Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 lipca 2020 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi:

1. ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków K. W. (1) i J. W. wchodzą:

a) prawo własności nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) o powierzchni 969 m ² (dziewięćset sześćdziesiąt dziewięć metrów kwadratowych), zabudowanej domem mieszkalnym, zabudowy jednorodzinnej wolnostojącej, budynkiem warsztatowym i budynkiem gospodarczym, dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 585.000 zł (pięćset osiemdziesiąt pięć tysięcy złotych),

b) 2 szlifierki o wartości 2.915 zł (dwa tysiące dziewięćset piętnaście złotych),

c) cyrkularka o wartości 3.653 zł (trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt trzy złote),

d) wiertaka i 2 szlifierki kątowe,

e) betoniarka o wartości 100 zł (sto złotych),

f) 2 (dwie) taczki o łącznej wartości 70 zł (siedemdziesiąt złotych),

g) piekarnik A. (...).8T o wartości 512 zł (pięćset dwanaście złotych),

h) odkurzacz Zelmer o wartości 132 zł (sto trzydzieści dwa złote),

i) płyta grzewcza A. (...) o wartości 235 zł (dwieście trzydzieści pięć złotych),

j) lodówka L. o wartości 617 zł (sześćset siedemnaście złotych),

k) zmywarka A. o wartości 347 zł (trzysta czterdzieści siedem złotych),

l) pralka A. (...) o wartości 244 zł (dwieście czterdzieści cztery złote),

ł) pochłaniacz Aryston HB IX o wartości 176 zł (sto siedemdziesiąt sześć złotych),

m) kuchenka mikrofalowa Samsung (...)- SB o wartości 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych),

n) 2 (dwie) szafy I. o wartości po 510 zł (pięćset dziesięć złotych),

o) 2 (dwie) szafy w garderobie o łącznej wartości 3.000 zł (trzy tysiące złotych),

p) meble z sypialni w postaci witryny- serwantki, komody, szafki- pojemnika na pościel, dwóch szafek nocnych, toaletki z lustrem okrągłym, łóżka z materacem o łącznej wartości 1.400 zł (jeden tysiąc czterysta złotych),

q) stół i 8 krzeseł o wartości 1.911 zł (jeden tysiąc dziewięćset jedenaście złotych),

r) komplet mebli wypoczynkowych V., Etap Sofa składający się z sofy trzyosobowej, sofy dwuosobowej i fotela o wartości 4.186 zł (cztery tysiące sto osiemdziesiąt sześć złotych),

s) ława z trawertynu o wartości 99 zł (dziewięćdziesiąt dziewięć złotych),

t) komplet mebli kuchennych o wartości 1.368 zł (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt osiem złotych),

u) regał na książki o wartości 410 zł (czterysta dziesięć złotych),

u ¹) biblioteka/księgozbiór składająca się z 330 (trzystu trzydziestu) książek o wartości 2.695 zł (dwa tysiące sześćset dziewięćdziesiąt pięć złotych),

w) 5 (pięć) obrazów, w tym 2 (dwa) obrazy olejne i 3 (trzy) reprodukcje w ramach aluminiowych o łącznej wartości 1.367 zł (jeden tysiąc trzysta sześćdziesiąt siedem złotych),

x) samochód osobowy N. (...) o nr rej (...) o wartości 16.300 zł (szesnaście tysięcy trzysta złotych),

y) (...) o nr rej (...) o wartości 9.700 zł (dziewięć tysięcy siedemset złotych),

z) wózek widłowy N. (...) o wartości 10.000 zł (dziesięć tysięcy złotych),

aa) środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym J. W. nr (...) w kwocie 1.249,87 zł (jeden tysiąc dwieście czterdzieści dziewięć złotych osiemdziesiąt siedem groszy),

bb) środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym K. W. (1) nr (...) w kwocie 3.089,06 zł (trzy tysiące osiemdziesiąt dziewięć złotych sześć groszy),

cc) rower damka o wartości 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych),

dd) dwa telewizory kineskopowe 29” i 32” o łącznej wartości 300 zł (trzysta złotych),

ee) kaloryfer olejowy o wartości 30 zł (trzydzieści złotych),

ff) kryształowe wazony, klosze i popielnica o łącznej wartości 310 zł (trzysta dziesięć złotych),

gg) monety srebrne z papieżem i medal kolekcjonerski srebrny z papieżem o łącznej wartości 400 zł (czterysta złotych),

hh) laptop,

ii) 6 (sześć) sztuk krzeseł drewnianych o wartości 480 zł (czterysta osiemdziesiąt złotych),

jj) przyrząd rehabilitacyjny V. I o wartości 320 zł (trzysta dwadzieścia złotych),

kk) komplet posrebrzanych sztućców na 6 osób o wartości 158 zł (sto pięćdziesiąt osiem złotych),

ll) serwis obiadowy z Ć. na 12 osób składający się z 46 elementów o wartości 726 zł (siedemset dwadzieścia sześć złotych),

mm) pilarka łańcuchowa spalinowa F. o wartości 150 zł (sto pięćdziesiąt złotych),

nn) nożyce do żywopłotu o wartości 36 zł (trzydzieści sześć złotych),

oo) myjka do samochodu K. (...).01 o wartości 140 zł (sto czterdzieści złotych),

pp) kosiarka do trawy M. (...) o wartości 64 zł (sześćdziesiąt cztery złote),

2. ustalił, że uczestnikowi J. W. przysługuje roszczenie o zwrot nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny stron w wysokości 65.193,61 zł (sześćdziesiąt pięć tysięcy sto dziewięćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt jeden groszy),

3. oddalił roszczenie wnioskodawczyni K. W. (1) o rozliczenie:

a) dochodów z majątku wspólnego w postaci zakładu kamieniarskiego,

b) kwoty 18.439 zł (osiemnaście tysięcy czterysta trzydzieści dziewięć złotych) tytułem nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r.,

c) nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci wkładu mieszkaniowego wniesionego w związku z uzyskaniem przydziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) i lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...),

4. dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków K. W. (1) i J. W. w ten sposób, że:

a) prawo własności nieruchomości opisane w pkt. 1 a), prawo własności ruchomości opisanych w pkt. 1 g), i), j), od ł) do t), w), od y) do z), ff), gg), od ii) do pp) oraz środki pieniężne opisane w pkt. 1 aa) przyznał na wyłączną własność uczestnika J. W.,

b) ruchomości opisane w pkt. 1 u) i u ¹) oraz środki pieniężne opisane w pkt. 1 bb) przyznał na wyłączną własność wnioskodawczyni K. W. (1), z obowiązkiem spłaty przez uczestnika J. W. na rzecz wnioskodawczyni K. W. (1) kwoty 267.894,10 zł (dwieście sześćdziesiąt siedem tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt cztery złote dziesięć gorszy) płatnej w terminie 6 (sześciu) miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia,

5. ustalił, że strony ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie,

6. nie obciążył stron kosztami poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. W. (1) i J. W. zawarli związek małżeński w dniu 26 kwietnia 1980 r. Wyrokiem z dnia 19 maja 2011 r. wydanym w sprawie VI RC 727/10 Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi ustalił rozdzielność majątkową małżeńską pomiędzy stronami z dniem 15 października 2010 r., znosząc tym samym wspólność majątkową małżeńską wynikającą z zawarcia w dniu 26 kwietnia 1980 r. związku małżeńskiego.

W czasie trwania małżeństwa wnioskodawczyni urodziła dwoje dzieci stron, K. W. (2) i K. W. (3).

W czasie trwania związku małżeńskiego, do czasu ustalenia rozdzielności majątkowej małżeńskiej, K. W. (1) i J. W. zgromadzili w majątku wspólnym:

- prawo własności nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) o powierzchni 969 m ², zabudowanej domem mieszkalnym, zabudowy jednorodzinnej wolnostojącej, budynkiem warsztatowym i budynkiem gospodarczym, dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 585.000 zł,

- 2 szlifierki o wartości 2.915 zł,

- cyrkularka o wartości 3.653 zł,

- wiertaka i 2 szlifierki kątowe,

- betoniarka o wartości 100 zł,

- 2 taczki o łącznej wartości 70 zł,

- piekarnik A. (...).8T o wartości 512 zł,

- odkurzacz Zelmer o wartości 132 zł,

- płyta grzewcza A. (...) o wartości 235 zł,

- lodówka L. o wartości 617 zł,

- zmywarka A. o wartości 347 zł,

- pralka A. (...) o wartości 244 zł,

- pochłaniacz Aryston HB IX o wartości 176 zł,

- kuchenka mikrofalowa Samsung (...)- SB o wartości 180 zł,

- 2 szafy I. o wartości po 510 zł,

- 2 szafy w garderobie o łącznej wartości 3.000 zł,

- meble z sypialni w postaci witryny- serwantki, komody, szafki- pojemnika na pościel, dwóch szafek nocnych, toaletki z lustrem okrągłym, łóżka z materacem o łącznej wartości 1.400 zł,

- stół i 8 krzeseł o wartości 1.911 zł,

- komplet mebli wypoczynkowych V., Etap Sofa składający się z sofy trzyosobowej, sofy dwuosobowej i fotela o wartości 4.186 zł,

- ława z trawertynu o wartości 99 zł,

- komplet mebli kuchennych o wartości 1.368 zł,

- regał na książki o wartości 410 zł,

- biblioteka/księgozbiór składająca się z 330 książek o wartości 2.695 zł,

- 5 obrazów, w tym 2 obrazy olejne i 3 reprodukcje w ramach aluminiowych o łącznej wartości 1.367 zł,

- samochód osobowy N. (...) o nr rej (...) o wartości 16.300 zł,

- (...) o nr rej (...) o wartości 9.700 zł,

- wózek widłowy N. (...) o wartości 10.000 zł,

- rower damka 450 zł,

- dwa telewizory kineskopowe 29” i 32” o łącznej wartości 300 zł,

- kaloryfer olejowy o wartości 30 zł,

- kryształowe wazony, klosze i popielnica o łącznej wartości 310 zł,

- monety srebrne z papieżem i medal kolekcjonerski srebrny z papieżem o łącznej wartości 400 zł,

- laptop,

- 6 sztuk krzeseł drewnianych o wartości 480 zł,

- przyrząd rehabilitacyjny V. I o wartości 320 zł,

- komplet posrebrzanych sztućców na 6 osób o wartości 158 zł,

- serwis obiadowy z Ć. na 12 osób składający się z 46 elementów o wartości 726 zł,

- pilarka łańcuchowa spalinowa F. o wartości 150 zł,

- nożyce do żywopłotu o wartości 36 zł,

- myjka do samochodu K. (...).01 o wartości 140 zł,

- kosiarka do trawy M. (...) o wartości 64 zł,

- środki pieniężne w kwocie 3.089,06 zł zgromadzone na rachunku bankowym K. W. (1) o nr (...) prowadzonym przez (...) S.A. w W.,

- środki pieniężne w kwocie 1.249,87 zł zgromadzone na rachunku bankowym J. W. o nr (...),

- 970, (...) jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunku nr (...) należącym do K. W. (1) prowadzonym przez (...) S.A. w W.,

Kanapę skórzaną narożną strony podarowały swojej córce, K. W. (3).

Jako wartość przedmiotu umowy sprzedaży samochodu H. (...) o nr rej. (...) z dnia 21 stycznia 2011 r. na rzecz M. P., jej strony wskazały kwotę 25.000 zł.

Wartość samochodu H. (...) o nr rej. (...) według stanu na dzień 15 października 2010 r. wynosi 39.300 zł.

K. W. (1) była zatrudniona w banku (...) S.A. w związku z czym otrzymała pakiet akcji pracowniczych. Akcje były sukcesywnie sprzedawane, a ostatnia część akcji (...) została sprzedana w 2010 r.

W informacji o przychodach z innych źródeł w roku 2010 r. (PIT- 8C) K. W. (1) wykazała dochód w wysokości 123.185,95 zł.

Decyzją z dnia 19 lipca 2011 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł. rozłożył na raty zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2010 r. w kwocie 22.337 zł.

Podatek został spłacony w drodze egzekucji komorniczej, najpierw z renty, a następnie z emerytury wnioskodawczyni.

K. W. (1) była członkiem MetLife Otwarty Fundusz Emerytalny do 24 lutego 2017 r. Na dzień 15 października 2010 r. wnioskodawczyni posiadała 970, (...) jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunku nr (...). Członkostwo wnioskodawczyni w otwartym funduszu emerytalnym zakończyło się na skutek osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego i przekazania wszystkich środków do ZUS.

Po powrocie z wakacji w 2010 r., K. W. (1) w obecności uczestnika i dzieci stron zabrała z sejfu kasetkę z biżuterią.

K. W. (1) wyprowadziła się ze wspólnego domu w październiku 2010 r. Na ul. (...) wnioskodawczyni powróciła w kwietniu 2012 r. Wówczas K. W. (3) wyprowadziła się, a wnioskodawczyni zajęła jej pokój. K. W. (2) do 7 kwietnia 2015 r. mieszkał w domu stron. Pokój K. W. (2) został zamknięty przez uczestnika na klucz i wnioskodawczyni nie ma do niego dostępu. Ponadto K. W. (1) nie ma dostępu do garderoby i pokoju zajmowanego przez uczestnika. Pozostałe pomieszczenia są otwarte i każdy może z nich korzystać.

Wszystkie koszty związane z utrzymaniem wspólnego domu stron ponosił J. W.. Uczestnik opłacał podatek od nieruchomości i składkę z tytułu ubezpieczenia nieruchomości, płacił za wywóz nieczystości, wnosił opłaty za wodę, prąd i gaz, a także płacił za usługi telefoniczne świadczone przez (...) S.A. J. W. kupował również drewno do kominka.

J. W. ponosił również wszystkie koszty remontu domu. W dniu 7 lipca 2017 r. J. W. zapłacił 2.800 zł za wymianę płyty głównej i wentylatora w kotle gazowym Junkers. W dniu 19 lipca 2017 r. uczestnik zapłacił kwotę 2.219,98 zł za naprawę domofonu i napędu bramy. Z racji przeglądu kotła w dniu 4 grudnia 2019 r. uczestnik poniósł koszt w wysokości 460 zł.

J. W. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej pod firmą Zakład (...) od 13 sierpnia 1982 r. Do stycznia 2004 r. jako przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej wskazano w ewidencji wyrób nagrobków, a po tej dacie produkcję wyrobów betonowych i gipsowych pozostałych oraz produkcję wyrobów ze skał i kamienia naturalnego.

W dniu 4 kwietnia 2013 r. J. W. wznowił prowadzenie działalności gospodarczej. Według stanu ewidencji na dzień 28 czerwca 2013 r. uczestnik prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...).- K. Przedsiębiorstwo (...)”.

Pismem z dnia 18 lutego 2016 r. pełnomocnik wnioskodawczyni wezwał uczestnika do zaprzestania wykonywania na terenie nieruchomości wspólnej stron działalności gospodarczej w postaci zakładu kamieniarskiego oraz do usunięcia z terenu nieruchomości wszystkich maszyn i urządzeń służących do prowadzenie tego zakładu.

Pismem z dnia 1 kwietnia 2016 r. pełnomocnik wnioskodawczyni wezwał uczestnika do zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres od 16 marca 2016 r. do 1 kwietnia 2016 r. w kwocie 3.000 zł. w związku z treścią wezwania zawartego w piśmie z dnia 18 lutego 2016 r.

Decyzją z dnia 6 września 2016 r. Minister (...) odmówił wykreślenia przedsiębiorcy J. W. wykonującego działalność gospodarczą pod firmą (...).- K. Przedsiębiorstwo (...)” z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Powyższa decyzja została utrzymana w mocy przez Ministra (...) i Finansów decyzją z 24 listopada 2016 r.

Obecnie J. W. zaprzestał produkowania wyrobów z betonu, a w zamian kupuje gotowe elementy z granitu, a następnie sprzedaje nagrobki.

J. W. jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych i rozlicza się w formie ryczałtowej na podstawie obrotów osiąganych przez zakład w oparciu o ustawę z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

W 2010 r., od dnia 15 października 2010 r. uzyskano przychody ze sprzedaży wykonanych pomników i nagrobków w wysokości 16.200 zł, a koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wyniosły 15,919,57 zł, w tym hipotetyczny koszt materiałów w wysokości 7.596,18 zł, płace zatrudnionych 3.292,50 zł, składki ZUS 608,51 zł, podatek od nieruchomości związany z prowadzeniem działalności gospodarczej 240 zł, koszty według oświadczenia uczestnika 3.703 zł, amortyzacja środków trwałych 478,67 zł oraz podatek dochodowy 433 zł. W związku z tym w 2010 r., od dnia 15 października 2010 r. prowadzona działalność gospodarcza przyniosła stratę netto w wysokości 152,57 zł.

W 2011 r. uzyskano przychody ze sprzedaży wykonanych pomników i nagrobków w wysokości 67.600 zł, a koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wyniosły 79.151,29zł, w tym hipotetyczny koszt materiałów w wysokości 31.697,64 zł, płace zatrudnionych 19.357,80 zł, składki ZUS 3.578,97 zł, podatek od nieruchomości związany z prowadzeniem działalności gospodarczej 1.971,96 zł, koszty według oświadczenia uczestnika 19.170 zł, amortyzacja 3.376,40 zł oraz podatek dochodowy 2.851 zł. W związku z tym w 2011 r. prowadzona działalność gospodarcza przyniosła stratę netto w wysokości 14.402,21 zł.

W 2012 r. uzyskano przychody ze sprzedaży wykonanych pomników i nagrobków w wysokości 77.250 zł, a koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wyniosły 70.970,26 zł, w tym koszt materiałów w wysokości 36.222,20 zł, płace zatrudnionych 11.621,24 zł, składki ZUS 2.374,76 zł, podatek od nieruchomości związany z prowadzeniem działalności gospodarczej 2.184,95 zł, koszty według oświadczenia uczestnika 19.249 zł, amortyzacja 3.470 zł oraz podatek dochodowy 3.470 zł. W związku z tym w 2012 r. z prowadzenia działalności gospodarczej osiągnięto dochód netto w wysokości 2.809,74 zł.

W 2013 r. uzyskano przychody ze sprzedaży wykonanych pomników i nagrobków w wysokości 77.950 zł, a koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wyniosły 77.776,74 zł, w tym koszt materiałów w wysokości 31.190,81 zł, płace zatrudnionych 18.088,38 zł, składki ZUS 3.290,29 zł, podatek od nieruchomości związany z prowadzeniem działalności gospodarczej 2.273,59 zł, koszty według oświadczenia uczestnika 19.091 zł, amortyzacja 3.915 zł oraz podatek dochodowy 3.915 zł. W związku z tym w 2013 r. prowadzona działalność gospodarcza przyniosła stratę netto w wysokości 3.741,74 zł.

W 2014 r. uzyskano przychody ze sprzedaży wykonanych pomników i nagrobków w wysokości 84.800 zł, a koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wyniosły 102,124,18 zł, w tym koszt materiałów w wysokości 63.047,57 zł, płace zatrudnionych 11.704 zł, składki ZUS 2.128,94 zł, podatek od nieruchomości związany z prowadzeniem działalności gospodarczej 2.274 zł, koszty według oświadczenia uczestnika 19.407 zł, amortyzacja 3.562,67 zł oraz podatek dochodowy 4.444 zł. W związku z tym w 2014 r. prowadzona działalność gospodarcza przyniosła stratę netto w wysokości 21.768,18 zł.

W 2015 r. uzyskano przychód w wysokości 103.050 zł, a koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wyniosły 99.309,39 zł, w tym koszt materiałów w wysokości 61.186,06 zł, płace zatrudnionych 12.249,90 zł, składki ZUS 2.212,33 zł, podatek od nieruchomości związany z prowadzeniem działalności gospodarczej 2.274 zł, koszty według oświadczenia uczestnika 19.170 zł, amortyzacja 2.218 zł oraz podatek dochodowy 5.850 zł. W związku z tym w 2015 r. prowadzona działalność gospodarcza przyniosła stratę netto w wysokości 2.109,39 zł.

W 2016 r. uzyskano przychody ze sprzedaży wykonanych pomników i nagrobków w wysokości 99.838 zł, a koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wyniosły 84.894,35 zł, w tym koszt materiałów w wysokości 52.807,63 zł, płace zatrudnionych 2.645 zł, składki ZUS 477,72 zł, podatek od nieruchomości związany z prowadzeniem działalności gospodarczej 2.279 zł, koszty według oświadczenia uczestnika 19.565 zł, amortyzacja 1.120 zł oraz podatek dochodowy 5.155 zł. W związku z tym w 2016 r. z prowadzenia działalności gospodarczej osiągnięto dochód netto w wysokości 9.788,65 zł.

W sumie za okres od 15 października 2010 r. do 2016 r. z prowadzonej działalności gospodarczej osiągnięto stratę netto w wysokości 29.575,70 zł.

W dniu 21 grudnia 1979 r. K. W. (1) otrzymała od Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. przydział lokalu mieszkalnego nr (...) na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...) w Ł.. Wymagany wkład mieszkaniowy wynosił 18.400 zł i został wniesiony w całości przed przydziałem lokalu.

W dniu 20 lutego 1985 r. K. W. (1) otrzymała od Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. przydział lokalu mieszkalnego nr (...) na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...) w Ł.. Wymagany wkład mieszkaniowy wynosił 49.300 zł i został wniesiony w całości przed przydziałem lokalu poprzez likwidację książeczki mieszkaniowej.

Uchwałą zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. z dnia 9 marca 1988 r. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w Ł. zostało przekształcone we własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego. Wymagany wkład budowlany wynosił 1.561.631 zł i został wniesiony w postaci zaliczki w wysokości 312.326 zł, dotychczasowego wkładu mieszkaniowego w wysokości 59.160 zł, wpłaty uzupełniającej zaliczkę w wysokości 253.166 zł uiszczonej w dniu 13 kwietnia 1988 r. Część wkładu budowlanego w wysokości 1.249.305 zł została rozłożona na raty, a wpłaty następowały w okresie od 30 czerwca 1988 r. do 20 lipca 1989 r. Pieniądze na pokrycie wkładu budowlanego pochodziły z majątku wspólnego stron.

W dniu 14 listopada 2003 r. K. W. (1) i J. W. sprzedali E. B. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w Ł. za kwotę 90.000 zł. Kwota 23.000 zł została zapłacona gotówką, a pozostała część ceny, czyli 67.000 zł wpłynęła na rachunek bankowy wnioskodawczyni w banku (...) w Ł..

Strony uzgodniły, że część kwoty uzyskanej ze sprzedaży mieszkania, a mianowicie 40.000 zł przeznaczą w równych częściach dla dwojga swoich dzieci na zakup działek gruntu. Ponieważ kwota 20.000 zł była niewystarczająca na zakup działki gruntu, K. W. (2) przekazał swoją część siostrze. W 2006 r. K. W. (3) kupiła działkę w R. za kwotę 56.000 zł, w tym kwota 40.000 zł pochodziła z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w Ł.. Pozostałą kwotę 16.000 zł przekazał córce uczestnik.

Przechodząc do rozważań prawnych, Sąd Rejonowy wskazał, że pomiędzy stronami z dniem 15 października 2010 r., ustała wspólność majątkowa małżeńska, która wynikała z zawartego w dniu 26 kwietnia 1980 r. związku małżeńskiego.

Odnośnie do podziału majątku wspólnego małżonków W. zastosowanie znajdą przepisy ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy w brzmieniu obowiązującym po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2004r, Nr 162, poz.1691), która weszła w życie z dniem 20 stycznia 2005 roku. Stosownie bowiem do przepisu art. 5. ust.1 powoływanej ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku, przepisy ustawy stosuje się do stosunków w niej unormowanych, chociażby powstały przed jej wejściem w życie, chyba że przepisy ust. 2-7 stanowią inaczej. Zgodnie zaś z ust. 4, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy stosunki majątkowe między małżonkami nie podlegały wspólności ustawowej ani nie były określone przez umowę majątkową małżeńską, między małżonkami istnieje przymusowy ustrój majątkowy w rozumieniu ustawy (art. 52-54 k.r.o.). W rozpoznawanej sprawie wspólność majątkowa małżonków W. ustała na skutek wyroku ustalającego rozdzielność majątkową małżeńską, a zatem po wejściu w życie cytowanej wyżej ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku.

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (art. 31 k.r.o.).

Przepisy art. 46 k.r.o. oraz art. 567 § 3 k.p.c. stanowią, że do podziału majątku objętego wspólnością ustawową w kwestiach nie unormowanych stosuje się przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku (art. 680 - 689 k.p.c.). Te ostatnie zaś (art. 688 k.p.c.) odsyłają do odpowiedniego stosowania przepisów o zniesieniu współwłasności. W świetle art. 210 k.c., każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Jak wynika z powołanych powyżej przepisów normujących postępowanie o podział majątku wspólnego, w postępowaniu tym Sąd w pierwszej kolejności ustala skład i wartość majątku wspólnego.

Sąd Rejonowy ustalił skład i stan majątku wspólnego na dzień ustania wspólności ustawowej małżeńskiej, zaś według cen obowiązujących w chwili orzekania.

Strony wskazały wszystkie składniki majątku wspólnego. Wartość składników majątku wspólnego została natomiast ustalona w oparciu o opinie biegłych.

Jak stanowi przepis art. 43 § 1 i 2 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym; jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Zgodnie z art. 211 k.c., każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Powołany przepis reguluje podstawowy sposób zniesienia współwłasności poprzez tak zwany podział rzeczy w naturze. Gdyby jednak rzecz nie dała się podzielić, może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana (art. 212 k.c.).

W przedmiotowej sprawie, obie strony wnosiły ostatecznie o podział majątku wspólnego w ten sposób, aby nieruchomość przy ul. (...) w Ł. przyznać na wyłączną własność uczestnika z zasądzeniem spłaty na rzecz wnioskodawczyni, przy uwzględnieniu dokonanych przez uczestnika nakładów na nieruchomość. W odniesieniu do ruchomości, wnioskodawczyni wyraziła zainteresowanie tylko dwoma składnikami majątku wspólnego, a mianowicie regałem na książki i księgozbiorem składającym się z 330 książek.

W razie przyznania rzeczy bądź prawa podlegającemu postępowaniu podziałowemu jednemu ze współwłaścicieli, przepisy prawa materialnego zawierają uregulowania zawierające pewne wytyczne dla sądu, którymi powinien kierować się przy wyborze osoby, któremu dana rzecz bądź prawo jest przydzielane. Takie szczególne przepisy zawarte są w art. 213 oraz art. 214 § 1 i 2 k.c. dotyczących gospodarstwa rolnego. W stosunku do innych rzeczy (bądź praw), jak stanowi art. 212 § 2 k.c. w zw. z art. 1035 k.c. i art. 46 k.r.o. (w odniesieniu do byłego majątku wspólnego małżonków), może być ono przyznane jednemu ze współwłaścicieli "stosownie do okoliczności". W istocie więc decyzja w tym przedmiocie należy do sądu, który przyznając rzecz (prawo) jednemu ze współwłaścicieli, powinien uwzględnić wszelkie okoliczności sprawy. Swoboda sądu w dokonaniu wspomnianego wyboru nie jest nieograniczona, gdyż sąd orzeka w tym zakresie stosownie do wszelkich okoliczności sprawy. Przy określeniu sposobu zniesienia współwłasności należy uwzględniać całokształt okoliczności mających dla niego znaczenie, jednakże we właściwym wymiarze, uwzględniając konkretne okoliczności specyficzne dla poszczególnych spraw (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2008 r., III CSK 10/08, L.). O wyborze konkretnego współwłaściciela, który ma uzyskać własność rzeczy, decydować musi szereg okoliczności faktycznych każdej, konkretnej sprawy, takich jak w szczególności: rodzaj i przeznaczenie rzeczy, stan rodzinny poszczególnych współwłaścicieli, przygotowanie zawodowe, rodzaj działalności zawodowej, stan majątkowy, i możliwość dokonania spłaty przez tego współwłaściciela, któremu rzecz ma być przyznana. Przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli nie może nastąpić wbrew jego woli. Ponadto, należy uwzględnić również warunki przedstawione przez tego współwłaściciela przejęcia tej rzeczy, w szczególności odnoszące się do jej wartości, decydujące zarazem o wysokości spłat (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2013 r., II CSK 459/12, L.). Natomiast bez znaczenia jest ewentualny sprzeciw pozostałych współwłaścicieli. Sąd związany byłby jedynie wolą współwłaścicieli, gdyby wszyscy oni zgodnie wskazali konkretną osobę, z grona współwłaścicieli, której ma być przyznana własność rzeczy przez sąd.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy, Sąd Rejonowy uznał, że zasadnym jest przyznanie przedmiotowej nieruchomości na wyłączną własność uczestnika. Sąd podzielił argumenty J. W. uzasadniające przyznanie nieruchomości położonej przy ul. (...) w Ł. na jego rzecz, gdyż uczestnik od momentu wprowadzenia się stron do wybudowanego domu jednorodzinnego, cały czas w nim zamieszkuje. Natomiast K. W. (1) wyprowadziła się ze wspólnego domu w października 2010 r. i powróciła do niego po upływie 2 lat. Poza tym to J. W. przez cały czas ponosi wszelkie koszty związane z utrzymaniem nieruchomości, a mianowicie opłaca podatek od nieruchomości, składkę na jej ubezpieczenie, dokonuje też opłat za media, czyli wodę i prąd, jak również dokonuje bieżących napraw. Dodatkowo uczestnik prowadzi na terenie przedmiotowej nieruchomości działalność gospodarczą. Co prawda wnioskodawczyni nie posiada tytułu do żadnego innego lokalu mieszkalnego, ale należy zauważyć, że K. W. (1) otrzyma spłatę związaną z przyznaniem nieruchomości uczestnikowi, której wysokość jest zdaniem Sądu Rejonowego wystarczająca do tego, aby wnioskodawczyni zakupiła inny lokal, który będzie odpowiedni do zaspokojenia jej potrzeb mieszkaniowych.

Konsekwencją przyznania na własność J. W. prawa własności nieruchomości położonej w Ł., przy ul. (...), było przyznanie ruchomości stanowiących wyposażenie domu takich jak piekarnik A. (...).8T, płyta grzewcza A. (...), lodówka L., pochłaniacz Aryston HB IX, kuchenka mikrofalowa Samsung (...)- SB, 2 szafy I., 2 szafy w garderobie, meble z sypialni w postaci witryny- serwantki, komody, szafki- pojemnika na pościel, dwóch szafek nocnych, toaletki z lustrem okrągłym, łóżka z materacem, stół i 8 krzeseł, komplet mebli wypoczynkowych V., Etap Sofa składający się z sofy trzyosobowej, sofy dwuosobowej i fotela, ława z trawertynu, komplet mebli kuchennych, 5 obrazów, w tym 2 obrazy olejne i 3 reprodukcje w ramach aluminiowych, również na rzecz uczestnika. Z kolei za przyznaniem na własność uczestnika kryształowych wazonów, kloszy i popielnicy, monet srebrnych z papieżem i medalu kolekcjonerskiego srebrnego z papieżem, 6 sztuk krzeseł drewnianych, przyrządu rehabilitacyjnego V. I, kompletu posrebrzanych sztućców na 6 osób, serwisu obiadowego z Ć. na 12 osób składającego się z 46 elementów, pilarki łańcuchowej spalinowej F., nożyc do żywopłotu, myjki do samochodu K. (...).01 i kosiarki do trawy M. (...), przemawiała okoliczność posiadania ich przez uczestnika. Zresztą wnioskodawczyni była zainteresowana pozostawieniem przy sobie wyłącznie regału na książki i biblioteki/księgozbioru składającego się z 330 książek. Natomiast (...) o nr rej (...) i wózek widłowy N. (...) są wykorzystywane w prowadzonej przez J. W. działalności gospodarczej, dlatego też wymienione pojazdy Sąd przyznał na własność uczestnika.

Z racji przyznania na rzecz J. W. następujących ruchomości: piekarnika A. (...).8T o wartości 512 zł, płyty grzewczej A. (...) o wartości 235 zł, lodówki L. o wartości 617 zł, pochłaniacza Aryston HB IX o wartości 176 zł, kuchenki mikrofalowej Samsung (...)- SB o wartości 180 zł, 2 szaf I. o wartości po 510 zł, 2 szaf w garderobie o łącznej wartości 3.000 zł, mebli z sypialni w postaci witryny- serwantki, komody, szafki- pojemnika na pościel, dwóch szafek nocnych, toaletki z lustrem okrągłym, łóżka z materacem o łącznej wartości 1.400 zł, stołu i 8 krzeseł o wartości 1.911 zł, kompletu mebli wypoczynkowych V., Etap Sofa składającego się z sofy trzyosobowej, sofy dwuosobowej i fotela o wartości 4.186 zł, ławy z trawertynu o wartości 99 zł, kompletu mebli kuchennych o wartości 1.368 zł, 5 obrazów, w tym 2 obrazy olejne i 3 reprodukcje w ramach aluminiowych o łącznej wartości 1.367 zł, (...) o nr rej (...) o wartości 9.700 zł, wózka widłowego N. (...) o wartości 10.000 zł, kryształowych wazonów, kloszy i popielnicy o łącznej wartości 310 zł, monet srebrnych z papieżem i medalu kolekcjonerskiego srebrnego z papieżem o łącznej wartości 400 zł, 6 sztuk krzeseł drewnianych o wartości 480 zł, przyrządu rehabilitacyjnego V. I o wartości 320 zł, kompletu posrebrzanych sztućców na 6 osób o wartości 158 zł, serwisu obiadowego z Ć. na 12 osób składającego się z 46 elementów o wartości 726 zł, pilarki łańcuchowej spalinowej F. o wartości 150 zł, nożyc do żywopłotu o wartości 36 zł, myjki do samochodu K. (...).01 o wartości 140 zł, kosiarki do trawy M. (...) o wartości 64 zł, na rzecz K. W. (1) przysługiwała spłata.

Poza tym Sąd Rejonowy przyznał na własność J. W. środki pieniężne zgromadzone na jego rachunku bankowym nr (...) w kwocie 1.249,87 zł. Co prawda na dzień ustalenia rozdzielności majątkowej małżeńskiej na wymienionym rachunku bankowym znajdowały się środki pieniężne w dwukrotnie wyższej kwocie, bo 2.499,75 zł. Jednak w związku z niekwestionowanym przez wnioskodawczynię twierdzeniem uczestnika, że połowa środków pieniężnych należała do córki stron, Sąd przyjął, że tylko kwota 1.249,87 zł wchodziła w skład wspólności majątkowej małżeńskiej.

Pomimo ustalenia, że urządzenia służące do prowadzenia przez uczestnika działalności gospodarczej, a mianowicie 2 szlifierki o wartości 2.915 zł, cyrkularka o wartości 3.653 zł, wiertaka i 2 szlifierki kątowe, betoniarka o wartości 100 zł, 2 taczki o łącznej wartości 70 zł, wchodzą w skład majątku wspólnego stron, Sąd nie przyznawał prawa własności wymienionych ruchomości żadnej ze stron, z uwagi na zezłomowanie. Ponieważ wymienione przedmioty były wykorzystywane przez J. W. i to uczestnik podjął decyzję o ich zezłomowaniu, Sąd zasądził spłatę w wysokości połowy ich wartości na rzecz wnioskodawczyni. Sąd Rejowy przyjął, iż wiertarka i dwie szlifierki kątowe są bez wartości, opierając się na opinii biegłego z zakresu wyceny ruchomości. Składając ustną opinię na rozprawie w dniu 20 października 2014 r. biegły wyjaśnił, że uznał, iż powyższe ruchomości są bez wartości, ponieważ urządzenia nie działały. Z identycznych powodów Sąd Rejonowy zasądził na rzecz K. W. (1) kwotę 8.150 zł tytułem połowy wartości samochodu N. (...) o nr rej. (...).

Odmiennie Sąd Rejonowy postąpił w przypadku odkurzacza Zelmer, zmywarki A., pralki A., kaloryfera olejowego, laptopa, roweru damki, dwóch telewizorów kineskopowych 29” i 32”. Pomimo ustalenia, że wymienione ruchomości wchodzą w skład majątku wspólnego, nie rozliczano ich wartości pomiędzy stronami. Większość wymienionych ruchomości została zużyta, a zgromadzony materiał dowodowy nie pozwolił na ustalenie, wyłącznie przez którą ze stron. W przypadku laptopa biegły ustalił jego bezwartościowość.

Łączna wartość ruchomości przyznanych na rzecz uczestnika wraz ze środkami pieniężnymi zgromadzonymi na jego rachunku bankowym, wyniosła 61.475,87 zł. Do tego należało doliczyć kwotę 585.000 zł, tytułem wartości nieruchomości przyznanej na wyłączna własność uczestnika, co dało kwotę 646.475,87 zł. Biorąc pod uwagę równość udziałów stron w majątku wspólnym, wnioskodawczyni przysługiwała spłata w wysokości 323.237,93 zł (646.475,87 zł/2).

Z kolei na rzecz K. W. (1) Sąd przyznał regał na książki o wartości 410 zł i bibliotekę/księgozbiór składająca się z 330 książek o wartości 2.695 zł, uwzględniając stanowisko wnioskodawczyni, która była zainteresowana nabyciem własności wyłącznie wymienionych ruchomości. Dodatkowo Sąd przyznał wnioskodawczyni środki pieniężne zgromadzone na jej rachunku bankowym o nr (...) w kwocie 3.089,06 zł. Łączna wartość obu ruchomości oraz środków pieniężnych na rachunku bankowym wniosła 6.194,06 zł. Z tego tytułu, wobec równych udziałów w majątku wspólnym, przysługiwała J. W. spłata w wysokości połowy tej kwoty.

Natomiast w przypadku jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunku MetLife Otwarty Fundusz Emerytalny, Sąd I instancji nie wziął ich wartości pod uwagę przy wyliczeniu wysokości spłaty przysługującej uczestnikowi od K. W. (1) pomimo, że na dzień 15 października 2010 r. wnioskodawczyni posiadała 970, (...) jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunku nr (...). Najpierw w dniu 3 lutego 2014 r. MetLife Otwarty Fundusz Emerytalny przekazał do ZUS 502, (...) jednostek rozrachunkowych, a następnie od listopada 2014 r. kontynuował przekazywanie środków w miesięcznych ratach na subkonto wnioskodawczyni w ZUS. Wobec osiągnięcia przez wnioskodawczynię wieku emerytalnego i przekazania wszystkich środków do ZUS, jej członkostwo MetLife Otwarty Fundusz Emerytalny zakończyło się z dniem 24 lutego 2017 r. Co prawda w myśl przepisu art. 31 par. 2 pkt. 3 kr i o środki zgromadzone na rachunku otwartego funduszu emerytalnego każdego z małżonków należą do majątku wspólnego. Jednak w związku z tym, że jednostki rozrachunkowe zgromadzone na rachunku wnioskodawczyni w MetLife Otwarty Fundusz Emerytalny zostały na podstawie uregulowań zawartych w ustawie, bez udziału i woli wnioskodawczyni, przekazane do ZUS, w ocenie Sądu ich wartość nie podlega uwzględnieniu przy wzajemnych rozliczeniach byłych małżonków.

Poza tym J. W. przysługiwała spłata w wysokości połowy kwoty 39.300 zł stanowiącej ustaloną przez biegłego wartość samochodu H. (...) o nr rej. (...) według stanu na dzień 15 października 2010 r. Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi wierzytelność z tytułu sprzedaży samochodu H. (...) o nr rej. (...), jednak w wyższej, niż wskazana w umowie kupna sprzedaży pojazdu, wysokości. J. W. zakwestionował wskazaną w umowie sprzedaży auta wartość 25.000 zł twierdząc, że wnioskodawczyni powinna uzyskać ze sprzedaży kwotę 40.000 zł. Natomiast K. W. (1) wyjaśniła, że kwota 25.000 zł uzyskana ze sprzedaży H. (...) była podyktowana panującą na rynku samochodów używanych recesją oraz zwróciła uwagę, że wskazana kwota nie została podważona przez urząd skarbowy. Sąd Rejonowy nie dał wiary K. W. (1), która zgłosiła do podziału kwotę 25.000 zł, uzyskaną ze sprzedaży samochodu H. (...) o nr rej. (...). Co prawda wnioskodawczyni na poparcie swojego stanowiska przedstawiła zawartą w dniu 21 stycznia 2011 r. z M. P. umowę sprzedaży powyższego auta, w której jako wartość przedmiotu umowy jej strony wskazały kwotę 25.000 zł. Jednak nie ulega wątpliwości, że umowa sprzedaży przedstawiona przez wnioskodawczynię jest dokumentem prywatnym, a w związku z tym zgodnie z art. 245 kpc stanowi dowód jedynie tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Poza tym stanowisko K. W. (1) jest sprzeczne z zeznaniami uczestnika, z których wynika, że kupującą była kuzynka wnioskodawczyni, a ta korzystała z samochodu do momentu jego kradzieży. Przede wszystkim wskazana w umowie cena jest znacznie zaniżona w porównaniu do wartości ustalonej przez biegłego na kwotę 39.300 zł. Dlatego też ustalając wysokość podlegającej rozliczeniu wierzytelności Sąd oparł się na opinii biegłego A. G., który ustalił, że wartość rynkowa wskazanego auta według stanu na dzień 15 października 2010 r. wynosi 39.300 zł. Wobec tego Sąd przyjął, że z tytułu sprzedaży samochodu H. (...) przysługuje uczestnikowi od wnioskodawczyni kwota 19.650 zł.

W związku z tym łączna kwota spłaty ze strony K. W. (1) na rzecz J. W. wynosi 22.747,03 zł (6.194,06 zł+ 39.300 zł=45.494,06 zł/2).

Natomiast do majątku wspólnego stron nie należy zgłoszona przez wnioskodawczynię kanapa skórzana narożna, gdyż zgodnie z zeznaniami J. W., potwierdzonymi przez wnioskodawczynię, wskazany mebel był przedmiotem darowizny na rzecz, K. W. (3). W związku z darowizną wymieniony mebel stanowi własność córki stron. Brak było również podstaw do ustalenia, że w skład majątku wspólnego stron wchodziła wskazana we wniosku kwota 125.000 zł, która miała być zdeponowana we wspólnym sejfie. Sąd Rejonowy odmówił w tym zakresie wiarygodności relacji K. W. (1).

Odrębnemu oszacowaniu oraz rozstrzygnięciu w przedmiocie przyznania jednej ze stron, nie wchodziły również takie ruchomości wskazane przez wnioskodawczynię jak piec Junkers, wyposażenie dwóch łazienek w postaci kabiny prysznicowej, dwóch sedesów, umywalki, wanny narożnej z masażem, 2 umywalek i bidetu, a także kominek, gdyż jako części składowe nieruchomości zostały wzięte pod uwagę przy wycenie dokonanej przez biegłą rzeczoznawcę majątkową.

Strony zgłosiły również roszczenia o rozliczenie nakładów z ich majątków odrębnych na majątek wspólny. Rozważania w tym zakresie Sąd Rejonowy rozpoczął od przypomnienia, że zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treści art. 232 k.p.c., w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Sąd ustalił, że uczestnikowi J. W. przysługuje roszczenie o zwrot nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny stron w wysokości 65.193,61 zł. J. W. zgłosił do rozliczenia nakłady poniesione ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny, w związku z kosztami utrzymania nieruchomości położonej przy ul. (...) w Ł. w postaci podatku od nieruchomości, opłat za energię elektryczną, wodę, gaz i ubezpieczenie w łącznej kwocie 185.719,38 zł.

W zakresie powyższego roszczenia K. W. (1) zakwestionowała jego zasadność oraz wysokość wskazując, że w domu przy ul. (...) w Ł. zamieszkuje również pełnoletni syn stron, K. W. (2), a córka stron, K. W. (3) wyprowadziła się w maju 2014 r., w związku z czym dzieci stron również powinny partycypować w kosztach utrzymania nieruchomości. W końcowym stanowisku wnioskodawczyni nie kwestionowała zasadności ponoszenia kosztów związanych z ubezpieczeniem i podatkiem od nieruchomości, jak również opłat stałych, czyli przesyłowych, związanych z dostawą mediów. W związku z tym jako zasadne Sąd Rejonowy przyjął koszty poniesione przez J. W. z tytułu ubezpieczenia nieruchomości wspólnej stron i podatku od nieruchomości, jak również opłat przesyłowych związanych z dostawami wody, gazu i prądu, jak również wydatki związane z remontami przeprowadzonymi na terenie nieruchomości. W pozostałym zakresie Sąd oddalił żądanie J. W. jako wiążące się z korzystaniem z nieruchomości, a nie z jej utrzymaniem. Dodatkowo należy podzielić argument K. W. (1), że z prądu, wody, czy gazu korzystały pełnoletnie dzieci stron. W zeznaniach wnioskodawczyni pojawiło się również twierdzenie, że z mediów korzystała partnerka uczestnika. W przypadku kosztów zakupu drewna kominkowego trudno przyjąć, aby J. W. przedstawiając własne oświadczenie, wobec stanowiska wnioskodawczyni, która kwestionowała moc dowodową złożonych przez drugą stronę dokumentów, udowodnił wysokość poniesionych nakładów. Wobec tego, na podstawie rachunków i potwierdzeń dokonania przelewów Sąd Rejonowy ustalił, że z tytułu nakładów poniesionych z majątku osobistego na majątek wspólny, w związku z kosztami utrzymania nieruchomości położonej przy ul. (...) w Ł., przysługuje uczestnikowi roszczenie w wysokości 65.193,61 zł.

Sąd oddalił roszczenia wnioskodawczyni K. W. (1) o rozliczenie dochodów z majątku wspólnego w postaci zakładu kamieniarskiego, kwoty 18.439 zł tytułem nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. i nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci wkładu mieszkaniowego wniesionego w związku z uzyskaniem przydziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) i lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...).

W myśl art. 318 § 1 kpc Sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, co do spornej zaś wysokości- zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie. Na podstawie powołanego przepisu w dniu 27 stycznia 2017 r. Sąd wydał postanowienie wstępne częściowe, którym uznał roszczenie o podział majątku wspólnego w zakresie dochodów z zakładu kamieniarskiego za usprawiedliwione co do zasady za okres od dnia 15 października 2010 r. Odmienną ocenę przedstawiał pełnomocnik J. W., który podnosił, że uczestnik uzyskuje dochody z tytułu innej działalności zarobkowej, które zgodnie z art. 31 § 2 kro od dnia 15 października 2010 r. nie wchodziły już w skład majątku wspólnego. Należy zwrócić uwagę, że już we wniosku jako jeden ze składników majątku wspólnego K. W. (1) wskazała zakład kamieniarski, a także jego wyposażenie. Z zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, złożonego zresztą przez samego uczestnika, jasno wynika, że zakład kamieniarski zaczął funkcjonować od 1983 r., czyli już po zawarciu związku małżeńskiego przez strony. Co więcej K. W. (1) w swoich informacyjnych wyjaśnieniach wskazała, że informacje o prowadzeniu zakładu kamieniarskiego uczestnik uzyskał od członków jej rodziny, a sama wnioskodawczyni zajmowała się księgowością. J. W. zakwestionował powyższą okoliczność podnosząc, że działanie wnioskodawczyni miało niekorzystne konsekwencje. Natomiast nie było wątpliwości, że wyposażenie zakładu kamieniarskiego wymienione we wniosku w postaci 2 szlifierek tzw. kolanówek, piły do cięcia kamienia tzw. cyrkularki, betoniarki i taczki, stanowi majątek wspólny stron, gdyż powyższe ruchomości były kupowane za środki pochodzące ze wspólności ustawowej. Uczestnik podnosił, że po ustaniu wspólności majątkowej zmienił charakter prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż zamiast betonu do pracy zaczął wykorzystywać granit. Poza tym po wycenie wyposażenia zakładu kamieniarskiego przez biegłego, sprzedał stare urządzenia i kupił nowe, przeniósł działalność do nowego budynku, a także zmienił nazwę. W ocenie Sądu powyższe twierdzenia uczestnika nie zmieniają oceny, że mamy do czynienia z tym samym przedsiębiorstwem w postaci zakładu kamieniarskiego, które rozpoczęło swoją działalność w 1983 r. Taka ocena wynika również z przedstawionej przez uczestnika informacji z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, gdzie pomimo zmiany nazwy działalności gospodarczej na „Woj.- K. Przedsiębiorstwo (...)”, jako początek jej prowadzenia wskazano właśnie 1983 r. Zmiana wykorzystywanego do produkcji materiału, z betonu na granit, również nie może uzasadniać stanowiska uczestnika, gdyż w dalszym ciągu istotą prowadzonej działalności gospodarczej jest świadczenie usług kamieniarskich w postaci wytwarzania nagrobków. Co do twierdzenia o wykorzystywaniu w działalności gospodarczej nowych urządzeń można zauważyć, że K. W. (1) w swoich informacyjnych wyjaśnieniach podała, że uczestnik nadal wykorzystuje urządzenia kupione wspólnie przez strony. Również argument dotyczący przeniesienia działalności do innych budynków należy uznać za chybiony, chociażby z tego powodu, że nadal jest to działalność prowadzona na terenie nieruchomości wspólnej stron, przy ul. (...) w Ł., co świadczy o jej ciągłości.

Pomimo ustalenia przyjętego w wydanym w dniu 27 stycznia 2017 r. postanowieniu wstępnym częściowym, Sąd uznał, że roszczenie wnioskodawczyni o rozliczenie dochodów z majątku wspólnego w postaci zakładu kamieniarskiego jest bezzasadne. Decydujące znaczenie dla powyższej oceny miała opinia biegłej z zakresu rachunkowości J. M. (1). Zgodnie z opinią biegłej z zakresu rachunkowości prowadzona działalność gospodarcza przyniosła stratę netto w wysokości 29.575,70 zł. Zatem roszczenie K. W. (1) o rozliczenie dochodów z majątku wspólnego w postaci zakładu kamieniarskiego nie mogło zostać uwzględnione z uwagi na brak dochodów.

Przechodząc do omówienia drugiego roszczenia K. W. (1) o zasądzenie kwoty 18.439 zł tytułem nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. trzeba zauważyć, że uczestnik nie kwestionował ani faktu, jak również wysokości uiszczonej przez wnioskodawczynię kwoty. Jednak J. W. wniósł o oddalenie powyższego żądania powołując się na zasady współżycia społecznego, na których oparcie się miało być podyktowane okolicznościami powstania obowiązku podatkowego. W ocenie Sądu Rejonowego należało podzielić w tym zakresie stanowisko uczestnika, gdyż obowiązek zapłaty kwoty 18.439 zł tytułem podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. powstał na skutek sprzedaży przez K. W. (1) akcji pracowniczych (...) S.A. Wnioskodawczyni sukcesywnie sprzedawała otrzymane akcje pracownicze wymienionego banku, przy czym ostatnią część sprzedała w 2010 r., kiedy to strony pozostawały w konflikcie. Zatem trudno przyjąć wersję K. W. (1) o złożeniu kwoty uzyskanej ze sprzedaży akcji do wspólnego sejfu stron, do którego dostęp miał również uczestnik. Na rozprawie w dniu 12 marca 2020 r. wnioskodawczyni stwierdziła, że w 2010 r. małżeństwo stron „wisiało na włosku”. Potwierdza to fakt wyprowadzenia się wnioskodawczyni ze wspólnego domu w październiku 2010 r. Wobec tego bardziej prawdopodobna jest wersja J. W. o tym, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży akcji pracowniczych zostały w całości zabrane przez wnioskodawczynię. W tej sytuacji żądanie K. W. (1) rozliczenia kwoty 18.439 zł tytułem nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r., należy uznać za bezpodstawne.

Również trzecie roszczenie K. W. (1) o zwrot nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci wkładu mieszkaniowego wniesionego w związku z uzyskaniem przydziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) i lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...), nie zasługiwało na uwzględnienie.

Bezsporne jest to, że w dniu 21 grudnia 1979 r. K. W. (1) otrzymała od Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. przydział lokalu mieszkalnego nr (...) na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...) w Ł., a wymagany wkład mieszkaniowy w kwocie 18.400 zł został w całości wniesiony przed przydziałem lokalu, zatem przed zawarciem przez strony związku małżeńskiego. Następnie w dniu 20 lutego 1985 r., czyli już w trakcie trwania małżeństwa stron, K. W. (1) otrzymała od wymienionej spółdzielni przydział lokalu mieszkalnego nr (...) na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...) w Ł.. Również w tym przypadku wymagany wkład mieszkaniowy wynoszący 49.300 zł, został w całości wniesiony przed przydziałem lokalu, tym razem poprzez likwidację książeczki mieszkaniowej. Potem uchwałą zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. z dnia 9 marca 1988 r. spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w Ł. zostało przekształcone we własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego. Wymagany wkład budowlany wynosił 1.561.631 zł i został wniesiony w postaci zaliczki w wysokości 312.326 zł, dotychczasowego wkładu mieszkaniowego w wysokości 59.160 zł, wpłaty uzupełniającej zaliczkę w wysokości 253.166 zł uiszczonej w dniu 13 kwietnia 1988 r. Część wkładu budowlanego w wysokości 1.249.305 zł została rozłożona na raty, a wpłaty następowały w okresie od 30 czerwca 1988 r. do 20 lipca 1989 r. W końcu w dniu 14 listopada 2003 r. K. W. (1) i J. W. sprzedali E. B. spółdzielcze własnościowe prawo do wymienionego lokalu mieszkalnego za kwotę 90.000 zł.

W ocenie Sądu roszczenie K. W. (1) o zwrot nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci wkładu mieszkaniowego wniesionego w związku z uzyskaniem przydziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do obu lokali mieszkalnych podlegało oddaleniu ponieważ, jak wynika z relacji uczestnika cała kwota uzyskana ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w Ł., została przejęta przez wnioskodawczynię. Należy zwrócić uwagę, że kwota 90.000 zł uzyskana ze sprzedaży mieszkania została przez kupującą przekazana wnioskodawczyni gotówką (kwota 23.000 zł), a pozostała część ceny, czyli 67.000 zł wpłynęła na rachunek bankowy wnioskodawczyni w banku (...) w Ł.. Córka stron zeznała, że pieniądze pochodzące ze sprzedaży mieszkania przez długi czas były zdeponowane na koncie bankowym wnioskodawczyni. Poza tym z uzyskanej ze sprzedaży mieszkania kwoty 90.000 zł strony dokonały darowizny na rzecz wspólnych dzieci stron w kwotach, według wnioskodawczyni po 30.000 zł, a według uczestnika i K. W. (3), po 20.000 zł. Jak zeznała K. W. (1) pozostała kwota w wysokości 30.000 zł została przeznaczona na zakup wyposażenia kuchni w domu przy ul. (...) w Ł.. Jak już była o tym mowa, powyższą relację wnioskodawczyni Sąd uznał za niewiarygodną. Według twierdzeń uczestnika wyposażenie kuchni zostało zamówione i zapłacone przed sprzedażą mieszkania. Wobec tego roszczenie K. W. (1) o zwrot nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron w postaci wkładu mieszkaniowego wniesionego w związku z uzyskaniem przydziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do obu lokali mieszkalnych, jest bezzasadne, gdyż część środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania została darowana dzieciom stron, a pozostała kwota została prawdopodobnie spożytkowana przez wnioskodawczynię. Przeprowadzone dowody pozwoliły na ustalenie, że żadna część kwoty uzyskanej ze sprzedaży mieszkania nie została przeznaczona na wyposażenie kuchni w domu przy ul. (...) lub zakup innego składnika majątkowego stron.

Nawet gdyby przyjąć wersję K. W. (1) o przeznaczeniu kwoty 30.000 zł ze sprzedaży mieszkania na wyposażenie kuchni w domu przy ul. (...) to należałoby zwrócić uwagę na to, że wkład budowlany wymagany w związku z przekształceniem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w Ł. we własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, w kwocie 1.561.631 zł, tylko w zakresie kwoty 59.160 zł został pokryty z dotychczasowego wkładu mieszkaniowego, a w pozostałym zakresie z zaliczki (312.326 zł), wpłaty uzupełniającej zaliczkę ( 253.166 zł) uiszczonej w dniu 13 kwietnia 1988 r. i pozostałych wpłat uiszczanych ratami w okresie od 30 czerwca 1988 r. do 20 lipca 1989 r., a zatem już w trakcie trwania małżeństwa, czyli z majątku wspólnego stron, co nie było przedmiotem sporu pomiędzy stronami. Zatem nie cała kwota 90.000 zł uzyskana ze sprzedaży mieszkania mogłaby zostać uznana za nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni, ale tylko taka jej część, która odpowiadałaby proporcjonalnie kwocie 59.160 zł, która pochodziła z dotychczasowego wkładu mieszkaniowego. Poza tym gdyby przyjąć wersję K. W. (1) o przeznaczeniu kwoty 30.000 zł na wyposażenie wspólnego domu stron, to wartość ewentualnego nakładu z majątku osobistego wnioskodawczyni zostałaby częściowo uwzględniona i rozliczona w postaci wyceny ruchomości stanowiącej urządzenia AGD oraz kompletu mebli kuchennych.

Postanowieniem wstępnym częściowym wydanym w dniu 27 stycznia 2017 r. Sąd przyjął, że roszczenie K. W. (1) o odszkodowanie za bezumowne korzystanie przez uczestnika z nieruchomości wspólnej przy ul. (...) w Ł. ponad przysługujący mu udział za okres od 16 marca 2016 r. do 9 grudnia 2016 r. poprzez prowadzenie na powyższej nieruchomości działalności gospodarczej Zakład (...) bez uzyskania wcześniejszej zgody wnioskodawczyni, jest nieuzasadnione. Taka ocena żądania K. W. (1) wynika z tego, że po ustanowieniu rozdzielności majątkowej wnioskodawczyni zamieszkała na wspólnej nieruchomości w kwietniu 2012 r. Z relacji stron wynika, że K. W. (1) miała dostęp do większości pomieszczeń w domu znajdującym się na nieruchomości wspólnej, przy czym strony nieco odmiennie wskazywały ten zakres. W informacyjnych wyjaśnieniach J. W. podał, że wnioskodawczyni nie ma dostępu wyłącznie do jego pokoju, natomiast K. W. (1) twierdziła, że poza pokojem zajmowanym przez uczestnika, nie ma dostępu również do pokoju zajmowanego poprzednio przez syna stron, K. W. (2) oraz do garderoby. Co prawda omawiane roszczenie zgłoszone przez wnioskodawczynię nie dotyczy domu, a tej części nieruchomości wspólnej, która jest zajmowana w celu prowadzenia zakładu kamieniarskiego, jednak powyższe ustalenia pozwalają zobrazować sposób korzystania stron z nieruchomości wspólnej. Co więcej należy zauważyć, że dopiero w piśmie z dnia 1 kwietnia 2016 r. pełnomocnik wnioskodawczyni wezwał uczestnika do zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres od 16 marca 2016 r. do 1 kwietnia 2016 r. w kwocie 3.000 zł. w związku z treścią wezwania zawartego w piśmie z dnia 18 lutego 2016 r. Wcześniej K. W. (1) nie zgłaszała żadnych roszczeń z tego tytułu, że uczestnik wykorzystuje część nieruchomości wspólnej do prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem należy przyjąć, że wnioskodawczyni do tego czasu co najmniej godziła się na to. Przede wszystkim jednak skoro K. W. (1) domaga się, w ocenie Sądu zasadnie, rozliczenia pożytków jakie przynosi prowadzenie przez uczestnika zakładu kamieniarskiego, to wyłączone jest równoczesne żądanie zasądzenia odszkodowania z tytułu korzystania z nieruchomości wspólnej ponad udział uczestnika w części zajmowanej przez ten zakład właśnie.

Skoro K. W. (1) przysługiwała spłata w wysokości 323.237,93 zł z tytułu przyznanych na rzecz uczestnika nieruchomości, ruchomości i środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym, a z kolei po stronie J. W. powstało roszczenie o żądanie spłaty z tego samego tytułu w wysokości 22.747,03 zł, to w ostatecznym rozrachunku wnioskodawczyni przysługiwała spłata w kwocie 300.490,90 zł (323.237,93 zł- 22.747,03 zł). Powyższa kwota podlega pomniejszeniu o 32.596,80 zł stanowiącą połowę kwoty wydatkowej przez J. W. na utrzymanie wspólnej nieruchomości (65.193,61 zł/2). Wobec tego Sąd zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni spłatę w wysokości 267.894,10 zł (300.490,90 zł- 32.596,80 zł).

Mając na uwadze aktualną sytuację finansową i zarobkową uczestnika, fakt, że zapewne będzie on potrzebował czasu na zgromadzenie środków finansowych potrzebnych na spłatę wnioskodawczyni, Sąd zasądził od J. W. na rzecz K. W. (1) kwotę 267.894,10 zł, płatną w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia, co było zgodne z przepisem art. 212 § 3 k.c.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., ustalając, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie, co stanowi zasadę w postępowaniu nieprocesowym. Jednocześnie Sąd odstąpił od obciążenia stron postępowania nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Apelację od postanowienia Sądu Rejonowego wniosła wnioskodawczyni, zaskarżając orzeczenie w zakresie punktu 2. sentencji w całości, w zakresie punktu 3. w całości oraz w zakresie punktu 4. Sentencji w całości. Skarżąca zarzuciła orzeczeniu:

Naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. i art. 245 k.c. poprzez jego niezastosowanie i dokonanie dowolnej, w miejsce swobodnej oceny dowodów z dokumentów przedłożonych przez uczestnika na okoliczność zasadności i wysokości kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. oraz art. 286 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i poczynienie przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych dotyczących braku dochodów z majątku wspólnego w postaci zakładu kamieniarskiego na podstawie opinii biegłej z zakresu rachunkowości;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i brak rozstrzygnięcia przez Sąd wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości na okoliczność wartości zwaloryzowanego wkładu budowlanego dot. lokali mieszkalnych nr (...) przy ul. (...) oraz nr 41 przy ul. (...), a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych dot. wysokości nakładów z majątku wspólnego wnioskodawczyni na majątek wspólny stron.

Skarżąca zarzuciła nadto naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest:

a)  art. 212 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i zaniechanie prawidłowego ustalenia wysokości spłaty o uczestnika na rzecz wnioskodawczyni;

b)  art. 45 § 1 k.r.o. w zw. z art. 5 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie i bezpodstawne przyjęcie przez Sąd I instancji, że roszczenie wnioskodawczyni o rozliczenie kwoty 18.439 złotych tytułem nakładu z majątku odrębnego wnioskodawczyni na majątek wspólny w postaci zapłaconego przez wnioskodawczynię podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. stanowi nadużycie prawa.

W oparciu o przedstawione zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia przez:

a)  zmianę punktu 2. sentencji poprzez oddalenie roszczenia uczestnika o zwrot nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny jako nieudowodnionego,

b)  zmianę punktu 3. lit. a) sentencji przez ustalenie, że wnioskodawczyni przysługuje roszczenie w wysokości 269.586,64 zł stanowiącej równowartość połowy uzyskanych przez uczestnika dochodów netto z majątku wspólnego w postaci zakładu kamieniarskiego za lata 2010 – 2018,

c)  zmianę punktu 3. lit. b) sentencji przez ustalenie, że wnioskodawczyni przysługuje roszczenie w wysokości 18.439 zł tytułem nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 rok,

d)  zmianę punktu 3. lit. c) sentencji przez ustalenie, że wnioskodawczyni przysługuje roszczenie o rozliczenie nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny w postaci wkładu mieszkaniowego wniesionego w związku z uzyskaniem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego,

e)  zmianę punktu 4. lit. b) sentencji przez zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni prawidłowo ustalonej kwoty tytułem spłaty.

(apelacja k. 1883-1894).

Uczestnik wnosił o oddalenie apelacji (protokół rozprawy k. 1916).

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił, co następuje:

Lokal mieszkalny nr (...) położony w Ł. przy ul. (...) został zwrócony Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w dniu 26 czerwca 1985 r. w związku z przydziałem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...).

Dowód: zaświadczenie k. 591, protokół zdawczo – odbiorczy k. 49 akt lokalowych

Część ceny uzyskanej przez strony ze sprzedaży lokalu przy ul. (...), wynosząca 12.000 złotych została przeznaczona na wyposażenie kuchni w domu przy ul. (...).

Okoliczność przyznana przez uczestnika k. 1817

Na przestrzeni lat 2010 - 2018 uczestnik postępowania osiągnął łączną stratę z tytułu prowadzonej działalności w wysokości 7.857,70 złotych. Dokumentacja przedsiębiorstwa nie daje podstaw by przyjąć, że dochodziło do zaniżania przychodów w ewidencji. Udział kosztów w przychodach badanego przedsiębiorstwa mieści się w przedziale kosztów występujących w spółkach prowadzących podobną działalność.

Dowód: opinia biegłego z zakresu rachunkowości i ekonomiki przedsiębiorstw k. 1931-1946odw, 1949-1952

Poniesione przez uczestnika koszty utrzymania nieruchomości wspólnej położonej przy ul. (...) w Ł., w postaci: ubezpieczenia nieruchomości, podatku od nieruchomości, opłat stałych związanych z dostawami wody, gazu i prądu oraz remontów domu w okresie od dnia 15 października 2010 r. do dnia 31 grudnia 2019 r. wyniosły 47.207,14 złotych.

Dowód: opinia biegłego z zakresu rachunkowości i ekonomiki przedsiębiorstw k. 1947-1948odw, k. 1952odw-1959odw

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna.

Na wstępie koniecznym jest odniesienie się do sformułowanych przez skarżącą zarzutów naruszenia przepisów postępowania. Wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Pierwszy z podniesionych przez skarżącą zarzutów naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. dotyczył oceny dowodów zgłoszonych przez uczestnika na okoliczność kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Ocena przedstawiona przez Sąd Rejonowy jest co do zasady prawidłowa. Uczestnik przedstawił zarówno rachunki wystawione przez dostawców mediów potwierdzające wysokość ponoszonych kosztów, a w odniesieniu do podatku od nieruchomości stosowne decyzje podatkowe. W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony materiał dowodowy nie dawał żadnych podstaw by zakładać, że przedstawione przez uczestnika rachunki zostały wystawione z naruszeniem umów stanowiących podstawę ich sporządzenia. Skarżąca nie podnosiła też żadnych skonkretyzowanych twierdzeń w tej mierze, ani nie podjęła własnej inicjatywy dowodowej zmierzającej do wykazania nieprawidłowości w rachunkach. W ocenie Sądu Okręgowego dokumenty te stanowią zatem pełnoprawne źródło dowodowe i nie ma jakichkolwiek podstaw, by odmawiać im wiarygodności. W szczególności trudno oczekiwać, by na okoliczność wysokości należności wynikających z umów o charakterze prywatnoprawnym uczestnik przedstawił dokumenty urzędowe. Sąd Rejonowy trafnie zwrócił też uwagę na fakt, że – z uwagi na zamieszkiwanie w nieruchomości wspólnej również innych osób – uwzględnieniu powinny podlegać wyłącznie opłaty stałe, z wyłączeniem opłat za dostarczaną wodę, gaz i prąd). Kierunek rozstrzygnięcia przyjęty przez Sąd Rejonowy był zatem prawidłowy, niemniej jednak należy zgodzić się ze skarżącą, że Sąd I instancji nie przedstawił w uzasadnieniu postanowienia wyliczenia kwoty 65.193,61 zł. Z uwagi na obszerność przedstawionej dokumentacji i konieczności dokonania wyliczeń, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości. Biegły syntetycznie przedstawił w kilku tabelach uwzględnione dokumenty oraz wynikające z nich kwoty cząstkowe, prowadzące ostatecznie do uzyskanego przez biegłego wyniku wynoszącego 60.257,14 zł. Należy zaznaczyć, że w wyliczonej przez biegłego kwocie znajdują się już wydatki związane z naprawami kotła (2.800 zł), domofonu i napędu bramy (2.219,98 zł) oraz z przeglądem kotła (460 zł) – wydatki te, odrębnie ustalone przez Sąd Rejonowy, zostały uwzględnione w tabeli przygotowanej przez biegłego (k. 1959odw). Należy jednak również zwrócić uwagę, że biegły uwzględnił w swoich wyliczeniach drewno do kominka na kwotę 13.050 zł (k. 1959), opierając się w tej mierze wyłącznie na oświadczeniu uczestnika (k. 782). Samo oświadczenie uczestnika nie stanowi miarodajnego dokumentu źródłowego pozwalającego na uznanie wskazanych wydatków za udowodnione, na co trafnie wskazywał zarówno Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia (k. 1872), jak też skarżąca w zarzutach do opinii (k. 1981). Sąd Okręgowy skorygował zatem wskazaną przez biegłego kwotę 60.257,14 zł, odejmując od niej kwotę 13.050 zł, bezzasadnie uwzględnioną przez biegłego tytułem drewna do kominka, co ostatecznie dało podstawę by ustalić, że wysokość poniesionych przez uczestnika nakładów wynosi 47.207,14 złotych. Jak wynika z powyższych rozważań, zarzut apelacyjny okazał się częściowo zasadny. Sąd Okręgowy dokonał zatem w tej mierze własnych ustaleń, nie podzielając ustalenia Sądu Rejonowego co do wysokości dokonanych przez uczestnika nakładów na utrzymanie nieruchomości. Zmienione ustalenia faktyczne stały się następnie podstawą do dokonania korekty wysokości spłaty.

Kolejny zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. wiązał się z oceną opinii biegłej J. M. (1) i dokonanym na jej podstawie ustaleniem, że zakład kamieniarski wchodzący w skład majątku wspólnego nie przyniósł dochodów w latach 2010 – 2018. W pierwszej kolejności należy wskazać na całkowitą nietrafność stanowiska skarżącej co do postulowanej metodologii określenia dochodu. Skarżąca wywodziła, że ustalenie wysokości osiągniętych dochodów powinno podlegać na ustaleniu przychodów i pomniejszeniu ich wyłącznie o wysokość zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne oraz o kwotę podatku dochodowego. Za przyjęciem takiej metodologii miała zdaniem skarżącej przemawiać okoliczność, że uczestnik rozlicza podatek dochodowy w sposób zryczałtowany, a zatem bez pomniejszenia przychodu o koszty jego uzyskania. Rozwiązanie takie, dopuszczalne na gruncie prawa podatkowego, pozwala podatnikowi na ograniczenie obowiązków związanych z prowadzoną księgowością i uproszczenie rozliczeń oraz jednoczesne zastosowanie niższej stawki podatku, niejako w zamian za rezygnację z uwzględnienia kosztów uzyskania przychodu. Przyjęcie takiego modelu wyliczania zobowiązań podatkowych nie powinno jednak w ocenie Sądu Okręgowego wpłynąć na sposób wyliczenia dochodów z przedsiębiorstwa na potrzeby rozliczeń przewidzianych przez prawo cywilne. Nie może bowiem budzić wątpliwości, że uczestnik nie mógłby produkować i sprzedawać nagrobków, a tym samym uzyskiwać przychodów, gdyby nie poniósł określonych kosztów ich wytworzenia i montażu (materiałów, transportu, robocizny, energii itd.). Przyjęcie uproszczonego sposobu rozliczania podatków w żaden sposób nie niweczy znaczenia tej okoliczności i nie wpływa na konieczność jej uwzględnienia w celu określenia rzeczywistych dochodów generowanych przez przedsiębiorstwo. Z kolei przyjęcie metodologii proponowanej przez wnioskodawczynię oznaczałoby, że przychody generowane przez przedsiębiorstwo są wspólne, ale już związane z nim wydatki leżą wyłącznie po stronie uczestnika. Taki sposób rozliczenia byłby więc nieprawidłowy w sposób oczywisty. Sąd Okręgowy uznał zatem za prawidłową metodologię przyjętą przez biegłą J. M. (1), jak również na etapie postępowania apelacyjnego przez biegłego R. P. (1).

Należy jednak dodać, że Sąd Okręgowy dostrzegł wagę argumentacji skarżącej odnoszącej się do zasad doświadczenia życiowego. Trudno bowiem zaprzeczyć, że w sytuacji regularnego przynoszenia przez przedsiębiorstwo strat, racjonalnie działający przedsiębiorca rozważyłby zmianę sposobu opodatkowania poprzez przejście na zasady ogólne, a nawet zaprzestanie działalności. Sąd Okręgowy uwzględnił nadto, że biegła wskazała, iż przy ustalaniu przychodów i kosztów biegła nie analizowała ich zasadności (k. 1559). Wnioski płynące z opinii biegłej wzbudzały zatem uzasadnione wątpliwości. Z tej przyczyny Sąd Okręgowy zdecydował się na dopuszczenie z urzędu dowodu z opinii innego biegłego, specjalizującego się nie tylko w rachunkowości, lecz również w ekonomice przedsiębiorstw, a także na zlecenie biegłemu również wypowiedzenia się co do tego, czy wysokość poniesionych kosztów pozostaje w adekwatnej relacji do wysokości uzyskanych przychodów, czy też relacja ta wskazuje na zaniżenie wysokości przychodów w ewidencji (k. 1920). Opinia kolejnego biegłego nie dała podstaw do ustalenia, że przedsiębiorstwo przyniosło w analizowanym okresie dochód podlegający rozliczeniu. Z opinii biegłego R. P. (1) również wynika, podobnie jak z opinii biegłej J. M. (1), że w analizowanym okresie przedsiębiorstwo przyniosło straty.

Sąd rozważał zarzuty zgłoszone pod adresem opinii biegłego R. P. (1), dochodząc jednak do wniosku, że nie dają one podstaw do wyciągnięcia wniosków stojących w sprzeczności z treścią opinii. Skarżąca zarzucała w pierwszej kolejności, że biegły nie zidentyfikował kosztów materiałów poniesionych przez przedsiębiorstwo w 2011 i 2018 r. Biegły oparł się w tej mierze na szacunku, uwzględniającym procentowy udział kosztów brutto w najbliższych latach, co do których dysponował dokumentacją (odpowiednio w 2012 i 2016 r. – k. 1935odw-1937). W tym kontekście przypomnieć należy, że żądanie rozliczenia dochodów z przedsiębiorstwa zostało zgłoszone w 2014 r. (k. 337). Wobec tego, trudno wyciągać negatywne dla uczestnika konsekwencje związane z brakiem dokumentów za okres wcześniejszy. Uczestnik nie miał bowiem obowiązku przechowywania dokumentacji dotyczącej kosztów dla celów podatkowych, ani podstaw by stwierdzić, że przechowywanie dokumentacji będzie mu niezbędne dla celów niniejszego postępowania. Jednocześnie, jak już zaznaczono, uczestnik musiał ponosić koszty działalności, bowiem niemożliwe jest wytworzenie nagrobków bez użycia materiałów i narzędzi. Wobec tego, niewątpliwie bardziej racjonalne jest przyjęcie w tej mierze określonego szacunku, opartego na dokumentach ze zbliżonego okresu, niż założenie, że nagrobki powstawały bez użycia materiałów. Podobne uwagi należy poczynić w odniesieniu do szacunku dotyczącego roku 2018 r. - niemożliwe jest, aby przychody powstały bez poniesienia kosztów. Należy pamiętać, że uczestnik na żadnym etapie postępowania nie był zobowiązywany do przedstawienia dokumentacji dotyczącej 2018 r., a zatem nie można mu zarzucić, że utrudniał pozyskanie materiału źródłowego dotyczącego kosztów poniesionych w 2018 r. Dlatego też nie byłoby zasadne przyjęcie, że kosztów tych w ogóle nie było, bez wcześniejszego zakreślenia uczestnikowi terminu do przedstawienia dokumentów dotyczących 2018 roku. Należy jednak zważyć, że takie działanie doprowadziłoby do kolejnego przedłużenia bardzo już długotrwałego postępowania, a prawdopodobnie nie doprowadziłoby do uzyskania wyników znacząco odmiennych od tych, których dostarczyła analiza dokumentacji dotyczącej lat 2012 – 2016. Sąd Okręgowy uwzględnił zatem dyspozycję art. 322 k.p.c., odpowiednio stosowaną w postępowaniu nieprocesowym, a pozwalającą na ograniczenie postępowania dowodowego, jeżeli ścisłe dowodzenie jest m.in. oczywiście niecelowe. Dlatego też Sąd oparł swoje ustalenia dotyczące kosztów w 2018 r. na opinii biegłego R. P. (1), zawierającej w tej mierze przybliżony szacunek, oparty na proporcji kosztów do przychodów w zbliżonym okresie.

Dalsze zarzuty skarżącej związane z opinią biegłego R. P. dotyczyły kosztów uwzględnionych na podstawie oświadczenia uczestnika, to jest kosztów silikonu, kleju, drutów i cementu, w kwocie 79 złotych na jeden pomnik (łącznie 16.985 zł w badanym okresie – k. 1935odw). Biegły ustosunkował się w opinii uzupełniającej do zgłoszonych w tej mierze zarzutów, analizując ceny rynkowe i dochodząc do wniosku, że ceny wskazane przez uczestnika nie odbiegają od cen rynkowych (k. 2011 i nast.). Opinia biegłego zawiera załączniki w postaci wydruków ofert dostępnych w Internecie, jest zatem w ocenie Sądu należycie umotywowana. Podkreślić przy tym należy, że Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska wnioskodawczyni, która wywodziła, że biegły nie powinien był czynić rozeznania rynku w zakresie cen produktów (k. 2041). Wręcz przeciwnie, całkowicie zrozumiałe jest, że biegły, aby rzetelnie odnieść się do zgłoszonych zarzutów, zbiera informacje dotyczące cen rynkowych. Podobnie biegły odniósł się do zarzutów związanych z przeciętną przyjętą ceną nagrobka, przekonująco broniąc przyjętych założeń.

Sąd Odwoławczy nie uwzględnił wniosku o dopuszczenie ustnej uzupełniającej opinii biegłego. Wraz z doręczeniem opinii Sąd zobowiązał bowiem pełnomocników do sprecyzowania pytań, które ewentualnie miałyby być zadane biegłemu, pod rygorem ich pominięcia (k. 2034). Wniosek o wezwanie biegłego nie zawierał żadnych pytań do biegłego (k. 2039-2043), wobec czego wzywanie biegłego byłoby zbędne i prowadziłoby jedynie do przedłużenia postępowania.

Podsumowując, pomimo wyczerpania dostępnych środków dowodowych, w tym podjęcia przez Sąd Okręgowy inicjatywy dowodowej z urzędu, nie tylko w celu rachunkowej analizy dokumentacji, lecz również w celu wykrycia jej ewentualnej nierzetelności, zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw by ustalić istnienie dochodów z przedsiębiorstwa, podlegających rozliczeniu pomiędzy uczestnikiem a wnioskodawczynią, a tym bardziej wysokości takich dochodów, mogącej stanowić podstawę rozliczeń. Ustalenia w tym zakresie nie mogą zapaść w oderwaniu od materiału dowodowego i opierać się wyłącznie na założeniu, że skoro uczestnik prowadził działalność gospodarczą, to powinien uzyskiwać dochody. Sąd Okręgowy dokonał w tej mierze ustaleń na podstawie opinii biegłego R. P., która obejmowała dłuższy okres niż przeprowadzona przez Sąd I instancji opinia biegłej J. M., a nadto była szerzej uargumentowana. Różnica dotycząca wysokości poniesionej przez uczestnika straty pozostaje jednak bez wpływu na ostateczną treść rozstrzygnięcia.

Kolejny zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. wiązał się z ustaleniem, że żadna część środków uzyskanych przez strony ze sprzedaży lokalu położonego przy ulicy (...) nie została przeznaczona na wyposażenie kuchni w nieruchomości przy ul. (...). Skarżąca trafnie wskazała, że sam uczestnik przyznał ostatecznie w swoich zeznaniach, iż część uzyskanych środków, w kwocie 12.000 złotych przeznaczono na ten właśnie cel. Podniesiony zarzut znajduje potwierdzenie w protokole rozprawy (k. 1817), wobec czego Sąd Okręgowy uwzględnił zarzut i dokonał własnych ustaleń faktycznych, nie podzielając w tej mierze ustaleń Sądu Rejonowego. Zastrzec należy jednak, że dokonane ustalenie nie oznacza, iż całość kwoty 12.000 złotych będzie stanowić nakład wnioskodawczyni z majątku odrębnego na wspólny, o czym szerzej w części poświęconej zagadnieniom materialnoprawnym.

Ostatni z zarzutów naruszenia prawa procesowego wiązał się z brakiem rozstrzygnięcia przez Sąd wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wartości zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego i budowlanego związanego lokalami położonymi przy ul. (...) w Ł.. Sąd Rejonowy rzeczywiście nie wydał rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku dowodowego, jednak uchybienie to pozostaje bez wpływu na treść rozstrzygnięcia, albowiem przeprowadzenie dowodu byłoby zbędne. Należy bowiem pamiętać, że lokal został sprzedany i znana jest uzyskana przez strony cena sprzedaży. Element rozliczeń może i powinna zatem stanowić uzyskana cena sprzedaży, bez konieczności sięgania po opinię biegłego. Z tej przyczyny Sąd Okręgowy pominął wniosek dowodowy (k. 2070).

Reasumując, część zarzutów naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. okazała się zasadna, wobec czego Sąd Okręgowy dokonał w stosownym zakresie własnych ustaleń faktycznych. W pozostałej części Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne obszerne ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, uznając powielanie ich in extenso za zbyteczne.

Rozważania związane z zastosowaniem przepisów prawa materialnego należy rozpocząć od kwestii związanych ze zgłaszanym przez wnioskodawczynię nakładem z majątku osobistego na wspólny, w postaci uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r., naliczonego w związku ze sprzedażą akcji. Przypomnieć należy, że w odniesieniu do ustaleń faktycznych związanych z tym zdarzeniem skarżąca nie podnosiła zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. ani błędu z ustaleniach faktycznych. Miarodajne dla oceny prawnej pozostają zatem ustalenia i ocena dowodów dokonane już przez Sąd Rejonowy, które Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne. Ustalenia te zostały notabene poparte w pełni przekonującą argumentacją (k. 1867, 1873odw). Przypomnieć należy, że Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni co do tego, iż kwotę uzyskaną ze sprzedaży akcji w 2010 r. umieściła we wspólnym sejfie stron. Sąd przyjął, że środki te zostały w całości zabrane przez wnioskodawczynię (k. 1873odw). Twierdzenia apelacji, według których środki ze sprzedaży akcji znajdowały się w dyspozycji obu stron (k. 1893), nie poparte wykazaniem, aby Sąd I instancji dopuścił się błędów w ocenie dowodów, pozostają zatem jedynie polemiką z prawidłowymi ustaleniami zawartymi w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia i jako takie nie mogą odnieść zamierzonego skutku. W odniesieniu do argumentacji odwołującej się do faktu sukcesywnej sprzedaży akcji począwszy od 2005 r., należy przypomnieć, iż zapłacony przez wnioskodawczynię podatek dochodowy związany był wyłącznie z dochodami uzyskanymi w roku 2010, nie zaś we wcześniejszych okresach, co jednoznacznie wynika z decyzji podatkowej (k. 11-12). W świetle poczynionych ustaleń faktycznych, odwołanie się przez Sąd Rejonowy do zasad współżycia społecznego (k. 1873) należy ocenić jako prawidłowe. Skoro uzyskane środki pieniężne zostały w całości zabrane wyłącznie przez wnioskodawczynię i ostatecznie nie powiększyły majątku wspólnego, nie byłoby sprawiedliwe obciążanie majątku wspólnego kosztami związanymi z uiszczeniem podatku dochodowego od tychże dochodów. Tym samym zarzut naruszenia art. 5 k.c. w zw. z art. 45 § 1 k.r.o. nie jest zasadny, a Sąd Rejonowy prawidłowo nie uwzględnił roszczenia wnioskodawczyni o rozliczenie omawianego nakładu.

Przechodząc do omówienia materialnoprawnych skutków związanych ze sprzedażą lokalu przy ul. (...), należy przypomnieć, że część środków uzyskanych ze sprzedaży tego lokalu (kwota 12.000 złotych) została przeznaczona na wyposażenie kuchni w domu przy ul. (...). Nie można jednak zakładać, że całość tej kwoty stanowi nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny. Należy bowiem pamiętać, że własnościowe prawo do lokalu nie znajdowało się w majątku odrębnym wnioskodawczyni. Jak ustalono, wnioskodawczyni jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego nabyła spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...). Prawo to, jak również związane z nim prawo do wkładu mieszkaniowego, pozostawało w majątku odrębnym wnioskodawczyni. Mieszkanie zostało zdane do dyspozycji spółdzielni w związku z przydziałem lokatorskiego prawa do lokalu przy ul. (...), a wkład mieszkaniowy został uzupełniony przez likwidację książeczki mieszkaniowej należącej do majątku odrębnego wnioskodawczyni. Uzupełniony wkład wynosił 49.300 złotych. W 1988 r. prawo lokatorskie zostało przekształcone we własnościowe. Wymagany wkład budowlany został uiszczony w ten sposób, że dotychczasowy wkład mieszkaniowy został zwaloryzowany i po waloryzacji określony na kwotę 59.160 zł, podczas gdy całość wkładu budowlanego wyniosła 1.561.631 zł (zaświadczenie k. 591). Jak łatwo wyliczyć, dotychczasowy wkład należący do majątku osobistego wnioskodawczyni stanowił około 4% wartości wkładu budowlanego (59.160 / 1.561.631 ≈ 0,04). Pozostała część wkładu została uiszczona poprzez wpłatę uzupełniającą zaliczkę (253.166 zł) oraz rozłożona na raty (1.249.305 zł). Lokal został ostatecznie sprzedany przez strony za kwotę 90.000 złotych. Wartość nakładu wnioskodawczyni, określona przez odniesienie procentowego udziału w cenie nabycia (4%) do ceny sprzedaży (90.000 zł) wynosi zatem 3.600 złotych (90.000 x 0,04). Nie można jednak zasadnie przyjąć, że taka kwota stanowi ostateczny nakład wnioskodawczyni na nieruchomość przy ul. (...), albowiem nie całość uzyskanej kwoty 90.000 złotych została przeznaczona na wyposażenie tej nieruchomości, lecz jedynie jej niewielka część (12.000 złotych). Pozostała część została zużyta przez strony w inny sposób, w szczególności przez darowizny dokonane na rzecz ich dzieci. Zgromadzony materiał dowodowy nie daje żadnych podstaw by zakładać, że całość nakładu wnioskodawczyni została przeznaczona na sfinansowanie wyposażenia kuchni, a żadna jego część nie została rozdysponowana w inny sposób. Ostateczną wartość nakładu wnioskodawczyni na nieruchomość przy ul. (...) należy zatem obliczyć przez odniesienie procentowej wartości nakładu (4%), lecz nie do całości ceny sprzedaży (90.000 złotych), lecz do tej części ceny sprzedaży, która została wykorzystana na wyposażenie kuchni (12.000 złotych). Wartość nakładu wnioskodawczyni należy zatem ostatecznie określić na kwotę 480 złotych (12.000 x 4%). Taka wartość nakładu została następnie uwzględniona przez Sąd Okręgowy przy określeniu wysokości spłaty.

Zmiany w zakresie ustaleń faktycznych, dotyczące nakładu uczestnika związanego z utrzymaniem nieruchomości oraz nakładu wnioskodawczyni związanego z wyposażeniem kuchni, przekładają się na konieczność dokonania korekty co do wysokości należnej wnioskodawczyni spłaty (art. 212 § 2 k.c.). Wartość dzielonego majątku wyniosła ostatecznie 652.669,93 zł (w tym dom przyznany na rzecz uczestnika o wartości 585.000 zł, ruchomości i środki pieniężne przyznane na rzecz uczestnika o wartości 61.475,87 zł oraz ruchomości i środki pieniężne przyznane na rzecz wnioskodawczyni o wartości 6.194,06 zł). Wartość udziału każdej ze stron wyniosła zatem 326.334,97 zł. Wnioskodawczyni otrzymała prawa o wartości 6.194,06 zł, a uczestnik prawa o wartości 646.475,87 zł, wobec czego przy uwzględnieniu wyłącznie dzielonych składników majątku spłata na rzecz wnioskodawczyni wyniosłaby 320.140,91 złotych. Kwotę tę należy jednak skorygować o połowę wartości sprzedanego przez wnioskodawczynię pojazdu H. (...) to jest o kwotę 19.650 zł, na co zwrócił już uwagę Sąd Rejonowy (k. 1871), a co nie było przedmiotem sporu na etapie postępowania apelacyjnego. Po uwzględnieniu stosownego potrącenia, kwota spłaty maleje do kwoty 300.490,91 zł. Kwotę tę należy jednak w toku dalszych wyliczeń – związanych ze zmienionymi ustaleniami co do stanu faktycznego – skorygować in minus o połowę wydatków poniesionych przez uczestnika na utrzymanie nieruchomości (-23.603,57) oraz in plus o połowę nakładu poczynionego na wyposażenie kuchni przy ul. (...) (+240 złotych). Operacje te pozwalają na określenie ostatecznej wysokości należnej wnioskodawczyni spłaty na kwotę 277.127,34 złote.

W zakresie nie będącym przedmiotem powyższych rozważań Sąd Okręgowy podziela rozważania prawne Sądu Rejonowego, uznając ich powielanie za zbędne.

Przeprowadzenie powyższych rozważań dało podstawę do częściowej zmiany zaskarżonego postanowienia, co Sąd Okręgowy uczynił na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Zakres dokonanej zmiany objął w pierwszej kolejności rozstrzygnięcie co do roszczenia uczestnika o zwrot nakładów związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, co wiązało się z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego. Sąd Okręgowy dokonał też korekty rozstrzygnięcia dotyczącego roszczenia wnioskodawczyni związanego z zakładem kamieniarskim, uzupełniając je o część ustalającą, dotyczącą nieistnienia dochodów podlegających podziałowi. Dodać należy, że Sąd Okręgowy miał na uwadze istnienie postanowienia wstępnego (k. 768), w którym roszczenie o podział dochodów zostało uznane za usprawiedliwione w całości. Sąd Okręgowy, respektując prawomocność tego orzeczenia, przeprowadził stosowne rozliczenie, jednak pomimo wyczerpania postępowania dowodowego nie dało ono podstawy do wydania orzeczenia zasądzającego. Z uwagi na odmienność ustaleń i wynikających z nich ocen prawnych, Sąd Okręgowy zmienił również rozstrzygnięcie dotyczące nakładu związanego ze sprzedażą lokalu przy ul. (...). Konsekwencją wskazanych zmian była również korekta wysokości spłaty należnej wnioskodawczyni. W pozostałej części apelacja została oddalona jako bezzasadna (art. 385 k.p.c.).

W toku postępowania apelacyjnego Skarb Państwa poniósł wydatki z tytułu kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości i ekonomiki przedsiębiorstw, w łącznej kwocie 11.369,34 zł (k. 1975, 2046). Kosztami tymi obciążono wnioskodawczynię i uczestnika w równych częściach, z uwagi na równy zakres zainteresowania rozstrzygnięciem, przy czym z uwagi na zwolnienie wnioskodawczyni od kosztów postępowania apelacyjnego, Sąd Okręgowy nakazał pobranie stosownej kwoty z zasądzonego na jej rzecz roszczenia (art. 113 ust. 1 i 2 u.k.s.c. w zw. z art. 520 § 1 k.p.c.). W pozostałej części każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie (art. 520 § 1 k.p.c.).