Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Jakub Błesiński

Protokolant: st. sekr. sąd. Judyta Masłowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 marca 2023 roku

sprawy z powództwa K. B., M. K., B. K., O. B. (1), małoletniego W. K. zastąpionego przez przedstawiciela ustawowego M. K.

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

o r z e k a:

I.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki K. B. kwotę 42 000 zł (czterdzieści dwa tysiące złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 05.11.2016r. do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki K. B. tytułem odszkodowania kwotę 1 459,32 zł (jeden tysiąc czterysta pięćdziesiąt dziewięć złotych 32/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 05.11.2016r. do dnia zapłaty.

III.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. kwotę 42 000 zł (czterdzieści dwa tysiące złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 05.11.2016r. do dnia zapłaty.

IV.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz małoletniego powoda W. K. zastąpionego przez przedstawiciela ustawowego M. K. kwotę 15 000 zł (piętnaście tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 05.11.2016r. do dnia zapłaty.

V.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda B. K. kwotę 15 000 zł (piętnaście tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 05.11.2016r. do dnia zapłaty.

VI.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda O. B. (1) kwotę 10 200 zł (dziesięć tysięcy dwieście złotych złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 05.11.2016r. do dnia zapłaty.

VII.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda O. B. (1) kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

VIII.  Nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 750 zł ( siedemset pięćdziesiąt złotych) tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód O. B. (2) został zwolniony.

IX.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda B. K. kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

X.  Nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 750 zł ( siedemset pięćdziesiąt złotych) tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód B. K. został zwolniony.

XI.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda małoletniego powoda W. K. zastąpionego przez przedstawiciela ustawowego M. K. kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

XII.  Nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 750 zł ( siedemset pięćdziesiąt złotych) tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód W. K. został zwolniony.

XIII.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. kwotę 4 216,22 zł (cztery tysiące dwieście szesnaście złotych 22/100) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

XIV.  Nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 2 100 zł ( dwa tysiące sto złotych) tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód M. K. został zwolniony.

XV.  Zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki K. B. kwotę 6 389,22 zł (sześć tysięcy trzysta osiemdziesiąt dziewięć złotych 22/100) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

XVI.  Nakazuje zwrócić powodom K. B. i M. K. kwoty po 100,78 zł (sto złotych 78/100) z tytułu niewykorzystanej zaliczki.

Sygn. akt I C 462/20

UZASADNIENIE

K. B., M. K., B. K., W. K. i O. B. (2) wytoczyli powództwo przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W. o zapłatę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po śmierci H. K. (1):

- na rzecz K. B. i M. K. w kwocie po 42 000 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2016 roku;

- na rzecz małoletnich B. K. i W. K. w kwocie po 15 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty;

- na rzecz małoletniego O. B. (1) w kwocie 10 200 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty;

- na rzecz K. B. kwotę 1459,32 złotych tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwów powodowie wskazali, że w dniu 15 września 2016 roku około godziny 16:30 na ulicy (...) w B. doszło do wypadku drogowego. Kierujący samochodem marki V. (...) B. B. (1) najechał na H. K. (1), która jechała rowerem po oznakowanym przejściu dla pieszych. H. K. (1) zmarła na miejscu wypadku.

Wyłączną przyczyną wypadku były błędy popełnione przez kierującego samochodem osobowym B. B. (1). Jak ustalili biegli z instytutu, zmarła nie przyczyniła się swoim zachowaniem do wypadku.

Sprawca wypadku objęty był polisą OC wystawioną przez pozwane towarzystwo. Szkoda została zgłoszona pismem z 3 października 2016 roku. Ubezpieczyciel uznał zasadę swojej odpowiedzialności i wypłacił powódce 18 000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 2188,98 złotych tytułem zwrotu kosztów pogrzebu. Pozwany przyjął 40% przyczynienia i odmówił dalszych wypłat.

W ocenie powodów stanowisko pozwanego w zakresie przyczynienia jest całkowicie bezpodstawne. Jak wynika ze szczegółowej analizy przestrzenno-czasowej przeprowadzonej przez biegłych z instytutu (...) zmarła co prawda poruszała się na rowerze przez przejście dla pieszych, jednak poruszała się z prędkością zbliżoną do ruchu pieszego, a zatem jej błąd nie miał żadnego związku przyczynowo skutkowego z wypadkiem.

W tragicznym wypadku zginęła matka i babcia powodów. Z uwagi na to, że mąż poszkodowanej zmarł w 1992 roku to H. K. (1) zajmowała się wychowaniem i utrzymaniem swoich dzieci, przejmując obowiązki zmarłego ojca. Nie związała się z innym mężczyzną, wszystko poświęciła dzieciom. Rodzina była ze sobą blisko. Pomagała swoim dzieciom finansowo, a także pomagała w opiece nad wnukami.

H. K. (1) codziennie rano odprowadzała dzieci K. B. i M. K. do szkoły, dzieciom K. B. przygotowywała śniadanie, odwiedzała swoje wnuki także po szkole i w weekendy. Wspólnie spędzali wszystkie święta i uroczystości. H. K. (2) była traktowana jak domownik w domach swoich dzieci, miała klucze od ich mieszkań. Zmarła była osobą bardzo rodzinną, dbającą o ciepłe i zażyłe relacje w rodzinie.

Powódka K. B. wskazała, że pozwany uznał zasadność kosztów pogrzebu na kwotę 3648,30 złotych, w wyniku przyjęcia przyczynienia wypłacił powódce kwotę 2138,98 złotych. Powódka dochodzi bezpodstawnie potrąconej różnicy w kwocie 1459,32 złotych.

Pozwany o szkodzie został zawiadomiony pismem z 3 października 2016 roku. Pierwsza wypłata nastąpiła dopiero po upływie czterech miesięcy, tj. 22 marca 2017 roku.

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, że jego zdaniem dotychczasowe wypłaty wyczerpały roszczenia powodów w całości, niezależnie od stopnia przyczynienia się poszkodowanej do powstania szkody. Pozwany podkreślił, że na skutek śmierci H. K. (1) powodowie nie stali się osobami samotnymi, bowiem mogą oni liczyć na wsparcie ze strony pozostałej rodziny, z którymi łączą ich zapewne silne więzi emocjonalne. W ocenie pozwanego powodowie poradzili sobie w miarę upływu czasu z negatywnymi emocjami. Pozwany wskazał, że śmierć H. K. (1) nie wpłynęła na funkcjonowanie społeczne czy zawodowe powodów. Powodowie nie korzystali z pomocy psychologa lub psychiatry, u powodów nie wystąpiły zaburzenia w związku ze śmiercią H. K. (1).

Pozwany wskazał, że na etapie postępowania likwidacyjnego pozwany ustalił, że poszkodowana przyczyniła się do powstania szkody w 40%. Pozwany podtrzymał zarzut przyczynienia poszkodowanej do powstania szkody i zwiększenia jej rozmiarów w 40%. Pozwany wskazał, że przyczyną śmierci H. K. (1) był uraz czaszkowo-mózgowy. W ocenie pozwanego gdyby poszkodowana miała założony kask nie doznałaby śmiertelnych obrażeń ciała.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 15 września 2016 roku w B. na ulicy (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym i nieumyślnie spowodował wypadek komunikacyjny w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...), zbliżając się do skrzyżowania dróg i występującego w jego bliskości przejścia da pieszych oznakowanego znakami poziomymi i pionowymi, znajdującego się w pobliżu obiektów o charakterze użyteczności publicznej, nie zachował szczególnej ostrożności w wyniku, czego uderzył w przejeżdżającą przez przejście dla pieszych rowerzystkę H. K. (1), wskutek czego H. K. (1) doznała urazu czaszkowo-mózgowego w okolicy potylicznej prawej z raną tłuczoną powłok tej okolicy, złamania pokrywy i podstawy czaszki, krwawienia podtwardówkowego, podpajęczynówkowego i dokomorowego, stłuczenia mostu, rdzenia przedłużonego i móżdżku, w następstwie czego zmarła na miejscu zdarzenia.

B. B. (1) za popełnienie wyżej wymienionego czynu został skazany na karę roku pozbawienia wolności. Wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności zostało warunkowo zawieszone tytułem próby na okres dwóch lat.

(okoliczności bezsporne)

H. K. (1) popełniła błąd, ponieważ jechała na rowerze po przejściu dla pieszych. Jednak był to tylko błąd formalny, ponieważ z uwagi na szczególne okoliczności wypadku, nie można uznać go za przyczynienie się do niego. Błędy popełnione przez sprawcę wypadku B. B. (1) były jedyną przyczyną wypadku. B. B. (1) miał możliwość zatrzymania się przed przejściem dla pieszych, co zapobiegłoby wypadkowi, niezależnie od zachowania rowerzystki.

(dowód: opinia instytutu ekspertyz sądowych k. 29-63)

Sprawca zdarzenia, B. B. (1), w dacie opisanego wyżej wypadku objęty był ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, stwierdzoną polisą wystawioną przez Towarzystwo (...) z siedzibą w W..

(okoliczności bezsporne)

Pismem z 3 października 2016 roku K. B. zwróciła się do Towarzystwa (...) z siedzibą w W. o przyznanie kwoty 120 000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz przyznanie odszkodowania w kwocie 5748,30 złotych z tytułu poniesionych kosztów pogrzebu.

K. B. została wypłacona kwota świadczenia w wysokości 18 000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz kwota 2 188,98 złotych tytułem kosztów pogrzebu. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty zadośćuczynienie i odszkodowania w pozostałej części.

Pismem z 3 października 2016 roku małoletni O. B. (2) zwrócił się do Towarzystwa (...) o przyznanie kwoty 70 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za śmierć jego babci.

Pismem z 22 lutego 2017 roku ubezpieczyciel przyznał O. B. zadośćuczynienie w kwocie 4 800 złotych. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty zadośćuczynienia w pozostałej części.

Pismem z 3 października 2016 roku M. K. zwrócił się do Towarzystwa (...) o przyznanie kwoty 120 000 złotych tytułem zadośćuczynienia za śmierć jego matki.

Pismem z 22 lutego 2017 roku ubezpieczyciel przyznał zadośćuczynienie w kwocie 18 000 złotych. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty zadośćuczynienia w pozostałej części.

(dowód: pismo z 3.10.2016r. k. 17-20, pismo z 10.07.2020r. k. 21, pismo z 17.03.2020r. k. 22, pismo z 22.02.2017r. k. 23-24, a także pismo z 3.10.2016r. k. 17-20, pismo z 22.02.2017r. k. 21-22, pismo z 17.03.2020r. k. 23 znajdujące się aktach sprawy I C 463/20 Sadu Rejonowego w Piszu, pismo z 3.10.2016r. k. 17-20 pismo z 17.03.2020 k. 21, pismo z 22.02.2017r. k 22-24 znajdujące się w aktach sprawy I C 464/20 Sądu Rejonowego w Piszu)

Zmarła H. K. (1) w dacie wypadku miała 54 lata. Była zdrowa, sprawna fizycznie, samodzielna, nie wymagała żadnej opieki. Często poruszała się na rowerze. Była osobą życzliwą, towarzyską i bardzo pomocną. Była ostoją i spoiwem całej rodziny. Miała dwoje dzieci: M. K. i K. B.. Ojciec M. K. i K. B. był alkoholikiem. Zmarł w 1992 roku. Wtedy to opiekę nad nimi przejęła H. K. (1), całkowicie poświęcając się dzieciom. Odmawiała sobie, aby spełniać marzenia i zachcianki dzieci. Aktywnie uczestniczyła w życiu dzieci i wnuków. Święta i wszelkie uroczystości rodzinne, weekendy i w zasadzie każdy wolny czas spędzali razem. W ciepłe dni jeździli na wycieczki rowerowe. H. K. (1) dawała całej swojej rodzinie poczucie bezpieczeństwa i obdarzała najbliższych wielką miłością. Dbała, aby jej dzieciom niczego nie brakowało, zawsze służyła im pomocą, także finansową. H. K. (1) wspierała swoje dorosłe dzieci finansowo, duchowo, a także pomagając w czynnościach dnia codziennego, tj. robiąc zakupy, zajmując się dziećmi. Niemal codziennie odwiedzała swoje dziećmi i wnuki. Koleżanki K. B. wspominają, że zazdrościły jej relacji z matką zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłym życiu.

Dzieci i wnuki łączyła z H. K. (1) bardzo silna więź emocjonalna. Jej nagła i tragiczna śmierć była dla nich doświadczeniem traumatycznym. W związku z tą śmiercią doświadczyli oni ujemnych przeżyć, szczególnie w okresie bezpośrednio po zdarzeniu.

Śmierć babci wstrząsnęła O. B.. Przez kilka dni po wypadku nie chodził do szkoły. Po śmierci babci O. stał się bardziej zamknięty w sobie, częściej spędzał czas w domu. Małoletni O. B. (3) po śmierci babci był smutny, wyciszony, stał się bardziej wścibski, złośliwy, problemowy, uparty. Jego zachowanie w szkole uległo pogorszeniu. Przez długi czas nie jeździł na rowerze. O. po wypadku miał problemy ze snem.

B. K. dowiedział się o wypadku babci przed wyjściem do szkoły. Nie wiedział jeszcze, że był to wypadek śmiertelny. Pobiegł na miejsce zdarzenia. Na miejscu zobaczył osobę pod czarnym przykryciem oraz plamę krwi. Zrozumiał wtedy, że babcia nie żyje. Po tym zdarzeniu przez kilka dni nie chodził do szkoły. Po zdarzeniu nie mógł się skupić, odbiło się to na jego ocenach w szkole. Przez pewien czas nie jeździł na rowerze. B. K. po śmierci babci był bardzo wystraszony, miał problemy ze snem. Potrzebował większej bliskości rodziców, w szczególności matki.

Po śmierci babci W. K. był wystraszony. Przez kilka dni po wypadku nie chodził do szkoły. Przez pewien czas nie jeździł na rowerze. Cały czas wspomina babcię, był bardzo z nią związany.

W dniu wypadku H. K. (1) miała zaprowadzić dzieci K. B. do szkoły. Tego dnia się nie zjawiła. K. B. o wypadku dowiedziała się, gdy była już w pracy. Pobiegła na miejsce zdarzenia. Podejrzewała, że mama doznała jakiegoś urazu. Na miejscu okazało się, że jej matka nie żyje. Doznała szoku, konieczne było przyjęcie leków uspokajających.

Po śmierci matki K. B. wciągnęła się w wir pracy. Brakowało jej wsparcia i pomocy ze strony mamy, zwłaszcza przy dzieciach. W 2018 roku K. B. spotkała kolejna tragedia – śmierć córki. W tym czasie bardzo brakowało jej wsparcia matki.

K. B. po śmierci matki była załamana, zamknięta w sobie. Stała się poddenerwowana. Po śmierci matki zmieniły się też relacje K. B. z jej mężem, mniej rozmawiali.

Po śmierci matki K. B. odczuwała smutek i przygnębienie. Występowały trudności ze snem. Pojawiła się złość do sprawcy wypadku i na cały świat. Poczucie osamotnienia przeplatało się z poczuciem żalu i niesprawiedliwości. Konieczność zapewnienia dzieciom opieki motywowała ją do działania. Okres żałoby trwał około roku, miał charakterystyczny dla tego procesu przebieg. K. B. korzystała z własnych zasobów psychicznych i zdolności adaptacyjnych w procesie radzenia sobie ze stratą, nie korzystała z pomocy psychologa czy psychiatry.

Relacje K. B. z jej matką od zawsze były ciepłe i bliskie. Psychiczna, a potem fizyczna nieobecność ojca, poświęcenie mamy swoim dzieciom pozwoliło na powstanie bliskich i wspierających relacji. Dla K. B. mama była najbardziej zaufaną osobą, do której zwracała się o pomoc, wsparcie, wysłuchanie.

U K. B. nie ujawniły się zaburzenia psychiczne, które mogłyby powstać po stracie mamy. Strata mamy nie uaktywniła zaburzenia psychicznego, była jednak traumatycznym zdarzeniem, które nadszarpnęło jej zdolności adaptacyjne.

W dniu śmierci H. K. (1) M. K. był w D.. Jego siostra zadzwoniła do niego i poinformowała go, że ich matka została potrącona przez samochód i żeby pojechał na miejsce zdarzenia. Po dotarciu na miejsce policjant sugerował, aby M. K. nie patrzył na matkę. M. K. posłuchał sugestii policjanta. Stał razem z K. B. kilka metrów od miejsca zdarzenia. Po przyjeździe karetki dowiedzieli się, że matka poniosła śmierć.

M. K. wziął leki uspokajające, które pomogły mu na chwilę. Nie miał odwagi, by iść do kostnicy i zobaczyć matkę. Przez pewien czas po śmierci matki brał leki uspokajające wydawane bez recepty.

U M. K., po śmierci matki dominującym uczuciem było poczucie pustki zarówno wewnętrznej, jak zewnętrznej, osamotnienie. Wycofanie się z relacji społecznych, unikanie kontaktu. M. K. odczuwał złość na sprawcę wypadku, siły wyższe. Wykonywał swoje obowiązki zawodowe, rodzinne jednak nie odczuwał przyjemności i satysfakcji. Unikał miejsc związanych ze stratą. W takim stanie pozostawał przez około rok, stopniowo uczył się żyć bez osoby najbliższej. Okres żałoby trwał około roku i miał charakterystyczny dla tego procesu przebieg. Relacje M. K. z matką od zawsze był bliskie. Dla M. K. matka była najbardziej zaufaną osoba, do której zwracał się o pomoc, wsparcie, wysłuchanie. Czuł się przez nią akceptowany. Otrzymywał od niej wsparcie psychiczne i materialne. U M. K. nie ujawniono zaburzeń psychicznych, które mogłyby powstać po stracie mamy.

Po śmierci H. K. (1) nikt nie korzystał z pomocy psychologa, psychiatry, pedagoga.

(dowód: zeznania świadka J. B. k. 135v, zeznania świadka M. D. k. 136, zeznania świadka A. K. k. 136v-137, zeznania świadka B. S. k. 137-137v, zeznania świadka M. W. k. 137v-138, zeznania powoda M. K. k. 158v-159v, zeznania powoda B. K. k. 159v, zeznania powódki K. B. k. 160-160v, opinia sądowo-psychologiczna k. 179-181, opinia sądowo-psychiatryczna k. 214-15v, zeznania powoda O. B. (1) e-protokół z 8.03.2023r. [[00:04:24], [00:05:03], [00:05:21], [00:05:59], [00:06:58], [00:07:03], [00:07:42], [00:07:53], p00:08:21], [00:08:47], [00:09:00], [00:09:51], [00:10:39], [00:11:04], [00:12:27], [00:15:32], [00:16:01], [00:16:28], k. 221-222)

Sąd zważył, co następuje:

Kwestia odpowiedzialności pozwanego za szkodę była bezsporna. Spór koncentrował się na ustaleniu rozmiaru krzywdy, jakiej doznali powodowie na skutek śmierci najbliższego członka rodziny i w konsekwencji wysokości należnego im zadośćuczynienia.

W ocenie pozwanego dochodzone przez powodów kwoty zadośćuczynienia, mając na uwadze te już wypłacone, są rażąco zawyżone.

Zgodnie z art. 446 § 4 k.c., Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Roszczenie najbliższych członków rodziny zmarłego o przyznanie stosownego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c. zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej. Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu kompensację doznanej krzywdy, tj. złagodzenie cierpienia wywołanego śmiercią osoby bliskiej oraz pomoc osobie pokrzywdzonej w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym rzeczywistości (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03.06.2011r., III CSK 279/10, Lex nr 898254).

W literaturze zwraca się uwagę, że na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego.

Równocześnie wskazuje się, iż przyznane zadośćuczynienie ma kompensować nie tyle doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, gdyż utrata osoby bliskiej zawsze wywołuje ból, lecz przedwczesną utratę członka rodziny. Dobrem osobistym, którego naruszenie wymaga rekompensaty jest prawo do życia w rodzinie. Ustalenie wysokości zadośćuczynienie z art. 446 § 4 k.c. winno nastąpić według kryteriów branych pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych z uwzględnieniem jednak ciężaru gatunkowego naruszonego dobra. Jednocześnie wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne. Ustawodawca wskazał, że suma pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia ma być odpowiednia, nie sprecyzował jednak zasad ustalania jej wysokości. Niedający się ściśle wymierzyć charakter krzywdy powoduje, że ustalenie jej rozmiaru, a w ślad za tym wysokości zadośćuczynienia, zależy od oceny sądu, który powinien uwzględniać całokształt okoliczności sprawy, rozmiar cierpień psychicznych, ich nasilenie i czas trwania. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, wskazał, że powołanie się przy ustalaniu zadośćuczynienia na potrzebę utrzymania jego wysokości w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia, ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, ale jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.02.2000r., III CKN 582/98, LEX nr 52776 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.11.2007r., V CSK 245/07, LEX nr 369691).

Nie ulega wątpliwości, że śmierć osoby najbliższej powoduje uczucie żalu, smutku i przygnębienia u każdego człowieka. Cierpienie jest tym bardziej nasilone, jeżeli śmierć jest niespodziewana i nieuzasadniona, co miało miejsce w niniejszym przypadku.

Śmierć matki i babci była dla powodów przeżyciem traumatycznym i bolesnym. Łączyła ich ze zmarłą bardzo silna więź emocjonalna, co stwierdzone zostało przez biegłego psychologa i przytoczone w ustaleniach Sądu. Zmarła była dla swoich najbliższych powiernikiem, pomocnikiem, osobą zaufaną i tą, na której pomoc zawsze mogli liczyć. Zapewniała im poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Stworzyła ciepły, pełen miłości, wsparcia i wzajemnej pomocy dom rodzinny.

Nie bez znaczenia jest fakt, że śmierci babci i matki nastąpiła nagle. H. K. (1) jechała w tym dniu do dzieci K. B., aby je wyprawić do szkoły. Nigdy nie dojechała do swoich wnuków. K. B., M. K. oraz B. K. udając się na miejsce wypadku spodziewali się, że H. K. (1) doznała urazu, jednakże nie spodziewali się, że wypadek był śmiertelny.

Szczególny rodzaj dobra osobistego w postaci więzi emocjonalnej istniejącej pomiędzy członkami rodziny i prawo do życia w pełnej rodzinie, które zostały naruszone, oraz ból i cierpienie spowodowane utratą matki i babci, uzasadniają przyznanie powodom zadośćuczynienia.

Sąd dał wiarę opiniom biegłej. Są to opinie jasne i fachowe, w przejrzysty sposób uzasadniające przedstawione w niej wnioski. Biegła sporządziła ją przy wykorzystaniu specjalistycznej wiedzy z zakresu swojej specjalności, na podstawie akt sprawy oraz po przeprowadzeniu badania powodów. Należy wskazać, że opinia biegłej nie była kwestionowana przez strony.

W tym miejscu należy podkreślić, że wysokość zadośćuczynienia nie może mieć charakteru symbolicznego, lecz odczuwalny ekonomicznie wymiar dla tego, kto doznał krzywdy. Przy określeniu wysokości tego świadczenia trzeba mieć na względzie okoliczności konkretnej sprawy, w tym indywidualne cechy pokrzywdzonego i jego zdolności do powrotu do równowagi psychicznej po upływie określonego czasu; a także brać pod uwagę poziom jego dotychczasowego życia, który będzie rzutował na rodzaj wydatków konsumpcyjnych minimalizujących doznane cierpienia.

Nadto, wskazać należy, że w ocenie Sądu H. K. (1) nie przyczyniła się do powstania szkody. Jak wynika z opinii załączonej do pozwu, popełniła ona formalny błąd wjeżdżając na pasy, jednakże, z uwagi na szczególne okoliczności wypadku, winę ponosi jedynie sprawca szkody.

Wobec powyższego, mając na uwadze kwoty już wypłacone powodom K. B., M. K. i O. B. (1) przez stronę pozwaną, Sąd uznał, iż żądanie każdego z powodów nie jest wygórowane i w pełni jest uzasadnione. Zadośćuczynienie w tej wysokości ma odczuwalny ekonomicznie wymiar, uwzględnia rozmiar krzywdy doznanej przez powodów oraz ich obecny stan emocjonalny i poznawczy. Złagodzi ono ból i cierpienie wywołane śmiercią matki i babci, zrekompensuje naruszenie dobra osobistego w postaci więzi emocjonalnej istniejącej pomiędzy członkami rodziny i prawa do życia w pełnej rodzinie oraz pomoże powodom w dostosowaniu się do zmienionej rzeczywistości.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 446 § 4 k.c., Sąd zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. tytułem zadośćuczynienia:

- na rzecz powódki K. B. kwotę 42 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz powoda M. K. kwotę 42 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz małoletniego powoda W. K. zastąpionego przez przedstawiciela ustawowego M. K. kwotę 15 000 złotych wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz powoda O. B. (1) kwotę 10 200 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty,

- na rzecz powoda B. K. kwotę 15 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty.

Zgodnie z art. 446 § 1 k.c., jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

Odnosząc się do zwrotu kosztów pogrzebu, stwierdzić należy, że chodzi tutaj o koszty już poniesione, a nadto może nastąpić zwrot wydatków uzasadnionych, a nie zbytkowych. Rozpoznając roszczenie o zwrot kosztów pogrzebu, należy uwzględnić również zwyczaje środowiska w jakim zmarły przebywał. Z judykatury wynika, że do kosztów pogrzebu zaliczyć można koszt przewozu zwłok, „koszt umiarkowanego zakupu niezbędnej odzieży żałobnej, której noszenie jest zwyczajowo przyjęte w wielu środowiskach w naszym społeczeństwie”, koszt zakupu miejsca na cmentarzu, koszt odpowiedniego nagrobka, jeśli został już wzniesiony, czy też koszt samej uroczystości pogrzebowej. Wskazać też trzeba, że do wydatków należy zaliczyć również wydatki na poczęstunek osób biorących udział w pogrzebie, a koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych stosownie granicach podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami (zob. wyrok SN z 6.01.1982 r., II CR 556/81, L.).

Powódka K. B. wprawdzie nie przedłożyła żadnych dokumentów, które potwierdzałyby, że poniosła określone koszty, jednakże pozwany nie kwestionował wysokości poniesionych kosztów przez powódkę. Zmniejszenie odszkodowania pozwany argumentował rzekomym przyczynieniem się poszkodowanej do wypadku, co, jak wyżej wskazano, nie miało miejsca.

Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki K. B. tytułem odszkodowania kwotę 1 459,32 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 listopada 2016 roku do dnia zapłaty.

W zakresie żądania zasądzenia odsetek od kwot zasądzonych tytułem zadośćuczynienia, wskazać należy, że roszczenie o zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę jest, podobnie jak większość roszczeń deliktowych, uprawnieniem bezterminowym. Stosuje się więc do niego zasadę z art. 455 k.c., w świetle której świadczenie z tego tytułu powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania, przy uwzględnieniu rozwiązań szczególnych (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30.05.2014r. w sprawie VI ACa 1455/13, Lex nr 1527296). W tym przypadku jest to regulacja zawarta w przepisie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2013, poz. 392), zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

Pozwany zawiadomienie o szkodzie otrzymał 3 października 2016 roku, tym samym roszczenie powodów o zadośćuczynienie stało się wymagalne po upływie 30 dni, a zatem w dniu 3 listopada 2016 roku. Sąd nie mógł jednak wyjść ponad żądania pozwu, dlatego zasądził odsetki od daty wskazanej przez powodów, to jest 5 listopada 2016 roku.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia ze współuczestnictwem formalnym. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, przy współuczestnictwie formalnym występuje tyle różnych przedmiotów sporu (zaskarżenia), ilu jest współuczestników formalnych, bowiem każdy z nich mógłby występować w procesie samodzielnie, tok postępowania w stosunku do każdego z nich jest niezależny (można wydać wyrok częściowy lub rozłączyć sprawy do oddzielnego rozpoznania), wreszcie różne mogą być rozstrzygnięcia w stosunku do każdego ze współuczestników (vide postanowienie z 02.07.2009r. w sprawie II UZ 21/09, Lex nr 536853). Wobec powyższego każdy z powodów miał prawo osobno i niezależnie od siebie żądać zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Mając na uwadze wynik procesu, Sąd w oparciu o przepisy art. 98 k.p.c. oraz o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) zasądził od pozwanego:

- na rzecz powódki K. B. kwotę 6 389,22 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2173 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu, kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa oraz kwotę 599,22 złotych tytułem zwrotu zaliczki na wynagrodzenie biegłego.

- na rzecz powoda M. K. kwotę 4 216,22 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym, kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa i 599,22 złotych tytułem zwrotu zaliczki na wynagrodzenie biegłego,

- na rzecz powoda B. K. kwotę 3617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

- na rzecz powódki W. K. kwotę 3617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

- na rzecz powódki O. K. kwotę 3617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

Na podstawie art. 83 ust. 2 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu od pozwanego Towarzystwa (...) :

- kwotę 750 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód O. B. (2) został zwolniony,

- kwotę 750 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód B. K. został zwolniony,

- kwotę 750 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód W. K. został zwolniony,

- kwotę 2100 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód M. K. został zwolniony.

Na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2020r., poz. 755), Sąd zwrócił powodom K. B. i M. K. kwoty po 100,78 złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki na opinię biegłego.