Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2013 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie

VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Monika Rosłan - Karasińska

Protokolant: Blanka Pyszczak

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2013 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa A. W. (1) - przedstawiciela ustawowego małoletnich dzieci S. W. i A. W. (2)

przeciwko (...) w W.

o rentę wyrównawczą

orzeka:

I.  Powództwo oddala;

II.  Odstępuje od obciążania strony powodowej A. W. (1) - przedstawiciela ustawowego małoletnich dzieci S. W. i A. W. (2) kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej (...) w W.;

III.  Przejmuje na rachunek Skarbu Państwa koszty sądowe związane z wynagrodzeniem biegłego sądowego za sporządzenie opinii w wysokości 397, 50 zł. ( trzysta dziewięćdziesiąt złotych 50/ 100), które zostały tymczasowo pokryte z rachunku Skarbu Państwa.

Sygn. akt: VI P 312/09

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powódki A. W. (1), pozwem z dnia 19 września 2008 r.wniósł na podstawie art. 62 k.p.k. i art. 415 k.c., art. 435 § 1, art. 446 § 2 w zw. z art. 361 § 2 k.c. i art. 300 k.p. o zasądzenie na rzecz pokrzywdzonej solidarnie od pozwanych: B. S. (1), P. Z., (...). kwoty łącznej w wysokości 3.000,00 zł miesięcznie tytułem renty dla dwóch małoletnich dzieci zmarłego P. W..

W pozwie pełnomocnik powódki podał, że w dniu 18 października 2006r. na budowie przy ul. (...) w O. prowadzonej przez (...) miał miejsce wypadek przy pracy, w którym poszkodowany, zatrudniony i pełniący w (...) funkcję inżyniera budowy spadł z wysokości ok. 4 metrów, w następstwie odniesionych obrażeń zmarł w dniu 3 listopada 2006 r. Pełnomocnik powódki poinformował, że w niniejszej sprawie prowadzone jest przeciwko B. S. (1) oraz P. Z. postępowanie karne wytoczone przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Otwocku (sygn. akt.: IDs 1665/07/S). Pełnomocnik wskazał, iż w aktach wskazanego postępowania znajdują się materiały, które w sposób jednoznaczny umożliwiają określenie odpowiedzialności i winy za zaniedbania w zakresie zastosowania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w zakresie sztuki budowlanej osób wymienionych w sentencji pozwu. Pełnomocnik powódki podniósł, iż zmarły był jedynym żywicielem rodziny, składającej się w chwili śmierci z bezrobotnej żony oraz dwojga małoletnich dzieci. Na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny na podstawie art. 446 § 2 k. c. w zw. z art. w zw. z art. 27, art. 128 oraz art. 133 § 1 k.r.o. Powódka zaprzeczyła temu jakoby P. W. wykonywał pracę pod wpływem alkoholu oraz przytoczyła argumenty na poparcie swojego stanowiska.

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 24 czerwca 2009 r. pełnomocnik pozwanej spółki (...) wniósł o zawieszenie postępowania w sprawie do czasu zakończenia sprawy karnej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Otwocku przeciwko B. S. (1) i P. Z.(sygn. akt: II K 127/08). Ponadto, w sytuacji uznania przez Sąd, że sprawa mogłaby być prowadzona przez Sąd bez rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego pełnomocnik pozwanej spółki wniósł o oddalenie powództwa w całości z uwagi na to, iż według strony pozwanej bezpośrednią przyczyną wypadku przy pracy było spożycie alkoholu przez poszkodowanego w dniu wypadku. Pełnomocnik pozwanej wniósł ponadto o dołączenie akt Sądu Rejonowego w Otwocku, sygn. akt: II K 127/08, bowiem znajduje się w nich badanie stanu trzeźwości P. W. z dnia 18 października 2006 r. wskazujące, iż bezpośrednią przyczyną wypadku P. W. było samo zachowanie poszkodowanego, polegające na spożyciu przez niego alkoholu.

Postanowieniem z dnia 21 lipca 2009 r. Sąd Pracy zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 par. 1 pkt 4 k.p.c. (k. 54 –postanowienie).

Wyrokiem z dnia 2 września 2011 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, VI Wydział Karny – Odwoławczy utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie o sygnaturze II K 127/08 (k. 300). Wyrokiem z dnia 21 marca 2011 r. Sąd Rejonowy w Otwocku II Wydział Karny w sprawie oskarżonych B. S. (1) i P. Z. oskarżonych o przestępstwo z art. 220 par. 1 kk w zw. z art. 155 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 2 kk ustalił, że oskarżona B. S. (1) popełniła czyn polegający na tym, że w okresie od 18 września 2006 r. do 18 października 2006 r. w O. woj. (...) jako prezes (...) . będąc pracodawcą P. W. nie udokumentowała poprawnie przeprowadzonego szkolenia BHP oraz dopuściła pokrzywdzonego do wykonywania pracy mimo braku świadectwa lekarskiego potwierdzającego nie występowanie przeciwwskazań medycznych do pracy na stanowisku inżyniera budowy tj. o wykroczenie z art. 283 par. 1 kodeksu pracy w zw. z art. 237 z indeksem 4 par. 3 kodeks pracy w zw. z art. 229 par. 4 ustawy kodeks pracy i na podstawie art. 5 par. 1 pkt 4 kpw umorzył postępowanie. Wymienionym wyrokiem Sąd uniewinnił P. Z. od popełnienia zarzucanego przestępstwa. Uzasadniając swoje rozstrzygniecie Sąd stwierdził m.in., że czyny popełnione przez oskarżonych nie spowodowały wypadku i nie naraziły pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo wymienione w art. 220 par. 1 kk , jak również nie spowodowały śmierci pokrzywdzonego (k. 291 i nast.).

Postanowieniem z dnia 23 grudnia 2011 r. Sąd Pracy podjął zawieszone postępowanie w sprawie (k. 125 postanowienie).

Pismem z dnia 14 sierpnia 2009 r. pełnomocnik powódki zmienił zakres powództwa w ten sposób, że po stronie powodowej w miejsce powódki A. W. (1) wskazał jej małoletnie dzieci: S. W. (l. 6) oraz A. W. (2) (l. 3), w imieniu, których działa ich matka A. W. (1) jako przedstawiciel ustawowy zaś po stronie pozwanej wskazał jedynie (...) z siedzibą w O..

Na rozprawie w dniu 22 maja 2012 r. pełnomocnik strony powodowej podtrzymał powództwo, wnosząc o kwotę łącznie 3.000,00 zł, tj. po 1.500,00 zł na każde z małoletnich dzieci: S. W. (l. 6) oraz A. W. (2) (l. 3) do czasu uzyskania pełnoletniości lub do czasu osiągnięcia przez dzieci 24 lat w przypadku pobierania nauki w szkole wyższej. Pełnomocnik strony powodowej cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w stosunku do B. S. (1) oraz P. Z. (k. 181 akt sądowych). Wobec powyższego Sąd postanowieniem z dnia 29 listopada 2012 r. umorzył częściowo postępowanie w sprawie wobec w.w pozwanych – osób fizycznych (k. 313- postanowienie). Pełnomocnik powódki zaznaczył, że dopiero po zapoznaniu się aktami sprawy karnej będzie mógł ostatecznie sprecyzować podstawę prawną roszczenia, zastrzegając, iż będzie to podstawa z czynu niedozwolonego.

Na rozprawie w dniu 9 października 2012 r. pełnomocnik strony powodowej ostatecznie podtrzymał powództwo, wnosząc o kwotę łącznie 3.000,00 zł, tj. po 1.500,00 zł na każde z małoletnich dzieci: S. W. (l. 6) oraz A. W. (2) (l. 3), nie wnosił o zadośćuczynienie z tytułu krzywdy na rzecz rodziny zmarłego.

Na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik strony powodowej podtrzymał powództwo, wnosząc o kwotę łącznie 3.000,00 zł, tj. po 1.500,00 zł na każde z małoletnich dzieci: S. W. (l. 6) oraz A. W. (2) (l. 3), nie wnosił o zadośćuczynienie z tytułu krzywdy na rzecz rodziny zmarłego. Pełnomocnik pozwanego wnosił oddalenie powództwa w całości wraz z zasądzeniem kosztów procesuw, w tym kosztów zastępstwa procesowego (k. 559- protokół rozprawy z dnia 10 kwietnia 2013 r.).

Sąd postanowieniem z dnia 29 listopada 2012 r. dopuścił dowód jako dowód z dokumentu z następujących kart - załączonych do akt sprawy II Kp 201/10; załączonych do akt sprawy karnej o sygnaturze II K 127/08 oraz załączonych do akt śledztwa o sygnaturze 1 Ds. 701/11 w postaci kart:k. 1,6, 7, 21-44, k. 9-13, 16-17, 45, 47-48, 64 verte- 65, k.80-129, 136-138, 232-237, 245, 265-270, 317-320, 324-325, 404-405, 484-487, 489-502, 614-618, 626-627, 762-780, 801-801 verte-802 verte, 830,833- 839 oraz z kart dołączonych do opinii technicznej- k. 20-27 (koperta- k. 658 akt II K 127/08) oraz dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na okoliczność: a). sposobu wykonywania czynności służbowych przez zmarłego inżyniera budowy P. W. w dniu 18 października 2006 r., przyczyn powstania wypadku, wskutek którego P. W. doznał urazu czaszkowo – mózgowego, stłuczenia płuc, skutkujących zgonem P. W. w dniu 03 listopada 2006 r. oraz tego kto jest wyłącznym sprawcą jego zaistnienia oraz czy można mu przypisać wyłączności w jego spowodowaniu, b). okoliczność ustalenia czy zachowanie P. W. było jedyną i wyłączną przyczyną wypadku, który miał miejsce w dniu 18 października 2006 r. oraz czy zdarzenie to było wynikiem winy umyślnej P. W. czy jeszcze inne okoliczności przyczyniły się do tego zdarzenia; a w szczególności: - czy w miejscu pracy P. W. przestrzegane były przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, - w szczególności czy plac budowy na którym doszło do wypadku posiadał prawidłowe zabezpieczenia, - czy P. W. dokonując w trakcie budowy czynności kontrolnych mógł przebywać w miejscach znajdujących się poza stosowanymi zabezpieczeniami; - czy istnienie zabezpieczeń miejsc niebezpiecznych mogło uchronić P. W. od wypadku przy pracy, - czy P. W. miał obowiązek stosować środki ochrony indywidualnej i czy mogły go one chronić przed wypadkiem lub wpłynąć na skutki upadku; - czy osoba mająca dwa promile alkoholu we krwi może wykonywać jakiekolwiek prace na budowie a zwłaszcza na wysokości; 3. zlecił biegłemu odpowiedź na pytanie: czy zachowanie P. W. przyczyniło się do powstania wypadku, a jeżeli tak to w jakim stopniu, 4. zlecił sporządzenie opinii na piśmie w trzech egzemplarzach, w terminie 30 dni, na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy oraz załączonych do akt niniejszych dopuszczonych jako dowód z dokumentu następujących kart - załączonych do akt sprawy II Kp 201/10; załączonych do akt sprawy karnej o sygnaturze II K 127/08 oraz załączonych do akt śledztwa o sygnaturze 1 Ds. 701/11 w postaci kart:k. 1,6, 7, 21-44, k. 9-13, 16-17, 45, 47-48, 64 verte- 65, k.80-129, 136-138, 232-237, 245, 265-270, 317-320, 324-325, 404-405, 484-487, 489-502, 614-618, 626-627, 762-780, 801-801 verte-802 verte, 830,833- 839 oraz z kart dołączonych do opinii technicznej- k. 20-27 (koperta- k. 658 akt II K 127/08); oraz po zapoznaniu się z całą dokumentacją.

Postanowieniem z dnia 04 stycznia 2013 r. Sąd na podstawie art. 359 k.p.c dopuścił uzupełniająco dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dodatkowo na okoliczność:

-czy zachowanie P. W. przyczyniło się do powstania wypadku, a jeżeli tak to w jakim stopniu, przy założeniu iż nie był on w żadnym stopniu pod wpływem działania alkoholu ani żadnego innego środka odurzającego; 2. zlecił sporządzenie opinii uzupełniającej na piśmie w trzech egzemplarzach, w terminie 30 dni, na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy oraz załączonych do akt niniejszych dopuszczonych jako dowód z dokumentu następujących kart - załączonych do akt sprawy II Kp 201/10; załączonych do akt sprawy karnej o sygnaturze II K 127/08 oraz załączonych do akt śledztwa o sygnaturze 1 Ds. 701/11 w postaci kart: k. 1,6, 7, 21-44, k. 9-13, 16-17, 45, 47-48, 64 verte- 65, k.80-129, 136-138, 232-237, 245, 265-270, 317-320, 324-325, 404-405, 484-487, 489-502, 614-618, 626-627, 762-780, 801-801 verte-802 verte, 830,833- 839 oraz z kart dołączonych do opinii technicznej- k. 20-27 (koperta- k. 658 akt II K 127/08); oraz po zapoznaniu się z całą dokumentacją.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pan P. W. był zatrudniony w spółce (...)od dnia 18 września 2006 r. na stanowisku inżyniera budowlanego na podstawie umowy o pracę. Pokrzywdzony P. W. przystąpił do pracy z dniem 18 września 2006 r. Do jego obowiązków należało kontrolowanie wykonywanych prac. Wykonanie tych pracy sprawdzał J. C.. Na budowie był pity alkohol, J. C. i A. B. widzieli pozostawione butelki.

Pokrzywdzony nie rozmawiał w domu o pracy, miał dwoje małych dzieci, S. (urodzonego (...)) i niespełna dwumiesięczną córkę A. (urodzoną w dniu (...) ) i to na dzieciach koncentrowało się życie domowe (k. 8-10). W dniu 18 października 2006 r. pokrzywdzony przyjechał na budowę. W tym dniu odwiedził do po raz pierwszy ojciec A. W. (3), który nie zauważył aby pokrzywdzony był pod wpływem alkoholu.

Pan P. W. pełniąc obowiązki inżyniera budowy w ramach swoich obowiązków służbowych przyszedł na plac budowy nowo powstającego budynku w O. na ul. (...) około godz. 15:45 celem skontrolowania budowy po zakończeniu prac budowlanych w dniu 18 października 2006 r., pracownicy świadczyli pracę do godz. 15:30. P. W. zaczął wykonywać czynności kontrolne pod wpływem alkoholu z zawartością około 2,2 promila alkoholu we krwi, nie skorzystał z dostępnych w biurze środków ochrony indywidualnej w postaci kasku oraz specjalnych szelek do pracy na wysokościach. Korzystając z drabiny pokrzywdzony wspiął się na poziom stropu nad parterem. Prawdopodobnie dokonywał kontroli realizacji szalunków stropu I piętra. W czasie prac kontrolnych P. W. chodził po przekryciu otworu w stropie nad parterem- widoczne był ślady stóp. W trakcie kontrolowania obiektu Pan P. W. wszedł na pierwsze piętro, podszedł do krawędzi otworu, przeszedł pod barierką ochronną, stanął na brzegu płyty zabezpieczającej otwór techniczny w stropie. Pod ciężarem ciała płyta przesunęła się i Pan P. W. spadł z wysokości 4 metrów. Pokrzywdzony spadł z otworu w stropie, który był zabezpieczony na dwa sposoby. Była wygrodzona strefa bezpieczna za pomocą balustrady ochronnej o wysokości około 110 cm umieszczonej w pewnej odległości od otworu oraz otwór był zabezpieczony luźno ułożonymi elementami przekrycia. Strefa niebezpieczna była zabezpieczona w sposób prawidłowy przed ograniczeniem zagrożeń.

Krzyk spadającego P. W. usłyszeli schodzący z budowy i dokonujący kontroli czy nie zostały jakieś narzędzia: D. O., M. O., T. W.. Poza tymi osobami nie było nikogo innego, gdyż na budowie skończyły się już pracę. Pokrzywdzony oddychał i krwawił z nosa i ust.

Pogotowie zabrało pokrzywdzonego do szpitala Powiatowego w O. na OIOM. Pokrzywdzonemu pobrano krew do celów lekarskich nie sądowych. We krwi pokrzywdzonego stwierdzono zawartość alkoholu 2,2 promila. Wynik badania krwi na zawartość alkoholu jest niezbędny aby stwierdzić, które objawy są wynikiem urazu, a które spożycia alkoholu. Następnie pokrzywdzony został przetransportowany do Szpitala- Wojskowego Instytutu Medycznego w W. przy ulicy (...), gdzie był operowany. W wyniku upadku poszkodowany doznał urazu czaszkowo-mózgowego, stłuczenia płuc, szeregu obrażeń, na skutek których zmarł w Szpitalu na (...) w dniu 3 listopada 2006 r. o godzinie 9.53 nie odzyskawszy przytomności (k. 91 verte- 92 – protokół nr 002/2006 r. ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy).

Sekcja zwłok wykazała obrażenia w postaci: złamania kości czaszki, wylewów krwawych pod oponami miękkimi mózgu, rozmiękających ognisk stłuczenia mózgu, z obecnością mętnawego płynu w układzie komorowym mózgu, obrzęku mózgu, kompresyjnego złamania kręgosłupa w odcinku szyjnym z wchłaniającymi się wynaczynieniami krwi pod oponami rdzenia kręgowego oraz rozmiękaniem rdzenia kręgowego, wylewów krwawych w mięśniach karku i górnej części grzbietu, złamania prawego obojczyka, złamania dwóch żeber po lewej stronie klatki piersiowej, złamania mostka, zasinienia z cechami przemiany barwnikowej, strupów w obrębie obu kończyn, drobnego strupa w dolnej części bródki, obrzęku płuc, ogniskowych zmian zapalnych płuc, zmian miąższowych wątroby, pojedynczych ognisk zwłóknienia mięśnia serca. Bezpośrednią przyczyną śmierci P. W. były obrażenia głowy i kręgosłupa szyjnego z narastającą w ciężkim stanie ogólnym niewydolnością krążeniowo- oddechową (dowód: protokół sądowo- lekarskich oględzin zwłok –k. 232 i następne, k. 191- karta informacyjna ze szpitala, k. 317 i nast.- opinia sądowo- lekarska).

Po wypadku dokumentacją powypadkową sporządził inspektor BHP B. S. (2). W trakcie dokonania wizji lokalnej stwierdził, iż pokrzywdzonemu był zapewniony dostęp do środków ochrony indywidualnej. Uznał on, iż wyłączną winę za wypadek ponosi pokrzywdzony u którego stwierdzono 2,2 promila alkoholu.

W sporządzonym protokole powypadkowym stwierdzono, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia – pracownik pokonał zabezpieczenie i wszedł na teren strefy zagrożonej upadkiem bez zabezpieczeń indywidualnych, w szpitalu uzyskano informacje o stanie nietrzeźwości poszkodowanego. Nie było bezpośrednich świadków zdarzenia.

Ponieważ analiza dokumentacji pod kątem rozstrzygnięcia sprawy, wymagała wiadomości specjalnych Sąd postanowił dopuścić dowód z opinii biegłego sądowego w specjalności bezpieczeństwo i higiena pracy celem ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zobowiązując tym samym biegłego do udzielenia odpowiedzi na pytania postawione w postanowieniu Sądu z dnia 29 listopada 2012 r. Sąd postanowieniem z dnia 29 listopada 2012 r. dopuścił dowód jako dowód z dokumentu z następujących kart - załączonych do akt sprawy II Kp 201/10; załączonych do akt sprawy karnej o sygnaturze II K 127/08 oraz załączonych do akt śledztwa o sygnaturze 1 Ds. 701/11 w postaci kart:k. 1,6, 7, 21-44, k. 9-13, 16-17, 45, 47-48, 64 verte- 65, k.80-129, 136-138, 232-237, 245, 265-270, 317-320, 324-325, 404-405, 484-487, 489-502, 614-618, 626-627, 762-780, 801-801 verte-802 verte, 830,833- 839 oraz z kart dołączonych do opinii technicznej- k. 20-27 (koperta- k. 658 akt II K 127/08) oraz dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na okoliczność: a). sposobu wykonywania czynności służbowych przez zmarłego inżyniera budowy P. W. w dniu 18 października 2006 r., przyczyn powstania wypadku, wskutek którego P. W. doznał urazu czaszkowo – mózgowego, stłuczenia płuc, skutkujących zgonem P. W. w dniu 03 listopada 2006 r. oraz tego kto jest wyłącznym sprawcą jego zaistnienia oraz czy można mu przypisać wyłączności w jego spowodowaniu, b). okoliczność ustalenia czy zachowanie P. W. było jedyną i wyłączną przyczyną wypadku, który miał miejsce w dniu 18 października 2006 r. oraz czy zdarzenie to było wynikiem winy umyślnej P. W. czy jeszcze inne okoliczności przyczyniły się do tego zdarzenia; a w szczególności: - czy w miejscu pracy P. W. przestrzegane były przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, - w szczególności czy plac budowy na którym doszło do wypadku posiadał prawidłowe zabezpieczenia, - czy P. W. dokonując w trakcie budowy czynności kontrolnych mógł przebywać w miejscach znajdujących się poza stosowanymi zabezpieczeniami; - czy istnienie zabezpieczeń miejsc niebezpiecznych mogło uchronić P. W. od wypadku przy pracy, - czy P. W. miał obowiązek stosować środki ochrony indywidualnej i czy mogły go one chronić przed wypadkiem lub wpłynąć na skutki upadku; - czy osoba mająca dwa promile alkoholu we krwi może wykonywać jakiekolwiek prace na budowie a zwłaszcza na wysokości; 3. zlecił biegłemu odpowiedź na pytanie: czy zachowanie P. W. przyczyniło się do powstania wypadku, a jeżeli tak to w jakim stopniu, 4. zlecił sporządzenie opinii na piśmie w trzech egzemplarzach, w terminie 30 dni, na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy oraz załączonych do akt niniejszych dopuszczonych jako dowód z dokumentu następujących kart - załączonych do akt sprawy II Kp 201/10; załączonych do akt sprawy karnej o sygnaturze II K 127/08 oraz załączonych do akt śledztwa o sygnaturze 1 Ds. 701/11 w postaci kart:k. 1,6, 7, 21-44, k. 9-13, 16-17, 45, 47-48, 64 verte- 65, k.80-129, 136-138, 232-237, 245, 265-270, 317-320, 324-325, 404-405, 484-487, 489-502, 614-618, 626-627, 762-780, 801-801 verte-802 verte, 830,833- 839 oraz z kart dołączonych do opinii technicznej- k. 20-27 (koperta- k. 658 akt II K 127/08); oraz po zapoznaniu się z całą dokumentacją.

Postanowieniem z dnia 04 stycznia 2013 r. Sąd na podstawie art. 359 k.p.c dopuścił uzupełniająco dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dodatkowo na okoliczność:

-czy zachowanie P. W. przyczyniło się do powstania wypadku, a jeżeli tak to w jakim stopniu, przy założeniu iż nie był on w żadnym stopniu pod wpływem działania alkoholu ani żadnego innego środka odurzającego; 2. zlecił sporządzenie opinii uzupełniającej na piśmie w trzech egzemplarzach, w terminie 30 dni, na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy oraz załączonych do akt niniejszych dopuszczonych jako dowód z dokumentu następujących kart - załączonych do akt sprawy II Kp 201/10; załączonych do akt sprawy karnej o sygnaturze II K 127/08 oraz załączonych do akt śledztwa o sygnaturze 1 Ds. 701/11 w postaci kart: k. 1,6, 7, 21-44, k. 9-13, 16-17, 45, 47-48, 64 verte- 65, k.80-129, 136-138, 232-237, 245, 265-270, 317-320, 324-325, 404-405, 484-487, 489-502, 614-618, 626-627, 762-780, 801-801 verte-802 verte, 830,833- 839 oraz z kart dołączonych do opinii technicznej- k. 20-27 (koperta- k. 658 akt II K 127/08); oraz po zapoznaniu się z całą dokumentacją.

W swojej opinii z dnia 29 stycznia 2013 r. biegły sądowy S. G., specjalista z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instalacji i urządzeń elektroeneregtycznych dokonał następujących ustaleń. Biegły nie stwierdził technicznej przyczyny wypadku, w jego ocenie wyłącznym sprawcą wypadku był poszkodowany, który nie wykonywał pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy poprzez przekroczenie barierki zabezpieczającej przed upadkiem z wysokości oraz nieużycie środków ochrony przed upadkiem z wysokości (ochron indywidualnych) mimo istnienia takiego obowiązku. Ponadto, przyczyną wypadku był stan psychofizyczny pracownika, nie zapewniający bezpiecznego wykonania pracy, spowodowany spożyciem alkoholu (badanie wykazało zawartość 2,2 promila alkoholu etylowego we krwi). W ocenie biegłego plac budowy posiadał prawidłowe zabezpieczenia, bowiem miejsce w którym doszło do wypadku zostało zabezpieczone barierkami ochronnymi, zapewniającymi bezpieczeństwo osobom tam przebywającym. Zabezpieczenie to miało na celu ostrzeganie i uchronienie przed nieumyślnym wejściem w strefę niebezpieczną, nie zaś uniemożliwić osobom pracującym na budowie świadomego przebywania w owej strefie. Ze względów technologicznych musiał istnieć dostęp do otworu w stropie, nie można więc tu mówić o możliwości zabezpieczenia go w taki sposób aby człowiek nie był w stanie zabezpieczenia takiego przekroczyć.

W końcowej ocenie biegły stwierdza, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane wskutek rażącego niedbalstwa. Przygotowując samodzielnie miejsce pracy poszkodowany wyszedł poza zabezpieczenia ochron stałych (barierek ochronnych) bez zastosowania jakichkolwiek zabezpieczeń. P. W. w sposób świadomy ciężko naruszył podstawowe obowiązki pracownicze przebywając w pracy w stanie nietrzeźwym co w konsekwencji w znacznym stopniu przyczyniło się do powstania wypadku przy pracy. Poszkodowany jest wyłącznym sprawcą zaistniałego zdarzenia, w miejscu pracy nie było innych okoliczności, które przyczyniły się do tego zdarzenia. Poszkodowany przebywał na budowie po godzinach pracy w stanie nietrzeźwym.

W opinii uzupełniającej z dnia 29 stycznia 2013 r. biegły w odpowiedzi na pytanie Sądu czy zachowanie P. W. przyczyniło się do powstania wypadku, a jeżeli tak to w jakim stopniu, przy założeniu, że nie był on w żadnym stopniu pod wpływem działania alkoholu ani żadnego innego środka odurzającego stwierdził, że zachowanie poszkodowanego w sposób istotny przyczyniło się do powstania wypadku, ponieważ poszkodowany nie przestrzegał przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, nie stosował środków ochrony indywidualnej ani zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości, świadomie przekroczył barierkę zabezpieczającą.

Opinia biegłego udziela w sposób logiczny i wyczerpujący odpowiedzi na zadane przez Sąd pytania oraz wyjaśnia wszelkie wątpliwości pojawiające się na tle niniejszej sprawy.

W chwili wypadku P. W. miał skończone 32 lata (data urodzenia 24 marca 1974 r.). Od 4 lat pozostawał w związku małżeńskim z A. W. (1) (k. 9- odpis skrócony aktu małżeństwa), z którego pochodziło dwoje dzieci – małoletnich powodów: S. W. (urodzony (...)) i niespełna dwumiesięczna córka A. W. (2) (urodzona w dniu (...)), żona A. W. (1) nie pracowała, zajmowała się wychowywaniem dzieci. P. W. był zatrudniony w spółce (...)od dnia 18 września 2006 r. na stanowisku inżyniera budowlanego na podstawie umowy o pracę. W tym czasie cała rodzina pozostawała na całkowitym utrzymaniu poszkodowanego. Po śmierci męża powódka znalazła się w zupełnie nowej sytuacji życiowej, pozostała z dwójką bardzo małych dzieci bez środków do życia. Po śmierci ojca małoletni powodowie zaczęli pobierać rentę rodziną wypłacaną przez ZUS w O.. Renta ta wynosiła w okresie od dnia 03 listopada 2011 r. tj. od dnia śmierci męża i ojca do dnia 31 stycznia 2007 r. 1.984,15 złotych netto miesięcznie do podziału na trzy osoby, od 1 lutego 2007 r. wysokość świadczenia miesięcznie wynosiła 707,84złote. Pani A. W. (1) jest uprawniona do renty do 31 sierpnia 2022 r., S. W. do dnia 31 maja 2019 r. i A. W. (2) do 31 sierpnia 2022 r. Po waloryzacji od dnia 1 marca 2012 r. wysokość renty wynosi 1.584,35 złotych renta podlega podziałowi na trzy części, wysokości renty na jednego uprawnionego wynosi 528,12 złotych (k. 197-198-decyzje ZUS). Poszkodowany P. W. zarabiał miesięcznie 1.763,03 złotych brutto (k. 37- zaświadczenie o wynagrodzeniu). Gdyby nadal pracował w pozwanej spółce wysokość jego wynagrodzenia za pracę wynosiłaby 2.510,34 złote netto. Wynagrodzenie inżyniera budowlanego w okresie próbnym wynosi 1.800 złotych netto (k. 234- załącznik do pisma procesowego pełnomocnika pozwanego z dnia 12 października 2012 r.; zaświadczenie pozwanej spółki dotyczące wysokości wynagrodzenia na stanowisku inżynier-kordynator budowlany oraz inżynier budowlany występujące w O..).

Pełnomocnik powódki przedstawił „hipotetyczne wyliczenie ewentualnych dalszych zarobków zmarłego P. W.”. Zgodnie w przedstawionym wyliczeniem: w chwili śmierci 3 listopada 2006 r. P. W. miał ukończone 32 lata, na emeryturę mógłby przejść z chwilą ukończenia 65 lat czyli od 24 marca 2039. hipotetycznie mógłby jeszcze pracować od 4 listopada 2006 r. do 24 marca 2039 r. = 32 lata i 5 miesięcy= 389 miesięcy. Zakładając, że jego wynagrodzenie przez cały okres jw. wynosiłoby tyle samo co w firmie (...) tj. około 2.000 złotych brutto/miesięcznie, co jest, zdaniem pełnomocnika powódki, założeniem raczej minimalistycznym, to w okresie do osiągnięcia wieku emerytalnego uzyskałby łączne wynagrodzenie w wysokości 389 miesięcy*2.000,00 złotych =778.000,00 złotych. Wyliczenie wartości świadczenia emerytalnego do końca przeciętnego czasu życia (wg danych GUS z dnia 27.11.2007 r.– Przeciętne dalsze trwania życia w 2006 r. według województw – utracone korzyści). Według danych GUS jw. Przeciętny okres życia mężczyzny w wieku 32 lata w województwie (...) na wsi wynosi prawie 42 lata (41,66) oznacza to, zdaniem pełnomocnika powódki, że mężczyzna w wieku 32 lat w 2006 r. statystycznie powinien jeszcze dożyć 74 lat. W przypadku P. W. oznaczałoby to możliwość korzystania przez 9 lat ze świadczenia emerytalnego ustalonego w wieku 65 lat. Zakładając, że świadczenie emerytalne P. W., w chwili przejścia na emeryturę, wynosiłoby również 2.000 złotych brutto/miesięcznie (założenie zdaniem pełnomocnika powódki minimalistyczne), to pobieranie świadczenie emerytalnego w wysokości jw. przez okres 9 lat, tj. do osiągnięcia 9 lat=108 miesięcy * 2.000,00zł=216.000,00 zł. Podsumowanie obu pozycji daje łącznie 778.000,00 złotych+216.000,00 zł=994.000,00 złotych (k. 324- załącznik do pisma procesowego pełnomocnika powódki). Zdaniem pełnomocnika powódki należałoby przyjąć przy hipotetycznym wyliczeniu renty dla małoletnich dzieci zmarłego P. W. przyjąć następujące założenia: założenie pierwsze- renta dla dzieci do czasu osiągnięcia 24 roku życia (zakończenie nauki w szkole wyższej), założenie drugie- wysokość renty 1.500 złotych brutto/miesięcznie na każde dziecko, waloryzowanej corocznie wg wskaźnika inflacji publikowanego przez GUS. Syn zmarłego S. W. w chwili śmierci ojca miał ukończone 3 lata i 6 miesięcy: okres do osiągnięcia wieku 24 lata=20 lat i 6 miesięcy=246 miesięcy*1.500 zł=369.000,00 zł. Córka A. W. (2) w chwili śmierci ojca miała ukończone 2 miesiące; okres do osiągnięcia wieku 24 lat=23 lata i 10 miesięcy=286 miesięcy*1.500 zł=429.000,00 zł. Razem zatem hipotetyczne wyliczenie renty dla dwojga małoletnich dzieci zmarłego P. W. powinno wynosić zdaniem pełnomocnika powódki 798.000,00 zł (k. 324-325- tom III, hipotetyczne wyliczenie przedstawione przez pełnomocnika powódki).

Wyrokiem z dnia 2 września 2011 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, VI Wydział Karny – Odwoławczy utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie o sygnaturze II K 127/08 (k. 300). Wyrokiem z dnia 21 marca 2011 r. Sąd Rejonowy w Otwocku II Wydział Karny w sprawie oskarżonych B. S. (1) i P. Z. oskarżonych o przestępstwo z art. 220 par. 1 kk w zw. z art. 155 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 2 kk ustalił, że oskarżona B. S. (1) popełniła czyn polegający na tym, że w okresie od 18 września 2006 r. do 18 października 2006 r. w O. woj. (...) jako prezes (...) . będąc pracodawcą P. W. nie udokumentowała poprawnie przeprowadzonego szkolenia BHP oraz dopuściła pokrzywdzonego do wykonywania pracy mimo braku świadectwa lekarskiego potwierdzającego nie występowanie przeciwwskazań medycznych do pracy na stanowisku inżyniera budowy tj. o wykroczenie z art. 283 par. 1 kodeksu pracy w zw. z art. 237 z indeksem 4 par. 3 kodeks pracy w zw. z art. 229 par. 4 ustawy kodeks pracy i na podstawie art. 5 par. 1 pkt 4 kpw umorzył postępowanie. Wymienionym wyrokiem Sąd uniewinnił P. Z. od popełnienia zarzucanego przestępstwa. Uzasadniając swoje rozstrzygniecie Sąd stwierdził m.in., że czyny popełnione przez oskarżonych nie spowodowały wypadku i nie naraziły pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo wymienione w art. 220 par. 1 kk , jak również nie spowodowały śmierci pokrzywdzonego.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zebranych w sprawie, opinii biegłego z dnia 29 stycznia 2013 r. i opinii uzupełniającej (k. 498- 510 –opinia pisemna biegłego sądowego, k.515- 518- opinia uzupełniająca). W postępowaniu prowadzonym przed Sądem nie byli przesłuchiwani świadkowie, gdyż profesjonalny pełnomocnik powódki nie zgłaszał żadnych wniosków dowodowych, jak również nie była wnioskowana do przesłuchania w charakterze strony powódka. Dodatkowo podkreślić należy, iż pełnomocnik powódki nie zgłaszał, pomimo zakreślonego wyraźnego terminu na zgłoszenie ostatecznych uwag, żadnych uwag ani spostrzeżeń co pisemnej opinii i opinii uzupełniającej biegłego sądowego ds. BHP. Pełnomocnik powódki nie odbierał prawidłowo adresowanej do niego korespondencji z sądu (k. 543). Dopiero na wyraźne pytanie Przewodniczącej (k. 559- protokół rozprawy z dnia 10 kwietnia 2013 r. poprzedzającej wydanie wyroku) pełnomocnik powódki wniósł o powołanie alternatywnej opinii biegłego ds. BHP w sprawie, twierdząc, iż Sąd w tym zakresie powinien działać z urzędu. Sąd postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2013 r. (k. 559- protokół rozprawy z dnia 10 kwietnia 2013 r.) oddalił powyższy wniosek dowodowy jako zmierzający do przewlekłości postępowania. Podkreślić w tym miejscu należy, iż Sąd z urzędu na podstawie art. 359 dopuścił dowód z opinii biegłego na szczegółowo wymienione okoliczności. Pełnomocnik powódki nie zgłaszał żadnych wniosków dowodowych. W istocie jego pisma procesowe stanowiły polemikę z ustaleniami faktycznymi sądów karnych w toczącym się procesie karnym przeciwko oskarżonym B. S. (1) i P. Z. oskarżonych o przestępstwo z art. 220 par. 1 kk w zw. z art. 155 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 2 kk (k. 220- pismo procesowe pełnomocnika powódki z dnia 08 października 2012).

Zgodnie z dyspozycją art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę. Podkreślić zatem należy, iż w kontradyktoryjnym procesie orzekanie o terminowym świadczeniu renty odszkodowawczej może być przede wszystkim wyrazem dążenia do takiego celu przez same strony z jednoczesnym wykorzystaniem przysługującej im inicjatywy dowodowej. Jeżeli tak się nie dzieje, sąd nie jest obowiązany działać z urzędu (por. w tym zakresie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2005 r., III CK 318/04, LEX nr 319577).

Sąd zważył co następuje:

Zauważyć należy, iż Sąd Pracy – Sąd Rejonowy był właściwy do rozpoznania niniejszej sprawy, zgodnie z dyspozycją art. 22 k.p.c.

Zasadnicze znaczenie dla merytorycznego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miało ustalenie, kto ponosi odpowiedzialność deliktową za zdarzenie, jakiemu w dniu 18 października 2006 r. uległ P. W., w konsekwencji, którego poniósł śmierć. Na wstępie należy wyjaśnić pojęcie odpowiedzialności deliktowej i przywołać treść przepisu art. 415 k.c., który w sposób pośredni ją definiuje oraz treść przepisu art. 435 § 1 k.c. dotyczącego odpowiedzialności prowadzącego przedsiębiorstwo. Zgodnie z art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Jak wynika z przedstawionej definicji przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zaistnienie szkody, wystąpienie faktu, za który ustawa czyni odpowiedzialnym określony podmiot, czyli czynu niedozwolonego, związek przyczynowy między czynem niedozwolonym a szkodą w tej postaci, iż szkoda jest jego zwykłym następstwem. Zgodnie zaś z art. 435 § 1 k.c. prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Między stronami sporne było to kto jest odpowiedzialny za zdarzenie, w wyniku którego śmierć poniósł P. W.. Pełnomocnik strony powodowej podniósł, iż przyczyna leży po stronie pozwanego z uwagi na zaniedbania w zakresie stosowania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w zakresie sztuki budowlanej zaś pozwana spółka twierdziła iż bezpośrednią przyczyną wypadku przy pracy było spożycie alkoholu przez poszkodowanego w dniu wypadku.

Zgodnie z dyspozycją art. 207 k.p. pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany m.in. organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, oraz zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń.

Podkreślić należy, iż wyrokiem z dnia 2 września 2011 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, VI Wydział Karny – Odwoławczy utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie o sygnaturze II K 127/08 (k. 300). Wyrokiem z dnia 21 marca 2011 r. Sąd Rejonowy w Otwocku II Wydział Karny w sprawie oskarżonych B. S. (1) i P. Z. oskarżonych o przestępstwo z art. 220 par. 1 kk w zw. z art. 155 par. 1 kk w zw. z art. 11 par. 2 kk ustalił, że oskarżona B. S. (1) popełniła czyn polegający na tym, że w okresie od 18 września 2006 r. do 18 października 2006 r. w O. woj. (...) jako prezes (...) będąc pracodawcą P. W. nie udokumentowała poprawnie przeprowadzonego szkolenia BHP oraz dopuściła pokrzywdzonego do wykonywania pracy mimo braku świadectwa lekarskiego potwierdzającego nie występowanie przeciwwskazań medycznych do pracy na stanowisku inżyniera budowy tj. o wykroczenie z art. 283 par. 1 kodeksu pracy w zw. z art. 237 z indeksem 4 par. 3 kodeks pracy w zw. z art. 229 par. 4 ustawy kodeks pracy i na podstawie art. 5 par. 1 pkt 4 kpw umorzył postępowanie. Wymienionym wyrokiem Sąd uniewinnił P. Z. od popełnienia zarzucanego przestępstwa. Uzasadniając swoje rozstrzygniecie Sąd stwierdził m.in., że czyny popełnione przez oskarżonych nie spowodowały wypadku i nie naraziły pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo wymienione w art. 220 par. 1 kk , jak również nie spowodowały śmierci pokrzywdzonego.

Pełnomocnik powódki jako podstawę prawną dochodzonej renty wyrównawczej wskazywał na art. 446 § 2 k. c. w zw. z art. w zw. z art. 27, art. 128 oraz art. 133 § 1 k.r.o. Podnosząc, iż zmarły P. W. był jedynym żywicielem rodziny, składającej się w chwili śmierci z bezrobotnej żony oraz dwojga bardzo małych dzieci. Ostatecznie pełnomocnik powódki wnosił o zasądzenie kwoty łącznie 3.000,00 zł, tj. po 1.500,00 zł na każde z małoletnich dzieci: S. W. (l. 6) oraz A. W. (2) (l. 3), nie wnosił o zadośćuczynienie z tytułu krzywdy na rzecz rodziny zmarłego.

Zgodnie z art. 446 § 2 k.c. osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego. Uprawnionymi do otrzymania tzw. renty obligatoryjnej są osoby, w stosunku do których ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny. Zgodnie z orzecznictwem (por. w tym zakresie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 maja 1975 r. I CR 103/75, LEX nr 7697) przepis art. 446 § 2 k.c. nie upoważnia do zasądzenia jednej "łącznej" renty na rzecz kilku osób, uprawnionych. Prawo do renty, przewidzianej w art. 446 § 2 k.c., jest roszczeniem osobistym każdej z osób uprawnionych i powinno być określone dla każdej z tych osób odrębnie. Sprawca ma wyrównać, w formie renty, osobno każdej z osób, wymienionych w przepisie art. 446 § 2 k.c., jej osobistą szkodę, wynikającą z utraty świadczeń alimentacyjnych, jakich mogła oczekiwać od zmarłego, bądź z uwagi na jego ustawowy obowiązek alimentacyjny, bądź z uwagi na zasady współżycia społecznego. Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej może przejawiać się w utracie wsparcia i pomocy w różnych sytuacjach życiowych, a zwłaszcza w utracie szansy na pomoc w przyszłości, gdy byłaby szczególnie pożądana z uwagi na wiek zmarłego rodzica (por. wyrok SN z 13 maja 1969 r., II CR 128/69, OSP 1970, z. 6, poz. 122). Pogorszenie się sytuacji życiowej osoby najbliżej może polegać także na utracie zdrowia (rozstrój psychiczny), wywołanej szczególnie tragicznymi okolicznościami śmierci osoby bezpośrednio poszkodowanej (por. wyrok SN z 8 maja 1969 r., II CR 114/69, OSN 1970, nr 7-8, poz. 129;).

Ustalenie rozmiarów szkody podlegającej naprawieniu nasuwa szereg trudności. Po pierwsze, przy ustalaniu wysokości renty wyrównawczej (art. 446 § 2 k.c.) sąd musi dokonać oceny nie tylko rzeczywiście uzyskiwanych przez zmarłego dochodów, ale także uwzględnić jego "możliwości zarobkowe". Ocena możliwości zarobkowych musi być przy tym oparta na realnych podstawach - sąd musi zatem z dużym stopniem prawdopodobieństwa ustalić, że określone dochody zostałyby osiągnięte przez zmarłego.

Niewątpliwie w wyniku tragicznej śmierci 32 letniego P. W. jego najbliższa rodzina znalazła się w zupełnie nowej sytuacji życiowej, bardzo trudnej sytuacji psychologicznej jak i ekonomicznej. P. W. był bowiem jedynym żywicielem rodziny, cała rodzina pozostawała na całkowitym utrzymaniu zmarłego. Po śmierci męża powódka A. W. (1) znalazła się w zupełnie nowej, bardzo trudnej sytuacji życiowej, pozostała z dwójką bardzo małych dzieci (2 miesięczną córką A. i 3,5 letnim synem S.) bez środków do życia. A. W. (1) straciła bezpowrotnie oparcie, które wcześniej zapewniał jej mąż, zarówno psychiczne jak i materialne, mając na uwadze, że w pełnym zakresie pozostawała na utrzymaniu męża, a jej życie koncentrowało się na obowiązkach domowych. Dla powódki śmierć męża oznaczała diametralne pogorszenie sytuacji finansowej, gdyż niezależnie od wysokości dochodów jej męża, to on był jedyną osobą zapewniającą całej rodzinie środki utrzymania. Znalazła się w zupełnie nowej sytuacji życiowej, wymagającej samodzielnego zorganizowania na nowo życia domowego, zadbania o zapewnienie rodzinie źródła utrzymania. Jednakże ten niewątpliwie trudny aspekt tej sprawy nie może przesądzać o rozstrzygnięciu sprawy.

Zgodnie z piśmiennictwem i orzecznictwem (por. min. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 września 2012 r. I ACa 983/11, LEX nr 1220476), art. 362 k.c. ma zastosowanie także przy zasądzaniu odszkodowania i renty na podstawie art. 446 k.c. Przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody jest warunkiem zastosowania art. 362 k.c., ale nie przesądza automatycznie ani o obniżeniu odszkodowania w ogóle, ani o stopniu jego obniżenia. Zmniejszenie odszkodowania następuje "stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron". W każdej sprawie, w której postawiono zarzut przyczynienia się poszkodowanego i sąd przyczynienie takie stwierdził, jest wymagana konkretna, zindywidualizowana ocena pod kątem potrzeby i skali obniżenia należnego odszkodowania. Nie ma zatem znaku równości pomiędzy stopniem przyczynienia się, a stopniem obniżenia odszkodowania, chociaż nie jest też wykluczone, że w konkretnych okolicznościach sprawy zmniejszenie odszkodowania nastąpi w takim samym stopniu, w jakim poszkodowany przyczynił się do szkody. W tej ostatniej sytuacji istotne jest, aby nie nastąpiło to automatycznie, lecz w wyniku oceny wszystkich okoliczności sprawy (por. w tym zakresie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008 r. IV CSK 243/08, LEX nr 590267).

Roszczenia dochodzone przez pełnomocnika powódki A. W. (1) – przedstawiciela ustawowego dwojga małoletnich dzieci A. i S. W. mają bowiem wprawdzie samodzielny charakter, ale są ściśle związane z osobą zmarłego i dlatego jego przyczynienie się do powstania szkody nie może pozostać bez wpływu na wysokość wspomnianych roszczeń (por. również wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 stycznia 2012 r., I ACa 1535/11, Lex 1108778). Zwrócić należy uwagę, iż w orzecznictwie różnie przyjmowano stopień przyczynienia się poszkodowanego do wypadku: 50% przyczynienie się współpasażera w stanie nietrzeźwym bez zapiętych pasów bezpieczeństwa wsiadającego do pojazdu z pijanym kierowcą (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 20 września 2012 r. I ACa 983/11); 30% kierującego niesprawnym technicznie nieoświetlonym rowerem (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 19 stycznia 2012 r. I ACa 1354/11).

Z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd wynika, że zmarły P. W. jest wyłącznie odpowiedzialny za wypadek. Po pierwsze wszedł na teren budowy na kondygnację w stanie nietrzeźwym (2,2% promila alkoholu we krwi), po drugie znalazł się tam już po godzinach pracy, po trzecie nie zastosował żadnych środków ochrony indywidualnej. Wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane wskutek rażącego niedbalstwa. Przygotowując samodzielnie miejsce pracy poszkodowany wyszedł poza zabezpieczenia ochron stałych (barierek ochronnych) bez zastosowania jakichkolwiek zabezpieczeń. P. W. w sposób świadomy ciężko naruszył podstawowe obowiązki pracownicze przebywając w pracy w stanie nietrzeźwym co w konsekwencji w znacznym stopniu przyczyniło się do powstania wypadku przy pracy. Poszkodowany jest wyłącznym sprawcą zaistniałego zdarzenia, w miejscu pracy nie było innych okoliczności, które przyczyniły się do tego zdarzenia. Analizując cały zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd doszedł do wniosku, że brak jest winy po stronie pozwanej uzasadniającej jej odpowiedzialność odszkodowawczą. To zmarły P. W. nie przestrzegał przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, nie stosował środków ochrony indywidualnej ani zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości, świadomie przekroczył barierkę zabezpieczającą (k. 498- 510 –opinia pisemna biegłego sądowego, k.515- 518- opinia uzupełniająca).

W związku z powyższym, Sąd oddalił powództwo powoda o zasądzenie kwoty łącznej w wysokości 3.000,00 zł miesięcznie tytułem renty dla dwóch małoletnich dzieci zmarłego P. W., mające swoje uzasadnienie w art. 446 § 2 k.c.

O kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego orzeczono mając na względzie treść art. 98 k.p.c. oraz art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnych uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej kosztami w ogóle. Przepis ten daje sądom pewną swobodę przy rozstrzyganiu o zwrocie kosztów procesu.

Należy tu zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1974 r., II CZ 223/73, LEX nr 7379 zgodnie, z którym zastosowanie przez sąd art. 102 k.p.c powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego.

W ocenie Sądu Rejonowego to właśnie przede wszystkim wzgląd na bardzo trudną sytuację życiową powódki przez pryzmat zasad współżycia społecznego nakazał Sądowi odstąpienie od obciążania jej kosztami procesu.

Z mocy art. 113 ust. 4 u.o.k.s. odstąpiono od obciążania powódki kosztami opinii biegłego sądowego.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji.