Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Monika Rosłan-Karasińska

Protokolant: sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 czerwca 2023 r. w Warszawie

sprawy S. O. (pracownika odwołującej się)

z udziałem zainteresowanego (płatnika składek) Centrum (...) s.c. w W. – wspólników osoby fizyczne: M. P. (1) J. R. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania S. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 15 listopada 2021 roku nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że S. O. jako pracownik u płatnika składek Centrum (...) s.c. w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 11 maja 2021 roku do 10 listopada 2021 roku zgodnie z zawartą umową o pracę na czas określony.

Sygn. akt VII U 50/22

UZASADNIENIE

S. O. w dniu 17 grudnia 2021r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 15 listopada 2021 r. nr (...), wniosła o jej zmianę i ustalenie, że jako pracownik u płatnika składek Centrum (...) s.c. w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 11 maja 2021 r.

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołująca wskazała, że została zatrudniona w Centrum (...) s.c. w W. jako asystentka biurowa. Podczas podpisywania umowy o pracę okazała pracodawcy orzeczenie o niepełnosprawności informując o chorobie na którą cierpi. Zaznaczyła, że choroba nie pozbawia jej możliwości wykonywania pracy, ale stwarza ryzyko absencji chorobowych. Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego ubezpieczona zmuszona była podjąć zatrudnienie z uwagi na konieczność poprawy sytuacji finansowej i dalszego leczenia. Nie mogła przewidzieć tego, że po 9 dniach świadczenia pracy jej stan się pogorszy i będzie zmuszona korzystać ze zwolnienia lekarskiego. Celem jej zatrudnienia u płatnika składek było stworzenie strony internetowej i materiałów graficznych, które miały pomóc pozyskać nowych klientów. Ubezpieczona zajmowała się pracami biurowymi, przeszła szkolenie z zakresu BHP, była wdrażana w nowe obowiązki i panowała identyfikację wizualną firmy. Odwołująca podkreśliła, że jako osoba niepełnosprawna wychowuje dwójkę dzieci, nie ma prawa do alimentów, zasiłku dla samotnej matki ani renty z tytułu niezdolności do pracy, jej jedynym źródłem utrzymania był zasiłek chorobowy. Odmowa wypłaty zasiłku spowodowała pogorszenie się jej sytuacji finansowej (odwołanie, k. 3-4 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy wskazał, że w wyniku przeprowadzonego postepowania wyjaśniającego ustalił, że odwołująca została zgłoszona do ubezpieczeń przez płatnika składek od dnia 11 maja 2021 r. jako pracownik wykonujący pracę w wymiarze pełnego etatu, a umowa o pracę została zawarta na czas określony do dnia 10 listopada 2021 r. Od dnia 24 maja 2021 r. odwołująca stała się niezdolna do pracy. W ocenie organu rentowego zgromadzony materiał dowodowy nie potwierdza faktycznego wykonywania przez odwołującą pracy na rzecz płatnika składek, a okresie niezdolności do pracy odwołującej płatnik nie zatrudnił nikogo na stanowisku asystentki biura. W toku postępowania przed organem rentowym poza oświadczeniami stron oraz dokumentacją kadrowo-płacową strony nie zaoferowały dowodów potwierdzających faktyczne podjęcie i wykonywanie przez odwołującą zatrudnienia (odpowiedź na odwołanie, k. 11-12 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. O. ma dwójkę dzieci, pierwsze urodzone w (...) r., a drugie w 2020 r. Przed urodzeniem drugiego dziecka pracowała w fundacji (...) jako pracownik biurowy, następnie przebywała na urlopie macierzyńskim. Posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności za 26 czerwca 2015 r. wystawione przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w N.. Odwołująca została na podstawie tego orzeczenia zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności o symbolu 11-I 07-S, stwierdzono, że niepełnosprawność istnieje od wczesnego dzieciństwa, a ustalony stopień niepełnosprawności datuje się na 11 czerwca 2009 r., orzeczenie zostało wydane na okres do 11 czerwca 2023 r. (orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z 26 czerwca 2015 r. – akta organu rentowego, zeznania S. O., k. 102-103 a.s.).

Centrum (...) s.c. M. P., J. R. w W. prowadzi dwóch wspólników i współpracuje z kilkoma lektorami. Po wybuchu pandemii (...)19 Centrum utraciło klientów. Przed pandemią Centrum zajmowało się nauczaniem dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych, które nie miały możliwości uczestniczyć w zajęciach online w czasie pandemii. Po rozpoznaniu rynku J. R. (1) współwłaściciel postanowił przeznaczyć środki na zatrudnienie dodatkowego osoby, która pomogłaby mu wdrożyć nowy projekt celem pozyskania klientów w postaci kursów wakacyjnych i półkolonii z językiem angielskim. W tym celu poszukiwał pracownika biurowego, zależało mu na tym żeby zatrudnić kogoś z polecenia, więc przekazali taką informację znajomym, którzy mogli polecić im kogoś, kto szukał pracy. W ten sposób o ofercie pracy dowiedział się partner S. O., który umówił ją na rozmowę kwalifikacyjną z J. R. (1). W trakcie rozmowy odwołująca poinformowała wspólników, że jest osobą niepełnosprawną, nie ma aktualnie zaostrzenia choroby i zależy jej na podjęciu tej pracy, wskazała, że ma już doświadczenie jako pracownik biurowy. Po przeprowadzeniu rozmowy kwalifikacyjnej wspólnicy postanowili zatrudnić S. O. na stanowisku asystentki biurowej (zeznania J. R. (1), k. 103-104 a.s., zeznania S. O., k. 102-103 a.s., zeznania M. P. (1), k. 104 a.s.).

Centrum (...) s.c. M. P., J. R. w W. reprezentowana przez J. R. (1) prezesa zarządu i S. O. w dniu 11 maja 2021 r. zawarli umowę o pracę na czas określony od dnia 11 maja 2021 r. do 10 listopada 2021 r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku asystenta biurowego za wynagrodzeniem w wysokości 5.200 zł brutto, miejscem świadczenia oznaczono ul. (...) lok. (...) w W. (umowa o pracę z 11 maja 2021 r. – akta organu rentowego).

Odwołująca przedstawiła płatnikowi składek aktualne orzeczenie lekarskie nr (...) z 10 czerwca 2019 r., ważne do 5 czerwca 2022 r. potwierdzające, że wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych jest zdolna do pracy na stanowisku asystentki projektu. S. O. przedstawiła płatnikowi składek także orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (orzeczenie lekarskie z dnia 10 czerwca 2019 r. – akta organu rentowego).

W dniu 10 maja 2021 r. S. O. odbyła wstępne szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (kata szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP - – akta organu rentowego).

Do obowiązków S. O. na stanowisku asystentki biurowej należała współpraca przy tworzeniu strony internetowej spółki, projektowanie i zamawianie materiałów reklamowych, gromadzenie i archiwizacja materiałów szkoleniowych i edukacyjnych wykorzystywanych przez Centrum, obsługa skrzynki e-mail zgodnie z zaleceniami zarządu spółki, tworzenie ulotek dla rodziców, kursantów Centrum w zakresie realizowanego na kursach materiału, tworzenie harmonogramu zajęć językowych w uzgodnieniu z kierownictwem placówek oświatowych, z których odbywają się zajęcia prowadzone przez Centrum, współpraca z księgarniami, drukarniami w zakresie zamawiania materiałów edukacyjnych, pomoc przy realizacji szkoleń, udzielanie informacji zainteresowanym kursami prowadzonymi przez Centrum, wykonywanie innych prac zleconych przez zarząd (zakres obowiązków z 11 maja 2021 r. – akta organu rentowego).

S. O. w pierwszych dniach zatrudnienia odbyła wstępne szkolenie bhp, była wdrażana przez J. R. (1) w obowiązki, które miała od niego przejąć. J. R. (1) w tym celu przekazał S. O. służbowy telefon, odwołująca kontaktowała się z kursantami i lektorami, prowadziła harmonogramy, ponadto wykonywała całą bieżącą pracę biurową, tak aby J. R. (1) mógł zajmować się nowym projektem. Pracę wykonywała w siedzibie płatnika składek, 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku. Nie podpisywała list obecności (zeznania J. R. (1), k. 103-104 a.s., zeznania S. O., k. 102-103 a.s.).

Za miesiąc maj 2021 r. odwołująca otrzymała wynagrodzenie w kwocie 2.250,07 zł i 86,31 zł, za miesiąc czerwiec 2021 r. w kwocie 2.409,06 zł (potwierdzenia przelewów – akta organu rentowego).

Centrum (...) s.c. M. P., J. R. w W. w dniu 13 maja 2021 r. zgłosiło S. O. do ubezpieczeń społecznych od dnia 11 maja 2021 r. (ZUS ZUA z 13 maja 2021 r. - akta organu rentowego).

Od dnia 24 maja 2021 r. S. O. była niezdolna do pracy z powodu choroby. Na miejsce S. O. płatnik składek nie zatrudnił innej osoby, ponieważ nie było wiadomo jak długo będzie trwała jej nieobecność. W lipcu 2021 r. J. R. (1) był już pewien, że jego projekt się nie sprawdzi i nie zda egzaminu, dlatego też zrezygnował z tego przedsięwzięcia i wrócił do wykonywania poprzedniej pracy, w takiej sytuacji nie zachodziła już potrzeba zatrudnienia osoby na miejsce S. O., dlatego też nie poszukiwał osoby na zastępstwo (bezsporne, a nadto dowód: zeznania J. R. (1), k. 103-104 a.s.).

W dniu 17 września 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił Centrum (...) s.c. M. P., J. R. w W. i S. O. o wszczęciu postępowania w sprawie prawidłowości zgłoszenia S. O. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z płatnikiem składek Centrum (...) s.c. M. P., J. R. (zawiadomienia o wszczęciu postępowania z 17 września 2021 r. - akta organu rentowego).

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społęcznych w zw. z art. 58 k.c. wydał w dniu 15 listopada 2021 r. decyzję nr (...), w której stwierdził, że S. O. jako pracownik u płatnika składek Centrum (...) s.c. M. P., J. R. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 11 maja 2021 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w toku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego strony nie przedstawiły dowodów świadczenia pracy przez ubezpieczoną na rzecz płatnika składek, a pozostałe dokumenty zostały sporządzone wyłącznie na potrzeby prowadzonego postepowania. Ponadto organ rentowy podniósł, że ubezpieczona w krótkim okresie od zgłoszenia do ubezpieczeń stała się niezdolna do pracy, a płatnik składek nie zatrudnił nowego pracownika, który przejąłby zakres obowiązków ubezpieczonej. Zdaniem organu rentowego dokonanie zgłoszenia miało na celu wyłącznie uzyskanie prawa do wypłaty świadczeń, a nie faktyczne wykonywanie zatrudnienia (decyzja ZUS z 15 listopada 2021 r. - akta organu rentowego).

S. O. złożyła odwołanie od ww. decyzji inicjując niniejsze postępowanie (odwołanie, k. 3-4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o wymienione dokumenty oraz w oparciu o zeznania odwołującej się S. O. (k. 102-103) i zeznania płatnika składek J. R. (1) (k. 103-104) i M. P. (1) (k. 104).

Dokumenty zostały ocenione jako wiarygodne, tym bardziej że ich treść koresponduje z tym na co wskazują osobowe środki dowodowe.

Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującej S. O. i zeznania płatnika składek J. R. (1) i M. P. (1), które przekonująco i spójnie przedstawiły okoliczności, które doprowadziły do zawarcia w dniu 11 maja 2021 r. umowy o pracę, a w szczególności powody nawiązania stosunku pracy w ww. dacie, a także w zakresie, w jakim odwołująca zeznała, że poszukiwała zatrudnienia, co zbiegło się w czasie z zapotrzebowaniem zatrudnienia asystentki biura u płatnika składek.

W tych okolicznościach Sąd uznał zebrany materiał dowodowy za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie S. O. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 15 listopada 2021 r. nr (...), podlegało uwzględnieniu.

Sporne w rozpatrywanej sprawie było to, czy S. O. od dnia 11 maja 2021 r. realizowała umowę o pracę u płatnika składek Centrum (...) s.c. M. P., J. R. w W. i czy z tego tytułu powinna podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Aby tę kwestię rozstrzygnąć należało dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022r., poz. 1009), zwanej dalej ustawą systemową. Art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. W myśl art. 13 pkt 1 ustawy systemowej następuje to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. O tym jednak, czy dany stosunek prawny łączący dwa podmioty może być uznany za stosunek pracy, rozstrzygają przepisy prawa pracy. Stosownie do treści definicji zawartej w art. 2 kodeksu pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2022r., poz. 1510, dalej jako k.p.) pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę.

Dla stwierdzenia, czy zaistniały podstawy do objęcia pracownika ubezpieczeniem społecznym, w świetle powołanych przepisów, wymagane jest ustalenie, czy zatrudnienie miało charakter rzeczywisty i polegało na wykonywaniu pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, czyli w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy wskazywał, że brak jest dowodów potwierdzających faktyczne świadczenie pracy S. O. i powołał się na treść art. 58 k.c. i art. 22 k.p. wskazując, że zawarta między stronami umowa o pracę z dnia 11 maja 2021 r. jest nieważna. Jak wynika z art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Przy czym należy odróżnić nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie, czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 1995r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

Powołanie się na przepis art. 58 § 2 k.c. z uwagi na wystąpienie celu obliczonego na naruszenie zasad współżycia społecznego, możliwe jest wyjątkowo. Tylko w przypadku uznania, że zawarta umowa o pracę nie była faktycznie wykonywana przez strony, istnieje możliwość oceny w płaszczyźnie zgodności jej celu z zasadami współżycia społecznego. Nie można natomiast przyjąć, że jeżeli stronom umowy o pracę przyświeca cel w postaci chęci uzyskania tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym, to czynność prawna jest nieważna z mocy art. 58 § 2 k.c. Sama chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jako motywacja do podjęcia zatrudnienia, nie świadczy również o zamiarze obejścia prawa, podobnie jak i inne cele stawiane sobie przez osoby zawierające umowy o pracę, takie jak chociażby chęć uzyskania środków utrzymania (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 maja 2018r., III AUa 858/17).

W analizowanej sprawie, uwzględniając poczynione ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska organu rentowego. W oparciu o cytowane na wstępie przepisy, dla objęcia ubezpieczeniem społecznym w związku z wykonywaniem pracy zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta, ani również faktyczny cel zgłoszenia danej osoby do ubezpieczeń społecznych (jako nienaruszające art. 58 § 1 lub 2 k.c.), lecz tylko to, czy strony umowy rzeczywiście pozostawały w stosunku pracy (art. 8 ust. 1 u.s.u.s.). O tym zaś, czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten stanowi tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy (essentialia negotii), a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Dla objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi wymagane jest zatem ustalenie, czy zatrudnienie miało charakter rzeczywisty i polegało na wykonywaniu odpłatnej pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wobec dokonanych w sprawie ustaleń nie można stwierdzić, że zgłoszenie S. O. do ubezpieczeń społecznych nosiło znamiona świadomego i zamierzonego działania, którego celem było uzyskanie w sposób nieuprawniony świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji nie ma argumentów, które można byłoby uznać za wystarczające do sformułowania takiego twierdzenia, tym bardziej, że umowa o pracę faktycznie była realizowana, co potwierdził zgromadzony materiał dowodowy. To oznacza, że o pozorności oświadczeń stron stosunku pracy nie może być mowy, tym bardziej, że zaistniały te elementy, na które wskazuje art. 22 § 1 k.p., a mianowicie praca była wykonywana odpłatnie, a także w miejscu i w czasie wskazanym przez pracodawcę oraz pod jego kierownictwem.

Dowodem potwierdzającym fakt wykonywania pracy przez ubezpieczoną są dokumenty, zeznania płatnika składek tj. (...) spółki (...), a także spójne z nimi zeznania odwołującej się które wskazują, że S. O. wykonywała zadania, jakie zostały przypisane do powierzonego jej stanowiska pracy, odbyła wstępne szkolenie bhp, była wdrażana w zakres obowiązków przez J. R. (1), przy pomocy służbowego telefonu kontaktowała się z kursantami i lektorami, prowadziła harmonogramy, ponadto wykonywała całą bieżącą pracę biurową, tak aby J. R. (1) mógł zajmować się nowym projektem. Obowiązki te były przez nią wykonywane w biurze przy ul. (...) lok. (...) w W.. Pracę wykonywała 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku. Nadzór nad pracą S. O. sprawował bezpośrednio i osobiście J. R. (1), który na bieżąco wydawał jej polecenia. Za wykonaną pracę S. O. otrzymywała wynagrodzenie przelewem na rachunek bankowy.

Fakt wykonywania wskazanej pracy w warunkach, jakie zostały opisane, potwierdził J. R. (1), który przez cały okres zatrudnienia odwołującej wdrażał ją w obowiązki. Płatnik składek nie przedstawił oświadczeń ani zeznań innych świadków, którzy mogliby potwierdzić zatrudnienie S. O., jednakże z uwagi na fakt, że płatnik nie zatrudniał poza odwołującą nikogo, nie przyjmował klientów w biurze z uwagi na specyfikę prowadzonej działalności, nie było takiej możliwości, aby zaoferować innych niż J. R. (1) świadków pracy odwołującej. Jednakże w ocenie Sądu zeznania J. R. (1), spójne z zeznaniami M. P. (1) oraz odwołującej się wystarczająco potwierdzały, że S. O. pracowała w biurze z częstotliwością, o której była mowa, oraz że wykonywała ww. zadania i w tym zakresie była podporządkowana J. R. (1).

Powyższe oznacza, że umowa o pracę z dnia 11 maja 2021 r. nie jest pozorna. Skoro praca na jej podstawie faktycznie była realizowana, to nieważność umowy na tej podstawie, którą wskazał ZUS, nie może być stwierdzona. S. O. została przeszkolona w zakresie BHP oraz posiadała ważne orzeczenie lekarskie dopuszczające do pracy na stanowisku pracownika biurowego w wymiarze pełnego etatu. Praca, którą wykonywała nie wymagała doświadczenia ani specjalnych kwailifikacji, mógł ją wykonywać każdy, a więc również S. O., która była dostępna i dyspozycyjna w tym czasie, z którym istniało zapotrzebowanie na jej pracę, a więc od 11 maja 2021 r. J. R. (1) posiadał realną potrzebę zatrudnienia osoby do prowadzenia spraw w biurze i kontaktu z klientami i lektorami z uwagi na konieczność poświęcenia czasu nowemu projektowi letnich półkolonii, który miał na celu pozyskanie klientów i poprawę sytuacji finansowej spółki. W tej sytuacji potrzebował pracownika, który mógłby przejąć niektóre jego zadania. Należało więc ocenić, że racjonalne było zatrudnienie S. O., która mogła podjąć pracę od zaraz. Zatrudnienie odwołującej miało uzasadnione podstawy i wobec tego zostało uznane za racjonalne z punktu widzenia wsparcia działalności biura, nawet mimo tego, że w późniejszym czasie w zastępstwie nieobecnej w pracy S. O. nikt nie został zatrudniony, a jej obowiązki przejął J. R. (1), który już wcześniej sam wykonywał prace biurowe i kontaktował się z klientami i lektorami oraz prowadził harmonogram. W tym zakresie Sąd miał na uwadze, że brak jest podstaw, by ubezpieczoną obarczyć negatywnymi skutkami związanymi z brakiem zastępstwa w czasie jej niezdolności do pracy. W dacie, kiedy umowa o pracę była zawierana i w trakcie jej realizacji faktyczna potrzeba zatrudnienia ubezpieczonej istniała, o czym była już mowa, i powody decydujące o niezatrudnieniu nikogo na zastępstwo, tej oceny zmienić nie mogą, jak również nie ma podstaw, by stały się podstawą wykluczenia S. O. z ubezpieczeń społecznych. Dodatkowo Sąd miał na uwadze, że S. O. nie została zatrudniona za wygórowaną stawkę (5.200 zł brutto miesięcznie), czego nie kwestionował organ rentowy.

Innym zagadnieniem, które zostało poddane ocenie Sądu, było to, czy zatrudnienie ubezpieczonej było realizowane w warunkach podporządkowania pracodawcy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 2016r., właściwość ta nie została zdefiniowana. Powszechnie przyjmuje się, że obejmuje ona polecenia i sferę organizacyjną. Pojęcie kierownictwa pracodawcy, o którym mowa w art. 22 § 1 k.p., nie ma jednowymiarowego kształtu. Dostrzegalna jest tendencja do "rozluźnienia" tego rygoru w stosunku do poszczególnych grup pracowniczych albo z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy. Podporządkowanie pracownika może polegać na określeniu przez pracodawcę czasu pracy i wyznaczeniu zadań, natomiast co do sposobu ich realizacji pracownik ma pewien zakres swobody. Pojęcie podporządkowania pracownika pracodawcy ewoluuje w miarę rozwoju stosunków społecznych (II PK 81/15). W rozpatrywanej sprawie nie ulega wątpliwości, że ubezpieczona była podporządkowana pracodawcy. Wykonywała pracę w miejscu i czasie przez niego wskazanym, a ponadto była zobowiązana do wykonywania wydawanych jej poleceń związanych z pracą. Takie polecenia do ubezpieczonej kierował będący jej przełożonym J. R. (1) który zlecały ubezpieczonej wykonywanie czynności na bieżąco i pod jego nadzorem.

Dodatkowo, zdaniem Sądu, nie zaistniały w sprawie okoliczności, które wskazywałyby, że umowa z dnia 11 maja 2021 r. winna być oceniona jako zmierzająca do obejścia prawa czy jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Jak było wskazywane, organ rentowy powoływał się na nieważność umowy i z tych przyczyn, lecz nie przedstawił argumentacji, która by to potwierdzała. W zasadzie ograniczył się do powołania przepisów i postawienia zarzutu bez pogłębionej analizy i bez odniesienia do zgromadzonych dowodów. Tymczasem do postępowania odrębnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z przepisu art. 232 k.p.c. To z kolei oznacza, że obowiązuje zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń przez stronę, a wydanie decyzji przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym nie zwalnia tego organu od udowodnienia przed sądem jej podstawy faktycznej, zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu wynikającą z przepisu art. 6 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2010r., II UK 148/09 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 września 2012r., III AUa 529/12).

Uwzględniając powołane okoliczności Sąd ocenił, że nawet gdyby S. O. celowo zawarła umowę, aby uzyskać świadczenia w związku chorobą, to nie czyni to umowy o pracę pozorną, gdyż była realizowana. Wbrew twierdzeniom organu rentowego, Sąd nie znalazł też podstaw do stwierdzenia, by doszło do naruszenia w rozważanym przypadku zasad współżycia społecznego. Ubezpieczona była już wcześniej przed urodzeniem dziecka zatrudniona na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy i posiadała tytuł do ubezpieczeń społecznych. Okoliczność, że po zakończeniu urlopu macierzyńskiego poszukiwała zatrudnienia cierpiąc na przewlekłą chorobę i będąc z tego tytułu osobą niepełnosprawną nie powoduje, że jej działania były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Przepisy prawa nie zawierają żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o to, w jakim czasie może dojść do nawiązania stosunku pracy. Przepisy nie wskazują również przez jaki okres powinny być opłacane składki na ubezpieczenie społeczne, by późniejsza wypłata świadczeń związanych z chorobą nie naruszała zasad solidaryzmu, równego traktowania ubezpieczonych, ochrony interesów i nie pokrzywdzenia innych ubezpieczonych oraz nieuszczuplania środków zgromadzonych w ramach ubezpieczenia. W takiej sytuacji nie ma podstaw, by z uwagi na stan zdrowia, w jakim ubezpieczona się znajdowała, czynić zarzuty nieważności umowy o pracę.

Reasumując, w rozpatrywanej sprawie ustalone przez Sąd okoliczności, które zostały omówione, nie wskazują, by działania stron były naganne oraz by stanowisko organu rentowego prowadzące do wydania zaskarżonej decyzji było zasadne. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż strony realizowały podpisaną umowę. W związku z powyższym, nie może być mowy o pozorności umowy o pracę. Wobec tego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd dokonał zmiany zaskarżonej decyzji poprzez przyjęcie, że S. O. jako pracownik płatnika składek Centrum (...) s.c. w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 11 maja 2021 r. do 10 listopada 2021 r. zgodnie z zawartą umową o pracę na czas określony.