organem regulacyjnym, który na mocy ustawy uprawniony jest do kontroli przestrzegania przez odbiorców ograniczeń maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej wprowadzonych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego kraju jest Prezes URE. Konsekwencją tego jest również uprawnienie Prezesa URE do nałożenia kary pieniężnej na podmioty nie respektujące wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii (art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe). W związku z tym, należy stwierdzić, że podniesione w odwołaniu zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe w zw. z art. 11d ust. 3 Pe były nietrafne i nie zasługiwały na uwzględnienie. Wobec stwierdzenia na podstawie przedstawionych przez (...) S.A. dokumentów, że Odbiorca nie dostosował się do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w poborze energii elektrycznej Prezes URE, na podstawie art. 56 ust. 2 Pe zobowiązany był do nałożenia na powoda kary pieniężnej.

Zdaniem Sądu możliwą podstawą prawną odpowiedzialności odbiorców za niedostosowanie się do ograniczeń wprowadzonych przez operatora systemu przesyłowego na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe może być również przepis art. 11c ust. 3 Pe, do którego także odwołuje się art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Przepis ten stanowi, że operator systemu elektroenergetycznego powiadamia niezwłocznie ministra właściwego ds. gospodarki oraz Prezesa URE m.in. o podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Jeśli więc przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe sankcjonuje niestosowanie się do ograniczeń w poborze energii wprowadzonych w oparciu o tę właśnie regulację art. 11c ust. 3 Pe., to niewątpliwie można przyjąć, że ustawodawca w ten sposób sankcjonuje ograniczenia wprowadzone także na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe przez operatora systemu przesyłowego. Wprawdzie przepis art. 11c ust. 3 Pe sam w sobie nie stanowi podstawy do wprowadzenia ograniczeń przez operatora systemu przesyłowego, ale wskazuje na ograniczenia już wprowadzone przez tego operatora. Tym samym możliwe jest powiązanie sankcji z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe z ograniczeniami wprowadzonymi w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, do którego art. 11c ust. 3 Pe niewątpliwie się odnosi.

W tym stanie podniesione w odwołaniu zarzuty dotyczące przepisów art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, art. 11 Pe, 11d ust. 3 oraz art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, jako niezasadne nie zasługiwały na uwzględnienie i nie mogły stanowić podstawy do uwzględnienia żądań odwołania.

Powód jako odbiorca o mocy umownej powyżej 300 kW był objęty tzw. planem ograniczeń. Procedura ustalania planów ograniczeń została unormowana w rozporządzeniu Rady Ministrów z 2007 r. Nie ulega wątpliwości Sądu, iż przepisy § 8 pkt 2 i § 12 pkt 1 ww. rozporządzenia statuują obowiązek odbiorców do dostosowania się do obowiązujących ich planów ograniczeń. Z kolei w przepisach § 3 ust. 4 oraz § 6 ust. 1 ww. rozporządzenia wskazane zostały granice, w jakich mogą być wprowadzane ograniczenia oraz podmioty, które ze względu na wielkość mocy umownej lub ich przeznaczenie objęte są ochroną przed wprowadzonymi ograniczeniami. Z powołanych regulacji wynika, że niektóre podmioty mogą uwolnić się od konieczności przestrzegania ograniczeń w poborze energii elektrycznej. Na podstawie § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z 2007 r. możliwe jest również ustalenie poziomów zasilania dla poszczególnych stopni ograniczeń w taki sposób, aby konieczność zmniejszenia poboru energii nie zakłóciła działalności danego podmiotu. Skorzystanie z powyższych możliwości wymaga jednak od odbiorców corocznego współdziałania z (...) na etapie tworzenia i aktualizowania planów ograniczeń. (...) nie posiada bowiem wiedzy o zapotrzebowaniu odbiorców w tym zakresie. W interesie powoda leżało więc współdziałanie z (...) w taki sposób, aby ustalony dla niego plan ograniczeń uwzględniał aktualne zapotrzebowanie energetyczne Odbiorcy i wynikające z tego odpowiednie wartości poboru energii w poszczególnych stopniach zasilania. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, (...) w marcu 2014 r. przedstawiał Odbiorcy plan ograniczeń. Przedsiębiorca wypełnił ankietę dotyczącą propozycji planu ograniczeń na okres od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. i w ostatecznym Planie ograniczeń zostały przyjęte wartości przez niego zaproponowane, których przekroczenie prowadziło do naruszenia obowiązku stosowania się do wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej. Jeśli istotnie powód nie miał możliwości ograniczenia poboru energii do wartości wskazanych w planie, powinien zawiadomić o tym (...) na etapie sporządzania planów ograniczeń, a nie w momencie gdy ograniczenia te zostały już wprowadzone. Należy też zwrócić uwagę, że zdając sobie sprawę z możliwości naruszenia ciążącego na nim obowiązku, powód mógł zakupić brakującą energię elektryczną na rynku bilansującym. Zgodnie bowiem z przepisem art. 355 § 2 k.c. na powodzie jako profesjonaliście ciąży obowiązek wykonywania działalności gospodarczej z dołożeniem podwyższonego poziomu staranności. Obowiązek wykazania się należytą starannością dotyczy każdego przedsiębiorcy, a nie tylko podmiotów prowadzących działalność koncesjonowaną. Tym bardziej, że powód prowadzi wyspecjalizowaną działalność produkcyjną, zatem bez wątpienia miał możliwość ustalenia wymaganej mocy bezpiecznej, która uchroniłaby go przed stratami materialnymi i jednocześnie zapobiegła dopuszczeniu się przekroczeń w poborze energii na podstawie właściwie ustalonych planów. Przy właściwie ustalonej mocy bezpiecznej nie stanąłby w sytuacji konieczności wyłączania kluczowych maszyn i urządzeń. Powód, który jako jedyny posiada z wyprzedzeniem wiedzę o planowanym rozwoju produkcji i związanym z tym zwiększonym zapotrzebowaniem na pobór mocy, powinien podejmować działania w celu dostosowania planu ograniczeń do przewidywanego zapotrzebowania na energię dla jego obiektu. Przy podpisywaniu umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej Przedsiębiorca powinien dołożyć należytej staranności i zweryfikować ustaloną w niej moc minimalną dla 20 stopnia zasilania. Przepisy § 3 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 2007 r. mają zastosowanie na etapie ustalania kręgu podmiotów objętych obowiązkiem dostosowania się do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz do ustalania planu ograniczeń. Stanowią one wytyczne w procesie przygotowywania planu, ponieważ wskazują jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy określaniu planu dla konkretnego odbiorcy. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że powód otrzymał Plan wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, który został mu doręczony pismem poleconym z dnia 20 sierpnia 2014 r. Należy wskazać, że w Planie tym przyjęto wartości zaproponowane przez Odbiorcę i nie korygowano go w okresie jego obowiązywania. Ponadto w umowie kompleksowej nie zawarto zapisu uznającego Odbiorcę za podmiot podlegający ochronie przed wprowadzanymi ograniczeniami na mocy § 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 2007 r. Wobec powyższego podniesione w odwołaniu zarzuty naruszenia wymienionych przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. należało uznać za nieuzasadnione.

W odniesieniu do zarzutu niezastosowania przepisu art. 11 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, a w konsekwencji naruszenia przepisu art. 7a § 1 k.p.a. należy wskazać, że stosowanie ww. przepisów podlega wyłączeniu, jeżeli wymaga tego interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku publicznego. W niniejszej sprawie okolicznością taką jest bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego, które stoi w hierarchii wyżej od wolności prowadzenia działalności gospodarczej. Nałożenie przez Prezesa URE na Odbiorcę kary pieniężnej było wyrazem egzekwowania wykonywania obowiązków nałożonych na odbiorców na podstawie przepisów Pe. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że ograniczeniami zostało objęte terytorium całego kraju, co wskazuje na to, że zagrożenie było realne i obejmowało cały krajowy system elektroenergetyczny. W tym stanie również zarzuty naruszenia art. 11 ust. 4 Prawa przedsiębiorców oraz art. 7a k.p.a. nie zasługiwały na uwzględnienie.

Odnośnie podniesionych w odwołaniu zarzutów naruszenia przepisów postępowania dowodowego oraz błędu w ustaleniach faktycznych - w ocenie Sądu wskazać należało, iż Prezes URE w sposób wszechstronny i wyczerpujący przeanalizował zebrany materiał dowodowy, przedstawiając istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty i wyjaśniając przyczyny ich uwzględnienia bądź pominięcia. Sąd powyżej odniósł się do argumentów powoda dotyczących nieuwzględnienia okoliczności towarzyszących przy przekroczeniu wartości poboru energii elektrycznej. Wskazać ponadto należy, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego. W prowadzonym postępowaniu odwoławczym SOKiK nie ogranicza się wyłącznie do badania legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. SOKiK zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu obowiązujących w postępowaniu cywilnym zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązków stron w postępowaniu dowodowym. W świetle powyższego nawet gdyby przyjąć, iż w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to, o ile nie stanowią one podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji, nie mogą one prowadzić do uchylenia decyzji i nie mogą być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 roku sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 roku sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 roku sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 roku sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 52708; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 56 ust. 6a Pe poprzez nieuwzględnienie możliwości odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, wskazać należy, iż w art. 56 ust. 6a Pe ustawodawca dał Prezesowi URE możliwość odstąpienia od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. W przypadku przekroczenia poboru energii, o stopniu szkodliwości decyduje sam charakter czynu i jego znaczenie dla zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, a w konsekwencji dla bezpieczeństwa energetycznego kraju. Należy mieć na uwadze, że energia elektryczna we współczesnym świecie jest niezbędna dla funkcjonowania wszystkich obszarów aktywności zarówno państwa jak i każdego z członków społeczeństwa, dlatego też skutki niekontrolowanych blackoutów, spowodowanych przekroczeniami krytycznych wartości podstawowych parametrów technicznych pracy systemu elektroenergetycznego na znacznym obszarze kraju, mogą być katastrofalne. Stąd konieczna jest eliminacja zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, do jakiego prowadzi skumulowanie przekroczeń mocy przez wielu odbiorców. Przekroczenie dopuszczalnego poziomu poboru energii przez jednego z odbiorców jest często jedynie niewielkim elementem całkowitego przekroczenia, które jednak ostatecznie może doprowadzić do przeciążenia systemu elektroenergetycznego i jego niekontrolowanego wyłączenia, niemniej w takich sytuacjach nie sposób określić, który z odbiorców dopełnił krytycznego przekroczenia. Z tego względu uznać należało, że stopień szkodliwości naruszenia, którego dopuścił się powód, nie był znikomy. W sprawie nie doszło również do spełnienia drugiej przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary w postaci zaprzestania naruszenia. Skoro przekroczenie poboru mocy wystąpiło w konkretnym dniu i w konkretnych godzinach, to nie jest możliwe przyjęcie, że powód zrealizował obowiązek lub zaprzestał naruszenia, bowiem w tych właśnie godzinach nie zastosował się do wprowadzonych ograniczeń związanych z bezpieczeństwem dostaw energii elektrycznej. W tym kontekście nie mają znaczenia podnoszone w odwołaniu okoliczności, że powód bezzwłocznie dostosował się do ograniczeń w następnych dniach trwania ograniczeń. Wobec braku łącznego wystąpienia pierwszej przesłanki i jednej z dwóch alternatywnie przewidzianych w art. 56 ust. 6a Pe przesłanek Prezes URE nie był uprawniony do zastosowania w sprawie instytucji odstąpienia od wymierzenia kary. Ponadto wskazać należy, iż powoływany przepis został ukształtowany w sposób ewentualny, dający organowi możliwość wyboru w zakresie jego zastosowania. Wobec tego nawet w przypadku łącznego spełnienia przewidzianych w art. 56 ust. 6a Pe przesłanek nie można stawiać Prezesowi URE zarzutu, że nie skorzystał z przewidzianej w nim możliwości. Takie stanowisko znalazło potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019 r. sygn. akt I NSK 95/18. Wobec tego zarzut naruszenia art. 56 ust. 6a Pe należało uznać za niezasadny.

Nałożoną decyzją karę w kwocie 22 227 zł należało uznać za adekwatną w stosunku do popełnionego naruszenia. Ustalając kwotę kary pieniężnej wyliczono ją jako iloczyn 3 000 zł i łącznego przekroczenia mocy odpowiadającej ilości MW w poszczególnych godzinach doby zaokrąglony w dół do pełnych złotych. Mnożnik ten został ustalony w ten sposób, że wzięto pod uwagę poziom najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej za 1 MW energii elektrycznej na rynku bilansującym, tj. 1500 zł, której to wartości należałoby się spodziewać w tym okresie i podwojono ją z tytułu sankcji. Wysokość kary nie może przekroczyć 15% przychodu Odbiorcy osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Wysokość kary stanowi więc znikomy procent przychodów powoda i nie wpłynie na pogorszenie kondycji finansowej powoda. W tej sytuacji uwzględniając, że nałożona kara powinna spełniać przewidziane funkcje ustawowe, podniesiony zarzut należało uznać za nietrafny. Kara pieniężna pełni funkcję prewencyjną, powinna być realną, odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu. Ponadto ma ona na celu zapobieganie podobnym zachowaniom w przyszłości i motywowanie do przestrzegania reguł prawnych.

Biorąc pod uwagę, że przez niezastosowanie się do wprowadzonych ograniczeń i przekroczenie maksymalnego poziomu poboru energii elektrycznej powód w sposób bezpośredni oddziaływał negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju, Sąd nie znalazł okoliczności, które przemawiałyby za uchyleniem zaskarżonej decyzji.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia oddalił odwołanie, jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c., stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia odwołania.

Po zapoznaniu się ze stanowiskami stron, Sąd uznając, że w świetle przytoczonych przez strony twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych przeprowadzenie rozprawy nie było konieczne, na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.