Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku D. I. z dnia 31 stycznia 2023 roku oraz z dnia 1 lutego 2023 roku odmówił prawa do ponownego ustalenia rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

W uzasadnieniu wskazano, że ubezpieczony nie przedłożył nowej dokumentacji mającej wpływ na zmianę decyzji z 4 marca 2022 roku odmawiającej przyznania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szkodliwych lub w szczególnym charakterze.

W związku z powyższym brak jest prawa do ponownego obliczenia emerytury, gdyż przedłożone dokumenty pozostają bez wpływu na wysokość świadczenia.

(decyzja – k. 15-15 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł D. I. zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury wskazując, że ów decyzja jest dla niego krzywdząca.

W ocenie skarżącego ZUS w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji nie wskazał żadnej konkretnej podstawy, która warunkowałaby odmowę prawa do ponownego ustalenia mu rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury. Podniósł także, że skoro przedstawił całą dokumentację obrazującą jego stosunki pracy odnośnie zatrudnienia w S. w okresie od 23 maja 1977 roku do dnia 31 stycznia 1991 roku, to na jej podstawie jak najbardziej możliwym jest ustalenie, zgodnie z art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych, że udowodnił co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wobec powyższego, wnioskodawca oprócz przeprowadzenia przez sąd dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach rentowych, wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka W. W..

(odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że wnioskodawca nie przedłożył żadnej nowej dokumentacji mającej wpływ na zmianę decyzji z dnia 4 marca 2022 roku odmawiającej przyznania rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szkodliwych lub w szczególnym charakterze. W związku z powyższym organ rentowy podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie wyrażone w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 5-5 verte)

Na rozprawie w dniu 12 czerwca 2023 roku wnioskodawca poparł odwołanie oświadczając, że nie odwołał się od decyzji ZUS z dnia 4 marca 2022 roku. Z kolei pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(końcowe stanowiska stron – rozprawa z dnia 12 czerwca 2023 roku e-protokół (...):00:17 – 00:06:34- płyta CD – k.14)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. I. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 4 marca 2022 roku po rozpoznaniu wniosku z dnia 21 listopada 2021 roku przyznano wnioskodawcy emeryturę od 21.01.2022 r. odmawiając jednocześnie prawa do rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

Do stażu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu 23.05.1977-31.01.1991 (S.) ponieważ stanowisko ,,maszynista koparki” wpisane na świadectwie pracy jest niezgodne ze stanowiskiem powołanym w zarządzeniu nr 9 Ministra Budownictwa (...) z dnia 1 sierpnia 1983 r.- maszynista koparek i ładowarek jezdniowych i wielojezdniowych.

Do stażu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresów 01.06.1995 – 31.08.1995, 01.09.1995 – 31.10.1998, 02.02.2000 – 25.06.2001, tj. zatrudnienia w Zakładzie (...) ponieważ w przedłożonych świadectwach pracy brak jest powołania się na właściwą podstawę prawną.

(okoliczność bezsporna)

Wnioskodawca nie odwołał się od w/w decyzji.

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 27 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku D. I. z dnia 31 stycznia 2023 roku oraz z dnia 1 lutego 2023 roku odmówił prawa do ponownego ustalenia rekompensaty z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury. ZUS wskazał, że ubezpieczony nie przedłożył nowej dokumentacji mającej wpływ na zmianę decyzji z 4 marca 2022 roku odmawiającej przyznania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szkodliwych lub w szczególnym charakterze.

(decyzja – k. 15-15 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2022.0.504), prawo do świadczeń (emerytalno – rentowych) lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że skoro przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w oparciu o wniosek z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to obowiązkiem organu rentowego a następnie Sądu orzekającego, była w pierwszej kolejności ocena, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku. Należało zatem ustalić i ocenić, czy wnioskodawca przedłożył nowe dowody mogące mieć wpływ na zmianę poprzedniej decyzji z dnia 4 marca 2022 r., ewentualnie, czy ujawniły się takie okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mogły rzutować na przyznanie ubezpieczonemu prawa do rekompensaty. Ocena, że przesłanki te nie były spełnione (wnioskodawca po uprawomocnieniu się decyzji z dnia 4 marca 2022 r., nie przedłożył nowych dowodów ani nie ujawnił okoliczności istniejących przed wydaniem tej decyzji, które miały wpływ na prawo do świadczeń) powinna prowadzić do odmowy ponownego ustalenia świadczenia przez organ rentowy oraz oddalenia odwołania przez Sąd. Bez spełnienia przesłanek formalnych wniosku z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prowadzenie postępowania dotyczącego merytorycznej oceny prawa do tego świadczenia, jest bezcelowe i bezprzedmiotowe.

Dokonując wszechstronnej analizy zgromadzonego w sprawie materiału procesowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że skarżący w toku postępowania przed organem rentowym wywołanym ponownym złożeniem wniosku z dnia 31 stycznia 2023 roku oraz z dnia 1 lutego 2023 roku, o ustalenie prawa do rekompensaty, nie spełnił przesłanki wniosku o ponowne ustalenie prawa do rekompensaty na zasadach określonych w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Skarżący nie przedłożył nowych dowodów na potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed uprawomocnieniem się decyzji 4 marca 2022 r., a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia. Nowe dowody w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej to ujawnione dowody istniejące przed wydaniem decyzji, jak i dowody uzyskane po wydaniu decyzji pod warunkiem, że wynikają z nich fakty uwzględniane w decyzji. Za takie zaś nie można było uznać dowodów, o których przeprowadzenie wnioskował skarżący dopiero w samym odwołaniu od decyzji ZUS z dnia 27 lutego 2023 roku tj. o przeprowadzenie przez sąd dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach rentowych dot. jego osoby oraz o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka W. W.. Powyższe zatem prowadziło do konkluzji, że w toku niniejszego postępowania wnioskodawca nie ujawnił żadnych nowych okoliczności ani okoliczności, które istniały przed wydaniem w/w decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do rekompensaty.

Podnieść należy, iż zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U.2023.0.164), ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 tej ustawy rekompensata stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Stosownie do art. 21 ust. 1 ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z art. 21 ust. 2 powoływanej ustawy, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, w toku postępowania przed organem rentowym, wywołanego wnioskiem z dnia z dnia 31 stycznia 2023 roku oraz z dnia 1 lutego 2023 roku, nie zostało ujawnione nic nowego, co dawałoby Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych podstawę do ponownego przeanalizowania sytuacji prawnej wnioskodawcy.

Gdyby wnioskodawca uzyskał nowe dowody, których nie posiadał przed wydaniem o odmowie prawa do rekompensaty ( chociażby osobowe źródła dowodowe czyli świadków którzy z nim pracowali w szczególnych warunkach) zawsze może złożyć do organu rentowego nowy wniosek o przyznanie prawa do rekompensaty.

W konsekwencji decyzję organu rentowego z dnia 27 lutego 2023 roku uznać należy za prawidłową bowiem w chwili jej wydawania nie zachodziły przesłanki z art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Łodzi, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wnioskodawcy jako bezzasadne.

/Jacek Chrostek/